Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 lutego 2024 r. (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 24 października 2024 r. odmówił D. P. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że odmawia przyznania prawa do renty, ponieważ orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 30 stycznia 2024 r. ustalono, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

(decyzja k. 40 akt rentowych ZUS)

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 20 marca 2024 r. złożył D. P., wnosząc o jej zmianę i orzeczenie czasowej niezdolności do pracy z uwagi na jego stan psychiczny i będące jego skutkiem długotrwałe zaburzenia psychosomatyczne. Zaburzenia psychiczne powodują znaczne trudności w funkcjonowaniu psychofizycznym oraz społecznym. Leki przyjmowane na epilepsję, organiczne zmiany (...) i zaburzenia osobowości mają poważne skutki uboczne w postaci dezorientacji, ograniczenia komunikacji, zwiotczenia mięśni, ciągłego zmęczenia i zaburzeń równowagi. Ponadto skutkiem zaburzeń psychicznych i/lub organicznych mózgu są niekontrolowane skurcze mięśni, powodujące powtarzające się uszkodzenia stawów i znaczne ograniczenia motoryczne.

(odwołanie k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podnosząc, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 30 stycznia 2024 r. ustalono, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

(odpowiedź na odwołanie k. 11- 11 odwrót)

Na rozprawie w dniu 26 marca 2025 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie oraz wniósł o przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu w wysokości dwukrotności stawki wraz z wydatkami w wysokości sprecyzowanej w piśmie z dnia 26 marca 2025 roku. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

(oświadczenia pełnomocników stron e-protokół rozprawy z 26 marca 2025 r. 00:01:17 -00:03:57 – płyta CD k. 252, pismo – k.254)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

D. P. urodził się (...) Wnioskodawca legitymuje się wyższym wykształceniem, jest mgr inżynierem mechanikiem. Pracował na stanowisku konstruktora, technologa, magazyniera, ostatnio prowadził działalność gospodarczą – projektowanie ogrodów.

(bezsporne)

Wnioskodawca jest zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności
do 31 lipca 2026 r., symbol niepełnosprawności 02-P 10-N. Ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od 14 czerwca 2023 roku.

(bezsporne)

W dniu 24 października 2023 roku wnioskodawca złożył do ZUS wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

(wniosek – k. 1-3 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Lekarz Orzecznik ZUS po przeprowadzeniu w dniu 13 grudnia 2023 r. osobistego badania wnioskodawcy oraz dokonaniu analizy dokumentacji medycznej, rozpoznał u niego padaczkę, zaburzenia osobowości, zaburzenia somatyzacyjne. Wskazano, że ubezpieczony jest od 2018 roku leczony psychiatrycznie z powodu zaburzeń osobowości bez cech organicznego uszkodzenie (...), z dużym poczuciem niesprawności, bez objawów niedowładu, silna tendencja do agrawacji, lekkim osłabieniem procesów poznawczych.

Orzeczeniem z dnia 13 grudnia 2023 r. Lekarz Orzecznik ZUS orzekł, że nie stwierdza u wnioskodawcy naruszenia sprawności organizmu w stopniu uzasadniającym długotrwałą niezdolność do pracy.

(opinia lekarska w dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej – k.196-197, orzeczenie Lekarza Orzecznika k. 35 akt rentowych ZUS)

Od powyższego orzeczenia Lekarza Orzecznika z dnia 13 grudnia 2023 r. wnioskodawca wniósł sprzeciw.

(sprzeciw w dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej – k.198 )

Na skutek powyższego sprzeciwu, Komisja Lekarska ZUS po przeprowadzeniu w dniu 30 stycznia 2024 r. bezpośredniego badania wnioskodawcy i dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznała u wnioskodawcy: padaczkę, ewakuacje przewlekłego krwiaka podtwardówkowego nad lewą półkulą mózgu, zaburzenia osobowości.

