Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 lipca 2022 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że T. S. jako pracownik u płatnika składek (...) s.c. K.J.M. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnym, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu, wskazując na wątpliwości co do faktycznego zatrudnienia T. S. u płatnika składek.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że T. S. została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych od 12 kwietnia 2022 r. Natomiast od 26 maja 2022 r. stała się niezdolna do pracy. Płatnik składek wykazał wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy od 26 maja 2022 r. do 27 czerwca 2022 r. oraz zasiłek chorobowy od 28 do 30 czerwca 2022 r. Bezpośrednio przed zatrudnieniem u płatnika ubezpieczona była zgłoszona jako osoba bezrobotna od 24 stycznia 2022 r. do 11 kwietnia 2022 r. Zgodnie z wyjaśnieniami ubezpieczonej i płatnika ubezpieczona została zatrudnienia na stanowisku „krojczy-pomoc szwalni”. Do jej obowiązków należało wykrawanie elementów koszulek i szortów. Praca nadzorowana była przez K. K. (1). Przyczyną zatrudnienia ubezpieczonej była zwiększona liczba zamówień od kontrahentów. Ubezpieczona dowiedziała się o pracy w Urzędzie Pracy w Z., w którym była zarejestrowana jako bezrobotna. Ubezpieczona jest osobą obcą w stosunku do wszystkich wspólników spółki. Została ona zatrudniona na specjalnie utworzonym stanowisku. W toku postępowania nie zostały przedstawione dowody potwierdzające fakt podjęcia pracy i jej wykonywania przez ubezpieczoną.

W związku z powyższym zdaniem organu na podstawie art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. należało stwierdzić, że umowa o pracę zawarta pomiędzy stronami, jako zawarta dla pozoru, jest nieważna, a zatem z tytułu zawartej umowy o pracę ubezpieczona nie podlega ubezpieczeniom społecznym od 12 kwietnia 2022 r.

(decyzja – k. 41 verte-43 akt ZUS)

Odwołanie od przedmiotowej decyzji złożyła T. S., zaskarżając ją w całości. Zaskarżonej decyzji zarzuciła:

1)  naruszenie przepisów prawa materialnej, tj.:



art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. poprzez jego zastosowanie i uznanie oświadczeń woli stron umowy o pracę za złożone dla pozoru, a tym samym uznanie, że umowa o pracę jest nieważna oraz uznanie, że nie ubezpieczona wykonywała pracy u płatnika składek, podczas gdy umowa o pracę została zawarta w celu świadczenia przez nią pracy dla płatnika składek i umowa ta była faktycznie realizowana;



art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p., art. 83 ust. 1 pkt 1 u.s.u.s. i art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a) u.s.u.s. w zw. z art. 2 i art. 7 Konstytucji RP poprzez bezpodstawne zastosowanie przez organ przepisów art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. pomimo braku norm kompetencyjnych umożliwiających organowi weryfikację ważności umowy o pracę ubezpieczonej, a tym samym naruszenie zasady dostatecznej określoności prawa (art. 2 Konstytucji RP) i zasady legalizmu (art. 7 Konstytucji RP);

2)  naruszenie przepisów postępowania, tj.:



art. 77 § 1 k.p.a. w zw. z art. 7 k.p.a. oraz art. 80 k.p.a. w zw. z art. 180 k.p.a. poprzez brak dogłębnego zbadania stanu faktycznego sprawy, brak przeprowadzenia starannego i należytego postępowania wyjaśniającego w sprawie oraz bezzasadne, niepoparte żadnymi dowodami stwierdzenie, że umowa o pracę została zawarta dla pozoru, a tym samym, że jest nieważna i ubezpieczona nie podlega ubezpieczeniom społecznym od dnia 12 kwietnia 2022 r.;



art. 107 § 1 pkt 6 k.p.a. i art. 107 § 3 k.p.a. poprzez brak pełnego, wymaganego przepisami prawa uzasadnienia faktycznego decyzji wydanej przez organ poprzez brak przytoczenia faktów, które organ uznał za udowodnione i dowodów, na których się oparł oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej;



błąd w ustaleniach faktycznych polegający na:

a)  bezzasadnym przyjęciu, iż w przedmiotowej sprawie świadczenie pracy w ramach umowy o pracę nie miało miejsca, a ubezpieczona została zgłoszona przez płatnika do ubezpieczeń społecznych jedynie w celu uzyskania tytułu do ubezpieczeń społecznych;

b)  bezpodstawnym przyjęciu, że zgodnym zamiarem i wolą stron zawartej umowy o pracę było jedynie jej nazwy „umowa o pracę”;

c)  pomięciu dokumentacji, w szczególności oświadczenia ubezpieczonej dot. świadczenia pracy w ramach zawartej umowy o pracę, oświadczenia i wyjaśnień pracodawcy, karty szkolenia BHP, listy płac za czerwiec 2022, orzeczenia lekarskiego nr (...) z 8 kwietnia 2022 r., listy obecności, zakresu obowiązków, zestawieniu z księgi przychodów oraz dochodów, z której jednoznacznie wynika, że ubezpieczona faktycznie świadczyła pracę na rzecz pracodawcy, umowa o pracę jest ważna i nie została zawarta dla pozoru.

