Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 stycznia 2025 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)w Ł. stwierdził, że podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne R. R. z tytułu umowy o pracę u płatnika składek (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł. stanowi przychód w kwotach wynikających
z decyzji w okresach: 01/2023, 02/2023 w związku z przychodami osiągniętymi przez ubezpieczonego jako pracownika (...) Sp. z o.o. i w związku z umową zlecenia zawartą z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K..

W uzasadnieniu ZUS wskazał, że za R. R. w okresie wykonywania umowy
o pracę zawartej z (...) Sp. z o.o. i umowy zlecenia zawartej z (...) Sp.
z o.o., to właśnie płatnik składek (...) Sp. z o.o. winien obliczyć, rozliczyć, przekazać składki do ZUS za ubezpieczonego jako pracownika. Organ rentowy wskazał, że na podstawie analizy danych znajdujących się w Kompleksowym Systemie Informatycznym ZUS ustalono, że w okresach objętych kontrolą ubezpieczony R. R. pozostawał jednocześnie w stosunku pracy z tytułu zawartej umowy o pracę z płatnikiem (...) Sp. z o.o. jak i wykonywał czynności wynikające z zawartej zlecenie z płatnikiem (...) Sp. z o.o. W ocenie organu rentowego, w stanie faktycznym przedmiotowej sprawy ustalono, że beneficjentem pracy świadczonej przez ubezpieczonego R. R. na podstawie umów zleceń był pracodawca, tj. spółka (...)

W ocenie organu rentowego w zaistniałej sytuacji R. R. z tytułu wykonywania umów zleceń podlega ubezpieczeniom społecznym na takich samych zasadach jak w przypadku umowy
o pracę. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi łączny przychód, uzyskiwany z umowy o pracę oraz z umowy zlecenia. R. R. należy traktować jako pracownika
w zakresie podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w ramach tej więzi prawnej następuje podwykonawstwo, którego beneficjentem jest także pracodawca. (decyzja k. 1-3v. akt ZUS)

Płatnik składek – (...) Sp. z o.o. odwołała się od powyższej decyzji, wnosząc o jej uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 2 ^{( 1)} k.p.c. ewentualnie o zmianę zaskarżonej decyzji w całości i stwierdzenie, że spółka (...) nie ma obowiązku dokonania korekt rozliczeniowych i przeliczenia podstaw wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne i składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonego zgodnie z zaskarżoną decyzją. Odwołująca wniosła również o zasądzenie od organu rentowego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Odwołujący się płatnik zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie:

1.  art. 58 § 1 i 2 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że zawierane umowy cywilnoprawne były nieważne;

2.  art. 65 § 1 i 2 k.c. poprzez ich niezastosowanie i uznanie, że zawierane umowy cywilnoprawne były nieważne;

3.  art. 4 pkt. 2a i pkt 9, art. 8 ust. 2a, art. 18 ust. 1, ust. 1a, ust. 3 art. 36 ust. 2 i 11, art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że przychód z umowy cywilnoprawnej uwzględnia się w podstawie wymiaru składek wykazywanej przez podmiot, z którym osoba ta pozostaje w stosunku pracy, a nie w podstawie wymiaru składek wykazywanej przez podmiot,
z którym osoba ta zawarła umowę cywilnoprawną;

4.  art. 9 ust. 2c ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że przychód z umowy cywilnoprawnej uwzględnia się w podstawie wymiaru składek wykazywanej przez podmiot, z którym osoba ta pozostaje w stosunku pracy, a nie w podstawie wymiaru składek wykazywanej przez podmiot,
z którym osoba ta zawarła umowę cywilnoprawną;

5.  art. 87 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 89 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ich niezastosowanie i zaniechanie zawiadomienia płatnika składek o miejscu i terminie przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków;

6.  art. 74 ust. 1, art. 79 ust. 1 i 2, art. 81 ust. ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że przychód z umowy cywilnoprawnej uwzględnia się w podstawie wymiaru składek wykazywanej przez podmiot, z którym osoba ta pozostaje w stosunku pracy, a nie w podstawie wymiaru składek wykazywanej przez podmiot, z którym osoba ta zawarła umowę cywilnoprawną;

7.  art. 6 k.p.a., art. 7 k.p.a., art. 7a § 1 k.p.a. w zw. z art. 81a § 1 k.p.a., art. 8 § 1 i 2 k.p.a., art. 9, art. 10 § 1 k.p.a., art. 11 k.p.a. w zw. z art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych i wyrażonej w tych przepisach zasady legalizmu, pogłębiania zasady zaufania do działania organów administracji publicznej, zasady prawdy obiektywnej, zasady udzielania informacji i wyjaśnienia zasadności przesłanej oraz zasady rozstrzygania wątpliwości interpretacyjnych na korzyść strony poprzez:

- brak wyczerpującego, rzetelnego i wszechstronnego rozpatrzenia wszystkich okoliczności niniejszej sprawy;

- dokonanie oceny dowodów oraz okoliczności faktycznych sprawy w sposób wybiórczy
i niebudzący zaufania do organów administracji publicznej;

- oparcie ustaleń na domniemaniach;

- wykładnię przepisów z pominięciem wykładni celowościowej;

- niewyjaśnienie zasadności przesłanek, którymi organ kierował się rozpoznając niniejszą sprawę;

- niepoinformowanie strony o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego;

8.  art. 79 k.p.a. w zw. z art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ich niezastosowanie i zaniechanie zawiadomienia strony o miejscu
i terminie przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków;

9.  art. 107 § 1 pkt. 4 i 6 oraz § 3 k.p.a. w zw. z art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych przez ich niewłaściwe zastosowanie i brak wyczerpującego uzasadnienia faktycznego i prawnego decyzji, co uniemożliwia właściwe zapoznanie się z motywami działania organu, zrozumienie tych motywów, a w rezultacie ustosunkowanie się do nich w rzeczowy i wyczerpujący sposób;

10.  art. 50 ust. 1, ust. 2 pkt 2, art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i zaniechanie zawiadomienia płatnika składek o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków. (odwołanie k. 3-7v.)

W odpowiedzi na odwołanie, pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie oraz
o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, tj. w kwocie 270 zł wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, argumentując, jak w zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie k. 14-16v.)

Postanowieniem z 26 marca 2025 r. tutejszy Sąd postanowił powiadomić (...) Sp. z o.o. w K. o toczącym się postępowaniu i pouczyć, ze może wstąpić do toczącego się postępowania jako zainteresowana w terminie 14 dni. (postanowienie k. 18)

W piśmie procesowym z 23 kwietnia 2025 r. (...) Sp. z o.o. złożyła oświadczenie, że przystępuje do przedmiotowej sprawy jako zainteresowana. (pismo procesowe k. 39)

Na rozprawie w dniu 28 lipca 2025 r. poprzedzającej bezpośrednio wydanie wyroku, pełnomocnik płatnika poparł odwołanie, a pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie oraz
o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (stanowiska stron
e-protokół rozprawy z 28 lipca 2025 r. 00:09:28 – płyta CD k. 113)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący się płatnik składek (...) Sp. z o.o., z siedzibą w Ł., została wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS w dniu 26 lipca 2012 r. pod numerem (...).

