Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 01.02.2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 27.10.2023 r. przyznał P. F. rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 01-10-2023 r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek oraz podjął jej wypłatę od 01-11-2023 r. tj. od ustalenia uprawnień wskazując jednocześnie, że przysługuje ona do 31.12.2024 r.

Do ustalenia podstawy wymiaru renty przyjęto:

- przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1983 do 2006

- wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosi 62,01%

Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 62,01% przez kwotę bazową 5540,25 zł wynosi 3435,51 zł.

Do ustalenia wysokości renty Zakład uwzględnił okresy:

- składkowe – 25 lat, 6 miesięcy, 18 dni. Łącznie 306 miesięcy.

- nieskładkowe – 2 lata, 20 dni. Łącznie 24 miesięcy.

Wysokość renty została obliczona w następujący sposób:

24 % x 5540,25= 1329,66 zł

(306 x 1,3 %) (...),51 = 1138,87 zł

(24x0,7%)/ 12x3435,51 = 48,10 zł

RAZEM = 2516,63 zł

Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 2288,13 zł.

W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, że w zakresie nieudokumentowanych przez ubezpieczonego zarobków tj. 01/01/1999-26/04/2007 przyjęto najniższe wynagrodzenia w j.g.u., natomiast w celu doliczenia kwot zasiłków dla bezrobotnych w latach 2013-2014 ubezpieczony winien przedstawić zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy.

(decyzja – k. 62-63 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W odwołaniu od powyższej decyzji P. F. podkreślił, że nie zgadza się z wyliczonym przez ZUS wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru renty tj. 62,01%, a ponadto wniósł o ustanowienie dla niego przez sąd pełnomocnika z urzędu powołując się w tym zakresie na swój zły stan zdrowia. Ubezpieczony podkreślił, że organ rentowy niezasadnie za okres od 01.01.1999 r. do 26.04.2007 r. przyjął minimalne wynagrodzenie w j.g.u. oraz w sposób nieuprawniony ustalając wysokość należnej mu renty nie uwzględnił kwot zasiłków dla bezrobotnych jakie pobierał w okresie od marca 2013 roku do marca 2014 roku.

(odwołanie – k. 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie przytaczając argumentację tożsamą do tej zaprezentowanej w zaskarżonej decyzji. Ponadto odnosząc się do twierdzeń wnioskodawcy zaprezentowanych w odwołaniu ZUS podkreślił, że dla potrzeb ustalenia podstawy wymiar emerytury lub renty z zastosowaniem art. 15 ustawy emerytalnej, zapisy dotyczące podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne dokonane na koncie ubezpieczonego są niewystarczające w przypadku gdy płatnik za okresy 1999-2018 nie złożył raportu (...) (imiennego raportu miesięcznego o przychodach). Organ rentowy podkreślił, że nie posiada wówczas informacji o wynagrodzeniach przysługujących za poszczególne lata kalendarzowe, a jedynie informacje o wynagrodzeniach wypłaconych w poszczególnych latach kalendarzowych, zatem brak jest możliwości ustalenia za który rok kalendarzowy przychód przysługuje.

(odpowiedź na odwołanie – k. 21-22)

Postanowieniem z dnia 7.05.2024 r. sąd ustanowił dla wnioskodawcy pełnomocnika z urzędu w osobie radcy prawnego.

(postanowienie – k. 36)

W piśmie z dnia 09.07.2024 r. profesjonalny pełnomocnik odwołującego podtrzymał stanowisko wnioskodawcy zaprezentowane w odwołaniu i wniósł o przyznanie kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych, powiększonych o należny podatek VAT, oświadczając że koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu nie zostały opłacone w całości lub w części.

(pismo – k. 53-53 verte)

Na rozprawie w dniu 12.08.2024 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie, a pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 12.08.2024 r. e-protokół (...):00:20-00:01:56 – płyta CD – k. 64)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

P. F. urodził się w dniu (...)

(okoliczność bezsporna)

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 28.11.2023 r. ustalono, że wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy do 31.12.2024 r. Data powstania całkowitej niezdolności do pracy: 14.09.2023 r. Ustalono także brak jakiejkolwiek niezdolności do pracy powstałej w czasie od 05.02.2014 r. do 05.08.2015 r.

(orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS - k. 36-36 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Zaskarżoną decyzją z dnia 1.02.2024 r. ZUS przyznał wnioskodawcy rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 01.10.2023 r. do 31.12.2024 r. Do okresów ubezpieczenia ZUS uwzględnił 25 lat, 6 miesięcy, 18 dni oraz 2 lata, 20 dni okresów nieskładkowych. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1983 do 2006 wyniósł 62,01%.

