Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11.05.2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887) po rozpatrzeniu wniosku z dnia 17.04,2023 r przeliczył emeryturę H. P. od 1.04.2023 roku. Do ustalenia wysokości emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia – wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosi 80,67 %, podstawa wymiaru po waloryzacji wynosi 3478,03 zł. Do ustalenia wysokości emerytury zakład uwzględnił okresy składkowe w wymiarze 301 miesięcy. Wysokość emerytury obliczono w następujący sposób: 24 % (...),37 = 546,09 zł, (301 x 1,3 %)/12x1835,54 zł= 598,57 zł, łącznie 1144,66 zł, po waloryzacji – 2168,76 zł. Do emerytury przysługuje dodatek pielęgnacyjny w kwocie 294,39 zł.

/decyzja – k. 11 akt ZUS/

Odwołanie od powyżej decyzji wniósł ubezpieczony, podnosząc, że wyliczona emerytura jest zaniżona, wskazując, że do wyliczeń przyjęto tylko stawkę godzinową, bez dodatków w postaci dodatku brygadzistowskiego i za godziny nadliczbowe

/odwołanie – k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podniósł, że wysokość emerytury ubezpieczonego była ustalona prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 15.09.2009 roku, przy przyjęciu 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu tj. z lat 1967 – 1974, 1976 – 1987 według wskaźnika podstawy wymiaru w wysokości 80,58 % i kwoty bazowej wynoszącej 2275,37 zł. Wyliczając świadczenie organ rentowy uwzględnił stawki godzinowe wynagrodzenia oraz wartości procentowe premii(z pominięciem nieczytelnych wpisów) wynikające ze złożonych angaży dotyczących zatrudnienia w Zakładach (...) w A. od 25.07.1966 do 31.08.1984. W dniu 17.04.2023 roku ubezpieczony złożył wniosek o ponowne przeliczenie emerytury w oparciu o karty zarobkowe za 1984 r z tytułu zatrudnienia w Zakładach (...) za 1984 rok. Organ rentowy przeliczył podstawę wymiaru za 1984 rok z uwzględnieniem ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy w wysokości 3819 zł za sierpień 1984.

/odpowiedź na odwołanie – k. 4/

W piśmie z dnia 2.10.2023 r ubezpieczony reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika podniósł, iż niezasadnie organ rentowy pominął przy wyliczeniu emerytury przepracowane godziny nadliczbowe. Nadto wskazał, że organ rentowy nie wykazał metodologii zmiany współczynnika istotnego dla wymiaru świadczenia emerytalnego , w konsekwencji powodów dla przyjęcia wartości 80,58 % w miejsce uprzedniego współczynnika rentowego w wysokości 130,07 % oraz nie jest jasnym dla skarżącego w jakich okolicznościach zostały pominięte poszczególne składniki wynagrodzenia chociażby w postaci premii regulaminowych oraz premii brygadzisty.

/pismo – k. 35/

W piśmie z dnia 9.11 2023 r pełnomocnik ubezpieczonego sprecyzował, że wnosi o uwzględnienie w wysokości świadczenia emerytalnego składnika wynagrodzenia w postaci wynagrodzenia za godziny nadliczbowe w okresie zatrudnienia ubezpieczonego w (...) S., tj. w okresie 25.07.1966 – 31.08.1984 przyjąwszy stawkę godzinową za pracę w godzinach nadliczbowych, tożsamą ze stawką godzinową dla wynagrodzenia zasadniczego w kolejnych latach zatrudnienia oraz ilość godzin nadliczbowych w wymiarze co najmniej 50 godzin w skali miesiąca.

/pismo –k. 57/

W piśmie z dnia 17.11.2023 r organ rentowy poniósł, że co do wysokości zarobków ze spornego okresu istnieje prawomocny wyrok w sprawie IX U 729/09, w którym także został przyjęty wskaźnik 80,58 % i nowa kwotę bazowa wynosząca 2275,37 zł. Wysokość emerytury ustalono na podstawie angaży (1966 – 1978) oraz wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej (1967 – 1969). Wskazał, że na podstawie nieprecyzyjnych zeznań świadków i wnioskodawcy brak możliwości hipotetycznego wyliczenia świadczenia w oparciu o założenie wskazane przez wnioskodawcę.

