Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 lutego 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych - I Oddział w Ł. odmówił T. P. (1) prawa do emerytury pomostowej ze względu na brak wykonywania przez niego po dniu 31 grudnia 2008 roku pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art.3 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych zgodnie z art.4 tej ustawy zostały uwzględnione okresy pracy: od 30 sierpnia 1984 roku do 23 października 1984 roku, od 11 listopada 1986 roku do 31 grudnia 2008 roku, tj. łącznie 20 lat, 11 miesięcy i 10 dni. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął za udokumentowany ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy w wymiarze 39 lat, 2 miesiące i 19 dni. /decyzja – k 9 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 4.01.2024./

W dniu 1 marca 2024 roku T. P. (2) złożył odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury pomostowej od dnia złożenia wniosku oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że od 30 sierpnia 1984 roku do dnia dzisiejszego wykonuje pracę w (...) S.A. w wydziale tłoczni na stanowisku elektromontera – zalewacza w gnieździe zalewania aluminium oraz przy konserwacji i obsłudze pieców przemysłowych, wymienioną w punktach 4 i 6 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych. /odwołanie – k. 3-5/

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 21 marca 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację przytoczoną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodał, że zakład pracy wnioskodawcy nie potwierdza zatrudnienia odwołującego po dniu 31 grudnia 2008 roku pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art.3 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. /odpowiedź na odwołanie k. 11/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. P. (1) urodził się w dniu (...). / niesporne/

W dniu 4 stycznia 2024 roku złożył wniosek o emeryturę pomostową. /wniosek – k. 1-4 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 4.01.2024r./

Ogólny staż pracy wnioskodawcy wynosi 39 lat, 2 miesiące i 19 dni, w tym 37 lat, 10 miesięcy i 8 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 4 miesiące i 11 dni okresów nieskładkowych. /dokumentacja zawarta w aktach ZUS/

W okresie od 30 sierpnia 1984 roku wnioskodawca jest zatrudniony w Zakładzie (...) S.A., przy czym do 24 października 1984 roku wykonywał pracę oczyszczacza i cynkowacza cewek, następnie w okresie od 24 października 1984 roku do 10 listopada 1986 roku odbywał czynną służbę wojskową, od 11 listopada 1986 roku do 19 listopada 2000 roku był zatrudniony na stanowisku elektromontera, od 20 listopada 2000 roku do 31 grudnia 2008 roku – na stanowisku elektromontera i zalewacza. Okresy te (poza okresem odbywania służby wojskowej) zostały uznane przez zakład pracy za okres pracy w szczególnych warunkach. / świadectwo k 5 pliku akt ZUS zainicjowanego wnioskiem z dnia 4.01.2024r./

Po 31 grudnia 2008 roku do 2016 roku T. P. (1) nadal wykonywał pracę elektromontera - zalewacza, obsługując wszystkie urządzenia w gnieździe zalewania AL wraz z urządzeniami towarzyszącymi do poprawy jakości topionego aluminium oraz instalacji i urządzeń technologicznych związanych z pracą piecy. Pracę tę wykonywał na wydziale tłoczni.

W tłoczni znajdował się pięć indukcyjny i piece oporowe, które służyły do zalewania wirników aluminium. Praca elektromonterów, w tym wnioskodawcy polegała na tym, że musieli stopić metal – aluminium w piecu odlewniczym, doprowadzić do temperatury ok. 800 stopni i wylać go do kotłów, które były następnie przez pracowników pobierane by zalać formy odlewnicze. Elektromonterzy w zasadzie topili metal, rafinowali go, obsługiwali ten piec. To był piec indukcyjny, pracowali w związku z tym w zagrożeniu wysokiej indukcji magnetycznej. Nie zalewali bezpośrednio form. G. zajmowali się piecem. Każdy obsługujący te piece musiał mieć uprawnienia elektroenergetyczne. Jest to skomplikowane urządzenie energetyczne i elektryczne, występuje duże niebezpieczeństwo porażenia prądem. Prąd przy tyglu wynosił kilka tysięcy amperów, dlatego musiał pracować tam ktoś z uprawnieniami. Gdyby brakło prądu albo byłaby awaria pompy musieli szybko reagować, by nie dopuścić do wybuchu i zapewnić rezerwowe chłodzenie. W tamtym okresie pracowali tylko na tym piecu, nie wykonywali żadnych innych czynności elektromonterów w innych miejscach. Ten piec to PIT 300. On mieścił 300 kg. Na drugim piecu oporowym w zasadzie nie pracowali, był w rezerwie.

W gnieździe zalewania wirników wnioskodawca topił metal - aluminium, po stopieniu metalu wyłączał piec i otwierał tygiel, najeżdżał urządzeniem o nazwie rafinator na tygiel i opuszczał rotor z grafitu, on się obracał w metalu, przez otwory płynął gaz - argon, który wypłukiwał zanieczyszczenia.

Chodziło o to, żeby był przygotowany czysty metal do zalewania. W tłoczni był piec odlewniczy PIT 300, pracę wykonywał przy tym piecu albo przy innym do zalewania. Oprócz tego były jeszcze trzy piece, jeden do podgrzewania form i dwa do pakietów, tam wirniki zalewano też aluminium. Praca T. P. (1) polegała na topieniu metalu w piecu, na sprawdzaniu temperatury w piecu, wlewaniu aluminium do kociołka, przed tym podgrzewał jeszcze kociołek palnikiem gazowym do 200 stopni. Następnie, jak zostały wyjęte formy z pieca mierzył temperaturę tych form pirometrem dotykowym z czujnikiem temperatury, one musiały mieć 650 stopni C.. Następnie wyjeżdżał piecem z pakietami do zalania. Każdy pakiet był ustawiany na formę i przykrywany główną formą. Wszystkie wyniki spisywał w protokole. Następnie sprawdzał temperaturę metalu, musiał mieć 850 stopni C., wylewał do kociołka, a koledzy wylewali metal do form. Resztki metalu ponownie topił. Tymi czynnościami zajmował się od listopada 2000 roku do sierpnia 2016 roku.