Przedmiotem przeważającej i wykonywanej działalności przez (...) Sp. z o.o., według PKD (...), jest działalność ochroniarska, z wyłączeniem obsługi systemów bezpieczeństwa,
a przedmiotem pozostałej działalności tej Spółki jest:

- działalność ochroniarska w zakresie obsługi systemów bezpieczeństwa;

- niespecjalistyczne sprzątanie budynków i obiektów przemysłowych;

- pozostałe sprzątanie;

- pozostała działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana;

- sprzedaż hurtowa odzieży i obuwia;

- sprzedaż hurtowa wyrobów tekstylnych;

- sprzedaż hurtowa żywności, napojów i wyrobów tytoniowych;

- wykonywanie instalacji elektrycznych;

- pranie i czyszczenie wyrobów włókienniczych i futrzarskich.

Spółka zawiera umowy o pracę i zgłasza pracowników do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Pracownicy jednocześnie mieli zawarte umowy zlecenia z (...) sp. z o.o. z siedzibą K. ul. (...).

Zainteresowana spółka (...) sp. z o.o. z siedzibą
w K. została wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS w dniu 10 maja 2016 r. pod numerem: (...). Zgodnie z wpisem do KRS, według PKD (...), przedmiotem przeważającej i wykonywanej działalności gospodarczej przez zainteresowanego – jest działalność detektywistyczna, a przedmiotem pozostałej działalności tej Spółki jest:

- naprawa i konserwacja urządzeń elektrycznych;

- działalność agentów zajmujących się sprzedażą towarów różnego rodzaju;

- działalność ochroniarska z wyłączeniem obsługi systemów bezpieczeństwa;

- działalność ochroniarska w zakresie obsługi systemów bezpieczeństwa;

- niespecjalistyczne sprzątanie budynków i obiektów przemysłowych;

- specjalistyczne sprzątanie budynków i obiektów przemysłowych;

- pozostałe sprzątanie;

- naprawa i konserwacja komputerów i urządzeń peryferyjnych;

- pozostała działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana.

Obie wymienione wyżej spółki, tj. odwołujący się płatnik składek (...) Sp. z o.o. oraz zainteresowany – (...) Sp. z o.o. prowadziły w badanym okresie na podstawie powyższych wpisów do KRS działalność w zakresie ochrony osób i mienia.

Pomiędzy (...) Sp. z o.o., a (...) Sp. z o.o. występują następujące powiązania osobowe:

- A. M. od 2017 r. jest wyłącznym wspólnikiem (...) Sp. z o.o., a na przełomie od 8 grudnia 2017 r. do 1 marca 2018 r. posiadała 98% udziałów w (...) Sp. z o.o.;

- E. D. od 2018 r. jest wyłącznym wspólnikiem (...) Sp.
z o.o. i prezesem Zarządu tej spółki od 2020 r., a od 2017 r. prokurentem samoistnym w (...) Sp. z o.o.;

- D. M. (1) od 2014 r. posiada 96% udziałów (...) Sp. z o.o.;

- M. P. jest prezesem zarządu (...) sp. z o.o. oraz był do roku 2016 prokurentem samoistnym w (...) Sp. z o.o.;

- M. M. jest prokurentem (...) sp. z o.o., do 2017 był wyłącznym wspólnikiem (...) sp. z o.o., do 2014 r. był prawie wyłącznym wspólnikiem (...) Sp.
z o.o., a do roku 2016 – Prezesem Zarządu (...) Sp. z o.o. Natomiast do 2017 r. posiadał 98% udziałów przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o.

Pomiędzy(...)Sp. z o.o., a (...) Sp. z o.o. zawarta była umowa konsorcjum zawarta w związku postępowaniem przetargowym, której przedmiotem była usługa ochrony i dozorowania budynku oraz terenu Domu P. S. (...) polegająca na ochronie osób i mienia. (...) Sp. z o.o. był oznaczony w tej umowie jako lider konsorcjum, natomiast (...) Sp. z o.o. jako uczestnik konsorcjum.

Na mocy § 1 tej umowy (...) Sp. z o.o. oraz (...) sp. z o.o. zobowiązały się do:

1. przygotowania i złożenia wspólnej oferty w przetargu spełniającej wymagania zamawiającego określone w ogłoszeniu;

2. wspólnego uczestnictwa w przetargu i zawarcia umowy z zamawiającym w przypadku, gdy oferta zostanie uznana przez zamawiającego za najkorzystniejszą ofertę złożoną w przetargu;

3. wspólnego wykonania zawartej z zamawiającym umowy w wypadku wygrania przetargu przez strony.

W § 2 umowy wskazano natomiast m.in. że:

- strony zgodnie oświadczają, iż łącznie posiadają uprawnienia niezbędne do wykonywania określonej działalności lub czynności objętych przedmiotem w/w zamówienia, niezbędną wiedzę i doświadczenie zawodowe oraz środki majątkowe i niemajątkowe, jak również dysponują odpowiednim potencjałem technicznym oraz osobami zdolnymi do wykonania zamówienia;

- zapłata za przedmiot umowy zostanie zrealizowana przez zamawiającego w formie przelewu na rachunek bankowy lidera konsorcjum, na podstawie faktury wystawionej przez lidera konsorcjum;

- za realizację swojej części powyższych zamówienia publicznego uczestnik konsorcjum (...) Sp. z o.o. będzie otrzymywał od Lidera Konsorcjum comiesięczne wynagrodzenie stanowiące iloczyn wypracowanych w danym miesiącu roboczogodzin oraz stawki jednostkowej za 1 roboczogodzinę, która w chwili podpisywania umowy wynosi 26,86 zł netto;

- powyższa kwota wynagrodzenia zostanie uregulowana w terminie wskazanym na fakturze VAT wystawionej przez (...) Sp. z o.o.;

- zapłata ma nastąpić w dniu uznania rachunku bankowego (...) Sp.
z o.o.;

- strony postanawiają, że zapłata następuje w dniu uznania rachunku bankowego uczestnika konsorcjum wskazanego na fakturze;

- w przypadku nieterminowej płatności należności (...)
sp. z o.o. ma prawo naliczyć (...) Sp. z o.o. odsetki ustawowe za każdy dzień opóźnienia
w zapłacie;

- strony ustalają, iż każda ze stron ponosić będzie we własnym zakresie wszelkie koszty związane z wykonywaniem swoich zobowiązań dotyczących wykonania ww. zamówienia publicznego.

Natomiast zgodnie z § 3 umowy strony ustaliły, iż pełnomocnikiem konsorcjum będzie (...) Sp. z o.o. upoważniony do reprezentowania interesów stron niniejszej umowy, na podstawie udzielonego pełnomocnictwa stanowiącego załącznik nr 2 do umowy, który stanowi jej integralną część, treść oferty oraz jakakolwiek zmiana kontraktu zostanie odpowiednio przez jej złożeniem lub dokonaniem uzgodniona przez wszystkie strony na piśmie, wadium w postępowaniu oraz/lub zabezpieczenie należytego wykonania umowy (jeżeli dotyczy) zostanie wniesione przez lidera konsorcjum tj. (...) Sp. z o.o.

(...) Sp. z o.o. oraz (...) Sp. z o.o. są powiązane także kapitałowo. W związku z zawartymi Umowami Konsorcjum obie spółki w spornym okresie rozliczały się z wykonywanych usług poprzez wystawiane faktury VAT.

