Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z 13 lutego 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że I. U. jako pracownik u płatnika składek – (...) P. M. (1) nie podlega od 1 października 2022 roku obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnym, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu zarzucając, że od tego dnia stosunek pracy wynikający z umowy o pracę z 1 października 2023 roku był zawarty jedynie dla pozoru, a w rzeczywistości strony nie realizowały umowy o pracę, zaś celem stron tej umowy było jedynie utrzymanie statusu pracowniczego ubezpieczonej w celu otrzymania zasiłku chorobowego.

Organ wskazał, że wnioskodawczyni w krótkim okresie od zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, bo od 4 listopada 2022 roku stała się niezdolna do pracy z powodu choroby. Za okres od 4 listopada 2022 roku do 6 grudnia 2022 roku płatnik wskazał w raportach wypłatę wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy z powodu choroby, płatnego ze środków pracodawcy. Od 7 grudnia 2022 roku wnioskodawczyni wniosła o wypłatę zasiłku chorobowego z ZUS.

[decyzja k. 1-6v. akt ZUS]

Odwołanie od powyższej decyzji 17 marca 2023 roku (data nadania w placówce pocztowej) złożyła I. U.. Odwołująca nie zgodziła się z decyzją ZUS, uznając ją jako krzywdzącą i wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez stwierdzenie, że ubezpieczona podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia nawiązania stosunku pracy z pracodawcą (...) P. M. (1), tj. od 1 października 2022 roku, ewentualne uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu. Wnioskodawczyni wniosła także o zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej kosztów przedmiotowego postępowania według norm przepisanych.

[odwołanie k. 4-10]

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podnosząc tożsamą argumentację jak w zaskarżonej decyzji i wnosząc także o zasądzenie na rzecz organu rentowego kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

[odpowiedź na odwołanie k. 37-39]

Na ostatnim terminie rozprawy w dniu 26 stycznia 2024 roku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Zainteresowany płatnik P. M. (1) przyłączył się do stanowiska pełnomocnika wnioskodawczyni.

[końcowe stanowiska stron – rozprawa z 26 stycznia 2024 roku e-protokół (...):50:04 – płyta CD – k. 358]

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek P. M. (1) od 2 listopada 2021 roku prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą (...). W zakres prowadzonej przez niego działalności gospodarczej wchodzi (wg. (...)) m.in.: posadzkarstwo; tapetowanie i oblicowywanie ścian, tynkowanie, wykonywanie pozostałych robót budowlanych wykończeniowych, naprawa i konserwacja komputerów i urządzeń peryferyjnych. Firma wnioskodawcy zajmowała się tynkowaniem, hydrauliką, płytkami, ściankami, malowaniem, elektryką.

Płatnik prowadzi działalność gospodarczą pod adresem: ul. (...), (...)-(...) Ł..

W (...) jako zarządca sukcesyjny przedsiębiorstwa wskazana jest I. U..

Płatnik korzysta z usług księgowej.

[bezsporne, a ponadto wydruk z (...) k. 113, zeznania płatnika P. M. (1) na rozprawie z 26 stycznia 2024 roku 00:33:43-00:48:58 – płyta CD k. 358 w zw. Z e- prot. z dnia 12.10.2023 r 00:23:16]

W okresie od stycznia do grudnia 2022 roku przychód płatnika z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej wyniósł 90 777,44 zł, a dochód: 25 346,71 zł. W poszczególnych miesiącach przychody, dochody i koszty płatnika z tytułu prowadzonej działalności kształtowały się następująco:

Miesiąc	przychód (zł)	koszty uzyskania przychodu (zł)	dochód (zł)
Styczeń	1 000,00	2 526,13	- 1 526,13
Luty	245,00	3 309,76	- 3 064,76
Marzec	0,00	9 757,07	- 9 757,07
Kwiecień	28 400,00	3 563,57	24 836,43
Maj	1 850,00	2 674,20	- 824,20
Czerwiec	0,00	6 826,11	6 826,11
Lipiec	9 001,00	3 641,43	5 359,57
Sierpień	9 001,00	6 771,05	2 229,95
Wrzesień	15 000,00	8 838,20	6 161,80
Październik	2 500,00	7 002,54	4 502,54
Listopad	13 000,00	5 892,38	7 107,62
Grudzień	10 780,40	4 628,25	6 152,15
Razem	90 777,40	17 076,98	25 346,71

[dokumenty księgowe k. 87-89]

Płatnik w 2022 roku wystawił jedną fakturę VAT w dniu 31 grudnia 2022 roku oraz rachunki w dniach: 23.05.2022, 25.04.2022, 5.02.2022, 22.01.2022.

[faktura nr (...) k. 94v.. kserokopie rachunków – 89 odw. - 92 ]

Przed zatrudnieniem I. U., płatnik nigdy wcześniej nie zatrudniał żadnego pracownika.

[zeznania płatnika P. M. (1) na rozprawie z 26 stycznia 2024 roku 00:33:43-00:48:58 – płyta CD k. 358]

Odwołująca I. U. urodziła się (...). Wnioskodawczyni legitymuje się wykształceniem wyższym - w 2012 roku ukończyła studia na W. (...) (...) na kierunku geografia i uzyskała tytuł licencjata. Następnie, w 2014 roku, również na kierunku geografia, w specjalności geografia urbanistyczna ukończyła studia magisterskie. Z kolei 2017 roku ukończyła studia inżynierskie na kierunku geodezja i kartografia w specjalności gospodarka nieruchomościami. Uczestniczyła także w szkoleniu dla pracowników kancelarii notarialnych zorganizowanym przez Stowarzyszenie Notariuszy Rzeczypospolitej Polskiej.

[dyplomy ukończenia studiów k. 45-47, zaświadczenie k. 60-61]

W przeszłości wnioskodawczyni pracowała m.in. jako hostessa, konsultantka w drogerii, zajmowała się także obsługą klienta oraz pracami biurowymi. Wnioskodawczyni wykonywała także prace fizyczne na terenie Niderlandów.

[życiorys k. 44-44v. akt ZUS]

Wnioskodawczyni od 1 maja 2017 roku do 23 stycznia 2019 roku była zatrudniona u pracodawcy: Doradztwo (...) M. A. w pełnym wymiarze czasu pracy.

[świadectwo pracy k. 71-71v.]

Wnioskodawczyni w 2016 roku uczestniczyła w stażu zorganizowanym przez Urząd Marszałkowski Województwa (...) na stanowisku pracownika biurowego. W 2019 roku wnioskodawczyni odbywała staż w Kancelarii Notarialnej A. N. w Ł.. Na staże te wnioskodawczyni była kierowana przez Powiatowy Urząd Pracy w Ł..