/pismo – k. 63/

Na rozprawie w dniu 12.12.2023 r wnioskodawca reprezentowany przez pełnomocnika wniósł o hipotetyczne wyliczenie emerytury łącznie przy uwzględnieniu wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, przy czym zostały dostarczone dokumenty za 1984 rok.

/e – prot. z dnia 12.12.23 00:01:12/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca H. P. urodził się w dniu (...) W okresie od 15.05.1989 do 31.10.2008 r pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy, a od dnia 1.11.2008 r pobiera emeryturę. Wysokość emerytury ustalono na podstawie podstawy wymiaru renty, tj. wynagrodzenia z jednego roku kalendarzowego od 3.1987 do 4.1998 – wskaźnik wysokości podstawy wymiaru – 135,07% i kwoty bazowej – 717,16 zł.

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 3.03.2009 r przeliczono wysokość emerytury z uwzględnieniem kwot wynagrodzeń z przedłożonych kart wynagrodzeń z lat 1979 – 1984 (karty wynagrodzeń zawierały rubrykę w postaci m.in.premii, dodatku za godziny nadliczbowe) z tytułu zatrudnienia w (...) S.. Jednak przyjęty wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przyjęty do obliczenia renty – wynoszący 135,07 % okazał się wskaźnikiem najkorzystniejszym. Nie uwzględniono wynagrodzeń za lata1966 – 1978, ponieważ na angażach była stawka godzinowa.

/okoliczność bezsporna, karty wynagrodzeń w aktach ZUS/

Na skutek odwołania wnioskodawcy od tej decyzji toczyło się postępowanie w sprawie IX U 729/09.Wyrokiem z dnia 15.09.2009 r Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił powyższą decyzję i zobowiązał organ rentowy do wyliczenia emerytury z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu tj. z lat 1967 – 1974, 1976-1987 według wskaźnika podstawy wymiaru w wysokości 80,58 % i kwotą bazową wynoszącą 2275,37 zł. Na podstawie angaży przyjęto stawkę godzinową i od 1.04.1968, 14.11.1970, 3.04.1971, 1.06.1976 – premię w wymiarze procentowym.

/bezsporne/

Decyzją z dnia 8.10.2009 roku organ rentowy wykonał prawomocny wyrok SO z dnia 15.09.2009 roku .

/bezsporne/

Wnioskodawca nie zaskarżył powyższej decyzji.

/bezsporne/

W dniu 17.04.2023 r wnioskodawca złożył wniosek o ponowne przeliczenie emerytury w oparciu o karty zarobkowe za 1984.Załączono karty z 03.,05., 06., 07,05.1984.

/wniosek – k. 2 akt ZUS/

Na skutek tego wniosku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję, doliczając ekwiwalent za urlop za sierpień 1984.

/bezsporne/

Wnioskodawca w okresie 28.07.1966 – 31.08.1984 r był zatrudniony na stanowisku robotnika magazynowo – transportowego w (...) S. w A.. Pracował w tym okresie w godzinach nadliczbowych. Ilość godzin zależała od ilości dostaw.

/zeznania wnioskodawcy – e – prot. z dnia 12.09.23 00:11:58 w zw.z e – prot. z dnia 13.02.2024 r 00:03:16, zeznania świadka K. A. 00:17:10, zeznania świadka J. S. e – prot.z dnia 24.10.2023 r 00:06:17, E. (...):22:06/

Przy przyjęciu kwot wynagrodzeń za godziny nadliczbowe z załączonych do wniosku o przeliczenie kart zarobkowych za 1984 rok emerytura wynosi 2168,76 zł przy przyjęciu wskaźnika podstawy wymiaru w wysokości 80,67 %. Kwoty wynagrodzenia za godziny nadliczbowe były już uwzględnione w wyliczenia wskaźnika podstawy wymiaru emerytury przy przyjęciu karty wynagrodzeń za 1984 rok.(121806 zł, 3819 zł).

