Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 lutego 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ,po rozpatrzeniu wniosku z dnia 29 stycznia 2018 r. , odmówił K. G. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że K. G. odmówiono prawa do emerytury, ponieważ do dnia 1 stycznia 1999 r. na wymagane co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach, nie udowodnił on żadnego okresu.

/decyzja k. 8 plik I akt ZUS/

W dniu 13 lutego 2018 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie K. G. od w/w decyzji , w którym wskazał ,że nie zgadza się z jej treścią. K. G. wskazał ,że przez 18 lat był pracownikiem Zakładów (...) , w których to Zakładach wykonywano prace w warunkach szczególnych.

/odwołanie k.3/

W odpowiedzi na odwołanie , pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania od powyższej decyzji. W uzasadnieniu wskazano ,że na dzień 1 stycznia 1999 r. K. G. udowodnił łączny staż ubezpieczeniowy w wymiarze 26 lat , 3 miesięcy i 11 dni oraz nie udowodnił żadnego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreślił ,że do pracy w warunkach szczególnych nie zaliczono wnioskodawcy okresu zatrudnienia w Zakładach (...) od 4 lutego 1978 r. do 17 czerwca 1996 r. na stanowisku ślusarza z uwagi na brak przedłożenia świadectwa pracy potwierdzającego pracę w warunkach szczególnych.

/odpowiedź na odwołanie k.4 – 4 odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca K. G. urodził się (...)

/okoliczność bezsporna/

W dniu 29 stycznia 2018 r. K. G. złożył wniosek o emeryturę , po którego rozpatrzeniu wydano zaskarżoną decyzję.

/wniosek k.1 – 3 odwrót plik I akt ZUS, decyzja k. 8 plik I akt ZUS/

K. G. wniósł o przekazanie środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.

/okoliczność bezsporna/

Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku udokumentował ponad 25 lat ogólnego stażu pracy.

/okoliczność bezsporna/

W okresie od 4 lutego 1978 r. do 17 czerwca 1996 r. K. G. zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładach (...) na stanowisku ślusarza oraz ślusarza – mistrza w Wydziale Dziania.

/świadectwo pracy oraz angaże w aktach osobowych wnioskodawcy k.19 – 164/

Zakłady (...) zajmowały się produkcją artykułów pończoszniczych.

/okoliczność bezsporna/

W ww. okresie obowiązki pracownicze K. G. sprowadzały się przede wszystkim do naprawy maszyn pończoszniczych znajdujących się na hali produkcyjnej – dziewiarni. Wnioskodawca oprócz napraw , dokonywał także ich przeglądu , konserwował oraz dolewał olej. Praca w zakładzie odbywała się w systemie 3 zmianowym , a z uwagi na fakt ,iż nie było możliwym całkowite wyłączenie maszyn , wnioskodawca musiał dokonywać napraw na hali produkcyjnej. Maszyny psuły się często, a w zależności od specyfiki naprawy , K. G. usuwał usterki , bądź też demontował określony element i naprawiał go w warsztacie (warsztat znajdował się na hali produkcyjnej i był oddzielony szklanymi oraz murowanymi ścianami, szklane ściany nie oddzielały w całości warsztatu od hali z uwagi na przerwę przy suficie). Zdecydowaną większość czasu pracy (80 % - 90 %) wnioskodawca spędzał przy maszynach znajdujących się w ruchu , a pozostałą część czasu pracy przeznaczał na naprawę części w warsztacie. Wprawdzie K. G. pełnił funkcję brygadzisty i w pewnym zakresie sprawował nadzór nad pracownikami wchodzącymi w skład jego brygady, to jego praca nie różniła się niczym od pracy pozostałych ślusarzy. Wnioskodawca nie zajmował się wykonywaniem remontów generalnych maszyn , gdyż do tego rodzaju czynności była zatrudniona brygada remontowa. W hali produkcyjnej panowało wysokie zapylenie oraz hałas. Wnioskodawca otrzymywał posiłek regeneracyjny za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia.

