Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 lutego 2021 r. – Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że A. B. jako pracownik u płatnika składek B. C. (1) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 24 kwietnia 2017 r.

W uzasadnieniu decyzji ZUS podniósł, że od 24.04.2017 r. A. B. została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania umowy o pracę na stanowisku kasjer-doradca w wymiarze 1 / 1 etatu u płatnika składek Zakład Usługowo - Produkcyjno- Handlowy (...). Dokument zgłoszeniowy (...) został przekazany przez płatnika 5.05.2017 r., tj. po obowiązującym terminie.

Następnie 2.11.2017 r. płatnik wyrejestrował A. B. z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych od dnia 24.04.2017 r. i zgłosił ją ponownie w charakterze pracownika od 25.04.2017 r. Dnia 4.01.2018 r. płatnik wyrejestrował A. B. z ubezpieczeń od 25.04.2017r. i ponownie zgłosił od 24.04.2017 r.

W okresie 18.01.2017 r. do 23.04.2017 r. A. B. nie była zgłoszona do ubezpieczeń z żadnego tytułu.

A. B. od 24.05.2017 r. stała się niezdolna do pracy z powodu choroby. W przekazanych miesięcznych raportach imiennych (...) płatnik składek wykazał za dni 22,23.05.2017 r. nieobecność w pracy usprawiedliwioną bez prawa do wynagrodzenia i zasiłku. Natomiast za okresy: od 24.05.2017 r. do 25.06.2017 r., od 17.01.2018 r. do 27.01.2018 r., od 27.03.2018 r. do 3.04.2018 r., od 23.05.2018 r. do 6.06.2018 r., od 16.03.2020 r. do 27.03.2020r., od 3.08.2020 r. do 7.08.2020 r. oraz od 17.08.2020 r. do 1.09.2020 r. wykazał wypłatę wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy.

A. B. otrzymała wypłatę świadczeń za następujące okresy:

- od 13.09.2017 r. do 23.09.2017 r. - zasiłku opiekuńczego,

- od 2.11.2017 r. do 10.11.2017 r. - zasiłku chorobowego,

- od 7.02.2018 r. do 19.02.2018 r. - zasiłku opiekuńczego,

- od 28.02.2018 r. do 17.03.2018 r. - zasiłku opiekuńczego,

- od 7.06.2018 r. do 15.06.2018 r. - zasiłku chorobowego,

- od 18.06.2018 r. do 3.08.2018 r. - zasiłku chorobowego,

- od 20.08.2018 r. do 1.03.2019 r. - zasiłku chorobowego,

- od 1.03.2019 r. do 27.02.2020 r. - zasiłku macierzyńskiego,

- od 28.02.2020 r. do 13.03.2020 r. - zasiłku opiekuńczego,

- od 30.03.2020 r. do 14.08.2020 r. - zasiłku opiekuńczego.

Ponadto A. B. wystąpiła z wnioskiem o wypłatę zasiłku chorobowego za okres od 31.08.2020 r. do 22.01.2021 r.

Inspektorat ustalił, że dla A. B. wystawione zostały zaświadczenia lekarskie o niezdolności do pracy za okresy od 26.01.2021 r. do 29.01.2021 r. i od 1.02.2021 r. do 5.02.2021 r., za które do dnia wydania decyzji, nie złożyła wniosku o wypłatę.

W toku postępowania wyjaśniającego wdrożonego w ramach weryfikacji umowy o pracę oraz podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne A. B. wskazała, że w 2015r. odbywała staż u płatnika B. C. (1), po zakończaniu którego została zatrudniona początkowo na 1 / 2 etatu, a później przeszła na cały etat. A. B. poinformowała również, że pracodawca jest dla niej osoba obcą i przedłożyła kopię zaświadczenia o potwierdzeniu faktu zaliczenia egzaminu oraz wyjaśniła, że "posiada dokumenty ze szkolenia z roku 2018 , które uprawniają do udzielania ubezpieczeń".

Natomiast płatnik B. C. (1), wyjaśniła, że przedmiotem prowadzonej działalności jest prowadzenie agencji bankowych w O. i Ł.. Płatnik poinformował, że potrzeba zatrudnienia A. B. wynikała ze względu na potrzeby agencji bankowej. A. B. została zatrudniona na stanowisku kasjer-dysponent, w pełnym wymiarze czasu pracy na czas określony od 24.04.2017 r. do 23.07.2017 r., z wynagrodzeniem w kwocie 2000,00 zł brutto. B. C. (1) wyjaśniła również, że A. B. odbywała wcześniej staż, a po jego zakończeniu została zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Płatnik poinformował że, zakres obowiązków na stanowisku kasjer-doradca określony był w firmie ogólnie dla wszystkich pracowników, a należała do nich pełna obsługa klientów (...).P., przyjmowanie wpłat gotówkowych, dokonywanie wypłat, udzielanie kredytów czy otwieranie kont. Wyjaśniła też, że od 24.07.2017 r. została zawarta kolejna umowa o pracę z A. B., tym razem na czas nieokreślny, z rozszerzonym zakresem obowiązków o nadzorowanie innych pracowników. B. C. (1) objaśniła, że 31.08.2019 r. zakończyła współpracę z bankiem (...).P. i zamknęła ostatnią agencję oraz zwolniła pracowników. Całkowita likwidacja działalności nie nastąpiła, ponieważ jak wyjaśniła nadal prowadzi sklep (...). Zgodnie z wyjaśnieniem B. C., A. B. nie przyjęła rozwiązania umowy o pracę w drodze wypowiedzenia ani za porozumieniem stron.