[skierowania na staże k. 134-135, zaświadczenie o odbyciu stażu k. 70]

Od 20 kwietnia 2020 roku do 30 września 2022 roku wnioskodawczyni nie posiadała żadnego tytułu do ubezpieczenia chorobowego.

[bezsporne]

Płatnik na początku roku 2022 roku wykonywał na rzecz wnioskodawczyni usługi budowlane w związku z czym, 5 lutego 2022 roku wystawił jej rachunek nr (...).

[rachunek k. 91]

Wnioskodawczyni zamieszkuje pod tym samym adresem, pod którym płatnik prowadzi działalność gospodarczą. Posiada inny adres zameldowania.

[życiorys k. 44-44v. akt ZUS, skierowanie k. 30, zaświadczenie o stanie zdrowia k. 33, pełnomocnictwo z 14 października 2022 roku k. 24-25 akt ZUS, e-mail k. 192v., elektroniczne potwierdzenie odbioru k. 249v., informacja o zameldowaniu – k. 24]

W okresie od 1 czerwca 2022 roku do dnia 30 września 2022 roku wnioskodawczyni odbywała u płatnika staż na stanowisku przedstawiciela handlowego. Na staż ten również została skierowana przez Powiatowy Urząd Pracy w Ł.. Zgodnie z treścią umowy płatnik zobowiązał się do niezwłocznego zatrudnienia skierowanego stażysty w terminie do 14.10.2022 r, na okres 3 miesięcy w wymiarze co najmniej połowy etatu.

[umowa o zorganizowanie stażu dla bezrobotnego k. 54-55v. akt ZUS, zaświadczenia k. 14-15 akt ZUS, zeznania wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 26 stycznia 2024 roku 00:20:03 – płyta CD k. 358 w zw. z e-protokołem rozprawy z 12 października 2023 roku 00:02:28 – płyta CD k. 295]

Przed zatrudnieniem wnioskodawczyni w ramach stażu, płatnik skierował ją na badania lekarskie. Orzeczeniem lekarza medycyny pracy została uznana za zdolną do pracy. Wnioskodawczyni odbyła także szkolenie z zakresu BHP ogólne i stanowiskowe.

[orzeczenie lekarskie k. 58, karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy k. 58v.]

W dniu 6 czerwca 2022 roku, a więc w okresie odbywania przez wnioskodawczynię stażu z urzędu pracy, płatnik upoważnił wnioskodawczynię do samodzielnego reprezentowania go we wszystkich sprawach administracyjnych, podpisywania dokumentów i odbioru korespondencji związanych z prowadzoną przez niego działalnością.

[upoważnienie k. 26 akt ZUS]

Podczas odbywania stażu u płatnika wnioskodawczyni miała ulec dwóm wypadkom w pracy.

Jak wskazano w karcie wypadku przy pracy z 13 czerwca 2022 roku, w trakcie wykonywania czynności służbowych podczas przyrządzania gorącego napoju w pomieszczeniu socjalnym zadzwonił do niej telefon służbowy znajdujący się w biurze. Wnioskodawczyni miała szybko przemieścić się w celu jego odebrania. Wnioskodawczyni miała wówczas uderzyć palcami stopy w drewniany narożnik listw przypodłogowych znajdujących się tuż obok drzwi do biura. Wypadek miał spowodować niezdolność do pracy w okresie 8.07.2022 – 14.08.2022.

Z kolei jak wskazano w karcie wypadku przy pracy z 14 czerwca 2022 roku, wnioskodawczyni w trakcie wykonywania czynności służbowych w gabinecie przeznaczonym na biuro wnioskodawczyni wstając od biurka, w celu skorzystania z toalety przy użyciu kul ortopedycznych, miała się poślizgnąć. Do poślizgnięcia się prawej kuli miało dojść na panelach w wyniku czego stażystka miała upaść i uderzyć prawą dłonią w lewy bok biurka. [karty wypadków w pracy k. 72-77]

Z danych zawartych w dokumentacji medycznej wynika, że 13 czerwca 2022 roku skarżąca doznała urazu palca IV stopy prawej podczas uderzenia o kant łóżka, a następnie upadł na nią pies. Wnioskodawczyni została zaopatrzona w pełny gips stopowo-podudziowy.

Z kolei z danych zawartych w dokumentacji medycznej dotyczącej zdarzenia z 14 czerwca 2022 roku wynika, że skarżąca doznała skręcenia stawu śródręczno-paliczkowego kciuka prawego ręki prawej. W wywiadzie wskazano „ wczoraj uraz ręki prawej – upadek z wysokości ciała”

[dokumentacja medyczna k. 156-158]

W dniu 29 września 2022 roku, a więc w czasie, gdy trwał jeszcze staż z urzędu pracy, wnioskodawczyni, korzystając ze swojego prywatnego konta zakupiła na rzecz płatnika tusz do drukarki. We wrześniu został zakupiony też kompresor.

[wydruk z konta wnioskodawczyni na portalu Allegro k. 185, faktura VAT k. 186, wydruk – k. 306]

W okresie 6.09. – 8.10.2022 roku płatnik był niezdolny do pracy.

[okoliczność bezsporna]

I. U. oraz P. M. (2) 1 października 2022 roku zawarli umowę o pracę na ½ etatu na czas określony od 1 października 2022 roku do 31 stycznia 2023 roku na stanowisku przedstawiciela handlowego za wynagrodzeniem 3 010,00 zł.

Wnioskodawczyni złożyła oświadczenie o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych.

[oświadczenie k. 79]

Zgodnie z zakresem obowiązków do wnioskodawczyni należało, m.in. pozyskiwanie oraz utrzymywanie kontaktów z klientami, budowanie, utrzymywanie relacji z klientami, branie aktywnego udziału w negocjacjach, wycenach, udział w konferencjach i targach budowlanych, monitorowanie rynku zbytu oraz cen konkurencji, sporządzanie ofert handlowych, koordynowanie działań firmy w zakresie sprzedaży usług, przygotowanie indywidualnych ofert dla klientów, ustalanie terminów, inwentaryzacja stanu magazynu, projektowanie kampanii sprzedażowych, obsługa korespondencji firmowej , wystawianie rachunków, faktur, wyszukiwanie korzystnych ofert materiałów budowlanych oraz składanie zamówień, reprezentowanie firmy, dostarczanie drobnych narzędzi oraz materiałów budowlanych do miejsca wykonania zlecenia.