Orzeczeniem z 30 stycznia 2024 r. Komisja Lekarska ZUS orzekła, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

(opinia Komisji Lekarskiej ZUS w dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej – k.201 - 202 , orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS k. 37 akt rentowych ZUS)

Zaskarżoną decyzją z dnia 12 lutego 2024 r. (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 24 października 2024 r. odmówił D. P. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że odmawia przyznania prawa do renty, ponieważ orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 30 stycznia 2024 r. ustalono, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

(decyzja k. 40 akt rentowych ZUS)

W sądowym badaniu neurologicznym rozpoznano u odwołującego padaczkę, stan po ewakuacji krwiaka podtwardówkowego oraz bóle głowy w trakcie diagnostyki. U wnioskodawcy występują napady padaczki od 16 roku życia. W 2012 roku był hospitalizowany z powodu dużego napadu padaczkowego. W czasie napadu doszło do urazu głowy i z tego powodu był operowany przez neurochirurga 31.05.2021 roku. Jest pod opieką neurologa, neurochirurga, psychiatry i ortopedy. Neurochirurg w ostatniej konsultacji podał, że „nadal występują bóle głowy, napadów epilepsji nie podaje, (...) głowy bez cech krwiaka, torbiel pajęczynówki w lewym płacie czołowym, torbiel szyszynki”.

Z punktu widzenia neurologa naruszenie sprawności organizmu nie powoduje długotrwałej niezdolności do pracy wnioskodawcy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji. Wnioskodawca na rynku pracy jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym, ale zdolną do wykonywania pracy zarobkowej.

(opinia biegłego z zakresu neurologii k. 162-165)

Bóle głowy podlegają leczeniu i nie ograniczają zdolności do wykonywania pracy zarobkowej. W (...) mózgu występuje torbiel pajęczynówki i torbiel szyszynki. U odwołującego nie występuje zanik móżdżku. Przyjmowanie leków L. i P. nie powoduje niezdolności skarżącego do wykonywania pracy zarobkowej. W momencie chęci podjęcia pracy przez wnioskodawcę, lekarz określi przeciwskazania stanowiskowe wynikające z chorób wnioskodawcy.

(uzupełniająca opinia biegłego z zakresu neurologii k. 162-165)

W sądowym badaniu neuropsychologicznym stwierdzono u wnioskodawcy: zaburzenia w funkcjonowaniu czynności wykonawczych i emocjonalnych świadczące o zmianach w o.u.n., dominację cech osobowości introwertywnej i bierno – zależnej z obniżonym napędem, trudnościami w podejmowaniu decyzji, unikaniem relacji społecznych, aktualnie nasilone objawy depresyjne znacznie utrudniające codzienne funkcjonowanie, bez tendencji agrawacyjnych w badaniu testowym.

(pisemna opinia biegłego z zakresu neuropsychologii k. 12-13)

W sądowym badaniu psychiatrycznym rozpoznano u wnioskodawcy zaburzenia osobowości mieszane. Nigdy nie był hospitalizowany z powodu epizodów depresyjnych. Wnioskodawca nie choruje na autyzm. Subiektywne skargi odwołującego pozostające w spektrum choroby - zaburzenia osobowości, nie przesądzają o podjęciu pracy. Praca byłaby dla wnioskodawcy pewnym systemem motywującym do realizowania zadań koniecznych do zapewnienia sobie utrzymania, inspirującym do podtrzymania kontaktów z innymi ludźmi, dającym poczucie przydatności. Rozwinie poczucie koherencji pozwalające na uzyskanie zasobów, jakie pozwolą rozwinąć mu zaradność. Praca spowoduje powstanie wyzwań na tyle wartych wysiłku i zaangażowania, że nadadzą one sensowność jego działaniom.

Wnioskodawca z punktu widzenia psychiatry jest osobą zdolną do pracy.

(opinia podstawowa i uzupełniająca biegłego z zakresu psychiatrii k.207-212, k.238-239 )

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił na podstawie powołanych dowodów, na które składała się: dokumentacja załączona do akt przedmiotowej sprawy, dokumentacja znajdująca się w aktach organu rentowego, dokumentacja medyczna odwołującego, a nadto z pisemnych opinii biegłych: neuropsychologa, psychiatry i neurologa, z których wynika, że pomimo występujących u wnioskodawcy schorzeń, nie jest on osobą niezdolną do pracy przy uwzględnieniu posiadanych przez niego kwalifikacji oraz doświadczenia zawodowego.

