Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z 13.02.2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z 17.01.2020 r., przeliczył J. W. emeryturę od 1.01.2020 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek na podstawie przepisów ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1270 ze zm.). Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia ustalone na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury, tj. na dzień 21.11.2017 r.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 80338,64 zł,

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 682337,63 zł,

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 205,00 miesięcy,

- wyliczona kwota emerytury wynosi 3720,37 zł.

Po korekcie wysokości składek na koncie, wysokość emerytury wynosi:

( (...),64 + (...),63) / 205,00 = 3720,37 zł.

Emerytura po waloryzacji przysługuje od 1.03.2019 r. w kwocie 3961,60 zł.

Od 1.01.2020 r. po doliczeniu składek:

- przyrost składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 4961,51 zł,

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 188,60 miesięcy,

- wyliczona kwota emerytury wynosi 3987,91 zł.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej:

(...),60 + ( (...),51 /188,60)= 3987,91 zł.

(decyzja k. 88 akt ZUS)

Odwołanie od powyższej decyzji złożył wnioskodawca, zarzucając, że zaskarżonej decyzji, że została wydana przez pozwanego z naruszeniem art. 25 ust.1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS w zw. z art. 40 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez błędne przyjęcie do wyliczenia emerytury zewidencjonowanych składek w kwocie 80338,64 zł bez uwzględnienia składek dobrowolnie odprowadzonych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej od 20.02.2002 r. do 25.02.2005 r. z tytułu działalności gospodarczej oraz bez uwzględnienia zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego z 21.10.2019 r. w sprawie III AUa 1342/18 składek należnych od płatnika (...) Sp. za okres od 20.02.2002 r. do 25.02.2005 r.

W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji, a na wypadek nie uwzględnienia tego żądania ewentualnie o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ponowne przeliczenie emerytury z uwzględnieniem okresu dobrowolnie odprowadzonych składek z tytułu działalności gospodarczej w czasie zatrudnienia na umowę o pracę w (...) Inwestor Sp. z o.o. w K. w tym samym okresie.

(odwołanie k. 1-6)

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie.

Pozwany wyjaśnił, że wysokość składek zewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego została obniżona na skutek wykonania wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 21.10.2019 r. III AUa 1342/18, którym stwierdzono, że wnioskodawca od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. nie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej i korekt dokumentów rozliczeniowych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w okresie od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. Zakład podał, że dokonano korekty dokumentów rozliczeniowych w tym okresie z tytułu zatrudnienia pracowniczego wnioskodawcy w (...) oraz, że uwzględniono składki z tego tytułu do wyliczenia emerytury wnioskodawcy. Zakład wskazał, że o powyższych okolicznościach wnioskodawca został poinformowany pismami ZUS z 2.04.2020 r. oraz z 17.02.2020 r.

W konkluzji pozwany stwierdził, że zaskarżona decyzja jest prawidłowa.

(odpowiedź na odwołanie k. 19)

W piśmie procesowym z 25.06.2020 r. (data nadania k. 25) wnioskodawca odnosząc się do odpowiedzi na odwołanie, poparł odwołanie, zarzucając stanowisku pozwanego błąd zarówno natury prawnej, jak i faktycznej. Dodatkowo z ostrożności procesowej na wypadek oddalenia odwołania wniósł o nieobciążanie go kosztami procesu w całości.

(pismo procesowe wnioskodawcy z 25.06.2020 r. k. 24)

W piśmie procesowym z 31.07.2020 r. pozwany ponownie wyjaśnił, że Sąd Apelacyjny w Łodzi zmienił zaskarżoną decyzję z 19.11.2012 r. i stwierdził, że wnioskodawca nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym i wypadkowym od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą. W związku z powyższym wnioskodawca został wyrejestrowany z ubezpieczeń społecznych i zgłoszony wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego. Dodatkowo skorygowane zostały składki na ubezpieczenia społeczne w dokumentach rozliczeniowych za w/w okres zgodnie z podleganiem. Pozwany podał, że wnioskodawca za okres od lutego 2002 r. do lutego 2005 r. dokonał wpłat w wysokości zgodnej z należnościami wykazanymi w deklaracjach rozliczeniowych, konkludując, że wobec powyższego za wskazany okres brak jest nadpłat składek, przy czym Zakład dodał, że szczegółowe wyjaśnienia w tej sprawie przekazał skarżącemu w piśmie z 18.02.2020 r. i z 4.04.2020 r.

(pismo ZUS z 31.07.2020 r. k. 57)

Postanowieniem z 9.10.2020 r. Sąd Okręgowy w Łodzi ustanowił dla wnioskodawcy pełnomocnika z urzędu. (k. 102)

W piśmie procesowym z 30.11.2020 r. pełnomocnik z urzędu wnioskodawcy, w osobie radcy prawnego, poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego udzielonego z urzędu wg norm prawem przepisanych, ewentualnie zaś o przyznanie z kasy sądu kosztów zastępstwa prawnego udzielonego z urzędu jednocześnie oświadczając, że koszty nie zostały zapłacone w całości, ani w części.

(pismo procesowe pełnomocnika wnioskodawcy z 30.11.2020 r. k. 125)

W dn. 2.12.2020 r. wnioskodawca złożył pismo procesowe, w którym poinformował, że nie zgadza się na to by reprezentowała go w n/n sprawie wyznaczona przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w Ł. radca prawna, na którą wniósł skargę, jednocześnie wnosząc o to, by jego pełnomocnikiem z urzędu został adw. A. L. zgodnie z jego wnioskami do sądu z 19.10.2020 r. oraz z 14.11.2020 r.

(pismo procesowe wnioskodawcy z 2.12.2020 r. k. 130)

W związku z w/w pismem wnioskodawcy Sąd zarządzeniem z 3.12.2020 r. zwrócił się do (...) w Ł. o zwolnienie z funkcji pełnomocnika z urzędu ubezpieczonego wyznaczonego radcę prawnego i jednocześnie zwrócił się do (...) w Ł. z prośbą o powołanie do pełnienia tej funkcji w niniejszej sprawie adw. A. L. . (k. 138)

W piśmie procesowym z 28.05.2021 r. pełnomocnik z urzędu wnioskodawcy, w osobie w/w adwokata, poparł odwołanie, a dodatkowo wniósł o ustalenie wysokości nadpłaty z tytułu składek odprowadzanych przez odwołującego z tytułu prowadzanie działalności gospodarczej od lutego 2002 r. do lutego 2005 r. i zobowiązanie organu rentowego do ich zwrotu (na wypadek uznania, że składki te nie powinny być uwzględniane przy ustaleniu wymiaru emerytury wnioskodawcy). Pełnomocnik wnioskodawcy argumentował, że pozwany organ rentowy 13.02.2020 r. dokonał obliczenia wysokości emerytury ubezpieczonego przyjmując kwotę składek zewidencjonowanych na subkoncie w wysokości 80338,64 zł, natomiast w uprzednio wydanych decyzjach, tj. decyzji z 8.11.2017 r., z 24.11.2017 r., 1.03.2019 r., wynika, że kwota składek zewidecjonowanych na subkoncie wynosiła 88561,43 zł. Dalej podniósł, że z kolei z pisma z 27.07.2020 r. złożonego przez ZUS wynika, że:

1)  zestawienie załączone do tego pisma zawiera składki, które zostały uwzględnione w decyzji z 13.02.2020 r., zarzucając, że powyższe nie może być zgodne prawdą, ponieważ gdyby wszystkie składki zostały uwzględnione to wówczas nie byłoby żadnej różnicy pomiędzy składkami wskazanymi w 2 decyzjach, o której mowa wyżej;

2)  zestawienie załączone do pisma zawiera składki opłacone przez ubezpieczonego z działalności gospodarczej w kwocie 2164,02 zł (za rok 2002) oraz 1210,24 zł (za rok 2003), których łączna wysokość wyniosła mniej niż ponad 8000 zł, o które zmniejszyła się kwota zewidencjonowanych składek. Pełnomocnik wnioskodawcy argumentował, że gdyby faktycznie ZUS dokonał korekty z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej to wówczas kwota uległaby zmniejszeniu o 3374,26 zł, a po stronie ubezpieczonego powstałaby nadpłata w tej wysokości.

W konkluzji pełnomocnik odwołującego stwierdził, że dokumenty zgromadzone w sprawie nie pozwalają zatem poczynić ustaleń, dlaczego wartość składek na koncie ubezpieczonego uległa zmniejszeniu o ok. 8000 zł, a także z jakich powodów nie powstała jakakolwiek nadpłata.

(pismo procesowe pełnomocnika wnioskodawcy z 28.05.2021 r. k. 206)

Na rozprawie z 28.07.2021 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie, oświadczając, że wnioskodawca wnosi o zmianę decyzji, poprzez ustalenie wysokości emerytury z okresem dobrowolnego opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne związane z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz z uwzględnieniem składek należnych w okresie pracy w (...) z uwzględnieniem wysokości składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego w kwocie 88561,43 zł.

