Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

w zakresie pkt 1 sentencji wyroku

Decyzją z dnia 6.02.2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z 03.10.2023 r. odmówił B. R. prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy na podstawie przepisów ustawy z 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2189) oraz ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 z późn. zm.).

(decyzja – k. 292-294 plik III załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji złożył B. R. wnosząc o jej zmianę i ustalenie uprawnień do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem, nadto złożył wniosek o ustanowienie dla niego pełnomocnika z urzędu wskazując, że nie jest on w stanie ponieść kosztów profesjonalnej pomocy prawnej.

(odwołanie – k. 3-4)

Pozwany organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie na podstawie art.477 § 1 k.p.c. podnosząc argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 15-16)

Postanowieniem z dnia 26.03.2024 r. sąd ustanowił dla wnioskodawcy w tej sprawie pełnomocnika z urzędu w osobie radcy prawnego.

(postanowienie – k. 20)

W piśmie procesowym z dnia 31.05.2024 r. profesjonalny pełnomocnik odwołującego poparł w całości złożone przez niego odwołanie oraz wniósł o zasądzenie wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną ubezpieczonemu z urzędu, oświadczając, że wynagrodzenie to nie zostało ani w całości ani w części uiszczone.

(pismo – k. 45-47)

Na rozprawie w dniu 12.06.2025 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie oraz podtrzymał wszystkie wnioski dowodowe z pisma datowanego na 25.04.2024 r., jak też wniósł o dopuszczenie dowodu z ustnej opinii uzupełniającej biegłego z zakresu neurologii. Z kolei pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania oraz o pominięcie zgłoszonych przez pełnomocnika wnioskodawcy wniosków dowodowych, w tym o dopuszczenie dowodu z ustnej opinii uzupełniającej biegłego z zakresu neurologii.

Na rozprawie w dniu 12.06.2025 sąd postanowieniem pominął na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. oddalił wnioski dowodowe pełnomocnika wnioskodawcy zawarte w piśmie procesowym z dnia 25.04.2024 r. oraz wniosek o dopuszczenie dowodu z ustnej opinii uzupełniającej biegłego z zakresu neurologii.

(postanowienie – rozprawa z dnia 8.04.2025 r. e-protokół 00:01:59 – 00:03:00 – płyta CD – k. 70)

Na rozprawie w dniu 12.06.2025 r. pełnomocnik wnioskodawcy oparł odwołanie, a pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 12.06.2025 r. e-protokół 00:06:15- 00:17:22 – płyta CD – k. 119)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

B. R. urodził się w dniu (...)., legitymuje się średnim wykształceniem. Posiada umiarkowany stopień niepełnosprawności. Wnioskodawca w dniu (...). spadł z wysokości 6 m i doznał urazu układu ruchu.

(okoliczność bezsporna)

Odwołujący pobiera rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Renta przysługuje do 30.09.2025 r.

(okoliczność bezsporna)

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia(...)roku ustalono, że ubezpieczony jest niezdolny do pracy. Nie jest całkowicie niezdolny do pracy. U ubezpieczonego rozpoznano: zwyrodnienie kolana lewego, stan po złamaniu kości udowej lewej w 1984 r. – leczenie zachowawcze, dyskopatię C i L/S, dnę moczanową, nadciśnienie tętnicze, zespół jelita drażliwego, kamicę nerkową, gruczolaka prostaty, niedosłuch obustronny, hiperlipidemię.

(orzeczenie – k. 289-289 verte plik III załączonych do sprawy akt organu rentowego, opinia lekarska – k. 182 załączonej do sprawy dokumentacji orzeczniczo - lekarskiej)

Od powyższego orzeczenia skarżący złożył sprzeciw do Komisji Lekarskiej ZUS.