Jak bowiem zauważa się w orzecznictwie: biegli orzekają o stanie zdrowia kierowanej do nich osoby ubiegającej się o przyznanie prawa do świadczenia rentowego, na dzień wydawania zaskarżonej decyzji, przy uwzględnieniu wszystkich okazanych im dokumentów medycznych i po przeprowadzeniu badania podmiotowego i przedmiotowego danego pacjenta. (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 1 sierpnia 2018 r., III AUa 633/17, LEX: 2550805)

Należy zaznaczyć, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, przyczynami mogącymi przemawiać za koniecznością uzyskania dodatkowej opinii od innego biegłego są na przykład nielogiczność wyciągniętych przez niego wniosków, zawarcie w opinii sformułowań niekategorycznych, niejednoznacznych czy też brak dostatecznej mocy przekonywającej opinii. (tak m. in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 12 lutego 2013 r., I ACa 980/12, LEX: 1293767, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 3 kwietnia 2013 r., I (...) 148/13, LEX: 1313335)

Należy mieć na względzie, że zadaniem biegłego zasadniczo nie jest bowiem poszukiwanie dowodów i okoliczności mających uzasadniać argumentację stron procesu, lecz dokonanie oceny przedstawionego materiału z perspektywy posiadanej wiedzy naukowej technicznej lub branżowej i przedstawienie sądowi danych (wniosków) umożliwiających poczynienie właściwych ustaleń faktycznych i właściwą ocenę prawną znaczenia zdarzeń z których strony wywodzą swoje racje. (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi
z 13 października 2016 r., I ACa 432/16, LEX: 2162983)

Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Taka ocena, dokonana została na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, w jego ocenie uwzględniała wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważył materiał dowodowy jako całość, dokonał wyboru określonych środków dowodowych i – ważąc ich moc oraz wiarygodność – odniósł je do pozostałego materiału dowodowego (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 1999 r. (...) UKN 685/98, OSNAPiUS 2000 nr 17, poz. 655).

W ocenie Sądu, wnioskodawca nie wskazał na uchybienia powołanych w sprawie opinii biegłych, przy wydawaniu opinii i formułowaniu wniosków, które mogłyby je podważać. Należy, bowiem, podkreślić, iż podstawą zakwestionowania opinii, nie może być fakt, iż treść wydanej w sprawie opinii nie jest zbieżna z zapatrywaniami oraz stanowiskiem w sprawie danej strony. Innymi słowy, nie można kwestionować opinii tylko dlatego, że de facto strona nie jest zadowolona z opinii przedstawionej przez dotychczasowego biegłego. Słusznie wskazuje się w judykaturze, że opowiedzenie się za odmiennym stanowiskiem, oznaczałoby, bowiem, przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z wszelkich możliwych biegłych, by upewnić się, czy niektórzy z nich nie byliby takiego zdania, jak strona kwestionująca (vide m. in.: wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 28 lutego 2013 roku w sprawie III AUa 1180/12, LEX 1294835; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 22 lutego 2013 roku w sprawie I ACa 76/12, LEX 1312019). Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, przyczynami mogącymi przemawiać za koniecznością uzyskania dodatkowej opinii od innego biegłego są na przykład nielogiczność wyciągniętych przez niego wniosków, zawarcie w opinii sformułowań niekategorycznych, niejednoznacznych czy też brak dostatecznej mocy przekonywającej opinii (tak m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 lutego 2013 roku w sprawie I ACa 980/12, LEX 1293767; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 3 kwietnia 2013 roku w sprawie I ACa 148/13, LEX 1313335).

Sąd Okręgowy uznał zatem w pełni wartość dowodową wskazanych opinii biegłych i podzielił jako przekonywujące, wnioski wypływające z jej treści.

Podkreślić należy, że biegły neuropsycholog nie oceniał zdolności wnioskodawcy do pracy, tylko dokonał oceny neuropsychologicznej odwołującego, która była pomocna przy wydawaniu opinii przez biegłego psychiatrę.

Co do zastrzeżeń do pozostałych opinii biegłych, zgłoszonych przez pełnomocnika wnioskodawcy, w ocenie Sądu, stanowiły one tylko bezpodstawną polemikę z wnioskami orzeczniczymi tych biegłych, którzy swoją ocenę dokonali w oparciu o badanie osobiste ubezpieczonego i po dokonaniu analizy dokumentacji medycznej badanego, którą szczegółowo uzasadnili. Biegli odnieśli się do wszystkich zastrzeżeń i szczegółowo uzasadnili swoje stanowisko. Pełnomocnik wnioskodawcy nie zgłosił dalszych zastrzeżeń do opinii biegłych: psychiatry i neurologa.