Mając na uwadze powyższe ubezpieczona wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji w całości i stwierdzenie, że odwołująca jako pracownik u płatnika składek Z. P.H.U. (...) s.c. J.K.T. K. K. K. (2), K. J., K. M. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 12 kwietnia 2022 r.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona wskazała, że wbrew twierdzeniom organu rentowego wykonywała faktycznie pracę. Zgodnie z zawartą umowę o pracę stawiała się do dyspozycji pracodawcy w gotowości do wykonywania pracy, wykonywała ją, spełniała powierzone jej obowiązki pracownicze. Pracodawca przeszkolił ją do wykonywania obowiązków. W dacie zawarcia umowy o pracę była na początku ciąży, o czym pracodawca wiedział. Stan zdrowia pozwalał ubezpieczonej na wykonywanie pracy w pełnym wymiarze czasu pracy. W ocenie skarżącej sam fakt, że w okresie około dwóch miesięcy po zawarciu umowy o pracę zmuszona była skorzystać ze zwolnienia lekarskiego z uwagi na niezdolność do pracy nie stanowi podstawy do uznania, że umowa o pracę została zawarta dla pozoru. Zawierając umowę o pracę w dniu 12 kwietnia 2022 r. ubezpieczona nie wiedziała, że wkrótce stanie się niezdolna do pracy. Była na początku ciąży, czuła się bardzo dobrze, ciąża przebiegała prawidłowo, a lekarz prowadzący wskazał, że nie ma żadnych przeciwskazań do pracy.

(odwołanie – k. 3-12)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wywodząc, jak w zaskarżonej decyzji. Jednocześnie organ podkreślił, że ubezpieczona stała się niezdolna do pracy w krótkim okresie zatrudnienia, tuż po upływie okresu wyczekiwania na prawo do zasiłku. Została ona zatrudniona w zaawansowanej ciąży mnogiej, po wcześniejszej niezdolności do pracy w okresie od 10 października 2021 r. do 26 października 2021 r. z powodu poronienia samoistnego. W toku postępowania nie zostały przedstawione dowody na to, że ubezpieczona posiada kwalifikacje do wykonywania zawodu krojczego. Brak jest informacji o wykształceniu ubezpieczonej oraz poprzednio wykonywanej pracy.

(odpowiedź na odwołanie – k. 14-16)

Postanowieniem z dnia 21 marca 2023 r. tut. Sąd działając na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. zawiesił postępowanie w przedmiotowej sprawie z uwagi na śmierć zainteresowanej J. K..

(akt zgonu zainteresowanej J. K. – k. 207, postanowienie z dnia 21 marca 2023 r. – k. 209)

Postanowieniem z dnia 19 lutego 2024 r. tut. Sąd podjął postępowanie w przedmiotowej sprawie z udziałem K. K. (1), M. K. (1) i T. K. (1) jako następców prawnych J. K..

(postanowienie z dnia 19 lutego 2024 r. – k. 234)

Na ostatniej rozprawie z dnia 19 lipca 2024 r. pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie, zainteresowany K. K. (1) przyłączył się do odwołania, natomiast organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

(stanowiska końcowe stron na rozprawie z dnia 19 lipca 2024 r. e-protokół (...):11:29 - 00:13:04 – koperta k. 264)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Z. P.H.U. (...) s.c. J. K. T. K. w A. zajmuje się produkcją odzieży wierzchniej.

(bezsporne)

W dniu 21 lutego 2022 r. w/w spółka złożyła w Powiatowym Urzędzie Pracy w Z. wniosek o refundację kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy. Do wniosku dołączono zgłoszenie krajowej oferty pracy. Na podstawie przedmiotowego wniosku w dniu 25 marca 2022 r. zawarto umowę nr (...) o refundację kosztów wyposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego.

(wniosek – k. 141-144, umowa – k. 160-162, zgłoszenie krajowej oferty pracy – k. 163)

W w/w okresie wspólnikami spółki byli K. K. (1), J. K. i M. K. (1).

(bezsporne)

T. S. – obywatelka Białorusi – urodziła się (...) Posiada wykształcenie średnie zawodowe. Z zawodu jest szwaczką. Od 2011 r. (tj. ukończenia szkoły) była zatrudniana w wyuczonym zawodzie w różnych zakładach pracy.

(książeczka pracy nr (...), dyplom – koperta k. 220)

Od lutego 2019 r. do końca października 2021 r. T. S. pracowała w szwalni P.P.H.U. (...) prowadzonej przez A. M. na stanowisku krawcowej. Skarżąca zakończyła współpracę, ponieważ poroniła ciążę i chciała zmienić otoczenie.