/wyliczenie – k. 76 -90/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS. Czyniąc ustalenia Sąd oparł się także na zeznaniach wnioskodawcy oraz świadków co do tego, że wnioskodawca w spornym okresie zatrudnienia pracował w godzinach nadliczbowych, jednakże na podstawie tych zeznań brak było możliwości ustalenia, ile konkretnie tych godzin przepracował wnioskodawca w każdym miesiącu. Sam wnioskodawca wskazał początkowo, że pracował 30 – 60 nadgodzin, potem wskazał, że było to co najmniej 50. Świadek A. wskazał na 40 -60 godzin. A świadkowie S. i K. – 50-70. W związku z tym brak było możliwości przyjęcia, że wnioskodawca pracował w każdym miesiącu co najmniej 50 godzin nadliczbowych. Już nawet z przedstawionych kart zarobkowych wynikała różna liczba godzin nadliczbowych w każdym miesiącu: 64, 63, 33, 52.

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się także na hipotetycznym wyliczeniu emerytury wnioskodawcy dokonanym przez ZUS uwzględniającym wynagrodzenia za godziny nadliczbowe z przedstawionych kart zarobkowych za 1984. Przy przyjęciu tych kwot okazało się, że zostały one już uwzględnione w wysokości świadczenia na podstawie przedstawionej przez wnioskodawcę karty wynagrodzeń. Pełnomocnik wnioskodawcy nie zgłosił zastrzeżeń do tego wyliczenia, podtrzymując jedynie argumentację co do konieczności zaliczenia wynagrodzenia za co najmniej 50 nadgodzin.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 111 ustawy z dnia 17.12.1998 r o emeryturach i rentach z FUS Dz.U.2023.1251 t.j, wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1)

z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2)

z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3)

z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

2.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

3.

Podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalona na zasadach określonych w ust. 1 i 2, podlega wszystkim waloryzacjom przysługującym do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie tej podstawy.

Zgodnie z art. 114 w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli, m.in.:

po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość;

Zgodnie z art. 53

1.

Emerytura wynosi:

1)

24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2)

po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3)

po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

- z uwzględnieniem art. 55.

2.

Przy obliczaniu emerytury okresy, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.

3.

Emeryturę, której podstawę wymiaru stanowi podstawa wymiaru świadczenia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, oblicza się od tej samej kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru, a następnie emeryturę podwyższa się w ramach waloryzacji przypadających do dnia nabycia uprawnień do emerytury.

4.

Przepisu ust. 3 nie stosuje się, jeżeli zainteresowany po nabyciu uprawnień do świadczenia, którego podstawę wymiaru wskazał za podstawę wymiaru emerytury, podlegał co najmniej przez 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Zgodnie z art. 15.

1.

Podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

2.

W przypadku gdy zainteresowany w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłosił wniosek o emeryturę, pobierał przez więcej niż 10 lat zasiłek przedemerytalny, podstawę wymiaru emerytury stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany nabył prawo do tego zasiłku.

2a.

Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

2b.

Przepisy ust. 2a stosuje się odpowiednio do osób uznanych za repatriantów.

3.

Do podstawy wymiaru emerytury lub renty, o której mowa w ust. 1 i 2, dolicza się kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, a także wartość rekompensaty pieniężnej ustaloną zgodnie z pkt 3 załącznika do ustawy z dnia 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent. Do podstawy wymiaru wlicza się również kwoty zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych lub stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy za okres udokumentowanej niezdolności do pracy, z zastrzeżeniem ust. 3a.

3a.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury lub renty uwzględnia się kwoty wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy, oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, przysługujących ubezpieczonemu w roku kalendarzowym przypadającym po 2004 r., z tym że łączna kwota podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wynagrodzeń i zasiłków nie może przekroczyć maksymalnej kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

4.

W celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1)

oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

2)

oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

3)

oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4)

mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.

5.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.

6.

Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

7.

Przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio do osoby, która osiągała uposażenie.

8.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty przysługującej duchownym przyjmuje się przeciętną podstawę wymiaru składek z pełnych lat kalendarzowych ubezpieczenia przypadających po dniu 1 lipca 1989 r. do dnia, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie, z tym że z okresu nie dłuższego niż określony w ust. 1; na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru ustala się w myśl ust. 1.

W rozpoznawanej sprawie spór sprowadzał się do możliwości uwzględnia przy wyliczeniu należnych wnioskodawcy świadczeń zarobków wskazanych w kartach zarobkowych za 1984 rok, które zostały załączone do wniosku o przeliczenie świadczenia oraz do ustalenia wysokości emerytury przy uwzględnieniu za cały okres spornego zatrudnienia wynagrodzenia z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych w wymiarze co najmniej 50 godzin miesięcznie.