(sprzeciw – k. 183-184 załączonej do sprawy dokumentacji orzeczniczo - lekarskiej)

Orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 25.01.2024 roku ustalono, że ubezpieczony jest niezdolny do pracy. Nie jest całkowicie niezdolny do pracy. U ubezpieczonego rozpoznano: zmiany zwyrodnieniowe kolana lewego z zespołem bólowym, stan po przebytym złamaniu kości udowej lewej w 1984 r. – leczenie zachowawcze, dyskopatię C i L/S z zespołem bólowym, dnę moczanową, nadciśnienie tętnicze, zespół jelita drażliwego, kamicę nerkową, gruczolaka prostaty, niedosłuch obustronny – słuch wydolny społecznie bez aparatu, hiperlipidemię.

(orzeczenie – k. 294-294 verte plik III załączonych do sprawy akt organu rentowego, opinia lekarska – k. 180-189 załączonej do sprawy dokumentacji orzeczniczo - lekarskiej)

Powyższe orzeczenie legło u podstaw wydania zaskarżonej decyzji.

(decyzja – k. 292-294 plik III załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Z punktu widzenia neurologii u wnioskodawcy rozpoznano: zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne odcinka szyjnego i lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa z przewlekłym zespołem bólowym kręgosłupa, zespół cieśni nadgarstka prawostronny, stan po przebytym złamaniu kości udowej lewej w 1984 roku.

W czasie wypadku doszło o urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu i następnie leczoną po tym urazie nerwicą pourazową.

Występujące u wnioskodawcy zawroty mają charakter naczynioruchowy i kręgopochodny, tzn. związane są ze zmianami zwyrodnieniowo – dyskopatycznymi odcinka szyjnego kręgosłupa i nie mają związku z przebytym przez wnioskodawcę w 1984 roku urazem głowy.

Odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy zarobkowej do 09.2025. Odwołujący nie jest całkowicie niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy.

(pisemna podstawowa opinia biegłego z zakresu neurologii – k. 30-32, pisemna uzupełniająca opinia biegłego z zakresu neurologii – k. 83)

Z punktu widzenia ortopedii u wnioskodawcy rozpoznano: stan po złamaniu lewej kości udowej w 1984 roku, zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa, zespół cieśni kanału nadgarstka prawego, zmiany zwyrodnieniowe kolana i biodra lewego.

Z ortopedycznego punktu widzenia wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy.

Niezdolność pozostaje w związku z wypadkiem przy pracy z dnia (...)

Z wiekiem doszło do rozwoju u wnioskodawcy zmian zwyrodnionych. Ograniczenie funkcji narządu ruchu pozwoliło przyznać wnioskodawcy umiarkowany stopień niepełnosprawności, który pozwala na pracę na stanowisku przystosowanym do ograniczeń wnioskodawcy.

Wnioskodawca wymaga dalszego regularnego leczenia oraz rehabilitacji w celu utrzymania sprawności narządu ruchu na jak najlepszym poziomie. Przeprowadzone naoczne badanie ortopedycznie ujawniło występowanie u ubezpieczonego: ograniczenie sprawności narządu ruchu, które nie daje podstawy do uznania, że wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy. Poza tym naoczne badanie ortopedyczne ubezpieczonego wskazuje, że wnioskodawca może w przyszłości wymagać konieczności przeprowadzenia operacji endoprotezoplastyki lewego stawu biodrowego oraz kolanowego. Po tego rodzaju operacji wnioskowa rokuje na odzyskanie prawidłowej osi stawu kolanowego oraz poprawy zakresu ruchomości biodra i kolana a zatem dalsze leczenie rokuje na poprawę funkcji narządu ruchu wnioskodawcy.

Zatem z ortopedycznego punktu widzenia, częściową niezdolność do pracy należało przyznać do września 2025 roku.

(pisemna podstawowa opinia biegłego z zakresu ortopedii – k. 61-65, pisemna uzupełniająca opinia biegłego z zakresu ortopedii – k. 101-102)

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o dowody z dokumentów załączonych do akt sprawy i akt rentowych, w szczególności dokumentacji medycznej odwołującego. Dowody te nie były kwestionowane przez strony postępowania, a mając na względzie charakter sprawy oraz brak zastrzeżeń do ich treści Sąd uwzględnił je w całości jako wiarygodne.

