Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Czterema decyzjami z dnia 14.12.2022 r., znak (...), Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. dotyczącymi M. M. (1) oraz trojga nieletnich dzieci: M. M. (2), M. M. i M. M. (3), których opiekunem jest matka M. M. (1), przyznano M. M. (1) i każdemu z ww. nieletnich dzieci prawo do renty rodzinnej po zmarłym w dniu 27.03.2021 r. M. M. (4), tj. mężu M. M. (1) i ojcu ww. nieletnich dzieci.

ZUS wyjaśnił, że do ustalenia podstawy wymiaru renty osoby zmarłej przyjęto(by):

- przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne osoby zmarłej z 7 lat kalendarzowych od 2001 r. do 2007 r., z pominięciem pełnych lat kalendarzowych pozostawania w ubezpieczeniu społecznym za granicą, wybranych z 20 lat ubezpieczenia przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku,

- wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty osoby zmarłej wynosiła(by) 43,80%.

Podstawa wymiaru renty osoby zmarłej obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 43,80% przez kwotę bazową 4512,41 zł wynosiła(by) 1976,44 zł.

Do ustalenia wysokości świadczenia, jakie przysługiwało(by) osobie zmarłej Zakład uwzględnił okresy: składkowe 8 lat, 10 miesięcy, 13 dni, tj. 106 miesięcy, nieskładkowe 1 rok, 10 miesięcy, 27 dni, tj. 22 miesiące, składkowe zagraniczne 13 lat, 9 miesięcy, 9 dni, tj. 165 miesięcy, staż sumaryczny 24 lata, 6 miesięcy, 19 dni, tj. 294 miesięcy, okres brakujący do 25 lat: 7 miesięcy, tj. 7 miesięcy.

Wysokość renty osoby zmarłej została obliczona w następujący sposób:

24 % (...),41 =1082,98 zł

(271 x 1,3 %)/ 12 x 1976,44=580,28 zł

(22x0,7%)/ 12 x 1976,44=25,30 zł

(148 x 0,7%)/ 12 x 1976,44= 8,10 zł

RAZEM =1696,66 zł

Renta osoby zmarłej ustalona została się wg proporcji 128 miesięcy pracy w Polsce do 293 miesięcy łącznej pracy z uwagi na ubezpieczenie za granicą.

Wysokość renty proporcjonalnej osoby zmarłej została obliczona w następujący sposób: (...),66 x 128 / 293 = 741,20 zł.

Wysokość renty brutto osoby zmarłej wynosiłaby miesięcznie: 1696,66 zł

Zakład podał, że renta rodzinna wynosi:

- od 27.03.2021 r.:

Renta rodzinna w wysokości pełnej dla 4 osób uprawnionych wynosi 95% świadczenia osoby zmarłej: 95% x 1696,66 zł = 1611,83 zł.

Wobec ubezpieczenia osoby zmarłej za granicą, rentę rodzinną ustala się wg proporcji 128,00 miesięcy pracy w Polsce do 293,00 miesięcy łącznej pracy w Polsce i za granicą tj. w kwocie 704,14 zł (1611,83 zł x 128,00 miesięcy / 293,00 miesięcy = 704,14 zł).

Renta rodzinna dla 4 osób uprawnionych wynosi łącznie: 704,14 zł.

Renta rodzinna podlega podziałowi na 4 części - po: 312,72 zł dla każdej osoby uprawnionej.

Część renty rodzinnej dla 1 osoby wynosi 312,72 zł

Z uwagi na to, że suma kwot polskiego i zagranicznego świadczenia jest niższa od kwoty najniższej renty rodzinnej ustala się dopłatę do minimum.

Renta rodzinna (część renty rodzinnej) łącznie z dopłatą do minimum dla 4 osób wynosi 1250,88 zł.

- od 01.03.2022 r.:

Renta rodzinna w wysokości pełnej dla 4 osób uprawnionych, po waloryzacji wynosi: 1611,83 zł x 107,00 % = 1724,66 zł.

Wobec ubezpieczenia osoby zmarłej za granicą, rentę rodzinną ustala się wg proporcji 128,00 miesięcy pracy w Polsce do 293,00 miesięcy łącznej pracy w Polsce i za granicą tj. w kwocie 753,43 zł (1724,66 zł x 128,00 miesięcy / 293,00 miesięcy = 753,43 zł).

Renta rodzinna dla 4 osób uprawnionych wynosi łącznie: 753,43 zł.

Renta rodzinna podlega podziałowi na 4 części - po: 334,61 zł dla każdej osoby uprawnionej.

Część renty rodzinnej dla 1 osoby wynosi 334,61 zł

Z uwagi na to, że suma kwot polskiego i zagranicznego świadczenia jest niższa od kwoty najniższej renty rodzinnej ustala się dopłatę do minimum.

Renta rodzinna (część renty rodzinnej) łącznie z dopłatą do minimum dla 4 osób wynosi: 1338,44 zł. Dopłata do minimum ma charakter zaliczkowy.

Zakład podał następujące naliczone wyrównania, potrącenia i odliczenia:

należność za okres od 27.03.2021 r. do 30.11.2022 r. w kwocie 7796,52 zł (w tym dodatkowe roczne świadczenia pieniężne za 2021 r. oraz 2022 r.) wraz ze świadczeniem za grudzień w kwocie 334,61 zł po odliczeniu zaliczki na podatek odprowadzanej do urzędu skarbowego w kwocie 595,00 zł, liczonej od podstawy opodatkowania 7461,00 zł, Zakład przekaże na rachunek w banku w kwocie 7536,13 zł.

Zakład podał następujące naliczone świadczenie bieżące, potrącenia i odliczenia:

wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 334,61 zł dla każdej z czterech uprawnionych osób. ( decyzje w aktach ZUS)

Czterema decyzjami z dnia 14.12.2022 r., znak (...), Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. dotyczącymi M. M. (1) oraz dotyczącymi trojga nieletnich dzieci: M. M. (2), M. M. (5) i M. M. (3), których opiekunem jest matka M. M. (1), przyznano prawo do dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla M. M. (1) i dla każdego z ww. nieletnich dzieci, wyjaśniając, że do renty rodzinnej przysługuje jedno roczne świadczenie w kwocie 1250,88 zł, również w przypadku 4 uprawnionych osób, a część dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego ustalona dla każdej z 4 uprawnionych osób wynosi po 312,72 zł. ( decyzje w aktach ZUS)

Wnioskodawczyni - M. M. (1) odwołała się od każdej z ww. decyzji w imieniu własnym oraz w imieniu swoich nieletnich dzieci: M., M. i M. M. (3), wnosząc o uchylenie każdej z tych decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz przyznania skarżącej i jej dzieciom świadczeń w należnej wysokości przy uwzględnieniu pełnej dokumentacji. Odwołująca się M. M. (1) nie zgodziła się z wysokością przyznanego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego, a nadto zaskarżyła także decyzje ZUS z 14.12.2022 r. w sprawie przyznania prawa do renty rodzinnej wydane w stosunku do skarżącej oraz w stosunku do każdego z ww. trójki nieletnich dzieci. Zarzuty odwołania dotyczą kwoty przyznanych świadczeń, w tym głównie ustalenia wysokości renty rodzinnej, które w ocenie M. M. (1) są rażąco niskie, gdyż zostały ustalone bez uwzględnienia wynagrodzenia uzyskiwanego przez jej zmarłego tragicznie męża w czasie, gdy świadczył on pracę w Danii na podstawie umów o pracę. ( odwołania k. 3, k. 3 załączonych akt VIII U 551/23, k. 3 załączonych akt VIII U 552/23, k. 3 załączonych akt VIII U 553/23, k. 3 załączonych akt VIII U 554/23, k. 3 załączonych akt VIII U 555/23, k. 3 załączonych akt VIII U 556/23, k. 3 załączonych akt VIII U 557/23)

W odpowiedziach na odwołania pozwany organ rentowy wniósł o ich oddalenie oraz o łączne rozpoznanie i rozstrzygnięcie wszystkich spraw, podtrzymując zajęte stanowisko, jak w zaskarżonych decyzjach. Odnosząc się do argumentacji strony odwołującej ZUS wskazał, że renta rodzinna została ustalona w najkorzystniejszym wariancie. Zakład podał, że duńska instytucja ubezpieczeniowa potwierdziła okresy ubezpieczenia/zamieszkania zmarłego w Danii od 18.06.2007 r. do 26.03.2021 r., tj. 13 lat, 9 miesięcy i 9 dni, które zostały uwzględnione do ustalenia prawa i wysokości świadczenia w Polsce, a także, że duńska instytucja ubezpieczeniowa poinformowała, że w Danii nie ma przepisów, które przyznają dzieciom zmarłych rodziców prawo do świadczenia, natomiast wdowie odmówiła świadczenia, ponieważ nie spełniła warunków do przyznania renty wdowiej. Zakład wyjaśnił, że przy ustalaniu wysokości świadczenia nie zostały uwzględnione wynagrodzenia zmarłego osiągnięte z tytułu zatrudnienia w Danii, ponieważ nie zostały odprowadzone składki emerytalno-rentowe w Polsce. ZUS argumentował, że w związku z tym, że zmarły nie legitymował się wymaganym stażem pracy wyłącznie na podstawie polskich okresów ubezpieczenia, renta rodzinna została ustalona z zastosowaniem proporcji okresów pracy w Polsce do łącznego wymiaru okresów pracy w Polsce i za granicą, tj. 128 miesięcy polskich okresów składkowych i nieskładkowych do 293 łącznych polskich i zagranicznych okresów ubezpieczenia. Z uwagi zaś na miejsce zamieszkania wdowy i dzieci w Polsce ustalono prawo do dopłaty do wysokości minimalnego świadczenia. Miesięczna wysokość renty rodzinnej dla jednej osoby uprawnionej wraz z dopłatą do minimum w kwocie zaliczkowej wyniosła od 27.03.2021 r. - 312,72 zł, a od 1.03.2022 r. - 334,61 zł. Pozwany stwierdził także brak podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji w sprawie dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego, argumentując, że wysokość kwoty świadczenia, jak również zasada podziału świadczenia pomiędzy wszystkie osoby uprawnione do renty rodzinnej, wynika z przepisów prawa. Ponadto Zakład zaznaczył, że wysokość dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego jest jednakowa dla wszystkich osób uprawnionych i nie jest zależna od wysokości emerytury czy renty osoby uprawnionej, czyli w przypadku wnioskodawczyni i jej dzieci nie jest uzależniona od wysokości renty rodzinnej. ( odpowiedzi na odwołania k. 6-8, k. 4-6 akt VIII U 551/23, k. 4-6 akt VIII U 552/23, k. 4-6 akt VIII U 553/23, k. 4-5 akt VIII U 554/23, k. 4-5 akt VIII U 555/23, k. 4-5 akt VIII U 556/23, k. 4-5 akt VIII U 557/23)

