Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20.03.2023 r., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 83 § 1 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny i art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. stwierdził, że I. P. (1) jako pracownik u płatnika składek (...) Spółki z o.o. nie podlega: obowiązkowo ubezpieczeniom/u: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1.09.2022 r.

W uzasadnieniu decyzji ZUS podniósł, że w przedmiotowej sprawie strony nie przedstawiły wiarygodnych dowodów potwierdzających wykonywanie przez I. P. (1) pracy w oparciu o stosunek pracy na ½ etatu w spornym okresie. W ocenie organu ww. mogła podejmować czynności związane z prowadzeniem działalności przez płatnika w zakresie gastronomi - otwarcia nowej S. weselnej w ramach pełnienia funkcji prezesa jednoosobowego zarządu tej spółki - którym była - a nie zaś stosunku pracy. Zakład podkreślił, iż jej obowiązki w okresie jej niezdolności miał przejąć jej mąż M. P. (1), będący jednocześnie kierownikiem lokalu. Spółka rozpoczęła działalność po 6.01.2023 r., a zatem w ocenie organu ilość jakość oraz marginalny charakter zadań, które I. P. (1) miała realizować w ramach pracy dowodzi, że zatrudnienie ww. od 1.09.2022 r. na stanowisku menager marki, nie było podyktowane potrzebami pracodawcy. Co więcej sytuacja finansowa spółki nie pozwalała na zatrudnienie pracownika. Dodatkowo wobec faktu, iż I. P. (1) prowadzi własną działalność gospodarczą i wykonuje zlecenie dla B. i Mód J. D. (1) w znacznym przedziale godzin w ujęciu miesięcznym, wątpliwym jest by mogła podjąć dodatkowe zatrudnienie w wymiarze ½ etatu. Tym samym w ocenie organu zatrudnienie ww. miało charakter fikcyjny, pozorny, a I. P. (1) została zgłoszona do ubezpieczeń jedynie w celu uzyskania dodatkowego pracowniczego tytułu do ubezpieczeń, co było podyktowane interesem prywatnym (tj. uzyskaniem po krótkotrwałym okresie od zgłoszenia do ubezpieczeń - dodatkowej ochrony ubezpieczeniowej zasiłku z ubezpieczenia chorobowego).

/ decyzja k. 27-32 akt ZUS /

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł płatnik (...) Spółka z o.o., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i ustalenie, że w spornym okresie I. P. (1) podlega od 1.09.2022 r. ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia u płatnika jako pracownik, nadto zasądzenie kosztów postępowania wg norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazanego stanowiska podniesiono, iż zawarcie umowy o pracę przez spółkę z I. P. (1) wynikało z faktycznych potrzeb spółki, związanych z rozpoczęciem przez nią działalności gospodarczej przez przejęcie restauracji i pizzerii w (...) ( B. i Miód J. D. (2)), budową dużej S. weselnej w L. oraz remontu małej S. weselnej/ przyjęć w (...), a także ewentualnie sklepu online. Odwołujący wskazał, iż wszystkie przedsięwzięcia zostały zrealizowane lub są w realizacji dzięki ubezpieczonej. Podniesiono, że praca nie miała związku z obowiązkami Prezesa zarządu spółki, które wynikają z KSH i które to ubezpieczona pełni bezpłatnie. Podkreślono, iż łącząc funkcje prezesa zarządu i menagera ubezpieczona podlegała wspólnikom, którzy kontrolowali jej pracę.

/ odwołanie k. 3-9 /

W odpowiedzi na powyższe organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych, podtrzymując argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji.

/ odpowiedź na odwołanie k. 55-58/

Na rozprawie w dniu 10.09.2024 r., bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku, strony poparły swoje dotychczasowe stanowiska procesowe, zainteresowana I. P. (1) przyłączyła się do stanowiska płatnika.

/ stanowisko procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 00:01:00-00:01:43/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Zainteresowana I. P. (1) posiada wykształcenie wyższe, w 2012 r. uzyskała tytuł inżyniera - technologa żywności i żywienia człowieka w Szkole Głównej Gospodarstwa (...). Legitymuje się licznymi dyplomami i certyfikatami potwierdzającymi ukończenie kursów i warsztatów w dziedzinie gastronomii i cukiernictwa. I. P. (1) posiada doświadczenie zawodowe między innymi na stanowisku: koordynatora kursów stacjonarnych, kierownika biura/asystenta działu, specjalisty ds. administracyjnych.

/ kopie dyplomów k. 18-41 akt ZUS, świadectwa pracy k. 64-70 oraz k. 155-156, 576-577 zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 03:24:45-03:34:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:01:48 -01:05:49 /

Ww. jest zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako osoba wykonująca umowę zlecenia u płatnika składek B. I MIÓD J. D. (1) z siedzibą (...), Plac (...) od 1 lipca 2022 r. J. D. (1) jest matką I. P. (1). Wymiar pracy zainteresowanej z tego tytułu wynosił we wrześniu 2022 r. - 160 godzin, październiku 2022 r. - 90 godzin, listopadzie 2022 r. - 91 godzin. Zainteresowana w ramach umowy zlecenia wykonywała prace managerskie związane z prowadzeniem całości restauracji. Restauracja była otwarta od piątku do niedzieli od 14 do 21. Zainteresowana miała świadczyć pracę w tych dniach po 8-10 godzin.

/zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 03:24:45-03:34:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:01:48 -01:05:49/.

Ponadto, I. P. (1) od 1 maja 2022 r. prowadzi indywidualną działalność gospodarczą wpisaną do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej ( (...)) pod nazwą (...) I. P. (1). Przeważający przedmiot prowadzonej działalności gospodarczej - restauracje i inne stałe placówki gastronomiczne ( (...) 56.10.A), miejsce wykonywania działalności gospodarczej (...), Plac (...). Jest to kawiarnio - cukiernia. W ramach tej działalności zainteresowana zajmowała się przygotowywaniem tortów i deserów. Z tego tytułu, w 2022 r. zatrudniła jednego pracownika M. S.. Pracownik ten, od 1 października 2022 r. świadczył pracę w wymiarze 1/8 etatu jako cukiernik - barista. Pracę w kawiarni wykonywał też mąż wnioskodawczyni. W ramach działalności wnioskodawczyni nadzorowała remont, dokonywała zakupów sprzętów, produktów, opracowywała receptury, wykonywała czynności urzędowe, administracyjne. Część pracy wykonywała zdalnie osobiście, była na miejscu, gdy przyjeżdżał towar.

/bezsporne zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 03:24:45-03:34:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:01:48 -01:05:49/

Odwołujący płatnik (...) Spółka z o.o. z siedzibą (...)-(...) L. 7 jest spółką prawa handlowego wpisaną 17 sierpnia 2022 r. do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...). Przedmiotem przeważającej działalności przedsiębiorcy są - restauracje i inne stałe placówki gastronomiczne ( (...) 56.10.A). Wspólnikami spółki są:

-M. P. (1) posiadający 80 udziałów o łącznej wartości 16000,00 zł,

-A. J. posiadający 20 udziałów o łącznej wartości 4000,00 zł.

Spółka posiada zarząd jednoosobowy, pełniony przez Prezesa Zarządu I. P. (1). Prokurentem spółki jest M. P. (1), mąż I. P. (1).

Spółka prowadzi działalność gospodarczą w ramach dwóch oddziałów. Pierwszy oddział mieści się pod adresem (...), Plac (...) II piętro. Spółka planowała uruchomienie w nim małej sali na przyjęcia okolicznościowe do 30 osób, projekt ten częściowo został zrealizowany .Małą salę weselna spółka wynajmuje.

W drugim oddziale, pod adresem (...), Plac (...), spółka - na podstawie umowy najmu lokalu z 1 stycznia 2023 r. - prowadzi działalność gastronomiczną - restaurację.