W oparciu o wszechstronne opinie wskazanych wyżej biegłych stwierdzić należy, że zarzuty wnioskodawcy i jego pełnomocnika wobec nich są niezasadne i stanowią tylko bezpodstawną polemikę z wnioskami tych biegłych, nie zawierają natomiast merytorycznych zasadnych podstaw do jej zakwestionowania. Zgodnie z art. 285 § 1 k.p.c. biegły zobowiązany jest uzasadnić swoją diagnozę. W uzasadnieniu opinii biegłego winny się zatem znaleźć wszelkie informacje, które są potrzebne sądowi, jako wiadomości specjalistyczne, konieczne do ustalenia stanu faktycznego, a więc także umożliwiające weryfikację danych podanych przez biegłego, poprzez np. załączone dokumenty (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2012 r. (...) CSK 369/11 ).

Wskazani biegli, zapoznali się z przedłożoną dokumentacją lekarską z przebiegu choroby i leczenia wnioskodawcy, na jej podstawie oraz badania bezpośredniego wnioskodawcy, opisali stan jego zdrowia. Opinie biegłych są jasne, wnikliwe, spójne, logiczne i obiektywne, w sposób przejrzysty i wyczerpujący opisują stan zdrowia wnioskodawcy oraz sporządzone zostały zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot, będąc tym samym wiarygodnym źródłem dowodowym. Opinie nie zawierają sprzeczności ani braków, które pozbawiałyby je mocy dowodowej, zostały przekonująco uzasadnione, a zawarty w nich końcowy wniosek orzeczniczy został przez biegłych logicznie uzasadniony. Z tych przyczyn Sąd uczynił podstawą swoich ustaleń w sprawie opinie w/w biegłych przyjmując, że stanowią one w całości pełnowartościowe źródło dowodowe.

Potrzeba powołania innego (nowego) biegłego powinna bowiem wynikać z konkretnych okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii, gdyż odmienne stanowisko oznaczałoby przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z wszystkich możliwych opinii biegłych, aby upewnić się, czy niektórzy z nich nie byli tego samego zdania, co ubezpieczony. Renta z tytułu niezdolności do pracy jest bowiem świadczeniem
z ubezpieczenia społecznego związanym z istnieniem w organizmie osoby ubezpieczonej stanu chorobowego, który czyni ją obiektywnie niezdolną do pracy w ramach wszystkich posiadanych kwalifikacji, a zatem nie wystarczy subiektywne odczucie tej osoby, że jest ona niezdolna do pracy (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z 11 sierpnia 2021 r., (...) 318/21, LEX nr 3398278, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 25 maja 2023 r., III AUa 693/22, LEX: 3631402).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Spornym w sprawie było czy stan zdrowia odwołującego uprawnia go do świadczenia objętego zaskarżoną decyzją.

Przechodząc do rozważań dotyczących zasadności odwołania, w pierwszej kolejności wskazać należy, że renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana ubezpieczonemu, który spełnia łącznie przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. 2024 poz. 1631), a więc:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 okresy składkowe ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3–8 i pkt 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11, 12 i pkt 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15–17 oraz art. 7 pkt 1–3, pkt 5 lit. a, pkt 6 i 12, oraz w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Ustęp 2 ww. artykułu stanowi natomiast, iż przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

W myśl art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Warunki wskazane w art. 57 powyższej ustawy muszą być spełnione łącznie by istniały podstawy do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Pierwsza z przesłanek, a więc niezdolność do pracy, jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy emerytalnej). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2004 r., (...) UK 222/03, OSNP 2004, nr 19, poz. 340).

Przepis art. 12 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 8 grudnia 2000 r., (...) UKN 134/00, OSNP 2002, nr 15, poz. 369
i z 7 września 1979 r., II URN 111/79, OSNC 1980, nr 1-2, poz. 35).