Realizacja zadań należących do działalności obu spółek, w tym związanych z wykonywaniem zawartych kontraktów, następowała poprzez zatrudnienie w (...) Sp. z o.o., a (...) Sp. z o.o. w tym samym czasie tych samych osób. Oba podmioty do wykonania tożsamych rodzajowo czynności wykorzystywały wzajemnie ten sam zasób osób. Osoby zgłoszone do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego przez (...) Sp. z o.o. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę były zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego przez płatnika (...) sp. z o.o. z tytułu zatrudnienia w ramach umowy zlecenia. (...) Sp.
z o.o. przekazywał do ZUS miesięczne dokumenty rozliczeniowe za poszczególnych ubezpieczonych
z uwzględnieniem podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości przekraczającej minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w danym roku kalendarzowym. Umowa o pracę
z (...) Sp. z o.o. stanowiąca tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych zawarta była kilka dni przed zawarciem umowy zlecenia z (...) Sp. z o.o., z której zleceniobiorcy podlegali tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Niekiedy do zawarcia umowy dochodziło dzień po dniu.

Przedmiotem umów o pracę zawartych z (...) Sp. z o.o. była ochrona mienia. Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę przez płatnika wynagradzane były według stałego miesięcznego wynagrodzenia.

Umowy zlecenia realizowane na rzecz (...) Sp. z o.o. były podpisywane w miejscach świadczenia pracy na rzecz spółki (...) Sp. z o.o. Przy podpisaniu umów zlecenia nie było przedstawicieli (...) Sp. z o.o. Nikt ze strony zleceniodawcy (...) Sp. z o.o. nie rozmawiał ze zleceniobiorcami odnośnie warunków pracy na podstawie zawieranych umów zlecenia. Rachunki do umów zleceń nie były wystawiane przez zleceniobiorców, lecz spółkę (...)Sp. z o.o. Nikt ze strony zleceniodawcy (...) Sp. z o.o. nie ustalał ze zleceniobiorcami odnośnie liczby godzin jaką należy przepracować, aby otrzymać wynagrodzenie określone
w zawieranych umowach zlecenia. Umowy zlecenia dla (...) Sp. z o.o. były realizowane w tych samych miejscach co umowy o prace zawarte ze spółką (...)Sp. z o.o., były także te same warunki pracy. Ubezpieczeni wykonywali te same czynności, na takich samych zasadach dla obydwu firm. Pracownicy nie byli w stanie określić różnic w wykonywaniu pracy na rzecz (...) Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o. Pracownicy posiadali wyłącznie umundurowanie z logo spółki (...)sp. z o.o. Nadzór nad pracą wykonywaną dla (...) Sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. sprawowała zawsze ta sama osoba – był to koordynator ze spółki (...) Sp. z o.o. (protokół kontroli k. 75-109v., protokoły przesłuchania świadków załączone do akt niniejszej sprawy, dane spółek zawarte w KRS)

Osoby zatrudnione przez odwołującą się spółkę (...) Sp. z o.o. pracowały w charakterze pracowników ochrony. Część pracowników w ciągu dnia pełniła służbę w mundurze z logo (...),
przez cały dzień, a część nosiła jedynie mundur z logo (...) jedynie za dnia, a w godzinach wieczornych pełniła służbę bez munduru, gdyż wtedy nikogo nie było. Pracownicy wykonywali takie same czynności niezależnie czy pracowali dla spółki (...) Sp. z o.o., czy (...) Sp. z o.o. Ich przełożonym był jeden koordynator. Pracownicy w spółce (...) byli zatrudnieni za najniższym wynagrodzeniem. Nie mieli oni płaconych nadgodzin z tytułu umowy
o pracę, mimo że pracowali więcej niż miesięczny wymiar czasu pracy – nadgodziny były rozliczane jako wynagrodzenie z tytułu realizacji umowy zlecenia z (...) Sp. z o.o. Ubezpieczeni nie wystawiali oddzielnych rachunków za realizację umowy zlecenia. Otrzymywali oni dwa przelewy bankowe z wynagrodzeniami – jeden z tytułu wykonywania umowy o pracę z (...) Sp. z o.o., a drugi z tytułu wykonywania umowy zlecenia z (...) Sp. z o.o. (zeznania świadka D. M. (2) w sprawie VIII U 615/25 k. 107v.-108, zeznania świadka Z. S. w sprawie VIII U 615/25 k. 108-108v., zeznania świadka A. C. (1) w sprawie VIII U 615/25 k. 108-108v., zeznania świadka D. M. (2) e-protokół rozprawy z 26 maja 2025 r. 00:03:46-00:04:58 – płyta CD k. 48, zeznania świadka H. G. e-protokół rozprawy z 26 maja 2025 r. 00:04:58-00:09:04 – płyta CD k. 48, zeznania świadka A. B. e-protokół rozprawy z 28 lipca 2025 r. 00:03:05-00:05:30 w zw. z zeznaniami ze sprawy VII U 655/25 – płyta CD k. 113, zeznania świadka R. B. e-protokół rozprawy z 28 lipca 2025 r. 00:05:30-00:07:09 w zw. z zeznaniami ze sprawy VIII U 655/25 – płyta CD k. 113, zeznania świadka R. Z. w sprawie VIII U 716/25 k. 109v.-110, zeznania świadka A. D. w sprawie VIII U 716/25 k. 110-110v.).

Na podstawie zawartych umów zlecenia z (...) Sp. z o.o., pracownicy (...) sp. z o.o. mieli monitorować pomieszczenia pod względem tego czy światła są
w nich zapalone, czy zgaszone, a także czy są zakręcone krany. W ramach tej umowy mieli również sprawdzać zabezpieczenie przeciwpożarowe oraz alarmy napadowe. (zeznania świadka R. Z. w sprawie VIII U 716/25 k. 109v.-110, zeznania świadka A. D. w sprawie VIII U 716/25 k. 110-110v.)

Ubezpieczony R. R. od 1 marca 2022 r. jest zatrudniony w (...) sp. z o.o. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od 1 lutego 2022 r. na stanowisku pracownika ochrony w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem minimalnym. Powyższa umowa o pracę została podpisana w imieniu pracodawcy przez prezesa zarządu (...) sp. z o.o. (umowy o pracę z 25 lutego 2022 r. i 12 grudnia 2022 r. w aktach ZUS)

W spornym okresie w podstawie wymiaru składek płatnik składek (...) sp. z o.o. uwzględniała wyłącznie kwoty wynagrodzenia, jakie zainteresowany osiągał z tytułu umowy o pracę. (bezsporne, a nadto karty wynagrodzeń i dane ubezpieczonego o podstawach i składkach w aktach ZUS)

Będąc w badanym okresie pracownikiem (...) sp. z o.o., R. R. miał zawartą umowę zlecenia z (...) Sp. z o.o. Zgodnie z treścią każdej umowy przedmiotem świadczenia przez ubezpieczonego, jako zleceniobiorcy były również czynności związane z ochroną osób i mienia. (bezsporne)

(...) sp. z o.o. zgłosiła ubezpieczonego tylko do ubezpieczenia zdrowotnego. (bezsporne)