Spółka przejęła restaurację - pizzerię B. i Mód J. D. (1)

Spółka rozpoczęła działalność po 6 stycznia 2023 r., do tego czasu spółka była w okresie rozruchu. Celem strategicznym spółki było uruchomienie pod adresem (...) dużej sali weselnej. Nieruchomość, zarówno grunty, jak i naniesienia, znajdująca się pod wskazanym adresem (...) jest wyłączną własnością M. P. (1).

W dniu 1 września 2022 r. została zawarta pomiędzy M. P. (1) a Spółką umowa najmu lokalu położonego w (...) o powierzchni 50 m/2, składającego się z pokoju o wymiarach 20 m/2 oraz części wspólnych, które stanowią 30 m/2.

W dniu 2 stycznia 2023 r. została zawarta pomiędzy M. P. (1) a Spółką umowa przedwstępna dzierżawy. Do zawarcia umowy przyrzeczonej, do dnia zamknięcia rozprawy, nie doszło.

/ umowa spółki k. 377-378 akt ZUS, odpis z KRS k. 379-384 akt ZUS i k. 11-14; protokoły ze zgromadzenia wspólników k. 385-388 akt ZUS, umowa najmu lokalu k. 403-406 akt ZUS, faktura (...).12.2022 k. 22; umowa przedwstępna z 2.01.2023 r. – akta sprawy; korespondencja mailowa w sprawie zmian w kasie fiskalnej dot. przejęcia restauracji (...) k. 52-53, zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 03:24:45-03:34:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:01:48 -01:05:49; projekt zjazdu publicznego k. 275 -306; zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 03:24:45-03:34:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:01:48 -01:05:49; zeznania świadka A. J. protokół z rozprawy z dnia10.09.2024 r. 01:10:38 -01:43:11; zeznania świadka J. K. protokół z rozprawy z dnia10.09.2024 r. 02:22:33 -02:31:00; zeznania świadka M. P. (1) protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 02:31:00 -03:16:55/

W dniu 1 września 2022 r. reprezentujący spółkę (...) Spółka z o.o. M. P. (1), na podstawie udzielonego pełnomocnictwa zawarł w imieniu spółki z I. P. (1) od 1 września 2022 r. umowę nazwaną „umową o pracę” na czas nieokreślony na stanowisku menedżer marki, w wymiarze czasu pracy 1/2 etatu, z wynagrodzeniem brutto 3000,00 zł. W umowie o pracę strony określiły miejsce wykonywania pracy: województwo (...) oraz wyznaczyły termin rozpoczęcia pracy 1 września 2022 r.

/ umowa o pracę k. 57 akt ZUS/.

Stanowisko menager marki było stanowiskiem nowoutworzonym nie przeprowadzono na nie naboru. Praca zainteresowanej miała służyć rozkręceniu działalności spółki.

/ bezsporne; zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 03:24:45-03:34:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:01:48 -01:05:49; zeznania świadka A. J. protokół z rozprawy z dnia10.09.2024 r. 01:10:38 -01:43:11; zeznania świadka M. P. (1) protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 02:31:00 -03:16:55 /

Ubezpieczona przedłożyła pracodawcy orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do podjęcia pracy na stanowisku manager z 1 września 2022 r. Zgodnie z kartą szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy ubezpieczona 1 i 2 września 2022 r. odbyła szkolenie w zakresie BHP i (...).

/ orzeczenie lekarskie k. 108-109 akt ZUS, karta szkolenia wstępnego w zakresie BHP i (...) k. 84-87 akt ZUS

W dniu 6 września 2022 r. drogą elektroniczną wpłynęło do ZUS zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych I. P. (1) jako pracownika z datą powstania obowiązku ubezpieczeń 1 września 2022 r.

/ bezsporne deklaracje ubezpieczeniowe i imienne raporty o składkach k. 588-594/

W dniu 2 stycznia 2023 r. płatnik zatrudnił kolejnych pracowników, M. S. na stanowisku kelnerki, początkowo na ½ etatu, a od (...) na 1/16 etatu oraz M. P. (1), męża ubezpieczonej, na stanowisku kierownika restauracji - tego z wynagrodzeniem 10 tyś zł miesięcznie. Ww. od stycznia 2023 r. przejął część czynności związanych z prowadzeniem pizzerii.

/ umowa o pracę z zakresem obowiązków k. 366-368; zestawienie osób zatrudnianych w latach 2022-2024 k. 442-456; aneks do zakresu obowiązków M. P. (1) k. 610-611; zeznania świadka M. P. (1) protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 02:31:00 -03:16:55/

Zgodnie z pisemnym zakresem obowiązków do umowy o pracę, do obowiązków I. P. (1) należało:

-badanie rynku, śledzenie trendów, zachowań i potrzeb przyszłych klientów,

-opracowanie strategii przyszłościowej sali weselnej, oraz małej sali na organizację przyjęć okolicznościowych,

-badanie i raportowanie poczynań konkurencji i ich oferty,

-utrzymywanie stałego kontaktu telefonicznego z projektantami, którzy opracowywali projekt budowlany sali weselnej.

/ pisemny zakres obowiązków k. 58 akt ZUS , 582-583/

Nadzór nad pracą I. P. (1) miało sprawować zgromadzenie wspólników.

/zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 03:24:45-03:34:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:01:48 -01:05:49/

W ramach wykonywanej pracy zainteresowana sporządzała notatki z badania rynku i badania konkurencyjnych firm wokół miejsca działalności spółki, sprawdzała oferty cenowe konkurencji starając się ustalić strategię cenową spółki - robiła research sal weselnych. Przygotowywała wizję projektu sali weselnej, aby omówić ją z projektantami, określała planowane koszty związane z budową i uruchomieniem sali weselnej oraz budżet małej sali na przyjęcia. Miała kontakt telefoniczny z P. K. (1) z pracowni projektowej 3A+Architektura w sprawie wykonania drugiego etapu projektu tj. prac projektowych i wykonawczych, a konkretnie zakresu prac jakie projekt wykonawczy ewentualnie miałyby obejmować.

Realizacja pierwszego etapu zakończona uzyskaniem pozwolenia na budowę była objętą umową między biurem architektonicznym, a M. P. (mężem I. P.) jako osobą prywatną i została zrealizowana. Drugiej umowy co do drugiego etapu nie podpisano i w tym zakresie nie prowadzono żadnych prac. Także projekt zjazdu z drogi głównej na działkę, gdzie miała znajdować się duża sala weselna, zrealizowany ostatecznie w 2023 r., realizowano wyłącznie z M. P. (1) jako inwestorem będącym osobą prywatną. W tej sprawie zainteresowana rozmawiała z przedstawicielem biura projektowego tyko raz.

Spółka nie posiada żadnych nieruchomości, wynajmuje od M. P. (3) budynki pod siedzibę, ma też w przyszłości wynajmować ewentualną, powstałą dużą salę weselną. Zainteresowana prowadziła korespondencję mailową w sprawie imiennej skrzynki mailowej sklepu online. Zajmowała się też wszystkimi czynnościami związanymi z przejęciem pizzerii od matki, robiła analizę firmy i projekt jej usprawnienia, wycenę zakupu sprzętu i wyposażenia, czynności związane ze zmianą koncesji i wnioskami do Sanepidu, procedowała w sprawie zmiany kasy fiskalnej i leasingu samochodu, prowadziła reaserch w sprawie podmiotów dostarczających artykuły spożywcze, z którymi można współpracować, przygotowała strategię działania dużej sali weselnej.

Wskazane tematy omawiała z udziałowcami spółki nie przedkładała im dokumentacji. Udziałowcy nie wiedzą jak wyglądały wskazane dokumenty, nie rozliczali jej ze sporządzanych raportów i strategii, chcieli tylko wiedzieć co ewentualnie zostało zrobione. Nie wydawali jej żadnych poleceń dotyczących pracy, nie rozliczali jej z czasu pracy, z tego co i kiedy było robione. Ww. miała wolną rękę co do podejmowanych działań. Wspólnicy nie odróżniali obowiązków wnioskodawczyni jako menagera i jako prezesa zarządu spółki.