(umowa o pracę z dnia 1 lutego 2019 r. – k. 34, umowa o pracę z dnia 31 grudnia 2019 r. – k. 33, dokumentacja medyczna skarżącej z Wojewódzkiego Szpitala (...) w Z. – koperta k. 182, zeznania skarżącej na rozprawie z dnia 19 lipca 2024 r. e-protokół (...):06:30-00:07:16 – koperta k. 264 w związku z wysłuchaniem informacyjnym skarżącej na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):07:00-00:18:05– koperta k. 256)

Od 24 stycznia 2022 r. do 11 kwietnia 2022 r. T. S. była zarejestrowana jako bezrobotna w Urzędzie Pracy w Z..

(bezsporne)

W dniu 9 lutego 2022 r. ubezpieczona dowiedziała się, że jest w kolejnej ciąży.

(karta ciąży – k. 131-138)

Na jednym ze spotkań w Urzędzie Pracy zaproponowano skarżącej pracę w Z. P.H.U. (...) s.c. J. K. T. K..

(zeznania skarżącej na rozprawie z dnia 19 lipca 2024 r. e -protokół (...):06:30-00:07:16 – koperta k. 264 w związku z wysłuchaniem informacyjnym skarżącej na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):07:00-00:18:05– koperta k. 256)

Wnioskodawczyni najpierw udała się do zakładu pracy, żeby porozmawiać z właścicielami szwalni i przedstawić im swoją sytuację. J. i K. K. (1) postanowili ją zatrudnić, ponieważ spełniała warunki, aby spółka na skutek jej zatrudnienia otrzymała dotację na zakup nowej maszyny.

(zeznania skarżącej na rozprawie z dnia 19 lipca 2024 r. e-protokół (...):06:30 - 00:07:16 – koperta k. 264 w związku z wysłuchaniem informacyjnym skarżącej na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):07:00-00:18:05 – koperta k. 256, zeznania zainteresowanego K. K. (1) na rozprawie w dniu 19 lipca 2024 r. e-protokół (...):07:16-00:11:29 – koperta k. 264 w związku z wysłuchaniem informacyjnym zainteresowanego K. K. (1) na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):18:05-00:31:17 – koperta k. 256)

Ubezpieczona otrzymała skierowanie do pracodawcy z Urzędu Pracy w Z.. Zgodnie ze skierowaniem miała zostać ona zatrudniona na stanowisku krojczego-pomoc szwalni. Termin rozliczenia skierowania został określony nie później niż na 20 kwietnia 2022 r. Skierowanie dotyczyło umowy nr (...).

(skierowanie – k. bez numeru akt osobowych wnioskodawczyni w kopercie k. 124)

W dniu 12 kwietnia 2022 r. pomiędzy J. K. a T. S. zawarta została umowa o pracę na czas określony od 12 kwietnia 2022 r. do 11 kwietnia 2024 r. Ubezpieczona została zatrudniona w wymiarze pełnego etatu na stanowisku „krojczy, pomoc szwalni”. Za wykonaną pracę ubezpieczona miała otrzymywać wynagrodzenie w wysokości 3100,00 zł brutto. Jako termin rozpoczęcia pracy wskazano datę 12 kwietnia 2022 r.

(umowa o pracę – k. bez numeru akt osobowych skarżące w kopercie k. 124 )

Umowa została zawarta na czas określony 2 lat. Okres ten został narzucony w umowie zawartej przez spółkę z Urzędem Pracy.

(zeznania skarżącej na rozprawie z dnia 19 lipca 2024 r. e -protokół (...):06:30-00:07:16 – koperta k. 264 w związku z wysłuchaniem informacyjnym skarżącej na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):07:00-00:18:05 – koperta k. 256, zeznania zainteresowanego K. K. (1) na rozprawie w dniu 19 lipca 2024 r. e-protokół (...):07:16-00:11:29 – koperta k. 264 w związku z wysłuchaniem informacyjnym zainteresowanego K. K. (1) na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):18:05-00:31:17 – koperta k. 256)

Ubezpieczona została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od 12 kwietnia 2022 r. Zgłoszenie wpłynęło do organu rentowego w ustawowym terminie (15 kwietnia 2022 r.).

(bezsporne)

Płatnik utworzył dokumentację pracowniczą dotyczą ubezpieczonej, w której m.in. znalazły się następujące dokumenty: skierowanie do pracodawcy z Urzędu Pracy w Z., oświadczenie pracownika dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, informacja o dodatkowych warunkach zatrudnienia na podstawie art. 29 § 3 k.p., orzeczenie lekarskie nr (...) z dnia 8 kwietnia 2022 r., wniosek o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych, deklaracja o rezygnacji z dokonywania wpłat do ppk, zakres obowiązków, karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bhp.

(dokumentacja – k. bez numeru akt osobowych wnioskodawczyni w kopercie k. 124)

Skarżąca w dniu 8 kwietnia 2022 r. przeszła wstępne badania lekarskie do pracy. W trakcie ich trwania zaprzeczyła, że jest w ciąży.