/zeznania świadków: J. L. min.00:13:16 – 00:24:24 , P. K. min.00:24:24 – 00:27:51 oraz wnioskodawcy min.00:28:01 – 00:30:06 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:01:24 – 00:11:27 rozprawy z dnia 8 maja 2018 r. , płyta CD k.169/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów zarówno w postaci dokumentów, w tym przede wszystkim dokumentacji osobowej ze spornego okresu zatrudnienia, jak i osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawcy oraz świadków. Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości sądu. Sąd dał wiarę zeznaniom odwołującego jak i świadków, co do charakteru jego pracy w spornym okresie, nie znajdując żadnych podstaw by kwestionować ich szczerość i zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy. Zeznania wnioskodawcy znajdują potwierdzenie w dokumentach znajdujących się w aktach osobowych skarżącego ze spornych okresów, tworząc logiczną całość i stanowią tym samy wiarygodne źródło dowodowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z treścią art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 roku, poz.1383) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art.184 ust.2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 roku, emerytura, o której mowa w ust.1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Prawo do emerytury na podstawie art.184 ww. ustawy przysługuje ubezpieczonemu, który na dzień wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnił określone w niej wymogi stażowe, a po tej dacie osiągnął wymagany wiek, niezależnie od tego czy w chwili osiągnięcia tego wieku wykonywał pracę w szczególnych warunkach, czy wykonywał inną pracę i czy pozostawał w zatrudnieniu.

Z treści przepisu art.32 ww. ustawy wynika, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie art.32 ust.4 ww. ustawy wiek emerytalny, o którym mowa w ust.1 rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie, którym osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za dotychczasowe przepisy (w rozumieniu art.32 ust.4 ww. ustawy) należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz.43), ale wyłącznie w zakresie regulowanym przez ww. ustawę o emeryturach i rentach, a więc co do wieku emerytalnego, rodzaju prac lub stanowisk oraz warunków, na jakich osobom wykonującym prace określone w ust.2 i ust.3 art. 32 tej ustawy przysługuje prawo do emerytury (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku, III ZP 30/01, OSNAP 2002/10/243 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 roku, II UK 31/09, Lex nr 559949).

Zgodnie z treścią §3 i 4 ww. rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku wskazuje, że do prac w warunkach szczególnych należą w szczególności prace wymienione w dziale XIV , pozycji 25 (bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie) , a także prace wymienione w dziale XIV , pozycji 24 (kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie).

Należy także wskazać, iż prawo do emerytury przewidziane w art.184 w związku z art.32 ww. ustawy o emeryturach i rentach ma charakter wyjątkowy, jest odstępstwem od ogólnej reguły dotyczącej warunków przechodzenia na emeryturę, a zatem właściwe przepisy muszą być wykładane w sposób ścisły. Niedopuszczalna jest wykładnia rozszerzająca, prowadząca w konsekwencji do wypaczenia idei, że emerytura w wieku wcześniejszym jest wynikiem pracy w obciążających dla zdrowia warunkach. Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach. Istotnym warunkiem przyznania świadczenia z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach jest stwierdzenie w ramach pełnego wymiaru czasu pracy oddziaływania szkodliwych warunków na organizm pracownika. R. legis instytucji przewidzianej w art.32 ww. ustawy o emeryturach i rentach opiera się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni.

Stosownie zaś do treści §2 ust.1 ww. rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420).

Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07 Lex 528599).

Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl §2 ust.2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Regulacja §2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków (uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85, Lex 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 roku III UZP 6/84, Lex 14625; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, Lex 48778).

Zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, II UKN 440/97, Lex 34199). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyłączone jest, stosownie do treści art.473§1 k.p.c., zastosowanie przepisów ograniczających dopuszczalność dowodów ze świadków i przesłuchania stron (art.246 i 247 k.p.c.).