/dokumentacja w formie wydruków gotowych artykułów o tematyce weselnej publikowanych na portalach internetowych przez inne podmioty, ofert domów weselnych i hoteli oraz notatka „Strategia przyszłościowa S. na organizację przyjęć okolicznościowych oraz S. weselnej” k. 149-366 akt ZUS oraz k. 157 -196; lista obecności z wykazem wykonanych czynności k. 16-21; wstępny budżet robót budowlanych k. 23-34, wstępny budżet robót adaptacyjnych k. 35--37, korespondencja mailowa k. 43-49, korespondencja mailowa w sprawie zamówień produktów spożywczych k. 50-51, korespondencja mailowa w sprawie zmian w kasie fiskalnej dot. przejęcia restauracji (...) k. 52-53 k. 213-214 , mail w sprawie wniosku o dokonanie zmian rejestrze zakładowym 197-200, maile dot. leasingu k. 201-210, maile w sprawie wniosku o koncesje k. 211-212, , wycena zakupu sprzętu od (...) J. D. (1) k. 215-222, wykaz firm spożywczych k. 223--225, wykaz hurtowni włoskich k. 226-227, zestawienie cen włoskich hurtowni k. 218-242, propozycja nowego menu k. 243- 254, propozycje strategii działania k. 253 -261, strategia poprawy wizerunku k. 262-266, propozycja wydarzeń tematycznych k. 267-270, projekt warsztatów kulinarnych k. 271-274, projekt zjazdu publicznego k. 275 -306, zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 03:24:45-03:34:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:01:48 -01:05:49, zeznania świadka A. J. protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 01:10:38 -01:43:11, zeznania świadka J. O. protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 01:57:04-01:10:12, zeznania świadka P. K. (2) protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 01:10:12 -02:22:33, zeznania świadka J. K. protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 02:22:33 -02:31:00, zeznania świadka M. P. (1) protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 02:31:00 -03:16:55/

I. P. (1) w ramach zawartej umowy świadczyła pracę w głównej siedzibie oraz pierwszym oddziale spółki, w ramach elastycznego czasu pracy. Ww. miała świadczyć pracę w różnych dniach i godzinach w zależności od potrzeb. Godziny pracy I. P. (1) ustalała samodzielnie. Obecność w pracy potwierdzała na indywidualnych listach obecności własnoręcznym podpisem. Nie wszystkie listy obecności oddają czas w jakim wysyłała maile, brak jest także adnotacji o odbiorze godzin.

/ listy obecności k. 79-82 akt ZUS, lista obecności z wykazem wykonanych czynności k. 16-21, akta osobowe k. 308-442 , zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 03:24:45-03:34:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:01:48 -01:05:49, zeznania świadka M. P. (1) protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 02:31:00 -03:16:55/

I. P. (1) wynagrodzenie za pracę miała otrzymywać gotówką, kwitowała odbiór wynagrodzenia. Jak była na zwolnieniu lekarskim zainteresowana nie pobierała pieniędzy. Pracodawca odprowadził zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzenia wypłaconego ubezpieczonej.

/ listy płac, potwierdzenia wypłaty gotówki k. 71-78 akt ZUS, deklaracje podatkowe k. 369-376, zeznania świadka A. J. protokół z rozprawy z dnia10.09.2024 r. 01:10:38 -01:43:11, zeznania świadka M. P. (1) protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 02:31:00 -03:16:55/

Płatnik utworzył akta osobowe zainteresowanej.

/ dokumentacja osobowa k. 18- 109, 110-148, 308-442 /

W okresie od 5.10.2022 r. do 19.10.2022 r. oraz od 17.11.2022 r. I. P. (1) stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży . W badaniu lekarskim z dnia 20.10.2022 r. stwierdzono 8 tydzień ciąży Zainteresowana urodziła syna w dniu 17.05.2023

/ bezsporne, dokumentacja medyczna koperta k. 489, k. 493-534, 557-574 karta przebiegu ciąży k. 551-556, skrócony odpis aktu urodzenia k.575, zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 03:24:45-03:34:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:01:48 -01:05:49/

W dniu 9 lutego 2023 r. spółka (...) Spółka z o.o. złożyła w ZUS zaświadczenie płatnika ZUS Z-3, w cel ustalenia prawa i podstawy do wypłaty zasiłku chorobowego I. P. (1) za okres od 5.12.2022 r. do 9.02.2023 r.

/ bezsporne/

Obowiązki ubezpieczonej miał przejąć jej mąż M. P. (1). Nikt w jej miejsce, na zastępstwo nie został zatrudniony.

/zestawienie osób zatrudnianych w latach 2022-2024 k. 442-456, zeznania świadka M. P. (1) protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 02:31:00 -03:16:55/

Spółka (...) Spółka z o.o. w 2022 r. nie osiągnęła przychodu z tytułu prowadzonej działalności. Wynagrodzenie I. P. (1) oraz opłaty związane z działalnością spółki - na najem lokali, miały być realizowane z kapitału zakładowego spółki. Udziałowcy udzielali spółce pożyczek. Spółka w 2022 r. wykazała stratę w wysokości 27747,60 zł, która przewyższyła kapitał zakładowy spółki. Nie wiadomo z jakich środków wypłacono zainteresowanej wynagrodzenie od stycznia 023 r. Obecnie spółka zaczęła zarabiać

/ dokumentacja finansowa spółki k. 389-391 akt ZUS oraz k. 38- 41 k. 457- 461 zeznania podatkowe k. 462-470, 582-583 zeznania świadka M. P. (1) protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 02:31:00 -03:16:55/

Od 25.05.2024 r. zainteresowana miała podjąć ponownie wykonywanie pracy.

/ zakres obowiązków k. 584, potwierdzenie wypłaty wynagrodzenia k. 585-587, faktury k. 595-609, zeznania świadka A. J. protokół z rozprawy z dnia10.09.2024 r. 01:10:38 -01:43:11, zeznania świadka M. P. (1) protokół z rozprawy z dnia 10.09.2024 r. 02:31:00 -03:16:55/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów zawartych w aktach ZUS, jak i złożonych do akt sprawy. Ponadto ustalenia poczyniono w oparciu o zeznania świadków J. O., P. K. (2), J. K. oraz częściowo w oparciu o zeznania A. J., M. P. (1) i zainteresowanej, w zakresie w jakim korespondowały z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym .

Sąd jedynie częściowo dał wiarę zeznaniom zainteresowanej i oraz świadków A. J. i M. P. (1) w zakresie w jakim posłużyły do poczynienia ustaleń. Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd nie dał wiary zeznaniom ww. w części, w której wskazywali na realność zawartej pomiędzy stronami umowy o pracę oraz faktycznego świadczenia pracy przez zainteresowaną w reżimie stosunku pracy. W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego, brak jest podstaw do przyjęcia, iż stosunek pracy na podstawie zawartej umowy faktycznie był realizowany. Zadaniem Sądu było przede wszystkim ustalenie rzeczywistej roli, jaką zainteresowana w ramach zawartej umowy pełniła w spornym okresie u płatnika składek.

Z twierdzeń zainteresowanej i ww. świadków wynika, iż I. P. (1) miała przede wszystkim zajmować się czynnościami związanymi z opracowaniem strategii budżetu i działania dużej sali weselnej, nadto czynnościami związanymi z przejęciem pizzerii od jej matki.