(dokumentacja medyczna z Prywatnego Gabinetu Lekarskiego M. K. (2) – koperta k. 194)

Zgodnie z zakresem obowiązków pracowniczych do zadań skarżącej miało należeć krojenie materiałów potrzebnych do produkcji, pomoc szwalni i wszywanie gumy.

(zakres obowiązków pracowniczych – k. bez numeru akt osobowych wnioskodawczyni w kopercie k. 124)

Ubezpieczona świadczyła pracę w siedzibie spółki w A. w godzinach 7:00-15:00. Pracowała jako krojczy, ale czasami pomagała na szwalni.

(zeznania skarżącej na rozprawie z dnia 19 lipca 2024 r. e -protokół (...):06:30-00:07:16 – koperta k. 264 w związku z wysłuchaniem informacyjnym skarżącej na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):07:00-00:18:05 – koperta k. 256, zeznania świadka D. S. na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):49:32-00:54:18 – koperta k. 256, zeznania świadka A. K. na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. 00:42:12-00:49:32 – koperta k. 256)

M. S. (oficjalnie zatrudniony na stanowisku pomoc drukarni, prace gospodarcze) również pracował na krojowni. To on spisywał liczbę wykroi i określał, ile tego ma być.

(wykaz pracowników – k. 261, zeznania skarżącej na rozprawie z dnia 19 lipca 2024 r. e-protokół (...):06:30-00:07:16 – koperta k. 264 w związku z wysłuchaniem informacyjnym skarżącej na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):07:00-00:18:05– koperta k. 256)

M. S. zajmował się krojeniem w szwalni zarówno przed, jak i w trakcie świadczenia pracy przez skarżącą. W/w wykonywał te obowiązki również, gdy ubezpieczona stała się niezdolna do pracy.

(zeznania zainteresowanego K. K. (1) na rozprawie z dnia 19 lipca 2024 r. e - protokół (...):07:16-00:11:29 – koperta k. 264 w związku z wysłuchaniem informacyjnym zainteresowanego K. K. (1) na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):18:05-00:31:17 – koperta k. 256, zeznania świadka A. K. na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. 00:42:12-00:49:32 – koperta k. 256)

Na krojowni do pomocy była zatrudniona również A. K., która bezpośrednio współpracowała ze skarżącą. A. K. ze względów zdrowotnych pracowała w wymiarze ¼ etatu.

(wykaz pracowników – k. 261, zeznania świadka A. K. na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. 00:42:12 - 00:49:32 – koperta k. 256, zeznania zainteresowanego K. K. (1) na rozprawie z dnia 19 lipca 2024 r. e-protokół (...):07:16-00:11:29 – koperta k. 264 w związku z wysłuchaniem informacyjnym zainteresowanego K. K. (1) na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):18:05-00:31:17 – koperta k. 256)

Ubezpieczona świadczyła pracę pod kierownictwem K. K. (1).

(wyjaśnienia T. S. – k. 20-20 verte akt ZUS, wyjaśnienia płatnika składek – k. 35-35 verte akt ZUS)

Do pracy ubezpieczona dojeżdżała samochodem matki albo podwoził ją mąż.

(zeznania świadka D. S. na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):49:32-00:54:18 – koperta k. 256)

Zgodnie z protokołem z wizyty w zakresie realizacji umowy o refundację kosztów wyposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego z dnia 8 kwietnia 2022 r. w trakcie czynności kontrolnych został okazany sprzęt zakupiony w ramach przyznania refundacji. Kontrolujący stwierdził zgodność dokonanych zakupów ze złożonym w dniu 1 kwietnia 2022 r. rozliczeniem kosztów wyposażenia stanowiska pracy.

(protokół z dnia 8 kwietnia 2024 r. – k. bez numeru akt osobowych wnioskodawczyni w kopercie k. 124)

Od 26 maja 2022 r. ze względu na komplikacje ciąży skarżąca stała się niezdolna do pracy. Do tego dnia ciąża skarżącej rozwijała się prawidłowo, a ona sama czuła się dobrze.

(dokumentacja medyczna z Centrum Medycznego (...) Sp. z o.o. – koperta k. 179, zeznania skarżącej na rozprawie z dnia 19 lipca 2024 r. e-protokół (...):06:30-00:07:16 – koperta k. 264 w związku z wysłuchaniem informacyjnym skarżącej na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):07:00-00:18:05 – koperta k. 256)

Ubezpieczona z powodu komplikacji w trakcie trwania ciąży została przyjęta w dniu 30 maja 2022 r. do Instytutu Centrum (...), gdzie przebywała do 3 czerwca 2022 r. W dniu 22 czerwca ubezpieczona ponownie trafiła do w/w szpitala, z którego została wypisana w dniu 27 czerwca 2022 r.

