Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 lutego 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł., działając na podstawie art. 83 ust. 1 oraz art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023, poz. 1230 z późn. zm.), stwierdził, że W. K. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy.

Zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wydania decyzji wynosi łącznie 29 238,09 zł, w tym:

1)  na ubezpieczenia społeczne za okres 10.2004 r.-01.2006 r., 05.2009 r.-06.2009 r., 08.2009 r., 11.2009 r. z tytułu:

⚫

składek w wysokości 6 561,28 zł,

⚫

odsetek za zwłokę w wysokości 12 041,00 zł,

⚫

koszty upomnienia w wysokości 114,40 zł,

⚫

kosztów egzekucyjnych w wysokości 605,99 zł,

2)  na ubezpieczenia zdrowotne za okres 10.2004 r.-12.2005 r., 04.2006 r.-05.2006 r., 09.2006 r., 02.2007 r. z tytułu:

⚫

składek w wysokości 2 992,75 zł,

⚫

odsetek za zwłokę w wysokości 5 905,00 zł,

⚫

koszty upomnienia w wysokości 105,60 zł,

⚫

kosztów egzekucyjnych w wysokości 245,50 zł,

3)  na Fundusz Pracy za okres 04.2005r., 11.2005r.-12.2005r., 05.2009 r.-06.2009 r.,08.2009 r., 11.2009 r. z tytułu:

⚫

składek w wysokości 229,97 zł,

⚫

odsetek za zwłokę w wysokości 350,00 zł,

⚫

koszty upomnienia w wysokości 52,80 zł,

⚫

kosztów egzekucyjnych w wysokości 33,80 zł.

Jednocześnie ZUS wskazał, że na podstawie art. 23 ust. 1 w/w ustawy odsetki będą naliczane nadal do dnia zapłaty, włącznie z tym dniem, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja Podatkowa.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że W. K. nie dopełniła obowiązku określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Pismem z 11 stycznia 2004 r. ubezpieczona zwróciła się z wnioskiem o wydanie decyzji określając wysokość zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy. W związku z tym organ rentowy działając na podstawie art. 83 ust. 1 powołanej ustawy, określił wysokość zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zastrzegł także, że nieopłacone składki wraz z należnymi odsetkami za zwłokę podlegają przymusowemu ściągnięciu w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej w trybie przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Jednocześnie Zakład poinformował, że przedmiotowa decyzja, zgodnie z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra finansów z dnia 30 października 2014 r. w sprawie określenia należności pieniężnych, których egzekucja może być wszczęta bez uprzedniego doręczenia upomnienia (Dz. U. z 2023 r. poz. 1626) stanowi podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego, bez uprzedniego doręczenia upomnienia. Nadto organ poinformował, że niniejsza decyzja – w oparciu o art. 26 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – stanowi jednocześnie podstawę wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości stanowiącej wartość dłużnika. Natomiast jeżeli nieruchomość nie posiada księgi wieczystej, zabezpieczenie jest dokonywane przez złożenie tych dokumentów do zbioru dokumentów.

(decyzja – k. 3-5 pliku (...) akt ZUS)

Odwołanie od przedmiotowej decyzji złożyła W. K., działając przez profesjonalnego pełnomocnika, zaskarżając ją w całości. Zaskarżonej decyzji zarzucono:

1.  naruszenie art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: s.u.s.) w związku z art. 32 s.u.s. poprzez stwierdzenie, że W. K. jest dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, podczas gdy należności te są przedawnione;

2.  naruszenie art. 83 ust. 1 s.u.s. w zw. z art. 32 s.u.s. poprzez stwierdzenie, iż skarżący jest dłużnikiem ZUS w zakresie wskazanych w w/w decyzji składek, podczas gdy w sprawie wystąpiło w/w przedawnienie należności składkowych;

3.  naruszenie przepisów postępowania cywilnego, tj. art. 233 § 1 k.p.c., mające wpływ na treść w/w decyzji poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów, niewszechstronne rozważenie zebranego materiału dowodowego i w efekcie czego nieuwzględnienie, iż w sprawie doszło do przedawnienia należności składkowych we wskazanych w decyzji okresach.