Jednocześnie pełnomocnik wnioskodawcy poparł żądanie, przedstawione w piśmie procesowym z 28.05.2021 r. o ustalenie wysokości nadpłaty składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej od lutego 2002 r. do lutego 2005 r., oświadczając, że ma świadomość, że to żądanie nie było przedmiotem zaskarżonej decyzji.

Pełnomocnik wnioskodawcy oświadczył również, że z tytułu działalności gospodarczej wysokość składek to ok. 2968,99 zł zaznaczając, że są to składki razem z umową o pracę i wyjaśniając, że z działalności jest to 809 zł za rok 2002,1210 zł za rok 2003, a za rok 2005 jest tylko część składek, konkludując, że nadal nie wiadomo z czego się wzięło 8000 zł różnicy.

Natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania i oświadczył, że składki z tytułu zatrudnienia wnioskodawcy w TBS zostały uwzględnione a obniżenie podstawy wymiaru nastąpiło wskutek korekty dokumentów po wyroku Sądu Apelacyjnego.

( stanowiska stron - e-prot. z 28.07.2021 r.: 00:01:28-00:16:32)

Na rozprawie z 8.09.2021 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie, oświadczając, że nie kwestionuje kwoty kapitału początkowego przyjętej do wyliczenia emerytury wnioskodawcy w zaskarżonej decyzji, a jedynie kwoty zewidencjonowanych składek na koncie ubezpieczonego w wysokości 80338,64 zł, natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

( stanowiska stron - e-prot. z 8.09.2021 r.: 00:01:01, 00:01:41, 00:33:35)

W piśmie procesowym z 18.02.2022 r. (data nadania - k. 282) pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie, akcentując, że przedmiotem sporu w n/n sprawie są różnice jakie wynikają z wyliczenia składek wynikających z decyzji ZUS z 1.03.2019 r. oraz z 13.02.2020 r. zarzucając brak przedstawienia ze strony pozwanego szczegółowego zestawienia składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego, które zostały uwzględnione w decyzji z 1.03.2019 r. z podaniem należnych okresów oraz ich wysokości w poszczególnych okresach oraz szczegółowego zestawienia składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego, które zostały uwzględnione w decyzji z 13.02.2020 r. z podaniem należnych okresów składek oraz ich wysokości w poszczególnych okresach, o które strona odwołująca wielokrotnie wnioskowała do ZUS, który ich jednak nie przedstawił.

(pismo procesowe pełnomocnika wnioskodawcy z 18.02.2022 r. k. 281)

W piśmie procesowym z 9.03.2022 r. złożonym samodzielnie przez wnioskodawcę zarzucił, że ZUS „wyzerował” jego składki za okres za jaki Sąd Apelacyjny prawomocnym wyrokiem z 21.10.2019 r. III AUa 1342/18 przyznał mu prawo do świadczeń za ten okres, a ZUS pomimo wyroku nie przywrócił wnioskodawcy jego składek na konto, ani ich nie zwrócił.

Powołując się na opinię biegłego wnioskodawca podniósł, że opinia ta potwierdza zasadność jego roszczeń w tej alternatywie, że ZUS powinien sporne składki zewidencjonować i przeliczyć nową wysokość emerytury biorąc je pod uwagę wraz z ustawowymi odsetkami, albo zwrócić te składki wnioskodawcy z ustawowymi odsetkami - zarzucając, że ZUS nie wykonał żadnej z tych czynności do dnia złożenia tego pisma.

(pismo procesowe wnioskodawcy k. 288- 289)

W piśmie procesowym z 6.04.2022 r. pozwany organ rentowy wyjaśnił, że ze złożonego przez Zakład wcześniej do akt sprawy zestawienia składek wynika brak nadpłaty składek, a także, że złożone zostało już rozliczenie składek. ZUS wyjaśnił również że, po ponownym przeanalizowaniu sprawy i sporządzonej w n/n sprawie opinii biegłego, ustalił, iż rozbieżność w wyliczeniach Zakładu i biegłego na podstawie tego samego materiału dowodowego wynika z waloryzacji składek w 2016 r. i 2017 r. przeprowadzonej przez biegłego. Pozwany wyjaśnił, że biegły sądowy przyjął do swoich wyliczeń w 2016 r. i 2017 r. roczną waloryzację, gdy w tym czasie występuje waloryzacja kwartalna.

(pismo procesowe ZUS z 16.03.2022 r. k. 295)

W kolejnym piśmie procesowym z 6.04.2022 r. pozwany odnosząc się do pisma wnioskodawcy z 9.03.2022 r. podał:

1.  po raz kolejny, że Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżoną decyzję z 19.11.2012 r. i stwierdził, że wnioskodawca nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. W związku z tym od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. ubezpieczony został wyrejestrowany z ubezpieczeń społecznych i zgłoszony wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego. Dodatkowo skorygowane zostały składki na ubezpieczenie społeczne w dokumentach rozliczeniowych za w/w okres zgodnie z podleganiem. Ponadto pozwany wskazał, że Sąd Apelacyjny dodatkowo przeprowadził postępowanie dowodowe, które wykazało, że wnioskodawca w okresach zdolności do pracy wykonywał rzeczywiście obowiązki pracownicze w (...). Skutkiem tego było zewidencjonowanie przez ZUS składek na koncie ubezpieczonego podstawy wymiaru i składki na ubezpieczenia wykazane w dokumentach złożonych pierwszorazowo przez (...). Jednocześnie Zakład zewidencjonowane składki z tytułu pracowniczego zatrudnienia wnioskodawcy w (...) zwaloryzował i doliczył do świadczenia emerytalnego.

2.  Na koncie ubezpieczonego zostały zewidencjonowane składki wykazane przez płatnika (...) w okresie zatrudnienia od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r.

- okres rozliczeniowy: luty 2002 r., podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne 1992,86 zł, składka na ubezpieczenie emerytalne 389 zł,

- okres rozliczeniowy marzec 2002 r. podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne 6200 zł, składka na ubezpieczenie emerytalne 1210,24 zł,

- okres rozliczeniowy kwiecień 2002 r. podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne 2893,33 zł, składka na ubezpieczenie emerytalne 564,78 zł,

- okres rozliczeniowy maj 2002 r. podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne 6200 zł, składka na ubezpieczenie emerytalne 1210,24 zł,

Zgodnie z dokumentami znajdującymi się w (...) w pozostałych okresach wnioskodawca miał wykazane zerowe podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne z uwagi na to, że przebywał na zwolnieniach lekarskich lub pobierał zasiłki rehabilitacyjne,

3.  Podstawę obliczenia emerytury ustalonej na nowych zasadach na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne po dniu 31.12.1998 r. oraz kapitału początkowego na dzień 1.01.1999 r. z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego. Zakład wyjaśnił, że kwota kapitału początkowego ustalona decyzją z 4.09.2017 r. jest prawidłowa, zatem przy przeliczeniu świadczenia emerytalnego decyzją z 13.02.2020 r. brak podstaw do przeliczenia kapitału początkowego.

4.  Wnioskodawca nie dokonał wpłat na pokrycie należności powstałych w wyniku objęcia ubezpieczeniem społecznym na podstawie decyzji z 19.11.2012 r., tj. za okres od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. Za okres od lutego 2002 r. do lutego 2005 r. wnioskodawca dokonywał wpłat w wysokości wynikającej ze złożonych pierwszorazowych dokumentów rozliczeniowych, w których nie były uwzględnione należności wynikające z decyzji z 19.11.2012 r. – nie wykazał składek na własne ubezpieczenie społeczne. Ponieważ wpłaty były zgodne z kwotą należnych składek wykazanych w deklaracjach za okres od lutego 2002 r. do lutego 2005 r. nie powstała nadłata składek.

5.  Pozwany wyjaśnił, że biegły sądowy w opinii w n/n sprawie nie wskazał składek wyzerowanych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej a jedynie domniemywał, że różnica kwoty zwaloryzowanych składek może wynikać z tego faktu. Pozwany podał tabelaryczne zestawienie wysokości wyzerowanych składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej z uwagi na wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 21.10.2019 r. III AUa 1342/18 zmieniający zaskarżoną decyzję z 19.11.2012 r.

6.  Pozwany wyjaśnił, że na wnioski z 28.02.2020 r. oraz 12.03.2020 r. ZUS udzielił wnioskodawcy odpowiedzi w piśmie z 2.04.2020 r., dodając, że po analizie (...) brak jest zarejestrowanego w ZUS wniosku z 11.03.2020 r.

