Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 28 lutego 2022 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 i 3, art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 1 oraz art. 18 ust. 1 i 2 w zw. z art. 4 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2021 r. poz. 423, z późn. zm.) oraz art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1285) stwierdził, iż W. M., jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o., NIP: (...), podlega od dnia 1 marca 2021 roku do 31 marca 2021 roku ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu oraz wypadkowemu, natomiast miesięczne podstawy wymiaru składek z ww. tytułu wynoszą:

a)  na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne tj. emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe za miesiąc: 03/2021 r. – 2.223,45 zł;

b)  na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc: 03/2021 r. – 1.973,09 zł.

Organ rentowy wskazywał, iż na podstawie dokumentów zaewidencjonowanych w systemie informatycznym ZUS ustalono, że W. M. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od dnia 1 marca 2021 roku z kodem tytułu ubezpieczenia obejmującym pracownika. Dokument zgłoszeniowy został przekazany po obowiązującym terminie tj. 12 marca 2021 roku. Płatnik składek złożył za W. M. imienny raport miesięczny o należnych składkach za marzec 2021 r., w których wykazał - pełny wymiar czasu pracy. Ponadto, w imiennym raporcie miesięcznym o należnych składkach wykazał miesięczne podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za marzec 2021 r. w wysokości 0,00 zł. Od kwietnia 2021 r. płatnik składek nie złożył dokumentów rozliczeniowych za W. M., ani nie wyrejestrował jej z ubezpieczeń. Płatnik składek złożył za ubezpieczoną imienny raport miesięczny wykazując podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 2.223,45 zł z kodem tytułu do ubezpieczeń po ustaniu zatrudnienia. Z prawa do wypowiedzenia się w sprawie nie skorzystała pełnomocniczka płatnika składek A. T., ani sam płatnik składek. W toku postępowania administracyjnego wyjaśnienia złożyła ubezpieczona W. M.. Wskazała, że została zatrudniona w biurze klubu jeździeckiego pod adresem W. 58A w pełnym wymiarze czasu pracy. W umowie o pracę zostało wskazane wynagrodzenie w wysokości 2.800,00 zł brutto. Ubezpieczona podnosiła, że wynagrodzenie było wypłacane do rąk własnych. Praca była nadzorowana przez kierownika rekreacji A. D.. Do obowiązków W. M. należała pomoc w prowadzeniu rekreacji tj. przyjmowanie i zapisywanie klientów na jazdy oraz sprzedaż w sklepie jeździeckim. Od kwietnia 2021 r. W. M. zajmowała się końmi. Jak wskazała W. M. była upoważniona do podpisywania faktur. Wyjaśnił, że nabyła doświadczenie na początku swojego zatrudnienia. Natomiast z końmi miała do czynienia wcześniej ze względu na start w zawodach skoków przez przeszkody. Dowiedziała się o pracy uczęszczając do stadniny. Przeprowadzono rozmowę odnośnie stanowiska i obowiązków i finalnie została zatrudniona. W. M. oświadczyła, że nie otrzymała wynagrodzenia od lutego 2021 r. do dnia przekazania wyjaśnień w sprawie - tj. 20 stycznia 2022 r. (wpływ do Oddziału 24 stycznia 2022 r.).

Do wyjaśnień zostały załączone następujące dokumenty: świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie z 20 marca 2020 r., 31 sierpnia 2020 r. i 25 listopada 2020 r, suplement do dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe nr (...) w języku polskim i angielskim, zaświadczenie o ukończeniu szkolenia z zakresu BHP, umowa zlecenie zawarta 31 stycznia 2021 r. między (...) sp. z o.o. reprezentowanym przez Z. K. a W. M. na okres od 1 do 28 lutego 2021 r., umowa o pracę zawarta 1 marca 2021 r. w W. na czas określony od 1 marca 2021 r. do 28 lutego 2022 r. z wynagrodzeniem 2.800,00 zł brutto na stanowisku pracownik obsługi biura klubu jeździeckiego, zaświadczenie o braku przeciwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami kategorii (...) w ramach obowiązków zawodowych, zaświadczenie o ukończeniu kursu w Zespole Szkół (...) w Ł., umowa o odbyciu stażu zawarta 17 czerwca 2017 r. między W. M. a Zespołem Szkół (...) w Ł. oraz miesięczne karty pracy od lutego do września 2021 r. Postępowanie zostało zakończone, o czym poinformowano strony postępowania pismami z 7 lutego 2022 r.

Decyzja została doręczona W. M. w dniu 2 marca 2022 roku.

/decyzja z dnia 28 lutego 2022 roku – k. 40-42 załączonych akt rentowych, potwierdzenie odbioru – k. 44 załączonych akt rentowych/

Od powyższej decyzji odwołała się W. M. wnosząc o jej uchylenie.