Stan faktyczny w niniejszej sprawie został ustalony na podstawie powołanych dokumentów, a także w oparciu o złożone w niniejszej sprawie oraz w sprawach VIII U 615/25, VIII U 655/25 oraz VIII U 716/25 zeznania świadków: H. G., Z. S., A. C. (1), R. Z. i A. D.. Przy czym warte jest zauważenia, że zeznania aktualnych pracowników płatnika tj. A. B., R. B., A. C. (2), R. Z. i A. D. są korzystniejsze dla odwołującego w tym sensie, że świadkowi akcentowali odrębności pomiędzy stosunkiem pracy na rzecz (...) sp. z o.o., a (...) sp. z o.o. W ocenie Sądu świadkowie ci nadal będąc pracownikami odwołującego – w obawie przed utratą zatrudnienia – nie chcieli ujawniać informacji niekorzystnych dla płatnika. Ich zeznania są sprzeczne z zeznaniami byłymi pracowników płatnika choćby co do tego jaki zakres czynności pracownicy (...) Sp. z o.o. wykonywali z tytułu realizacji umów o pracę, a jaki był zakres ich czynności w związku z realizacją umów zlecenia na rzecz (...) Sp. z o.o., czy z każdej ze spółek mieli jednego przełożonego czy kilku, jak również czy korzystali z jednego umundurowania czy też je zmieniali w zależności od tego czy w danym momencie wykonywali umowę o pracę czy umowę zlecenia. Odwołujący się płatnik składek w toku postępowania nie przy tym wykazał konkretnych odmienności w zakresie wykonywanych czynności przez ubezpieczonych w ramach umów o pracę i umów zlecenia, czy obu umów zleceń, nadto nie wykazał, że czynności ubezpieczonych były wykonywane poza zawartymi umowami konsorcjum. Przy czym nawet przyjęcie, że czynności były różne i w różnych miejscach, pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia, o czym będzie mowa poniżej. Podkreślenia przy tym wymaga, że strona skarżąca nie kwestionowała wysokości podstawy wymiaru składek wyliczonej przez organ rentowy, a jedynie samą zasadę.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Kwestią sporną w rozpatrywanej sprawie było rozstrzygnięcie, czy trafne jest stanowisko organu rentowego, że przychód osiągnięty przez ubezpieczonego R. R. z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia zawartej z (...) sp. z o.o. stanowi dla (...) sp. z o.o. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne za okresy i w kwotach szczegółowo opisanych w zaskarżonych decyzjach, jako pracowników odwołującej się Spółki.

Sąd zważył zatem, że aby tę kwestię rozstrzygnąć, należy dokonać analizy przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 350 ze zm.), zwanej dalej ustawą systemową.

Stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej „zleceniobiorcami”, oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4.

Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

W myśl art. 4 pkt 2a ustawy systemowej, płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne jest pracodawca – w stosunku do pracowników i osób odbywających służbę zastępczą oraz jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna pozostająca z inną osobą fizyczną w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi. W świetle powyższego przepisu składki na ubezpieczenie społeczne za pracownika (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej) odprowadza pracodawca, a za zleceniobiorcę/osobę świadczącą usługi (art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej) zleceniodawca.

Stosownie do treści przepisów art. 18 ust. 1 i ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w związku § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
(t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1949) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyjątkiem składników wynagrodzenia wymienionych w § 2 powołanego wyżej rozporządzenia.

Zgodnie zaś art. 18 ust. la ustawy systemowej w przypadku osób wykonujących pracę na postawie umowy zlecenia, jeżeli umowę taką zawarły z pracodawcą, z którym pozostają w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się również przychód z tytułu umowy zlecenia.

Stosownie do treści art. 20 ust. l ustawy systemowej, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Ponadto stosownie do art. 81 ust. l, ust. 5 i ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 146 ze zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami
o systemie ubezpieczeń społecznych.

Przedmiotem rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, było jak już wyżej wspomniano, ustalenie, czy wobec ubezpieczonych zatrudnionych u płatnika składek (...) Sp. z o.o. w spornym okresie na podstawie umowy o pracę i jednocześnie wykonujących zlecenia na podstawie zawartej umowy
z (...) Sp. z o.o. ma zastosowanie przepis art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W świetle art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło lub zlecenia zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy (postanowienie Sądu Najwyższego z 18 listopada 2020 r., III UK 439/19, LEX nr 3080586; uchwała Sądu Najwyższego z 2 września 2009 r., II UZP 6/09, OSNP 2010, nr 3-4, poz. 46 oraz wyroki Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09, LEX nr 577824; z 18 października 2011 r., III UK 22/11, OSNP 2012, nr 21-22, poz. 266; z 11 maja 2012 r., I UK 5/12, OSNP 2013, nr 9-10, poz. 117; z 13 lutego 2014 r., I UK 323/13, OSNP 2015, nr 5, poz. 68; z 7 lutego 2017 r., II UK 693/15, LEX nr 2238708). To pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnej zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne. Wówczas płatnikiem składek nie jest ta osoba trzecia (postanowienie Sądu Najwyższego z 22 października 2020 r., III UK 501/19, LEX nr 3076412).

Sąd, rozpoznający przedmiotową sprawę, w pełni podziela pogląd, wyrażony przez Sąd Najwyższy, zarówno, w uzasadnieniu uchwały z 2 września 2009 r. (I UZP 6/09, OSNP 2010, nr 3-4, poz. 46), jak i w uzasadnieniu uchwały z 22 lutego 2010 r. (I UK 259/09, LEX nr 585727) zgodnie
z którymi art. 8 ust. 2a ustawy systemowej ma odniesienie „do pracy wykonywanej na rzecz pracodawcy” powiązanej funkcjonalnie i miejscowo.

Z przywołanej uchwały jasno wynika, że art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, nakazuje uważać za pracownika także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Także bowiem i w tym ostatnim przypadku, choć osoba (pracownik) formalnie zawarła umowę z osobą trzecią, to pracę w jej ramach wykonuje faktycznie dla swojego pracodawcy i to on uzyskuje rezultaty jej pracy. Pracodawca jest zobowiązany obliczać, rozliczać i przekazywać za pracowników składki co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – art. 17 ust. 1 ustawy. Sąd Najwyższy podkreślił przy tym, że w przypadku, gdy umowa cywilnoprawna jest zawarta nie bezpośrednio z pracownikiem, ale z osobą trzecią i dopiero ten „zewnętrzny” podmiot zawiera umowę cywilnoprawną z pracownikiem, to jednak płatnikiem składek jest pracodawca składek, pomimo że fizycznie wynagrodzenie wypłaca ów podmiot trzeci. Za taką interpretacją obowiązków pracodawcy względem pracownika, zdefiniowanego w treści art. 8 ust. 2a ustawy, przemawia dodatkowo art. 4 pkt 2 lit. a ustawy określający, że płatnikiem składek jest właśnie pracodawca.

Odnieść się też trzeba do brzmienia art. 18 ust. 1a ustawy systemowej, według którego,
w przypadku ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 2a, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło. Skoro płatnikiem jest pracodawca, a przychód
z tytułu umowy cywilnoprawnej „uwzględnia się” w podstawie wymiaru składek z tytułu stosunku pracy, to pracodawca, ustalając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu stosunku pracy, powinien zsumować wynagrodzenie z umowy cywilnoprawnej z wynagrodzeniem ze stosunku pracy.

W przypadku zaś swoistego trójkąta umów – pogląd, że płatnikiem winien być pracodawca znajduje swe umocowanie także i w tym, że to na jego rzecz praca w ramach umowy cywilnoprawnej jest faktycznie świadczona i to on uzyskuje jej rezultaty, unikając obciążeń oraz obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy.