Sąd uznał, iż niewiarygodne są twierdzenia zainteresowanej i płatnika w zakresie w jakim twierdzili, iż I. P. (1) faktycznie dla spółki podejmowała czynności w tej materii w ramach reżimu pracowniczego. Podnieść należy, co wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a także zeznań małżeństwa P., że wszelkie nieruchomości na których miała powstać sala weselna są własnością tylko i wyłącznie M. P.. To on jest ich właścicielem i inwestorem wszelkich czynności podejmowanych w ramach tych nieruchomości, co wynika również z zeznań projektanta. A zatem nawet jeśli wnioskodawczyni podejmowała czynności związane z przygotowaniem wizji projektu sali weselnej ewentualnie jej budżetem, przygotowaniem budżetu projektu dojazdu z drogi publicznej, nie robiła tego na rzecz spółki tj. jej rzekomego pracodawcy, lecz dla męża będącego inwestorem w tej materii. Powyższej oceny nie zmienia obecnie fakt, iż spółka miała wynajmować później salę od M. P. czy nawet przejąć wskazaną inwestycję. Bowiem w spornym okresie nie było żadnej gospodarczej podstawy do takiego działania. Spółki z M. P. nie łączyła w tym okresie jakakolwiek umowa w tej materii. Nie było więc podstaw do działania zainteresowanej na rzecz spółki w tym zakresie . Bez wpływu pozostaje również zawarcie przez wskazane podmioty porozumienia (umowy przedwstępnej dzierżawy) co do tych okoliczności od stycznia 2023 r., to jest w okresie, w którym zainteresowana była już na zwolnieniu lekarskim, gdyż i tak działania te nie były uprawnione od września 2022 r. Mając to na uwadze Sąd doszedł do przekonania, iż sporządzone w tym zakresie dokumenty , które miały uzasadniać zatrudnienie zainteresowanej w charakterze menagera marki, miały jedynie uprawdopodabniać istnienie stosunku pracy, który stanowiłby podstawę do wypłaty świadczeń związanych z chorobą i macierzyństwem.

Sąd przy tym dostrzega, iż na etapie postępowania sądowego zainteresowana przedstawiła też szereg opracowań m.in. związanych z przejęciem pizzerii od matki, których brak było na etapie postępowania wyjaśniającego przed ZUS. W ocenie Sądu powyższe wskazuje, że wskazana dokumentacja mogła zostać sporządzona post factum, celem właśnie uprawdopodobnienia realizacji spornej umowy. Nie należy też pomijać, iż także udostępniona korespondencja mailowa nie przesądza jednoznacznie, że umowa była realizowana, bowiem nawet pod treścią niektórej z nich zainteresowana występowała nie jako menager spółki, a jej prezes zarządu. Ponadto część z niej była wysyłana w godzinach, w których zainteresowana w świetle dostępnych list obecności miała pracy nie świadczyć.

Poza tym, co należy z całą stanowczością podkreślić, nawet uznając, iż wnioskodawczyni, w kontekście zaprezentowanej dokumentacji i korespondencji mailowej, wszystkie wskazane powyżej czynności wykonywała, nie jest to jednak jednoznaczne z faktyczną realizacją stosunku pracy na warunkach art. 22 kp.

Zdaniem Sądu z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, że zainteresowana wykonywała pracę menagera, w zastrzeżonym wymiarze, w warunkach podporządkowania, pod kierownictwem, co stanowi elementarny wymóg pozwalający na sklasyfikowanie konkretnego stosunku prawnego jako stosunku pracy.

Sąd nie dał wiary twierdzeniom zainteresowanej i płatnika, iż wykonywanie pracy miało charakter stały, w zastrzeżonych godzinach w warunkach podporządkowania.

Odnosząc się do powyższego w pierwszej kolejności zauważyć należy, że faktyczny wymiar pracy, jej wykonywanie w określonych godzinach w sposób stały, nie zostało wykazane. Zainteresowana w okresie spornym świadczyła równocześnie pracę na podstawie zlecenia na rzecz matki, w znacznym zakresie godzin (praktycznie pełnego etatu), co nawet przy przyjęciu znacznej ilości pracy tylko w weekendy tj. od piątku do niedzieli, powoduje duże obciążenie. Dodatkowo prowadziła też własną działalność gospodarczą. Co prawda rzekomo zainteresowana miała w tym zakresie bazować na pracy męża i pracownika zatrudnionego na 1/8 etatu i w dużej mierze pracować zdalnie, co jednak także wydaje się być mało prawdopodobne w świetle zeznań świadka M. P. (1), który wskazywał, iż był istotnie zaangażowany w prowadzenie gospodarstwa. Ponadto od stycznia 2023 r. miał podejmować całość prac managerskich jako kierownik przejętej restauracji - pizzerii. Dodatkowo nie wiadomo jaki był rzeczywisty czas pracy zainteresowanej. Ww. zeznała, iż listy obecności z zakresem czynności sporządzała osobiście, a nadto nie oddawały faktycznie jej czasu pracy, gdyż niejednokrotnie wysyłała też maile w innych godzinach. Z kolei z zeznań udziałowców Spółki wynika, iż nikt czasu pracy I. P. (1) nie rozliczał i w tym zakresie miała pełną swobodę, a nie jest to cechą zatrudnienia pracowniczego.

Nadto, co znamienne, co do zakresu czasu i charakteru prac zainteresowana nie była w ogóle przez nikogo kontrolowana. I. P. (1) miała podlegać wspólnikom spółki, lecz ci zeznali, że nie wydawali zainteresowanej żadnych poleceń dotyczących pracy i nie kontrolowali podejmowanych przez nią czynności na bieżąco. Zainteresowana miała rzekomo składać im określone sprawozdania na spotkaniach, lecz wspólnicy konkretnych spotkań, ich ilości, nie byli w stanie wskazać. Nie byli też w stanie określić jak wyglądały dokumenty, które miała sporządzić zainteresowana, a które miały dotyczyć wyników jej pracy. Nie wiedzieli w jakim czasie i kiedy określone czynności wykonywała. Niewiarygodnymi są dla Sądu więc twierdzenia odwołującego się płatnika, iż zainteresowana wykonywała w spornym okresie prace podporządkowaną pod kierownictwem. Z ramienia spółki nikt tej pracy nie kontrolował, a zainteresowana była członkiem zarządu spółki, z racji tego była więc umocowana do działania w jej imieniu .

Podkreślić należy również, że w procesie brak jest bezpośrednich dowodów potwierdzających fakt wypłaty I. P. (1) wynagrodzenia gotówką - są tylko listy płac i karty wynagrodzeń, niemniej jednak wspólnicy nie wiedzą z czego dokładnie było ono finansowane. Ww. enigmatycznie twierdzili, iż z kapitału zakładowego i zaciąganych przez spółkę pożyczek, jednak fakt ten nie został za pomocą jakichkolwiek dokumentów wykazany. Kapitał zakładowy nie pozwalał zaś na pokrycie tego wynagrodzenia, podobnie jak wynagrodzenia M. P., późniejszego kierownika ( tu wysokości 10 tyś zł miesięcznie). Przy tym nie należy pomijać, iż spółka do 2024 r. przynosiła wyłącznie straty. Znamiennym jest również, że nikt w miejsce zainteresowanej nie został zatrudniony. W świetle powyższego Sąd doszedł do przekonania, że stron nie łączył stosunek pracy, a te wykorzystały łączące je relacje celem stworzenia zainteresowanej wyłącznie pozornego tytułu ubezpieczenia.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 497), pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Stosownie do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2780) osobom tym, w razie choroby, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

O uznaniu stosunku łączącego dwie osoby za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Według art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku kodeks pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Wspólnota (...)). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

W przedmiotowej sprawie organ rentowy stanął na stanowisku, iż umowa o pracę zawarta między ubezpieczoną I. P. (1) a płatnikiem (...) Spółką z o.o. została zawarta dla pozoru, wyłącznie celem stworzenia ochrony ubezpieczeniowej przysługującej osobie o statusie pracownika.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie, następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa.

W sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (wyrok SN z dnia 2 lipca 2008 roku, sygn. akt II UK 334/07, opubl. L.).

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (lex nr 590241), iż o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy czy innych dokumentów związanych z zatrudnieniem, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

Z uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 r. w sprawie o sygn. akt I UK 43/10 (Lex nr 619658) wynika, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.) wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 r. w sprawie o sygn. akt I UK 74/10 (lex numer 653664) stwierdzono zaś, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 w/w ustawy). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa sens istnienia umowy o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.