/odwołanie – k. 3-4/

W odpowiedzi na odwołanie złożonej w dniu 27 kwietnia 2022 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od W. M. na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Organ rentowy wskazywał, iż W. M. została zgłoszona przez płatnika składek do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych tj. emerytalnego, rentowych, chorobowego, wypadkowego oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od dnia 1 marca 2021 roku z tytułem ubezpieczenia: pracownik. Płatnik przekazał zgłoszenie po terminie tj. w dniu 12 marca 2021 roku. Następnie, płatnik złożył za ubezpieczoną imienny raport miesięczny o należnych składkach za miesiąc marzec 2021 roku, w którym wykazał miesięczne podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości 0,00 zł. Od kwietnia 2021 roku płatnik składek nie złożył dokumentów rozliczeniowych za W. M., ani nie wyrejestrował jej z ubezpieczeń. Płatnik złożył za ubezpieczoną imienny raport miesięczny wykazując podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości 2.223,45 zł z kodem tytułu do ubezpieczeń po ustaniu zatrudnienia. W. M. oświadczyła, iż pracowała w ramach umowy o pracę począwszy od marca 2021 roku do końca września 2021 roku, z tym zastrzeżeniem, że w marcu, jako pracownik biura klubu jeździeckiego, a od kwietnia zajmowała się końmi. Za wykonywaną pracę nie otrzymała wynagrodzenia, brak też jakiejkolwiek informacji, aby dochodziła zapłaty wynagrodzenia od płatnika przed sądem. Z uwagi na fakt, iż ubezpieczona od dnia 1 kwietnia 2021 roku nie kontynuowała zatrudnienia na stanowisku pracy, na którym była zatrudniona, zaś płatnik składek złożył w kwietniu raport miesięczny z kodem tytułu ubezpieczeń po ustaniu zatrudnienia, organ rentowy stwierdził podleganie ubezpieczonej, jako pracownika płatnika w miesiącu marcu 2021 roku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreślał, iż z końcem marca 2021 roku został aresztowany Z. K. – jedyny członek Zarządu płatnika, uprawniony do jego reprezentacji. W dniu 30 kwietnia 2021 roku odbyła się internetowa aukcja koni, przeprowadzona w ramach postępowania egzekucyjnego, w toku którego sprzedano większość koni. Pomimo, iż formalnie płatnik istniał nadal, faktycznie nie było osoby, która mogłaby realizować uprawnienia pracodawcy, w tym zmienić ubezpieczonej stanowisko pracy oraz, przede wszystkim, sprawować nadzór nad pracownikiem i wypłacać wynagrodzenie. Zdaniem organu rentowego, kontynuowanie umowy o pracę począwszy od kwietnia 2021 roku w wyżej opisanych okolicznościach przemawia za niemożliwością dalszego realizowania umowy o pracę.

/odpowiedź na odwołanie – k. 5-6/

Decyzją nr (...) z dnia 6 lipca 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 423, z późn. zm.), art. 83 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny(Dz.U. z 2020 r. poz. 1740) w zw. z art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (Dz.U. z 2021 r. poz. 1320) stwierdził, iż W. M., jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 1 kwietnia 2021 roku do dnia 28 lutego 2021 roku.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych powoływał się na ustalenia, jak w decyzji wydanej w dniu 28 lutego 2022 roku i dodatkowo wskazał, iż W. M. posiadała wystawione zwolnienia lekarskie za okresy od dnia 31 marca do 15 kwietnia 2021 roku, od dnia 29 sierpnia do dnia 5 grudnia 2021 roku oraz od dnia 2 lutego 2022 roku do dnia 11 lutego 2022 roku. Ponadto, z zapisów na koncie W. M., jako ubezpieczonej wynika, iż od dnia 9 grudnia 2021 roku podjęła zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy u innego płatnika.

Organ rentowy podnosił, iż na podstawie zgromadzonych dokumentów, w dniu 28 lutego 2022 roku wydał decyzję, w której stwierdził, iż W. M. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od dnia 1 marca 2021 roku do dnia 31 marca 2021 roku. W toku tego postępowania, Oddział nie odniósł się jednak do kwestii niepodlegania W. M. ubezpieczeniom społecznym, jako pracownik. Według Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, nie zostały przedstawione żadne dokumenty i dowody potwierdzające fakt świadczenia pracy przez W. M. od dnia 1 kwietnia 2021 roku. W wyjaśnieniach W. M. wskazywała, iż zajmowała się sprzedażą w sklepiku jeździeckim oraz zapisywaniem klientów na jazdy. Potwierdza to również załączona umowa o pracę. Z dalszych wyjaśnień wynika, iż od kwietnia 2021 roku miałaby wykonywać w ramach zawartej umowy o pracę inne czynności polegające na zajmowaniu się końmi. Jednak na potwierdzenie tego faktu nie przedłożyła żadnych dokumentów tj. aneksu do umowy o pracę lub zakresu obowiązków. W wyjaśnieniach W. M. nie wskazała również, kto zmienił jej zakres obowiązków i określił nowe czynności, jakie miałaby wykonywać w ramach umowy o pracę. Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę, Oddział stwierdził, iż w przedmiotowej sprawie od dnia 1 kwietnia 2021 roku nie nastąpiło świadczenie pracy w ramach umowy o pracę zawartej 1 marca 2021 na stanowisku pracownika obsługi biura klubu jeździeckiego, a sama ubezpieczona nie przedstawiła dowodów, które miałyby świadczyć o zmianie zakresu obowiązków wynikających z zawartej umowy. W ocenie Oddziału, W. M. od dnia 1 kwietnia 2021 roku do dnia 28 lutego 2022 roku nie wykonywała pracy u płatnika składek (...) sp. z o.o. a utrzymywanie dalszego stosunku pracy miało jedynie na celu uzyskanie tytułu do ubezpieczeń społecznych. Zdaniem Oddziału, stosunek pracy ustał 1 kwietnia 2021 roku. Wobec powyższego, należało stwierdzić, iż umowa o pracę zawarta między stronami dla pozoru jest nieważna, zatem z tytułu zawartej umowy o pracę W. M. nie podlega ubezpieczeniom społecznym od dnia 1 kwietnia 2021 roku do dnia 28 lutego 2021 roku.

/decyzja z dnia 6 lipca 2022 roku – załączone akta rentowe/

W dniu 3 sierpnia 2022 roku wnioskodawczyni W. M., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, złożyła odwołanie od powyższej decyzji zaskarżając ją w całości.

W pierwszej kolejności skarżąca podniosła zarzut nieważności decyzji z dnia 6 lipca 2022 roku z uwagi na okoliczność, iż kwestia, której ona dotyczy, została już uprzednio rozstrzygnięta decyzją nr (...) z dnia 28 lutego 2022 roku zaskarżoną do Sądu Okręgowego w Łodzi, w związku z czym Zakład Ubezpieczeń Społecznych, według skarżącej, decyzją nr (...) próbował zmienić decyzję nr (...) będącą przedmiotem kontroli sądowej, czym doprowadził do naruszenia podstawowych praw człowieka, a także utrudnia postępowanie.

Formułując zarzut nieważności, strona odwołująca się wniosła o jej uchylenie.

