Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 kwietnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wykonując wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 23 listopada 2016 roku , jaki zapadł w sprawie o sygnaturze akt IIIAUa 2202/15 przyznał wnioskodawcy A. W. emeryturę od dnia 1 stycznia 2014 roku, tj od daty określonej w wyroku Sądu / decyzja w aktach ZUS/.

Decyzją z dnia 8 maja 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił wnioskodawcy prawa do wypłaty odsetek w związku z przyznaniem i wypłatą emerytury od dnia 1 stycznia 2014 roku. W uzasadnieniu podniesiono ,że Sąd Apelacyjny nie orzekł w sprawie o sygnaturze akt III AUa 2202/15 o odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w wypłacie świadczenia ani o odsetkach a wypłata świadczenia została dokonana w obowiązującym terminie. Ponadto organ rentowy wypłacił świadczenia wraz z wyrównaniem za okres od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia 30 kwietnia 2017 roku w dniu 13 kwietnia 2017 roku /decyzja w aktach ZUS/

W dniu 21 kwietnia 2017 roku wnioskodawca odwołał się od decyzji z dnia 7 kwietnia 2017 roku. W odwołaniu wskazał ,że podstawa wyliczenia emerytury jest zaniżona a ponadto emerytura powinna być wypłacona wraz z odsetkami / odwołanie k- 2/.

W dniu 12 maja 2017 roku wnioskodawca złożył odwołanie od decyzji z dnia 8 maja 2017 roku. Wskazał ,że zaległa emerytura powinna być wypłacona z odsetkami /odwołanie k- 2 akt VIIIU 988/17/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc argumentację jak w zaskarżonej decyzji / odpowiedź na odwołanie k- 3-3odw akt VIIIU988/17/

Postanowieniem z dnia 11 stycznia 2018 roku Sąd Okręgowy w Łodzi połączył sprawę o sygnaturze akt VIIIU 988/17 ze sprawą VIIIU 887/17 / postanowienie k- 14 akt VIIIU 988/17/

Podczas rozprawy w dniu 5 czerwca 2018 roku wnioskodawca cofnął odwołanie w zakresie decyzji z dnia 7 kwietnia 2017 roku jednocześnie podtrzymując odwołanie w zakresie decyzji z dnia 8 maja 207 roku. Pełnomocnik ZUS wyraził zgodę na częściowe cofnięcie odwołania a w zakresie odwołania od decyzji z dnia 8 maja 2017 roku / oświadczenie wnioskodawcy protokół rozprawy 00:26:51 i pełnomocnika ZUS 00:27:47 CD k- 84/.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

W dniu 23 listopada 2016 roku zapadł wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi w sprawie o sygnaturze akt III AUa 2202/15, mocą którego wnioskodawcy A. W. zostało przyznane prawo do emerytury od dnia 1 stycznia 2014 roku . W powyższym wyroku Sąd Apelacyjny nie orzekł o odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w wypłacie świadczenia ani o odsetkach /wyrok SA w aktach III AUa 2202/15/.

Wyrok wraz z uzasadnieniem organ rentowy otrzymał w dniu 23 lutego 2017 roku /dowód doręczenia k- 232 akt III AUa 2202/15 /.

W dniu 16 marca 2017 roku organ rentowy zwrócił się do wnioskodawcy celem uzupełnienia dokumentów niezbędnych do rozpatrzenia wniosku o emeryturę z 20.01.2014 roku . Ponadto powiadomiono wnioskodawcę o przesunięciu terminu wydania decyzji w sprawie o przyznanie emerytury z uwagi na brak dokumentów niezbędnych do wydania decyzji . W zawiadomieniu wskazano szczegółowo jakie dokumenty wnioskodawca powinien uzupełnić / zawiadomienie w aktach ZUS/

W dniu 20 marca 2017 roku wnioskodawca dostarczył do organu rentowego zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy w K., wydane w tym dniu potwierdzające okres zarejestrowania jako osoba bezrobotne od 20.03.2009 do 16.01.2017 roku, wraz z oświadczeniem wnioskodawcy ,że od 2014 roku nie pracował / zaświadczenie PUP w K. i oświadczenie wnioskodawcy w aktach ZUS/.