[zakres obowiązków – k. 29 akt ZUS]

Podane na liście obecności godziny pracy, jaką wnioskodawczyni miała świadczyć na rzecz płatnika były nieregularne (10-18, 9-13, 13-17, 10-14, 12 – 17, 11-16, 9-15,10-15,9-14,9-17,9-17, 10-16). W liście obecności nie został uwzględniony okres 20-27.10.2022 r. W liście obecności za listopad – styczeń zostały ujęte wszystkie dni z zaznaczeniem zwolnienia lekarskiego.

[lista obecności k. 80-82]

Płatnik w dniu 14 października 2022 roku udzielił wnioskodawczyni pełnomocnictwa do samodzielnego reprezentowania go we wszystkich sprawach związanych z prowadzonym przez płatnika przedsiębiorstwem. Pełnomocnictwo to zostało udzielone w formie aktu notarialnego. Wnioskodawczyni umawiała spotkanie u notariusza.

[pełnomocnictwo z 14 października 2022 roku k. 24-25 akt ZUS, e – mail – k. 192]

W dniu 18.10.2022 roku została sporządzona opinia techniczna dotycząca napraw dokonywanych przez auto naprawa serwis (...). Opinię wydał Woj- C., W. W..

[opinia – k. 192-195]

Pomimo powyższych pełnomocnictw rachunki i faktura wystawiane przez płatnika były zawsze podpisywane osobiście przez płatnika, a nie przez wnioskodawczynię.

[rachunki i faktura k. 89-92v.]

Wnioskodawczyni wykonywała pojedyncze czynności takie jak dokonanie kilku transakcji internetowych na portalu Allegro, w tym z konta osobistego (w czasie trwania umowy o pracę – 10.10. – listwy, 12.10.2022 – lampa przednia/ bateryjna do roweru, m. doniczka/, pojedyncze rozmowy telefoniczne z klientami firmy, czy zakupy w sklepie. Kontakt z klientami oraz dostawcami materiałów budowlanych zasadniczo realizował osobiście płatnik.

[zeznania świadka P. F. e-protokół rozprawy z 12 października 2023 r. 00:37:39 – płyta CD k. 295, , zeznania świadka P. N. e-protokół rozprawy z 8 grudnia 2023 roku 00:05:38 – płyta CD k. 337, zeznania świadka B. C. e-protokół rozprawy z 12 października 2023 r. 00:45:36 – płyta CD k. 295, zeznania świadka A. P. e-protokół rozprawy z 12 października 2023 r. 00:51:01 – płyta CD k. 295, wydruki transakcji – k. 304 – 306, k. 330]

Wnioskodawczyni była widywana, jak wraz z płatnikiem dokonują zakupów towarów. W 2022 r były dwie transakcje z firmą (...) – w kwietniu 2022 roku i 29.09.2022 r. oraz w 2023 roku(po upływie daty końcowej stosunku pracy)I. U. nie dokonywała zakupów samodzielnie. Była sytuacja, że nie działały tusze, była ich wymiana i wnioskodawczyni była parokrotnie, po około tygodniu od wystawianych faktur.

[zeznania świadka D. S. e-protokół rozprawy z 26 stycznia 2024 r. 00:04:31-00:10:34 – płyta CD k. 358, zeznanie wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 26 stycznia 2024 roku 00:20:03 – płyta CD k. 358 w zw. z e-protokołem rozprawy z 12 października 2023 roku 00:02:28 – płyta CD k. 295, zeznania świadka D. S. e-protokół rozprawy z 26 stycznia 2024 roku – płyta CD k. 358, zeznania świadka P. F. e-protokół rozprawy z 12 października 2023 roku 00:37:39 – płyta CD – k. 295]

Będący jednym z klientów płatnika B. C. nie rozpoznał wnioskodawczyni jako osoby, która kiedykolwiek dokonywała czynności na rzecz płatnika. Z kolei kontrahent płatnika P. F. widział wnioskodawczynię, jak przyjeżdża z płatnikiem po zakupy materiałów budowlanych, ale to płatnik, a nie wnioskodawczyni negocjował warunki sprzedaży.

[zeznania świadka P. F. e-protokół rozprawy z 12 października 2023 roku 00:37:39 – płyta CD – k. 295, zeznania świadka B. C. e-protokół rozprawy z 12 października 2023 roku 00:45:36 – płyta CD – k. 295]

Wnioskodawczyni nie miała dostępu do firmowego rachunku bankowego. [zeznania płatnika e-protokół rozprawy z 26 stycznia 2024 r. 00:33:43-00:47:18 – płyta CD k. 358 w zw. z e-protokołem rozprawy z 12 października 2023 r. 00:56:31 – płyta CD k. 295]

Wnioskodawczyni 3 października 2022 roku w godzinach 17:00-17:15 odbyła wizytę lekarską, podczas, gdy z listy obecności wynika, że tego dnia świadczyła pracę do godziny 18:00.

[historia wizyt k. 173, lista obecności k. 80]

W czasie, w którym zgodnie z listą obecności wnioskodawczyni powinna wykonywać pracę na rzecz płatnika, dokonywała płatności kartą płatniczą w automatach biletowych oraz sklepach spożywczych.

[zestawienie transakcji k. 183-183v., lista obecności pracownika k. 184]

Wnioskodawczyni od 20 października do 27 października 2022 roku przebywała na Malcie.

[zeznania wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 13 grudnia 2023 roku 00:03:16-00:07:36 – płyta CD k. 96 w zw. z e-protokołem rozprawy z 25 października 2023 roku 00:05:13-00:19:49 – płyta CD k. 66, rezerwacje k. 354-355]

Płatnik 1 lutego 2023 roku wystawił wnioskodawczyni świadectwo pracy.

[świadectwo pracy k. 78]

Wnioskodawczyni była niezdolna do pracy od 4 listopada 2022 roku do 31 stycznia 2023 roku, a więc do końca okresu zatrudnienia u płatnika.

[świadectwo pracy k. 78, zwolnienia lekarskie k. 81v.-84v.]

Po rozwiązaniu umowy o pracę z I. U., płatnik nie zatrudnił nikogo na jej miejsce.

[bezsporne]

Płatnik wykonywał przelewy na rzecz wnioskodawczyni w okresie Październik – grudzień 2022 – 8.12.2022 – „na poczet zaległych wypłat i oszukania Cię”, „na ekran naciągaczo i wyłudzaczko”, 23.11.2022 – „zaliczka wypłaty za miesiąc listopad”,.