W przypadku nieprzychylenia się przez Sąd do zarzutu nieważności decyzji, z ostrożności procesowej, skarżąca decyzji zarzuciła:

1)  naruszenie przepisów postępowania art. 35 § 1, 2, 3 k.p.a. w zw. z art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez prowadzenie postępowania wyjaśniającego nadal, mimo jego zakończenia 6 lutego 2022 roku, czego efektem, bez poinformowania W. M. o ponownym wyjaśnieniu tej samej sprawy, po wydaniu już decyzji nr (...), było doprowadzenie do wadliwego wydania decyzji o niepodleganiu ubezpieczeniom 5 miesięcy po udokumentowanym zakończeniu postępowania wyjaśniającego;

2)  naruszenia art. 13 ust 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez uznanie, że mimo zaistnienia przesłanek dla podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, W. M. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od dnia 1 kwietnia 2021 roku do dnia 28 lutego 2022 roku, jako pracownik (...) sp. z o.o., mimo że wykonywała ona faktycznie pracę, przedstawiła stosowne dokumenty oraz wyjaśnienia, tylko po to, by uniknąć konieczności wypłaty zasiłku chorobowego dla W. M. i konieczności odzyskiwania samodzielnie przez ZUS zaległych składek od płatnika (...) sp. z o.o.

W konkluzji tak sformułowanych zarzutów, odwołująca się wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i ustalenie, że podlegała ona ubezpieczeniom społecznym w okresie od dnia 1 kwietnia 2021 roku do dnia 28 lutego 2022 roku, jako pracownik zatrudniony w (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. 58A, a ponadto o zasądzenie od organu rentowego na rzecz skarżącej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

/odwołanie – k. 3-9 akt połączonej sprawy VIII U 1812/22/

W odpowiedzi na odwołanie złożonej w dniu 7 września 2022 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz organu rentowego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych podnosząc argumenty, jak w zaskarżonej decyzji z dnia 6 lipca 2022 roku.

/odpowiedź na odwołanie – k. 16-17 akt połączonej sprawy VIII U 1812/22/

Postanowieniem z dnia 12 września 2022 roku, Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawę z odwołania od decyzji z dnia 6 lipca 2022 roku ze sprawą z odwołania od decyzji z dnia 28 lutego 2022 roku celem łącznego rozpoznania.

/postanowienie – k. 20 akt połączonej sprawy VIII U 1812/22/

Na rozprawie w dniu 20 września 2022 roku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie oraz wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według wartości przedmiotu sporu.

Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według wartości przedmiotu sporu.

/oświadczenie pełnomocnika wnioskodawczyni, oświadczenie pełnomocnika organu rentowego – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:49:24 i dalej/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni W. M. urodziła się w dniu (...), z zawodu jest sprzedawcą.

/bezsporne, zeznania wnioskodawczyni W. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:39:11 i dalej/

W okresie od dnia 24 września 2016 roku do dnia 26 maja 2018 roku W. M. uczestniczyła w kursie „Hodowla i użytkowanie koni” w zawodzie (...) hodowca koni w ramach projektu „Wysokie kwalifikacje zawodowe sukcesem na rynku pracy”.

/zaświadczenia – k. 23-24 załączonych akt rentowych/

W dniu 17 czerwca 2017 roku wnioskodawczyni ukończyła szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla uczniów w zawodzie technik hodowca koni zorganizowanego w formie instruktażu przez BHP PLUS J. M..

/zaświadczenie o ukończeniu szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy – k. 28 załączonych akt rentowych/

W okresie od dnia 26 czerwca 2017 roku do dnia 26 września 2017 roku W. M. odbyła staż w wymiarze 150 godzin w zawodzie (...) hodowca koni u pracodawcy w Centrum (...) w ramach Projektu „Wysokie kwalifikacje zawodowe sukcesem na rynku pracy”.

/umowa o odbycie stażu, zaświadczenie – k. 21-22 załączonych akt rentowych/

W dniu 20 marca 2020 roku dla wnioskodawczyni W. M. wystawiono świadectwo zdania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w zakresie kwalifikacji R.19 Organizowanie chowu i hodowla koni wyodrębnionej w zawodzie (...) hodowca koni.

/świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie – k. 32 załączonych akt rentowych/

W dniu 31 sierpnia 2020 roku dla wnioskodawczyni W. M. wystawiono świadectwo zdania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w zakresie kwalifikacji R.20 Szkolenie i użytkowanie koni wyodrębnionej w zawodzie (...) hodowca koni.

/świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie – k. 33 załączonych akt rentowych/

W dniu 25 listopada 2020 roku dla wnioskodawczyni W. M. wystawiono dyplom otrzymania świadectwa potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie (...) hodowca koni.

/dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie, suplement do dyplomu – k. 29-31 załączonych akt rentowych/

(...) sp. z o.o. z siedzibą w W. została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 26 września 2019 roku.

Wspólnikami spółki są: S. K. oraz Z. K..

Prezesem Zarządu w spółce od dnia 26 września 2019 roku był S. K., z kolei od dnia 10 marca 2021 roku jest nim Z. K..

Ostatnim przedmiotem działalności spółki tj. od dnia 18 marca 2021 roku jest działalność weterynaryjna.

Od dnia 26 maja 2022 roku spółka pozostaje w likwidacji.

/bezsporne, wyciąg z Krajowego Rejestru Sądowego – k. 20-23/

W dniu 30 stycznia 2021 roku doszło do zawarcia pomiędzy (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. a W. M. umowy zlecenia na okres od dnia 1 lutego 2021 roku do dnia 28 lutego 2021 roku. Na podstawie umowy, zleceniobiorca zobowiązał się do wykonania czynności związanych z obsługą sklepu jeździeckiego. Według treści umowy zlecenia, zleceniobiorcy za wykonanie prac zleconych przysługiwało wynagrodzenie w wysokości 18,30 zł brutto za godzinę, płatne za dany miesiąc do 10 dnia danego miesiąca. W umowie zlecenia wskazano również, iż z tytułu jej zawarcia zleceniobiorca podlega ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz zdrowotnemu.

Godziny wykonywania czynności wynikających z umowy zlecenia były dostosowane do potrzeb koni.

