Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 grudnia 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych – II Oddział w Ł. stwierdził, że N. A. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność będący wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym w okresie od 31 stycznia 2017 roku do 27 listopada 2018 roku oraz określił podstawy wymiaru składek w tym okresie na: ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ubezpieczenie wypadkowe, ubezpieczenie zdrowotne oraz na Fundusz Pracy. (decyzja k 43-47 akt ZUS załączonych do akt sprawy)

W dniu 2 lutego 2022 roku N. A. odwołał się od powyższej decyzji, zaskarżając ją w całości i wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, że nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w okresie od 31 stycznia 2017 roku do 21 listopada 2018 roku. (odwołanie k 3-6)

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 28 lutego 2022 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (odpowiedź na odwołanie k 9-10)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W okresie od 31 stycznia 2017 roku do 27 listopada 2018 roku N. A. był jedynym wspólnikiem (...) jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, działającej w oparciu o wpis do KRS (nr (...)). (niesporne)

W okresie tym nie posiadał innego tytułu do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi: emerytalnym, rentowymi i wypadkowemu. (niesporne)

Powyższych ustaleń Sąd dokonał w oparciu o niesporne fakty, potwierdzone przez wnioskodawcę w toku postępowania sądowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie bowiem z brzmieniem art.6 ust.1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1009, zwanej dalej ustawą systemową) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność.

W myśl przepisu art.8 ust.6 ustawy systemowej za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:

1.  osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, z wyjątkiem ust. 6a;

2.  twórcę i artystę;

3.  osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:

a)  w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,

b)  z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;

4.  wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;

4a. akcjonariusza prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług;

5.  osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz.U. z 2021 r. poz. 1082 oraz z 2022 r. poz. 655).

Zgodnie z kolei z art.12 ust. 1 cytowanej ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Fakt bycia osobą prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej jest zatem związany wyłącznie z posiadaniem określonego statusu prawnego, tj. pozycji wspólnika w jednoosobowej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. To zaś, czy ta spółka faktycznie funkcjonuje w obrocie gospodarczym oraz czy wspólnik faktycznie wykonuje prawa i obowiązki wspólnika, pozostaje na gruncie powołanego przepisu bez znaczenia.

Powyższe wynika wprost z różnicy brzmienia art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy systemowej, w którym ustawodawca wymienia osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych oraz art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej, w którym ustawodawca wymienia osoby posiadające status wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i nie wiąże tego z faktem prowadzenia tej działalności.

Innymi słowy - literalne brzmienie art. 8 ust. 6 pkt 4 powołanej ustawy, szczególnie przy odniesieniu go do treści art. 8 ust. 6 pkt 1 tejże ustawy wskazuje, że za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy systemowej uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, niezależnie od tego, czy spółka ta prowadzi działalność gospodarczą.

Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 stycznia 2021 r. (w sprawie o sygn. akt I USKP 1/21) wprost wskazując, że podstawę podlegania ubezpieczeniom społecznym stanowi samo posiadanie statusu wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego, a nie faktyczne prowadzenie działalności gospodarczej przez spółkę (art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych); obowiązek ubezpieczenia wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest powiązany jedynie z posiadaniem przez niego takiego statusu prawnego, a nie z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jedyny wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega zatem obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na podstawie tytułu określonego w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Z treści tego przepisu wynika bowiem, że samo posiadanie statusu wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje o podleganiu przez niego ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej (art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Przepis art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej tworzy zatem swoistą fikcję prawną, stanowiącą konsekwencję objęcia przez ustawodawcę obowiązkiem ubezpieczeń społecznych osób fizycznych, których sytuacja jest podobna, ale nie tożsama z osobami faktycznie prowadzącymi działalność gospodarczą. O ile bowiem nie budzi wątpliwości, że wspólnicy spółek osobowych zazwyczaj faktycznie prowadzą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, o tyle jedynym warunkiem objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest zawiązanie takiej spółki i wniesienie do niej odpowiedniego kapitału (udziałów), niezależnie od tego, czy taki wspólnik realizuje w spółce jakiekolwiek czynności zmierzające do osiągnięcia przez nią efektu gospodarczego. Oczywiście wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może równocześnie wykazywać aktywność zarobkową, jednakże z całą pewnością nie będzie to działalność prowadzona na własny rachunek, a zwłaszcza na własne ryzyko, lecz wyłącznie na rachunek i ryzyko spółki, w ramach korporacyjnych związków z tą spółką (jako zgromadzenie jej wspólników lub zarząd). Nie można bowiem zapominać o tym, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada osobowość prawną, przez co jest samodzielnym uczestnikiem prowadzonej przez siebie działalności.