W dniu 7 kwietnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał decyzją emeryturę wnioskodawcy od dnia 1 stycznia 2014 roku , tj. od daty wskazanej w wyroku Sądu. Na mocy powyższej decyzji wnioskodawcy wypłacono emeryturę za okres od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia 31 marca 2017 roku oraz ustalono kwotę emerytury do wypłaty począwszy od miesiąca kwietnia 2017 roku. Termin płatności świadczenia ustalono na 25 dzień każdego miesiąca / decyzja w aktach ZUS/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie, opierając się na dokumentach załączonych do akt w tym do akt ZUS. Wobec cofnięcia odwołania w zakresie decyzji z dnia 7 kwietnia 2017 roku Sąd pominął opinie biegłej z zakresu księgowości ponieważ merytorycznie nie kontrolował merytorycznie decyzji z dnia 7 kwietnia 2017 roku. Nie mniej jednak wskazać należy ,że w ocenie Sądu opinia biegłej zarówno pisemna jak i ustna jest rzetelna i wyczerpująca. Sad nie dopatrzył się żadnych okoliczności pozwalających na jej zdyskredytowanie , szczególnie w kontekście złożonych na rozprawie w dniu 5 czerwca 2018 roku wyjaśnień i opinii ustnej uzupełniającej. Podczas rozprawy biegła szczegółowo i przystępnie wyjaśniła wszelkie wątpliwości wnioskodawcy.

Sąd zważył ,co następuje :

Odwołanie wnioskodawcy od decyzji z dnia 8 maja 2017 roku nie jest zasadne i podlega oddaleniu. Wydana w sprawie decyzja odpowiada prawu.

Znajduje ona podstawę prawną w treści przepisu art.118 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r poz. 887 ze zm ), który stanowi ,że organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120 powyższej ustawy .

W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.(ust 1a).

Jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego wysokość, organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w ust. 1.(ust.2)

Jeżeli na podstawie przedstawionych środków dowodowych nie jest możliwe ustalenie prawa lub wysokości świadczenia, za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności, o której mowa w ust. 1, uważa się datę końcową dodatkowego terminu do przedstawienia niezbędnych dowodów, wyznaczonego przez organ rentowy, albo datę przedstawienia tych dowodów.(ust 3)

Przy dokonywaniu wypłaty wynikającej z decyzji ponownie ustalającej prawo do świadczenia lub jego wysokość, ust. 1-3 stosuje się odpowiednio, z zastrzeżeniem ust. 5.(ust 4)

Wypłata świadczenia wynikająca z decyzji, o której mowa w ust. 4, następuje w najbliższym terminie płatności świadczenia albo w następnym terminie płatności, jeżeli okres między datą wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji a najbliższym terminem płatności jest krótszy niż 30 dni.(ust 5)