(pismo procesowe ZUS z 6.04.2022 r. k. 301-302)

Na ostatnim terminie rozprawy z 27.07.2022 r. – bezpośrednio poprzedzającym wydanie wyroku w niniejszej sprawie - pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego udzielonego z urzędu wg norm prawem przepisanych, jednocześnie oświadczając, że koszty te nie zostały zapłacone w całości, ani w części, wnioskodawca oświadczył, że wnosi o przeliczenie emerytury z uwzględnieniem dobrowolnie uiszczonych składek w okresie od lutego 2002 r. do lutego 2005 r. z tytułu działalności gospodarczej oraz uwzględnieniem składek z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia pracowniczego w (...) od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r., albo o zwrot składek jakie uiścił w ww. z tytułu działalności gospodarczej, a dodatkowo oświadczył, że złożył wniosek o zwrot nadpłaconych składek w dniu 28.02.2020 r. oraz w dniu 11.03.2020 r., natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

( stanowiska stron - e-prot. z 27.07.2022 r.: 00:00:59, 00:01:04, 00:02:49, 00:28:17, 00:34:09, 00:43:03)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca - J. W. urodził się (...)

(okoliczność bezsporna)

Decyzją z 25.10.2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. Inspektorat w P., działając na podstawie art. 83 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), odmówił J. W. dokonania zwrotu nienależnie opłaconych składek. Organ rentowy argumentował, że na dzień 25.10.2012 r. nie zostało zakończone postępowanie wyjaśniające w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w okresie od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. w związku z ustaniem, w wyżej wymienionym okresie, zatrudnienia u płatnika (...) Inwestor sp. z o.o. Wobec powyższego, brak jest możliwości ustalenia kwoty nadpłaty z tytułu składek na koncie płatnika, do chwili zakończenia postępowania. ZUS wskazał, że niniejsza decyzja jest ostateczna.

(decyzja k. 1-2 I plik akt ZUS)

Decyzją z 19.11.2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. Inspektorat w P., na podstawie art. 83 ust. 1, art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 6 pkt 1, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 4, art. 36 ust. 1 pkt 4 i 11, art. 38 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) stwierdził, że J. W., jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą niemająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60 % kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia u płatnika składek PPUH (...) podlega obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż J. W. prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą PPUH (...) J. W. w okresie od 1.02.1992 r. do 2.02.2012 r. Wnioskodawca w dniu 20.02.2002 r. podpisał umowę o pracę z podmiotem (...) Inwestor sp. z o.o. Z orzeczeń i uzasadnień sądów wynikało, że nie doszło do zawarcia prawnie skutecznego stosunku pracy, gdyż umowa dotknięta była nieważnością na podstawie art.58 kc, jako podpisana przez prezesa zarządu bez zgody Rady Nadzorczej. Nadto przeciwko przyjęciu zatrudnienia wnioskodawcy na stanowisku dyrektora oddziału stoi okoliczność, iż nigdy nie ustalono dla niego zakresu obowiązków ani wynagrodzenia. Sąd stwierdził, że w postępowaniu nie zostały ustalone inne istotne fakty, które wskazywałyby na wykonywanie w praktyce umowy o pracę. Wobec braku rozstrzygnięcia przez Sąd co do istnienia czy nieistnienia stosunku pracy w (...) Inwestor sp. z o.o. należało postąpić zgodnie z działaniem płatnika, który wyrejestrował J. W. z ubezpieczeń społecznych z dniem 20.02.2002 r. Biorąc pod uwagę ustalone fakty oraz obowiązujące przepisy prowadzący działalność gospodarczą powinien zgłosić się do ubezpieczeń społecznych, ponieważ prowadzenie działalności gospodarczej w okresie od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. było dla wnioskodawcy jedynym tytułem rodzącym obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym.

(decyzja k. 3-5 I plik akt ZUS)

Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z 29.09.2015r. w sprawie VIII U 4709/12 oddalił odwołania J. W. od obu w/w decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., tj. z 25.10.2012 r. odmawiającej dokonania zwrotu nienależnie opłaconych składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej od 20.02.2002r. do 23.02.2005 r. oraz z 19.11.2012 r. stwierdzającej, że odwołujący się, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r.

(okoliczność niesporna, a nadto dane znane Sądowi z urzędu z systemu Sędzia 2)

Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z 21.12.2016 r., po rozpoznaniu sprawy III AUa 2095/15, zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego z 29.09.2015 r. w sprawie VIII U 4709/12 oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego z 25.10.2012 r. i stwierdził, że organ rentowy jest zobowiązany do zwrotu na rzecz odwołującego nadpłaconych składek w kwocie 10.824,97 zł wraz z ustawowymi odsetkami naliczonymi od 25.10.2012 r. (pkt 1 ); oddalając apelację w pozostałej części (pkt 2).

Odnosząc się do odwołania od decyzji z 19.11.2012 r., Sąd Apelacyjny uznał, że wyrok Sądu pierwszej instancji w tej części odpowiadał prawu, stwierdzając, że skarżący, nie będąc zatrudnionym w ramach stosunku pracy w okresie wskazanym w decyzji z 19.11.2012 r., podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Na skutek skargi kasacyjnej ubezpieczonego Sąd Najwyższy wyrokiem z 16.10.2018 r. , w sprawie I UK 115/18, uchylił pkt 1. zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi w części dotyczącej określenia odsetek jako ustawowych odsetek i przyznał ubezpieczonemu prawo do odsetek w wysokości równej odsetkom za zwłokę pobieranym od zaległości podatkowych; uchylił zaskarżony wyrok w punkcie 2. i 3. i w tym zakresie przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Łodzi do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego; oddalił skargę kasacyjną w pozostałej części.

(okoliczności niesporne, a nadto znane Sądowi z urzędu – dane z systemu Sędzia 2)

Ponownie rozpoznana przez Sąd Apelacyjny w Łodzi sprawa, w której granice zakreślił w/w wyrok Sądu Najwyższego, spór dotyczył tego, czy odwołujący podlegał w okresie od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, czy też z tytułu umowy o pracę z 20.02.2002 r. zawartej pomiędzy Towarzystwem Budownictwa (...) Sp. z o.o. w K. na czas nieokreślony, na podstawie, której został zatrudniony na stanowisku wiceprezesa w wymiarze pełnego etatu za wynagrodzeniem 6200 zł brutto miesięcznie.

Stosując się do wskazówek Sądu Najwyższego Sąd Apelacyjny w Łodzi przeprowadził uzupełniające postępowanie dowodowe na okoliczność wykonywania przez J. W. pracy na rzecz (...) do czerwca 2003 r. , albowiem od 1.07.2003r. stał się niezdolny do pracy i stan ten trwał do końca spornego okresu (niezdolność do pracy od 1.07.2003r. do 29.02.2004r. i świadczenie rehabilitacyjne od 1.03.2004r. do 25.02.2005r.). Sąd Apelacyjny stwierdził, że J. W. w badanym okresie od 20.02.2002r. do 23.02.2005r. w okresach jego zdolności do pracy faktycznie wykonywał czynności pracownicze na podstawie nieważnej, wskutek braku właściwej reprezentacji pracodawcy (art. 210 § 1 k.s.h.) umowy o pracę zawartej w dniu 20.02.2002r., co było akceptowane przez radę nadzorczą (...) Inwestor Sp. z o.o. Sąd Apelacyjny ustalił też, że wnioskodawca został zgłoszony w organie rentowym przez spółkę (...) do ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia na podstawie wspomnianej umowy.

W efekcie powyższych ustaleń na skutek ponownego rozpoznania sprawy Sąd Apelacyjny w Łodzi prawomocnym wyrokiem z 21.10.2019 r. w sprawie III AUa 1342/18 zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 29.09.2015 r. w sprawie VIII U 4709/12 oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego z 19.11.2012 r. i stwierdził, że J. W. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, uznając, że w tym czasie wnioskodawca objęty był obowiązkowym ubezpieczeniem pracowniczym z tytułu zatrudnienia w (...) Inwestor Sp. z o.o.

(okoliczności niesporne, a nadto znane Sądowi z urzędu – dane z systemu Sędzia 2, a także wyrok SA w Łodzi wraz z uzasadnieniem w aktach emerytalnych k. 76-81 oraz k. 7-9 akt sprawy)

Decyzją z 4.09.2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na podstawie ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustalił J. W. kapitał początkowy i określił jego wartość na dzień 1.01.1999 r. w wysokości 182 688,99 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął: podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1 762,48 zł (pomnożono wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 144,36 % - wyliczony z przeciętnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych tj. od 1.01.1984 r. do 31.12.1993 r. przez kwotę bazową tj. 1 220,89 zł) ; okresy składkowe ( tj. 26 lat , 8 miesięcy i 15 dni, tj. 320 miesięcy), nieskładkowe (1 rok, 6 miesięcy i 4 dni tj. 18 miesięcy) , współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31.12.1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego w wysokości 83,46 %; średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat tj. 209 miesięcy ( komunikat Prezesa GUS z 25.03.1999 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn). Zakład wskazał, że do ustalenia wartości kapitału początkowego nie uwzględniono wnioskodawcy okresu od 2.12.1970 r. do 3.12.1970 r., gdyż nie podjął on zatrudnienia po odbyciu zasadniczej służby wojskowej i tym samym nie została opłacona składka na ubezpieczeni społeczne.