Innymi słowy - to nie wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością prowadzi działalność, lecz działalność taką prowadzi spółka.

Sąd uznał zatem, że bez znaczenia dla objęcia odwołującego się obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym pozostaje w niniejszej sprawie ustalenie czy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, której jedynym udziałowcem w spornym okresie był wnioskodawca, prowadziła w tym czasie faktyczną działalność gospodarczą (czy osiągała jakikolwiek przychód).

Takie ustalenia należałoby bowiem czynić wyłącznie wówczas, gdyby chodziło o objęcie ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych. Odwołujący podlega natomiast obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Podobne stanowisko Sąd Najwyższy wyraził także we wcześniejszym wyroku z dnia 3 lutego 2011 r. (sygn. akt II UK 271/10) wprost wskazując, że przepis art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych przewiduje obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe osób prowadzących działalność pozarolniczą definiując te podmioty przez wymienienie w art. 8 ust. 6 osób o różnym statusie prawnym, ale nie wprowadzając definicji pojęcia działalności pozarolniczej. Osobami takimi są jednocześnie osoby prowadzące działalność pozarolniczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, twórcy i artyści, osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu, wspólnicy spółek osobowych, wspólnicy jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a także osoby prowadzące niepubliczne szkoły, placówki lub ich zespoły, na podstawie przepisów o systemie oświaty; pojęcie „prowadzenie działalności pozarolniczej" jest pojęciem szerszym od działalności gospodarczej określonej w art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (obecnie ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych). Do pojęcia działalności gospodarczej w powyższym (wąskim) rozumieniu ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych odwołuje się tylko w art. 8 ust. 6 pkt 1, a w pozostałych punktach tego przepisu wymienia osoby nieprowadzące działalności gospodarczej w ścisłym znaczeniu tego pojęcia. Właśnie w kręgu tych osób znajduje się w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wspólnik jednoosobowej spółki z o.o., który jest objęty obowiązkiem ubezpieczenia bez względu na fakt prowadzenia działalności gospodarczej.

Wynika stąd, że N. A. podlegał w okresie od 31 stycznia 2018 roku do 27 listopada 2018 roku obowiązkowo ubezpieczaniu społecznemu: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.

Decyzja organu rentowego stwierdzająca jego podleganie opisanym ubezpieczeniom jest więc prawidłowa.

Właściwe jest także ustalenie przez ZUS podstawy wymiaru składek (nie wysokości składek), od której składki na wskazane ubezpieczenia oraz na ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy zostaną dopiero ustalone.

Stosownie do treści art.66 ust.1 pkt 1 lit.c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U z 2021 r., poz.1285) obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2021 r. poz. 162) lub przepisów o ubezpieczeniach społecznych lub ubezpieczeniu społecznym rolników.

W myśl art. 104 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U z 2022 r., poz.690) osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym lub zaopatrzeniu emerytalnemu opłacają obowiązkowe składki na Fundusz Pracy, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę:

Odwołujący kwestionował jedynie ustalenie podstawy wymiaru składek na 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego na dany rok kalendarzowy (75% przy ubezpieczeniu zdrowotnym), zamiast składek preferencyjnych.

Zgodnie z brzmieniem art.18 ust.8 ustawy systemowej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za ubezpieczonych, o których mowa w art.6 ust.1 pkt 5 stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60%; składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku.

W myśl art.69 ust. 1 cytowanej ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c, powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniach społecznych.

Omawiana preferencyjna stawka obowiązująca w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, którą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. przewidziana została w przepisie art. 18a ust. 1 ustawy systemowej.

Zgodnie z tym przepisem podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.,

Przepis ten odnosi się zatem wyłącznie do osób prowadzących działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych (art.8 ust.6 pkt 1), nie dotyczy więc wspólników jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art.8 ust.6 pkt 4).

Odwołujący nie kwestionował w toku postępowania wyliczenia wysokości kwot opisanych podstaw (60% i 75%).

Uznać zatem należy, że decyzja organu rentowego, także w opisanym zakresie, jest prawidłowa.

Dlatego też Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

O kosztach Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania wynikającą z art. 98 k.p.c. Na koszty te złożyło się wyłącznie wynagrodzenie pełnomocnika ZUS w osobie radcy prawnego, którego wysokość ustalono zgodnie z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 1800).