B. C. (1) przekazała również kopie dokumentów tj.: umowy o pracę z 24.04.2017 r. zawartej na czas określony do 23.07.2017 r., umowy o pracę na czas nieokreślony od 24.07.2017 r., zaświadczenia o ukończeniu szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, orzeczenia lekarskiego nr 270/2017 r. o braku przeciwskazań do wykonywania pracy na stanowisku kasjer-doradca oraz oświadczenia pracownika dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy w roku 2016 - PIT 2.

W ocenie Inspektoratu, dokumentacja zgromadzona w toku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego oraz złożone wyjaśnienia płatnika składek i ubezpieczonej nie potwierdzają, aby A. B. wykonywała pracę w ramach stosunku pracy na stanowisku kasjer-doradca.

Zdaniem Inspektoratu przedłożone dokumenty w rzeczywistości nie stanowią dowodów wykonywania przez ww. pracy, a jedynie są potwierdzeniem ich formalnego sporządzenia. Zdaniem Inspektoratu, zatrudnienie A. B. nie znajduje żadnego uzasadnienia gospodarczego. Płatnik miał świadomość, że umowa nie będzie go obowiązywać, a jego ewentualne zobowiązanie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne będą krótkotrwałe.

Istotnym w sprawie jest też fakt, że bezpośrednio przed zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych w charakterze pracownika przez w/w płatnika składek, A. B. nie była zgłoszona do ubezpieczeń z żadnego tytułu i tym samym w przypadku powstania niezdolności do pracy z powodu choroby nie byłaby uprawniona do wypłaty zasiłku chorobowego.

Nie bez znaczenia dla Inspektoratu jest fakt, że dokument zgłoszeniowy został przekazany przez płatnika po obowiązującym terminie. Z posiadanej dokumentacji wynika również, że Inspektorat dokonywał A. B. wypłat zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy. Zgłoszenie do ubezpieczeń przez płatnika B. C. (1) 24.04.2017 r. nastąpiło w czasie pobierania zasiłku chorobowego, a więc w trakcie niezdolności do pracy.

Niejasnym dla Inspektoratu jest również brak wyjaśnień dotyczących przebiegu przeprowadzonego przez płatnika składek procesu naboru do pracy, jak również nie zostały przedłożone przez płatnika Zakład Usługowo-Produkcyjno-Handlowy listy obecności pracownika w firmie. Wynika z tego, że płatnik nie rozliczał szczegółowo czasu pracy A. B. ze wskazaniem godziny rozpoczęcia pracy, jak i jej zakończenia. W stosunku pracy zaś godziny pracy pracownika winny być szczegółowo określone i ewidencjonowane, gdyż tylko wówczas istnieje możliwość ustalenia czy pracownik przepracował obowiązującą go normę czasu, czy też normę tę przekroczył. Jednocześnie sprawowanie przez pracodawcę prawidłowego nadzoru nad pracownikiem, w ramach tzw. elementu "podporządkowania pracowniczego" nie jest możliwe, bez posiadania wiedzy o dokładnym czasie, w którym tę pracę wykonuje.

Powyższe ustalenia zdaniem ZUS świadczą o braku rzeczywistej potrzeby zatrudniania pracownika oraz o braku realnego i wymiernego zapotrzebowania płatnika na jego pracę. Zdaniem Inspektoratu powyższe ustalenia dowodzą, że zgłoszenie A. B. do ubezpieczeń społecznych jako pracownika od 24.04.2017 r. było jedynie podyktowane zamiarem skorzystania z dodatkowych świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Po analizie dokumentów wynika, że A. B. większość okresu zatrudnienia przebywała na zwolnieniu lekarskim.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, a w szczególności krótkotrwałość zatrudnienia przed dniem wystąpienia niezdolności do pracy z powodu choroby, dokonanie zgłoszenia po obowiązującym terminie, brak dowodów wykonywania pracy oraz brak szczegółowej ewidencji czasu pracy organ rentowy doszedł do przekonania, że A. B. nie wykonywała pracy w ramach umowy o pracę na rzecz płatnika składek Zakład Usługowo -Produkcyjno- Handlowy (...), a została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jedynie w celu uzyskania prawa do wypłaty świadczeń.

Zatem na podstawie art. 83 § 1 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy organ stwierdził, że umowa o pracę zawarta między A. B., a płatnikiem składek Zakład Usługowo - Produkcyjno- Handlowy (...) jako zawarta dla pozoru jest nieważna, a zatem A. B. z tytułu zawartej umowy o pracę nie podlega ubezpieczeniom społecznym od 24.04.2017 r.

/ decyzja k. 55- 58 akt ZUS/

W dniu 24 marca 2021 r. odwołanie od powyższej decyzji w całości wniosła A. B. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. WW wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i uznanie, że ubezpieczona jako osoba zatrudniona u zainteresowanej na podstawie umowy o pracę od dnia 24.04.2017 r. podlega ubezpieczeniom społecznym. W uzasadnieniu wskazanego stanowiska podniosła, iż praca na warunkach określonych w art. 22 kp na rzecz B. C. (1) była przez wnioskodawczynię faktycznie wykonywana.