(decyzja k.33 - 34 plik I akt ZUS)

Prawomocnym wyrokiem Sąd Okręgowy w Łodzi po rozpoznaniu sprawy VIII U 2185/17 oddalił odwołanie wnioskodawcy od w/w decyzji z 4.09.2017 r.

( okoliczność niesporna, a nadto znana Sądowi z urzędu – dane z systemu Sędzia 2)

Wnioskodawca w latach 2002-2005 nie zgłosił się do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalno – rentowego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej NIP (...).

( pismo ZUS z 10.09.2021 r. k. 250)

Nie było nadpłaty zapłaconych przez wnioskodawcę składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w latach 2002-2005 - odwołujący płacił te składki w terminie, zgodnie z deklaracjami rozliczeniowymi, gdyż chciał uczestniczyć w przetargach. Odwołujący otrzymywał od ZUS zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami i te zaświadczenia składał w ofertach przetargowych do 2019 r.

(okoliczności przyznane przez odwołującego - zeznania wnioskodawcy – e-prot. z 8.09.2021 r.: 00:05:03, 00:24:26 w zw. z e-prot. z 27.07.2022 r.:00:28:17)

Wnioskodawca we wpłatach tytułem składki z tytułu działalności gospodarczej w okresie od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r., nie uwzględniał należności na własne ubezpieczenia, a jedynie dokonywał tych wpłat za pracowników.

(pismo procesowe ZUS z 23.06.2021 r. k. 215, pismo ZUS z 11.08.2022 r. k. 326)

Z decyzji z 8.11.2017 r., z 24.11.2017 r., z 1.03.2019 r. wynika, że na koncie ubezpieczonego były zewidencjonowane składki w kwocie 88561,43 zł bez uwzględnienia składek z (...) Inwestor Sp. z o.o. w K..

(okoliczności niesporne, a nadto decyzja k. 10, decyzja k. 11 akt ZUS, pismo ZUS 23.06.2021 r. k. 215)

W dn. 17.01.2020 r. odwołujący złożył wniosek o dokonanie przeliczenia jego emerytury z uwzględnieniem składek zapisanych na koncie ubezpieczonego po przyznaniu świadczenia.

(wniosek k. 83 akt emerytalnych)

W wyniku rozpoznania tego wniosku pozwany wydał zaskarżoną decyzję z 13.02.2020 r. którą przeliczył J. W. emeryturę od 1.01.2020 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek na podstawie przepisów ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1270 ze zm.). Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia ustalone na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury, tj. na dzień 21.11.2017 r.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 80338,64 zł,

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 682337,63 zł,

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 205,00 miesięcy,

- wyliczona kwota emerytury wynosi 3720,37 zł.

Po korekcie wysokości składek na koncie, wysokość emerytury wynosi:

( (...),64 + (...),63) / 205,00 = 3720,37 zł.

Emerytura po waloryzacji przysługuje od 1.03.2019 r. w kwocie 3961,60 zł.

Od 1.01.2020 r. po doliczeniu składek zgodnie z wnioskiem z 17.01.2020 r.:

- przyrost składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 4961,51 zł,

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 188,60 miesięcy,

- wyliczona kwota emerytury wynosi 3987,91 zł.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej w następujący sposób: (...),60 + ( (...),51 /188,60)= 3987,91 zł.

(decyzja k. 88 akt ZUS)

Powyższa decyzja została wydana przez pozwanego z uwzględnieniem skutków wykonania przez ZUS wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 21.10.2019 r. w sprawie III AUa 1342/18, a mianowicie:

1) odwołujący został wyrejestrowany od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, natomiast wnioskodawca pozostał z tego tytułu w tym okresie zgłoszony wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego

2) pozwany dokonał korekty dokumentów rozliczeniowych wnioskodawcy dotyczących składek z tytułu działalności gospodarczej za okres od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. oraz korekty zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek z tytułu działalności gospodarczej we wskazanym okresie od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. w ten sposób, że za ten okres zewidencjonowane składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, które wnioskodawca opłacił jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, zostały przez ZUS na koncie ubezpieczonego „wyzerowane”. Na koncie ubezpieczonego nie było żadnych nadpłat z tytułu w/w składek, ponieważ składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej za okres od lutego 2002 r. do lutego 2005 r. wnioskodawca opłacał w wysokości zgodnej ze składanymi deklaracjami w terminie;

3) jednocześnie pozwany organ emerytalny dokonał korekty dokumentów rozliczeniowych dotyczących należności składkowych na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne z tytułu pracowniczego zatrudnienia wnioskodawcy w (...) Inwestor Sp. z o.o. w K. w okresie od 20.02.2002 r. do 23.05.2005 r. oraz zewidencjonował te składki na koncie odwołującego.

Korekty dotyczyły następujących dokumentów:

a) zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego (...) od 20.02.2002 r.,

b) wyrejestrowania z ubezpieczenia (...) od 24.02.2005 r.,

c) miesięcznych raportów imiennych ZUS RCA za miesiące: luty 2002 r. podstawa wymiaru składek 1992,86 zł, marzec 2002 r. podstawa wymiaru składek 6200 zł, kwiecień 2002 r. podstawa wymiaru składek 2893,33 zł, maj 2003 r. podstawa wymiaru składek 6200 zł,

d) miesięcznych raportów imiennych o wypłaconych świadczeniach i przerwach w opłacaniu składek (...) za miesiące:

-kwiecień 2002 r. za okres od 15.04.2002 r. do 30.04.2002 r. wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy finansowane ze środków pracodawcy kwota 1881,59 zł,

- maj 2002 r. za okres od 1.05.2002 r. do 19.05.2002 r. wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy finansowane ze środków pracodawcy kwota 2162,31 zł,

- maj 2002 r. za okres od 20.05.2002 r. do 31.05.2002 r. zasiłek chorobowy,

- od czerwca 2002 r. do stycznia 2003 r. – od 1.06.2002 r. do 31.01.2003 r. zasiłek chorobowy

- za luty 2003 r. – okres od 3.02.2003 r. do 28.02.2003 r. okres nieobecności w pracy usprawiedliwionej bez prawa do wynagrodzenia lub zasiłku,

- czerwiec 2003 r. – okres od 5.06.2003 r. do 30.06.2003 r. – wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy finansowane ze środków pracodawcy

- lipiec 2003 r. – okres od 1.07.2003 r. do 7.07.2003 r. – wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy finansowane ze środków pracodawcy

- lipiec 2003 r. – okres od 8.07.2003 r. do 31.07.2003 r. – zasiłek chorobowy,

- od sierpnia 2003 r. do lutego 2004 r. – okres od 1.08.2003 r. do 29.02.2004 r. – zasiłek chorobowy,

- od marca 2004 r. do lutego 2005 r. – okres od 1.03.2004 r. do 23.02.2005 r. – świadczenie rehabilitacyjne.

ZUS zewidencjonował na koncie ubezpieczonego podstawy wymiaru i składki na ubezpieczenia wykazane w dokumentach złożonych pierwszorazowo przez (...). Zakład zewidencjonowane składki z tytułu pracowniczego zatrudnienia wnioskodawcy w (...) zwaloryzował i doliczył do świadczenia emerytalnego.

W efekcie na koncie ubezpieczonego zostały zewidencjonowane składki wykazane przez płatnika (...) w okresie zatrudnienia od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r.:

- okres rozliczeniowy: luty 2002 r., podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne 1992,86 zł, składka na ubezpieczenie emerytalne 389 zł,

- okres rozliczeniowy marzec 2002 r. podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne 6200 zł, składka na ubezpieczenie emerytalne 1210,24 zł,

- okres rozliczeniowy kwiecień 2002 r. podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne 2893,33 zł, składka na ubezpieczenie emerytalne 564,78 zł,

- okres rozliczeniowy maj 2002 r. podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne 6200 zł, składka na ubezpieczenie emerytalne 1210,24 zł.

Zgodnie z dokumentami znajdującymi się w (...) w pozostałych okresach zatrudnienia w (...) od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. wnioskodawca miał wykazane „zerowe” podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne z uwagi na to, że przebywał na zwolnieniach lekarskich lub pobierał zasiłki rehabilitacyjne.