Wyjaśnienie treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego) (por. wyrok Sądu Najwyższego
z 15 września 2006 r., I UK 103/06, OSNP 2007, nr 17-18, poz. 261). Dopiero zatem zmiana zawodu w ramach posiadanych kwalifikacji i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu dają podstawę do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 13 października 2009 r., (...) UK 106/09, LEX nr 558589, z 8 maja 2008 r., I UK 356/07, OSNP 2009, nr 17-18, poz. 238, z dnia 11 stycznia 2007 r.,
II UK 156/06, OSNP 2008, nr 3-4, poz. 45 i z 25 listopada 1998 r., II UKN 326/98, OSNP 2000, nr 1, poz. 36).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 7 lutego 2006 r. (I PK 153/05, OSNP 2007, nr 1-2, poz. 27) częściowej niezdolności do pracy, polegającej na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, nie wyklucza możliwość podjęcia przez ubezpieczonego pracy niżej kwalifikowanej. Ubezpieczony, który jest częściowo niezdolny do pracy może być jednocześnie z samej definicji zdolny do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami w nieznacznym stopniu. Tak samo, gdy ubezpieczony wykonuje pracę, która nie jest zgodna z posiadanymi kwalifikacjami, a już na pewno, gdy jest pracą poniżej poziomu posiadanych kwalifikacji. Poziom posiadanych kwalifikacji, wyznacza zatem zakres pracy, do której można odnosić ocenę zdolności do pracy w rozumieniu art. 12 i 13 ustawy. Inaczej mówiąc, ochrona ubezpieczeniowa służy temu kto utracił zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, choćby w stopniu częściowej niezdolności do pracy. Należy zatem przy ocenie częściowej niezdolności do pracy, odnosić się do poziomu posiadanych kwalifikacji, przy czym w każdym przypadku należy zważyć posiadane wykształcenie oraz charakter dotychczasowego zatrudnienia ubezpieczonego i okres tego zatrudnienia. Nie sposób bowiem dokonać oceny posiadanych kwalifikacji, odnosząc się w sposób alternatywny z jednej strony do posiadanego wykształcenia, a z drugiej, do zatrudnienia wykonywanego przez ubezpieczonego. Aktualny jest również pogląd o konieczności ujmowania łącznie aspektu medycznego i ekonomicznego niezdolności do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 1999 r., (...) UKN 675/98, OSNP 1000/16/624).

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie Sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo-lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 lutego 2016 r., III AUa 1609/15).

W ocenie Sądu ustalenia dokonane w toku postępowania nie uzasadniają zmiany zaskarżonej decyzji i nie stanowią podstawy do przyznania ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Przeprowadzone postępowanie dowodowe – w tym przede wszystkim dowody z opinii biegłych: psychiatry i neurologa wykazało bowiem, że ubezpieczony nie jest osobą niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ustawy emerytalnej.

W sądowym badaniu neurologicznym rozpoznano u odwołującego padaczkę, stan po ewakuacji krwiaka podtwardówkowego oraz bóle głowy w trakcie diagnostyki. W sądowym badaniu psychiatrycznym rozpoznano zaś u wnioskodawcy zaburzenia osobowości mieszane.

Stwierdzone schorzenia nie powodują niezdolności skarżącego do pracy zarobkowej zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Jak wskazuje się w orzecznictwie, ocena częściowej niezdolności do pracy
w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy wymaga z reguły wiadomości specjalnych, natomiast ostateczna ocena, czy ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy musi uwzględniać – zgodnie z art. 12 ust. 1 i 3 oraz art. 13 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - także inne elementy, w tym zwłaszcza poziom kwalifikacji ubezpieczonego, możliwości zarobkowania
w zakresie tych kwalifikacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj
i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Takich zasad nie można jednak stosować do sytuacji, gdy ubezpieczony jest zdolny do pracy z medycznego punktu widzenia, a więc gdy nie jest spełniony aspekt medyczny (biologiczny). Gdyby przyjąć inaczej, renta z tytułu niezdolności do pracy stałaby się
w rzeczywistości świadczeniem podobnym do zasiłku dla bezrobotnych. Dlatego w sytuacji, gdy z ocenionych jako fachowe i wiarygodne opinii biegłych sądowych wynika, że stan somatyczny wnioskodawcy nie powoduje u niego niezdolności do pracy, niecelowe jest odwoływanie się do okoliczności wymienionych w art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS. (postanowienie Sądu Najwyższego z 24 września 2019 r., I UK 329/18, LEX nr 3551968, postanowienie Sądu Najwyższego z 9 stycznia 2020 r., I UK 56/19, LEX nr 3126283)

Zatem sam fakt, że wnioskodawcy trudno jest obecnie odnaleźć się w pracy, nie może być przesłanką do przyznania mu prawa do renty.

Wobec powyższego, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd oddalił odwołanie jako bezzasadne, o czym orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy przez pełnomocnika z urzędu Sąd orzekł uwzględniając nakład pracy pełnomocnika z urzędu na podstawie § 15 ust. 2 w zw. z § 4 ust. 2 i 3 i § 2 pkt. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2014 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 763), tj. przyjmując dwukrotność stawki i podwyższając należne koszty (opłatę) o podatek VAT oraz uwzględniając wydatki w kwocie przedstawionej przez pełnomocnika w piśmie (k.254).