Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 05.03.2024 r., Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, uchylił decyzję z dnia 12.07.2021 r. znak: 15/GI/05247733-2 o przyznaniu renty rolniczej oraz decyzję z dnia 05.08.2021 r. znak: 15/GI/05247733-2 o ponownym ustaleniu wysokości renty rolniczej oraz odmówił U. T. na podstawie art. 21 ustawy z dnia 21.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2024 r., poz. 90) prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy od 20.05.2021 r. do 30.06.2023 r. wskazując, że pomimo tego, że podlegała ubezpieczeniu emerytalno- rentowemu przez okres co najmniej 5 lat w okresie 10 lat przed złożeniem wniosku o rentę nie spełnia warunków do przyznania renty rolniczej określonych w art. 21 ust 1 pkt 3 i ust 1a – całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym nie powstała w trakcie podlegania ubezpieczeniu rolniczemu ani w okresie 18 miesięcy od ustania tego ubezpieczenia (18 miesięcy po ustaniu ubezpieczenia przypadało na dzień 22.05.2019 r. Ponadto, jak ZUS wskazywał, ubezpieczona nie legitymuje się 25- letnim okresem podlegania ubezpieczeniu emerytalno – rentowemu.

(decyzja – k. 85-86 verte załączonych do sprawy akt KRUS)

Odwołanie od w/w decyzji złożyła U. T. podkreślając, że nie miała wiedzy o tym, że prawo obligowało ją do tego, aby fakt zawarcia przez jej męża umowy dzierżawy z dnia 23.11.2017 r. ujawnić. Ubezpieczona jak wskazała w odwołaniu, nie przypuszczała że zawarcie tejże umowy na podstawie której wydzierżawiono grunty rolne o pow. 4,25 ha spowoduje w konsekwencji wydanie w stosunku do niej przez KRUS niekorzystnej decyzji odmawiającej jej prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy. Ubezpieczona, jednocześnie, podniosła, iż, przez cały okres działalności rolniczej, jej mąż, opłacał podatek rolny oraz w dalszym ciągu wspólnie prowadzili działalność rolniczą na pozostałym niewydzierżawionym gruncie. Z uzasadnienia odwołania wynika też, że ubezpieczona cierpi na problemy ortopedyczne i ma trudną sytuację materialną

(odwołanie – k. 3-3 verte)

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy podtrzymał stanowisko zawarte w uzasadnieniu decyzji i wniósł o oddalenie odwołania.

(odpowiedź na odwołanie – k. 4-5 verte)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni urodziła się w dniu (...)

(okoliczność bezsporna)

Wnioskodawczyni podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników jako małżonek rolnika od 01.11.1996 r.

(okoliczność bezsporna)

W dniu 7.05.2021 r. odwołująca złożyła do organu rentowego wniosek o przyznanie renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. We wniosku tym odwołująca oświadczyła, że nie zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej oraz wskazała, że jej mąż jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 5,01 ha fizycznych. Do wniosku wnioskodawczyni dołączyła kwestionariusz dotyczący okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, w którym wpisała następujące okresy:

- od 22.05.1986 r. do 19.06.1990 r.- brak ubezpieczenia,

- od 20.06.1990 r. do 05.03.1991 r. - zasiłek dla bezrobotnych (zaświadczenie z PUP),

- od 06.03.1991 r. do 07.04.1991 r. - brak ubezpieczenia,

- od 08.04.1991 r. do 06.06.1991 r. - zasiłek dla bezrobotnych (zaświadczenie z PUP),

- od 07.06.1991 r. do 16.05.1993 r. - brak ubezpieczenia,

- od 17.05.1993 r. do 30.11.1993 r. - praca zawodowa (świadectwo pracy),

- od 01.12.1993r. do 01.12.1993 r. - brak ubezpieczenia,

- od 02.12.1993 r. do 01.12.1994 r. - zasiłek dla bezrobotnych (zaświadczenie z PUP),

- od 02.12.1994 r. do 14.05.1995 r. - brak ubezpieczenia,

- od 15.05.1995 r. do 30.11.1995 r. - praca zawodowa (świadectwo pracy),

- od 01.12.1995 r. do 01.12.1995 r. - brak ubezpieczenia,

- od 02.12.1995 r. do 31.10.1996 r. - zasiłek dla bezrobotnych (zaświadczenie z PUP),

- od 01.11.1996 r. do nadal - praca w gospodarstwie męża.