Podstawę obliczenia emerytury dla wnioskodawcy na nowych zasadach zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne po dniu 31.12.1998 r. oraz kapitału początkowego na dzień 1.01.1999 r. z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego.

Do 2015 r. Zakład dokonywał rocznej waloryzacji zewidencjonowanych na koncie wnioskodawcy kwoty składek, a w latach 2016 i 2017 dokonał waloryzacji kwartalnej. Dokonując waloryzacji składek w latach 2016 i 2017 pozwany postąpił w myśl przepisów ustawy emerytalnych, zgodnie z którymi jeżeli ustalenie emerytury następuje w IV kwartale 2017 r. (październik, listopad, grudzień), to wówczas kwota składek poddana ostatniej waloryzacji, tj. kwota składek zewidencjonowanych na dzień 31.01.2016 r. zwaloryzowana wskaźnikiem za 2016 r. – powinna być włączona w cykl waloryzacji kwartalnych poczynając od waloryzacji wskaźnikiem za I kwartał 2017 r., a kończąc na wskaźniku za II kwartał 2017 r. Składki ustalone kwartalnie (za I, II, III, IV kwartał 2016 r. oraz za I kwartał 2017 r.) waloryzowane będą wskaźnikami kwartalnymi (odpowiednio wskaźnikiem za II, III, IV kwartał 2016 r. oraz I, II kwartał 2017 r.). Pozostałe składki do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc ustalenia wysokości emerytury nie podlegają żadnym waloryzacjom – należy je doliczyć w kwocie nominalnej. Pozwany przyjął do swoich wyliczeń w 2016 r. waloryzacja kwartalną. Brak było opłaconych składek za I kwartał, a za II kwartał składki winny być zwaloryzowane wskaźnikiem 100,00% i za III kwartał wraz ze zwaloryzowaną składką za II kwartał wskaźnikiem 100,70% co daje podstawę waloryzacji w IV kwartale wskaźnikiem 113,02%. Dla osoby opłacającej składkę „sam za siebie” przyjmuje się dla roku składki opłacone od lutego do stycznia, a dla kwartałów kolejno: od lutego do kwietnia, od maja do lipca, od sierpnia do października, od listopada do stycznia. Zakład w I kwartale 2017 r. zwaloryzował składki za marzec i kwiecień 2017 r. – 1268,80 zł wraz z kwotą zwaloryzowanych kwartalnie składek za 2016 r. (983,74 zł + 1268,80 zł = 2252,54 zł) przez wskaźnik 101,57% co dało sumę składek zwaloryzowanych kwartalnie 2287,90 zł. Do kwoty 2287,90 zł dodano sumę zwaloryzowanych rocznie składek w wysokości 67376,84 zł, którą zwaloryzowano wskaźnikiem z I kwartału 2017 r. – 113,02%, co dało podstawę do waloryzacji wskaźnikiem za II kwartał 101,57%. Jest to łącznie kwota 77344,84 zł składek zwaloryzowanych rocznie. Została kwota składek niezwaloryzowanych za maj i czerwiec 2017 r. w wysokości 705,90 zł.

Z tytułu zatrudnienia wnioskodawcy w zakładzie (...) od listopada 2017 r. – zaskarżoną decyzją z 13.02.2020 r. doliczono i zaewidencjonowano na koncie odwołującego składki do 31.12.2019 r.

W efekcie wykonania przez pozwanego w opisany powyżej sposób wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 21.10.2019 r. w sprawie III AUa 1342/18– po w/w korekcie oraz po waloryzacji składek na koncie ubezpieczonego łączna kwota zewidencjonowanych składek, według obliczeń ZUS, wynosi 80338,64 zł, co wynika z sumy poniższych kwot:

97376,84 zł suma składek zwaloryzowanych rocznie,

77344,84 zł składki roczne waloryzowane kwartalnie,

2287,90 zł składki waloryzowane kwartalnie,

705,90 zł składki niezwaloryzowane.

ZUS do wyliczenia emerytury wnioskodawcy przyjął kwotę 682337,63 zł kapitału początkowego ustaloną na dzień 1.01.1999 r. na mocy decyzji z 4.09.2017 r. jako prawidłową, zgodnie z prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi w sprawie VIII U 2185/17. Zakład do wyliczenia kapitału początkowego wnioskodawcy przyjął następujące okresy składkowe i nieskładkowe do 31.12.1998 r.:

1.  okresy składkowe:

- od 16.09.1970 r. do 26.10.1970 r., od 4.12.1970 r. do 30.04.1982 r. (w tym okres służby wojskowej od 27.10.1970 r. do 1.12.1970 r.)

- od 1.05.1982 r. do 31.03.1984 r.,

- od 2.04.1984 r. do 31.03.1987 r.,

- od 1.04.1987 r. do 24.04.1994 r.,

- od 30.07.1994 r. do 31.12.1998 r.

2. okresy nieskładkowe:

- od 27.04.1993 r. do 21.01.1994 r.

- od 7.03.1994 r. do 1.04.1994 r.,

- od 19.04.1994 r. do 24.04.1994 r.,

- od 25.04.1994 r. do 30.06.1994 r.,

- od 21.10.1997 r. do 2.03.1998 r.,

- od 13.11.1998 r. do 31.12.1998 r.

(pismo ZUS z 17.02.2020 r. k. 11-12, pismo ZUS z 27.01.2020 r. k. 84 akt emerytalnych, korespondencja w sprawie składek za okres zatrudnienia w (...) Inwestor Sp. z o.o. k. 87 akt emerytalnych, pismo ZUS z 27.07.2020 r. wraz z zestawieniem składek, które zostały uwzględnione w zaskarżonej decyzji k. 57-61, pismo ZUS z 23.06.2021 r. z załącznikami k. 215-219, pismo ZUS z 16.03.2022 r. wraz z załącznikiem dotyczącym sposobu waloryzacji składki k. 295-296, pismo ZUS z 6.04.2022 r. wraz z wykazem wyzerowanych składek k. 301-302)

W dniu 23.01.2020 r. odwołujący złożył do ZUS wniosek o przesłanie sposobu szczegółowego skorygowania jego dokumentów rozliczeniowych oraz rozliczenia jego konta w związku z wykonaniem przez pozwanego wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 21.10.2019 r. w sprawie III AUa 1342/18.

(wniosek z 23.01.2020 r. k. 91 akt emerytalnych)

Pismem z 18.02.2020 r. ZUS poinformował wnioskodawcę o przyjętych do ustalenia wysokości kapitału początkowego okresach składkowych i nieskładkowych do 31.12.1998 r. Zakład podał, że od 1.01.1999 r. podstawę obliczenia emerytury ustalonej na nowych zasadach na podstawie art. 26 stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne po dniu 31.12.1998 r. oraz kapitału początkowego na dzień 1.01.1999 r. z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na indywidualnym koncie wnioskodawcy.

Zakład wyjaśnił, że zgodnie z decyzją z 24.11.2017 r. do obliczenia emerytury przyjęto kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego na koncie wnioskodawcy do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę

- kwota kapitału początkowego 682337,63 zł

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji 88561,43 zł,

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 205,00 miesięcy,

- wyliczona kwota emerytury wynosi 3760,48 zł.

ZUS wyjaśnił, że po skorygowaniu na koncie wnioskodawcy wysokość emerytury zgodnie z zaskarżoną decyzją z 13.02.2020 r. wynosi:

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 80338,64 zł,

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 682337,63 zł,

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 205,00 miesięcy,

- wyliczona kwota emerytury wynosi 3720,37 zł.

Po korekcie wysokości składek na koncie, wysokość emerytury wynosi:

( (...),64 + (...),63) / 205,00 = 3720,37 zł.

Po doliczeniu składek zewidencjonowanych na koncie zgodnie z pismem wnioskodawcy z 17.01.2020 r. z uwzględnieniem waloryzacji - wyliczona emerytura od 1.01.2020 r. wynosi 3987,91 zł.

Ponadto Zakład poinformował wnioskodawcę, że pismem z 15.01.2020 r. odwołujący został poinformowany o sporządzeniu dokumentów rozliczeniowych i zgłoszeniowych zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 21.10.2019 r.

(pismo ZUS z 18.02.2020 r. k. 94 akt ZUS)

Po otrzymaniu w/w pisma z ZUS, wnioskodawca złożył kolejne wnioski z 28.02.2020 r. i z 12.03.2020 r., w których wniósł o wyjaśnienie przez organ emerytalny różnicy jaka powstała w pozycji zewidencjonowanych składek pomiędzy kwotą 8856,43 zł przed skorygowaniem a kwotą 80338,64 zł po skorygowaniu, a także o przeliczenie jego emerytury z uwzględnieniem skorygowanych zarobków w (...) Inwestor sp. z o.o. zgodnie z pismem ZUS II Oddział w P. Inspektorat w K. z 17.02.2020 r., łącznie z waloryzacją.