Przy tym bezwzględnie należy mieć na uwadze, iż prawo nie zabrania zatrudniania kobiet w ciąży. Zawarcie umowy o pracę w okresie ciąży, nawet jeśli głównym powodem jest chęć uzyskania zasiłku macierzyńskiego bądź odpowiednio wysokiego zasiłku, nie jest naganne ani tym bardziej sprzeczne z prawem, jeśli umowa faktycznie jest realizowana. /Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi - VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 25 października 2022 r. VIII U 1950/21,Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 czerwca 2022 r., III AUa 62/21 /

Z powyższego jednoznacznie wynika, że motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy tym wszak założeniu, że nastąpiło rzeczywiste jej świadczenia zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. Tym samym nie można byłoby czynić odwołującej zarzutów, że zawarła umowę o pracę jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, pod tym wszakże warunkiem, że na podstawie kwestionowanej umowy realizowałby zatrudnienie o cechach pracowniczych.

Reasumując w odniesieniu do umowy o pracę pozorność polega na tym, że strony nie zamierzają osiągnąć skutków wynikających z tej umowy, a określonych w art. 22 KP. Należy przypomnieć, że pozorność umowy o pracę zachodzi także wówczas, gdy praca jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę. Znaczenie ma faktyczne niewykonywanie pracy albo jej wykonywanie jednak w realiach nie korespondujących z właściwościami pracowniczymi. /Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie - VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 sierpnia 2022 r., VII U 323/22/ Pozorność umowy o pracę (art. 83 KC w zw. z art. 300 KP) ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 listopada 2021 r., III AUa 1713/21/ Ocena, czy praca jest wykonywana na podstawie łączącego strony stosunku pracy, zależy przy tym od okoliczności konkretnej sprawy dotyczących celu, do jakiego zmierzały strony, oraz zachowania elementów konstrukcyjnych stosunku pracy, w tym w szczególności cechy podporządkowania pracownika w procesie świadczenia pracy. /por. wyrok SN z dnia 8 lipca 2009 r, I UK 43/09, z dnia 12 maja 2011 r, II UK 20/11, oraz wyrok SA Łódź z dnia 17-09-2019 III AUa 39/19/

Mając na uwadze dotychczas poczynione rozważania prawne należy podkreślić, że w realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy, w celu dokonania kontroli prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego, musiał zatem badać, czy pomiędzy ubezpieczonym a płatnikiem składek w spornym okresie od 1.09.2022 istotnie doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

Przesądzenie rzeczywistego charakteru pracowniczego zatrudnienia wymaga przekonującej oceny, że zostały spełnione formalne i realne warunki do podjęcia zatrudnienia, a następnie czy miało miejsce rzeczywiste wykonywanie przez osobę zainteresowaną obowiązków o cechach kreujących zobowiązanie pracownicze. / (...) 117/21 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 24-03-2021/

Przy tym bezwzględnie należy mieć na uwadze, iż nawet krótkotrwałe świadczenie pracy przed skorzystaniem ze świadczeń z ubezpieczenia chorobowego nie jest wystarczającą przesłanką do stwierdzenia nieważności umowy o pracę w sytuacji, gdy zamiarem stron tej umowy było nawiązanie stosunku pracy, a zgodna wola stron znalazła odzwierciedlenie w faktycznej realizacji pracowniczego zatrudnienia, czyli wówczas, gdy został wdrożony proces świadczenia pracy, a pracodawca z tejże pracy korzystał. /III AUa 38/18 - wyrok SA Kraków z dnia 07-04-2021/

Każde postanowienie umowy o pracę, zmierzające do wyłudzenia świadczeń z ubezpieczenia społecznego, należy ocenić jako nieważne wobec istnienia zamiaru obejścia prawa albo przez swą sprzeczność z zasadami współżycia społecznego, wyrażającą się np. niegodziwością celu albo zderzeniem się z prawem innych ubezpieczonych. Z dotychczasowego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika dopuszczalność stosowania przez ZUS art. 58 KC oraz art. 83 § 1 KC do oceny ważności czynności prawnych w sferze prawa ubezpieczeń społecznych. /Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 stycznia 2022 r., (...) 557/21/

Stosunek pracy wyróżnia się koniecznością osobistego wykonywania pracy, podporządkowaniem pracownika pracodawcy, stałym wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy, na jego ryzyko oraz odpłatnością pracy. Zasada osobistego świadczenia oznacza, iż pracownik ma obowiązek wykonywać pracę samodzielnie, osobiście i nie może samowolnie, bez zgody pracodawcy powierzyć pracy innej osobie. Wymóg osobistego świadczenia pracy wiąże się z osobistymi przymiotami pracownika takimi jak kwalifikacje, wiek, doświadczenie itp. Przy czym w świetle art. 22 § 1 ¹ oceny charakteru umowy należy dokonywać nie tylko na podstawie przyjętych przez jej strony postanowień, które mogą mieć na celu stworzenie pozoru innej umowy, lecz także na podstawie faktycznych warunków jej wykonywania. Dlatego zastrzeżenie w umowie możliwości zastępowania się w pracy przez wykonawcę inną osobą nie odbiera jej cech umowy o pracę, zwłaszcza gdy faktycznie takie zastępstwa nie nastąpiły, a inne cechy badanej umowy wskazują na przewagę cech charakterystycznych dla stosunku pracy (SN w wyroku z dnia 5 maja 2010 r., I PK 8/10, LEX nr 602668). Zasada ciągłości świadczenia pracy polega na tym, iż pracownik ma obowiązek wykonać określone czynności w powtarzających się odstępach czasu, w okresie istnienia trwałej więzi łączącej go z pracodawcą. Nie chodzi tutaj zatem o sytuację jednorazowego wykonania pewnej czynności lub ich zespołu składającego się na określony rezultat. Właściwym przedmiotem umowy o pracę jest świadczenie pracy w sposób ciągły, powtarzający się i polegający na oddaniu swojej zdolności do pracy do dyspozycji innego podmiotu (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 1999 r. I PKN 451/99 OSNP 2001/10/337, M.Prawn. 2001/11/575 Dz.U.2014.1502).

Przy tym podstawową zasadą odróżniającą stosunek pracy od wykonywania pracy na innej podstawie jest podporządkowanie pracownika polegające na obowiązku stosowania się do poleceń przełożonego związanych z organizacją i przebiegiem pracy. Praca powinna być świadczona przez pracownika w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. /patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1999r I PKN 277/99 OSNP 2001/1/18 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 października 2014 r. III AUa 61/14 LEX nr 1566959 wyr. SN z 18.5.2006 r., III UK 30/06, L., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2005 r. I UK 68/05 Lex 177165/. Ustawodawca zastrzegł w przepisie art. 22 § 1 k.p., że pracownik wykonuje pracę pod kierownictwem pracodawcy, przy czym nie zdefiniował tej cechy zatrudnienia. W literaturze przedmiotu wyinterpretowano, że kierownictwo pracodawcy przejawia się w poleceniach, podporządkowaniu organizacyjnym oraz podporządkowaniu represywnym i dystrybutywnym.

Nadto podkreślenia wymaga, iż to na pracodawcy spoczywa ryzyko ekonomiczne gospodarcze i osobowe związane z zatrudnieniem pracownika i powierzeniem mu określonej pracy. Jednakże należy zauważyć, że w przypadku każdej umowy o pracę, podstawą jej zawarcia może być jedynie uzasadniona potrzeba o charakterze ekonomicznym, znajdująca oparcie w charakterze prowadzonej działalności. To potrzeba gospodarcza pracodawcy determinuje zatrudnienie. Z ugruntowanego orzecznictwa wynika, że przy ocenie pozorności umowy o pracę, racjonalność zatrudnienia, potrzeba zatrudnienia pracownika są przesłankami istotnymi dla oceny ważności umowy / III AUa 62/21 - wyrok SA Poznań z dnia 30-06-2022 III AUa 23/21 - wyrok SA Szczecin z dnia 20-10-2021 III AUa 396/20 - wyrok SA Szczecin z dnia 22-12-2020/ Pracodawca ma pełną swobodę w prowadzeniu działalności gospodarczej, tym bardziej w zatrudnianiu pracowników. Jednak ocena racjonalności jego postępowania (potrzeby zatrudnienia konkretnej osoby na konkretnym stanowisku i na określonych warunkach) ma wpływ na uznanie skuteczności zawartej umowy w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym takiej osoby. / (...) 7/21 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 04-02-2021/.