Jednocześnie przepis art. 85 ust 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 roku poz. 1778 ze zm) stanowi, że jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Jak wskazał Sąd Najwyższy wyroku z dnia 4 września 2013 roku jaki zapadł w sprawie o sygnaturze akt II UK 315/12 (OSNP 2014/11/161) Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest obowiązany do wypłaty odsetek także wtedy, gdy opóźnienie w ustaleniu prawa i wypłacie świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego jest skutkiem przyczyn niezależnych od ZUS. Natomiast Sąd Apelacyjny w Łodzi rozpoznając sprawę o sygnaturze akt III AUa 308/15 (LEX nr 1960721) w wyroku z dnia 3 listopada 2015 roku wskazał ,że aby stwierdzić, iż organ rentowy wypłacając świadczenie z opóźnieniem nie ponosi za to opóźnienie odpowiedzialności, konieczne jest wykazanie, że w przepisanym terminie, przesłanki spełnienia określonego świadczenia nie były wykazane, a zatem ZUS nie mógł jednoznacznie stwierdzić nabycia prawa do określonego świadczenia.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy wskazać należy ,że w ocenie Sądu organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za wypłatę wnioskodawcy emerytury od stycznia 2014 roku dopiero w kwietniu 2017 roku, na mocy zaskarżonej decyzji z dnia 7 kwietnia 2017 roku. Nie sposób bowiem stwierdzić ,że w 2014 roku kiedy to wnioskodawca po raz pierwszy złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury wszystkie okoliczności konieczne do wydania decyzji przyznającej prawo do emerytury były spełnione. W ocenie Sądu nie sposób podzielić zapatrywania wnioskodawcy ,że już w 2014 roku wszystkie okoliczności przedstawione organowi rentowemu uzasadniały przyznanie prawa do emerytury. Nie może umknąć uwadze okoliczność ,że dopiero w postępowaniu toczącym się przed Sądem Apelacyjnym w Łodzi doszło do zmiany zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa od stycznia 2014 roku. Sąd Okręgowy w Łodzi uznał za konieczne przeprowadzenie postępowania dowodowego obejmującego zarówno analizę dokumentów jak i dopuszczenie dowodu z zeznań świadków. W zakresie zeznań świadków, dowód ten jest niedopuszczalny przed organem rentowym co wynika z treści przepisu § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Przepis ten stanowi bowiem ,że okresy pracy w warunkach szczególnych stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy. Regulacja przepisu §2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma jednak zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (vide: uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84). Dlatego też wnioskodawca dopiero przed Sądem w rozpoznawanej sprawie miał możliwość wykazania ,iż pracował w warunkach szczególnych w oparciu o zeznania świadków , dokumentację pracowniczą i własne zeznania.

Wnioskodawca w procesie toczącym się przed Sądem Okręgowym w Łodzi pod sygn. akt VIIIU 1130/14 musiał wykazać innymi środkami dowodowymi niż świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych ,że w tych warunkach pracował w spornym okresie czasu w firmie (...), ponieważ nie wykazał zatrudnienia w warunkach szczególnych przed ZUS w wymiarze co najmniej 15 lat. W toku procesu wnioskodawca podnosił ,że w innych zakładach w innych okresach czasu również pracował w warunkach szczególnych ale nie zachowała się żadna dokumentacja pracownicza na tą okoliczność. Tak więc na dzień złożenia wniosku o emeryturę organ rentowy nie dysponował dokumentami pozwalającymi na ustalenie okoliczności faktycznych i stwierdzenie ,że wnioskodawca posiada staż pracy w warunkach szczególnych wymagany do przyznania emerytury w obniżonym wieku.