(dokumentacja medyczna skarżącej z Instytutu Centrum (...) – koperta k. bez numeru)

W dniu 18 lipca 2022 r. ubezpieczona została przyjęta do Instytutu Centrum (...)”, gdzie 1 sierpnia 2022 r. urodziła bliźnięta.

(dokumentacja medyczna skarżącej z Instytutu Centrum (...) – koperta k. bez numeru)

Skarżąca nie wróciła do pracy po ciąży, ponieważ korzystała z urlopu macierzyńskiego a następnie złożyła wniosek o urlop wychowawczy.

(zeznania skarżącej na rozprawie z dnia 19 lipca 2024 r. e -protokół (...):06:30-00:07:16 – koperta k. 264 w związku z wysłuchaniem informacyjnym skarżącej na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):07:00-00:18:05– koperta k. 256)

Praca krojczego to praca, którą wykonują dwie osoby. Przed zatrudnieniem wnioskodawczyni na tym stanowisku – w zależności od potrzeb – pomagał K. K. (1), M. K. (1) czy też inny pracownik spółki.

(zeznania zainteresowanego K. K. (1) na rozprawie z dnia 19 lipca 2024 r. e-protokół (...):07:16-00:11:29 – koperta k. 264 w związku z wysłuchaniem informacyjnym zainteresowanego K. K. (1) na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):18:05 - 00:31:17 – koperta k. 256)

Wnioskodawczyni była osobą obcą dla wszystkich wspólników spółki.

(zeznania zainteresowanego K. K. (1) na rozprawie z dnia 19 lipca 2024 r. e-protokół (...):07:16-00:11:29 – koperta k. 264 w związku z wysłuchaniem informacyjnym zainteresowanego K. K. (1) na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):18:05-00:31:17 – koperta k. 256)

Spółka w 2022 r. zatrudniała 13 osób na podstawie umowy o pracę.

(wykaz pracowników – k. 261)

W dniu 9 marca 2023 r. zmarła J. K.. Następcami prawnymi J. K. są K. K. (1), M. K. (1) i T. K. (1). Zarządcą sukcesyjnym spółki został K. K. (1), a wspólnikiem M. K. (1). T. K. (1) jest spadkobiercą w zakresie udziałów jako wspólnika spółki, ale nie jest wpisany jako wspólnik spółki.

(akt zgonu zainteresowanej J. K. – k. 207, wypis poświadczenia aktu dziedziczenia – k. 232, oświadczenie zainteresowanego K. K. (1) na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):02:59-00:06:33 – koperta k. 256)

Początkowo nikt nie został zatrudniony na stanowisku wnioskodawczyni. Zastępował ją K. K. (1), M. K. (1) czy też inny pracownik spółki. W kwietniu 2024 r. (tj. po wygaśnięciu umowy wnioskodawczyni) został zatrudniony na to stanowisko S. K..

(zeznania zainteresowanego K. K. (1) na rozprawie z dnia 19 lipca 2024 r. e-protokół (...):07:16-00:11:29 – koperta k. 264 w związku z wysłuchaniem informacyjnym zainteresowanego K. K. (1) na rozprawie z dnia 21 maja 2024 r. e-protokół (...):18:05-00:31:17 – koperta k. 256)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach organu rentowego i załączonych do akt sprawy, a także w oparciu o zeznania wnioskodawczyni, zainteresowanego K. K. (1) i świadków, które ze sobą wzajemnie korespondowały i nie zostały skutecznie podważone przez organ rentowy.

Sąd Okręgowy uznał, że zarówno zeznania wnioskodawczyni, zainteresowanego K. K. (1), jak i przesłuchanych w procesie świadków są spójne, konsekwentne i logiczne. Z zeznań tych wynika wprost czym w spornym okresie na podstawie zawartej umowy faktycznie zajmowała się wnioskodawczyni, jakie miała obowiązki. Nie budzą również zastrzeżeń Sądu Okręgowego okoliczności jakie legły u podstaw zatrudnienia wnioskodawczyni oraz tłumaczące zakończenie tego stosunku prawnego.

Sąd nie dał wiary stronom w zakresie twierdzenia, że nie było ewidencji czasu pracy. Przeczą bowiem temu listy obecności załączone do akt ZUS. W ocenie sądu wnioskodawczyni może tego nie pamiętać z uwagi na krótki okres faktycznego świadczenia pracy, zaś zainteresowany K. K. (1) jako wspólnik wyjaśnił, że nie zajmował się sprawami kadrowymi, To należało do obowiązków zmarłej J. K..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 497), obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym – podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Zgodnie z art. 9 ust. 4 w/w ustawy, osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 2, mające ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

W myśl art. 36 ust. 1 w/w ustawy, każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Ustęp 2 stanowi, że obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1 (pracowników), należy do płatnika składek.

W myśl ustępu 11 w/w przepisu, każda osoba, w stosunku, do której wygasł tytuł do ubezpieczeń społecznych, podlega wyrejestrowaniu z tych ubezpieczeń. Zgłoszenie wyrejestrowania płatnik składek jest zobowiązany złożyć w terminie 7 dni od daty zaistnienia tego faktu.