/ odwołanie k. 3-6/

W odpowiedzi na powyższe organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji.

/ odpowiedź na odwołanie k. 29-31/

Zainteresowany płatnik B. C. (1) przyłączyła się do stanowiska strony odwołującej.

/ stanowisko procesowe płatnika protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 r. 00:02:21 – 00:03:28 /

Na rozprawie w dniu 21.09.2021 r. pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie , ustanowiony w toku procesu pełnomocnik płatnika przyłączył się do odwołania . Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego od obu stron.

/ stanowiska procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 21.09.2021 r. 00:04:06 -00:05:26/

Na rozprawie w dniu 17.12.2021 r. pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów procesu, pełnomocnik płatnika przyłączył się do odwołania i wniósł o zwrot kosztów procesu, pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

/ stanowiska procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 r. 00:37:07 -00:45:23/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni A. B. posiada wykształcenie wyższe – zdała egzamin licencjacki. Ukończyła pedagogikę na wydziale Nauk o Wychowaniu na Uniwersytecie (...).

/ bezsporne kwestionariusz osobowy dla osoby ubiegającej się o zatrudnienie oraz odpis dyplomu w aktach osobowych załączonych do akt sprawy nadto w aktach ZUS k. 27-29 /

Płatnik B. C. (1), prowadziła działalność przedmiotem, której było prowadzenie (...) w O. i Ł.. Z dniem 31.08.2019 r. B. C. (1) zakończyła współpracę z bankiem (...).P. i zamknęła ostatnią agencję oraz zwolniła pracowników. Całkowita likwidacja działalności nie nastąpiła, ponieważ płatnik nadal prowadzi sklep (...).

/wypis z (...) k. 3-4, zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:24:24 -00:33:58 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 -00:17:59 -00:28:09, zeznania świadka M. C. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 - 00:48:57-00:59:08/

W ramach prowadzonej działalności płatnik B. C. (1) zatrudniała pracowników.

/ zestawienia k. 63-80, listy płac koperta k 154, zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:24:24 -00:33:58 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 -00:17:59 -00:28:09, zeznania świadka M. C. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 - 00:48:57-00:59:08/

A. B. w okresie od 1.10.2015 -29.02.2016 odbywała staż u płatnika B. C. (1), po zakończaniu którego została zatrudniona w oparciu o umowę o pracę na okres próbny od 1.03.2016 -31.05.2016 r. i na czas określony od dnia 01.06.2016- 30.11.2016 na 1 / 2 etatu, na stanowisku kasjer doradca.

/ umowa o odbywanie stażu k. 34- 35 akt ZUS, umowa o pracę na okres próbny k. 8, umowa o pracę k. 40 akt ZUS k. 9, nadto w załączonych aktach osobowych, świadectwo pracy z dnia 13.10.2015 r. k. 32 akt ZUS, k. 11 nadto w załączonych aktach osobowych zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:05:17- 00:24:24 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 00:03:28 -00:17:59, zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:24:24 -00:33:58 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 -00:17:59 -00:28:09 zeznania świadka M. C. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 - 00:48:57-00:59:08/

W okresie od 18.10.2016 r. do 17.01.2017 r. A. B. była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kasjer – doradca u innego agenta M. K..

/ umowa o pracę k. 12, świadectwo pracy k.. 13 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:05:17- 00:24:24 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 00:03:28 -00:17:59, zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:24:24 -00:33:58 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 -00:17:59 -00:28:09, zeznania świadka M. C. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 - 00:48:57-00:59:08/

W okresie 18.01.2017 r. do 23.04.2017 r. A. B. nie była zgłoszona do ubezpieczeń z żadnego tytułu.

/ bezsporne, dane o zgłoszeniach ubezpieczonego k. 12 akt ZUS/

Z dniem od 24.04.2017 r. strony tj A. B. B. C. (1) zawarły umowę o pracę na czas określony od 24.04.2017 r. do 23.07.2017 r., z wynagrodzeniem w kwocie 2000,00 zł brutto, w ramach której A. B. została zatrudniona na stanowisku kasjer-dysponent, w pełnym wymiarze czasu pracy.

/ umowa o pracę k. 42 akt ZUS k. 15 nadto w załączonych aktach osobowych zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:05:17- 00:24:24 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 00:03:28 -00:17:59 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:24:24 -00:33:58 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 -00:17:59 -00:28:09/

Od 24.07.2017 r. została zawarta kolejna umowa o pracę z A. B., na czas nieokreślny, z rozszerzonym zakresem obowiązków o nadzorowanie innych pracowników na stanowisku menager za wynagrodzeniem 2000 zł miesięcznie. W drodze kolejnych aneksów ostateczne zwiększono przyznane ubezpieczonej wynagrodzenie za pracę do kwoty 2600 zł od 01.01.2020 r.