W wyroku z dnia 23 marca 2017 roku Sąd Apelacyjny w Łodzi rozpoznając sprawę o sygnaturze akt IIIAUa 90/16 ( LEX nr 2295218) wskazał ,że zawarte w art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych . określenie "nie ustalił prawa do świadczenia" oznacza zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej przyznania świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania. W tym drugim wypadku chodzi o takie sytuacje, w których organ rentowy, odmawiając przyznania świadczenia, naruszył przepisy prawa materialnego określające przesłanki nabycia prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego, przy czym dla powstania obowiązku wypłaty odsetek konieczne jest stwierdzenie naruszenia prawa przez organ rentowy, prawomocnym wyrokiem sądu zmieniającym decyzję organu rentowego i przyznającym prawo do tego świadczenia. Błędy organu rentowego stanowiące podstawę obowiązku wypłaty odsetek można podzielić na błędy w wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu prawa oraz błędy w ustaleniach faktycznych, będące skutkiem naruszenia przepisów proceduralnych. Z błędem w wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu prawa mamy do czynienia wówczas, gdy na podstawie prawidłowo i kompletnie zebranego materiału dowodowego i po ustaleniu niezbędnych okoliczności organ rentowy wydaje decyzję odmawiającą ustalenia prawa, ponieważ dokonuje błędnej interpretacji obowiązujących przepisów mających zastosowanie w ustalonym stanie faktycznym sprawy. Możliwa jest również sytuacja, że przyznanie prawa do świadczenia nastąpi na skutek ustaleń faktycznych sądu. W takiej sytuacji, organ rentowy nie będzie ponosił odpowiedzialności za to opóźnienie, jeśli wykaże że w przepisanym terminie nie dysponował materiałem umożliwiającym przyznanie uprawnionemu świadczenia. Przy ustalaniu odpowiedzialności organu rentowego istotne jest uwzględnienie tego czy organ rentowy w ramach swoich kompetencji i nałożonych obowiązków poczynił wszystkie możliwe ustalenia faktyczne i wyjaśnił wszystkie okoliczności konieczne do wydania decyzji. Jeżeli bowiem zmiana decyzji w postępowaniu odwoławczym będzie uzasadniona ustaleniami co do okoliczności, które nie były i nie mogły być znane organowi rentowemu, nie będzie podstaw do uznania, iż opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność. Pamiętać bowiem należy, że w postępowaniu emerytalno-rentowym dowodem jest tylko to, co prawo uznaje za dowód i jako dowód dopuszcza.

Natomiast po wydaniu wyroku przez Sąd Apelacyjny w Łodzi z dnia 23 listopada 2016 roku i doręczeniu go organowi rentowemu decyzja w przedmiocie emerytury wnioskodawcy została wydana w terminie zakreślonym przez przepis art. 118 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych . W dniu 20 marca 2017 roku wnioskodawca złożył dokumenty niezbędne do ustalenia jego emerytury . Decyzja emerytalna został wydana w dniu 7 kwietnia 2017 roku a więc w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji.

Wobec powyższego Sąd oddalił odwołanie w zakresie decyzji z dnia 8 maja 2017 roku.

W zakresie decyzji z dnia 7 kwietnia 2017 roku Sąd na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. art. 203§4 k.p.c. i art. 469 k.p.c. umorzył postępowanie w sprawie ponieważ wnioskodawca cofnął odwołanie od powyższej decyzji, za zgodą organu rentowego. W ocenie Sądu cofnięcia odwołania przez wnioskodawcę nie sposób uznać za czynność sprzeczną z prawem , zasadami współżycia społecznego czy zmierzająca do obejścia prawa. W ocenie sądu czynność wnioskodawcy nie naruszała również słusznego interesu ubezpieczonego. Tylko bowiem w powyższych okolicznościach Sąd ma prawo uznać ,że czynność strony jest niedopuszczalna. Podnieść należy ,że do cofnięcia odwołania doszło bezpośrednio przed zamknięciem rozprawy, po przeprowadzeniu całego postępowania dowodowego , które miało na celu wykazanie czy jego emerytura jest faktycznie zaniżona. W sprawie dwie opinie wydawał biegły z zakresu księgowości, w ocenie którego nie doszło do zaniżenia świadczenia. Dlatego też nie sposób uznać ,że cofnięcie odwołania w sprawie było niedopuszczalne z uwagi na naruszenie słusznego interesu ubezpieczonego. Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 4 września 2012 roku w sprawie o sygnaturze akt I UK 141/12 ( OSNP 2013/ 17-18/214) cofnięcie odwołania w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych narusza słuszny interes ubezpieczonego (art. 469 k.p.c.), gdy odwołanie jest oczywiście uzasadnione. Natomiast Sąd Apelacyjny w Szczecinie w postanowieniu z dnia 20 stycznia 2014 roku jakie zapadło w sprawie o sygnaturze akt IIIAUz 490/13 ( LEX nr 1419132) wskazał ,że cofnięcie odwołania od decyzji organu rentowego jest de facto cofnięciem wniosku o udzielenie ochrony prawnej roszczeniu procesowemu, innymi słowy, sprawia, że udzielenie ochrony prawnej w postaci wydania wyroku staje się bezprzedmiotowe i niedopuszczalne. Należy podzielić przy tym stanowisko, że dokonanie wykładni klauzuli generalnej "słusznego interesu ubezpieczonego" jest możliwe wyłącznie na podstawie okoliczności konkretnej sprawy. Podkreślenia wymaga, że cofnięcie odwołania od decyzji w ogóle nie stanowi "oświadczenia woli" w rozumieniu przepisów prawa cywilnego. Cofnięcie odwołania od decyzji organu rentowego jest cofnięciem wniosku o udzielenie ochrony prawnej roszczeniu procesowemu, a tym samym wyrazem prawa strony do dysponowania przedmiotem procesu oraz odwołalności czynności procesowej. Dalej należy wskazać, że czynność dyspozycyjna strony, jaką jest cofnięcie odwołania od decyzji, podlega ocenie sądu pod kątem zgodności z prawem i zasadami współżycia społecznego, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, także pod kątem nienaruszania słusznego interesu pracownika czy ubezpieczonego.