Zgodnie z treścią art. 17 ust. 1 przytoczonej ustawy, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, o których mowa w art. 16 ust. 1 (za pracowników), obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy składek.

Stosownie zaś do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2780) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

Należy w tym miejscu przypomnieć, że organ rentowy ma prawo do badania a także kwestionowania podstaw ubezpieczenia w tym umów o pracę, ponieważ rodzą one skutki w dziedzinie ubezpieczeń społecznych. Jednak w takiej sytuacji to na organie rentowym spoczywa obowiązek udowodnienia pozorności umowy lub jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, w myśl art. 6 k.c. Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 15 lutego 2007 r., I UK 269/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 78 oraz w wyroku z dnia 24 sierpnia 2010 r. I UK 74/10, w którym stwierdził, iż:

„1. Na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli.

2. Podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 ustawy z 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa umowę o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia” (LEX nr 653664).

W niniejszej sprawie organ rentowy podważał skuteczność umowy o pracę zawartej między ubezpieczoną a płatnikiem składek na czas określony od dnia 12 kwietnia 2022 r. do dnia 11 kwietnia 2024 r. wskazując na jej jedynie pozorny charakter.

O uznaniu stosunku łączącego strony za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Stosownie do treści art. 22 § 1 k.p., przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku, III AUa 433/2005, Wspólnota (...)).

Innymi słowy, podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 r. o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

Zgodnie natomiast z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie, następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001 r. (sygn. akt III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa w sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa ( tak: wyrok Sądu Najwyższego z 2 lipca 2008 roku, II UK 334/07).

W sytuacji, gdy wolą stron, zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (por. wyrok SN z dnia 2 lipca 2008 roku, sygn. akt II UK 334/07, opubl. L.).

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (LEX nr 590241), iż o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

Do ustalenia, że między stronami doszło do powstania stosunku pracy nie jest także wystarczające spełnienie takich formalnych warunków zatrudnienia, takich jak przygotowanie zakresu obowiązków, odbycie szkolenia BHP, czy uzyskanie zaświadczenia lekarskiego o zdolności do pracy (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z 20 września 2023 roku, I (...) 53/23, LEX nr 3609448).

Z uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 43/10 (LEX nr 619658) wynika, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, nr 205, poz. 1585 ze zm.) wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 r. w sprawie o sygn. akt I UK 74/10 (LEX nr 653664) stwierdzono zaś, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 ww. ustawy). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa sens istnienia umowy o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy tym wszak założeniu, że nastąpiło rzeczywiste jej świadczenia zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. Tym samym nie można byłoby czynić odwołującej zarzutów, że zawarła umowę o pracę jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, pod tym wszakże warunkiem, że na podstawie kwestionowanej umowy realizowałaby zatrudnienie o cechach pracowniczych.

Jednocześnie należy mieć na względzie, że o pozorności umowy o pracę nie może bowiem jedynie świadczyć to, że została zawarta w czasie trwającej ciąży. Dążenie kobiety ciężarnej do uzyskania ochrony ubezpieczeniowej (bez ustalenia wynagrodzenia za pracę na nadmiernie rażąco wysokim poziomie) jest zachowaniem rozsądnym i uzasadnionym, zarówno z osobistego, jak i społecznego punktu widzenia. Między innymi dlatego kobietom ciężarnym przysługuje ochrona przed odmową zatrudnienia z powodu ciąży a odmowa nawiązania stosunku pracy podyktowana taką przyczyną jest traktowana jako dyskryminacja ze względu na płeć (por. wyrok Sądu Najwyższego z 18 listopada 2021 roku, III USKP 82/21, OSNP 2022, nr 10, poz. 102)

Reasumując, w odniesieniu do umowy o pracę pozorność polega na tym, że strony nie zamierzają osiągnąć skutków wynikających z tej umowy, a określonych w art. 22 k.p.. Znaczenie ma faktyczne niewykonywanie pracy albo jej wykonywanie jednak w realiach nie korespondujących z właściwościami pracowniczymi.

Jak zauważa się w orzecznictwie, pozorność umowy o pracę (art. 83 k.c. w zw. z art. 300 k.p.) ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę ( tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 3 listopada 2021 roku, III AUa 1713/21, LEX nr 3400641, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 29 grudnia 2022 roku, III AUa 1763/21, LEX nr 350170)

Ocena, czy praca jest wykonywana na podstawie łączącego strony stosunku pracy, zależy przy tym od okoliczności konkretnej sprawy dotyczących celu, do jakiego zmierzały strony oraz zachowania elementów konstrukcyjnych stosunku pracy, w tym w szczególności cechy stałości świadczenia pracy na rzecz pracodawcy, w jasno określonym czasie pracy, a nie jedynie świadczenia pojedynczych czynności na jego rzecz, tak jak miałoby to miejsce np. w przypadku cywilnoprawnej umowy zlecenia, łączącej zleceniodawcę ze zleceniobiorcą.