(wnioski z 28.02.2020 r. i z 12.03.2020 r. w aktach emerytalnych)

Pismem z 2.04.2020 r. ZUS, odpowiadając na pisma odwołującego z 28.02.2020 r. i z 12.03.2020 r., poinformował wnioskodawcę, że różnica składek zewidencjonowanych na koncie odwołującego za okres:

2002 r. – w kwocie 2123,18 zł

2003 r. – w kwocie 1850,92 zł

2004 r. - w kwocie 3157,65 zł

2005 r. – w kwocie 484,23 zł

wynika z korekt dokumentów rozliczeniowych sporządzonych na podstawie wyroku Sądu Apelacyjnego z 21.10.2019 r., którym zmieniono zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego z 19.11.2012 r. poprzez stwierdzenie, że wnioskodawca nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym i wypadkowym od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą. W związku z powyższym wnioskodawca został wyrejestrowany z ubezpieczeń społecznych i zgłoszony wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego. Dodatkowo skorygowane zostały składki na ubezpieczenia społeczne w dokumentach rozliczeniowych za powyższy okres zgodnie z podleganiem. Przedmiotowe zmiany spowodowały obniżenie składek zewidencjonowanych na koncie wnioskodawcy do kwoty 80338,64 zł, przez co świadczenie uległo zmniejszeniu i od 1.10.2017 r. wynosi 3720,37 zł. Pozwany poinformował jednocześnie odwołującego, że wszystkie składki z zakładu pracy (...) z K. zostały doliczone do emerytury wnioskodawcy zaskarżoną decyzją z 13.02.2020 r. a pismem z 18.02.2020 r. wykazano odwołującemu sposób wyliczenia jego świadczenia. W konkluzji ZUS stwierdził brak podstaw do ponownego przeliczenia emerytury.

(pismo ZUS z 2.04.2020 r. karta nienumerowana w aktach ZUS, wykaz składek należnych bądź opłaconych od 1999 r. do 2020 r. k. 58-61)

Po analiza (...) pozwany stwierdził brak zarejestrowanego w ZUS wniosku odwołującego z dnia 11.03.2020 r.

(pismo procesowe ZUS z 6.04.2022 r. k. 301-302)

Przeprowadzona w n/n postępowania sądowa kontrola z zakresu rachunkowości co do prawidłowości wykonanego przez ZUS II Oddział w Ł. wyliczenia kwoty składek zaewidencjonowanych na koncie wnioskodawcy z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości określonej w zaskarżonej decyzji z 13.02.2020 r. (karta 88 akt ZUS) w stosunku do kwoty 88561,43 zł ustalonej w decyzjach z: 8.11.2017 r., 24.11.2017 r. 1.03.2019 r., z uwzględnieniem konsekwencji finansowych wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 21.10.2019 r., sygn. III AUa 1342/18, pod kątem składek odprowadzanych uprzednio przez wnioskodawcę z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, a następnie po wyroku sądu z tytułu ubezpieczenia społecznego na podstawie umowy o pracę z (...) w okresie od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. z uwzględnieniem pełnej dokumentacji zawartej w aktach sprawy w łącznie z dokumentacją na karcie 216, 217, 218 akt sprawy,

wykazała, że:

- w decyzji z 8.11.2017 r. kwota zwaloryzowanych składek 88363,05 zł zawierała kwoty opłaconych składek przez wnioskodawcę z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej z pominięciem składek z tytułu zatrudnienia na umowie o pracę,

- w decyzji z 24.11.2017 r. kwota zwaloryzowanych składek po uwzględnieniu wniosku z 21.11.2017 r. 88561,43 zł zawierała kwoty opłaconych składek przez wnioskodawcę z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej z pominięciem składek z tytułu zatrudnienia na umowie o pracę,

- w decyzji z 23.01.2019 r. kwotę zwaloryzowanych składek powiększono o 3 688,56 zł – kwota ta zawierała kwoty opłaconych składek przez wnioskodawcę z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej z pominięciem składek z tytułu zatrudnienia na umowie o pracę,

- w zaskarżonej decyzji z 13.02.2020 r. kwota zwaloryzowanych składek 80338,64 zł została obliczona z uwzględnieniem skutków wyroku Sądu Apelacyjnego z 21.10.2019 r. w sprawie III AUa 1342/18, tj. z pominięciem okresów wskazanych w wyroku Sądu Apelacyjnego, w efekcie czego ZUS składki za ten okres wyzerował, co oznacza, że w ewidencji przestały one figurować, jako zapłacone.

Brak jest w dostępnej dokumentacji informacji, co się stało z kwotami wpłaconych przez wnioskodawcę tytułem tych składek za w/w okres po ich wyzerowaniu. Zgodnie z wiedzą z zakresu rachunkowości kwoty te powinny się znaleźć albo na kocie ubezpieczeniowym wnioskodawcy z datą uprawomocnienia się wyroku, jako nadpłata, albo zostać zwrócone wnioskodawcy na jego wniosek złożony do ZUS.

(opinia biegłego sądowego z zakresu ekonomiki przedsiębiorstw, zatrudnienia i płac – A. G. k. 265 -275)

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy odtworzył na podstawie powołanych dokumentów, których autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron, a i Sąd nie miał podstaw by czynić to z urzędu.

Częściowo Sąd dał wiarę zeznaniom wnioskodawcy, tzn. w takim zakresie w jakim znalazły potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym materiale dowodowym, a mianowicie, że opłacane przez skarżącego składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności składki w okresie od lutego 2002 r. do lutego 2005 r. nie skutkowały powstaniem nadpłaty, ponieważ były uiszczane w terminie i w wysokości zgodnej z deklaracjami rozliczeniowymi.

Zeznania wnioskodawcy, że opłacał za siebie dobrowolne składki z tytułu działalności gospodarczej w okresie luty 2002 r. – luty 2005 r. nie znajdują potwierdzenia w zebranym materiale dowodowym, gdyż wynika z niego po pierwsze, że odwołujący nie złożył wniosku o objęcie go w tym okresie dobrowolnym ubezpieczeniem społecznym z tytułu prowadzonej działalności, a po drugie, wnioskodawca nie uiszczał tych składek za siebie, ale za pracowników.

Badając poprawność przyjętej kwoty zewidencjonowanych składek, które pozwany przyjął w zaskarżonej decyzji, do wyliczenia emerytury wnioskodawcy, Sąd oparł się na opinii biegłego z zakresu rachunkowości, przyznając jej walor wiarygodności - z tym tylko zastrzeżeniem, że w zakresie różnicy w wysokości zewidencjonowanych składek na koncie ubezpieczonego po dokonanej przez pozwanego korekcie wynikającej z wykonania przez pozwanego wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 21.10.2019 r. w sprawie III AUa 1342/18, Sąd jako właściwą przyjął kwotę tych składek wynikającą z obliczeń ZUS-u, tj. w wysokości jak w zaskarżonej decyzji z 13.02.2020 r. Różnica pomiędzy kwotą wyliczoną przez biegłego na 80322,50 zł a kwotą tych składek wyliczoną przez pozwanego w decyzji z 13.02.2020 r. na 80338,64 zł, tj. o 16,14 zł większą niż w przypadku kwoty podanej przez biegłego, wynikała bowiem jedynie z tego, że biegły dokonał błędnie za lata 2016 i 2017 waloryzacji rocznej składek, podczas, gdy pozwany wykonał w tych latach prawidłowo tę waloryzację kwartalnie, w sposób szczegółowo opisany na k. 295-296. Podkreślić należy, że Sąd ocenia całokształt materiału dowodowego, w tym również opinię biegłego, kontrolując ją m.in. pod względem prawidłowości przyjętej metodologii wyliczeń. Kwestia waloryzacji jest przy tym kwestią prawną, wobec czego Sąd znając z urzędu przepisy obowiązującego prawa jest władny pod tym kątem skontrolować poprawność wyliczeń biegłego. Dodać należy, że powód nie kwestionował poprawności przeprowadzonej przez pozwanego waloryzacji. Poza omówioną kwestią, sporządzona w niniejszej sprawie opinia biegłego z zakresu rachunkowości nie nasuwa żadnych innych zastrzeżeń Sądu. Poczynione zastrzeżenia krytyczne względem opinii nie wpływają jednak na ostateczną ocenę wartości dowodowej tej opinii co prawidłowości w zakresie w jakim strony toczyły spór, tj. w zakresie odliczenia składek z tytułu działalności gospodarczej za okres od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. czyli ich wyzerowania na koncie ubezpieczonego, a także w zakresie doliczenia składek z tytułu zatrudnienia pracowniczego w (...) za ten okres, w wyniku wykonania przez pozwanego wyroku Sądu Apelacyjnego w sprawie III AUa 1342/18. Zdaniem Sądu opinia ta potwierdza poprawność wyliczeń pozwanego ZUS-u dotyczących wysokości zewidencjonowanych składek, które zostały przyjęte w badanej decyzji do przeliczenia emerytury ubezpieczonego, po prawidłowo wykonanej przez Zakład korekcie kwoty tych składek na skutek wykonania wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 21.10.2019 r. w sprawie III AUa 1342/18.