[wydruk z rachunku- k. 307 – 308]

Wnioskodawczyni dokonywała przelewów na rzecz płatnika w okresie październik – listopad 2022 : ,30.10.2022 – „ na neo, 19.10.2022 – zwrot za zakupy i neo”, 1.10.2022 – przelew własny bez tytułu]. Odnotowano wpływy na konto wnioskodawczyni od płatnika w tym okresie: 29.11.22 – „zwrot za zakupy”, 2.11.2022 – „zakupy”, 29.10.2022 – „na telefon”.

[wydruki – k. 319 – 324]

Wnioskodawczyni w spornym okresie zatrudnienie, a także po jego upływie korzystała z licznych świadczeń opieki zdrowotnej.

[dokumentacja medyczna k. 197-241]

W księdze przychodów i rozchodów w październiku 2022 płatnik wykazał kwotę 2500 zł, a w listopadzie 130000 zł.

[wydruk – k. 89]

Zostało sporządzone oświadczenie z datą 13.03.2023 r podpisane przez D. S., z którego wynikało, że wnioskodawczyni jako przedstawiciel handlowy firmy (...) w okresie odbywania stażu tj. 1.06.-30.09.22 kontaktowała się telefonicznie, mailowo oraz osobiście z siedzibą firmy i sklepu w celu:

- dokonania odbioru zamówionego towaru

- zgłoszenia reklamacji w związku z wadą zakupionego towaru

- ustalenia warunków dokonania korekty faktury

- zwrotu oraz wymiany towaru na właściwy i wolny od wad

[oświadczenie k. 102 ]

Zostało sporządzone oświadczenie z datą 15.03.2023 r podpisane przez N. ( firma (...)), z którego wynikało, że wnioskodawczyni jako przedstawiciel handlowy firmy (...) w okresie zarówno stażu tj. 1.06.-30.09.22 i zatrudnienia tj. po 1.10.2022 r kontaktowała się telefonicznie oraz osobiście z siedzibą sklepu w celu:

- ustalenia warunków wartości udzielonego rabatu do faktur

- uzyskanie informacji odnośnie dostępności towarów

- uzyskania informacji o możliwości i sposobie dokonania zakupów

- składania telefonicznych zamówień.

[oświadczenie – k. 103 ]

Zostało sporządzone oświadczenie z datą 14.03.2023 r podpisane przez P. F. z którego wynikało, że wnioskodawczyni jako przedstawiciel handlowy firmy (...) w okresie zarówno stażu tj. 1.06.-30.09.22 i zatrudnienia tj. po 1.10.2022 r kontaktowała się telefonicznie oraz osobiście z siedzibą sklepu w celu:

-ustalania warunków wartości udzielonego upustu do faktur

- uzyskania informacji odnośnie dostępności towarów

- uzyskania informacji o możliwości i sposobie dokonania korekty zakupu i faktury

- planowanie dostaw materiałów budowlanych.

Do oświadczenia zostały załączone faktury: z dnia 27.07.2022, 27.09.2022 r, 3.11.2022 r5.11.2022 r.

[oświadczenie wraz z kserokopią faktur – k. 13-18]

Zostało sporządzone oświadczenie z datą 15.03.2023 r podpisane przez B. C., z którego wynikało, że wnioskodawczyni jako przedstawiciel handlowy firmy (...) w okresie zarówno stażu tj. 1.06.-30.09.22 i zatrudnienia tj. po 1.10.2022 r kontaktowała się telefonicznie z siedzibą sklepu w celu:

- uzyskania informacji odnośnie dostępności towarów

- negocjacji upustów za daną usługę

- monitorowania terminu wykonania usługi.

Do oświadczenia zostały załączone faktury: z dnia 3.06.22, 22.08.2022, 31.08.2022 r,

[oświadczenie wraz z kserokopią faktur – k. 19 -22 ]

Zostało sporządzone oświadczenie z datą 16.03.2023 r podpisane przez A. P. z którego wynikało, że wnioskodawczyni jako przedstawiciel handlowy firmy (...) w okresie zarówno stażu tj. 1.06.-30.09.22 i zatrudnienia tj. po 1.10.2022 r kontaktowała się telefonicznie oraz osobiście w miejscu wykonywania prac remontowo – budowlanych przez firmę (...) w celu:

- ustalenia detali preferowanego wykończenia

- pomoc w aranżacji wnętrza

- negocjacji cen za daną usługę

- monitorowania terminu wykonania prac

- ustaleniu zapotrzebowania na materiały budowlane.

[oświadczenie – k. 23]

Wnioskodawczyni odbierała przesyłki kierowane na adres siedziby pracodawcy.

[informacja Poczty Polskiej – k. 111]

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny dowodów i zważył, co następuje:

Odwołanie jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1230), pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Stosownie do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 2780) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

O uznaniu stosunku łączącego dwie osoby za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Według art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 1465), przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne.

[tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 17 stycznia 2006 roku, III AUa 433/05, Wspólnota (...)]

Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy.

[tak: wyrok Sądu Najwyższego z 18 października 2005 roku, II UK 43/05 , OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251]

W przedmiotowej sprawie organ rentowy stanął na stanowisku, że umowa o pracę zawarta między ubezpieczoną I. U., a płatnikiem składek P. M. (1) została zawarta dla pozoru celem uzyskania przez ubezpieczoną świadczeń z funduszu ubezpieczeń społecznych w szczególności zasiłku chorobowego.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie, następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże, nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa. (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.)

[tak: wyrok Sądu Najwyższego z 14 marca 2001 roku, III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527]

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa w sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa.

[tak: wyrok Sądu Najwyższego z 2 lipca 2008 roku, II UK 334/07]

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (LEX nr 590241), iż o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

Do ustalenia, że między stronami doszło do powstania stosunku pracy nie jest także wystarczające spełnienie takich formalnych warunków zatrudnienia, takich jak przygotowanie zakresu obowiązków, odbycie szkolenia BHP czy uzyskanie zaświadczenia lekarskiego o zdolności do pracy.

[tak: postanowienie Sądu Najwyższego z 20 września 2023 roku, I (...) 53/23, LEX nr 3609448]

Z uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 43/10 (LEX nr 619658) wynika, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 74/10 (LEX nr 653664) stwierdzono zaś, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 ww. ustawy). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa sens istnienia umowy o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy tym wszak założeniu, że nastąpiło rzeczywiste jej świadczenia zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. Tym samym nie można byłoby czynić odwołującej zarzutów, że zawarła umowę o pracę jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, pod tym wszakże warunkiem, że na podstawie kwestionowanej umowy realizowałaby zatrudnienie o cechach pracowniczych, czego strony w niniejszej sprawie jednak nie czyniły.