Odnosząc się do spornej kwestii wskazać należy, że zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011, Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. obowiązuje od 23 listopada 2011 r. i ma zastosowanie do wniosków w sprawach świadczeń złożonych od daty jego wejścia w życie. Zastąpiło ono rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 r., Nr 10, poz. 49, ze zm.), które dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości określało w sposób podobny. I tak zgodnie z § 20 pkt. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty dla pracowników były zaświadczenia zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków.

Orzeczenia Sądu Najwyższego jakie zapadły jeszcze na gruncie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. są zgodne co do tego, że ograniczenie co do środków dowodowych wynikające z § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. obowiązujące w postępowaniu przed organem rentowym nie ma zastosowania w postępowaniu sądowym przed Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art.227 k.p.c.), który w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za celowe i pożądane. Wysokość uzyskiwanego uposażenia może być zatem ustalana także przy pomocy innych pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia zainteresowanego /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 r. sygn. akt II UKN 186/97, opubl. OSNP 1998/11/342; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006 r. sygn. I UK 115/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2007, Nr 17-18, poz. 257, str. 753/. Przy czym nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione. Nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.) /por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1996r., sygn. akt I CKU 45/96, opubl. OSNC z 1997r., z.6-7, poz.76; wyrok Sądu Najwyższego z 7 października 1998 r., sygn. II UKN 244/98, opubl. OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662/.

Przy tym wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można ustalać w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego. Chodzi tutaj o umowy pracę czy angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia. W takim wypadku uwzględnić można składniki wynagrodzenia, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).

W istocie ujemne konsekwencje związane z trudnościami w dokumentowaniu wysokości wynagrodzeń z lat odległych nie powinny obciążać wyłącznie ubezpieczonych. Jednakże nie można również odpowiedzialności za taki stan rzeczy przenosić wyłącznie na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ustawowym wymogiem jest bowiem wykazanie przez ubezpieczonego konkretnych kwot otrzymanych przez niego zarobków, jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub ubezpieczenie społeczne, przy czym nie może istnieć tu żaden stan niepewności co do wysokości.(tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 15 marca 2006 roku, zapadłego w sprawie o sygn. akt III AUa 1096/05,).

W orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że co do zasady nie ma możliwości wyliczenia wynagrodzenia, a co za tym idzie wysokości składek na ubezpieczenie społeczne oraz wskaźnika podstawy wymiaru emerytury lub renty, w oparciu o wyliczenia hipotetyczne, uśrednione, czy też wynikające z porównania wynagrodzenia innych pracowników (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, Legalis nr 181419). Brak jest możliwości przeliczenia wysokości emerytury w oparciu o hipotetyczną, uśrednioną wielkość zarobków uzyskiwanych przez ubezpieczonego, wywiedzioną z wysokości wynagrodzeń wypłaconych innemu pracownikowi . Dla celów obliczenia wysokości emerytury niezbędne są pewne dane co do wysokości dochodów ubezpieczonego, stanowiących podstawę obliczenia wysokości świadczeń emerytalnych. Wprawdzie w postępowaniu cywilnym sąd nie jest związany takimi ograniczeniami w dowodzeniu, jakie odnoszą się do organu rentowego w postępowaniu rentowym, jednak ustalenia dokonywane przez sąd muszą być oparte na konkretnych dowodach. Konieczne jest zatem istnienie dowodów potwierdzających bez wątpliwości okoliczności wypłacenia wynagrodzenia i jego wysokość . /III AUa 97/13 - wyrok SA Białystok z dnia 10-07-2013/. Bowiem tylko niewątpliwe dochody w udowodnionej wysokości, od których odprowadzono składki, mogą być uwzględnione do ustalania wysokości świadczeń emerytalno-rentowych. /III AUa 1878/14 - wyrok SA Poznań z dnia 06-08-2015/. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez ubezpieczonego w danym okresie, a nie zaś wynagrodzenie ustalone na podstawie przypuszczeń czy też uśrednień. Jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru. Wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można ustalać w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego (ostatecznie w oparciu o wiarygodne i precyzyjne zeznania świadków). W takim wypadku uwzględnić można składniki wynagrodzenia, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).