Podsumowując, jak zauważa się w orzecznictwie, stosunek pracy to więź prawna o charakterze dobrowolnym i trwałym, łącząca pracownika i pracodawcę, której treścią jest obowiązek osobistego wykonywania pracy określonego rodzaju przez pracownika pod kierownictwem, na rzecz i na ryzyko pracodawcy oraz obowiązek pracodawcy zatrudnienia pracownika przy umówionej pracy i wypłacanie mu wynagrodzenia za pracę (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie III APr 10/96, Apel.-Lub. 1997/2/10, Lex nr 29672).

Co do zasady tylko ważny i realny tytuł, a nie jedynie deklarowany wywiera skutki w prawie ubezpieczeń. Umowa zawarta dla pozoru nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 lutego 2022 r., III AUa 1145/21/ W tej sytuacji do Sądu należało przeprowadzenie oceny, czy analizowany stosunek prawny nosił konstytutywne cechy stosunku pracy.

W tym celu Sąd zbadał, czy zainteresowana osobiście świadczyła pracę, podporządkowaną pracodawcy (pod kierownictwem pracodawcy), w wyznaczonym miejscu i czasie, w sposób ciągły, odpłatny, na rzecz i ryzyko pracodawcy w reżimie art. 22 kp. Dokonanie powyższego ustalenia miało bowiem znaczenie dla ewentualnego objęcia wnioskodawczyni obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi: emerytalnym, rentowymi, chorobowym oraz wypadkowym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

Zdaniem Sądu analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że zainteresowana w spornym okresie zatrudnienia mogła dokonywać pewne czynności na rzecz płatnika składek, w związku z planowaniem prowadzenia dużej sali weselnej, przejęciem pizzerii - restauracji od matki zainteresowanej w związku z planowanym wyremontowaniem małej sali weselnej. Należało jednak zważyć, czy przy uwzględnieniu całokształtu treści stosunku prawnego realizowanego przez strony, czynności wykonywane przez ubezpieczoną były przez nią świadczone w ramach zatrudnienia pracowniczego.

O ile w świetle ustalonych faktów nie budzi wątpliwości, że wykonywanie powierzonych I. P. (1) czynności mogło mieć osobisty charakter, o tyle wysoce wątpliwe jest stałe wykonywanie pracy w określonym wymiarze za wynagrodzeniem oraz występowanie głównego elementu konstrukcyjnego stosunku pracy, jakim jest pracownicze podporządkowanie w procesie świadczenia pracy. W ocenie Sądu w realiach badanej sprawy odtworzone fakty przeczą temu, że strony łączył realny stosunek pracy. Nie ma bowiem żadnych dowodów na to, że wnioskodawczyni wykonywała pracę stale w podporządkowaniu pracowniczym wobec płatnika, w wyznaczonym przez niego miejscu i czasie. Wnioskodawczyni miała podejmować szereg czynności związanych z rozpoznaniem rynku, poznaniem konkurencji, miała opracować strategie działania w związku z przejęciem pizzerii, planowanym prowadzeniem dwóch sal weselnych, w tym budowa dużej - jednak brak dowodów na to kiedy, w jakim zakresie to robiła, jak faktycznie była rozliczana z czasu pracy i jej wymiaru.

Poza tym zainteresowana, co wynika wprost z zeznań świadka projektanta, a co ostatecznie przyznała również I. P., wykonywała szereg czynności w zakresie projektu dużej S., pozwolenia na budowę zjazdu z drogi do nieruchomości, które to czynności de facto były wykonywane na rzecz prywatnego właściciela - jej męża M. P. – jedynego właściciela nieruchomości. W tym czasie, aż do stycznia 2023 r., kiedy to zainteresowana przebywała już na zwolnieniu lekarskim, brak było jakiejkolwiek podstaw do wykonywania takich czynności na rzecz spółki w ramach umowy o pracę. Spółki i (...).P. nie łączyła wówczas jeszcze nawet umowa przedwstępna dotycząca przyszłej, ewentualnej rozbudowy nieruchomości i woli przejęcia funkcji inwestora przez Spółkę. Jak wskazała świadek, która jest projektantką, nie zawierała ona nigdy żadnej umowy ze spółką, a jedynie z prywatnym właścicielem M. P., z ramienia którego to właśnie zainteresowana prowadziła rozmowy z projektantami już znacznie wcześniej. A zatem podejmowane przez I. P. (1) ewentualne czynności związane z dużą salą i opisywaną nieruchomością, nie miały żadnych podstaw w hipotetycznej umowie o pracę, a wynikały jedynie z powiązań osobistych i osobowych.

Ubezpieczona rzekomo miała wykonywać pracę w połowie etatu, ale de facto nikt jej nie kontrolował i nie rozliczał. Jak przyznała sama, poszczególnych czynności dokonywała w różnych godzinach w zależności od sytuacji i potrzeb. Wspólnicy, którzy mieli kontrolować jej pracę, w rzeczywistości tego nie robili, co sami przyznali w swoich zeznaniach. Nie byli w stanie nawet wskazać w jakich dniach i w jakich godzinach zainteresowana faktycznie pracowała i co wtedy robiła. Nie wykazano też sposobu, w jaki była z podejmowanych czynności rozliczana. Zainteresowanej nie wydawano żadnych bieżących poleceń dotyczących pracy, nie składała ona żadnych sprawozdań z wykonywanych obowiązków, nie rozliczała się z dokonania bądź nie poszczególnych czynności. Płatnik nad czasem pracy i sposobem pracy zainteresowanej nie sprawował więc bieżącej kontroli, godziny pracy i zadania nie były rozliczane. Zainteresowana mogła podejmować określone czynności na rzecz płatnika, lecz przy braku rozliczenia ich czasu, wypracowywanie założonego wymiaru miało charakter wyłącznie iluzoryczny. W konsekwencji ww. okoliczności nie można zatem także stwierdzić czy przy powierzonych czynnościach liczył się rezultat czy wyłącznie podejmowanie starannego działania w ramach zakreślonego i kontrolowanego wymiaru czasu pracy.

Zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala też uznać, że wykonywanie tych czynności odbywało się pod kierownictwem pracodawcy. Bowiem wspomniana wyżej niekontrolowana praca, determinowana wyłącznie ewentualnie rodzajem potrzeb nowopowstałej działalności, nie ma nic wspólnego z pracą pod kierownictwem, gdzie pracownikowi na bieżąco powierzane są konkretne zadania w ramach danego wymiaru w określonym czasie i miejscu. Jeszcze raz należy powtórzyć, że Sąd nie kwestionuje, że ubezpieczona - nawet z uwzględnieniem mankamentów zaprezentowanych w sprawie dowodów na te okoliczności - mogła pewne czynności dla firmy płatnika w badanym okresie wykonywać , ale z całokształtu zebranego materiału dowodowego nie wynika, że robiła to stale stricte jako pracownik.