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dopuszczalne jest wykazywanie wszelkimi dowodami okoliczności, od których zależą uprawnienia do świadczeń, z ubezpieczenia społecznego, także, gdy z dokumentów wynika, co innego.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że w okresie zatrudnienia w Zakładach (...) wnioskodawca wykonywał obowiązki pracownicze polegające bądź to na naprawie maszyn bądź też na ich konserwowaniu czy też dokonywaniu przeglądów. Do obowiązków wnioskodawcy należało także sprawowanie nadzoru nad pracownikami wchodzącymi w skład jego brygady , co jednak zasadniczo nie wypływało na zakres wykonywanych przez niego obowiązków ślusarza. Nie ulega także wątpliwości ,że na hali produkcyjnej – dziewiarni Zakładów (...) wykonywano prace związane z obróbką surowców włókienniczych. Wnioskodawca w całym okresie swojego zatrudnienia w Zakładach,, (...) narażony był na działanie szkodliwych czynników takich jak hałas czy też zapylenie. Co prawda , zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje ,że ubezpieczony wykonywał pewne czynności pracownicze w znajdującym się na hali produkcyjnej warsztacie, ale fakt ten nie może wpływać negatywnie na ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego. Podkreślić bowiem należy ,że nie ulega wątpliwości ,iż wnioskodawca w całym spornym okresie wykonywał jedynie czynności związane z naprawą , czy też konserwacją maszyn i jego praca w warsztacie wynikała z charakteru dokonywanych napraw. Ponadto Sąd pragnie zaznaczyć ,że jakkolwiek przepisy dotyczące przyznawania emerytury w obniżonym wieku powinny być ściśle interpretowane, tak jednocześnie ich wykładania nie może być na tyle skrajna i restrykcyjna, by prowadziła do absurdalnej sytuacji, gdy za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach uznaje się tylko i wyłącznie czynności wymienione w wykazie A załącznika do cytowanego wyżej rozporządzenia, wykonywane ciągle przez cały obowiązujący pracownika czas pracy, bez jakichkolwiek przerw i bez wykonywania innych czynności, które są jednak immanentnie związane ze stanowiskiem pracy zajmowanym przez ubezpieczonego. Takie przyjęcie uniemożliwiałoby w praktyce przyznanie komukolwiek prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze z tego względu, że żaden z ubezpieczonych nie spełniałby takich wymogów./ por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 lutego 2012 r. ,sygn. akt III AUa 1644/11/. Tym bardziej, że warsztat znajdował się na tej samej hali i nie był szczelnie odgrodzony.

Reasumując, całokształt zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego pozwala zdaniem Sądu stwierdzić , iż zarówno praca wykonywana przez wnioskodawcę na stanowisku ślusarza była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych wymienioną w dziale XIV , pozycji 25 wykazu A do powołanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. (bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie) jak również praca wykonywana przez wnioskodawcę na stanowisku brygadzisty (mistrza) była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych wymienioną w dziale XIV , poz. 24 wykazu A do powołanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. (kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie).

Ubezpieczony spełnił zatem wszystkie warunki wymagane do przyznania prawa do emerytury na podstawie art.184 ust.1 ww. ustawy o emeryturach i rentach

-

ukończył 60 lat – 16 października 2016 roku,

-

do 31 grudnia 1998 roku ma ponad 25 lat stażu pracy,

-

wniósł o przekazanie środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.

-

do 31 grudnia 1998 roku wykazał staż pracy w szczególnych warunkach ponad 15 lat.

Zgodnie z treścią art. 129 ust. 1 ww. ustawy, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Ubezpieczony wniosek o emeryturę złożył 29 stycznia 2018 r., a zatem należało przyznać prawo do emerytury od 1 stycznia 2018 roku.

Wobec powyższego Sąd, na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 1 stycznia 2018 roku.