Ustalając stan faktyczny, z uwagi na konieczność dokonania analizy dokumentacji medycznej wymagającej informacji specjalnych, Sąd oparł się również na opiniach biegłych sądowych: ortopedy oraz neurologa. Opinie zostały poprzedzone analizą dokumentacji medycznej oraz badaniami przedmiotowymi, zawierają dokładną analizę stanu zdrowia w kontekście występujących u ubezpieczonego schorzeń i przebiegu leczenia. Ponadto biegli sformułowali wnioski w opiniach w sposób zrozumiały, jednoznaczny, a przy tym należycie je uzasadnili. Tutejszy Sąd wskazuje jednocześnie, że biegli w swych pisemnych opiniach uzupełniających odnieśli się do zastrzeżeń pełnomocnika wnioskodawcy, pogłębiając wnioski końcowe zawarte w pisemnych opiniach podstawowych. Ponadto wskazali, że nie ma potrzeby dopuszczania dowodu z opinii biegłych lekarzy innych specjalności.

Z tych względów wskazane opinie nie budziły wątpliwości i zastrzeżeń w zakresie, w jakim ostateczna ocena stanu zdrowia ubezpieczonego potwierdziła jego częściową niezdolność do pracy w związku z wypadkiem przy pracy do września 2025 roku.

Sąd przyjął zatem opinie główne oraz uzupełniające biegłych sądowych: ortopedy i neurologa jako podstawę dokonanych ustaleń faktycznych uznając, że brak jest podstaw do ich negowania.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał wnioski pełnomocnika wnioskodawcy z pisma z dnia 25.04.2024 r. o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych z zakresu: kardiologii, urologii, gastrologii, medycyny pracy, nadto zgłoszony wniosek o dopuszczenie dowodu z ustnej opinii uzupełniającej biegłego z zakresu neurologii, za zmierzające jedynie do przedłużenia postępowania i w konsekwencji czego Sąd dowody te pominął na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c.

Sąd Okręgowy nie dostrzegł konieczności dopuszczenia dowodu z opinii biegłego kardiologa, urologa, gastrologa, medycyny pracy w tej sprawie, ponieważ schorzenia inne niż ortopedyczne nie dotyczyły wypadku przy pracy. Biegli lekarze: ortopeda, neurolog nie wskazywali przy tym na potrzebę korzystania z opinii innych jeszcze biegłych.

Sąd pominął też wniosek pełnomocnika odwołującego, który wniósł o przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej ustnej opinii biegłego neurologa. Wskazać należy, że w uznaniu Sądu potrzeba przeprowadzenia kolejnego dowodu z opinii tego samego biegłego z zakresu neurologii w ogóle nie istniała. Kwestią możliwości dopuszczenia dowodu z dodatkowej opinii tych samych lub innych biegłych zajmowało się orzecznictwo, które stanęło na stanowisku, iż jeżeli opinia biegłego jest jednoznaczna i tak przekonująca, że Sąd określoną okoliczność uznaje za wyjaśnioną, to nie ma obowiązku dopuszczania dowodu z dalszej opinii biegłych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1974 r. II CR 638/74). Stanowisko to podziela również Sąd orzekający w niniejszej sprawie. Dodatkowo w wyroku z dnia 15 lutego 1974 r., (II CR 817/73), Sąd Najwyższy przyjął, że dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Zatem nie można przyjąć, że sąd obowiązany był jak w niniejszej sprawie dopuścić dowód z ustnej opinii uzupełniającej biegłego neurologa, gdy dotychczas złożona opinia jest niekorzystna dla strony.

W świetle art. 286 k.p.c., sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszych biegłych lub z opinii instytutu, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, czy nie wyjaśnia istotnych okoliczności (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05 listopada 1974 r., I CR 562/74).

O ewentualnym dopuszczeniu dowodu z ustnej opinii uzupełniającej biegłego sądowego neurologa nie decyduje wyłącznie wniosek strony, niezadowolonej z efektów dotychczasowego postępowania dowodowego, lecz konkretne argumenty podważające rzetelność dotychczasowej opinii lub co najmniej podające w wątpliwość tę rzetelność.