W kwestionariuszu dotyczącym okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników oraz okresów podlegających zaliczeniu do tego ubezpieczenia wnioskodawczyni wskazała, że pracuje w gospodarstwie rolnym męża od 01.11.1996 r.

(wniosek – k. 1-3, kwestionariusz – k. 4 załączonych do sprawy akt KRUS)

Orzeczeniem lekarza rzeczoznawcy Kasy z dnia 10.06.2021 r. wnioskodawczyni została uznana za okresowo całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym od 20.05.2021 r. do czerwca 2023 r.

(orzeczenie – k. 39 załączonych do sprawy akt KRUS)

(...) Inspektorat Orzecznictwa Lekarskiego KRUS nie wniósł zarzutu wadliwości od w/w orzeczenia, zatem stało się ono prawomocne.

(okoliczność bezsporna)

Zatem, decyzją z dnia 12.07.2021 r. KRUS na podstawie art. 21 ustawy z dnia 21.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników przyznał skarżącej prawo do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym od 20.05.2021 r. do 30.06.2023 r.

(decyzja z dnia 12.07.2021 r. – k. 43-45, decyzja z dnia 05.08.2021 r. – k. 64-65 załączonych do sprawy akt KRUS)

W dniu 06.12.2023 r. w P. Terenowej KRUS w S. przedłożona została umowa dzierżawy z dnia 23.11.2017 r., zawarta pomiędzy D. T. (mężem ubezpieczonej), a G. K., z której wynika, że mąż ubezpieczonej wydzierżawił posiadane grunty rolne o powierzchni 4,25 ha położone w miejscowości Z., gm. G..

(akt notarialny – k. 71-74 verte, oświadczenie – k. 75 – 75 verte, umowa dzierżawy – k. 76-76 verte załączonych do sprawy akt KRUS)

Decyzją z dnia 13.12.2023 r. KRUS stwierdził ustanie ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy wobec D. T. oraz U. T. od 23.11.2017 r., tj. od daty rozpoczęcia dzierżawy gruntów rolnych o powierzchni 4,25 ha położone w miejscowości Z..

(decyzja – k. 77-78 załączonych do sprawy akt KRUS)

Wskutek ujawnienia nowych okoliczności, nieznanych organowi rentowemu, a istniejących przed wydaniem decyzji z 12.07.2021 r. oraz decyzji z 05.08.2021 r. organ rentowy 16.02.2024 r. zawiadomił U. T. o wszczęciu postępowania w sprawie zmiany lub uchylenia decyzji.

(zawiadomienie – k. 81-81 verte załączonych do sprawy akt KRUS)

Zawiadomienie odebrano 20.02.2024 r.

(potwierdzenie odbioru – k. 81a załączonych do sprawy akt KRUS)

Organ rentowy nie otrzymał żadnych wyjaśnień od odwołującej w zakreślonym terminie, wobec czego na podstawie zaskarżonej decyzji z 05.03.2024 r. uchylił prawomocną decyzję z 12.07.2021 r., znak: 15/GI/05247733-2 o przyznaniu renty rolniczej oraz 05.08.2021 r., znak: 15/GI/05247733-2 o ponownym ustaleniu wysokości rolniczej, a także odmówił wnioskodawczyni prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy od 20.05.2021 r. do 30.06.2023 r.

(decyzja – k. 85-86 verte załączonych do sprawy akt KRUS)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U.2024.0.90), renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1) podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres tj. co najmniej 5 lat - jeżeli całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w wieku powyżej 30 lat;

2) jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym;

3) całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w okresach, o których mowa w art. 20 ust. 1 pkt. 1 i 2, lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Art. 21 ust. 1a w/w ustawy stanowi, że przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt. 1 i 2 do okresów ubezpieczenia zalicza się okresy:

1) podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983-1990;

2) prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym, po ukończeniu 16 roku życia, przed dniem 1 stycznia 1983 r.