Reasumując w odniesieniu do umowy o pracę pozorność polega na tym, że strony nie zamierzają osiągnąć skutków wynikających z tej umowy, a określonych w art. 22 k.p. Znaczenie ma faktyczne niewykonywanie pracy albo jej wykonywanie jednak w realiach nie korespondujących z właściwościami pracowniczymi.

Jak zauważa się w orzecznictwie, pozorność umowy o pracę (art. 83 k.p. w zw. z art. 300 k.p.) ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę.

[tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 3 listopada 2021 roku, III AUa 1713/21, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 29 grudnia 2022 roku, III AUa 1763/21, LEX nr 3501701 ]

Ocena czy praca jest wykonywana na podstawie łączącego strony stosunku pracy, zależy przy tym od okoliczności konkretnej sprawy dotyczących celu, do jakiego zmierzały strony oraz zachowania elementów konstrukcyjnych stosunku pracy, w tym w szczególności cechy stałości świadczenia pracy na rzecz pracodawcy, w jasno określonym czasie pracy, a nie jedynie świadczenia pojedynczych czynności na jego rzecz, tak jak miałoby to miejsce np. w przypadku cywilnoprawnej umowy zlecenia, łączącej zleceniodawcę ze zleceniobiorcą czy w przypadku współpracy, bądź zwykłej pomocy świadczonej na rzecz znajomej osoby.

Stosunek pracy wyróżnia się koniecznością osobistego wykonywania pracy, podporządkowaniem pracownika pracodawcy, stałym wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy na jego ryzyko oraz odpłatnością pracy. Zasada osobistego świadczenia oznacza, że pracownik ma obowiązek wykonywać pracę samodzielnie, osobiście i nie może samowolnie, bez zgody pracodawcy powierzyć pracy innej osobie. Wymóg osobistego świadczenia pracy wiąże się z osobistymi przymiotami pracownika takimi jak kwalifikacje, wiek, doświadczenie itp. Zasada ciągłości świadczenia pracy polega na tym, że pracownik ma obowiązek wykonać określone czynności w powtarzających się odstępach czasu, w okresie istnienia trwałej więzi łączącej go z pracodawcą. Nie chodzi tutaj zatem o sytuację jednorazowego wykonania pewnej czynności lub ich zespołu składającego się na określony rezultat. Właściwym przedmiotem umowy o pracę jest świadczenie pracy w sposób ciągły, powtarzający się i polegający na oddaniu swojej zdolności do pracy do dyspozycji innego podmiotu.

[tak: wyrok Sądu Najwyższego z 14 grudnia 1999 r. I PKN 451/99 OSNP 2001/10/337, M.Prawn. 2001/11/575 ]

Przesądzenie rzeczywistego charakteru pracowniczego zatrudnienia wymaga zatem przekonującej oceny, że zostały spełnione formalne i realne warunki do podjęcia zatrudnienia, a następnie czy miało miejsce rzeczywiste wykonywanie przez osobę zainteresowaną obowiązków o cechach kreujących zobowiązanie pracownicze.

[tak: postanowienie Sądu Najwyższego z 24 marca 2021 roku, (...) 117/21, LEX nr: 3219877]

W rozpoznawanej sprawie należało zatem zbadać, czy płatnika i wnioskodawczynię łączył stosunek pracy w rozumieniu powyższych rozważań. W tym celu Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe w postaci zeznań stron, świadków oraz dokumentów. W ocenie Sądu zaoferowany materiał dowodowy nie dał podstaw do przyjęcia, że strony łączył stosunek pracy. Oprócz własnych twierdzeń w tym zakresie nie zostały przedstawione wiarygodne dowody, że poczynając od miesiąca października 2022 roku wnioskodawczyni świadczyła pracę w ramach pracowniczego podporządkowania.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów, zeznań świadków, a także częściowo, co do okoliczności bezspornych – na podstawie zeznań wnioskodawczyni i płatnika.

Należy podkreślić, że częściowe uznanie za wiarygodne przedstawionych przez wnioskodawczynię oraz płatnika faktów, nie oznacza jednak, że Sąd podzielił ocenę prawną stanu faktycznego przedstawioną przez wnioskodawczynię oraz płatnika co do zakwalifikowania stosunku panującego pomiędzy wnioskodawczynią, a płatnikiem jako stosunku pracy i w konsekwencji ocenę tego czy wnioskodawczyni podlegała ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu.

Należy wskazać, że Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawczyni i płatnika składek w zakresie, w jakim nie są one zgodne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Zeznania te bowiem są miejscami sprzeczne z pozostałym materiałem dowodowym.

Wnioskodawczyni mimo szerokiego zakresu obowiązków nie przedstawiła wiarygodnych dowodów na ich wykonywanie w reżimie pracowniczym. Przy czym badaniem objęto okres od 1.10.22 r do 4.11.2022 , a więc od momentu zatrudnienia do czasu rozpoczęcia zwolnienia lekarskiego. Wnioskodawczyni przedstawiła szereg oświadczeń, podpisanych przez osoby, które miały potwierdzić wykonywane czynności. Już ich szata graficzna budzi wątpliwości, bowiem, mimo, iż miały pochodzić od różnych osób, wyglądały tożsamo. Przesłuchanie części tych osób, nie potwierdziło informacji z oświadczeń. I tak świadek F. zeznał, że widział wnioskodawczynię półtora roku temu (co mogło pokrywać się ze stażem) i z nim wnioskodawczyni niczego nie negocjowała (według oświadczenia wnioskodawczyni jako przedstawiciel handlowy firmy (...) w okresie zarówno stażu tj. 1.06.-30.09.22 i zatrudnienia tj. po 1.10.2022 r kontaktowała się telefonicznie oraz osobiście z siedzibą sklepu w celu:

-ustalania warunków wartości udzielonego upustu do faktur

- uzyskania informacji odnośnie dostępności towarów

- uzyskania informacji o możliwości i sposobie dokonania korekty zakupu i faktury

- planowanie dostaw materiałów budowlanych).

Świadek C. w ogóle nie kojarzył wnioskodawczyni ani z nią nie rozmawiał (według oświadczenia wnioskodawczyni jako przedstawiciel handlowy firmy (...) w okresie zarówno stażu tj. 1.06.-30.09.22 i zatrudnienia tj. po 1.10.2022 r kontaktowała się telefonicznie z siedzibą sklepu w celu:

- uzyskania informacji odnośnie dostępności towarów

- negocjacji upustów za daną usługę

- monitorowania terminu wykonania usługi)

Świadek N. nie była w stanie sprecyzować, kiedy widziała wnioskodawczynię, zatem nie ma dowodu, aby było to w okresie obejmującym umowę o pracę.