W związku z powyższym wniesiono o zmianę decyzji poprzez stwierdzenie, iż W. K. nie posiada zadłużenia względem ZUS z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy, zaś w razie nieuwzględnienia w/w stanowiska – alternatywnie – o uchylenie w/w decyzji oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu. Jednocześnie złożono zarzut przedawnienia należności z tytułu wskazanych w w/w decyzji składek. Ponadto wniesiono o zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odwołania wskazano, iż w przedmiotowej w sprawie w 2009 r. i 2012 r. organ skierował celem egzekucji składek pismo do (...) Bank (...) S.A., ale ubezpieczona nigdy nie posiadała rachunku w tym banku. Posiadała jedynie rachunek w banku (...) S.A. Tego typu działanie, uznane następnie za czynność zawieszającą bieg przedawnienia, miało w sposób oczywisty charakter pozorny, który w żaden sposób nie zmierzał do istoty postępowania, a miał na celu – w rozumieniu organu – wywołać jedynie efekt zawieszenia biegu przedawnienia. Co więcej, ZUS zmuszony został do wycofania egzekucji z R. Bank (...) – następcy prawnego R. Bank (...). Tytuły egzekucyjne dotknięte były brakami formalnymi. Ponadto korespondencja ze strony Dyrektora (...) Oddziału ZUS w Ł. z dnia 28 stycznia 2022 r. miała miejsce do nieistniejące już w dacie korespondencji banku (...) S.A., zaś korespondencja nastąpiła na nieprawidłowy adres banku.

(odwołanie – k. 3-5)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych w kwocie 3600,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu Zakład podtrzymał w całości argumentację wskazaną w zaskarżonej decyzji. Jednocześnie odnosząc się do treści odwołania Zakład wskazał, że w okresie, którego dotyczy zaległość z tytułu składek termin przedawnienia wynosił 10 lat, bieg terminu przedawnienia uległ zawieszeniu ze względu na czynności egzekucyjne podjęte przez organ rentowy, organ nie mógł natomiast naruszyć art. 233 k.p.c., ponieważ nie prowadzi postępowania w oparciu o przepisy ustawy k.p.c.

Odnosząc się do czynności powodujących zawieszenie biegu terminu przedawnienia organ wskazał, że:

a)  w zakresie zaległości za miesiące: październik 2004 r. – styczeń 2004 r., marzec 2005 r., czerwiec – wrzesień 2005 r. i listopad 2009 r.:



w dniu 10 sierpnia 2010 r. wystawiono upomnienia, które zostały doręczone wnioskodawczyni w trybie art. 44 k.p.a. w dniu 27 sierpnia 2010 r.,



w dniu 16 marca 2012 r. wystawiono upomnienia, które zostały doręczone wnioskodawczyni w trybie art. 44 k.p.a. w dniu 4 kwietnia 2012 r.,



w dniu 16 kwietnia 2012 r. skierowano tytuły wykonawcze do przymusowego dochodzenia w trybie egzekucji tj. dokonano zajęcia w (...) Bank (...) S.A., które zostało doręczone wnioskodawczyni w dniu 30 maja 2012 r.,



w dniu 28 stycznia 2022 r. postępowanie egzekucyjne zostało przekierowane na zajęcie prawa majątkowego w postaci świadczenia emerytalnego pobieranego przez ubezpieczoną (doręczenie w dniu 1 lutego 2022 r.),

b)  w zakresie zaległości za miesiące: luty 2005 r., kwiecień-maj 2005 r., październik 2005 r. – styczeń 2006 r., kwiecień – maj 2006 r., wrzesień 2006 r., luty 2007 r., maj – czerwiec 2009 r. i sierpień 2009 r.:



w dniu 23 października 2009 r. wystawiono upomnienia, które zostały doręczone wnioskodawczyni w dniu 6 listopada (...).,



w dniu 11 grudnia 2009 r. skierowano tytuły wykonawcze do przymusowego dochodzenia w trybie egzekucji tj. dokonano zajęcia w (...) Bank (...) S.A., które zostało doręczone wnioskodawczyni w dniu 22 grudnia 2009 r.,



w dniu 28 stycznia 2022 r. postępowanie egzekucyjne zostało przekierowane na zajecie prawa majątkowego w postaci świadczenia emerytalnego pobieranego przez ubezpieczoną (doręczenie w dniu 1 lutego 2022 r.).

(odpowiedź na odwołanie – k. 10-11)

Na rozprawie z dnia 23 lipca 2024 r. pełnomocnik organu rentowego złożył oświadczenie, w którym wskazał, iż w przedmiotowym postępowaniu nie będzie twierdził, że wnioskodawczyni posiadała rachunki bankowe w w/w bankach.

(oświadczenie pełnomocnika organu rentowego na rozprawie z dnia 23 lipca 2024 r. e – protokół (...):10:57-00:12:31 – koperta k. 27)

Na ostatniej rozprawie z dnia 9 września 2024 r. pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie, natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(stanowiska końcowe stron na rozprawie z dnia 9 września 2024 r. e-protokół (...):32:19 - 00:38:57 – koperta k. 62)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 stycznia 2024 r. W. K. zwróciła się do organu rentowego z wnioskiem o wydanie decyzji o wysokości zobowiązania widniejącego na jej koncie wraz z odsetkami.

(wniosek – k. 1 pliku (...) akt ZUS)

W dniu 12 lutego 2024 r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

(decyzja – k. 3-5 pliku (...) akt ZUS)

Odwołująca w okresie objętym sporną decyzją prowadziła działalność gospodarczą.

(zeznania świadka M. K. na rozprawie z dnia 23 lipca 2024 r. e-protokół (...):12:51-00:26:59 – koperta k. 27, notatka ZUS – k. 179 pliku II akt ZUS)

W okresie dotyczącym zaskarżonej decyzji ubezpieczona mieszkała wraz z mężem na ul. (...) w Ł..

(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie z dnia 9 września 2024 r. e-protokół (...):28:32-00:30:25 – koperta k. 62 w związku z wysłuchaniem informacyjnym wnioskodawczyni na rozprawie z dnia 23 lipca 2024 r. – koperta k. 27, zeznania świadka M. K. na rozprawie z dnia 23 lipca 2024 r. e-protokół (...):12:51-00:26:59 – koperta k. 27)

Wnioskodawczyni posiadała rachunek bankowy w banku (...) S.A.

(zaświadczenie z (...) Bank (...) S.A. – k. 8, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie z dnia 9 września 2024 r. e-protokół (...):28:32-00:30:25 – koperta k. 62 w związku z wysłuchaniem informacyjnym wnioskodawczyni na rozprawie z dnia 23 lipca 2024 r. – koperta k. 27, uzupełniające zeznania świadka M. K. na rozprawie z dnia 9 września 2024 r. e-protokół (...):09:15-00:17:41 – koperta k. 62)

W 2009 r. na rachunek w ZUS wpłynęła wpłata z rachunku bankowego w (...) Bank S.A. z oznaczeniem wpłaty: W. K..