/ umowa o pracę k. 43 akt ZUS k. 16 nadto w załączonych aktach osobowych, aneksy i przeszeregowania k. 16- 19 nadto w załączonych aktach osobowych zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:05:17- 00:24:24 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 00:03:28 -00:17:59, zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:24:24 -00:33:58 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 -00:17:59 -00:28:09/

Od 24.04.2017 r. A. B. została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania umowy o pracę na stanowisku kasjer-doradca w wymiarze 1 / 1 etatu u płatnika składek Zakład Usługowo - Produkcyjno- Handlowy (...). Dokument zgłoszeniowy (...) został przekazany przez płatnika 5.05.2017 r., tj. po obowiązującym terminie. Zgłoszenie do ubezpieczeń przez płatnika B. C. (1) 24.04.2017 r. nastąpiło w czasie pobierania zasiłku chorobowego, a więc w trakcie niezdolności do pracy. Następnie 2.11.2017 r. płatnik wyrejestrował A. B. z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych od dnia 24.04.2017 r. i zgłosił ją ponownie w charakterze pracownika od 25.04.2017 r. Dnia 4.01.2018 r. płatnik wyrejestrował A. B. z ubezpieczeń od 25.04.2017r. i ponownie zgłosił od 24.04.2017 r.

/ bezsporne, zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:24:24 -00:33:58 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 -00:17:59 -00:28:09 zeznania świadka M. C. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 - 00:48:57-00:59:08 /

Płatnik utworzył dokumentację pracowniczą dotyczą ubezpieczonej, w której m.in. znalazły się następujące dokumenty: kwestionariusz dla osoby ubiegającej się o zatrudnienie umowa o pracę z 24.04.2017 r. zawartej na czas określony do 23.07.2017 r., umowa o pracę na czas nieokreślony od 24.07.2017 r., zaświadczenie o ukończeniu szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, orzeczenie lekarskiego nr 270/2017 r. o braku przeciwskazań do wykonywania pracy na stanowisku kasjer-doradca, umowa o staż, kwestionariusz osobowy dla pracownika , informacja o warunkach zatrudnienia oświadczenia pracownika dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy w roku 2016 - PIT 2. Świadectwo pracy za okres 01.03.2016-13.10.2016

/ dokumentacja k. 27- 43akt ZUS, nadto wskazana dokumentacja w załączonych aktach osobowych/

Dla pracowników w tym A. B. płatnik prowadził ewidencję czasu pracy i lisy obecności.

/ ewidencja k. 81-85 zeznania świadka N. R. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 r 00:29:40-00:36:31 zeznania świadka M. G. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 r 00:37:18- 00:41:13, zeznania świadka M. W. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 r 00:42:02 -00:46:02 zeznania świadka M. C. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 - 00:48:57-00:59:08 zeznania świadka J. S. protokół z rozprawy z dnia 21.09.2021 00:07:36- 00:15:47 zeznania świadka P. J. zeznania protokół z rozprawy z dnia 21.09.2021 00:16:36 -00:22:52 zeznania świadka M. S. protokół z rozprawy z dnia 9.11.2021 r. 00:04:29- 00:13:21 pisemne zeznania świadka D. C. k. 395-397/

A. B. od 24.05.2017 r. stała się niezdolna do pracy z powodu choroby. Potem przebywała na kolejnych zwolnieniach w związku z opieką nad dziećmi a po tym zwolnieniu lekarskim z tytułu choroby przypadającej w okresie ciąży.

/ dokumentacja medyczna k. 88, 91-122, 124 -140, k. 142 , k. 145-149, k. 159, k. 162-182. K. 185, k. 204-260, 306-323 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:05:17- 00:24:24 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 00:03:28 -00:17:59/

W dniu 1.03.2019 r. wnioskodawczyni urodziła syna.

/ bezsporne dokumentacja medyczna k. 91-122,124 -140, k. 162-182, 306-323 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:05:17- 00:24:24 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 00:03:28 -00:17:59/

Po okresie urlopu macierzyńskiego wnioskodawczyni była na zasiłku covidowym – zamknięty żłobek wykorzystywała zaległy urlop i na zasiłkach opiekuńczych na dzieci.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:05:17- 00:24:24 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 00:03:28 -00:17:59 zeznania świadka M. C. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 - 00:48:57-00:59:08/

W przekazanych miesięcznych raportach imiennych (...) płatnik składek wykazał za dni 22,23.05.2017 r. nieobecność w pracy usprawiedliwioną bez prawa do wynagrodzenia i zasiłku. Natomiast za okresy: od 24.05.2017 r. do 25.06.2017 r., od 17.01.2018r. do 27.01.2018 r., od 27.03.2018 r. do 3.04.2018 r., od 23.05.2018 r. do 6.06.2018 r., od 16.03.2020 r. do 27.03.2020r., od 3.08.2020 r. do 7.08.2020 r. oraz od 17.08.2020 r. do 1.09.2020 r. wykazał wypłatę wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy.

/ bezsporne/

A. B. otrzymała wypłatę świadczeń za następujące okresy:

- od 13.09.2017 r. do 23.09.2017 r. - zasiłku opiekuńczego,

- od 2.11.2017 r. do 10.11.2017 r. - zasiłku chorobowego,

- od 7.02.2018 r. do 19.02.2018 r. - zasiłku opiekuńczego,

- od 28.02.2018 r. do 17.03.2018 r. - zasiłku opiekuńczego,

- od 7.06.2018 r. do 15.06.2018 r. - zasiłku chorobowego,

- od 18.06.2018 r. do 3.08.2018 r. - zasiłku chorobowego,

- od 20.08.2018 r. do 1.03.2019 r. - zasiłku chorobowego,

- od 1.03.2019 r. do 27.02.2020 r. - zasiłku macierzyńskiego,

- od 28.02.2020 r. do 13.03.2020 r. - zasiłku opiekuńczego,

- od 30.03.2020 r. do 14.08.2020 r. - zasiłku opiekuńczego.