Z ustaleń wynika w niniejszej sprawie, że w okresie od 15.05.1989 do 31.10.2008 r ubezpieczony pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy, a od dnia 1.11.2008 r pobiera emeryturę. Wysokość emerytury ustalono na podstawie podstawy wymiaru renty, tj. wynagrodzenia z jednego roku kalendarzowego od 3.1987 do 4.1998 – wskaźnik wysokości podstawy wymiaru – 135,07% i kwoty bazowej – 717,16 zł. Następnie decyzją z dnia 3.03.2009 r przeliczono wysokość emerytury z uwzględnieniem kwot wynagrodzeń z przedłożonych kart wynagrodzeń z lat 1979 – 1984 z tytułu zatrudnienia w (...) S.. Powyższe karty zawierały informacje co m.in. wysokości premii i wynagrodzenia za godziny nadliczbowe. Jednak przyjęty wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przyjęty do obliczenia renty – wynoszący 135,07 % okazał się wskaźnikiem najkorzystniejszym. Nie uwzględniono wynagrodzeń za lata1966 – 1978, ponieważ na angażach była stawka godzinowa. Na skutek odwołania wnioskodawcy od tej decyzji toczyło się postępowanie w sprawie IX U 729/09.Wyrokiem Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił powyższą decyzję i zobowiązał organ rentowy do wyliczenia emerytury z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu tj. z lat 1967 – 1974, 1976-1987 według wskaźnika podstawy wymiaru w wysokości 80,58 % i kwotą bazową wynoszącą 2275,37 zł. Mimo bowiem obniżenia wskaźnika, zastosowanie nowej kwoty bazowej, spowodowało, że wyliczona emerytura wnioskodawcy była wyższa. Jednocześnie przy wyliczeniu zostały uwzględniane stawki godzinowe i premie – z czytelnych angaży i tam, gdzie premia przysługiwała w konkretnej wysokości. Wyroku wnioskodawca nie zaskarżył. Nie zaskarżył także decyzji z dnia 8.10.2009 roku, na mocy której organ rentowy wykonał prawomocny wyrok SO z dnia 15.09.2009 roku. Decyzja ta uwzględniała przedstawione karty wynagrodzeń, angaże i zapisy w legitymacji ubezpieczeniowej. Wysokość świadczenia zatem została prawomocnie ukształtowana.

Zatem brak podstaw aktualnie do kwestionowania przyjętego wskaźnika podstawy wymiaru i okoliczność ta, wbrew twierdzeniom ubezpieczonego, została przez organ wyjaśniona.

W dniu 17.04.2023 r wnioskodawca złożył wniosek o ponowne przeliczenie emerytury w oparciu o karty zarobkowe za 1984.Załączono karty z 03.,05., 06., 07,05.1984. Należało zatem ocenić, czy wpłyną one na wysokość świadczenia. Organ rentowy dokonał przeliczenia świadczenia, uwzględniając wypłacony w sierpniu 1984 roku ekwiwalent za urlop. Karty te zawierały również informację o wypłaconym wynagrodzeniu za godziny nadliczbowe. Okazało się jednak, że przy przyjęciu kwot wynagrodzeń za godziny nadliczbowe z załączonych do wniosku o przeliczenie kart zarobkowych za 1984 rok emerytura wynosi 2168,76 zł przy przyjęciu wskaźnika podstawy wymiaru w wysokości 80,67 %. Kwoty wynagrodzenia za godziny nadliczbowe były już uwzględnione w wyliczenia wskaźnika podstawy wymiaru emerytury przy przyjęciu karty wynagrodzeń za 1984 rok.(121806 zł, 3819 zł).

Wobec powyższego przedstawione dokumenty nie wpłynęły na wysokość świadczenia w zakresie innym, niż uwzględniony przez organ rentowy.

Jednocześnie brak było podstaw do przyjęcia w wysokości świadczenia wynagrodzenia za godziny nadliczbowe w uśrednionej wysokości – za 50 godzin miesięcznie, bowiem nie zostało wykazane, iż faktycznie, co miesiąc wnioskodawca pracował konkretnie 50 godzin nadliczbowych, o czym była mowa powyżej.

W związku z powyższym na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie jako bezzasadne oddalono.