Na podstawie art. 235 [ 2] § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. Sąd postanowił pominąć wnioski dowodowe złożone przez wnioskodawcę w dniu 11 sierpnia 2020r. - karta 65, albowiem okoliczności, które skarżący zamierzał wykazać zeznaniami świadków zostały już wykazane przez pozwanego złożonymi do akt dokumentami oraz pismami procesowymi wraz z zestawieniami zewidencjonowanych składek. Prowadzenie postępowania we wnioskowanym zakresie i przesłuchanie świadków tym zakresie było zbędne, skoro stanowisko organu rentowego było znane i wielokrotnie wyjaśniane w toku postępowania w składanych przez ZUS do akt sprawy pismach procesowych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 114 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021 r, poz. 291 ze zm.), prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które miały wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

Powyższy przepis określa przesłanki warunkujące możliwość ponownego ustalenia wysokości świadczeń. Przepis art. 114 ust. 1 ustawy stanowi gwarancję, iż decyzje organu rentowego będą odzwierciedleniem sytuacji prawnej zainteresowanych (por. wyrok Sądu Najwyższego z 26.07.2013 r., III UK 145/12, Legalis nr 787678). Istotna jest zatem możliwość zweryfikowania ustaleń dokonanych przez organ rentowy w celu wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji nieodpowiadających prawu.

Wskazać także należy, że zasady ponownego ustalenia wysokości emerytur osób kontynuujących podleganie ubezpieczeniom reguluje art. 108 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Przepis ten stanowi, że:

1. Jeżeli po dniu, od którego przyznano emeryturę określoną w art. 24 lub 24a, emeryt podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wysokość świadczenia ulega ponownemu ustaleniu w sposób określony w ust. 2.

2. Emerytury obliczone według zasad określonych w art. 26 powiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytury, o której mowa w art. 24 i 24a, i zwaloryzowanych zgodnie z art. 25 przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ust. 4 i 5.

2a. Złożenie przez członka otwartego funduszu emerytalnego wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, o której mowa w art. 24 lub art. 24a, oznacza jednocześnie złożenie wniosku o ponowne ustalenie wysokości okresowej emerytury kapitałowej w trybie art. 25 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych.

3. Ponowne ustalenie wysokości emerytury następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego lub po ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

4. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek zaewidencjonowanych od miesiąca, od którego została podjęta wypłata emerytury po raz pierwszy, do miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury.

5. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do kolejnych wniosków o ustalenie emerytury w nowej wysokości.

Powołany przepis określa zarówno mechanizm przeliczania emerytury jak i ramy czasowe dokonywania takich przeliczeń.

Mechanizm przeliczenia emerytury dla ubezpieczonych kontynuujących podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym po przejściu na emeryturę z art. 24 ust. 1 polega na zwiększeniu świadczenia obliczonego według reguł art. 26 o iloraz zwaloryzowanych składek zewidencjonowanych na koncie pracującego świadczeniobiorcy po dniu ustalenia prawa do emerytury i wyrażonego w miesiącach średniego dalszego trwania życia ustalonego dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości świadczenia.

Z ust. 3 powołanego przepisu wynika, że ponowne ustalenie wysokości świadczenia następuje na wniosek zainteresowanego i nie wcześniej niż po upływie jednego roku kalendarzowego kontynuowania podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym po przejściu na emeryturę lub po ustaniu tych ubezpieczeń.

W świetle jednoznacznej treści tego przepisu, brak jest zatem jedynie podstaw prawnych do przeliczania świadczenia wnioskodawcy kontynuującemu zatrudnienie na każde żądanie wnioskodawcy częściej niż raz w roku.

Zgodnie z art. 25 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Zgodnie z art. 26 ustawy emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2.

Tablice, o których mowa w ust. 4 są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, z uwzględnieniem ust. Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3.

Zgodnie z treścią art. 173 ustawy emerytalnej, dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Zgodnie z art. 174 ust. 1 ustawy emerytalnej, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Natomiast zgodnie z ust. 2 art. 174 ustawy emerytalnej, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy: 1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6, 2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5, 3)okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

W myśl ust. 3 art. 174 w/w ustawy, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999r.

W realiach n/n sprawy Sąd stwierdził, że w świetle całego zebranego materiału dowodowego, ZUS przed wydaniem zaskarżonej decyzji z 13.02.2020 r., którą przeliczył emeryturę odwołującego zgodnie z jego wnioskiem z 17.01.2020 r., prawidłowo wykonał wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 21.10.2019 r. III AUa 1342/18.

Potwierdza to opinia biegłego z zakresu rachunkowości, która w tym zakresie stanowi pełnowartościowy środek dowodowy, a także analiza składanych w procesie pism procesowych przez pozwanego, w których ZUS wyjaśnił w jaki sposób wyliczył kwotę zewidencjonowanych składek na koncie ubezpieczonego na skutek wykonania wyroku Sądu Apelacyjnego oraz przeprowadzonych waloryzacji.

W świetle zebranego materiału dowodowego w sprawie Sąd Okręgowy uznał, że odliczenie przez pozwanego składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego za okres od 20.02.2002 r. do 23.05.2005 r., które skarżący wpłacił z tytułu ubezpieczeń społecznych jako osoba prowadząca działalność gospodarczą - było bezbłędne i stanowiło konsekwencję wykonania w/w wyroku Sądu Apelacyjnego, którym stwierdzono, że wnioskodawca nie był objęty w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. obowiązkowym tytułem do ubezpieczenia społecznego, gdyż podlegał w tym czasie obowiązkowym ubezpieczeniom pracowniczym jako pracownik (...) Sp. z o.o. w K..

Nie ma też podstaw do zaliczenia wpłacanych w tym okresie składek przez wnioskodawcę z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej do składek, zaewidencjonowanych na jego koncie, jako składek na dobrowolne ubezpieczenie, gdyż odwołujący nie złożył wniosku o objęcie go dobrowolnym ubezpieczeniem społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w okresie od lutego 2002 r. do lutego 2005 r.

Jak wynika z art. 14 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z 13.10.1998 r. (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1009 ze zm,) objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony, z zastrzeżeniem ust. 1a.

Sąd Okręgowy miał, także, na uwadze, że według utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego i sądów powszechnych wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem musi być wyraźny i jednoznaczny, nie jest nawet wystarczające samo opłacanie przez zainteresowanego składek na to ubezpieczenie oraz przyjmowanie tych składek przez organ rentowy (wyroki: Sądu Najwyższego z 8 sierpnia 2001 r., II UKN 518/00, OSNP 2003/10/257; Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 30 października 2012 r., III AUa 550/12, Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 10 stycznia 2013 r., III AUa 895/12, Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 8 sierpnia 2013 r., III AUa 2186/12).

Uprawnienia, wynikające z systemu ubezpieczenia społecznego, w tym kwestia dobrowolnego podlegania ubezpieczeniom społecznym , są wyczerpująco uregulowane w przepisach powszechnie obowiązującego prawa, a jedną z zasad demokratycznego państwa prawnego, jest wymóg jawności prawa, do którego obywatele mają dostęp. W związku z zasadą jawności osoby uczestniczące w obrocie prawnym powinny wykazać się aktywnością w ustalaniu swojej sytuacji prawnej. Organ rentowy nie ma, zatem, obowiązku ani możliwości indywidualnego informowania wszystkich zainteresowanych o przysługujących im uprawnieniach oraz o kwestiach zgłaszania się do ubezpieczeń społecznych.

Ponadto, ze złożonych pism procesowych pozwanego wynika, że wnioskodawca w okresie od lutego 2002 r. do lutego 2005 r., nie wpłacał z tytułu prowadzonej działalności składek za siebie ale za pracowników zgodnie ze zgłaszanymi deklaracjami rozliczeniowymi.

W świetle powyższych argumentów Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawca jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlegał dobrowolnie ubezpieczeniu społecznemu w okresie od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r.

Powyższe skutkuje uznaniem, że wyzerowanie składek z konta ubezpieczonego wpłaconych z tytułu działalności gospodarczej od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r., w wyniku korekty, dokonanej przez ZUS, na skutek wykonania wyroku Sądu Apelacyjnego z 21.10.2019 r. w sprawie III AUa 1342/18, było prawidłowe.