Ponadto A. B. wystąpiła z wnioskiem o wypłatę zasiłku chorobowego za okres od 31.08.2020 r. do 22.01.2021 r. Dla A. B. wystawione zostały zaświadczenia lekarskie o niezdolności do pracy za okresy od 26.01.2021 r. do 29.01.2021 r. i od 1.02.2021 r. do 5.02.2021 r., za które do dnia wydania niniejszej decyzji, nie złożyła wniosku o wypłatę.

/ bezsporne, wniosek wydziału zasiłków k. 1-2 akt ZUS/

W ramach zawartej umowy o pracę od 24.04.2017 r. do obowiązków A. B. jako pracownika należało: pełna obsługa klientów (...).P., przyjmowanie wpłat gotówkowych, dokonywanie wypłat, dokonywanie przelewów, udzielanie kredytów czy otwieranie kont, otwieranie lokat. Od chwili gdy została menagerem wnioskodawczyni zaczęła nadzorować innych pracowników, zajmowała się dokumentacja kasową kredytową lokatową zajmowała się sprawami związanymi z agencją, szkoliła inne koleżanki z placówek w P., Ł. i O.. Wnioskodawczyni pracę świadczyła w P. i Ł.. W soboty i czasem w tygodniu w O. jak nie było koleżanki. Potem na stałe została w O.. Praca była rotacyjna pracownicy nie byli przypisani do jednej placówki.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:05:17- 00:24:24 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 00:03:28 -00:17:59, zeznania świadka N. R. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 r 00:29:40-00:36:31 zeznania świadka M. G. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 r 00:37:18- 00:41:13, zeznania świadka M. W. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 r 00:42:02 -00:46:02, zeznania świadka M. C. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 - 00:48:57-00:59:08, zeznania świadka J. S. protokół z rozprawy z dnia 21.09.2021 00:07:36- 00:15:47, zeznania świadka P. J. zeznania protokół z rozprawy z dnia 21.09.2021 00:16:36 -00:22:52 zeznania świadka M. S. protokół z rozprawy z dnia 9.11.2021 r. 00:04:29- 00:13:21 pisemne zeznania świadka D. C. k. 395-397/

Ubezpieczona świadczyła pracę we wszystkich 3 agencjach płatnika w różnych godzinach w godzinach otwarcia od 9-17 lub 8-16. Przemieszczała się między placówkami.

/zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:24:24 -00:33:58 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 -00:17:59 -00:28:09 zeznania świadka N. R. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 r 00:29:40-00:36:31 zeznania świadka M. G. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 r 00:37:18 00:41:13, zeznania świadka M. W. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 r 00:42:02 -00:46:02, zeznania świadka M. C. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 - 00:48:57-00:59:08, zeznania świadka J. S. protokół z rozprawy z dnia 21.09.2021 00:07:36- 00:15:47 pisemne zeznania świadka D. C. k. 395-397/

W czasie swojej nieobecności wnioskodawczyni była zastępowana przez innych zatrudnionych pracowników.

/zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:24:24 -00:33:58 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 -00:17:59 -00:28:09,zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:05:17- 00:24:24 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 00:03:28 -00:17:59, zeznania świadka N. R. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 r 00:29:40-00:36:31/

Od dnia 17.02.2017 r. wnioskodawczyni posiadała pełnomocnictwo płatnika do dokonywania czynności bakowych i faktycznych w ramach wykonywanej przez płatnika umowy agencyjnej, a od dnia 19.07.2017 r, upoważnienie (...) do wykonywania czynności agencyjnych. Od 17.03.2017 r. wnioskodawczyni jako pracownik dysponowała też stemplem agencji.

/ pełnomocnictwo koperta k. 154, ewidencja stempli i pieczątek koperta k. 154/

Wnioskodawczyni jak każdy pracownik miała przypisany login hasło i token. (...) rozróżniał w ten sposób każdą osobę. Pracownicy mieli szkolenie systemu na komputerze, żeby pracować musieli się uprzednio zalogować do systemu. Każdy pracownik musiał przejść szkolenie aby nabyć uprawnienia do pracy w systemie bankowym, szkolenia były prowadzone także on –line. Wnioskodawczyni przechodziła szkolenia wstępne w W., potem w Ł. dopuszczające ją do pracy. Do chwili uzyskania dyplomu nie mogła się logować wtedy siedziała i się uczyła.

/zeznania świadka M. C. protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 - 00:48:57-00:59:08 zeznania świadka J. S. protokół z rozprawy z dnia 21.09.2021 00:07:36- 00:15:47 zeznania świadka P. J. zeznania protokół z rozprawy z dnia 21.09.2021 00:16:36 -00:22:52 zeznania świadka M. S. protokół z rozprawy z dnia 9.11.2021 r. 00:04:29- 00:13:21, pisemne zeznania świadka D. C. k. 395-397 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:05:17- 00:24:24 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 00:03:28 -00:17:59 /

Na podstawie sytemu rejestrującego wykonywanie czynności związanych z obsługą placówki bankowej przez pracowników agencji w okresie 11.2015 -8.2018 r. A. B. wykonywała czynności do 21.01.2017, od 7.03.2017 do 12.04.2017 następnie z przerwami od 27.06. 2017 – 22.05.2018, w dniach 11 i 14. 06.2018, od 13.08.2018- 22.08.2018 i 2.10.2018 r. Uprawnienia ww. do wykonywania czynność w systemie zostały zablokowane z dniem 6.12.2018 r.