Jasne przy tym jest, że cechy podporządkowania pracowniczego mogą być w określonym zakresie charakterystyczne również dla zobowiązań cywilnoprawnych, a nadto, że mogą występować z różnym nasileniem (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 2003 r., I PK 466/02 Pr. Pracy 2004, nr 3, s. 35). Dlatego zasadne jest rozważenie reguły umożliwiającej rozróżnienie, czy dany stan faktyczny charakteryzuje się podporządkowaniem pracowniczym, czy też więź łącząca strony nosi znamiona innej zależności (zbliżonej do kierownictwa pracodawcy). Ma to znaczenie, gdy weźmie się pod uwagę, że umowa mająca za przedmiot świadczenie pracy nie może mieć mieszanego charakteru, łączącego elementy umowy o pracę i umowy cywilnoprawnej (wyrok Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2002 r., I PKN 786/00, OSNP 2004, nr 2, poz.23. Z. K., Rodzaje kontraktów menedżerskich, (...) 1999, nr 7, s. 12). Sprawia to, że kwalifikacji prawnej umów o świadczenie pracy (usług) można dokonywać jedynie metodą typologiczną, to jest przez rozpoznanie i wskazanie cech przeważających (dominujących). Nie można przy tym pominąć, że decydujące znaczenie w procesie rozróżniania charakteru stosunku prawnego łączącego strony ma sposób wykonywania umowy, a w szczególności realizowanie przez kontrahentów – nawet wbrew postanowieniom umownym – tych cech, które charakteryzują umowę o pracę (T. Romer, Prawo pracy. Komentarz, Warszawa 2000, s.101, postanowienie Sądu Najwyższego z 13 listopada 2008 r., II UK 209/08, Lex nr 737398). Zasada ta jest powszechnie uznawana i akceptowana w doktrynie oraz praktyce i w konsekwencji dla oceny zobowiązania pracowniczego drugoplanowe znaczenie ma nazwa umowy oraz deklarowana w chwili jej zawarcia treść. Ważne jest, w jaki sposób strony kształtują więź prawną w trakcie jej trwania. Zważywszy, że ustawodawca nie zdecydował się na wskazanie dla stosunku pracy elementów przedmiotowo istotnych, zrozumiałe jest, że klasyfikacja doniosłości cech charakterystycznych zobowiązania pracowniczego jest problematyczna. Mimo to za prawidłowy należy uznać pogląd podkreślający konieczność występowania kierownictwa pracodawcy w stosunkach pracy. Więź tę cechuje praca pod kierownictwem, które stanowi element sine qua non każdego zatrudnienia pracowniczego. Formułując tę tezę nie można pomijać, że kierownictwo pracodawcy w procesie rozróżniania reżimów umownych ma niewątpliwie pierwszoplanowe znaczenie. Jest tak dlatego, że nie występuje ono przy umowach cywilnoprawnych. Słuszne jest zatem stanowisko, zgodnie z którym kierownictwo pracodawcy jest jedyną cechą rzeczywiście odróżniającą stosunek pracy od umów cywilnoprawnych (Z. Hajn, glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 16.12.1998 r., II UKN 394/98, OSP 2000, nr 12, poz. 177).

Przenosząc wskazane zapatrywanie do stanu faktycznego sprawy, należy przyjąć, że określenie zadań pracownika jedynie poprzez wskazanie ogólnego zakresu obowiązków, jak również niestosowanie żadnego sposobu weryfikacji stałości wykonywania pracy w kontekście rzekomo ustalonego etatu, brak wydawania bieżących poleceń co do sposobu wykonywania czynności, brak podporządkowania co do czasu pracy w jakim zainteresowana wykonywała na rzecz płatnika pewne czynności i ich wymiaru, jak również brak rozliczania I. P. (1) z wykonywanych czynności, przesądza o tym, że sporny stosunek prawny nie nosi cech pracowniczego podporządkowania, a z drugiej strony kierownictwa pracodawcy nad pracą wykonywaną przez ubezpieczoną. Nie należy też pomijać, że zainteresowana była prezesem zarządu płatnika i jej działania mogły znajdować swoje uzasadnienie także w sprawowaniu tej funkcji. Bowiem ta, wbrew zapatrywaniu stron, nie sprowadza się jedynie stricte do reprezentacji.

Jak już wskazano wyżej, w celu przyjęcia istnienia stosunku pracy należy wskazać na istnienie elementów kreujących ten właśnie stosunek i jednocześnie wyróżniających go od innych stosunków prawnych. Na pewno cechą taką jest pracownicze podporządkowanie pracownika pracodawcy. Zakresem „kierownictwa” w odniesieniu do zatrudnionych członków zarządu obejmować należy zarówno wydawanie pracownikowi poleceń, jak też ogólniejszą zależność ekonomiczną od pracodawcy. Element podporządkowania w praktyce realizuje się przez wydawanie poleceń, ustalenie rozkładu czasu pracy, wymierzanie kar porządkowych, udzielanie urlopów i innych zwolnień z pracy, wypłatę wynagrodzenia za pracę, zaliczek, diet, ryczałtów z tytułu podróży służbowych. Także wydanie regulaminu pracy, regulaminu wynagradzania mieści się także w strefie uprawnień kierowniczych pracodawcy.

Przy czym nie umknęło uwadze Sądu, że pojęcie podporządkowania ewoluuje, obejmując swym zakresem również samodzielne organizowanie się pracownika w wybranym przez siebie czasie, zwłaszcza jeżeli dotyka stanowisk kierowniczych, cechujących się wysoką samodzielnością i decyzyjnością. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 sierpnia 2023 r., I (...) 162/22, L.). Podporządkowanie autonomiczne polega na tym, że pracownik otrzymuje jedynie zadania do wykonania, samodzielnie decyduje zaś o sposobie ich realizacji. Pracownik świadczący pracę w warunkach podporządkowania autonomicznego sam organizuje sobie pracę oraz nie pozostaje pod stałym i bezpośrednim nadzorem osoby działającej w imieniu pracodawcy. Wystarczy wskazanie zadania i zakreślenie terminu jego wykonania, a następnie kontrola jakości i terminowości wykonanej pracy. Pracownik nie ma jednak samodzielności w określaniu bieżących zadań, ponieważ to należy do sfery pracodawcy organizującego proces pracy. Przejawem podporządkowania pracowniczego w odniesieniu do osób zatrudnionych w warunkach autonomicznego podporządkowania jest zaś uznawane przez doktrynę prawa pracy uprawnienie pracodawcy do wydawania im wiążących poleceń dotyczących pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 13 października 2021r., (...) 64/21, L.).

Jak wynika z powyższego, w przypadku zainteresowanej nie można również mówić o podporządkowaniu autonomicznym. Powstaje bowiem pytanie komu w procesie pracy podporządkowana była ubezpieczona, skoro sama była prezesem zarządu, a więc organem decyzyjnym, przełożonym dla innych pracowników. Przy czym innych pracowników w spółce nie było. Udziałowcy nie wskazywali jej konkretnych zadań do wykonania, nie zakreślali żadnych terminów do wykonania zadań, ani tym bardziej nie kontrolowali jakości i terminowości wykonanej pracy. Nie wydawali również żadnych poleceń. Co więcej, z zeznań obydwu udziałowców wynika, że nie zamierzali się wtrącać w żaden sposób w podejmowane przez zainteresowaną samodzielne decyzje co do rodzaju wykonywanych zadań i sposobów działania, nie byli zainteresowani żadnymi dokumentami, które ona rzekomo sporządzała, nie widzieli takich dokumentów, nie wiedzieli nawet jak one wyglądały. Nie ma dowodów na okoliczność, że I. P. (1) jako „pracownik” była przez pracodawcę rozliczana, że pracodawca zlecał jej czynności do wykonania i, że rozliczał ją z ich wykonania. Ubezpieczona jako prezes zarządu de facto sama podejmowała decyzje dla spółki, sama decydowała jakie czynności będzie realizować i przed nikim nie tłumaczyła się ze swoich decyzji.

Znamiennym jest również brak realnych dowodów na wypłatę zainteresowanej wynagrodzenia za pracę w stałej wysokości. Wynagrodzenie to zainteresowana miała otrzymać gotówką za pokwitowaniem, jednakże, co już podnoszono, nie ma co do tego żadnego konkretnego dowodu poza twierdzeniami stron, które tę okoliczność by potwierdzały. Dodatkowo wspólnicy nie wiedzą z czego, z jakich środków, wynagrodzenie to było wypłacane, w jaki sposób i z jakich środków wypłacono wynagrodzenie za okres choroby. Wobec tego fakt wypłaty wynagrodzenia w stałej wysokości, niezależnie od rezultatów, pozostaje wątpliwy.

Zatrudnienie zainteresowanej nie znajdowało też ekonomicznego i gospodarczego uzasadnienia skoro nikt na jej miejsce nie został zatrudniony, a spółka nie miała środków pozwalających na wypłatę wynagrodzenia zarówno jej, jak i innym później zatrudnionym w tym jej mężowi (na stanowisku kierownika). Konkluzja ta oznacza, że stron nie łączyła umowa o pracę. W rezultacie Sąd uznał, że ewentualnie wykonywane przez ubezpieczoną na rzecz płatnika składek czynności nie miały miejsca w reżimie charakterystycznym dla stosunku pracy, tj. zgodnie z dyspozycją art. 22 § 1 k.p.