Celem wprowadzenia takiej regulacji było po pierwsze: ograniczenie korzystania przez pracodawców z umów cywilnoprawnych celem zatrudnienia własnych pracowników dla realizacji tych samych zadań, które wykonują oni w ramach łączącego strony stosunku pracy, by w ten sposób ominąć ograniczenia wynikające z ochronnych przepisów prawa pracy i uniknąć obciążeń z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od tychże umów, a po wtóre: ochrona pracowników przed skutkami fluktuacji podmiotowej po stronie zatrudniających w trakcie procesu świadczenia pracy, polegającej na przekazywaniu pracowników przez macierzystego pracodawcę innym podmiotom (podwykonawcom), którzy zatrudniają tych pracowników w ramach umów cywilnoprawnych w ogóle nieobjętych obowiązkiem ubezpieczeń społecznych (umowa o dzieło) lub zwolnionych z tego obowiązku w zbiegu ze stosunkiem pracy (umowa agencyjna, zlecenia lub inna umowa o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu).

Tym samym, dla celów ubezpieczeń społecznych, wykonywanie pracy na podstawie umów cywilno-prawnych zawartych z pracodawcą, jak i zawartych wprawdzie z osobą trzecią, ale gdy praca wykonywana jest na rzecz pracodawcy, jest traktowane tak, jak świadczenie pracy w ramach klasycznego stosunku pracy, łączącego jedynie pracownika z pracodawcą, także w zakresie określenia osoby płatnika składek. Teza ta jest także aktualna w stosunku do pracowników wykonujących także pracę na podstawie umów zlecenia (zob. wyroki Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09, LEX nr 577824; z 22 lutego 2010 r., I UK 259/09, LEX nr 585727 oraz z 18 października 2011 r., III UK 22/11, OSNP 2012, nr 21-22, poz. 266, uchwała Sądu Najwyższego z 26 sierpnia 2021 r. III UZP 6/21, OSNP 2022, nr 1, poz. 7).

Podkreślić należy, że w uchwale Sądu Najwyższego z 26 sierpnia 2021 r. III UZP 3/21 wskazano, że pojęcie „wykonuje pracę na rzecz pracodawcy”, o którym mowa w art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j.: Dz.U. z 2021 r. poz. 423), obejmuje wykonywanie umowy zlecenia (innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia) zawartej przez pracownika z przedsiębiorcą prowadzącym sprzedaż towarów jego pracodawcy (np. przez Internet), z którym przedsiębiorca ten powiązany jest osobowo lub kapitałowo, także wtedy, gdy zakres obowiązków wynikających z umowy zlecenia jest odmienny od obowiązków objętych umową o pracę, a miejsce wykonywania umowy zlecenia znajduje się poza miejscem świadczenia umowy o pracę.

W tym miejscu wskazać należy, że określone hipotezą normy art. 8 ust. 2a obejmuje w istocie dwie sytuacje faktyczne, w jakich może się znaleźć osoba, do której przepis ten jest adresowany (pracownik wykonujący pracę na podstawie wymienionych umów cywilnoprawnych zawartych z pracodawcą oraz umów cywilnoprawnych zawartych wprawdzie z osobą trzecią, ale gdy praca jest świadczona na rzecz pracodawcy) mają równorzędny charakter z punktu widzenia skutków opisanych dyspozycją omawianej normy prawnej. Konsekwencje prawne na gruncie ustawy systemowej, wynikające z realizacji takich umów, muszą być takie same, co oznacza, iż dla celów ubezpieczeń społecznych zarówno wykonywanie pracy na podstawie umów cywilnoprawnych zawartych z pracodawcą, jak i zawartych wprawdzie z osobą trzecią, ale gdy praca wykonywana jest na rzecz pracodawcy, jest traktowane tak jak świadczenie pracy w ramach klasycznego stosunku pracy łączącego jedynie pracownika z pracodawcą. W przypadku takich pracowników podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi łączny przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 4 pkt 9 w związku z art. 18 ust. 1 ustawy systemowej), uzyskany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy i wspomnianych umów cywilnoprawnych (art. 18 ust. 1 i art. 20 ust. 1 tej ustawy), zaś obowiązek obliczania, rozliczania i przekazywania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych spoczywa na pracodawcy jako płatniku (art. 17 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 2 lit. a ustawy systemowej).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, stwierdzić należy, że w ramach umowy zlecenia zawartej przez (...) Sp. z o.o. z pracownikami płatnika składek (...) Sp. z o.o. – ubezpieczony nadal pracował w tym samym miejscu. Zakres ich obowiązków nie różnił się niczym od obowiązków wykonywanych w ramach umowy o pracę, wykonywali je w tym samym umundurowaniu, w oparciu o grafik dyżurów. Bez względu na rodzaj umowy – pracę ubezpieczonych stale nadzorował ten sam kierownik zmiany. Wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę i zlecenia przelewane było zainteresowanemu dwoma przelewami. Co istotne,
z ustaleń sądu wynika, że wynagrodzenie uzyskane od zleceniobiorcy stanowiło tak naprawdę wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych.

Przesłanką decydującą o uznaniu za pracownika osoby świadczącej w ramach umowy zlecenia pracę na rzecz swojego pracodawcy, jest to, że w ramach takiej umowy, wykonuje faktycznie pracę dla swojego pracodawcy przez co uzyskuje on rezultaty jej pracy. Ustawodawca używając w art. 8 ust. 2a ustawy systemowej zwrotu „działać na rzecz” posłużył się nim w innym znaczeniu, niż w języku prawa, w którym działanie „na czyją rzecz” może się odbywać w wyniku istnienia określonej więzi prawnej (stosunku prawnego). Stosunkiem prawnym charakteryzującym się działaniem na rzecz innego podmiotu jest stosunek pracy, do którego istotnych cech należy działanie na rzecz pracodawcy (art. 22 k.p.). Również wykonujący zlecenie „działa na rzecz zleceniodawcy” (art. 734 i n. k.c.).

W przepisie art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, zwrot ten opisuje sytuację faktyczną, w której należy zastosować konstrukcję uznania za pracownika. Jest nią istnienie trójkąta umów, tzn. po pierwsze – umowy o pracę, po drugie – umowy zlecenia między pracownikiem, a osobą trzecią i po trzecie – umowy o świadczenie usług między pracodawcą i zleceniodawcą. Pracodawca, w wyniku umowy, zawartej ze zleceniodawcą, przyjmuje, w ostatecznym rozrachunku, rezultat pracy, wykonanej na rzecz zleceniodawcy, przez zleceniobiorców, przy czym, następuje to, w wyniku zawarcia umowy zlecenia/świadczenia usług z osobą trzecią oraz zawartej umowy cywilnoprawnej między pracodawcą
i zleceniodawcą (Inetta Jędrasik-Jankowska „Konstrukcja uznania za pracownika w prawie ubezpieczenia społecznego” PiZS 2011/8/22-28).