/umowa zlecenie – k. 27 załączonych akt rentowych, zeznania wnioskodawczyni W. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:39:11 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 28 czerwca 2022 roku – 00:23:28 i dalej, zeznania świadka N. Z. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:20:43 i dalej, zeznania świadka M. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:36:01 i dalej, zeznania świadka M. H. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:48:54 i dalej, zeznania świadka M. H. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:48:54 i dalej, zeznania świadka M. N. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:15:47 i dalej, zeznania świadka D. H. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:26:39 i dalej/

W dniu 1 marca 2021 roku doszło do zawarcia pomiędzy Z. K. - Prezesem Zarządu (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. a W. M. umowy o pracę na czas określony od dnia od dnia 1 marca 2021 roku do dnia 28 lutego 2022 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pracownika obsługi biura klubu jeździeckiego z wynagrodzeniem zasadniczym w kwocie 2.800,00 zł brutto miesięcznie.

/umowa o pracę – k. 26 załączonych akt rentowych, nadto: zeznania wnioskodawczyni W. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:39:11 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 28 czerwca 2022 roku – 00:14:48 i dalej, zeznania świadka N. Z. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:20:43 i dalej, zeznania świadka M. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:36:01 i dalej, zeznania świadka M. N. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:15:47 i dalej, zeznania świadka D. H. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:26:39 i dalej/

W dniu 12 marca 2021 roku W. M. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od dnia 1 marca 2021 roku z kodem tytułu ubezpieczenia dla pracownika.

/bezsporne/

Pracodawca nie informował pracowników o fakcie złożenia lub niezłożenia za nich deklaracji rozliczeniowych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

/zeznania świadka C. B. złożone na piśmie – k. 56/

Do obowiązków wnioskodawczyni wynikających z zawartej umowy o pracę należało: zapisywanie klientów na jazdy, organizacja rekreacji, obsługa i organizacja jazd, sprzedaż towaru. W biurze wnioskodawczyni pracowała zgodnie z grafikiem, w godzinach 9:00-15:00 oraz 15:00-21:00 (według kart pracy, godziny świadczenia pracy również zmieniały się). Podpisywała listy obecności. Na tym stanowisku wymieniała się z A. D.. Wynagrodzenie wnioskodawczyni otrzymywała do ręki.

/karty pracy – k. 13-19 załączonych akt rentowych, nadto: zeznania wnioskodawczyni W. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:39:11 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 28 czerwca 2022 roku – 00:14:48 i dalej, zeznania świadka N. Z. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:20:43 i dalej, zeznania świadka M. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:36:01 i dalej, zeznania świadka S. W. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:57:49 i dalej, zeznania świadka T. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:08:54 i dalej, zeznania świadka M. N. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:15:47 i dalej, zeznania świadka D. H. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:26:39 i dalej/

Przełożonym wnioskodawczyni była A. D..

/zeznania wnioskodawczyni W. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:39:11 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 28 czerwca 2022 roku – 00:14:48 i dalej, zeznania świadka C. B. złożone na piśmie – k. 56, zeznania świadka M. H. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:48:54 i dalej, zeznania świadka D. H. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:26:39 i dalej/

W związku z upadkiem zakładu płatnika składek, stajnia przestała działać. Ośrodek jeździecki funkcjonował do końca marca 2021 roku.

/zeznania wnioskodawczyni W. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:39:11 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 28 czerwca 2022 roku – 00:14:48 i dalej, zeznania świadka D. S. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:04:17 i dalej/

Wraz z rozpoczęciem licytacji większość pracowników odchodziła z pracy. W stosunku do wnioskodawczyni oraz N. Z. zmieniono stanowisko pracy, by mogły zajmować się końmi, karmić je, wyprowadzać, zapewnić koniom ruch w stajni. O zmianie stanowisk zdecydował C. B..

/zeznania świadka N. Z. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:20:43 i dalej, zeznania świadka M. H. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:48:54 i dalej/

Od kwietnia 2021 roku wnioskodawczyni świadczyła pracę na innym stanowisku. W. M. była stajenną, zajmowała się końmi, karmiła je, dbała o ich dobrostan. Ubezpieczona wyprowadzała konie na padok i sprowadzała je stamtąd, pielęgnowała zwierzęta, czyściła boksy, wywoziła obornik, ustawiała karuzelę. Swoje obowiązki wnioskodawczyni wykonywała w różnych godzinach, pracowała przez 8 godzin dziennie, 4 godziny dziennie, a nawet 10 godzin dziennie. Wnioskodawczyni pracowała w trybie 2 – zmianowym, wymiennie z N. Z.. Zmiany dokonywane były w godzinach 7-18. Jeżeli jedna pracownica wykonywał swoje obowiązki w godzinach 7:00-13:00, druga czyniła to w godzinach 13:00-18:00. Wnioskodawczyni pracowała również w soboty i w niedziele. W przypadku, kiedy jedna pracownica miała wolne, druga przebywała w pracy cały dzień.

W stosunku do wnioskodawczyni nie dokonano formalnej zmiany stanowiska. Stanowisko stajennej wówczas nie istniało z uwagi na zamknięcie ośrodka jeździeckiego, była jedynie możliwość pracy na wyżej wymienionym stanowisku pracy.

/karty pracy – k. 13-19 załączonych akt rentowych, nadto: zeznania wnioskodawczyni W. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:39:11 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 28 czerwca 2022 roku – 00:14:48 i dalej, zeznania świadka D. S. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:04:17 i dalej, zeznania świadka N. Z. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:20:43 i dalej, zeznania świadka M. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:36:01 i dalej, zeznania świadka M. H. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:48:54 i dalej, zeznania świadka S. W. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:57:49 i dalej, zeznania świadka T. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:08:54 i dalej, zeznania świadka M. N. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:15:47 i dalej, zeznania świadka D. H. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:26:39 i dalej/

W okresie pracy na stanowisku stajennej, przełożonym wnioskodawczyni był C. B., który przybywał do stajni codziennie, podejmował decyzje i zlecał zadania.

/zeznania wnioskodawczyni W. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:39:11 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 28 czerwca 2022 roku – 00:14:48 i dalej, zeznania świadka C. B. złożone na piśmie – k. 56, zeznania świadka N. Z. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:20:43 i dalej, zeznania świadka M. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:36:01 i dalej, zeznania świadka M. H. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:48:54 i dalej, zeznania świadka T. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:08:54 i dalej, zeznania świadka M. N. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:15:47 i dalej, zeznania świadka D. H. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:26:39 i dalej/

Zmiany ustalał C. B., nadzorował sporządzenie grafiku, który był miesięczny.