Wprowadzono zmianę do ustawy z dnia 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2024 r. poz. 90) dodając art. 21 ust. la, który stanowi, że przepisu art. 21 ust 1 pkt. 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat.

Zgodnie z art. 44 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników prawo do świadczeń z ubezpieczenia lub ich wysokość ustala się ponownie na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu na zasadach określonych w przepisach emerytalnych.

Zgodnie z art. 114 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2023.0.1251), W sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli:

1) po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość;

2) decyzja została wydana w wyniku przestępstwa;

3) dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;

4) decyzja została wydana na skutek świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego przez osobę pobierającą świadczenie;

5) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone, zmienione albo stwierdzono jego nieważność;

6) przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego.

O wszczęciu postępowania z urzędu w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji, o której mowa w ust. 1, organ rentowy zawiadamia niezwłocznie osobę zainteresowaną (art. 114 ust 1d w/w ustawy).

Uchylenie lub zmiana decyzji, o której mowa w ust. 1, nie może nastąpić, jeżeli od dnia jej wydania upłynął okres:

1) 10 lat – w przypadkach określonych w ust. 1 pkt 2–4;

2) 5 lat – w przypadkach określonych w ust. 1 pkt 1 i 5;

3) 3 lat – w przypadku określonym w ust. 1 pkt 6 (art. 114 ust 1e w/w ustawy).

Przepisu ust. 1e nie stosuje się, jeżeli:

1) w wyniku uchylenia lub zmiany decyzji z przyczyn określonych w ust. 1 osoba zainteresowana nabędzie prawo do świadczenia lub świadczenie w wyższej wysokości;

2) uchyleniu lub zmianie podlega decyzja o ustaleniu kapitału początkowego, który nie został uwzględniony do obliczania wysokości emerytury ustalonej prawomocną decyzją (art. 114 ust 1f w/w ustawy).

Wnioskodawczyni podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników do dnia 22.11.2017 r., a to oznacza że orzeczona całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym w dniu 10.06.2021 r. na podstawie orzeczenia lekarza Rzeczoznawcy Kasy nie powstała w trakcie podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, ani w ciągu 18 miesięcy od ustania tego ubezpieczenia.

Zgodnie z art. 6 pkt. 11 ww. ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników - ilekroć w ustawie jest mowa o ubezpieczeniu emerytalno-rentowym - rozumie się ubezpieczenie emerytalno-rentowe określone w ustawie.

Na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów do ustalenia prawa do renty pozostają okresy:

• od 20.06.1990 r. do 05.03.1991 r.

• od 08.04.1991 r. do 06.06.1991 r.

• od 17.05.1993 r. do 30.11.1993 r.

• od 02.12.1993 r. do 01.12.1994 r.

• od 15.05.1995 r. do 30.11.1995 r.

⚫

od 02.12.1995 r. do 22.11.2017 r.

Łącznie 24 lata, 8 miesięcy i 5 dni.