Wskazać należy ,że Sąd nie dopatrzył się żadnych okoliczności , które uzasadniałyby wniosek złożony w dniu 12 czerwca 2018 roku przez wnioskodawcę o otwarcie zamkniętej rozprawy na nowo na podstawie art. 225 k.p.c. Podnieść należy ,że okoliczności wskazane przez wnioskodawcę uzasadniające jego wniosek sprowadzają się do zakwestionowania opinii biegłej. Opinia biegłej była znana wnioskodawcy już w dniu rozprawy, bowiem zapoznając się z aktami w czytelni zapoznał się z jej treścią / pismo wnioskodawcy k- 80/ . Podczas rozprawy Sąd dopuścił z urzędu dowód z ustnej uzupełniającej opinii biegłej księgowej, która wyczerpująco i w sposób przystępny wyjaśniła dlaczego wnioskodawcy przysługuje emerytura wyliczona przez organ rentowy i dlaczego wyliczenie to jest prawidłowe. Biegła ponadto odpowiedziała na wszystkie pytania wnioskodawcy dotyczące wyliczenia emerytury i wyjaśniła wszelkie wątpliwości zgłaszane przez wnioskodawcę. Podczas rozprawy Sąd dwukrotnie pytał wnioskodawcę czy chce złożyć nowe wnioski dowodowe ale wnioskodawca wskazał ,że nie udało mu się zgromadzić żadnych nowych dokumentów dotyczących spornych okresów zatrudnienia a po wydaniu opinii uzupełniającej przez biegłą oświadczył ,że wniosków dowodowych nie składa. Nie wnosił również o odroczenie rozprawy. Natomiast po uzupełniającej ustnej opinii biegłej wnioskodawca podjął decyzję o cofnięciu swojego odwołania. W swoim wniosku z dnia 12 czerwca 2018 roku wnioskodawca nie wskazał żadnych okoliczności, które uzasadniałyby otwarcie rozprawy na nowo. Zarzut wnioskodawcy sprowadził się do wskazania ,że biegła nie przedstawiła innego wariantu a wyliczenia wnioskodawcy są inne. W tym miejscu przypomnieć należy ,że biegła wydawała opinie zgodnie z tezą dowodową zakreśloną przez Sąd w postanowieniu z dnia 7 marca 2018 roku czyli wyliczenia emerytury wnioskodawcy na podstawie dokumentów w wariancie najkorzystniejszym. Ponadto należy zwrócić uwagę na fakt ,że wnioskodawca podczas rozprawy został pouczony ,iż w sytuacji odnalezienia dokumentacji płacowej zawsze może złożyć wniosek do organu rentowego o ponowne wyliczenie emerytury.

Mając powyższe na uwadze Sąd w zakresie odwołania od decyzji z dnia 7 kwietnia 2018 roku umorzył postępowanie w sprawie.