/zeznania świadka N. Z. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:20:43 i dalej, zeznania świadka C. B. złożone na piśmie – k. 56, zeznania świadka M. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:36:01 i dalej, zeznania świadka M. H. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:48:54 i dalej, zeznania świadka S. W. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:57:49 i dalej, zeznania świadka M. N. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:15:47 i dalej/

Wnioskodawczyni, pracując na stanowisku stajennej, również codziennie podpisywała listy obecności zamieszczając informacje o godzinach pracy.

/karty pracy – k. 13-19 załączonych akt rentowych , nadto: zeznania wnioskodawczyni W. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:39:11 i dalej/

W trakcie zmiany zakresu obowiązków wnioskodawczyni, w stajni było 30-40 koni. Wnioskodawczyni karmiła konie ilością paszy odgórnie ustalaną. Mogła z własnych środków pieniężnych zakupić dla koni marchew, jabłka i smaczki.

W. M. korzystała ze sprzętu zapewnianego przez pracodawcę.

/zeznania wnioskodawczyni W. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:39:11 i dalej, zeznania świadka C. B. złożone na piśmie – k. 56/

Wynagrodzenie wnioskodawczyni w okresie pracy, jako stajenna nie zmieniło się. Wynagrodzenie przysługiwało zgodnie z listą płac, miało być wypłacane gotówką do ręki.

/zeznania wnioskodawczyni W. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:39:11 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 28 czerwca 2022 roku – 00:23:28 i dalej, zeznania świadka C. B. złożone na piśmie – k. 56, zeznania świadka N. Z. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:20:43 i dalej/

Wnioskodawczyni nie otrzymała wynagrodzenia od kwietnia 2021 roku. Zapewniano ją, iż wynagrodzenie zostanie wypłacone po dokonaniu sprzedaży koni.

/zeznania wnioskodawczyni W. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:39:11 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 28 czerwca 2022 roku – 00:14:48 i dalej, zeznania świadka D. S. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:04:17 i dalej, zeznania świadka N. Z. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:20:43 i dalej, zeznania świadka M. H. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:48:54 i dalej/

Wnioskodawczyni nie występowała na drogę sądową z roszczeniem o zapłatę zaległego wynagrodzenia.

/zeznania wnioskodawczyni W. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:39:11 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 28 czerwca 2022 roku – 00:14:48 i dalej/

W. M. przebywała na zwolnieniach lekarskich w następujących okresach:

- od dnia 31 marca 2021 roku do dnia 15 kwietnia 2021 roku;

- od dnia 29 sierpnia 2021 roku do dnia 5 grudnia 2021 roku (w dniu 29 sierpnia 2021 roku wnioskodawczyni uległa wypadkowi, spadła z konia i złamała obojczyk);

- od dnia 2 lutego 2022 roku do dnia 11 lutego 2022 roku.

/bezsporne, karty pracy – k. 13-19 załączonych akt rentowych, nadto: zeznania wnioskodawczyni W. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:39:11 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 28 czerwca 2022 roku – 00:14:48 i dalej/

W dniu 4 listopada 2021 roku wnioskodawczyni złożyła wniosek o zasiłek chorobowy za okres od dnia 29 sierpnia 2021 roku do dnia 5 grudnia 2021 roku.

W konsekwencji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych w dniu 1 marca 2022 roku wydał decyzję, znak (...), na podstawie której odmówił W. M. prawa do zasiłku chorobowego za wyżej wymieniony okres.

/bezsporne/

Po zakończeniu przebywania na zwolnieniu lekarskim w związku z wypadkiem w dniu 29 sierpnia 2021 roku, tj. po dniu 5 grudnia 2021 roku, wnioskodawczyni nie przystąpiła do wykonywania pracy z uwagi na niewypłacanie przez pracodawcę wynagrodzenia, o czym poinformowała C. B.. W. M. nie zgłosiła gotowości do pracy.

Wnioskodawczyni nie rozwiązała umowy o pracę.

/zeznania wnioskodawczyni W. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:39:11 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 28 czerwca 2022 roku – 00:14:48 i dalej, zeznania świadka M. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 00:36:01 i dalej/

Płatnik składek złożył za W. M. imienny raport miesięczny o należnych składkach za miesiąc marzec 2021 roku, w którym wykazał pełny wymiar czasu pracy i miesięczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 0,00 zł. Od kwietnia 2021 roku płatnik składek nie złożył dokumentów rozliczeniowych za ubezpieczoną, ani nie wyrejestrował jej z ubezpieczeń.

Płatnik składek złożył za W. M. imienny raport miesięczny wykazując podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 2.223,45 zł z kodem tytułu do ubezpieczeń (...) (po ustaniu zatrudnienia).

/bezsporne/

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wszczął z urzędu postępowanie w sprawie zgłoszenia W. M. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, jako pracownika u płatnika składek (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. od dnia 1 marca 2021 roku. W konsekwencji, organ rentowy uznał, iż W. M. podlega ww. ubezpieczeniom jedynie w okresie od dnia 1 marca 2021 roku do dnia 31 marca 2021 roku.

/zawiadomienie o wszczęciu postępowania – k. 6-7 załączonych akt rentowych, decyzja z dnia 28 lutego 2022 roku – k. 40-42 załączonych akt rentowych, decyzja z dnia 6 lipca 2022 roku – załączone akta rentowe/

Wnioskodawczyni W. M. podjęła nowe zatrudnienie od dnia 9 grudnia 2021 roku.

/zeznania wnioskodawczyni W. M. – e – protokół z dnia 20 września 2022 roku – 01:39:11 i dalej/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dowodów, na które składały się dokumentacja załączona do akt sprawy oraz znajdująca się w aktach organu rentowego (w tym dokumentacja osobowa wnioskodawczyni), której wiarygodności nie kwestionowała żadna ze stron postepowania, jak również zeznania ubezpieczonej W. M. oraz świadków C. B., N. Z., D. S., M. M., M. H., S. W., T. M., M. N. oraz D. H..