/ pismo k. 333 zestawienie k. 334-344/

W dniu 17.03.2018 r. A. B. zdała egzamin dla osób ubiegających się o wykonywanie czynności agencyjnych.

/ zaświadczenia k. 20-24/

Wynagrodzenie za pracę było wypłacane ubezpieczonej początkowo do ręki potem przelewem.

/ listy płac koperta k 154, zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:05:17- 00:24:24 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 00:03:28 -00:17:59 /

Zdarzało się, iż z uwagi na to, że do pracownika był przypisany rejestrator wnioskodawczyni podobnie jak inni pracownicy będąc na zwolnieniu musiała przyjść do pracy przekazać gotówkę, dokumenty jak była umówiona umowa, to musiała przyjść i ją podpisać, czy zdać dokumenty związane z kredytem. Wnioskodawczyni w okresie zwolnienia na dziecko przyszła i podpisała dokumenty kredytowe, które miały zostać wysłane. Za ten okres zwróciła zasiłek, nie wiedziała, że może się od powyższego odwołać.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:05:17- 00:24:24 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 00:03:28 -00:17:59,zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 17.12.2021 00:24:24 -00:33:58 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.06.2021 -00:17:59 -00:28:09 pisemne zeznania świadka D. C. k. 395-397/

Stosunek pracy między stronami został rozwiązany w świetle zawartej przez strony ugody przed mediatorem w dniu 17 czerwca 2021 r. za porozumieniem stron.

/ ugoda k. 354-355, protokół z mediacji k. 356, postanowienie SR zatwierdzającego ugodę z dnia 1.09.2021 r. k. 357/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach organu rentowego i załączonych do akt sprawy, a także w oparciu o zeznania wnioskodawczyni płatnika i świadków, które ze sobą wzajemnie korespondowały i nie zostały skutecznie podważone przez organ rentowy .

Sąd uznał, iż zarówno zeznania wnioskodawczyni płatnika jak i przesłuchanych w procesie świadków są spójne, konsekwentne i logiczne. Z zeznań tych wynika wprost czym w spornym okresie na podstawie zawartej umowy zajmowała się wnioskodawczyni, jakie miała obowiązki, jak była kontrolowana i rozliczana z ich wykonywania. Nie budzą również zastrzeżeń Sądu okoliczności jakie legły u podstaw zatrudnienia A. B., która już wcześniej wykonywała pracę na rzecz płatnika najpierw w ramach stażu dla osoby bezrobotnej potem już w oparciu o umowę o pracę. W ocenie Sądu na wykonywanie pracy przez ww. wskazuje przede wszystkim złożony w postępowaniu wykaz z banku potwierdzający logowanie się w poszczególnych okresach wnioskodawczyni do systemu, które to logowanie było warunkiem świadczenia pracy w agencji banku prowadzonej przez płatnika. Sąd przy tym nie traci z pola widzenia, iż w świetle wskazanego wykazu powódka logowała się do systemu jeszcze przed formalnym podjęciem zatrudnienia u płatnika np. w marcu 2017 r. i niejednokrotnie w okresie korzystania z zasiłku chorobowego czy opiekuńczego i że brak jest logowań od początku formalnego zatrudnienia powódki aż do dnia 27.06.2017. Niemniej jednak w ocenie Sądu powyższe w żaden sposób nie może wpłynąć na zmianę zaskarżonej decyzji. Podkreślenia wymaga, iż brak logowania od nawiązania stosunku pracy od 24.04.207 r. znajduje logiczne uzasadnienie w zeznaniach wnioskodawczyni i świadków, którzy spójnie wskazywali, iż do nabycia uprawnień w tym zakresie niezbędnym było formalne przeszkolenie i wydanie tokena loginów i haseł, nadto w fakcie korzystania przez wnioskodawczynię w okresie od 24.05.2017 -25.06.2017 r. ze zwolnień lekarskich. Tym samym z powyższego nie można wyprowadzić logicznego wniosku o braku wykonywania pracy przez wnioskodawczynię w całym spornym okresie. Co do zaś okoliczności wynikających z zestawienia logowań, iż przed zatrudnieniem jak i w czasie zwolnień lekarskich wnioskodawczyni logowała się do systemu podnieść należy iż nie mają one w sprawie znaczenia. Podkreślenia wymaga , że to na jakiej podstawie miało miejsce przed formalnym zatrudnieniem jak i legalność wykorzystywanych zwolnień w kontekście podejmowania określonych czynności służbowych w ich czasie pozostają bez wpływu na wynikający z pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wniosek, iż czynności powierzone w ramach kwestionowanej przez ZUS umowę o pracę powódka w spornym okresie faktycznie realizowała.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2021 r. poz. 291 t.j.), obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym – podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Zgodnie z art. 9 ust. 4 w/w ustawy, osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 22, mające ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

W myśl art. 36 ust. 1 w/w ustawy, każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych.

Ustęp 2 stanowi, że obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1 (pracowników), należy do płatnika składek.

W myśl ustępu 11 w/w przepisu, każda osoba, w stosunku do której wygasł tytuł do ubezpieczeń społecznych, podlega wyrejestrowaniu z tych ubezpieczeń. Zgłoszenie wyrejestrowania płatnik składek jest zobowiązany złożyć w terminie 7 dni od daty zaistnienia tego faktu.