Według oświadczenia świadka S. wnioskodawczyni jako przedstawiciel handlowy firmy (...) w okresie odbywania stażu tj. 1.06.-30.09.22 kontaktowała się telefonicznie, mailowo oraz osobiście z siedzibą firmy i sklepu w celu:

- dokonania odbioru zamówionego towaru

- zgłoszenia reklamacji w związku z wadą zakupionego towaru

- ustalenia warunków dokonania korekty faktury

- zwrotu oraz wymiany towaru na właściwy i wolny od wad.

W trakcie zeznań świadek wskazał, że około tygodnia po sprzedaży tuszu miała miejsce reklamacja, ale nie precyzuje, od której sprzedaży, a miały one miejsce w okresie trwającego stażu.

Według oświadczenia A. P. wnioskodawczyni jako przedstawiciel handlowy firmy (...) w okresie zarówno stażu tj. 1.06.-30.09.22 i zatrudnienia tj. po 1.10.2022 r kontaktowała się telefonicznie oraz osobiście w miejscu wykonywania prac remontowo – budowlanych przez firmę (...) w celu:

- ustalenia detali preferowanego wykończenia

- pomoc w aranżacji wnętrza

- negocjacji cen za daną usługę

- monitorowania terminu wykonania prac

- ustaleniu zapotrzebowania na materiały budowlane.

Tymczasem zeznając wskazała, że remont miała w październiku (3 tyg. Przed Wszystkimi Świętymi), następnie wnioskodawczyni przedstawiła faktury do rozliczenia, a łącznie zapłaciła ok. 10.000 zł. Tymczasem nie została przedstawiona żadna faktura, a w księdze przychodów i rozchodów brak zdarzenia gospodarczego na kwotę 10.000 zł w październiku lub listopadzie.

Wobec powyższego przedstawione oświadczenia nie stanowią wiarygodnego dowodu na wykonywanie stosunku pracy w spornym okresie.

Wnioskodawczyni podnosiła, że w godzinach pracy wykonywała czynności związane z ekspertyzą na temat napraw samochodu, tymczasem załączona do akt ekspertyza nie została sporządzona przez wnioskodawczynię (natomiast według odręcznej adnotacji ekspertyza miała być sporządzona przez nią).

Brak jakichkolwiek dokumentów podpisanych przez wnioskodawczynię, mimo szerokiej treści pełnomocnictwa. Należy zauważyć, że pomimo zatrudnienia wnioskodawczyni, dokumenty nadal były podpisywane osobiście przez płatnika. Samo zaś udzielenie pełnomocnictwa, nawet w najszerszym jego zakresie nie powoduje, że pomiędzy mocodawcą, a pełnomocnikiem powstaje stosunek pracy. Co więcej, brak jest dowodów na to, że ww. pełnomocnictwo zostało odwołane po ustaniu spornego stosunku pracy 31 stycznia 2023 roku.

Zakupy były wykonywane z konta Allegro, głównie osobistego wnioskodawczyni, nadto nie były związane z podstawową działalnością płatnika (remonty, prace budowlane).

Nie jest też prawdą, że wnioskodawczyni zamieszkiwała pod tym samym adresem, pod którym płatnik prowadzi działalność gospodarczą dopiero od początku odbywania przez nią u płatnika stażu z urzędu pracy, gdyż jak wynika z rachunku wystawionego jej przez płatnika – zamieszkiwała tam już od co najmniej 5 lutego 2022 roku.

Sąd nie dał także wiary zeznaniom płatnika, z których wynika, że po jego stronie istniała realna gospodarcza potrzeba zatrudnienia wnioskodawczyni, gdyż nie umiał on dokonać co najwyżej kilku transakcji internetowych, czy wystawić faktury (sam przyznał, że wystawia 1-2 faktury miesięcznie, natomiast nie wykazał, aby w okresie spornym wystawił jakąkolwiek fakturę – od dnia zatrudnienia do dnia pójścia przez wnioskodawczynię na zwolnienie, a w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej jako przedmiot działalności wpisano m.in. naprawę komputerów) jak również – uwzględniając rozmiar prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, potrzebował zatrudnić osobę pracującą jako przedstawiciel handlowy. Nadto ani przed ani po zatrudnieniu wnioskodawczyni płatnik nie zatrudniał innego pracownika.

Istotnie na płatniku spoczywał obowiązek zatrudnienia wnioskodawczy w związku z umową w przedmiocie zorganizowania stażu. Jednakże trzeba przypomnieć, że zawarta umowa stażowa była związana z konkretnym wnioskiem stron, nadto już w czasie wykonywania stażu wnioskodawczyni miała ulec dwóm wypadkom, które następnie spowodowały, także w okresie spornego zatrudnienia, długotrwałą niezdolność do pracy. Jak wykazano powyżej istnieją rozbieżności co do przebiegu zdarzeń - według karty wypadku i według dokumentacji medycznej. Choć kwestia wykonywania stażu nie jest przedmiotem niniejszego postępowania, powyższe rozbieżności wpływają na ocenę wiarygodności zeznań wnioskodawczyni i płatnika.

Sąd uznał także za niewiarygodne dokumenty zawarte w aktach osobowych wnioskodawczyni, z których miałoby wynikać, że wnioskodawczyni rzeczywiście świadczyła pracę na rzecz płatnika. Przede wszystkim sąd uznał za niewiarygodny dokument w postaci listy obecności, na którym podano rzekome godziny świadczenia przez skarżącą pracy. Jak bowiem wynika z innych przeprowadzonych w sprawie dowodów, wnioskodawczyni w czasie, gdy miała świadczyć pracę – przebywała poza miejscem pracy. Np. w dniu 3.10.2022 r według listy miała pracować do 18, natomiast z dokumentacji medycznej wynika, że w godzinach 17. – 17.15 miała wizytę lekarską (k. 173). W godzinach pracy wykonywała szereg transakcji kartą, które szczegółowo opisywała w piśmie procesowym, załączając nawet kserokopię biletów, przy czym oprócz własnych pisemnych wyjaśnień nie wykazała w szczególności okoliczności związanych z przebiegiem poszczególnych dni pracy, w szczególności w zakresie obowiązków wynikających z pisemnego zakresu obowiązków. Oprócz dokumentu w postaci wiadomości e- mail do notariusza, dokumentu pełnomocnictwa i dokumentów związanych z rozliczeniem stażu, żadne okoliczności nie zostały wykazane (wnioskodawczyni pisze np. o spotkaniu z radcą prawnym, odwiedzinach w firmie (...), podróży na pocztę na ul. (...)). Należy też zwrócić uwagę na wygląd list obecności, w szczególności za miesiąc październik. Lista ta nie zawiera wszystkich dni miesiąca, a jedynie dni, w których wnioskodawczyni miała faktycznie świadczyć pracę. Stąd wątpliwości organu rentowego, co do okresu 20-27.10. Natomiast pozostałe miesiące zawierają już wyszczególnienie wszystkich dni w miesiącu. W liście obecności za październik wskazane są także różne godziny pracy, praktycznie w każdym dniu inne, w tym popołudniowe, tymczasem z wyjaśnień złożonych przez strony przed organem rentowym wynika, że wnioskodawczyni pracowała z reguły 10-14 (wyjaśnienia wnioskodawczyni), albo w godzinach porannych (wyjaśnienia płatnika). Przyjmując nawet prawdziwość przedstawionej listy za październik, to należy podnieść, że praca nie była świadczona codziennie, w jednakowym przedziale czasowym.

Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawczyni, że odbyta przez nią podróż na Maltę w dniach 20-27 października 2022 roku miała cel służbowy. Z jeden strony wnioskodawczyni twierdzi, że wówczas nie pracowała, bowiem w liście obecności dni te nie są ujęte jako dni świadczenia pracy, z drugiej twierdzi, że odbywała podróż w celach służbowych. Koncepcja co do tego, że jednym z celów jej zatrudnienia był rozwój firmy poprzez tworzenie oddziałów na świecie, poczynając od Malty, pojawiła się na końcowym etapie postępowania. Wcześniej – ani przed ZUS, ani w toku informacyjnych wyjaśnień okoliczność ta nie była podnoszona. Poza tym wnioskodawczyni nie wskazała, w jaki sposób miałyby funkcjonować oddziały na świecie, przy aktualnym rozmiarze prowadzonej przez płatnika jednoosobowej działalności. Sąd mając na uwadze kondycję i wielkość prowadzonej przez płatnika działalności nie dał więc wiary wnioskodawczyni, że celem jej podróży na Maltę był rozwój firmy płatnika i otwarcie tam jej oddziału. Zeznania wnioskodawczyni w tym zakresie są nieprawdopodobne, biorąc pod uwagę fakt niewielkiej, a wręcz znikomej skali działalności płatnika. Trudno przyjąć, że działalność płatnika, który samodzielnie wykonywał kilka remontów w roku, miałaby dzięki podróży wnioskodawczyni na Maltę, otworzyć swój oddział w tym kraju.

Reasumując wnioskodawczyni nie wykazała, aby w spornym okresie (październik – listopad 2022) : pozyskiwała oraz utrzymywała kontakty z klientami, budowała i utrzymywała realacje z klientami, brała aktywny udział w negocjacjach, wycenach, w konferencjach i targach budowlanych, monitorowała rynki zbytu oraz cen konkurencji, sporządzała oferty handlowe, koordynowała działania firmy w zakresie sprzedaży usług, przygotowywała indywidualne oferty dla klientów, ustała terminy, inwentaryzowała stan magazynu, projektowała kampanię sprzedażową, obsługiwała korespondencję firmową (przesyłki odbierała jako osoba zamieszkująca w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej), wystawiała rachunki, faktury, wyszukiwała korzystne oferty materiałów budowlanych oraz składała zamówienia, reprezentowała firmę, dostarczała drobne narzędzia oraz materiały budowlane do miejsca wykonania zlecenia, a więc nie wykazała, aby realizowała pisemny zakres obowiązków.

Drobne czynności w postaci ewentualnych zakupów na Allegro, wizyty u notariusza, w warsztacie samochodowym czy w sklepie, miały incydentalny charakter i mogły być wykonywane w ramach pomocy płatnikowi – osobie prowadzącej działalność gospodarczą pod tym samym adresem co miejsce zamieszkania wnioskodawczyni, a nie w ramach stosunku pracy, systematycznie w ramach pracowniczego podporzadkowania co do miejsca i czasu świadczenia pracy. Z zebranego materiału dowodowego wynika, że wnioskodawczyni wykonywała na rzecz płatnika wyłącznie pojedyncze czynności, które zajmują znikomą ilość czasu – z pewnością nie 4 godziny dziennie od poniedziałku do piątku. Nie można przy tym zgodzić się także, z podnoszonym przez wnioskodawczynię stanowiskiem, zgodnie, z którym pracodawca może zlecać pracownikowi jakikolwiek czynności, a nie jedynie te, które mieszczą się w zakresie czynności przypisanych do danego stanowiska pracy – przedstawiciela handlowego.

Przy ocenie pozorności umowy o pracę przesłankami istotnymi dla oceny ważności tej umowy są również: racjonalność zatrudnienia i potrzeba zatrudnienia pracownika.

[tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 13 września 2022 roku, III AUa 273/22, LEX nr 3507514]

Celem pracodawcy nie jest bowiem zatrudnienie pracownika dla samego zatrudnienia czy objęcia go ubezpieczeniami społecznymi, a zaspokojenie istniejącej po jego stronie rzeczywistej gospodarczej potrzeby zatrudnienia go w danym wymiarze czasu pracy.

Płatnik nie wykazał, aby pojawiła się rzeczywista potrzeba zatrudnienia osoby, do kontaktowania się z klientami i dokonania kilku zakupów na platformie Allegro, tym bardziej, że po ustaniu zatrudnienia wnioskodawczyni płatnik nie poszukiwał pracownika. W trakcie spornego zatrudnienia to płatnik nadal negocjował warunki zakupów i wykonywał je.

Nie da się w tym wszystkim nie zauważyć, że wnioskodawczyni zamieszkuje pod tym samym adresem, pod którym płatnik prowadzi działalność gospodarczą, co wskazuje, że pojedyncze czynności, które wykonywała mają charakter pomocy na rzecz znajomej osoby, a nie charakter pracy w rozumieniu Kodeksu pracy. Należ zwrócić uwagę, że wg, (...) wnioskodawczyni nawet jest ujęta jako zarządca sukcesyjny.

W realiach niniejszej sprawy nie da się także nie zauważyć, że po stronie płatnika nie istniała gospodarcza potrzeba zatrudnienia jakiegokolwiek pracownika także z przyczyny leżącej po jego stronie. Nie da się ukryć, że obroty prowadzonej przez płatnika firmy nie należały do wysokich. W okresie od stycznia do grudnia 2022 roku przychód płatnika z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej wyniósł 90 777,44 zł, a dochód: 25 346,71 zł. Trudno w tym stanie rzeczy uznać za racjonalne zatrudnienie wnioskodawczyni na pół etatu za wynagrodzeniem 3010 zł, w sytuacji, gdy wykonywała ona na rzecz wnioskodawcy pojedyncze czynności.