Stosunek pracy wyróżnia się koniecznością osobistego wykonywania pracy, podporządkowaniem pracownika pracodawcy, stałym wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy na jego ryzyko oraz odpłatnością pracy. Zasada osobistego świadczenia oznacza, że pracownik ma obowiązek wykonywać pracę samodzielnie, osobiście i nie może samowolnie, bez zgody pracodawcy powierzyć pracy innej osobie. Wymóg osobistego świadczenia pracy wiąże się z osobistymi przymiotami pracownika takimi jak kwalifikacje, wiek, doświadczenie itp. Zasada ciągłości świadczenia pracy polega na tym, że pracownik ma obowiązek wykonać określone czynności w powtarzających się odstępach czasu, w okresie istnienia trwałej więzi łączącej go z pracodawcą. Nie chodzi tutaj zatem o sytuację jednorazowego wykonania pewnej czynności lub ich zespołu składającego się na określony rezultat. Właściwym przedmiotem umowy o pracę jest świadczenie pracy w sposób ciągły, powtarzający się i polegający na oddaniu swojej zdolności do pracy do dyspozycji innego podmiotu ( tak: wyrok Sądu Najwyższego z 14 grudnia 1999 r. I PKN 451/99 OSNP 2001/10/337, M.Prawn. 2001/11/575).

Przy ocenie pozorności umowy o pracę przesłankami istotnymi dla oceny ważności tej umowy są również: racjonalność zatrudnienia i potrzeba zatrudnienia pracownika ( tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 13 września 2022 roku, III AUa 273/22, LEX nr 3507514). Celem pracodawcy nie jest bowiem zatrudnienie pracownika dla samego zatrudnienia czy objęcia go ubezpieczeniami społecznymi, a zaspokojenie istniejącej po jego stronie rzeczywistej gospodarczej potrzeby zatrudnienia go w danym wymiarze czasu pracy.

Mając na uwadze dotychczas poczynione rozważania prawne należy podkreślić, że w realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy w celu dokonania kontroli prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego musiał zatem badać, czy odwołująca się osobiście świadczyła pracę podporządkowaną pracodawcy (pod kierownictwem pracodawcy), w wyznaczonym miejscu i czasie, w sposób ciągły, odpłatny, na rzecz i ryzyko pracodawcy w reżimie art. 22 k.p. Dokonanie powyższego ustalenia miało, bowiem, znaczenie dla objęcia wnioskodawczyni obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi: emerytalnym, rentowymi, chorobowym oraz wypadkowym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

Przesądzenie rzeczywistego charakteru pracowniczego zatrudnienia wymaga zatem przekonującej oceny, że zostały spełnione formalne i realne warunki do podjęcia zatrudnienia, a następnie czy miało miejsce rzeczywiste wykonywanie przez osobę zainteresowaną obowiązków o cechach kreujących zobowiązanie pracownicze ( tak: postanowienie Sądu Najwyższego z 24 marca 2021 roku, (...) 117/21, LEX nr: 3219877).

Przy tym bezwzględnie należy mieć na uwadze, że nawet krótkotrwałe świadczenie pracy przed skorzystaniem ze świadczeń z ubezpieczenia chorobowego nie jest wystarczającą przesłanką do stwierdzenia nieważności umowy o pracę w sytuacji, gdy zamiarem stron tej umowy było nawiązanie stosunku pracy, a zgodna wola stron znalazła odzwierciedlenie w faktycznej realizacji pracowniczego zatrudnienia, czyli wówczas, gdy został wdrożony proces świadczenia pracy, a pracodawca z tejże pracy korzystał ( tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 7 kwietnia 2021 roku, III AUa 38/18, LEX: 3244945).

Na podstawie dowodów z zeznań świadków, zainteresowanego K. K. (1) oraz wnioskodawczyni T. S., dodatkowo potwierdzonych dowodami z dokumentów, Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawczyni będąca zatrudniona u płatnika składek (...) s.c. K.J.M. K. w A., wykonywała pracę w spornym okresie, w sposób stały, w uzgodnionym do tego miejscu (na terenie szwalni w A.), czasie (8 godzin dziennie), za co otrzymywała wypłacane jej przez płatnika składek wynagrodzenie (w gotówce). Wnioskodawczyni bez wątpienia świadczyła także pracę pod kierownictwem K. K. (1). Wykonywała obowiązki krojczego, pomagała także na szwalni. Płatnik oczekiwał od wnioskodawczyni jako pracownika obecności i rzetelnego wykonywania pracy. Jest to istotne, jeżeli uwzględni się, że zatrudnienie pracownicze odwołuje się do staranności, a nie rezultatu.

