Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 stycznia 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku J. S. z dnia 6 lipca 2020 roku przeliczył mu emeryturę od dnia 1 lipca 2020 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Emeryturę ustaloną w kwocie 1157,92 zł zwiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku ubezpieczonego w dniu złożenia tego wniosku, tj. w dniu 06-07-2020 r.

-

kwota składek od ostatniej decyzji - 705,29 zł;

-

średnie dalsze trwanie życia wynosi 185,00 m-cy.

Doliczono składki zaewidencjonowane na koncie ubezpieczonego do 30-06-2020 r.

Po ponownym upaleniu wysokość emerytury wynosi:

(...),92 + (705,29/ 185,00)= 1161,73 zł

Przy ustalaniu wysokości emerytury z urzędu uwzględniono zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników i wynosi 61,96 zł. Razem emerytura wraz ze zwiększeniem rolnym wynosi 1223,69 zł.

Przy ustalaniu wysokości emerytury z urzędu uwzględniono: zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników za okres: 6 lat, 0 m-cy, 0 dni.

Emerytura jest niższa od dotychczas wypłacanej renty, wobec powyższego podlega podwyższeniu do kwoty tej renty i wynosi miesięcznie od 1 lipca 2020 roku – 1249,40 zł.

Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 1064,95 zł.

(decyzja – k. 36-38 plik III załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji wniósł J. S. wnosząc o jej zmianę i przeliczenie wysokości przysługującej mu emerytury poprzez jej zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników za okres faktycznej pracy w gospodarstwie rolnym. Wnioskodawca jednocześnie podniósł, że organ rentowy dokonał zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników jedynie za okres 6 lat, podczas gdy w rzeczywistości w jego ocenie był to okres znacznie dłuższy.

(odwołanie – k. 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazano, że zwiększenie rolne zostało naliczone na podstawie zaświadczenia z dnia 13.01.1997 r. wystawionego przez KRUS Oddział (...) w Ż. P. Terenowa w Ł., które to zawiera informację iż J. S. podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników i opłacał składki od 01.01.1983 r. do 31.12.1988 r. tj. 6 lat 0-m-cy i 0 dni. Natomiast z zaświadczenia z dnia 23.10.2019 r. znajdującego się w aktach kapitałowych wynika, że Rodzice J. S. zam. ul. (...), (...)-(...) Ż. tj. W. i J. wówczas zamieszkali Ł., (...)-(...) B. opłacali składki emerytalne w okresie od 01.07.1977 r. do 31.12.1988 r.

Od 01.01.1983 r. do 31.12.1988 r. J. S. był ubezpieczony przy rodzicach jako domownik zatem ten okres został zaliczony do tzw. zwiększenia rolnego, gdyż z tego okresu zostały wyszczególnione składki za 1983r., 1984r., 1985r., 1986r., 1987r., 1988r.

Natomiast za okres pracy w gospodarstwie rodziców, kiedy nie było opłacanych składek na ubezpieczenie społeczne rolników - to ww. okres nie został uwzględniony do wyliczenia tzw. zwiększenia rolnego.

(odpowiedź na odwołanie – k. 6-6 verte)

Na rozprawie w dniu 27 września 2021 roku tutejszy sąd postanowił na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. pominąć dowód z zeznań świadków wnioskowanych przez odwołującego.

(rozprawa z dnia 27 września 2021 roku e-protokół (...):00:56 – 00:01:04 – płyta CD – k. 20)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. S. urodził się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

Decyzją z dnia 7 września 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 24a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.), przyznał J. S. emeryturę od dnia 10 sierpnia 2017 roku, tj. od miesiąca, w którym wnioskodawca ukończył 66 lat i 2 miesiące.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 45813,54 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 158496,52 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 209,90 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 973,37 zł

Po korekcie wysokości składek na koncie, wysokość emerytury z urzędu wynosi:

( (...).54 + (...),52) / 209,90 = 973,37 zł.

Przy ustalaniu wysokości emerytury z urzędu uwzględniono zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników wynosi 53,19 zł.

RAZEM: 1026,56 zł

Emerytura jest niższa od dotychczas wypłacanej renty, wobec powyższego podlega podwyższeniu do kwoty tej renty i wynosi miesięcznie: od 10-08-2017 r. – 1077,30 zł.

Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 916,34 zł.

(decyzja – k. 1 3-14 plik III załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 6 lipca 2020 roku skarżący złożył do ZUS wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno – rentowego.