W realiach niniejszej sprawy złożona do akt sprawy opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii w sposób szczegółowy, pełny i wyczerpujący udzieliła odpowiedzi na pytania ujęte w tezie postanowienia dopuszczającego ten dowód. Z uwagi na powyższe, brak było uzasadnienia do dopuszczenia dowodu z opinii ustnej opinii uzupełniającej tego samego biegłego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu.

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U.2025.0.257), za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 6 w/w ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 i 2 ustawy wypadkowej stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu oraz jego związek z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową ustala lekarz orzecznik lub komisja lekarska. W przypadku ustalania prawa do świadczeń, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2 i 5-8, lekarz orzecznik lub komisja lekarska ustala również niezdolność do pracy oraz jej związek z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, a także związek śmierci ubezpieczonego lub rencisty z takim wypadkiem lub chorobą. Przy ustalaniu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS dotyczące trybu orzekania o niezdolności do pracy.

W świetle art. 17 ust 1-4 tej ustawy przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty rodzinnej i dodatku do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej z tytułu ubezpieczenia wypadkowego, do ustalenia wysokości tych świadczeń oraz ich wypłaty stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS, z wyjątkiem art. 57 ust. 1 pkt 4 oraz art. 101a tej ustawy, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.

Świadczenia, o których mowa w ust. 1 przysługują niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru renty nie stosuje się ograniczenia wskaźnika wysokości podstawy, o którym mowa w art. 15 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, przywraca się w razie ponownego powstania tej niezdolności bez względu na okres, jaki upłynął od ustania prawa do renty.

Warunki przyznania renty określa art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631).

Zgodnie z treścią art.12 ustawy emerytalnej niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania, co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji i możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art.13 ust.1 ww. ustawy emerytalnej).

W definicji niezdolności do pracy ustawodawca dał wyraz powiązaniu prawa do renty z rzeczywistą znaczną utratą zdolności do pracy zarobkowej jako takiej, a częściową niezdolność do pracy powiązał z niezdolnością do pracy w ramach posiadanych kwalifikacji, przy uwzględnieniu możliwości i sprawności niezbędnych do dalszego zaangażowania w procesie pracy, zaakcentował istnienie potencjalnej przydatności do pracy. Chodzi zatem o zdolność do pracy zarobkowej nie tylko, jako zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy, ale zdolność do podjęcia pracy w ogóle, z uwzględnieniem rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku, predyspozycji psychofizycznych.

Zdolność do pracy ma dwa elementy: biologiczny (ogólna sprawność psychofizyczna) i gospodarczy (przydatność na rynku pracy).

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że o ile występujące u wnioskodawcy schorzenia ograniczają jego sprawność w stopniu powodującym okresową częściową niezdolność do pracy zarobkowej zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami, tak jednocześnie nie stanowią podstawy do uznania go za osobę całkowicie niezdolną do pracy.

Należy także wskazać, iż dokonując oceny dowodów z opinii biegłych Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego. Odmienne ustalenie w tej mierze może być dokonane tylko na podstawie opinii innych biegłych lekarzy, jeżeli ich opinia jest bardziej przekonywująca oraz wszechstronnie przedstawia kwestię nasuwającą wątpliwości w sprawie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 roku, II URN 228/87).

W niniejszej sprawie opinie powołanych biegłych co do oceny niezdolności ubezpieczonego do pracy są jednoznaczne. Biegli dokonali oceny stanu zdrowia ubezpieczonego pod kątem zdolności do pracy i uzasadnili swoje stanowisko. Co jednak istotne, powołani w niniejszej sprawie biegli potwierdzili zarówno ustalenia lekarza orzecznika ZUS, jak i komisji lekarskiej ZUS i nie znaleźli podstaw do uznania wnioskodawcy za osobę całkowicie niezdolną do pracy.

W konsekwencji brak jest podstaw do przyznania wnioskodawcy prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy i Sąd Okręgowy na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie.