Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26.02.2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)w Ł. na podstawie ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2024 r., poz. 1631) po rozpatrzeniu wniosku z dnia 24.01.2025 r. przyznał W. S. prawo do renty rodzinnej po zmarłej w dniu (...). żonie F. S. od dnia 01.01.2025 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek na stałe.

Emeryturę zmarłej brutto wynosiła 1899,02 zł.

Renta rodzinna wyniosła:

- od 01.01.2025 r. dla 1 osoby uprawnionej 85% świadczenia osoby zmarłej: 85% x 1899,02 zł = 1614,17 zł.

Rentę rodzinną podwyższa się do kwoty najniższej renty rodzinnej, tj. do kwoty 1780,96 zł.

Renta rodzinna dla 1 osoby uprawnionej wynosił łącznie: 1780,96 zł.

- od 01.03.2025 r. dla 1 osoby uprawnionej po waloryzacji: 1614,17 zł x 105,50 % = 1702,95 zł.

Rentę rodzinną podwyższa się do kwoty najniższej renty rodzinnej, tj. do kwoty 1878,91 zł.

Renta rodzinna dla 1 osoby uprawnionej wynosił łącznie: 1878,91 zł.

Zakład wskazał, że renta rodzinna ustalona niniejszą decyzją zostaje zawieszona ponieważ jest świadczeniem mniej korzystnym. Zakład wskazał, że nadal będzie wypłacana ubezpieczonemu emerytura.

(decyzja - k. 13-14 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Od powyższej decyzji W. S. odwołał się do Sądu Okręgowego w Łodzi i wniósł o jej zmianę poprzez wypłatę świadczenia rentowego. W opinii odwołującego spełnia on wszystkie warunki do wypłaty mu od dnia 1.07.2025 r. renty rodzinnej w zbiegu z przysługującą mu emeryturą w ramach tzw. renty wdowiej.

(odwołanie k. 3 - 5)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

(odpowiedź na odwołanie – k. 6-6 verte)

Na rozprawie w dniu 12.06.2025 r. pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania, podnosząc jednocześnie że kwestia wypłaty świadczeń w zbiegu z rentą rodzinną (tzw. renta wdowia) rozpoznana będzie od 1.07.2025 r. i w tym zakresie wnioskodawca złożył do ZUS w dniu 24.01.2025 r. odrębny wniosek.

(rozprawa z dnia 12.06.2025 r. e-protokół 00:00:16-00:04:37 – płyta CD – k. 18)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. S. urodził się w dniu (...). Ubezpieczony oraz F. S. byli małżeństwem. W dniu (...)r. żona wnioskodawcy F. S. zmarła.

(okoliczności bezsporne)

Wnioskiem z dnia 24.01.2025 r. wnioskodawca wystąpił do ZUS o przyznanie renty rodzinnej po zmarłej żonie F. S..

(wniosek – k. 1-6 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Organ rentowy zaskarżoną decyzją z dnia 26.02.2025 roku przyznał wnioskodawcy prawo do renty rodzinnej po zmarłej w dniu (...). żonie F. S. od dnia 01.01.2025 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek na stałe, równocześnie zawieszając wypłatę tego świadczenia jako mniej korzystnego niż przysługująca mu emerytura.

(decyzja - k. 13-14 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W tym samym dniu co wniosek o przyznanie renty rodzinnej po zmarłej żonie F. S., odwołujący złożył do ZUS wniosek o ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną – tzw. rentą wdowią.

(kopia wniosku – k. 20-23)

Z dniem 1 stycznia 2025 r. weszły przepisy o tzw. rencie wdowiej. Wypłata renty rodzinnej przez organ rentowy w zbiegu z „własnym” świadczeniem w ramach renty wdowiej nastąpi od miesiąca złożenia wniosku, nie wcześniej jednak niż od 1 lipca 2025 r.

(bezsporne, a nadto informacja na stronie gov.pl pod adresem https://www.gov.pl/web/zermswia/1-stycznia-2025-renta-wdowia oraz ustawa z dnia 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 1243) pod adresem https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20240001243/U/D20241243Lj.pdf)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie jest niezasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 65 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2024 r. poz. 1631) - dalej ustawa emerytalna, renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy (ust. 2).

Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

W myśl art. 67 ust. 1 ustawy emerytalnej, do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny spełniający warunki określone w art. 68-71:

1) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione;

2) przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka;

3) małżonek (wdowa i wdowiec);

4) rodzice.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była okoliczność, czy w ubezpieczonemu przysługuje prawo do zbiegu renty rodzinnej z emeryturą, a co za tym idzie wypłata obu tych świadczeń.

W niniejszej sprawie sąd ustalił, że wnioskiem z 24.01.2025 r. W. S. wystąpił o rentę rodzinną po zmarłej żonie F. S.. Z uwagi na fakt, że zmarła spełniała powyższe warunki, organ rentowy decyzją z 26.02.2025 r. przyznał wnioskodawcy prawo do renty rodzinnej od 01.01.2025 r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek na stałe. W decyzji tej ZUS jednocześnie wskazał, że wypłata świadczenia została zawieszona, ponieważ wnioskodawca jest uprawniony do własnego świadczenia – pobieranej emerytury. Nastąpił zbieg prawa do renty rodzinnej w wysokości 85% świadczenia zmarłej (...) z emeryturą wnioskodawcy, wobec czego jak podkreślił w zaskarżonej decyzji ZUS, mogło być wypłacane jedno świadczenie - wyższe lub wybrane przez skarżącego.

W kontekście ,,renty wdowiej”, a do której ubezpieczony odnosił się w odwołaniu wskazać należy, że od 1 stycznia 2025 roku w Polsce weszła w życie możliwość łączenia renty rodzinnej z własną emeryturą lub rentą z tytułu niezdolności do pracy.

Dnia 1 stycznia 2025 r. do przepisów ustawy o emeryturach i rentach został dodany art. 95a regulujący zasady uzyskiwania prawa renty rodzinnej i emerytury. Zmiany wprowadza ustawa z 26.07.2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw.

Z nowych przepisów wynika, że wdowie (wdowcowi) uprawnionym do renty rodzinnej oraz do emerytury, będzie wypłacało się, zależnie od wyboru:

1) przysługującą rentę rodzinną oraz 25% emerytury (15% w okresie od dnia 1 lipca 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.), albo

2) przysługującą emeryturę oraz 25% renty rodzinnej (15% w okresie od dnia 1 lipca 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.) (art. 95a ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

Wskaźnik 25 %, o którym mowa w art. 95a ust. 1 i 6 wynosi:

1) 15 % w okresie od dnia 1 lipca 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.;

2) 25 % w okresie od dnia 1 stycznia 2027 r.

Osoba uprawniona będzie miała prawo do wypłaty świadczeń na wskazanych zasadach w przypadku, jeżeli zostaną spełnione następujące warunki:

1) osiągnęła wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn);

2) pozostawała we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka;

3) nabyła prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego tj. nie wcześniej niż w dniu, w którym kobieta ukończyła 55 lat, mężczyzna ukończył 60 lat,

Wysokość sumy świadczeń, o których mowa w art. 95a ust. 1 nie będzie mogła przekroczyć trzykrotności kwoty najniższej emerytury (art. 95a ust. 4 ustawy emerytalnej). W przypadku przekroczenia tej kwoty świadczenie będzie ulegało pomniejszeniu. Wypłata świadczeń ustaje także z dniem poprzedzającym dzień zawarcia nowego związku małżeńskiego przez osobę uprawnioną do świadczeń (art. 95a ust. 3 ustawy emerytalnej).

Ustalenie zbiegu świadczeń oraz ich wypłata następuje na wniosek osoby uprawnionej (art. 116b ust. 1 ustawy emerytalnej). Wniosek o ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną składa się na formularzu ERWD. Jest on dostępny w placówkach ZUS i na PUE/eZUS od 1 stycznia 2025 r. Świadczenia będą wypłacane od 1 lipca 2025 r., aby otrzymywać rentę wdowią od 1 lipca 2025 r., należy złożyć wniosek do 31 lipca 2025 r.

Renta wdowia to możliwość pobierania od 1 lipca 2025 r. renty rodzinnej po zmarłym małżonku i jednocześnie własnego świadczenia emerytalnego lub rentowego zgodnie z dokonanym przez ubezpieczonego wyborem.

W. S., obok wniosku o przyznanie renty rodzinnej po zmarłej żonie F. S. w tym samym dniu złożył także wniosek o ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną tj. w dniu 24.01.2025 r.

Niemniej jednak prawo do wypłaty świadczeń w zbiegu z rentą rodzinną (tzw. renta wdowia) przyznane będzie mogło zostać dopiero od miesiąca zgłoszenia wniosku, nie wcześniej jednak niż począwszy od 01.07.2025 r.

Sąd Okręgowy pragnie zatem wskazać, że kwestionowana w tym postępowaniu decyzja ZUS nie rozstrzyga o kwestii renty rodzinnej w zbiegu z tzw. „własnym” świadczeniem (emeryturą wnioskodawcy) w ramach renty wdowiej, a ustala jedynie uprawnienie wnioskodawcy do renty rodzinnej po zmarłej żonie, która jest jednym z warunków na drodze do ustalenia prawa do zbiegu świadczeń, czyli tzw. renty wdowiej, które to z kolei prawo na podstawie w/w przepisów zacznie być rozpatrywane przez ZUS od dnia 1.07.2025 r.

Wobec powyższego, na ten moment, brak jest podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji ZUS. W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, jako bezzasadne, o czym orzekł jak w sentencji wyroku.