(wniosek – k. 32-32 verte plik III załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 11 stycznia 2021 roku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

(decyzja – k. 36-38 plik III załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Zgodnie z zaświadczeniem z dnia 13 stycznia 1997 roku wystawionym przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w Ż. skarżący podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników i opłacał składki od dnia 1 stycznia 1983 roku do dnia 31 grudnia 1988 roku.

(zaświadczenie – k. 9 plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Zgodnie z wystawionym przez Urząd Gminy B. zaświadczeniem z dnia 23 października 2019 roku rodzice wnioskodawcy zam. ul. (...), (...)-(...) Ż. tj. S. W. i J. wówczas zamieszkali Ł., (...)-(...) B. opłacali składki emerytalne w okresie od dnia 1 lipca 1977 roku do dnia 31 grudnia 1988 roku. Od dnia 1 stycznia 1983 roku do dnia 31 grudnia 1988 roku, skarżący był ubezpieczony przy rodzicach jako domownik.

1.  1983 rok – składka 1200;

2.  1984 rok – składka 1600;

3.  1985 rok – składka 1600;

4.  1986 rok – składka 5000;

5.  1987 rok – składka 4650;

6.  1988 rok – składka 5810.

(zaświadczenie – k. 29 plik III załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych wnioskodawcy, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Jednocześnie na rozprawie w dniu 27 września 2021 roku sąd postanowił pominąć dowód z zeznań świadków wnioskowanych przez odwołującego na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. W tym względzie należało wziąć pod uwagę, iż materiał sprawy był wystarczający dla wydania rozstrzygnięcia, zatem w/w wniosek nie mógł zostać uwzględniony.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 26a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2021.0.291 t.j.), wysokość emerytury ustalonej zgodnie z art. 26 ulega zwiększeniu za okresy opłacania składek na Fundusz Emerytalny (...), Fundusz Ubezpieczenia Społecznego (...) i ubezpieczenie emerytalno-rentowe, o których mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zwiększenie to ustala się według zasad wymiaru części składkowej emerytury rolniczej przewidzianych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników na podstawie zaświadczenia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o okresach opłacania składek (ust.1). Zwiększenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje osobie mającej ustalone prawo do emerytury na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników (ust.2). Zwiększenie, o którym mowa w ust. 1, przyznaje się ubezpieczonemu, który legitymuje się okresami, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, krótszymi niż 25 lat (ust.3). Emeryturę, o której mowa w ust. 1, wypłaca się z Funduszu, z tym że koszty tej emerytury w części odpowiadającej zwiększeniu o część składkową w wysokości obliczonej zgodnie z ust. 1 podlegają refundacji z funduszu emerytalno-rentowego określonego w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników (ust. 4).

Z kolei w myśl art. 10 ust. 1 w/w ustawy, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

1) okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2) przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Okresy wymienione w ust. 1 pkt 1 uwzględnia się także przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe ustalone na zasadach określonych w art. 5 są krótsze od okresu wymaganego do przyznania renty, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu (ust.2).

Okresów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie uwzględnia się, jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty, na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników (ust.3).

W przypadku okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników wskazać należy, że w art. 26a ust. 1 ustawy emerytalnej przewidziano możliwość przyznania zwiększania emerytury za okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników.

Z poczynionych na gruncie przedmiotowej sprawy ustaleń faktycznych wynika, że wnioskodawca ma przyznane takie zwiększenie za okres 6 lat, 0 miesięcy i 0 dni za udokumentowany zaświadczeniem z dnia 13 stycznia 1997 roku wystawionym przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w Ż. okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, za który opłacane były składki od dnia 1 stycznia 1983 roku do dnia 31 grudnia 1988 roku. Jednocześnie z zaświadczenia z dnia 23 października 2019 roku wystawionego przez Urząd Gminy B. wynika, że rodzice wnioskodawcy zam. ul. (...), (...)-(...) Ż. tj. S. W. i J. wówczas zamieszkali Ł., (...)-(...) B. opłacali składki emerytalne w okresie od dnia 1 lipca 1977 roku do dnia 31 grudnia 1988 roku, zaś od dnia 1 stycznia 1983 roku do dnia 31 grudnia 1988 roku, skarżący był ubezpieczony przy rodzicach jako domownik.