Celem takiej regulacji było, jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z 3 kwietnia 2014 r.
(II UK 399/13, LEX nr 1458679), po pierwsze: ograniczenie korzystania przez pracodawców z umów cywilnoprawnych celem zatrudnienia własnych pracowników dla realizacji tych samych zadań, które wykonują oni w ramach łączącego strony stosunku pracy, by w ten sposób ominąć ograniczenia wynikające z ochronnych przepisów prawa pracy i uniknąć obciążeń z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od tychże umów oraz po drugie: ochrona pracowników przed skutkami fluktuacji podmiotowej po stronie zatrudniających w trakcie procesu świadczenia pracy, polegającej na przekazywaniu pracowników przez macierzystego pracodawcę innym podmiotom (podwykonawcom), którzy zatrudniają tych pracowników w ramach umów cywilnoprawnych w ogóle nieobjętych obowiązkiem ubezpieczeń społecznych (umowa o dzieło) lub zwolnionych z tego obowiązku w zbiegu ze stosunkiem pracy (umowa agencyjna, zlecenia lub inna umowa o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu). Tym samym, dla celów ubezpieczeń społecznych zarówno wykonywanie pracy na podstawie umów cywilnoprawnych zawartych z pracodawcą, jak i zawartych wprawdzie z osobą trzecią, ale gdy praca wykonywana jest na rzecz pracodawcy, jest traktowane tak, jak świadczenie pracy w ramach klasycznego stosunku pracy łączącego jedynie pracownika z pracodawcą, także w zakresie określenia osoby płatnika składek.

W świetle powyższych uwag należy podkreślić, że nie ma żadnych podstaw, aby zastosowanie przepisu art. 8 ust 2a ustawy systemowej, ograniczać tylko do sytuacji, gdy pracodawca zatrudnia swojego pracownika równolegle na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Z poczynionych ustaleń wynika, że płatnik składek czerpał korzyści z realizacji umowy zlecenia jaką ubezpieczony zawarł formalnie z (...) Sp. z o.o. Obie spółki miały tych samych klientów. Spółki te zawarły ze sobą umowy konsorcjum. Obie Spółki realizowały wspólny cel gospodarczy, co wynika z zawartych umów handlowych pomiędzy nimi.

Przedmiotem umowy o pracę zawartej przez ubezpieczonego z (...) Sp. z o.o. było wykonywanie pracy pracownika ochrony, która w ocenie Sądu była również przedmiotem umów zlecenia zwartych z (...) Sp. z o.o. Wskazać jednak należy, iż czynności monitorowania pomieszczeń pod kątem zapalonego światła czy zakręconej wody, a także sprawdzania zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz alarmów napadowych (które to czynności ubezpieczeni mieli wykonywać na rzecz spółki (...) Sp. z o.o.) bez wątpienia mieszczą się
w zakresie czynności pracownika ochrony. Osoby zgłoszone do ubezpieczeń społecznych
i ubezpieczenia zdrowotnego przez (...) sp. z o.o. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy
o pracę lub umowy zlecenia jednocześnie były zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego przez (...) Sp. z o.o. z tytułu zatrudnienia w ramach umowy zlecenia. (...) Sp. z o.o. przekazywała do ZUS miesięczne dokumenty rozliczeniowe za poszczególnych ubezpieczonych z uwzględnieniem podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości przekraczającej minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w danym roku kalendarzowym. Celem takiego działania było to by dla (...) Sp. z o.o. nie powstawał obowiązek zgłoszenia tych samych osób w tym samym czasie do ubezpieczeń społecznych. Umowa o pracę zawarta z (...) Sp. z o.o. stanowiąca tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych zawarta była kilka dni przed zawarciem umowy zlecenia z (...) Sp. z o.o., z której zleceniobiorcy podlegali tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Kwota umowy zlecenia z (...) Sp. z o.o. była kwotą nadgodzin wynikającą z tytułu umowy o pracę w (...) Sp.
z o.o.

Sytuacja ta niewątpliwie, w ocenie Sądu Okręgowego, wyczerpuje dyspozycję przepisu art. 8 ust 2a ustawy systemowej, a skoro tak, to stosownie do wcześniejszych rozważań, pracodawca jest również płatnikiem składek na ubezpieczenie zdrowotne zainteresowanego.

Konsekwencją konstrukcji uznania za pracownika jest konieczność opłacania przez pracodawcę składki na ubezpieczenie społeczne za osobę, z którą została zawarta umowa zlecenia, tak jak za pracownika.

Stosownie do przepisu art. 32 ustawy systemowej, pracodawcę obciąża zatem także obowiązek poboru i odprowadzenia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składki na ubezpieczenie zdrowotne za osobę „uznaną za pracownika”.

Podkreślić należy, że stosownie do przepisu art. 66 ust 1 pkt 1a cytowanej ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są pracownikami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych; przy czym, w myśl przepisu art. 69 ust 1 ustawy, obowiązek ten powstaje i wygasa w terminach określonych
w przepisach o ubezpieczeniach społecznych. Przepis art. 66 ust 1 pkt 1a „przenosi” zatem na grunt przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. konstrukcję uznania za pracownika unormowaną przepisem art. 8 ust 2a ustawy systemowej. Brak odrębnego uregulowania w tej ustawie (w szczególności
w przepisach art. 85-86), kto jest płatnikiem składek na ubezpieczenie zdrowotne osoby uznanej za pracownika (w rozumieniu art. 8 ust 2a ustawy systemowej), należy odczytywać jedynie jako potwierdzające regułę wyprowadzaną z art. 32 ustawy systemowej.

Podleganie obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym przez zainteresowanego, w spornym okresie, jest konsekwencją objęcia go obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym jako osoby uznanej za pracownika (art. 66 ust 1 pkt 1a ustawy w związku z art. 5 pkt 43 ustawy i art. 8 ust 2a ustawy systemowej), a nie jako zleceniobiorcy (art. 66 ust 1 pkt 1e ustawy).

Jak wskazał Sąd Najwyższy, w uzasadnieniu wyroku z 22 lutego 2006 r. (I UK 227/05, LEX nr 272569), objęcie ubezpieczeniem to przynależność do określonej kategorii podmiotów w razie spełniania ustawowych przesłanek, podleganie natomiast wynika z objęcia ubezpieczeniem i oznacza przyznanie prawa powiązanego z nałożeniem obowiązku. Ubezpieczony z tytułu spornych umów przynależy do kategorii osób uznanych za pracownika, podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu jak pracownik, a w konsekwencji płatnikiem tych składek jest pracodawca, a nie zleceniodawca.

Za obciążeniem obowiązkiem rozliczania i poboru składek, łącznie na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, tylko jednego podmiotu – pracodawcy, przemawia również zasada racjonalnego działania ustawodawcy. Przyjęcie odmiennej koncepcji (dwóch płatników składek – odrębnie na ubezpieczenie społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne), skutkowałoby tym, iż to samo zdarzenie (tytuł prawny skutkujący obowiązkiem ubezpieczenia) pociągałoby „podwójne” obciążenie czasowe i ekonomiczne wywołane koniecznością prowadzenia rozliczenia, dokumentacji rozliczeniowej, poboru – nie tylko dla dwóch podmiotów (pracodawca, zleceniodawca), ale również dla ZUS.

Przypomnieć trzeba, iż zgodnie z przepisem art. 81 ust 6 ustawy systemowej, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia, emerytalne, rentowe, chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych. Obliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonych wymaga zatem uprzedniego wyliczenia kwoty składek na ubezpieczenie społeczne.