Powyższe okoliczności również wskazują, że stosunki jakie łączą płatnika oraz wnioskodawczynię nie noszą cech, o których mowa w art. 22 § 1 k.p. Czynności wykonywane przez wnioskodawczynię miały co najwyżej charakter pomocy świadczonej znajomej osobie, którą bez wątpienia jest dla wnioskodawczyni płatnika, a nie charakter rzeczywistego stosunku pracy.

Powyższe okoliczności w powiązaniu z faktem, że I. U. nie posiadała od 20 kwietnia 2020 roku żadnego tytułu do ubezpieczenia chorobowego, następnie odbyła staż, zainicjowany intencjonalnie z udziałem wnioskodawczyni, a od 4 listopada 2022 roku do 31 stycznia 2023 roku była nieprzerwanie niezdolna do pracy, wskazują w sposób jednoznaczny na pozorność zawartej umowy, której celem miało być wyłącznie uzyskanie przez wnioskodawczynię świadczeń powiązanych z ubezpieczeniem chorobowym, a nie zaspokojenie rzeczywistej potrzeby płatnika do zatrudnienia pracownika.

Dodać warto, że swoboda kontraktowa stron nie jest wartością absolutną. Strony mogą łączyć się dowolną więzią prawną, w tym umową o pracę, ale wybierając ten model zatrudnienia zobowiązane są przestrzegać jego cech charakterystycznych. Wybór przez strony formy zatrudnienia ma daleko idące konsekwencje. Połączenie się stron zobowiązaniem pracowniczym skutkuje koniecznością przestrzegania reguł określonych w Kodeksie pracy i innych aktach prawa pracy. O wykreowaniu stosunku pracy nie decyduje wyłącznie wola stron. Jest ona nieodzowna przy nawiązaniu zatrudnienia pracowniczego, jednak w sytuacji, gdy strony realizują więź prawną w oderwaniu od jej konstrukcyjnych cech, możliwe i konieczne jest zweryfikowanie charakteru prawnego zobowiązania. Zapatrywanie to wynika z przyjęcia założenia, że o rodzaju umowy decydują w pierwszej kolejności przepisy prawa.

Każde postanowienie umowy o pracę, zmierzające do wyłudzenia świadczeń z ubezpieczenia społecznego, należy ocenić jako nieważne wobec istnienia zamiaru obejścia prawa albo przez swą sprzeczność z zasadami współżycia społecznego, wyrażającą się np. niegodziwością celu albo zderzeniem się z prawem innych ubezpieczonych. Z dotychczasowego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika dopuszczalność stosowania przez ZUS art. 58 k.c. oraz art. 83 § 1 k.c. do oceny ważności czynności prawnych w sferze prawa ubezpieczeń społecznych.

[tak: postanowienie Sądu Najwyższego z 12 stycznia 2022 roku, (...) 557/21, LEX: 3324587]

Czynność prawna – jaką jest w realiach niniejszej sprawy umowa o pracę zawarta przez strony - jest sprzeczna z ustawą tzn. przepisem art. 22 § 1 k.p. w tym znaczeniu, że strony zawarły i realizowały w istocie inne zobowiązanie, którego przedmiotem było wykonywanie przez ubezpieczoną pewnych czynności na rzecz firmy płatnika składek, ale nie w reżimie stosunku pracy.

Z powyższych względów, Sąd Okręgowy uznał, że strony nie były związane umową o pracę, gdyż sporny stosunek prawny nie nosił konstytutywnej cechy umowy o pracę, wynikającej z art. 22 § 1 k.p., jaką jest ciągłość świadczenia pracy podporządkowanej co do miejsca i czasu, a także, że po stronie pracodawcy nie istniała rzeczywista gospodarcza potrzeba zatrudnienia pracownika. Kwalifikacja ta ma znaczenie z dwóch powodów: po pierwsze, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 1230), prowadzi do uznania, że wnioskodawca nie podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik u odwołującego się płatnika, a po drugie, stanowisko to, zważywszy na treść zaskarżonej decyzji uniemożliwia wypowiedzenie się co do podlegania ubezpieczeniu społecznemu ubezpieczonego na innej podstawie prawnej. Sąd Okręgowy nie może w tym postępowaniu tej kwestii przesądzać, gdyż przedmiotem zaskarżonej decyzji jest wyłącznie podleganie ubezpieczeniom społecznym jako pracownik (art. 6 ust 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Innymi słowy niniejszy wyrok nie przesądza czy I. U. podlegała ubezpieczeniom społecznym z innego niż stosunek pracy tytułu ubezpieczenia, który byłby związany z pełnieniem przez nią czynności u płatnika.

W ocenie sądu okoliczności rozpatrywanego przypadku potwierdzają, iż czynności podejmowane przez strony były jedynie elementem sztucznie wykreowanym przez wnioskodawczynię i płatnika celem uzyskania przez ubezpieczoną świadczeń z ubezpieczenia społecznego przy minimalnym udziale w jego tworzeniu. Strony pozorowały stosunek pracy, a podejmowane przez wnioskodawczynię czynności w ramach pomocy płatnikowi (również w okresach gdy pomiędzy stronami nie było zawartej formalnej umowy o pracę) miały potwierdzać jej istnienie. Nie sposób tu nie zauważyć, że wnioskodawczyni zaczęła korzystać z zasiłku chorobowego już 35 dnia zatrudnienia, a więc gdy tylko, gdy minął czas zatrudnienia określony w art. 4 ust. 1 pkt 2.

W konkluzji stwierdzić należy, iż organ rentowy zasadnie stwierdził w zaskarżonej decyzji, iż ubezpieczona od 1 października 2022 roku nie podlegała ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu oraz ubezpieczeniu chorobowemu jako pracownik P. M. (1), zawartą pomiędzy nimi umowę o pracę można było uznać za pozorną i fikcyjną, zaś wynikające z tego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych za niezasadne i mające na celu uzyskanie jedynie ubezpieczeniowej ochrony prawnej.

Z uwagi na powyższe, Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt. 2 orzeczenia na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c., zgodnie z treścią którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, w tym koszty wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika.

Organ rentowy wygrał sprawę w całości, stąd Sąd obciążył wnioskodawczynię obowiązkiem zwrotu poniesionych przez organ rentowy kosztów zastępstwa radcowskiego, ustalając wysokość należności w oparciu o przepis § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935).

Zaś zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. O obowiązku zapłaty odsetek sąd orzeka z urzędu.