(decyzja – k. 62-63 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Z kserokopii zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp- 7 poświadczonej za zgodność z oryginałem z dnia 17.05.2024 r. wynika, że wnioskodawca zatrudniony był w Przedsiębiorstwie (...) w P. w okresie od dnia 20.09.1996 r. do 26.04.2007 r. i otrzymywał w latach 1999-2007 wynagrodzenie w wysokości:

- 9 434,00 zł za rok 1999;

- 10 612,00 za rok 2000;

- 12 220,90 za rok 2001;

- 12 483,61 za rok 2002;

- 12 642,93 zł za rok 2003;

- 11 122,43 zł za rok 2004;

- 9 902,28 zł za rok 2005;

- 9 232,24 za rok 2006;

- 3 863,52 za rok 2007.

(kserokopia zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp- 7 – k. 66-67 verte)

Wnioskodawca pobierał wynagrodzenie za czas choroby w okresie:

- od 14.01.2000 r. do 22.01.2000 r.;

- od 28.05.2001 r. do 04.06.2001 r;

- 04.03.2002 r. do 13.03.2002 r.;

- 23.09.2002 r. do 27.09.2002 r.;

- 08.03.2004 r. do 17.03.2004 r.;

- 02.06.2004 r. do 22.06.2004 r.;

- 22.12.2004 r. do 23.12.2004 r.’

- 20.02.2006 r. do 24.03.2006 r.;

- 01.03.2007 r. do 09.03.2007 r.;

- 26.04.2007 r.

(poświadczona za zgodność z oryginałem kserokopia załącznika do Rp-7 uzupełniającego informację o wypłaconych świadczeniach – k. 68)

Z zaświadczenia Powiatowego Urzędu Pracy wynika, że wnioskodawca zarejestrowany był w Powiatowym Urzędzie Pracy w okresie od 28.01.2013 r. do 18.02.2015 r. i pobierał zasiłek dla bezrobotnych od 05.02.2013 r. do 04.02.2014 r. Wysokość zasiłku dla bezrobotnych w poszczególnych latach wynosiła: 8902 zł za rok 2013 i 879,60 zł za rok 2014.

(zaświadczenie – k. 30, k. 61)

Organ rentowy dokonał hipotetycznego przeliczenia świadczenia wnioskodawcy w oparciu o zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp- 7 z dnia 17.05.2024 r. oraz zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy o wypłaconych wnioskodawcy zasiłkach chorobowych.

W wyniku hipotetycznego wyliczenia wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia wyniósł 65,01 %. Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy na datę przyznania prawa do świadczenia tj. na 1.10.2023 r. wyniosła 2574,05 zł brutto, po waloryzacji od 1.03.2024 r. – 2886,02 zł brutto.

(pismo ZUS - k. 72 , hipotetyczne wyliczenie - k.73)

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrane w sprawie dowody z dokumentów, w tym w szczególności przedłożonej dokumentacji do akt sprawy- kserokopii zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp- 7 poświadczonej za zgodność z oryginałem z dnia 17.05.2024 r. oraz zaświadczenia z Powiatowego Urzędu Pracy. Dowody te nie były kwestionowane przez organ rentowy. Czyniąc ustalenia Sąd oparł się również na hipotetycznym wyliczeniu świadczenia wnioskodawcy dokonanym przez ZUS przy piśmie z dnia 04.09.2024 r. które to nie było kwestionowane przez wnioskodawcę pod względem rachunkowym i które Sąd uznał za wiarygodne i dopuszczalne w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Spór w niniejszej sprawie koncentrował się wokół prawidłowości wydanej przez ZUS w dniu 01.02.2024 r. Odwołujący nie zgodził się ze skarżoną decyzją organu rentowego w zakresie, w jakim organ rentowy przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ZUS za okres zatrudnienia tj. od 01.01.1999 r. do 26.04.2007 r. ., za który wnioskodawca nie udokumentował wynagrodzeń faktycznych przyjął wynagrodzenie minimalne w (...). W ocenie skarżącego należało również uwzględnić przy ustalaniu wysokości należnej mu renty kwoty pobieranych przez niego zasiłków dla bezrobotnych w latach 2013-2014. Wnioskodawca kwestionował wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty, przyjęty przez ZUS w decyzji z dnia 01.02.2024 r. i domagał się przyjęcia innego, bardziej korzystnego.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2023.0.1251) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 okresy składkowe ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3–8 i pkt 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11, 12 i pkt 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15–17 oraz art. 7 pkt 1–3, pkt 5 lit. a, pkt 6 i 12, oraz w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

W myśl art. 12 ust 1 w/w ustawy, niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Wysokość renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy została określona w art. 62 ust. 1 wskazanej ustawy, renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi:

1) 24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, oraz

2) po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych;

3) po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych;

4) po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista osiągnąłby wiek emerytalny 60 lat.

Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu (art. 15 ust 6 ustawy emerytalnej).

Regulacje określające dowody dopuszczalne przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. nr 237, poz. 1412). Zgodnie z § 21 ww. rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Z kolei zgodnie z § 22 ust. 1 rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1) legitymacja ubezpieczeniowa;

2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Niemniej jednak po przepisy rozporządzenia regulującego postępowanie o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, zawierające ograniczenia dowodowe, nie mają zastosowania w postępowaniu sądowym, opartym na zasadzie swobodnej oceny dowodów. Dopuszczalnym jest, więc ustalenie wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego w oparciu o dowody zastępcze (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 r. w sprawie I UK 179/06, opubl. w LEX nr 342283; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi, z dnia 21 sierpnia 2013 r., III AUa 1768/12).

Bezsporne jest, że ubezpieczony w spornym okresie był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w P., którą to okoliczność uznał ZUS, przyjmując za sporny okres zatrudnienia - od 01.01.1999 r. do 26.04.2007 r. wynagrodzenie w kwocie minimalnej.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe w sposób jednoznaczny wykazało, iż ubezpieczony – zatrudniony w w/w przedsiębiorstwie – otrzymywał wynagrodzenie w kwotach wskazanych w zaświadczeniu o zarobkach i zatrudnieniu z dnia 17.05.2024 r. Zdaniem Sądu nie ma bowiem podstaw by nie przyznać mocy dowodowej kserokopii zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp- 7 poświadczonej za zgodność z oryginałem zalegającej w aktach niniejszej sprawy. Zgodnie z art. 129 § 2 k.p.c. zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Z przepisu tego wynika zdaniem Sądu, że moc dowodową ma kserokopia dokumentu poświadczona za zgodność. Przedłożona kserokopia zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (wystawione na druku Rp – 7) z dnia 17.05.2024 r. jest zatem miarodajnym i wiarygodnym źródłem wskazującym na faktyczną wysokość wypłaconych wnioskodawcy wynagrodzeń w poszczególnych latach spornego okresu. Brak zatem podstaw by nie uwzględnić kwot wynagrodzenia wskazanych w rzeczonym zaświadczeniu.

W zaskarżonej decyzji ZUS argumentował także, że w celu ponownego ustalenia podstawy wymiaru renty wnioskodawca winien złożyć zaświadczenie z PUP z kwotami wypłaconych zasiłków dla bezrobotnych w latach 2013-2014.

Do akt sprawy nadesłano zaświadczenie o okresach rejestracji, okresach pobierania zasiłku dla bezrobotnych oraz jego wysokości odwołującego w latach 2013-2014 bowiem tylko taki dokument jak wskazywał organ rentowy mógł potwierdzić okresy pobierania przez niego zasiłku dla bezrobotnych.

Przechodząc do dalszych rozważań wskazać należy, że uwzględniając powyższe zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp- 7 z dnia 17.05.2024 r. oraz zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy ZUS dokonał wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru renty, które Sąd uznał za kluczowe dla ustaleń niezbędnych do rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

W obliczu tak poczynionych ustaleń wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia wyniósł 65,01 % i okazał się wyższy od poprzednio przyjętego w zaskarżonej decyzji w konsekwencji dając wyższą kwotę renty w wysokości 2574,05 zł brutto, a po waloryzacji od 1.03.2024 r. – 2886,02 zł brutto, co czyni złożone odwołanie zasadnym.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję o czym orzekł w pkt 1 sentencji wyroku.

O kosztach pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu orzeczono na podstawie z § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 3437.). Przy tym wysokość kosztów ustalono mając na uwadze treść wyroku TK z 23.04.2020 SK 66/19 Dz. U. z 2020 r. poz 769, wyroku TK z 19.04.2023 SK 85/22 Dz.U. 2023, poz. 796 Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 .04.2023 r.SK 53/22 Dz.U. 2023, poz. 842 oraz postanowienia SN z 7.01.2021 I CSK 598/20.

/Jacek Chrostek/