W tym miejscu raz jeszcze należy podkreślić, że w ocenie Sądu Okręgowego zeznania wnioskodawczyń, zainteresowanego K. K. (1) i świadków są logiczne, spójne i zgodne z doświadczeniem życiowym i wobec braku jakiegokolwiek dowodu przeciwnego, Sąd Okręgowy uznał je w całości za wiarygodne.

Wnioskodawczyni w sposób logiczny i szczegółowy wyjaśniła w jakich okolicznościach doszło do zawarcia stosunku pracy z płatnikiem składek, a także jakie czynności wchodziły w zakres jej obowiązków, jak również okoliczności korzystania przez nią ze zwolnienia lekarskiego.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że płatnikowi składek zależało na zatrudnieniu skarżącej, aby otrzymać dofinansowanie na zakup maszyny. Płatnik składek prawidłowo dopełnił wszystkie formalności z tym związane, w tym także zgłosił wnioskodawczynię do ubezpieczeń społecznych w ustawowym terminie. Jednocześnie w przedmiotowej sprawie nie budzi wątpliwości fakt, że ubezpieczona była osobą obcą dla wszystkich wspólników spółki.

Natomiast wnioskodawczyni w okresie bezpośrednio poprzedzającym sporny okres pozostawała osobą bezrobotną. Kluczowym było więc dla niej uzyskanie źródła utrzymania. Wobec pozostawania w ciąży szczególnie zależało jej na realizacji umowy, która w przyszłości będzie mogła stanowić podstawę do wypłaty jej świadczeń.

Należy również zauważyć, że ubezpieczona posiadała odpowiednie wykształcenie zawodowe do pracy na stanowisku krojczego-pomoc w szwalni, jak również odpowiednie doświadczenie zawodowe.

Podkreślenia raz jeszcze wymaga, że fakt nawiązania stosunku pracy przez wnioskodawczynię będącą w ciąży, nie może automatycznie rzutować na ocenę ważności nawiązanego z płatnikiem stosunku pracy. Zdaniem Sądu Okręgowego, niekwestionowane jest, że strony mają prawo ustalić warunki umowy w dogodny dla siebie sposób i jeśli tylko ogólnie wyznaczone w art. 22 k.p. ramy umowy o pracę są zachowane i elementy właściwe dla umowy o pracę dominują, łącząca strony umowa nadal korzysta z przywileju uznania jej za umowę o pracę. Takie warunki spełnione zostały w niniejszym postępowaniu. Skoro realizację stosunku pracy przez obie strony spornej umowy potwierdziły obiektywne dowody z zeznań świadków, a także dokumenty, to w takiej sytuacji nie ma podstaw, by kwestionować istnienie stosunku pracy.

Tym samym – wbrew ocenie organu rentowego – istnieją dowody na potwierdzenie faktu świadczenia pracy przez ubezpieczoną na rzecz płatniczki składek, co prowadzi do przyjęcia, że umowa o pracę zawarta na czas określony od 12 kwietnia 2022 roku do 11 kwietnia 2024 roku została zawarta zgodnie z przepisami prawa pracy. Okoliczności faktyczne niniejszej sprawy nie potwierdzają zatem, aby celem tych umów był brak woli rzeczywistego jej świadczenia z jednej strony i brak woli korzystania z tej pracy przez drugą stronę.

Oczywistym jest, że z uzyskaniem przez ubezpieczoną statusu pracownika wiązał się skutek w postaci nabycia przez nią uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Skutek ten nie został wywołany działaniem niezgodnym z przepisami obowiązującego prawa, ale wynika z obowiązującego systemu prawnego.

Raz jeszcze podkreślenia wymaga, że zawarcie umowy o pracę w okresie ciąży, nawet jeśli głównym powodem jest chęć uzyskania zasiłku macierzyńskiego bądź odpowiednio wysokiego zasiłku, nie jest naganne ani tym bardziej sprzeczne z prawem, jeśli umowa faktycznie jest realizowana (por. wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi - VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 25 października 2022 r., VIII U 1950/21, LEX nr 3431805, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 czerwca 2022 r., III AUa 62/21, LEX nr 3397866).

Z powyższych względów Sąd Okręgowy uznał, że strony były związane umową o pracę, gdyż sporny stosunek prawny nosił wszystkie cechy umowy o pracę, wynikające z art. 22 § 1 k.p. Praca była bowiem wykonywana przez ubezpieczoną odpłatnie, stale, pod kierunkiem pracodawcy, w określonym przez niego miejscu i czasie.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję ZUS, stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. (pkt 1 sentencji wyroku).

Konsekwencją uwzględnienia odwołania było również zasądzenie na rzecz ubezpieczonej kwoty 180 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Zgodnie z treścią art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Należy zauważyć, że stroną przegrywającą jest strona, której stanowisko nie zostało uwzględnione, a więc w rozpatrywanej sprawie - organ rentowy. Koszty należne ubezpieczonej, tj. koszty zastępstwa procesowego, ustalono na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za adwokackie (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1964 z późn. zm.) (pkt 2 sentencji wyroku).