Zarówno zeznania wnioskodawczyni W. M., jak i wyżej wymienionych świadków wzajemnie się zazębiały, ale i uzupełniały. Wprawdzie świadkowie nie o wszystkich faktach stanowiących przedmiot postawionej tezy dowodowej byli w stanie zeznawać, a to z uwagi na brak stosownej wiedzy, czy też niepamięć, jednakże zestawienie i poddanie ocenie wszystkich zebranych w sprawie dowodów dało podstawy do stwierdzenia, iż W. M. faktycznie nawiązała i realizowała stosunek pracy, który łączył ją z płatnikiem składek (...) sp. z o.o. w okresie od dnia 1 kwietnia 2021 roku i jednocześnie stanowił fundament dla objęcia wnioskodawczyni ubezpieczeniami społecznymi w powyższym okresie. Przeprowadzone postępowanie dowodowe jednoznacznie wykazało, iż pomimo zmiany stanowiska pracy (które nie zostało dokonane przez płatnika składek w formie aneksu do umowy o pracę, czy też innego stosownego dokumentu), skarżąca wykonywała od dnia 1 kwietnia 2021 roku pracę w sposób ciągły, pod kierownictwem płatnika składek, na jego rzecz i ryzyko. Świadczenie rzeczonej pracy miało być rekompensowane w formie odgórnie ustalonego wynagrodzenia, które w ostateczności nie zostało wypłacone W. M. od kwietnia 2021 roku. Ubezpieczona nie występowała jednak na drogę sądową z roszczeniem o jego zapłatę (mimo wszystko, brak wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę nie jest przesłanką negatywną, uniemożliwiającą ustalenie realnego wypełniania postanowień umowy o pracę i podlegania ubezpieczeniom). Po zakończeniu zwolnienia lekarskiego, wystawionego w związku z wypadkiem od dnia 29 sierpnia 2021 roku do dnia 5 grudnia 2021 roku, wnioskodawczyni nie stawiła się i nie zgłosiła gotowości do pracy w zakładzie pracy płatnika składek. Sąd przyjął zatem ostatni dzień przebywania na zwolnieniu lekarskim, jako datę, do której należało ustalić okres podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu zawartej i rzeczywiście wykonywanej umowy o pracę.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

na wstępie Sąd Okręgowy zważył, iż odwołanie od decyzji z dnia 28 lutego 2022 roku należało umorzyć, bowiem w tym zakresie wydanie wyroku okazało się zbędne na podstawie art. 355 kpc, albowiem poza sporem pozostawała kwestia podlegania ubezpieczeniom społecznym w miesiącu marcu 2021 roku. Organ rentowy wszczynając postępowanie w sprawie zgłoszenia W. M. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowych, chorobowego i wypadkowego oraz podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne u płatnika składek (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. od dnia 1 marca 2021 roku, na podstawie decyzji z dnia 28 lutego 2022 roku stwierdził, iż wnioskodawczyni podlega ww. ubezpieczeniom od dnia 1 marca 2021 roku do dnia 31 marca 2021 i jednocześnie ustalił miesięczne podstawy wymiaru składek z tego tytułu. Dopiero na podstawie kolejnej decyzji ustalił, że od dnia 1 kwietnia 2021 roku W. M. nie podlegała wskazanym ubezpieczeniom społecznym. Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Sąd orzekł, jak w punkcie 1 sentencji wyroku, uznając, że brak było podstaw do orzekania co do marca 2021 roku, skoro w tym zakresie nie istniał spór między stronami.

W ramach wskazanych rozważań, Sąd Okręgowy dokonał oceny podniesionego przez pełnomocnika wnioskodawczyni w treści odwołania zarzutu nieważności decyzji z dnia 6 lipca 2022 roku.

Zgodnie z treścią art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., Sąd oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia.

W przypadku uwzględnienia odwołania sąd zmienia w całości lub w części zaskarżoną decyzję organu rentowego lub zaskarżone orzeczenie wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności i orzeka co do istoty sprawy (§ 2).

Jeżeli decyzja nakładająca na ubezpieczonego zobowiązanie, ustalająca wymiar tego zobowiązania lub obniżająca świadczenie, została wydana z rażącym naruszeniem przepisów o postępowaniu przed organem rentowym, sąd uchyla tę decyzję i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu (§ 2 ¹).

Jeżeli odwołanie wniesiono w związku z niewydaniem decyzji przez organ rentowy lub niewydaniem orzeczenia przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, sąd w razie uwzględnienia odwołania zobowiązuje organ lub zespół do wydania decyzji lub orzeczenia w określonym terminie, zawiadamiając o tym organ nadrzędny, albo orzeka co do istoty sprawy. Jednocześnie sąd stwierdza, czy niewydanie decyzji przez organ rentowy nastąpiło z rażącym naruszeniem prawa (§ 3).

W sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie (§ 4).

Przepis § 4 stosuje się odpowiednio w sprawach o świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników (§ 5).

W sprawie, w której wniesiono odwołanie od orzeczenia wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących niepełnosprawności, które powstały po dniu wniesienia odwołania od tego orzeczenia. W tym przypadku sąd uchyla orzeczenie, przekazuje sprawę do rozpoznania wojewódzkiemu zespołowi do spraw orzekania o niepełnosprawności i umarza postępowanie (§ 6).

Powyższy przepis wprost określa rodzaje orzeczeń, które może wydać sąd po rozpoznaniu odwołania, odnosząc się do różnych przypadków. Tym samym, przepis ten nie przewiduje możliwości stwierdzenia przez Sąd nieważności decyzji, co miałoby doprowadzić do jej uchylenia, zwłaszcza w okolicznościach powoływanych przez stronę skarżącą tj. biorąc pod uwagę, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 6 lipca 2022 roku zmienił decyzję z dnia 28 lutego 2022 roku. Uwzględniając bowiem tożsamość zarzutów sformułowanych w stosunku do wyżej wymienionych decyzji, a podyktowanych faktem, że obie decyzje rozstrzygały o tym, iż W. M. nie podlegała ubezpieczeniom społecznym od dnia 1 kwietnia 2021 roku, zarzut strony odwołującej się nie zasługiwał na aprobatę tut. Sądu.