Zgodnie z treścią art. 17 ust. 1, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, o których mowa w art. 16 ust. 1 (za pracowników), obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy składek.

W niniejszej sprawie organ rentowy podważał skuteczność umowy o pracę zawartej między ubezpieczoną a płatnikiem składek, wskazując na jej pozorny charakter.

Należy wskazać, że organ rentowy ma prawo do badania a także kwestionowania podstaw ubezpieczenia w tym umów o pracę, ponieważ rodzą one skutki w dziedzinie ubezpieczeń społecznych.

Jednak w takiej sytuacji to na organie rentowym spoczywa obowiązek udowodnienia pozorności umowy lub jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, w myśl art. 6 k.c. Stanowisko takiej zajął także Sąd Najwyższy np. w wyroku z dnia 15 lutego 2007 r., I UK 269/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 78 oraz w wyroku z dnia 24 sierpnia 2010 r. I UK 74/10, w którym stwierdził, iż:

„1. Na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli.

2. Podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 ustawy z 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa umowę o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.” (LEX nr 653664)

Zdaniem Sądu Okręgowego, organ rentowy w żaden sposób nie udowodnił, iż zakwestionowana przez niego umowa o pracę miała charakter pozorny a strony zmierzały wyłącznie w celu nabycia prawa do wypłaty świadczeń z ubezpieczeń społecznych, o których mowa w ustawie z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2021 r. poz. 1133 t.j.), co zarzucał stronom umowy o pracę. Pełnomocnik reprezentujący ZUS nie zgłosił, w toku procesu, żadnych wniosków dowodowych, za pomocą których w sposób przekonywujący wykazałby pozorność zawartej między stronami umowy.

Sąd ocenił zatem zasadność decyzji w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy, który okazał się wystarczający do wydania orzeczenia.

Wskazać należy, że ingerencja sądu w kierunku przejęcia od strony inicjatywy dowodowej mogłaby się spotkać ze skutecznie podniesionym przez drugą stronę słusznym zarzutem naruszenia zasady bezstronności. Faktem jest, że postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wiąże się z pewnymi odrębnościami również w tej sferze, jednakże Sąd nie może zastępować działaniem z urzędu strony procesowej tym bardziej wówczas, gdy jest ona reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego- por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 marca 2013 r. III AUa 1011/12 LEX nr 1298879.

Strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swoich twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał, a Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów – por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 lutego 2013 r. I ACa 613/12 LEX nr 1294695.

Stosownie do treści art. 22 §1 kp, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Wspólnota (...)). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

W przedmiotowej sprawie organ rentowy stanął na stanowisku, iż umowa o pracę z dnia 24 kwietnia 2017 r. zawarta między ubezpieczoną, a płatnikiem składek, jest nieważna, bowiem została zawarta dla pozoru.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie, następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa.

W sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (wyrok SN z dnia 2 lipca 2008 roku, sygn. akt II UK 334/07, opubl. L.).

Sąd Okręgowy w Łodzi podziela również pogląd Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 25 stycznia 2005 roku, II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), w którym to SN stwierdza, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

Nadto nadmienić należy, iż w niniejszej sprawie to na organie rentowym spoczywał ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli, a więc, że nie miały zamiaru wywołania żadnych skutków prawnych, gdyż pracownik nie podjął wykonywania pracy, a pracodawca świadczenia tego nie przyjmował. Z tych bowiem faktów organ rentowy wywodzi skutki prawne (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2007 roku, I UK 269/2006, LEX nr 328015).

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (lex nr 590241), iż o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 43/10 (Lex nr 619658) można wyczytać, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.) wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 74/10 (Lex numer 653664) stwierdzono zaś, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 w/w ustawy). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa sens istnienia umowy o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy tym wszak założeniu, że nastąpiło rzeczywiste jej świadczenia zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. Tym samym nie można byłoby czynić odwołującej zarzutów, że zawarła umowę o pracę jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, pod tym wszakże warunkiem, że na podstawie kwestionowanej umowy realizowałaby zatrudnienie o cechach pracowniczych.

Mając na uwadze dotychczas poczynione rozważania prawne należy podkreślić, że w realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy w celu dokonania kontroli prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego musiał zatem badać, czy pomiędzy ubezpieczoną a płatnikiem składek w spornym okresie od 24.04.2017 r. istotnie doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

W tej sytuacji do Sądu należało przeprowadzenie oceny, czy analizowany stosunek prawny nosił konstytutywne cechy stosunku pracy.