Przypomnieć też należy stanowisko wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2007 r. (III UZP 4/06, OSNP 2007, nr 15-16, poz. 226), zgodnie z którym, co prawda ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych rozróżniająca cztery ryzyka ubezpieczeniowe: emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe nie objęła ubezpieczenia zdrowotnego, to jednak należy przyjąć, że ubezpieczenie to jest też rodzajem ubezpieczenia społecznego, zaś jego odrębność wynika przede wszystkim z faktu odmiennego przedmiotu ochrony oraz odrębności organizacyjnej, ubezpieczenie zdrowotne, jest bowiem realizowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Powyższe również przemawia za tym, aby sztucznie nie tworzyć „mnogości” płatników składek w sytuacji, gdy tytułem do ubezpieczeń jest jeden (ten sam) stosunek prawny. Pracownik, zleceniobiorca, świadczący usługi, w całości finansują składki na swoje ubezpieczenie zdrowotne. W ich interesie i ich obowiązkiem jest umożliwienie płatnikowi wywiązywanie się z terminowego rozliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Co do samego sposobu wyliczenia podstawy wymiaru składek – strona skarżąca nie kwestionowała wysokości, a jedynie zasadę.

Wskazać należy, że w uchwale z dnia 26 sierpnia 2021 r. (III UZP 6/21, III UZP 6/21, OSNP 2022, nr 1, poz. 7) Sąd Najwyższy stwierdził, że finansowanie przez pracodawcę w jakikolwiek sposób wynagrodzenia z tytułu świadczenia na jego rzecz pracy przez pracownika na podstawie umowy zawartej z osobą trzecią, przemawia za zastosowaniem art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. W uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy podkreślił, że dla stwierdzenia, że dany stosunek prawny jest stosunkiem pracy konieczne jest ustalenie, czy wykonywana jest praca określonego rodzaju dla pracodawcy, czy dana osoba podlega poleceniom pracodawcy oraz czy osoba ta otrzymuje od pracodawcy wynagrodzenie za czynności, które dla niego wykonuje na jego polecenie. Skoro zaś tytuł ubezpieczenia społecznego jest pochodną istnienia ważnego stosunku cywilnoprawnego, to o rozszerzonym pracowniczym tytule ubezpieczenia społecznego można mówić tylko w przypadku finansowania przez pracodawcę wynagrodzenia wypłacanego przez osobę trzecią jego pracownikom, za czynności wykonywane przez nich dla tego pracodawcy. Tym samym finansowanie przez pracodawcę w jakikolwiek sposób wynagrodzenia
z tytułu świadczenia na jego rzecz pracy przez pracownika na podstawie umowy zawartej z osobą trzecią, przemawia za zastosowaniem art. 8 ust. 2a ustawy systemowej. Z punktu widzenia przepływów finansowych, to pracodawca przekazuje osobie trzeciej środki na sfinansowanie określonego zadania, stanowiącego przedmiot swojej własnej działalności, a osoba trzecia, wywiązując się z przyjętego zobowiązania, zatrudnia pracowników pracodawcy. W takim przypadku pracodawca – w sensie organizacyjnym – jest odbiorcą pracy swoich pracowników, a w sensie prawnym – nabywcą zamówionej przez siebie usługi. Natomiast w odwrotnym przypadku, gdy pracodawca sprzedaje usługi innemu podmiotowi, które wykonują jego pracownicy, nie ma zastosowania norma z art. 8 ust. 2a ustawy systemowej.

Warto też zauważyć, że w orzecznictwie akcentuje się przy tym wagę badania przesłanki faktycznego beneficjanta pracy wykonywanej na podstawie umowy cywilnoprawnej, dekodując znaczenie zwrotu „praca wykonywana na rzecz pracodawcy” użytego w art. 8 ust. 2a ustawy systemowej jako pracę, której rzeczywistym beneficjentem jest pracodawca, niezależnie od formalnej więzi prawnej łączącej pracownika z osobą trzecią. Oznacza to, że bez względu na rodzaj wykonywanych przez pracownika czynności wynikających z umowy zawartej z osobą trzecią oraz niezależnie od tożsamości rodzaju działalności prowadzonej przez pracodawcę i osobę trzecią, wystarczającą przesłanką zastosowania art. 8 ust. 2a ustawy systemowej jest korzystanie przez pracodawcę z wymiernych rezultatów pracy swojego pracownika, wynagradzanego przez osobę trzecią ze środków pozyskanych od pracodawcy na podstawie umowy łączącej pracodawcę z osobą trzecią (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z 7 lutego 2017 r., II UK 693/15, LEX nr 2238708 czy z 3 października 2017 r., II UK 488/16, LEX nr 2361596; uchwały Sądu Najwyższego: z 26 sierpnia 2021 r., III UZP 3/21, OSNP 2022 nr 2, poz. 17 i III UZP 6/21, OSNP 2022 nr 1, poz. 7).

W realiach niniejszej sprawy, należy podkreślić – co wynika z poczynionych przez Sąd ustaleń – że ubezpieczony pozostawał z (...) Sp. z o.o. w stosunku pracy, a jednocześnie w okresie, który obejmują zaskarżona decyzja, zawarł umowę zlecenia z (...) Sp. z o.o. Przy czym (...) sp. z o.o. i odwołująca się spółka (...) sp. z o.o. były powiązane osobowo, kapitałowo, gospodarczo i finansowo. W zakresie usług związanych z ochroną osób i mienia, ich realizacja w ramach umów zlecenia odbywała się na rzecz klientów odwołującej się spółki, za które odwołująca się spółka otrzymywała wynagrodzenie. Usługi te były realizowane przez (...) sp. z o.o. na rzecz Domu (...) (...), dla którego to podmiotu spółka realizowała usługę ochrony tego obiektu. Pracownicy (...)sp. z o.o. otrzymywali za to wynagrodzenia w oparciu o wskazane umowy zlecenia, ale bezpośrednim beneficjentem pracy, którą na tej podstawie wykonywali, mogła być tylko odwołująca się spółka. Rozbicie czynności wykonywanych w tym samym miejscu i w tym samym czasie na dwie umowy z dwoma płatnikami składek należy traktować, jako działanie mające na celu obejście prawa w rozumieniu art. 58 § 1 kodeksu cywilnego, tj. upozorowaniu zbiegu tytułów do ubezpieczeń, w którym obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne powstaje tylko z umowy o pracę omijając obowiązek zadeklarowania składek na ubezpieczenie społeczne z części tożsamej pracy wykonywanej na podstawie umowy zlecenia w (...) sp. z o.o. Stworzenie pozornego zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych służyło obniżeniu kosztów wynikających z obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne oraz ominięcia ograniczenia wynikającego z przepisów o czasie pracy w godzinach nadliczbowych. Spółka (...) sp. z o.o. w związku z utworzeniem upozorowanego zbiegu tytułów do ubezpieczeń, w którym pracownicy w niej zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, wykonywali pracę na podstawie umowy zlecenia w drugim podmiocie gospodarczym, uniknęła sytuacji zapłacenia składek społecznych, tak jakby to miało miejsce, gdyby pracownicy (...) sp. z o.o. pracę wynikającą z umów zlecenia zawartych z firmą (...)sp. z o.o. wykonywali w ramach stosunku pracy. Korzyścią takiego rozwiązania dla płatnika składek było bezsprzecznie obniżenie kosztów prowadzenia działalności. (...) sp. z o.o. oraz (...) sp. z o.o. jako spółki handlowe są formą prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby fizyczne, które w sensie ekonomicznym są ostatecznymi beneficjentami spółek i to one w związku z tym kierują działalnością spółki. Wynika z tego, że beneficjentami pracy wykonywanej w ramach umów zlecenia były w ostateczności te same osoby, które korzystały z pracy wykonywanej w ramach stosunków pracy. Uprawnienia właściciela kapitału w przypadku obu spółek realizowane były przez te same osoby. Przychód wypracowany przez wszystkie spółki trafiał zatem co do zasady do tych samych właścicieli. Tożsamość właścicieli wszystkich spółek oraz tożsamość członków ich organów zarządzający przekonuje o ich wzajemnym powiązaniu w rozumieniu art. 4 Kodeksu spółek handlowych.