Dodać należy, że swoboda kontraktowa stron nie jest wartością absolutną. Strony mogą łączyć się dowolną więzią prawną, w tym umową o pracę, ale wybierając ten model zatrudnienia zobowiązane są przestrzegać jego cech charakterystycznych. Wybór przez strony formy zatrudnienia ma daleko idące konsekwencje. Połączenie się stron zobowiązaniem pracowniczym skutkuje koniecznością przestrzegania reguł określonych w Kodeksie pracy i innych aktach prawa pracy. O wykreowaniu stosunku pracy nie decyduje wyłącznie wola stron. Jest ona nieodzowna przy nawiązaniu zatrudnienia pracowniczego, jednak w sytuacji, gdy strony realizują więź prawną w oderwaniu od jej konstrukcyjnych cech, możliwe i konieczne jest zweryfikowanie charakteru prawnego zobowiązania. Zapatrywanie to wynika z przyjęcia założenia, że o rodzaju umowy decydują w pierwszej kolejności przepisy prawa.

Czynność prawna – jaką jest w realiach niniejszej sprawy umowa o pracę zawarta przez strony - jest sprzeczna z ustawą tzn. przepisem art. 22 § 1 k.p. w tym znaczeniu, że strony zawarły i realizowały w istocie inne zobowiązanie, którego przedmiotem było ewentualne wykonywanie pewnych czynności na rzecz firmy płatnika składek, ale nie w reżimie stosunku pracy.

W ocenie Sądu Okręgowego z materiału dowodowego wynika, że wszystkie kwestie związane z funkcjonowaniem spółki i pracą w spółce, także w zakresie wskazanego w spornej umowie stanowiska pracy, ustalała samodzielnie I. P. (1), jako prezes zarządu i nie była przez nikogo nadzorowana, nikt nie zlecał jej zadań i nie kontrolował ich wykonania. Miała ona stanowisko kierownicze, ale z całą pewnością nie wykonywała pracy podporządkowanej, nawet na warunkach podporządkowania autonomicznego. Według Sądu Okręgowego nie mógł zaistnieć stosunek pracy, skoro płatnik nie sprawował żadnej kontroli nad czynnościami podejmowanymi przez ubezpieczoną. Nawet jeżeli ubezpieczona podejmowała jakiekolwiek czynności na rzecz i w interesie płatnika, na co wskazują przesłuchania stron i zeznania świadków, to zdecydowanie nie miały one charakteru pracy podporządkowanej. Brak jest dowodów na to, aby uznać, że ubezpieczona wykonywała umówioną pracę pod kierownictwem pracodawcy, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. (...) spółką, w tym kontrola pracowników, należą do podstawowych obowiązków zarządu spółki. Zaniechanie ich może prowadzić do odpowiedzialności zarządu (art. 293 KSH). Zarząd spółki i zatrudnienie pracownicze oparte są na innych podstawach prawnych (prawach i obowiązkach). Może być więc i tak, że niezależnie od ustawowego trybu nawiązania i rozwiązania stosunku pracy z członkiem zarządu (art. 210 § 1 KSH), w zakresie poleceń dotyczących jego pracowniczego zatrudnienia na innym stanowisku niż funkcja w zarządzie, będzie on musiał podporządkować się poleceniom osób wykonujących czynności za pracodawcę (art. 3 ¹ § 1 KP) (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 października 2021 r., I (...) 52/21, L.). W ustalonym stanie faktycznym nie było takiej osoby. Nie było osoby wykonującej w stosunku do ubezpieczonej czynności za pracodawcę.

A zatem Sąd Okręgowy uznał, że strony nie były związane umową o pracę, gdyż sporny stosunek prawny nie nosił konstytutywnej cechy umowy o pracę, wynikającej z art. 22 §1 k.p., jaką jest pracownicze podporządkowanie. Kwalifikacja ta ma znaczenie z dwóch powodów: po pierwsze, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, prowadzi do uznania, że zainteresowana nie podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik u płatnika, a po drugie, stanowisko to, zważywszy na treść zaskarżonej przez odwołującego decyzji, uniemożliwia wypowiedzenie się co do podlegania ubezpieczeniu społecznemu przez zainteresowaną na innej podstawie prawnej. Sąd Okręgowy nie może w tym postępowaniu tej kwestii przesądzać, gdyż przedmiotem zaskarżonej decyzji jest wyłącznie podleganie ubezpieczeniom społecznym jako pracownik (art. 6 ust 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Jeszcze raz podnieść należy, że zawarcie umowy o pracę i jej realizacja muszą odpowiadać ww. ustawowym kryteriom tej umowy, bowiem właśnie przez te kryteria jest definiowana istota umowy o pracę. Natomiast zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego i podleganie ubezpieczeniom są pochodne w stosunku do zawartej i realizowanej umowy. Bez umowy o pracę nie ma podstaw do ubezpieczenia. Zatem jeżeli umowa o pracę, mimo zgłoszenia do ubezpieczenia, jest wykonywana w taki sposób, że nie realizuje ustawowych przesłanek, czyli nie realizuje się co do istoty, to nie można mówić o legalnym istnieniu umowy o pracę, a to oznacza że nie ma formalnoprawnych podstaw do objęcia ubezpieczeniem społecznym. Przy takim rozumieniu istoty umowy o pracę nie można więc legalnie wywodzić, że celem tego rodzaju umowy może być już tylko objęcie ubezpieczeniem społecznym. Ubezpieczenie społeczne, przysługuje nie tym podmiotom, które kreują doraźne podstawy faktyczno-prawne tylko po to, by przy znikomym nakładzie własnym na system ubezpieczenia społecznego pozyskać rażąco nadmierne korzyści, lecz tym podmiotom które dysponują realnym tytułem ubezpieczenia, w związku z którym systematycznie i sumiennie opłacają składki, czyli w istocie budują ten system, a nie tylko konsumują. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 16 listopada 2021 r. III AUa 332/21. III AUa 279/21 - wyrok SA Szczecin z dnia 23-09-2021/

W ocenie Sądu okoliczności rozpatrywanego przypadku potwierdzają, iż zawarcie umowy o pracę było jedynie elementem formalnym, nijako sztucznie wykreowanym przez zainteresowaną i płatnika, celem uzyskania przez ubezpieczoną statusu pracownika i w konsekwencji świadczeń z ubezpieczenia społecznego przy minimalnym udziale w jego tworzeniu. Nawiązanie pozornej umowy o pracę – bez zamiaru ciągłego i stałego jej wykonywania wbrew naturze stosunku pracy wynikającej z art. 22 kp, nie mogło stanowić podstawy do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami pracowników. Intencjonalne kreowanie sytuacji i jej wykorzystywanie, tak jak to ma miejsce w niniejszej sprawie, stwarza poczucie nieuczciwego wykorzystania, bycia oszukanymi i naiwnymi w osobach, które w swoim życiu zawodowym latami budują ten fundusz bez intencjonalnego wykorzystania sytuacji. W niniejszej sprawie chociaż strony umowy zawarły ją zgodnie z przepisami, to jednak nie zasługuje ona na ochronę z punktu widzenia ubezpieczeń społecznych, bo jedyną przyczyną i jej celem nie było świadczenie pracy na warunkach określonych w art. 22 kp, a jedynie uzyskanie korzyści związanych z posiadaniem statusu pracownika.

W tym stanie rzeczy, organ rentowy słusznie zakwestionował tę umowę, tak z uwagi na treść, jak i okoliczności jej wykonywania. Brak jest zgody na manipulowanie przepisami prawa w zależności od interesu stron.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu wraz z odsetkami Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c., a wysokość wynagrodzenia pełnomocnika organu rentowego ustalił zgodnie z §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2023 r., poz.1935).

J.L.