W tym celu Sąd zbadał, czy odwołująca się osobiście świadczyła pracę podporządkowaną pracodawcy (pod kierownictwem pracodawcy) w sposób ciągły, odpłatny, na rzecz i ryzyko pracodawcy. Dokonanie powyższego ustalenia miało bowiem znaczenie dla objęcia wnioskodawczyni obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi: emerytalnym, rentowymi, chorobowym oraz wypadkowym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

Zdaniem Sądu analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że ubezpieczona na rzecz płatnika składek w spornym okresie wykonywała umówioną pracę najpierw kasjera doradcy potem menagera w agencji banku. Przy wykonywaniu obowiązków była bezpośrednio podporządkowana płatnikowi składek. Zeznania świadków jednoznacznie wskazują, że ubezpieczona wykonywała cały szereg czynności związanych z pełną obsługa klientów (...).P., przyjmowaniem wpłat gotówkowych, dokonywaniem wypłat, dokonywaniem przelewów, udzielaniem kredytów czy otwieraniem kont i lokat. Nadto od chwili, gdy wnioskodawczyni została menagerem, wykonywała czynności związane z nadzorowaniem innych pracowników, ich szkoleniem, dokumentacją kasową, kredytową lokatową. Przy czym czynności te wnioskodawczyni wykonywała zgodnie z poleceniem pracodawcy w jednej z podległych mu placówek, także gdy było to konieczne, rotacyjnie w związku z nieobecnościami innych pracowników, w ustalonym czasie pracy, który był ewidencjonowany za pomocą stosownych ewidencji, za co otrzymywała wynagrodzenie.

W sprawie niniejszej zostały stwierdzone omówione powyżej elementy świadczące o tym, iż ubezpieczona wykonywała pracę na podstawie umowy o pracę i łączył ją z płatnikiem stosunek pracy. Zeznania wszystkich przesłuchanych w procesie świadków jak i stron wskazują, że ubezpieczona mimo tego, iż niejednokrotnie korzystała ze świadczeń związanych z niezdolnością do pracy jak i zasiłków opiekuńczych związanych z chorobą dzieci a potem niezdolnością do pracy przypadającą w okresie ciąży w spornym okresie wykonywała swoje obowiązki, odbywając niezbędne szkolenia i wykonując poszczególne czynności na rzecz klientów agencji banku potwierdzone w systemie bankowym poprzez system indywidualnego logowania się. Tym samym stałe i osobiste wykonywanie pracy przez A. B. nie budzi zastrzeżeń.

Zostało też wykazane, co również jest składnikiem stosunku pracy, podporządkowanie wnioskodawczyni poleceniom pracodawcy. Ustawodawca zastrzegł w przepisie art. 22 § 1 k.p., że pracownik wykonuje pracę pod kierownictwem pracodawcy, przy czym nie zdefiniował tej cechy zatrudnienia. W literaturze przedmiotu wyinterpretowano, że kierownictwo pracodawcy przejawia się w poleceniach, podporządkowaniu organizacyjnym oraz podporządkowaniu represywnym i dystrybutywnym. Powyższe niewątpliwie miało miejsce na gruncie rozpatrywanego przypadku. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na to, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy zeznania świadków potwierdzają, że płatnik składek kierował pracą ubezpieczonej, gdyż decydował o czasie pracy i miejscu wykonywania czynności.

Płatnik oczekiwał od pracownika obecności i rzetelnego wykonywania pracy . Jest to istotne, jeżeli uwzględni się, że zatrudnienie pracownicze odwołuje się do staranności, a nie rezultatu. Zatrudnienie wnioskodawczyni było oparte na rzeczywistej potrzebie pracodawcy wynikającej z warunków prowadzenia działalności a konkretnie prowadzeniu 3 placówek agencji banku.

Podkreślić należy też iż praca świadczona przez wnioskodawczynię była wykonywana na ryzyko płatnika. To on ponosił ryzyko osobowe i ekonomiczne związane z brakiem należytej obsady pracowniczej terminowym wykonaniem prac i kosztami z tym związanymi. Co potwierdza zgromadzony w sprawie materiał dowodowy obligował pracowników w tym powódkę, by stawiali się w placówce nawet w okresie zwolnień lekarskich celem czy to zdania gotówki, czy przekazania dokumentów niezbędnych dla zawarcia określonej umowy z klientem.

Z powyższych względów, Sąd Okręgowy uznał, że strony były związane umową o pracę, gdyż sporny stosunek prawny nosił konstytutywne cechy umowy o pracę, wynikające z art. 22 § 1 k.p.

Natomiast z uzyskaniem przez A. B. statusu pracownika wiązał się skutek w postaci nabycia przez nią uprawnień do świadczeń ubezpieczenia społecznego. Skutek ten nie został wywołany działaniem niezgodnym z przepisami obowiązującego prawa, ale wynika z obowiązującego systemu prawnego. W ocenie Sądu, z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż umowa o pracę zawarta przez płatnika z A. B. była realizowana. A. B. wykonywała pracę na podstawie umowy o pracę, a B. C. (1) pracę przyjmowała. Podkreślić należy, że z żadnego z dowodów nie wynika, że zamiarem A. B. nie było świadczenie pracy, a jedynie stworzenie pozorów jej wykonywania, w celu uzyskania w przyszłości świadczeń z ubezpieczenia społecznego w postaci zasiłku chorobowego czy świadczeń związanych z macierzyństwem. Fakt, że A. B. wkrótce po rozpoczęciu pracy stała się niezdolna z powodu choroby, następnie w krótkich odstępach czasu korzystała ze zasiłków opiekuńczych związanych z opieką nad dziećmi, była niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży a potem korzystała z zasiłku macierzyńskiego - sam w sobie nie może stanowić podstawy uznania zatrudnienia za pozorne, jeżeli umowa o pracę jest faktycznie realizowana, a tak było w rozpatrywanej sprawie.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w pkt. 1 sentencji wyroku.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł w pkt 2 wyroku na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz A. B. i B. C. (1) kwoty 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – stosownie do treści § 9 ust. 2, rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokacie (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 1800).