Nadto dokonując szczegółowej analizy umów zlecenia zawieranych przez pracowników odwołującej się spółki z (...) sp. z o.o. w zestawieniu z treścią protokołów przesłuchania na etapie postępowania administracyjnego, jakie sporządzono w postępowaniu kontrolnym, Sąd uznał, że nasuwa się wniosek, iż umowy zlecenia – zostały zawarte po to tylko, aby wynagrodzenia pracowników (...) sp. z o.o., mogły być realizowane z dwóch źródeł – z umowy
o pracę oraz z umowy zlecenia. To, jaki był rzeczywisty powód takiego zabiegu nie ma znaczenia, choć z tego co wskazywał w swoich zeznaniach ubezpieczony, chodziło o rozliczenie jego pracy świadczonej w godzinach nadliczbowych.

Przesłuchani w postępowaniu sądowym ubezpieczeni zeznali, że nierzadko zdarzało się, że pracowali miesięcznie więcej niż czas pracy adekwatny do pełnego wymiaru czasu pracy, wykonując w tym czasie taką samą pracę. Za to otrzymywali od odwołującej się spółki przelew opiewający na kwotę z umowy o pracę, ustaloną za pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, zaś (...) sp. z o.o. na podstawie umowy zlecenia wypłacała to, co wypracowali w czasie przewyższającym ich podstawowy czas pracy.

Jeśli chodzi o ubezpieczonych, których dotyczy niniejsze postępowanie, to podkreślić należy, że – jak wynika ze złożonych przez nich zeznań – ich praca na podstawie umowy zlecenia i umowy
o pracę polegała na realizowaniu tych samych czynności przypisanych do stanowiska pracownika ochrony. Ubezpieczeni wykonywali te czynności jako pracownik i jako zleceniobiorca w tym samym miejscu. W ramach umowy zlecenia ubezpieczeni nie realizowali innych prac poza typowymi obowiązkami pracownika ochrony. Miejsce ich pracy związane z umową zlecenia nie zmieniało się, podobnie jak kierownik zmiany i umundurowanie. W związku z powyższym należy przyjąć, że ubezpieczeni czy pracując na podstawie umowy o pracę, czy też umowy zlecenia tak naprawdę wykonywali taką samą pracę – pracę pracownika ochrony.

Ponadto kluczowa jest w sprawie okoliczność, która wynika nie tylko z tego co zeznali ubezpieczeni przed Sądem, ale również z protokołów przesłuchania innych ubezpieczonych przed ZUS-em w toku postępowania kontrolnego, a mianowicie że umowa zlecenia w rzeczywistości nie wiązały się z realizacją jakichś prac odrębnych co do czasu, miejsca i przedmiotu od prac, które ubezpieczeni ci wykonywali jako pracownicy. Wynikało to z tego, że w rzeczywistości celem podpisania umowy zlecenia było takie rozdzielenie wynagrodzeń, aby pracujący dla odwołującej się Spółki dostawali dwa przelewy od dwóch różnych podmiotów z tym, że – jak już wyżej wskazano – jeden wiązał się
z obowiązkiem odprowadzenia należnych składek, drugi zaś nie. O celu, który został wykazany, zdaniem Sądu, świadczy nie tylko to, o czym była mowa, ale także sposób konstrukcji umów zlecenia zawieranych przez obie spółki (zawierających tożsame postanowienia) i wskazywanie w nich takich czynności, jakich ubezpieczeni faktycznie nie realizowali.

Odnosząc się z kolei do podniesionych w odwołaniu zarzutów naruszenia przy wydaniu zaskarżonej decyzji szeregu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, należy wskazać, że w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zastosowanie znajdują przepisy kodeksu postępowania cywilnego, a nie kodeksu postępowania administracyjnego. W związku z tym nie ma możliwości badania w świetle przepisów tego kodeksu prawidłowości wydanej przez organ rentowy decyzji. Naruszenie przepisów k.p.a. nie stanowi przesłanki wzruszenia decyzji przez sąd pracy i ubezpieczeń społecznych, więc także w tym aspekcie przepisy tego kodeksu nie są przez ten sąd stosowane. Postępowanie sądowe w sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych skupia się na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego i kwestia wad decyzji administracyjnych spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania, pozostaje poza przedmiotem tego postępowania. Sąd ubezpieczeń społecznych, jako sąd powszechny, może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego jako przedmiotu odwołania (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 19 maja 2022 r., I USKP 130/21, LEX nr 3433258, a także uchwały Sądu Najwyższego z 21 listopada 1980 r., III CZP 43/80, OSNCP 1981 nr 8, poz. 142; z 21 września 1984 r., III CZP 53/84, OSNCP 1985 nr 5-6, poz. 65 i z 27 listopada 1984 r., III CZP 70/84, OSNCP 1985 nr 8, poz. 108 oraz postanowienia z dnia 19 czerwca 1998 r., II UKN 105/98, OSNP 1999 nr 16, poz. 529 i z 29 maja 2006 r., I UK 314/05, OSNP 2007 nr 11-12, poz. 173, a nadto wyroki z 28 października 2009 r., I UK 132/09 LEX nr 570121, z 2 grudnia 2009 r., I UK 189/09, OSNP 2011, nr 13-14, poz. 187, i z 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09, LEX nr 577824). W przedmiotowej sprawie Sąd nie doszukał się naruszeń prawa administracyjnego w stopniu, w jakim dyskwalifikowałyby one zaskarżone decyzje, odbierając jej cechy aktu administracyjnego.

Podsumowując, organ rentowy zasadnie ocenił, że ubezpieczonych, wykonujących umowy zlecenia zawarte z (...) sp. z o.o., należało uznać za pracowników świadczącego pracę na rzecz (...) sp. z o.o. Konsekwencją tego jest natomiast stwierdzenie, że na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, odwołująca się spółka powinna odprowadzić składki od przychodu, który ubezpieczeni uzyskali w poszczególnych miesiącach, zarówno w ramach umowy o pracę zawartej ze spółką (...) sp. z o.o., jak i na podstawie umowy zlecenia podpisanej z (...) sp. z o.o.

Uwzględniając powyższe Sąd oddalił odwołanie (...) sp. z o.o. na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. (punkt 1.sentencji wyroku).

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W sprawie stroną przegrywającą była (...) sp. z o.o., którą Sąd obciążył obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz organu rentowego. Sąd ustalając wysokość kosztów zastępstwa procesowego ZUS (...) w Ł. na kwotę 270,00 zł orzekł zgodnie § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1935 ze zm.) – przy uwzględnieniu wartości przedmiotu niniejszej sprawy. O odsetkach ustawowych za opóźnienie od zasądzonej kwoty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. (punkt 2. sentencji wyroku).