Wszystkie sprawy zainicjowane przedmiotowymi odwołaniami od każdej z ww. decyzji zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia. ( postanowienia k. 9 akt VIII U 551/23, k. 9 akt VIII U 552/23, k. 9 akt VIII U 553/23, k. 8 akt VIII U 554/23, k. 8 akt VIII U 555/23, k. 8 akt VIII U 556/23, k. 8 akt VIII U 557/23)

W piśmie procesowym z dnia 13.07.2023 r. pozwany wyjaśnił, że z decyzji z dnia 22.06.2022 r. (...) D. (...)tj. duńskiej instytucji ubezpieczeniowej, wynika, że wniosek o rentę rodzinną dotyczący odwołujących się został odrzucony, nie podano powodów odrzucenia, a także, że w Danii nie ma przepisów, które przyznają dzieciom zmarłych rodziców prawo do świadczenia, natomiast wdowie odmówiono świadczenia ponieważ nie spełniła warunków do przyznania renty wdowiej. Zakład załączył treść decyzji duńskiej instytucji ubezpieczeniowej przetłumaczoną na język polski. ( pismo z załącznikami k. 46-51)

W piśmie procesowym z 18.07.2023 r. (...) Oddział w T. wyjaśnił, że zgodnie z obowiązującą koordynacją unijną instytucja każdego państwa ustala uprawnienia do świadczeń na podstawie własnych przepisów. Podał, że Zakład w sprawach emerytalno –rentowych współpracuje z (...) D. (...), tj. duńską instytucją ubezpieczeniową, zajmującą się ustalaniem praw do emerytur, rent z tytułu niezdolności do pracy oraz rent rodzinnych dla wdowy/wdowca oraz dokonuje potwierdzenia okresów ubezpieczenia na terenie Danii, a nadto wyjaśnił, że w sprawach dotyczących wypłat dla wdów/wdowców oraz dzieci osób zmarłych współpracuje z instytucją (...), pełna nazwa w języku angielskim (...). ( pismo k. 53)

Ministerstwo Sprawiedliwości Departament Współpracy Międzynarodowej i Praw Człowieka w piśmie z dnia 8.08.2023 r., odpowiadając na wezwanie Sądu o udzielenie informacji o prawie obcym, wyjaśniło, że aktualna treść mogących mieć zastosowanie w sprawie aktów prawnych dostępna jest w języku duńskim na oficjalnej stronie z ustawodawstwem duńskim, a alternatywnie podało pod rozwagę sądu uzyskanie informacji o prawie obcym w trybie określonym w art. 51 a par. 3 ustawy z 27.07.2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, dodając, że nie posiada informacji o biegłych sądowych z zakresu prawa duńskiego, jednocześnie wskazując, że możliwe jest skorzystanie z instytucji biegłego ad hoc, w szczególności poprzez zwrócenie się do prawników prowadzących praktykę w Danii, gdyż wybór biegłego nie jest ograniczony do obywateli polskich i podało link do listy prawników w tym polskojęzycznych wraz ze wskazaniem dziedziny prawa, w których specjalizują się kancelarie. ( pismo MS k. 58-59)

W piśmie procesowym z 18.12.2023 r. pełnomocnik wnioskodawców wniósł o to, aby Sąd Okręgowy w Łodzi zwrócił się w trybie Europejskiej Konwencji o Informacji o Prawie Obcym sporządzonej w L. dnia 7.06.1968 r. (Dz.U. 1974 r., Nr 64, poz. 272) do Królestwa Danii – odpowiedniego departamentu prawnego - o udzielenie informacji o prawie obcym (prawie duńskim) w zakresie przepisów regulujących zasady przyznawania renty rodzinnej (po zmarłym M. M. (4), której beneficjentem mają być dzieci zmarłego oraz jego żona) za pośrednictwem Departamentu Współpracy Międzynarodowej i Prawa Człowieka Ministerstwa Sprawiedliwości, wyjaśniając, że jako pełnomocnik wnioskodawców nie zna języka duńskiego oraz języka angielskiego w stopniu pozwalającym na zapoznanie się z przepisami prawa duńskiego zamieszczonymi na oficjalnej stronie z ustawodawstwem duńskim i wskazanych w piśmie Ministerstwa Sprawiedliwości Departament Współpracy Międzynarodowej i Praw Człowieka, konkludując, że nie jest w stanie w związku z tym przedstawić wniosków merytorycznych z powołaniem się na właściwe przepisy prawa duńskiego, podtrzymał wniosek o uzyskanie przetłumaczonych odpowiednich przepisów prawa duńskiego stosownie do procedury wskazanej w ww. piśmie Ministerstwa Sprawiedliwości i złożył wniosek o uzyskanie informacji o prawie obcym w trybie określonym w art. 51 a par. 3 ustawy o ustroju sądów powszechnych a alternatywnie wniósł o podjęcie decyzji o przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego ad hoc powołując się na ww. pismo Ministerstwa Sprawiedliwości. Podniósł, że w ocenie wnioskodawczyni ustalenie prawa do renty rodzinnej żony zmarłego M. M. (4) oraz jego dzieci, a także wysokości tej renty, powinno nastąpić przy uwzględnieniu okresów zatrudnienia zmarłego M. M. (4) w Królestwie Danii oraz wysokości otrzymywanego przez ubezpieczonego wynagrodzenia na podstawie dokumentacji uzyskanej z Danii za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wskazał, że organem rentowym wypłacającym rentę rodzinną jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Polsce, którego zadaniem jest ustalenie okresów zatrudnienia oraz wysokości wynagrodzenia obywatela Polski, który wykonywał pracę również w kraju Unii Europejskiej. Jeżeli w ustawodawstwie polskim, któremu podlegał M. M. (4), obowiązują przepisy przewidujące rentę rodzinną dla rodziny zmarłego pracownika, to organ ubezpieczeniowy zobowiązany jest do wyliczenia tej renty na podstawie przepisów prawa polskiego przy uwzględnieniu informacji dotyczących zatrudnienia obywatela Polski za granicą (w Danii) i dokonania odpowiedniej wypłaty a następnie w trybie postępowania regresowego wystąpić z odpowiednimi wnioskami do organu rentowego Królestwa Dani (stosownie do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16.09.2009r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego - w szczególności stosownie art. 6 ust.3 i następnych przepisów powołanego rozporządzenia). Zaznaczył, że w n/n sprawie brak jakiejkolwiek prawomocnej decyzji ze strony odpowiedniego organu ubezpieczeń społecznych z Królestwa Danii, która miałaby wiążący charakter w kontekście wniosku o rentę rodzinną oraz odwołania złożonego przez żonę i dzieci zmarłego M. M. (4). Konkludując stwierdził, że konieczne jest uchylenie zaskarżonych decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych. ( pismo k.93-94)

W piśmie procesowym z 11.01.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie, przytaczając tożsamą co poprzednio argumentację, a dodatkowo negował twierdzeniu pełnomocnika skarżących o braku prawomocnej decyzji odpowiedniego organu ubezpieczeń społecznych z Królestwa Danii, gdyż duńska instytucja ubezpieczeniowa wydała decyzję „ (...). Decyzja w sprawie emerytury/renty" o odrzuceniu wniosku o rentę rodzinną, doręczoną przy piśmie z dnia 22.06.2022 r. adresowanym do M. M. (1), z którego wynika iż w Danii nie ma przepisów, które przyznają dzieciom zmarłych rodziców prawo do świadczenia, natomiast wdowie odmówią się świadczenia, ponieważ nie spełniła warunków do przyznania renty wdowiej. ZUS podkreślił, że w końcowej treści pisma po słowach „ jeśli chcesz się odwołać" wskazano jednoznacznie, że jest możliwość odwołania się od decyzji, określono tryb złożenia odwołania (drogą elektroniczną lub listowną) oraz poinformowano stronę o terminie do złożenia odwołania wynoszącym cztery tygodnie (w tym terminie odwołanie powinno wpłynąć do instytucji do instytucji duńskiej), który należy liczyć od doręczenia jej pisma duńskiej instytucji ubezpieczeniowej. Ponadto wskazano, że organem właściwym do rozpatrzenia odwołania /skargi jest Komisja Odwoławcza. ZUS wyjaśnił, że decyzję w sprawie emerytury/renty P 6000 wraz z pismem z 22.06.2022 r., duńska instytucja ubezpieczeniowa doręczała M. M. (1) w formie papierowej na adres: M. M. (1), ul. (...), (...)-(...) S., Polska. Podniósł, że brak zaskarżenia decyzji duńskiej instytucji ubezpieczeniowej w sposób wskazany stronie przez organ wydający decyzję, powoduje iż doszło do jej uprawomocnienia. Zakład zarzucił, że wniosek o uchylenie zaskarżonych decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi rentowemu jest całkowicie nieuzasadniony. Konkludując organ rentowy stwierdził, że zastosował prawidłowo przepisy prawa wskazane w zaskarżonych decyzjach. ( pismo k. 98-99)