Przechodząc zaś do merytorycznego rozpoznania odwołania W. M. od decyzji z dnia 6 lipca 2022 roku, Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2022 r. poz. 1009), pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, chorobowemu oraz wypadkowemu.

Stosownie do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1133, dalej ustawy zasiłkowej), osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

W myśl art. 4 w ust 1 i 2 ustawy zasiłkowej, ubezpieczony podlegający obowiązkowo ubezpieczeniu nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

O uznaniu stosunku łączącego dwie osoby za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Według art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał, bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Wspólnota (...)). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

W przedmiotowej sprawie, organ rentowy stanął na stanowisku, iż umowa o pracę zawarta między ubezpieczoną W. M. a płatnikiem składek (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., jest nieważna, bowiem została zawarta dla pozoru.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie, następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane, jako obejście prawa.

W sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (wyrok SN z dnia 2 lipca 2008 roku, sygn. akt II UK 334/07, opubl. L.).

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (lex nr 590241), iż o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 r. w sprawie o sygn. akt I UK 43/10 (Lex nr 619658) można wyczytać, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie, jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.) wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 r. w sprawie o sygn. akt I UK 74/10 (Lex nr 653664) stwierdzono zaś, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 w/w ustawy). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa sens istnienia umowy o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.

Z powyższego, jednoznacznie wynika, że motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy tym wszak założeniu, że nastąpiło rzeczywiste jej świadczenia zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. Tym samym, nie można byłoby czynić stronie odwołującej zarzutów, że zawarła umowę o pracę jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, pod warunkiem, że na podstawie kwestionowanej umowy realizowałaby zatrudnienie o cechach pracowniczych.

Mając na uwadze dotychczas poczynione rozważania prawne, należy podkreślić, iż w realiach niniejszej sprawy, Sąd Okręgowy w celu dokonania kontroli prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego musiał zatem dokonać weryfikacji, czy pomiędzy wnioskodawczynią a płatnikiem składek istotnie doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy w okresie spotnym w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

W tej sytuacji do Sądu należało przeprowadzenie oceny, czy analizowany stosunek prawny nosił konstytutywne cechy stosunku pracy.

W tym celu Sąd zatem zbadał, czy odwołująca się osobiście świadczyła pracę podporządkowaną pracodawcy (pod kierownictwem pracodawcy) w sposób ciągły, odpłatny, na rzecz i ryzyko pracodawcy. Dokonanie powyższego ustalenia miało bowiem znaczenie dla objęcia wnioskodawczyni obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi: emerytalnym, rentowymi, chorobowym oraz wypadkowym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, wnioskodawczyni W. M. w dniu 30 stycznia 2021 roku zawarła z płatnikiem składek umowę zlecenie na okres od dnia 1 lutego 2021 roku do dnia 28 lutego 2021 toku, na podstawie której zobowiązała się do wykonywania czynności związanych z obsługą sklepu jeździeckiego. W dalszej kolejności, w dniu 1 marca 2021 roku pomiędzy stronami doszło do nawiązania stosunku pracy na podstawie umowy o pracę na czas określony przewidującej, iż w okresie od dnia 1 marca 2021 roku do dnia 28 lutego 2022 roku W. M. będzie zajmowała stanowisko pracownika obsługi biura klubu jeździeckiego w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem zasadniczym w kwocie 2.800,00 zł brutto miesięcznie. Powyższa okoliczność została potwierdzona zarówno dokumentem umowy o pracę, jak i zeznaniami świadków. Z tytułu podpisanej umowy o pracę, wnioskodawczyni została zgłoszona przez płatnika składek do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych od dnia 1 marca 2021 roku. Do obowiązków wnioskodawczyni wynikających ze stosunku pracy należało: zapisywanie klientów na jazdy, organizacja rekreacji, obsługa i organizacja jazd, sprzedaż towaru. W. M. swoje czynności wykonywała zgodnie z grafikiem podpisując tym samym listy obecności, a ponadto wykonywała polecenia przełożonej A. D.. Wynagrodzenie otrzymywała w formie gotówkowej.