Awarie pieca zdarzały się, ale nieczęsto. Wtedy należało wylewać metal, żeby nie zastygł. Elektromonterzy mieli uprawnienia do naprawy pieca w razie mniej poważnych awarii. Piec chłodzony był wodą. Ręcznie ładowałem piec.

Dziennie było 12 do 14 pakietów do zalania, więc tyle było pomiarów temperatury. Jeden pomiar wpisywało się do tabelki w dwie sekundy. Innej dokumentacji wnioskodawca nie wypełniał.

W opisywanym okresie odwołujący pracował tylko przy piecu, nie mógł się nigdzie oddalać. Jeśli wszystko działało dobrze, nie wykonywał pracy elektromontera. Raz na pół roku jako elektromonter robił przeglądy pieca, który obsługiwał. Piec był cały czas włączony, ale bez napięcia pomocniczego.

We wskazanym okresie zatrudnienia wnioskodawca był formalnie zatrudniony na stanowisku zalewacza i elektromontera, pracował tylko przy piecach, nie był wzywany do innych awarii elektroenergetycznych w zakładzie. Przez całe 8 godzin pracował albo przy obsłudze pieca albo bezpośrednio przy zalewaniu form.

Stanowisko zalewacza jest stanowiskiem pracy w szczególnych warunkach, przy wysokiej temperaturze, w działaniu pola magnetycznego z pieca indukcyjnego. Elektromonterom – zalewaczom było płacone tak zwane "szkodliwe" . Wnioskodawca miał jeden z wyższych dodatków, to była czwarta grupa szkodliwości. Ten element pensji wliczono im w stawkę wynagrodzenia zasadniczego.

/zeznania świadków: P. U., W. R. i I. L. – e-protokół rozprawy z dnia 6.03.2025 – zapis płyta CD k 77, przesłuchanie wnioskodawcy – e-protokół rozprawy z dnia 6.03.2025 – zapis płyta CD k 77 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami – e-protokół rozpracy z 20.08.2024 r. – zapis płyta CD k 42/

W dniu 2 grudnia 2009 roku wnioskodawca wykonywał w Zakładzie (...) S.A. w Ż. pracę na stanowisku elektromontera, która została zaliczona do prac w szczególnych warunkach. / wniosek k 52/

Ubezpieczony nigdy nie występował o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym. /niesporne/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów – dokumentu potwierdzającego wykonywanie przez wnioskodawcę w dniu 2 grudnia 2009 roku pracy w szczególnych warunkach oraz na podstawie spójnych i logicznych zeznań świadków, korespondujących z przesłuchaniem wnioskodawcy. Sąd dał wiarę tym dowodom, nie znajdując żadnych podstaw by kwestionować ich zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t. j. -Dz. U. z 2024 r., poz. 1696) prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2)  ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3)  osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4)  ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art.11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5)  po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art.3 ust.1 i 3.

Prace w szczególnych warunkach to w myśl art.3 ust.1 ustawy o emeryturach pomostowych prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Z kolei prace o szczególnym charakterze to w myśl art.3 ust.3 cytowanej ustawy prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.

Z kolei art.49 powoływanej ustawy zawarty w rozdziale 9 zatytułowanym „Przepisy przejściowe, dostosowawcze i końcowe” przewiduje, że prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1)po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2)spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-4 lub art. 5-12;

3)w dniu wejścia w życie ustawy (to jest w dniu 1 stycznia 2009 r.) miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Ustalenia Sądu dokonane w przedmiotowej sprawie bezsprzecznie wykazały, że podczas omawianego okresu zatrudnienia - po 31 grudnia 2008 roku co najmniej do daty zakwestionowania jego pracy w warunkach szczególnych (tj. do dnia 10 lutego 2010 roku) T. P. (1) nadal wykonywał pracę elektromontera - zalewacza, obsługując wszystkie urządzenia w gnieździe zalewania AL wraz z urządzeniami towarzyszącymi do poprawy jakości topionego aluminium oraz instalacji i urządzeń technologicznych związanych z pracą piecy, w gnieździe zalewania wirników wnioskodawca topił metal - aluminium, po stopieniu metalu wyłączał piec i otwierał tygiel, najeżdżał urządzeniem o nazwie rafinator na tygiel i opuszczał rotor z grafitu, on się obracał w metalu, przez otwory płynął gaz - argon, który wypłukiwał zanieczyszczenia.

Wykonywał tym samym pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Opisywane przez niego czynności są bowiem wymienione pod pozycją 4 i 6 załącznika nr 1 do omawianej ustawy (tj. poz.4 - prace bezpośrednio przy zalewaniu form odlewniczych, transportowaniu naczyń odlewniczych z płynnym, rozgrzanym materiałem - żeliwo, staliwo, metale nieżelazne i ich stopy, poz.6 - prace bezpośrednio przy obsłudze wielkich pieców oraz pieców stalowniczych lub odlewniczych.).

Wynika stąd, że ubezpieczony spełnił wszystkie warunki do przyznania emerytury pomostowej na podstawie przepisu art.4 ustawy o emeryturach pomostowych.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do spornego świadczenia od daty złożenia wniosku.

Orzeczenie o kosztach zastępstwa procesowego zapadło na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2023 r., poz.1935).

O odsetkach ustawowych za opóźnienie od zasądzonej kwoty orzeczono na podstawie art. 98 § 11 k.p.c.

SSO Paulina Kuźma