Na rozprawie z 15.01.2024 r. pełnomocnik ZUS podtrzymał zajęte stanowisko wnosząc o oddalenie odwołań i oświadczył, że odpowiedzią na wniosek z duńskiej instytucji jest decyzja z 30 czerwca, podał, że tłumaczenie znajduje się w aktach rentowych k. 63, a pismo z 22.06.2022 r. załączone do pisma z 13.07.2023 r. było tłumaczone przez biegłego tłumacza, a także wskazał, że decyzja duńskiej instytucji ubezpieczeniowej znajduje się za kartą 160-162 akt rentowych, wyjaśniając, że taką formę ma decyzja, ponieważ tak stanowią przepisy unijne, a także, że w bloku 4.1.4. znajduje się rodzaj decyzji i wpisane jest odrzucenie, jest to decyzja po zmarłym mężu, a na karcie 163 akt rentowych jest pismo dotyczące braku renty rodzinnej dla dzieci przetłumaczone przez biegłych sądowych. ( e-prot. z 15.01.2024 r.: 00:00:38)

W piśmie procesowym z 20.02.2024 r. pełnomocnik ubezpieczonych podtrzymał dotychczasowe stanowisko w wraz ze zgłoszonymi wnioskami przedstawionymi w piśmie z dnia 18.12.2023 r. Zaprzeczył twierdzeniu organu, że M. M. (1) doręczono „decyzję ze strony odpowiedniego organu ubezpieczeń społecznych Królestwa Dani (P 6000. Decyzja w sprawie emerytury/renty)”, podkreślając, że nie doręczono ubezpieczonej takiej decyzji przetłumaczonej w odpowiedniej formie na język polski, ze wskazaniem sposobu oraz terminu złożenia stosownego odwołania. Pełnomocnik odwołujących argumentował, że treść ww. pisma procesowego ZUS w istocie potwierdza stanowisko ubezpieczonych, że przysługuje im uprawnienie do renty w związku ze śmiercią M. M. (4), której płatnikiem ma być polski organ ubezpieczeniowy (czyli uczestnik postępowania), zarzucając, że stanowiska ZUS-u nie może potwierdzać twierdzenie, że odpowiednie duńskie organy rentowe/ubezpieczeniowe „rozpatrują prawo do świadczeń na terenie Dani na podstawie własnych przepisów.” Pełnomocnik odwołujących podkreślił, że wnioskodawcy nie dochodzą świadczeń tytułu ubezpieczenia społecznego od organu duńskiego na terenie Dani . Wnioskodawcy prezentują jedynie pogląd, że ustalenie prawa do renty rodzinnej żony zmarłego M. M. (4) oraz jego dzieci, a także wysokości tej renty powinno nastąpić przez uczestnika postępowania przy uwzględnieniu okresów zatrudnienia zmarłego M. M. (4) w Królestwie Danii oraz wysokości otrzymywanego przez ubezpieczonego wynagrodzenia na podstawie dokumentacji uzyskanej z Danii za pośrednictwem ZUS. Wskazał, że organem rentowym wypłacającym rentę rodzinną jest ZUS w Polsce, którego zadaniem jest ustalenie okresów zatrudnienia oraz wysokości wynagrodzenia obywatela Polski, który wykonywał pracę również w kraju Unii Europejskiej. Jeżeli w ustawodawstwie polskim, któremu podlegał M. M. (4), obowiązują przepisy przewidujące rentę rodzinną dla rodziny zmarłego pracownika, to organ ubezpieczeniowy zobowiązany jest do wyliczenia tej renty na podstawie przepisów prawa polskiego przy uwzględnieniu informacji dotyczących zatrudnienia obywatela Polski za granicą (w Danii) i dokonania odpowiedniej wypłaty a następnie w trybie postępowania regresowego wystąpić z odpowiednimi wnioskami do organu rentowego Królestwa Dani (stosownie do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16.09.2009r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego - w szczególności stosownie art. 6 ust.3 i następnych przepisów powołanego rozporządzenia). Podniósł, że art. 8 ustawy emerytalnej jedynie potwierdza trafność poglądu wnioskodawców, że przy ustalaniu prawa do renty oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się okresy ubezpieczenia za granicą jeżeli tak stanowią umowy międzynarodowe, co w istocie rzeczy odpowiada przywoływanej przez organ zasadzie sumowania wynikającej z art. 6 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) z 29.04.2004r. (nr (...)) w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. ( pismo k. 108-109)

W piśmie procesowym z 7.03.2024 r. organ rentowy podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie z wyjątkiem twierdzeń, które doprecyzował. Podał, że na k. 163 akt rentowych znajduje się pismo duńskiej instytucji ubezpieczeniowej sporządzone w języku angielskim a nie jak dotąd błędnie wskazywano w języku duńskim, z którego wynika, że w Danii nie ma przepisów, które przyznają dzieciom zmarłych rodziców prawo do świadczeń, natomiast wdowie odmówiono świadczenia ponieważ nie spełniła warunków do przyznania renty wdowiej, podkreślając, że jest to de facto decyzja duńskiej instytucji ubezpieczeniowej na wniosek o rentę rodzinną z duńskiego systemu ubezpieczeniowego po zmarłym M. M. (4), przekazany duńskiej instytucji ubezpieczeniowej przez (...) Oddział w T. jako instytucję pośredniczącą. Pozwany podał, że po uzyskaniu informacji z Wydziału (...) Umów Międzynarodowych ( (...)) tutejszego oddziału ZUS na temat specyfiki postępowania o świadczenie w sprawach, w których występują zagraniczne okresy ubezpieczenia, prostuje dotychczasowe twierdzenie, iż instytucja duńska doręczyła M. M. (1) formularz P6000. Wskazał, że w postępowaniu o rentę rodzinną po ubezpieczonym, który posiada okresy ubezpieczenia w Królestwie Danii, zgodnie z zasadami koordynacji zabezpieczenia społecznego właściwą instytucją do kontaktu z pozostałymi i instytucjami biorącymi udział w postępowaniu o świadczenie jest instytucja miejsca zamieszkania, czyli w przypadku M. M. (1) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z tą zasadą ZUS wystąpił drogą elektroniczną za pomocą Unijnego Systemu Elektronicznej (...) Zabezpieczenia (...) ( (...)) do duńskiej instytucji ubezpieczeniowej z prośbą o potwierdzenie okresów ubezpieczenia zmarłego oraz ustalenie uprawnień do świadczenia zagranicznego dla wdowy oraz małoletnich dzieci. Wyjaśnił, że wymiana informacji za pomocą (...) odbywa się pomiędzy instytucjami zagranicznymi za pomocą dedykowanych formularzy. Wszystkie instytucje posługują się tym samym rodzajem formularzy. Podał, że w odpowiedzi na skierowany przez (...) Oddział w T. wniosek o rentę rodzinną, instytucja duńska na formularzu P 6000, który informuje o podjętej decyzji w sprawie, poinformowała ZUS jako instytucję łącznikową o sposobie załatwienia wniosku. Wyjaśnił, że formularz P 6000 jest stosowany w wymianie informacji pomiędzy instytucjami biorącymi udział w postępowaniu międzynarodowym i nie jest przekazywany do wnioskodawców, natomiast sama decyzja czyli pismo z 22.06.2022 r. z U. Danmark, została wysłana przez duńską instytucję bezpośrednio na adres zamieszkania M. M. (1). Pozwany podał, że w celu ustalenia okoliczności związanych z doręczeniem wnioskodawczyni decyzji z 22.06.2022 r., przeprowadził rozmowę telefoniczną z pracownikiem duńskiej instytucji i uzyskał informację, że korespondencja wysyłana była do M. M. (1) 22 czerwca 2022 r. listem zwykłym, dlatego nie ma możliwości monitorowania przesyłki. Pracownik duńskiej instytucji poinformował też pozwanego, że korespondencja jest przekazywana do wnioskodawców w języku duńskim lub angielskim, a także, że nie wpłynął zwrot korespondencji wysłanej do M. M. (1) a nadto, że również zainteresowana nie zgłaszała żadnych zapytań do instytucji duńskiej w związku z wysłaną decyzją. Zakład argumentował, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, dokumenty kierowane przez instytucję do Państwa Członkowskiego lub osoby podlegającej jurysdykcji Państwa Członkowskiego są sporządzane w języku tego państwa. Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich. Podobnie osoba zainteresowana nie ma obowiązku przedkładania tłumaczenia dokumentów na język polski, o ile dokumenty zostały sporządzenie w języku urzędowym państwa członkowskiego UE/EFTA lub państwa, z którym Polskę łączy dwustronna umowa międzynarodowa w dziedzinie ubezpieczeń społecznych lub dokumenty zostały wystawione przez instytucję lub władzę danego państwa. Konkludując pozwany zaprzeczył twierdzeniom pełnomocnika skarżących o braku prawomocnej decyzji ze strony odpowiedniego organu ubezpieczeń społecznych z Królestwa Danii. Z pisma z dnia 22.06.2022 r. adresowanego do M. M. (1) ( k. 163), wynika iż w Danii nie ma przepisów, które przyznają dzieciom zmarłych rodziców prawo do świadczenia, natomiast wdowie odmówiono świadczenia, ponieważ nie spełniła warunków do przyznania renty wdowiej. ZUS podkreślił, że w końcowej treści pisma po słowach „ jeśli chcesz się odwołać" wskazano jednoznacznie, że jest możliwość odwołania się od decyzji, określono tryb złożenia odwołania (drogą elektroniczną lub listowną) oraz poinformowano stronę o terminie do złożenia odwołania wynoszącym cztery tygodnie (w tym terminie odwołanie powinno być przekazane bezpośrednio do instytucji duńskiej albo za pośrednictwem ZUS. W takim przypadki ZUS przekazuje odwołanie do instytucji zagranicznej i podaje datę jego złożenia w ZUS, który należy liczyć od doręczenia jej pisma duńskiej instytucji ubezpieczeniowej. Ponadto wskazano, że organem właściwym do rozpatrzenia odwołania /skargi jest Komisja Odwoławcza. Zakład podał, że decyzja w sprawie emerytury/renty, tj. pismo z 22.06.2022 r., duńska instytucja ubezpieczeniowa doręczała M. M. (1) w formie papierowej na adres: M. M. (1), ul. (...), (...)-(...) S., Polska. Brak zaskarżenia decyzji duńskiej instytucji ubezpieczeniowej w sposób wskazany stronie przez organ wydający decyzję, powoduje iż doszło do jej uprawomocnienia. Zakład podkreślił, że nie jest stroną postępowania o rentę rodzinną z duńskiego systemu ubezpieczeniowego. Doręczenia stronie decyzji o rozpatrzeniu wniosku przez duńską instytucję ubezpieczeniową odbywało się bez pośrednictwa ZUS a instytucja duńska nie miała obowiązku sporządzenia odpowiedzi na wniosek o rentę rodzinną w języku polskim. Zakład zaznaczył, że przedmiotem n/n postępowania nie jest odwołanie od decyzji duńskiej instytucji ubezpieczeniowej z dnia 22.06.2022 r. akcentując, że w ocenie organu rentowego postępowanie z instytucją duńską pozostaje bez związku z postępowaniem o przyznanie renty rodzinnej z polskiego systemu ubezpieczeniowego, gdyż są to postępowania niezależne i odbywają się w oparciu o krajowe regulacje prawne - w Polsce jest to ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm. ), zwana ustawą emerytalną. Osobom uprawnionym przysługuje renta rodzinna z każdego państwa, w którym zmarły pracował, ale tylko wtedy, jeśli spełniają warunki określone w przepisach każdego z tych państw do przyznania świadczenia. Państwa członkowskie UE/EFTA nie ustanowiły jednego ponadpaństwowego systemu zapewniającego renty rodzinne. Każde państwo członkowskie samodzielnie decyduje o tym, komu i po spełnieniu jakich warunków zapewnia rentę w razie śmierci żywiciela rodziny. Emeryturę lub rentę nabywa się oddzielnie w każdym państwie członkowskim. Członek rodziny osoby, która pracowała i podlegała ubezpieczeniom w Polsce oraz w innych państwach członkowskich, może uzyskać rentę rodzinną zarówno z Polski, jak i z innego państwa członkowskiego, w którym osoba zmarła była uprzednio ubezpieczona, o ile spełnione zostaną warunki wymagane do przyznania renty w tych państwach. Świadczenia są wypłacane uprawionym osobom odrębnie przez każdą instytucję krajową. ZUS podkreślił, że przyznanie renty rodzinnej w innym państwie UE lub EFTA nie wpływa na przyznanie renty rodzinnej z ZUS. W odniesieniu do twierdzeń pisma pełnomocnika stron z dnia 20.02.2024 r. - organ rentowy wskazuje, że na wniosek z 27.03.2021 r., zgodnie z przepisami Rozdziału 2. Renta rodzinna, ustawy emerytalnej, przyznano prawo do renty rodzinnej dla M., M., M. i M. M. (3) z polskiego systemu ubezpieczeniowego - organ wydał cztery decyzje z dnia 14.12.2022 r., które są przedmiotem zaskarżenia. Płatnikiem tak przyznanego świadczenia jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zakład argumentował, że żądanie ustalenia świadczeń z przez polski organ rentowy przy uwzględnieniu okresów zatrudnienia zmarłego M. M. (4) oraz wysokości otrzymywanego w Danii wynagrodzenia jest pozbawione podstawy prawnej z wyjątkiem określonym w art. 8 ustawy emerytalnej. Tym bardziej brak jest jakichkolwiek regulacji dotyczących postępowania regresowego między instytucjami krajowymi. Skoro każde państwo członkowskie ustala samodzielnie, wg własnych przepisów, świadczenie i samodzielnie dokonuje jego wypłaty, to nie ma potrzeby tworzenia instytucji prawnych regulujących ewentualne postępowania regresowe w tym zakresie. Zakład wskazał, że art. 8 ustawy emerytalnej stanowi, że przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz przy obliczaniu ich wysokości uwzględnia się okresy ubezpieczenia za granicą, jeżeli tak stanowią umowy międzynarodowe. Okresy ubezpieczenia przebyte za granicą mogą być uwzględniane do ustalenia prawa do świadczeń w Polsce tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy osoba zmarła nie spełniała kryterium stażu ubezpieczeniowego warunkującego uzyskanie w danym państwie członkowskim prawa do świadczenia (emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy), na podstawie którego może być ustalona renta rodzinna po tej osobie. Jeżeli osoba, po której ma być przyznana renta rodzinna, miała przyznane prawo do świadczenia w Polsce lub spełniała warunki do jego przyznania (chodzi o świadczenia, do których prawo i wysokość zależy od długości okresów składkowch i nieskładkowych) w oparciu jedynie o polskie okresy ubezpieczenia - wówczas wysokość renty rodzinnej zostanie ustalona wyłącznie na podstawie okresów ubezpieczenia przebytych przez osobę zmarłą w Polsce. Wynagrodzenie z Danii nie zostanie uwzględnione do ustalenia wysokości świadczenia rentowego po zmarłym M. M. (4), ponieważ składki nie zostały odprowadzone w Polsce. ( pismo k. 115 -117 )

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Zmarły w dniu 27.03.2021 r. M. M. (4) (urodz. (...)) był mężem wnioskodawczyni M. M. (1) (urodz. (...)) i ojcem ich wspólnych małoletnich dzieci: M. M. (2) (urodz. (...)), M. M. (5) (urodz. (...)) i M. M. (3) (urodz. (...)). ( okoliczności niesporne)

Po śmierci męża M. M. (1) wystąpiła do ZUS z wnioskiem z dnia 31.05.2021 r. o przyznanie prawa do renty rodzinnej dla niej i dla każdego z ww. dzieci. ( niesporne, a nadto wniosek k. 1-5 akt ZUS)

W dniu 22.06.2022 r. została wydana decyzja przez U. Danmark, tj. duńską instytucję ubezpieczeniową na wniosek o rentę rodzinną z duńskiego systemu ubezpieczeniowego po zmarłym M. M. (4) dla wnioskodawczyni i trojga ww. nieletnich dzieci, przekazany duńskiej instytucji ubezpieczeniowej przez (...) Oddział w T. jako instytucję pośredniczącą. Zgodnie z ww. decyzją z dnia 22.06.2022 r. w Danii nie ma przepisów, które przyznają dzieciom zmarłych rodziców prawo do świadczenia, natomiast wdowie odmówiono świadczenia, ponieważ nie spełniła warunków do przyznania renty wdowiej. W końcowej części tej decyzji po słowach „jeśli chcesz się odwołać" wskazano, że jest możliwość odwołania się od tej decyzji, określono tryb złożenia odwołania (drogą elektroniczną lub listowną) oraz poinformowano stronę o terminie do złożenia odwołania wynoszącym cztery tygodnie (w tym terminie odwołanie powinno być przekazane bezpośrednio do instytucji duńskiej albo za pośrednictwem ZUS), a także wskazano, że organem właściwym do rozpatrzenia odwołania /skargi jest Komisja Odwoławcza. Decyzję z dnia 22.06.2022 r. duńska instytucja ubezpieczeniowa doręczyła M. M. (1) języku angielskim w formie papierowej listem zwykłym bezpośrednio na adres zamieszkania M. M. (1), ul. (...), (...)-(...) S., Polska. Nie wpłynął zwrot korespondencji wysłanej do M. M. (1) do duńskiej instytucji ubezpieczeniowej, a wnioskodawczyni nie zgłosiła żadnych zapytań do tej duńskiej instytucji ubezpieczeniowej w związku z tą decyzją, ani nie wniosła od niej odwołania. Brak zaskarżenia ww. decyzji duńskiej instytucji ubezpieczeniowej w sposób wskazany stronie przez organ wydający decyzję, skutkował tym, że doszło do jej uprawomocnienia. ZUS nie jest stroną postępowania o rentę rodzinną z duńskiego systemu ubezpieczeniowego. Doręczenia stronie decyzji o rozpatrzeniu wniosku przez duńską instytucję ubezpieczeniową odbywało się bez pośrednictwa ZUS a instytucja duńska nie miała obowiązku sporządzenia odpowiedzi na wniosek o rentę rodzinną w języku polskim. ( decyzja k. 163 akt ZUS, k. 50 a.s., tłumaczenie decyzji duńskiej instytucji ubezpieczeniowej k. 51, pismo ZUS k. 63, okoliczności przyznane w piśmie ZUS k. 115-117)

W toku postępowania przed ZUS duńska instytucja ubezpieczeniowa potwierdziła okresy ubezpieczenia/zamieszkania zmarłego M. M. (4) w Danii od 18.06.2007 r. do 26.03.2021 r., tj. 13 lat, 9 miesięcy i 9 dni.

Powyższa informacja została pozyskana przez ZUS w postępowaniu o rentę rodzinną po zmarłym ubezpieczonym M. M. (8), gdyż posiadał on okresy ubezpieczenia w Królestwie Danii, zgodnie z zasadami koordynacji zabezpieczenia społecznego, ponieważ właściwą instytucją do kontaktu z pozostałymi instytucjami biorącymi udział w postępowaniu o świadczenie jest instytucja miejsca zamieszkania, czyli w przypadku M. M. (1) i ww. dzieci –jest to Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z tą zasadą ZUS wystąpił drogą elektroniczną za pomocą Unijnego Systemu Elektronicznej (...) Zabezpieczenia (...) ( (...)) do duńskiej instytucji ubezpieczeniowej z prośbą o potwierdzenie okresów ubezpieczenia zmarłego oraz ustalenie uprawnień do świadczenia zagranicznego dla wdowy oraz małoletnich dzieci. Wymiana informacji za pomocą (...) odbyła się pomiędzy instytucjami zagranicznymi za pomocą formularzy P 6000. W odpowiedzi na skierowany przez (...) Oddział w T. wniosek o rentę rodzinną, instytucja duńska na formularzu P 6000, który informuje o podjętej decyzji w sprawie, poinformowała ZUS jako instytucję łącznikową o sposobie załatwienia wniosku przez duńską instytucję ubezpieczniową wniosku o rentę rodzinną dla M. M. (1) i ww. dzieci po zmarłym M. M. (4) z duńskiego systemu ubezpieczeń. Formularz P 6000 jest stosowany w wymianie informacji jedynie pomiędzy instytucjami biorącymi udział w postępowaniu międzynarodowym i nie jest przekazywany do wnioskodawców. ( niesporne, a nadto wniosek o rentę rodzinną k. 48-61 akt ZUS, formularze P 6000 z duńskiej instytucji ubezpieczeniowej k. 160-162, 181-183, 185-187, 189-191,193-195 akt ZUS, umowy o pracę k. 43-46, okoliczności przyznane w piśmie ZUS k. 115-117)

Zaskarżonymi decyzjami z dnia 14.12.2022 r. organ rentowy przyznał wnioskodawczyni M. M. (1) i trójce nieletnich dzieci M. M. (2), M. M. i M. M. (9) prawo do renty rodzinnej po zmarłym M. M. (4), ustalając rentę rodzinną w najkorzystniejszym wariancie. Do ustalenia renty rodzinnej przyjęto przeciętna podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osoby zmarłej z 7 lat kalendarzowych od 2001 r. do 2007 r. z pominięciem pełnych lat kalendarzowych pozostawania w ubezpieczeniu za granicą, wybranych z 20 lat ubezpieczenia przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty wynosi 43,80 %. Zakład przyjął następujące zarobki do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru renty:

⚫

2001 r. zarobki 14138,86 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za rok kalendarzowy 24742,20 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 57,14%

⚫

2002 r. zarobki 5844,86 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za rok kalendarzowy 5598,52 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 22,83%

⚫

2003 r. zarobki 12196,94 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za rok kalendarzowy 26417,64 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 46,17%

⚫

2004 r. zarobki 1580,20 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za rok kalendarzowy 27474,84 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 5,75%

⚫

2005 r. zarobki 19561,71 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za rok kalendarzowy 28563,48 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 68,49%

⚫

2006 r. zarobki 18651,55 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za rok kalendarzowy 29726,76 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 62,74%

⚫

2007 r. zarobki 14042,02 zł, kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za rok kalendarzowy 32292,36 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w % - 43,48%

ZUS przy obliczaniu świadczenia rentowego przyjął wszystkie udokumentowane zarobki zmarłego M. M. (4) z okresów ubezpieczenia w Polsce.

Przy ustalaniu wysokości świadczenia nie zostały przez pozwanego natomiast uwzględnione wynagrodzenia zmarłego osiągnięte z tytułu zatrudnienia w Danii, ponieważ nie zostały odprowadzone od nich składki emerytalno-rentowe w Polsce.

Podstawa wymiaru renty osoby zmarłej obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 43,80% przez kwotę bazową 4512,41 zł wynosiła(by) 1976,44 zł.

Do ustalenia wysokości świadczenia, jakie przysługiwało(by) osobie zmarłej Zakład uwzględnił okresy: składkowe 8 lat, 10 miesięcy, 13 dni, tj. 106 miesięcy, nieskładkowe 1 rok, 10 miesięcy, 27 dni, tj. 22 miesiące, składkowe zagraniczne 13 lat, 9 miesięcy, 9 dni, tj. 165 miesięcy, staż sumaryczny 24 lata, 6 miesięcy, 19 dni, tj. 294 miesięcy, okres brakujący do 25 lat: 7 miesięcy, tj. 7 miesięcy. Tym samym Zakład przyjął do stażu pracy zmarłego M. M. (4) wszystkie udokumentowane okresy ubezpieczeniowe w Polsce, a pominął jedynie te, w których zmarłemu M. M. (4) został udzielony urlop bezpłatny : od 28.12.2002 r. do 31.12.2002 r., od 8.04.2006 r. do 14.04.2006 r., od 5.10.2006 r. do 6.10.2006 r., a także potwierdzone przez duńską instytucję ubezpieczeniową okresy ubezpieczenia/zamieszkania zmarłego M. M. (4) w Danii od 18.06.2007 r. do 26.03.2021 r., tj. 13 lat, 9 miesięcy i 9 dni.

Wysokość renty osoby zmarłej została obliczona w następujący sposób:

24 % (...),41 =1082,98 zł

(271 x 1,3 %)/ 12 x 1976,44=580,28 zł

(22x0,7%)/ 12 x 1976,44=25,30 zł

(148 x 0,7%)/ 12 x 1976,44= 8,10 zł

RAZEM =1696,66 zł

Renta osoby zmarłej ustalona została się wg proporcji 128 miesięcy pracy w Polsce do 293 miesięcy łącznej pracy z uwagi na ubezpieczenie za granicą.

Wysokość renty proporcjonalnej osoby zmarłej została obliczona w następujący sposób: (...),66 x 128 / 293 = 741,20 zł.

Wysokość renty brutto osoby zmarłej wynosiłaby miesięcznie: 1696,66 zł

Zakład podał, że renta rodzinna wynosi:

- od 27.03.2021 r.:

Renta rodzinna w wysokości pełnej dla 4 osób uprawnionych wynosi 95% świadczenia osoby zmarłej: 95% x 1696,66 zł = 1611,83 zł.

W związku z tym, że zmarły nie legitymował się wymaganym stażem pracy wyłącznie na podstawie polskich okresów ubezpieczenia, renta rodzinna została ustalona z zastosowaniem proporcji okresów pracy w Polsce do łącznego wymiaru okresów pracy w Polsce i za granicą, tj. 128 miesięcy polskich okresów składkowych i nieskładkowych do 293 łącznych polskich i zagranicznych okresów ubezpieczenia.

W efekcie ZUS przyjął wobec ubezpieczenia osoby zmarłej za granicą, rentę rodzinną ustaloną się wg proporcji 128,00 miesięcy pracy w Polsce do 293,00 miesięcy łącznej pracy w Polsce i za granicą tj. w kwocie 704,14 zł (1611,83 zł x 128,00 miesięcy / 293,00 miesięcy = 704,14 zł).

Renta rodzinna dla 4 osób uprawnionych wynosi łącznie: 704,14 zł.

Renta rodzinna podlega podziałowi na 4 części - po: 312,72 zł dla każdej osoby uprawnionej.

Część renty rodzinnej dla 1 osoby wynosi 312,72 zł

Z uwagi na to, że suma kwot polskiego i zagranicznego świadczenia jest niższa od kwoty najniższej renty rodzinnej ustala się dopłatę do minimum.

Renta rodzinna (część renty rodzinnej) łącznie z dopłatą do minimum dla 4 osób wynosi 1250,88 zł.

- od 01.03.2022 r.:

Renta rodzinna w wysokości pełnej dla 4 osób uprawnionych, po waloryzacji wynosi: 1611,83 zł x 107,00 % = 1724,66 zł.

W związku z tym, że zmarły nie legitymował się wymaganym stażem pracy wyłącznie na podstawie polskich okresów ubezpieczenia, renta rodzinna została ustalona z zastosowaniem proporcji okresów pracy w Polsce do łącznego wymiaru okresów pracy w Polsce i za granicą, tj. 128 miesięcy polskich okresów składkowych i nieskładkowych do 293 łącznych polskich i zagranicznych okresów ubezpieczenia.

W efekcie ZUS przyjął wobec ubezpieczenia osoby zmarłej za granicą, rentę rodzinną ustaloną się wg proporcji 128,00 miesięcy pracy w Polsce do 293,00 miesięcy łącznej pracy w Polsce i za granicą tj. w kwocie 753,43 zł (1724,66 zł x 128,00 miesięcy / 293,00 miesięcy = 753,43 zł).

Renta rodzinna dla 4 osób uprawnionych wynosi łącznie: 753,43 zł.

Renta rodzinna podlega podziałowi na 4 części - po: 334,61 zł dla każdej osoby uprawnionej.

Część renty rodzinnej dla 1 osoby wynosi 334,61 zł

(zaskarżone decyzje z 14.12.2023 r. dotyczące przyznania prawa do renty rodzinnej w aktach ZUS, dokumentacja potwierdzająca okresy zatrudnienia i zarobki zmarłego k. 63-64, 66-67, 78-80, 81-83, 86, 118, 119, 126-128, 131, 134, 196 ZUS, karta przyjętych zarobków k. 197 akt ZUS, karta przebiegu zatrudnienia k. 198 akt ZUS, obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru renty k. 199 akt ZUS)

Zaskarżonymi czterema decyzjami z dnia 14.12.2022 r. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. dotyczącymi M. M. (1) oraz trojga nieletnich dzieci: M. M. (2), M. M. (5) i M. M. (3), których opiekunem jest matka M. M. (1), przyznano prawo do dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla M. M. (1) i dla każdego z ww. nieletnich dzieci, wyjaśniając, że do renty rodzinnej przysługuje jedno roczne świadczenie w kwocie 1250,88 zł, również w przypadku 4 uprawnionych osób, a część dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego ustalona dla każdej z 4 uprawnionych osób wynosi po 312,72 zł. ( zaskarżone decyzje z 14.12.2023 r. dotyczące dodatkowego rocznego wynagrodzenia w aktach ZUS)

Powyższy stan faktyczny został odtworzony na podstawie powołanych dokumentów, których autentyczność i wartość dowodowa nie budzi żadnych zastrzeżeń Sądu.

Na rozprawie z 27.05.2024 r. Sąd pominął wnioski dowodowe pełnomocnika odwołujących na podstawie art. 235 [2] par. 1 pkt 2,3 i 5 k.p.c., uznając, że w świetle zebranego materiału dowodowego dalsze zwracanie się przez sąd o informacje o duńskim prawie ubezpieczeniowym dotyczącym prawa do renty rodzinne jest zbędne i zmierzałoby jedynie do niepotrzebnego przedłużenia postępowania w sprawie, albowiem brak podstaw do kwestionowania prawomocnej decyzji z 22.06.2022 r. duńskiej instytucji ubezpieczeniowej w sprawie renty po zmarłym M. M. (4) dla dzieci i wdowy, a także informacji tej instytucji przekazanych na formularzu P 6000 do ZUS. Sąd ustalił bowiem, że wnioskodawczyni M. M. (1) otrzymała wysłaną na jej adres zamieszkania decyzję z 22.06.2022 r. duńskiej instytucji ubezpieczeniowej, od której nie złożyła w sposób i w terminie podanym w tej decyzji odwołania do właściwego organu odwoławczego, wobec czego decyzja ta uprawomocniła się. Ponadto z informacji uzyskanych od duńskiej instytucji przez ZUS, których strona skarżąca nie obaliła w toku procesu, wynika, że pismo będące decyzją z 22.06.2022 r. zostało jej doręczone drogą zwykłej przesyłki listowej, która nie została zwrócona do duńskiej instytucji jako nieodebrana, a sama wnioskodawczyni nie zgłaszała do duńskiej instytucji żadnych zapytań w tej sprawie. Jednocześnie należy wskazać, że w n/n postępowaniu nie jest rolą polskiego sądu badanie poprawności rozstrzygnięcia duńskiej decyzji z 22.06.2022 r., gdyż to należy do wyłącznej kompetencji właściwego organu duńskiego, a skarżąca była pouczona w tej decyzji o sposobie i terminie jej zaskarżenia jeżeli nie zgadzała się z rozstrzygnięciem jej wniosku o rentę rodzinną przez duńską instytucję, lecz nie skorzystała z prawa odwołania się od tej decyzji. Dodać należy, że zalegające w aktach rentowych formularze P 6000 są wymieniane tylko pomiędzy instytucjami ubezpieczeniowymi i nie są doręczane ubezpieczonym, stąd nie ma znaczenia, że skarżąca nie otrzymała tych formularzy. Podkreślić także należy, że wszystkie okresy potwierdzone przez duńską instytucję ubezpieczeniową zostały uwzględnione do wyliczenia świadczenia rentowego, natomiast sporne zarobki zmarłego M. M. (4) jakie uzyskiwał w Danii nie mogły być przez ZUS uwzględnione do wyliczenia renty rodzinnej, gdyż nie były od nich odprowadzane składki w Polsce. Kwestie te zostaną szerzej omówione w dalszej części uzasadnienia.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Wszystkie odwołania dotyczące zaskarżonych decyzji z dnia 14.12.2022 r w sprawie prawa do renty rodzinnej po zmarłym mężu i ojcu skarżących, jak i dotyczące decyzji z dnia 14.12.2022 r. w sprawie rocznego dodatkowego świadczenia pieniężnego - podlegają oddaleniu, jako bezzasadne.

Wstępnie należy podkreślić, że przedmiotem niniejszego postępowania jest odwołanie od decyzji z 14.12.2022 r. , znak (...) o przyznaniu renty rodzinnej dla M. M. (1), M. M. (2), M. M. (5) i M. M. (3) po zmarłym M. M. (4) oraz odwołanie od decyzji z dnia 14.12.2022 r., znak: R/15/156003136 o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla osób uprawnionych do renty rodzinnej: M. M. (1), M. M. (2), M. M. (5) i M. M. (3). Natomiast nie jest objęte kognicją tut/ Sądu Okręgowego w n/n sprawie sprawdzanie poprawności prawomocnej decyzji duńskiego organu rentowego z dnia 22.06.2022 r.

Odnosząc się do odwołań od decyzji dotyczących przyznanej renty rodzinnej skarżącym wskazać należy, że zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. Dz. U. z 2023 roku, poz. 1251 ze zm.) renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (art. 66 ustawy emerytalnej).

Zgodnie z art. 67 ust. 1 ww. ustawy, do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny spełniający warunki określone w art. 68-71: 1) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione; 2) przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka; 3) małżonek (wdowa i wdowiec); 4) rodzice.

Zgodnie z art. 68 ust. 1 ww. ustawy, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej: 1) do ukończenia 16 lat; 2) do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo 3) bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2. W ust. 2 tego przepisu postanowiono zaś, że jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.

Zgodnie z art. 70 ust. 1 i 2 ww. ustawy wdowa ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli: 1) w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy albo 2) wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole – 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej. Prawo do renty rodzinnej nabywa również wdowa, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wymienionych w ust. 1 pkt 2.

W n/n sprawie ZUS nie kwestionował spełnienia przez wnioskodawczynię i jej nieletnie dzieci przesłanek do nabycia prawa do renty po zmarłym mężu i ojcu dzieci.

Skarżący odwołując się od decyzji przyznających wnioskodawczyni i trójce nieletnim dzieciom rentę rodzinną po zmarłym M. M. (4) kwestionują to, że winny zostać przyjęte do jej obliczenia okresy zatrudnienia zmarłego w Danii i uzyskiwane przez niego w tym czasie w Danii zarobki.

Wobec powyższego Sąd zważył, że z dniem 1 maja 2010 r. zaczęło obowiązywać w Unii Europejskiej: rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz.UE.L 166 z 30 kwietnia 2004 r.; dalej również jako rozporządzenie nr 883/2004) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz.UE.L 284 z 30 października 2009 r.; dalej również jako rozporządzenie nr 987/2009 lub rozporządzenie wykonawcze).

W art. 6 rozporządzenia nr 883/2004 została zawarta tzw. zasada sumowania, zgodnie z którą - o ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, właściwa instytucja Państwa Członkowskiego, której ustawodawstwo uzależnia: nabycie, zachowanie, przysługiwanie lub odzyskanie prawa do świadczeń, objęcie przez ustawodawstwo, lub dostęp do lub zwolnienie z ubezpieczenia obowiązkowego, fakultatywnego kontynuowanego lub dobrowolnego, od spełnienia okresów ubezpieczenia, zatrudnienia, pracy na własny rachunek lub zamieszkania, bierze pod uwagę w niezbędnym zakresie okresy ubezpieczenia, zatrudnienia, pracy na własny rachunek lub zamieszkania spełnione na podstawie ustawodawstwa każdego innego Państwa Członkowskiego, tak jakby były to okresy spełnione na podstawie stosowanego przez nie ustawodawstwa.

W rozporządzeniu wykonawczym nr 987/2009 kwestia ta została ujęta w art. 12, zgodnie z którym do celów stosowania art. 6 rozporządzenia podstawowego instytucja właściwa kontaktuje się z instytucjami państw członkowskich, których ustawodawstwu zainteresowany również podlegał, w celu ustalenia wszystkich okresów spełnionych zgodnie z ich ustawodawstwem (ust. 1). Odpowiednie okresy ubezpieczenia, pracy najemnej, pracy na własny rachunek lub zamieszkania spełnione zgodnie z ustawodawstwem danego państwa członkowskiego są dodawane do okresów spełnionych zgodnie z ustawodawstwem każdego innego państwa członkowskiego, o ile jest to konieczne do celów stosowania art. 6 rozporządzenia podstawowego nr 883/2004, pod warunkiem że okresy te nie pokrywają się (ust. 2). W przypadku, gdy okres ubezpieczenia lub zamieszkania spełniony zgodnie z obowiązkowym ubezpieczeniem na podstawie ustawodawstwa państwa członkowskiego zbiega się z okresem ubezpieczenia spełnionym w ramach ubezpieczenia dobrowolnego lub kontynuowanego ubezpieczenia fakultatywnego, zgodnie z ustawodawstwem innego państwa członkowskiego, uwzględnia się jedynie okres spełniony w ramach ubezpieczenia obowiązkowego (ust. 3). W przypadku, gdy okres ubezpieczenia lub zamieszkania inny niż równorzędny z okresem ukończonym zgodnie z ustawodawstwem danego państwa członkowskiego zbiega się z okresem równorzędnym na podstawie ustawodawstwa innego państwa członkowskiego, uwzględnia się jedynie okres inny niż okres równorzędny (ust. 4). Każdy okres uznany za równorzędny na podstawie ustawodawstwa dwóch lub więcej państw członkowskich jest uwzględniany jedynie przez instytucję państwa członkowskiego, którego ustawodawstwu zainteresowany ostatnio obowiązkowo podlegał przed wspomnianym okresem. W przypadku, gdy zainteresowany nie podlegał obowiązkowo ustawodawstwu państwa członkowskiego przed wspomnianym okresem, okres ten jest uwzględniany przez instytucję państwa członkowskiego, którego ustawodawstwu zainteresowany obowiązkowo podlegał w pierwszej kolejności po wspomnianym okresie (ust. 5). W przypadku, w którym nie można w sposób dokładny określić ram czasowych, w których niektóre okresy ubezpieczenia lub zamieszkania zostały spełnione zgodnie z ustawodawstwem danego państwa członkowskiego, domniemywa się, że okresy te nie pokrywają się z okresami ubezpieczenia lub zamieszkania spełnionymi zgodnie z ustawodawstwem innego państwa członkowskiego; okresy te uwzględnia się - w przypadku, gdy może to być korzystne dla zainteresowanego - jedynie w zakresie, w jakim mogą one być rozsądnie uwzględnione (ust. 6). Definicja okresów ubezpieczenia oraz zamieszkania została zawarta w art. 1 lit. t rozporządzenia nr 883/2004. W myśl tego przepisu określenie „okres ubezpieczenia” oznacza okresy składkowe, okresy zatrudnienia lub pracy na własny rachunek, tak jak je określa lub uznaje za okresy ubezpieczenia ustawodawstwo, w ramach którego zostały spełnione lub zostały uznane za spełnione, oraz wszelkie okresy traktowane, jako takie, o ile są uznane przez to ustawodawstwo za równorzędne z okresami ubezpieczenia. Litera „u” stanowi również o wszelkich okresach z nimi zrównanych, o ile są one uznane przez to ustawodawstwo za równorzędne z okresami zatrudnienia lub okresami pracy na własny rachunek. Art. 6 rozporządzenia 883/2004 określa generalną regułę sumowania okresów ubezpieczenia. Stąd w jego kontekście przepisami szczególnymi są art. 45 i 51 ust. 1 tego rozporządzenia. Na gruncie podobnych, poprzednio obowiązujących przepisów, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej powoływanym już wyrokiem z dnia 3 marca 2011 r. w sprawie C-440/09 orzekł, że art. 45 ust. 1 rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie w wersji zmienionej i uaktualnionej rozporządzeniem Rady (WE) nr 118/97 z dnia 2 grudnia 1996 r. ze zm. wprowadzonymi rozporządzeniem (WE) nr 1992/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. należy interpretować w ten sposób, że przy ustalaniu minimalnego okresu ubezpieczenia wymaganego prawem krajowym w celu nabycia prawa do emerytury przez pracownika migrującego instytucja właściwa danego państwa członkowskiego powinna uwzględnić, dla potrzeb ustalenia granicy, jakiej nie mogą przekroczyć okresy nieskładkowe w stosunku do okresów składkowych, przewidzianej w uregulowaniu tego państwa członkowskiego, wszystkie okresy ubezpieczenia osiągnięte przez pracownika migrującego w trakcie kariery zawodowej, w tym okresy ubezpieczenia osiągnięte w innych państwach członkowskich.

Jeśli zatem osoba ubiegająca się o przyznanie polskiej renty ma okresy składkowe i nieskładkowe zbyt krótkie do nabycia uprawnień do tego świadczenia wówczas do polskich okresów ubezpieczenia dolicza się okresy ubezpieczenia przebyte we wszystkich innych państwach członkowskich.

Do potwierdzenia podlegania ubezpieczeniu w innym państwie Unii Europejskiej zastosowanie mają przepisy wspólnotowe. Postanowienia Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 166, z 30.04.2004) oraz Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Europy (WE)nr 97/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, wprowadza swoisty system porozumiewania się centralnych instytucji ubezpieczeniowych dla potrzeb potwierdzenia ubezpieczenia przebytego w jednym kraju członkowskim Unii Europejskiej w sprawie o świadczenie rentowe dla tego ubezpieczonego w innym kraju Unii. Ta swoista procedura wskazuje na wyłączne uprawnienie zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej do potwierdzania przebytych w obszarze jej działania okresów ubezpieczeniowych. Brak potwierdzenia takich okresów przez tę instytucję nie pozwala na zastępcze wykazywanie istnienia takich okresów przed instytucjami krajowymi przy wykorzystaniu innych dowodów niż wskazany w przywołanych przepisach odpowiedni formularz wystawiony przez właściwą instytucję zagraniczną.

Sąd zważył zatem, że okres ubezpieczenia w Krajach Unii może być uwzględniony wyłącznie na podstawie poświadczenia dokonanego przez zagraniczną instytucję ubezpieczeniową dokonywaną na specjalnym formularzu, które jest zaświadczeniem dotyczące przebiegu ubezpieczenia, sporządzane dla potrzeb uzyskania świadczeń emerytalno-rentowych. Dokument ten wypełnia i przekazuje instytucja właściwa państwa, w którym zostały przebyte okresy zatrudnienia lub zamieszkania, które to zgodnie z ustawodawstwem tego kraju uwzględniane są przy ustalaniu prawa oraz obliczaniu wysokości świadczeń emerytalno-rentowych.

Stosownie do art. 5 ust. 1 rozporządzenia nr 987/2009 dokumenty wydane przez instytucję państwa członkowskiego do celów stosowania rozporządzenia podstawowego i rozporządzenia wykonawczego, stanowiące poświadczenie sytuacji danej osoby oraz dowody je potwierdzające, na podstawie których zostały wydane te dokumenty, są akceptowane przez instytucje pozostałych państw członkowskich tak długo, jak nie zostaną wycofane lub uznane za nieważne przez państwo członkowskie, w którym zostały wydane (ust. 1).

Instytucje polskie (ani organ rentowy, ani Sąd) nie są uprawnione do ustalania i weryfikacji okresów ubezpieczenia przebytych w innym państwie członkowskim Unii. W sprawie tego rodzaju dowodem są bowiem wyłącznie zaświadczenia A1 oraz formularze E 205, gdyż przede wszystkim takie środki dowodowe dla ubezpieczonych przewiduje prawo unijne (zob. wyroki Sądu Najwyższego z 14 czerwca 2018 r., II UK 179/17, LEX nr 2510202 oraz z 11 kwietnia 2018r., II UK 22/17, LEX nr 2490625).

Zgodnie z art. 69 ust.2 rozporządzenia nr 883/04, jeżeli renta rodzinna dla sieroty jest ustalana po ubezpieczonym, który posiada okresy ubezpieczenia w państwie członkowskim, którego ustawodawstwo przewiduje renty sieroce (np. Polska) oraz w państwie, którego ustawodawstwo przewiduje jedynie specjalne zasiłki dla sierot, zastosowanie ma rozdział V Tytułu III rozporządzenia nr 883/04, pt. „Emerytury i renty rodzinne”. Oznacza to, że renta rodzinna dla sieroty z dwóch lub więcej państw członkowskich będzie ustalana wyłącznie w oparciu o okresy ubezpieczenia spełnione w jednym państwie członkowskim (świadczenie niezależne) lub zgodnie z zasadą pro rata temporis (świadczenie proporcjonalne) i wypłacana w wysokości korzystniejszej dla świadczeniobiorcy.

Wobec powyższego w zakresie żądań wnioskodawczyni dotyczących ustalenia prawa do renty rodzinnej po M. M. (4) przy uwzględnieniu okresów zatrudnienia zmarłego M. M. (4) w Królestwie Danii oraz wysokości otrzymywanego przez niego wynagrodzenia na podstawie dokumentacji uzyskanej z Danii, Sąd zważył, że okresy ubezpieczenia przebyte za granicą mogą być uwzględniane do ustalenia prawa do świadczeń tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy osoba zmarła nie spełniała kryterium stażu ubezpieczeniowego warunkującego uzyskanie w danym państwie członkowskim prawa do świadczenia (emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy), na podstawie którego może być ustalona renta rodzinna po tej osobie. Jeżeli osoba, po której ma być przyznana renta rodzinna, miała przyznane prawo do świadczenia w Polsce lub spełniała warunki do jego przyznania (tj. świadczenia, do których prawo i wysokość zależy od długości okresów składkowych i nieskładkowych) w oparciu jedynie o polskie okresy ubezpieczenia - wówczas wysokość renty rodzinnej zostanie ustalona wyłącznie na podstawie okresów ubezpieczenia przebytych przez osobę zmarłą w Polsce.