Zgodnie z zeznaniami ubezpieczonej oraz świadka D. S., w związku z upadkiem zakładu płatnika składek, ośrodek jeździecki przestał funkcjonować z końcem marca 2021 roku. W konsekwencji, wraz z rozpoczęciem licytacji majątku płatnika składek, większość pracowników zaczęła odchodzić z pracy, a w ośrodku pojawiła się konieczność zapewnienia prawidłowej opieki i ruchu koniom. W związku z powyższym, C. B. podjął decyzję, iż zarówno W. M., jak i zeznającemu w sprawie świadkowi N. Z. zostaną zmienione stanowiska pracy. W myśl poczynionych ustaleń, modyfikacja ta nie została w żaden sposób poświadczona przez płatnika składek w formie aneksu do umowy o pracę, czy też innego odpowiedniego dokumentu. Tym samym, wnioskodawczyni od kwietnia 2021 roku wykonywała obowiązki stajennej (stanowisko to formalnie nie istniało z uwagi na zamknięcie ośrodka jeździeckiego, ale była możliwość i konieczność pracy na tym stanowisku) tj. zajmowała się końmi, karmiła je, pielęgnowała, dbała o ich dobrostan, wyprowadzała na padok (jak również z niego sprowadzała), czyściła boksy, wywoziła obornik, ustawiała karuzelę. Należy w tym miejscu podkreślić, iż wszyscy przesłuchani w sprawie świadkowie potwierdzili fakt zajmowania się końmi przez ubezpieczoną w wyżej wymienionym okresie. W. M. obowiązki wykonywała w różnych godzinach, zgodnie z grafikiem w systemie 2 - zmianowym, jak w przypadku pracy w biurze ośrodka jeździeckiego. Będąc stajenną, ubezpieczona podporządkowana była osobie C. B., który wydawał jej polecenia i podejmował wszelkie decyzje w zakresie zlecanych jej zadań. C. B. nadzorował i akceptował system zmian pracowniczych, który zamieszczany był w grafiku sporządzanym na okres miesiąca. Skarżąca i wówczas odnotowywała swoją obecność w pracy na dostępnych w zakładzie pracy listach obecności. Ponadto, w trakcie wypełniania obowiązków, korzystała ze sprzętu zapewnionego przez pracodawcę. Wynagrodzenie wnioskodawczyni po zmianie stanowiska pracy, jak wynika z jej zeznań, nie uległo zmianie, a zatem przewidziane było w kwocie wskazanej w umowie o pracę z dnia 1 marca 2021 roku. Na podstawie twierdzeń ubezpieczonej, jak i okoliczności podnoszonych przez świadków D. S., N. Z. i M. H., Sąd powziął wiedzę, iż odwołująca się od kwietnia 2021 roku nie otrzymała należnego wynagrodzenia za świadczoną pracę, a płatnik składek zapewniał ją, iż wynagrodzenie to zostanie wypłacone po dokonaniu sprzedaży koni, która odbywała się w związku z upadkiem zakładu pracy (...) sp. z o.o. Wnioskodawczyni jednoznacznie wskazywała, iż nie występowała na drogę sądową z roszczeniem o zapłatę zaległego wynagrodzenia, z kolei po zakończeniu okresu niezdolności do pracy trwającego od dnia 29 sierpnia 2021 roku do dnia 5 grudnia 2021 roku z powodu wypadku w stajni, wnioskodawczyni nie stawiła się do pracy i nie zgłosiła gotowości do jej świadczenia. Ubezpieczona formalnie nie rozwiązała umowy o pracę informując C. B. o przyczynach rezygnacji z pracy, które opierały się na niemożności uzyskania od pracodawcy wynagrodzenia uregulowanego postanowieniami umowy o pracę z dnia 1 marca 2021 roku. Należy przy tym nadmienić, iż płatnik składek nie złożył dokumentów rozliczeniowych za ubezpieczoną od kwietnia 2021 roku, ani nie wyrejestrował jej z ubezpieczeń.

Wszystkie poczynione w toku postepowania dowodowego ustalenia faktyczne, w ocenie Sądu, wyraźnie wskazują, iż pomiędzy wnioskodawczynią a płatnikiem składek (...) sp. z o.o. powstał stosunek pracy, skutecznie realizowany, który doprowadził do ukształtowania się stosunku ubezpieczeniowego W. M.. Skarżąca może bowiem legitymować się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w zakładzie pracy płatnika składek w ramach ważnego stosunku pracy wynikającego z umowy o pracę z dnia 1 marca 2021 roku.

Nie można jednocześnie podzielić stanowiska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jakoby umowa o pracę zawarta pomiędzy wyżej wymienionymi stronami, była umową pozorną, mającą prowadzić jedynie do zapewnienia ochrony ubezpieczeniowej odwołującej się. W. M. podjęła pracę i faktycznie ją wykonywała, a pracodawca jej świadczenie przyjmował. Skarżąca de facto od kwietnia 2021 roku kontynuowała zawartą umowę o pracę z tym tylko zastrzeżeniem, że zakres jej czynności uległ istotnej modyfikacji. Nie bez znaczenia jest w tym wypadku fakt, iż wykonywanie obowiązków stajennej przez W. M. podyktowane było koniecznością zapewnienia prawidłowego funkcjonowania stajni, w tym opieki i dobrostanu znajdujących się w niej koni. Bez wpływu na powyższą ocenę pozostaje okoliczność, iż płatnik składek formalnie nie potwierdził zmiany stanowiska pracy wnioskodawczyni. Nie można bowiem z niewłaściwego postępowania pracodawcy, który powinien zadbać o właściwe prowadzenie dokumentacji pracowniczej, a tym samym jasno określać bieżący zakres obowiązków, wyprowadzać negatywnych skutków na gruncie sytuacji ubezpieczeniowej wnioskodawczyni, która spełniła wszystkie przesłanki przemawiające za objęciem jej obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi, zarówno w okresie pracy w biurze ośrodka jeździeckiego (tj. od dnia 1 marca 2021 roku do dnia 31 marca 2021 roku), jak i w okresie wykonywania obowiązków stajennej (od 1 kwietnia 2021 roku). Koniecznym staje się również podkreślenie, że sama formalna strona stosunku pracy (związana z istnieniem umowy o pracę, czy też aneksu do umowy o pracę), połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi postawy dla podlegania temu ubezpieczeniu. W zatrudnieniu pracowniczym decydujące znaczenie ma wykonywanie pracy, a takowe bez wątpienia miało miejsce w przypadku W. M. od dnia 1 kwietnia 2021 roku.

Nie można przy tym uznać, zgodnie z powołanym orzecznictwem, iż zawarcie umowy o pracę z dnia 1 marca 2021 roku miało na celu obejście prawa.

Reasumując, zdaniem Sądu Okręgowego, analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż w stosunku do wnioskodawczyni zostały spełnione wszystkie elementy świadczące o istnieniu w spornym okresie pomiędzy nią a płatnikiem składek stosunku pracy według art. 22 k.p. Tym samym, w okresie od dnia 1 kwietnia 2021 roku do dnia 5 grudnia 2021 roku wnioskodawczyni podlegała z tego tytułu u płatnika składek (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu oraz wypadkowemu. Końcową datę okresu podlegania ubezpieczeniom Sąd przyjął w oparciu o ustalenia, iż po dniu 5 grudnia 2021 roku (w tej dacie się zakończył się okres niezdolności wnioskodawczyni do pracy w związku z wypadkiem) W. M. nie stawiła się do pracy i rzeczywiście w kolejnych dniach jej nie wykonywała, a od dnia 9 grudnia 2021 roku podjęła nowe zatrudnienie w innym zakładzie pracy.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję orzekając, jak w punkcie 2 sentencji wyroku, z kolei w punkcie 3 sentencji wyroku Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie w pozostałym zakresie, jako bezzasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 4 sentencji wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 z późn.zm.), nie znajdując podstaw o orzeczeniu o kosztach zastępstwa procesowego przy uwzględnieniu wartości przedmiotu sporu.