W sprawie ustalono także, że ZUS wykonując ww. wyrok Sądu Apelacyjnego jednocześnie prawidłowo doliczył składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne z tytułu pracowniczego zatrudnienia wnioskodawcy w (...) w okresie od 20. (...). do 23.02.2005 r. W tym zakresie, zarzuty wnioskodawcy, podniesione w odwołaniu, także, okazały się bezpodstawne.

Pozwany wykonał, także, w sposób prawidłowy, waloryzację, zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego, składek, które uwzględnił wyliczając emeryturę odwołującego w zaskarżonej decyzji z 13.02.2020 r. W szczególności ZUS prawidłowo dokonał waloryzację kwartalną w latach 2016 i 2017, w odróżnieniu od biegłego, który w tym zakresie błędnie przeprowadził waloryzację roczną, czego skutkiem było co prawda powstanie niewielkiej różnicą wyliczonej przez biegłego kwoty zewidencjonowanych składek, którą ZUS powinien w zaskarżonej decyzji przyjąć do przeliczenia emerytury w porównaniu z wyliczoną kwotą tych składek przez pozwanego, lecz okoliczność ta nie miała znaczenia w kontekście rozpoznawanego między stronami sporu. Zaznaczyć jednak należy, że waloryzacja przeprowadzona przez ZUS była prawidłowa a nadto wyliczona tak kwota składek była korzystniejsza dla wnioskodawcy od podanej przez biegłego.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd uznał, że w świetle złożonych przez ZUS zestawień należności składkowych wpłaconych, uwzględnionych i wyzerowanych, zalegających w aktach sprawy, oraz opinii biegłego - wyliczenie zewidencjonowanych składek na koncie ubezpieczonego po wykonaniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 21.10.2019 r. w sprawie III AUa 1342/18, było w zakresie objętym zaskarżeniem bezbłędne.

ZUS, bowiem, po pierwsze, prawidłowo odliczył składki z tytułu działalności gospodarczej za okres od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. z konta ubezpieczonego, gdyż wnioskodawca nie podlegał w tym czasie obowiązkowym ubezpieczeniom z tego tytułu, ani też nie był w tym czasie zgłoszony do dobrowolnych ubezpieczeń społecznych jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, a ponadto w dokonanych przez wnioskodawcę wpłatach tytułem tych składek nie były przez niego uwzględnione składki na własne ubezpieczenie, lecz za pracowników. Z tytułu działalności gospodarczej w analizowanym okresie wnioskodawca był zgłoszony jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego. Wnioskodawca nie miał zatem tytułu do objęcia go ubezpieczeniem społecznym w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w okresie od lutego 2002 r. do lutego 2005 r. (ani obowiązkowego – wyrok Sądu Apelacyjnego III AUa 1342/18, ani dobrowolnego – skarżący nie złożył wniosku o objęcie go w tym okresie ubezpieczeniem dobrowolnym z tytułu działalności), ani też nie opłacał tych składek na własne ubezpieczenie w tym czasie.

Po drugie, ZUS prawidłowo doliczył do konta ubezpieczonego składki z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia jako pracownika w (...) od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r. zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w sprawie III AUa 1342/18. Sposób ustalenia składek z tego tytułu został szczegółowo wyjaśniony przez pozwanego w toku postępowania w złożonych pismach procesowych, których analiza nie wykazała żadnych błędów merytorycznych, a nadto w taki sam sposób biegły zaliczył te składki do konta ubezpieczonego.

Poprawność, dokonanej przez ZUS, waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie wnioskodawcy, nie budzi żadnych zastrzeżeń Sądu. W tym zakresie, Sąd przyjmuje za pozwanym ostatecznie wyliczoną (korzystniejszą zresztą) kwotę zewidencjonowanych składek jak w zaskarżonej decyzji, nie zaś końcowo wyliczoną kwotę tych składek przez biegłego z zakresu rachunkowości, który błędnie w latach 2016 i 2017 dokonał waloryzacji rocznej zamiast kwartalnej składek.

Tym samym, kwota zewidencjonowanych składek, przyjęta do przeliczenia emerytury wnioskodawcy, w zaskarżonej decyzji z 13.02.2020 r. w wysokości 80338,64 zł., została wyliczona przez pozwanego poprawnie.

Końcowo, dodać należy, że ZUS prawidłowo także uznał, że nie było podstaw do przeliczenia kapitału początkowego wnioskodawcy wobec prawomocnej decyzji z 4.09.2017 r., od której odwołanie zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi w sprawie VIII U 2185/17. Przyjęta, w zaskarżonej decyzji, kwota kapitału początkowego jest, zatem, poprawna.

W związku z powyższym, brak jest jakichkolwiek podstaw prawnych do uwzględnienia odwołania skarżącego od kwestionowanej decyzji z 13.02.2020 r.

W świetle tych okoliczności, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Jednocześnie Sąd zważył, że odwołujący złożył również wniosek z dnia 28 lutego 2020 r. o zwrot ewentualnej nadpłaty składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej za okres od 20.02.2002 r. do 23.02.2005 r., którego to wniosku nie dotyczyła zaskarżona w niniejszym postępowaniu decyzja z 13.02.2020 r.

Wskazać zatem należy, że przedmiot sporu w sprawach ubezpieczeniowych determinuje w pierwszej kolejności przedmiot decyzji organu rentowego zaskarżonej do sądu ubezpieczeń społecznych, a w drugim rzędzie zakres odwołania od tej decyzji, ponieważ rozpoznając odwołanie od decyzji organu rentowego, sąd ubezpieczeń społecznych rozstrzyga o zasadności tego odwołania w granicach wyznaczonych, z jednej strony, zakresem samego odwołania, a z drugiej przez przedmiot decyzji (por. wyroki Sądu Najwyższego z 1.09.2010 r., III UK 15/10, z 9.09.2010 r., II UK 84/10, z 6.09.2000 r.,UKN 685/99, OSNP 2002 nr 5, poz. 121 oraz postanowienia Sądu Najwyższego z 18.02.2010 r., III UK 75/09, OSNP 2011 nr 15-16, poz. 215; z 3.02.2010 r., II UK 314/09).

W tym miejscu, warto, też, wskazać, że biegły trafnie stwierdził w sporządzonej w n/n sprawie opinii, że uiszczone, w w/w okresie, bez tytułu prawnego, składki na ubezpieczenie społeczne, w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą przez wnioskodawcę, które to składki ZUS, na skutek wyroku Sądu Apelacyjnego w sprawie III AUa 1342/18 , wyzerował z konta ubezpieczonego, mogą zostać, ewentualnie, zwrócone przez ZUS, jako nadpłata jeśli odwołujący złoży o to stosowny wniosek. Nienależnie opłacone składki ubezpieczeniowe, ZUS zwraca, bowiem, płatnikowi w terminie 30 dni , od dnia wpływu wniosku o ich zwrot. Płatnik składek może wystąpić ze stosownym wnioskiem, w każdym czasie, od momentu stwierdzenia nadpłaty bądź otrzymania zawiadomienia o niej z ZUS. Z analizy akt emerytalnych wnioskodawcy, wynika, że, po wydaniu zaskarżonej decyzji z 13.02.2020 r. na skutek wniosku ubezpieczonego z 28.02.2020 r. o zwrot ewentualnej nadpłaty, ZUS skierował do odwołującego jedynie pismo informacyjne z 2.04.2020 r. o sposobie, w jaki przeliczył jego emeryturę, w badanej decyzji, natomiast, aż do dnia zamknięcia rozprawy w n/n sprawie Zakład nie wydał żadnej decyzji , w wyniku formalnego rozpoznania tego wniosku.

Wobec powyższego, Sąd zważył, że zgodnie z art. 477 ¹⁰ §2 k.p.c., jeżeli ubezpieczony zgłosił nowe żądanie, dotychczas nierozpoznane przez organ rentowy, sąd przyjmuje to żądanie do protokołu i przekazuje go do rozpoznania - organowi rentowemu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy wniosek J. W. z 28.02.2020 r. o zwrot ewentualnej nadpłaty, postanowił na podstawie art. 477 ¹⁰ §2 k.p.c. przekazać organowi rentowemu celem rozpoznania i wydania decyzji, o czym orzeczono, jak w punkcie 4 sentencji wyroku.

O przyznanych kosztach, nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej wnioskodawcy przez pełnomocnika z urzędu, Sąd orzekł, jak w punkcie 2 i 3 sentencji wyroku, na podstawie § 15 ust. 2 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 18 ze zm.), podwyższając należne koszty o podatek VAT. Orzekając w tym przedmiocie Sąd Okręgowy uwzględnił nakład pracy pełnomocnika, a w tym w szczególności składane przez pełnomocnika wnioskodawcy w toku postępowania pisma procesowe i jego aktywny udział w rozprawach.

A.P.

VIII U 1032/20

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy adw. A. L. za pośrednictwem Portali Informacyjnego oraz - wnioskodawcy