Zgodnie z art. 8 ustawy emerytalnej - przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz przy obliczaniu ich wysokości uwzględnia się okresy ubezpieczenia za granicą, jeżeli tak stanowią umowy międzynarodowe.

Powyższa sytuacja miała zastosowanie w rozpatrywanym stanie faktycznym - duńska instytucja ubezpieczeniowa potwierdziła okresy ubezpieczenia/zamieszkania zmarłego w Danii od 18.06.2007 r. do 26.03.2021 r., tj. 13 lat, 9 miesięcy i 9 dni, które zostały uwzględnione do ustalenia prawa i wysokości świadczenia w Polsce.

W związku z tym, że zmarły nie legitymował się wymaganym stażem pracy wyłącznie na podstawie polskich okresów ubezpieczenia, renta rodzinna została ustalona z zastosowaniem proporcji okresów pracy w Polsce do łącznego wymiaru okresów pracy w Polsce i za granicą, tj. 128 miesięcy polskich okresów składkowych i nieskładkowych do 293 łącznych polskich i zagranicznych okresów ubezpieczenia.

Przy wyliczaniu wysokości renty rodzinnej ZUS nie uwzględnia natomiast zagranicznych wynagrodzeń za pracę, gdyż składki od wynagrodzenia wypłaconego w innym państwie UE lub EFTA zostały odprowadzone do systemu ubezpieczeniowego w tym państwie. Stąd żądanie w zakresie w jakim skarżący domagali się uwzględnienia zarobków zmarłego M. M. (4) w Danii było całkowicie bezzasadne.

Sąd zważył także, że zgodnie z zalegającą za 163 akt rentowych prawomocną decyzją duńskiej instytucji ubezpieczeniowej (...) D. (...) z dnia 22.06.2022 r. sporządzonej w języku angielskim - w Danii nie ma przepisów, które przyznają dzieciom zmarłych rodziców prawo do świadczenia, natomiast wnioskodawczyni jako wdowie odmówiono świadczenia, ponieważ nie spełniła warunków do przyznania renty wdowiej. Brak zaskarżenia ww. decyzji duńskiej instytucji ubezpieczeniowej w sposób wskazany stronie odwołującej przez duński organ rentowy wydający ww. decyzję w tej decyzji, spowodował, iż doszło do jej uprawomocnienia. Nie ma podstaw do kwestionowania informacji pozyskanych przez ZUS od duńskiej instytucji ubezpieczeniowej, z których wynika, że decyzja z 22.06.2022 r. została wysłana przez tę instytucje na właściwy adres wnioskodawczyni i została jej doręczona, skoro nie było zwrotu tej korespondencji jako nieodebranej. Odwołująca nie wykazała, aby było inaczej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest stroną postępowania o rentę rodzinną z duńskiego systemu ubezpieczeniowego. Doręczenia stronie decyzji o rozpatrzeniu wniosku przez duńską instytucję ubezpieczeniową odbywało się bez pośrednictwa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych a instytucja duńska nie miała obowiązku sporządzenia odpowiedzi na wniosek o rentę rodzinną w języku polskim. Polski Sąd nie jest przy tym uprawniony do badania w n/n postępowaniu czy duńska decyzja w sprawie renty rodzinnej z duńskiego systemu ubezpieczeniowego jest prawidłowa czy też nie.

Przede wszystkim jednak należy podkreślić, że postępowanie z instytucją duńską pozostaje bez związku z postępowaniem o przyznanie renty rodzinnej z polskiego systemu ubezpieczeniowego, gdyż są to niezależne postępowania i odbywają się w oparciu o krajowe regulacje prawne - w Polsce jest to ww. ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Osobom uprawnionym przysługuje renta rodzinna z każdego państwa, w którym zmarły pracował, ale tylko wtedy, jeśli spełniają warunki określone w przepisach każdego z tych państw do przyznania świadczenia. Państwa członkowskie UE/EFTA nie ustanowiły jednego ponadpaństwowego systemu zapewniającego renty rodzinne. Każde państwo członkowskie samodzielnie decyduje o tym, komu i po spełnieniu jakich warunków zapewnia rentę w razie śmierci żywiciela rodziny. Emeryturę lub rentę nabywa się oddzielnie w każdym państwie członkowskim. Członek rodziny osoby, która pracowała i podlegała ubezpieczeniom w Polsce oraz w innych państwach członkowskich, może uzyskać rentę rodzinną zarówno z Polski, jak i z innego państwa członkowskiego, w którym osoba zmarła była uprzednio ubezpieczona, o ile spełnione zostaną warunki wymagane do przyznania renty w tych państwach. Świadczenia są wypłacane uprawionym osobom odrębnie przez każdą instytucję krajową. Przyznanie renty rodzinnej w innym państwie UE lub EFTA nie wpływa na przyznanie renty rodzinnej z ZUS. Jednocześnie wskazać należy, że wbrew przeciwnym twierdzeniom pełnomocnika odwołujących, brak jest jakichkolwiek regulacji dotyczących postępowania regresowego między instytucjami krajowymi, gdyż każde państwo członkowskie ustala samodzielnie według własnych przepisów świadczenie i samodzielnie dokonuje jego wypłaty.

Wniosek o uchylenie zaskarżonych decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi rentowemu jest zatem całkowicie nieuzasadniony, a odwołanie nie ma uzasadnionych podstaw, albowiem pozwany organ rentowy zastosował prawidłowo przepisy prawa wskazane w zaskarżonych decyzjach o przyznaniu i wyliczeniu renty rodzinnej po zmarłym M. M. (4) dla każdego z uprawnionych, tj. wnioskodawczyni i każdego z trojga nieletnich dzieci.

Również odwołania od decyzji z 14.12.2022 r. w sprawie przyznanego dla każdego z odwołujących dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego okazały się w całości bezzasadne. Wskazać należy, że zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z 9.01.2020 r. o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (Dz. U. z 2020 r., poz. 321 ze zm.) do renty rodzinnej, do której uprawniona jest więcej niż jedna osoba, przysługuje jedno dodatkowe roczne świadczenie pieniężne, które podlega proporcjonalnemu podziałowi na osoby uprawnione do renty rodzinnej.

Zgodnie zaś z art. 5 ww. ustawy dodatkowe roczne świadczenie pieniężne przysługuje w wysokości najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych obowiązującej od dnia 1 marca roku, w którym wypłacane jest dodatkowe roczne świadczenie pieniężne.

W art. 6 ust. 1 tej ustawy postanowiono natomiast, że dodatkowe roczne świadczenie pieniężne wypłaca się osobie uprawnionej z urzędu, wraz ze świadczeniem, o którym mowa w art. 2 ust. 1.

Sąd zważył zatem, że do renty rodzinnej przysługuje jedno dodatkowe świadczenie w kwocie 1250,88 zł. Wysokość tego świadczenia nie jest zależna od wysokości emerytury czy renty osoby uprawnionej, czyli w przypadku wnioskodawczyni i jej dzieci nie jest uzależniona od wysokości renty rodzinnej. Ponadto świadczenie to podlega podziałowi pomiędzy wszystkie uprawnione osoby do renty rodzinnej, a zatem w przypadku odwołujących podlegało podziałowi pomiędzy 4 uprawnionymi osobami stąd wyniosło po 312,78 zł dla każdego ze skarżących. ZUS wydał tym samym decyzję zgodną z prawem.

Mając powyższe na względzie Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołania od każdej z zaskarżonych decyzji z dnia 14.12.2022 r.

Sąd nie obciążył odwołujących zwrotem kosztów postępowania procesowego uznając, że w sprawie zachodzą przesłanki z art. 102 k.p.c. umożlwiające zastosowania przewidzianego nim dobrodziejstwa wobec skarżących. Obciążenie strony, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, może bowiem w okolicznościach konkretnej sprawy pozostawać trudne do pogodzenia z poczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Z tego względu ustawodawca przewidział w przytoczonym przepisie specjalne unormowanie pozwalające nie obciążać strony przegrywającej obowiązkiem zwrócenia przeciwnikowi całości lub części kosztów. Ideę tę urzeczywistnia wyrażona w komentowanym przepisie zasada słuszności. Należy zauważyć, iż art. 102 k.p.c. nie konkretyzuje w żaden sposób pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych. Ocena, czy taki wypadek rzeczywiście zachodzi, pozostawiona została uznaniu Sądu. Musi ona mieć na względzie całokształt okoliczności sprawy, a zatem te związane z przebiegiem procesu, ale również pozostające poza jego zakresem. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. Kryteria pomocne przy rozstrzyganiu o istnieniu, czy też nieistnieniu przesłanek zastosowania zasady słuszności wskazane zostały w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego. Sąd mając zatem na względzie charakter n/n sprawy, sytuację życiową skarżących oraz, że nieznajomość niewątpliwie skomplikowanej dla nich materii koordynacji systemów ubezpieczeniowych państwa Unii Europejskiej oraz zasad ustalania prawa do renty rodzinnej w sytuacji, gdy osoba zmarła podlegała ubezpieczeniu w dwóch lub więcej państwach UE- mogło zrodzić u nich subiektywne przekonanie, że ich roszczenie jest zasadne. Z tych względów Sąd nie obciążył wnioskodawców kosztami zastępstwa procesowego poniesionymi przez organ rentowy na podstawie art.102 k.p.c. kierując się zasadami słuszności.