Pomimo tego że wnioskodawczyni podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 5 lat w okresie 10 lat przed złożeniem wniosku o rentę, to nie spełnia warunków do przyznania renty rolniczej określonych w art. 21 ust. 1 pkt. 3 i ust. 1a - całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym nie powstała w trakcie podlegania ubezpieczeniu rolniczemu ani w okresie 18 miesięcy od ustania tego ubezpieczenia (18 miesięcy po ustaniu ubezpieczenia przypadało na dzień 22.05.2019 r.). Zdaniem sądu KRUS prawidłowo ustalił także, że skarżąca biorąc pod uwagę treść art. 21 ust. 1a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników nie posiada także 25-letniego stażu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, bowiem na podstawie zgromadzonej dokumentacji do prawa do renty rolniczej, zaliczono odwołującej okresy: od 20.06.1990 r. do 05.03.1991 r., od 08.04.1991 r. do 06.06.1991 r., od 17.05.1993 r. do 30.11.1993 r., od 02.12.1993 r. do 01.12.1994 r., od 15.05.1995 r. do 30.11.1995 r., od 02.12.1995 r. do 22.11.2017 r., co łącznie dało 24 lata 8 miesięcy i 5 dni. Wskazana okoliczność oznacza, że wobec U. T. nie może zostać zastosowany przepis art. 21 ust. 1a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Odwołująca, zatem nie spełniła warunków do przyznania prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Nie sposób, również, pomijać, że we wniosku o przyznanie renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym z dnia 7.05.2021 r., wnioskodawczyni oświadczyła, że nie zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej, a nadto że jej mąż jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 5,01 ha fizycznych. Również w kwestionariuszu dotyczącym okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników oraz okresów podlegających zaliczeniu do tego ubezpieczenia wnioskodawczyni wskazała, że pracuje w gospodarstwie rolnym męża od 01.11.1996 r. do nadal. Zdaniem sądu odwołująca zataiła przed KRUS –em fakt zawarcia umowy dzierżawy z 23.11.2017 r. pomiędzy D. T. (mężem ubezpieczonej), a G. K., pomimo tego że obowiązujące prawo zobowiązywało ją do tego, aby okoliczność zawarcia tego rodzaju umowy ujawnić. Stąd też, tutejszy sąd zgadza się z organem rentowym, że ubezpieczona przemilczała przed KRUS-em, że wspólnie z mężem nie prowadzą działalności rolniczej powyżej 1 ha przeliczeniowego. Faktyczna realizacja umowy dzierżawy z dnia 23.11.2017 r. została potwierdzona zgodnymi oświadczeniami stron umowy, a także sołtysa wsi Z. W. G. złożonymi 06.12.2023 r. W świetle powyższego nie budzi wątpliwości, że wnioskodawczyni wraz z mężem przestali prowadzić działalność rolniczą na gruntach o pow. 1 ha przeliczeniowego. Nawet gdyby ubezpieczona podczas ubiegania się o rentę rolniczą powiadomiła organ rentowy, że nie prowadzi działalności rolniczej wspólnie z mężem powyżej 1 ha przeliczeniowego, to takiej renty rolniczej by nie otrzymała.

Wniesione, przez ubezpieczoną, odwołanie nie zawierało żadnych argumentów, mogących podważyć prawidłowość wydanej przez KRUS zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wnioskodawczyni pomimo prawidłowego powiadomienia, nie stawiła się na rozprawę w dniu 21.08.2024 r. pozbawiając się tym samym możliwości ustosunkowania się do twierdzeń pozwanego organu rentowego.

Końcowo należy wskazać, że, w niniejszej sprawie, nie znajdują zastosowania zasady współżycia społecznego, do których w uzasadnieniu odwołania nawiązywała ubezpieczona. Nie ulega wątpliwości, że przepisy regulujące system ubezpieczeń społecznych nie przewidują generalnej zasady jaką są zasady współżycia społecznego. Przepisy ubezpieczeniowe są na tyle formalne i ścisłe, że nie można tu kierować się zasadami słuszności. Ponadto w utrwalonym orzecznictwie przesądzono, że do złagodzenia rygorów prawa ubezpieczeń społecznych nie stosuje się ani art. 5 k.c. ani art. 8 k.p., bo przepisy prawa ubezpieczeń społecznych mają charakter przepisów prawa publicznego (por. wyrok SN z 16.06.2011 r. III UK 214/10 LEX nr 1095955, wyroku SN z14.12.2005 r., III UK 120/05, OSNP 2006/21-22/338; wyrok SN z 23.10.2006 r., I UK 128/06, OSNP 2007/23-24/359 ).

Wobec powyższe, należało uznać, iż zaskarżona decyzja ZUS jest jak najbardziej prawidłowa, a Sąd, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, nie znajduje podstaw do jej zmiany.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy w Łodzi, w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie wnioskodawczyni, jako bezzasadne.