Należy przypomnieć, że obowiązek opłacania składek na fundusz emerytalny rolników został wprowadzony z dniem 1 lipca 1977 r. przez art. 69 ustawy z 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin (Dz. U. Nr 32, poz. 140) i istniał niezależnie od obowiązku podlegania ubezpieczeniu z innego tytułu. Z treści art. 37 ust. 1-3 ww. ustawy wynika, że utworzono fundusz emerytalny rolników ze składek opłacanych przez rolników oraz z dotacji budżetu Państwa. Środki funduszu przeznaczono się na wypłatę świadczeń określonych ustawą. Obowiązek opłacania przez rolnika składki powstawał od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, w którym rolnik rozpoczął prowadzenie gospodarstwa rolnego, a ustawał - z końcem miesiąca kalendarzowego, w którym rolnik przestał prowadzić gospodarstwo rolne (art. 38 ustawy). Taki stan prawny miał miejsce również pod rządami obowiązującej od 1 stycznia 1983 r. ustawy z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 268). Co więcej zgodnie z art. 1 ust. 1- 2 wskazanej ustawy ubezpieczenie społeczne rolników indywidualnych, obejmowało rolników wraz z ich domownikami, prowadzących gospodarstwa rolne. Wskazana ustawa wprowadziła także w art. 2 pkt 2 pojęcie domownika, przez co rozumiano członków rodziny rolnika i inne osoby pracujące w gospodarstwie rolnym, jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z rolnikiem, ukończyły 16 lat, nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia na podstawie innych przepisów, a ponadto praca w gospodarstwie rolnym stanowiła ich główne źródło utrzymania. Co istotne, w art. 15 ust. 2 pkt 3 tej ustawy uzależniono prawo do świadczeń przewidzianych ustawą dla domownika od opłacania za niego składki na ubezpieczenie społeczne rolników.

Stąd też, przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe nie dało podstaw do uwzględnienia odwołania. Wnioskodawca stał bowiem na stanowisku, organ rentowy przy ponownym przeliczeniu przysługującej mu emerytury uwzględnił zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników jedynie za okres 6 lat, zaś w jego ocenie uwzględnieniu winien podlegać znacznie dłuższy okres.

Zgodnie z art. 3 k.p.c., strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody, zaś z treści art. 232 k.p.c. wynika, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powyższego nie zmienia możliwość prowadzenia przez Sąd postępowania dowodowego z urzędu. Z kolei art. 6 k.c. stanowi, że strona w procesie winna dowodzić swoich racji, a nie tylko przedstawiać swoje poglądy. Zatem na skarżącym spoczywał obowiązek udowodnienia okoliczności, z których wywodził skutki prawne.

W ocenie sądu, w toku procesu wnioskodawca nie przedstawił żadnych nowych dokumentów na poparcie przytaczanych przez siebie okoliczności. W tym kontekście warto wskazać, że na zmianę zaskarżonej decyzji ZUS nie miały również wpływu zgłoszone przez skarżącego w odwołaniu wnioski dowodowe w przedmiocie dopuszczenia dowodu z zeznań świadków: E. T., W. M., S. B. oraz przesłuchania samego ubezpieczonego na okoliczność jego pracy w gospodarstwie rolnym. Nie ulega wątpliwości, że dla ustalenia zwiększenia rolnego konieczne jest opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne rolników, dlatego fakt wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym nie jest decydujący w sprawie o przyznanie zwiększenia emerytury.

Ustalając zatem staż do zwiększenia emerytury w systemie powszechnym uwzględnia się tylko udowodnione okresy opłacania składek na ubezpieczenie rolnicze tj. za okresy, za które składki faktycznie zostały uiszczone. Wynika to bowiem wprost z art. 26a ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zatem ustawodawca wprost zastrzegł, że emerytura ulega zwiększeniu wyłącznie za okresy opłacania składek.

Tym samym biorąc pod uwagę powyższe okoliczności zaskarżona decyzja ZUS jest prawidłowa. Tutejszy sąd mając na względzie zaświadczenie z dnia 13 stycznia 1997 roku wystawione przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w Ż. oraz zaświadczenie z dnia 23 października 2019 wystawione przez Urząd Gminy B. doszedł do przekonania, że J. S. był ubezpieczony przy rodzicach jako domownik od dnia 1 stycznia 1983 roku do dnia 31 grudnia 1988 roku, zaś wskazany okres został już zaliczony przez organ rentowy do tzw. zwiększenia rolnego, bowiem z tego okresu zostały wyszczególnione składki za: 1983 rok, 1984 rok, 1985 rok, 1986 rok, 1987 rok, 1988 rok. Zatem organ rentowy zasadnie przy ponownym przeliczeniu emerytury skarżącego uwzględnił zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników za okres 6 lat.

Z tych też względów Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie wnioskodawcy jako bezzasadne.

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem

doręczyć wnioskodawcy z pouczeniem.