(informacja o wpłacie – k. 1-2 pliku II akt ZUS)

W zakresie zaległości za miesiące: luty 2005 r., kwiecień-maj 2005 r., październik 2005 r. – styczeń 2006 r., kwiecień – maj 2006 r., wrzesień 2006 r., luty 2007 r., maj – czerwiec 2009 r. i sierpień 2009 r.:



w dniu 23 października 2009 r. Zakład wystawił upomnienia, które zostały doręczone wnioskodawczyni w dniu 6 listopada 2009 r.,



w dniu 11 grudnia 2009 r. organ rentowy skierował tytuły wykonawcze do przymusowego dochodzenia w trybie egzekucji tj. dokonano zajęcia w (...) Bank (...) S.A., które zostało doręczone wnioskodawczyni w dniu 31 grudnia 2009 r.,



w dniu 28 stycznia 2022 r. postępowanie egzekucyjne zostało przekierowane na zajecie prawa majątkowego w postaci świadczenia emerytalnego pobieranego przez ubezpieczoną. Informacja została doręczona wnioskodawczyni w dniu 1 lutego 2022 r. (przesyłkę odebrał jej mąż – M. K.).

(upomnienia z dnia 23 października 2009 r. – k. 1-13 pliku II akt ZUS, potwierdzenie odbioru z dnia 6 listopada 2009 r. – k. 14 pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 14 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb - (...) – k. 17-18 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 19 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 20-21 verte, zawiadomienie – k. 22 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rn- (...) – k. 23-24 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 25 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb - (...) – k. 26-27 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 28 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 29-30 verte, zawiadomienie – k. 31 pliku II akt ZUS, tytuł nr Rb- (...) – k. 32-33 verte, zawiadomienie – k. 34 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 35-36 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 37 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb - (...) – k. 38-39 pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 40 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 41-42 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 43 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 44-45 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 46 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy Rb- (...) – k. 47-49 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 50 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 51-52 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 53 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb - (...) – k. 54-55 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 56 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 57-58 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 59 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 60-61 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 62 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 63-64 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 65 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 66-67 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 68 pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 68 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 69-70 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 71 pliku II ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb - (...) – k. 72-73 verte, zawiadomienie – k. 74 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr RB- (...) – k. 75-76 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 77 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 78-79 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 80 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 81-82 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 83 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 84-85 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 86 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 87-88 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 89 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 90-91 verte pliku II akt ZUS, zawiadomienie – k. 92 pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr Rb- (...) – k. 93-94 verte pliku II akt ZUS, potwierdzenie odbioru z dnia 31 grudnia 2009 r. – k. 95 pliku II akt ZUS).

W zakresie zaległości za miesiące: październik 2004 r. – styczeń 2004 r., marzec 2005 r., czerwiec – wrzesień 2005 r. i listopad 2009 r.:



w dniu 10 sierpnia 2010 r. organ rentowy wystawił upomnienia, które zostały doręczone wnioskodawczyni w trybie art. 44 k.p.a. w dniu 27 sierpnia 2010 r.,



w dniu 16 marca 2012 r. Zakład wystawił upomnienia, które zostały doręczone wnioskodawczyni w trybie art. 44 k.p.a. w dniu 4 kwietnia 2012 r.,



w dniu 16 kwietnia 2012 r. organ rentowy skierował tytuły wykonawcze do przymusowego dochodzenia w trybie egzekucji tj. dokonano zajęcia w (...) Bank (...) S.A., które zostało doręczone wnioskodawczyni w trybie art. 44 k.p.a. w dniu 30 maja 2012 r.,



w dniu 28 stycznia 2022 r. postępowanie egzekucyjne zostało przekierowane na zajęcie prawa majątkowego w postaci świadczenia emerytalnego pobieranego przez ubezpieczoną. Informacja została doręczona wnioskodawczyni w dniu 1 lutego 2022 r. (przesyłkę odebrał jej mąż – M. K.).

(upomnienia z dnia 10 sierpnia 2010 r. – k. 99 pliku II akt ZUS, koperta wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 100-103 verte pliku II akt ZUS, upomnienia z dnia 16 marca 2012 r. – k. 104-106 verte pliku II akt ZUS, koperta wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 107 - 107 verte, tytuł wykonawczy nr (...) – k. 109-110 verte pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr (...) – k. 111-112 verte pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr (...) – k. 113-114 verte, tytuł wykonawczy nr (...) – k. 115 – 116 verte pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr (...) – k. 117 – 118 verte pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr (...) – k. 119 – 120 verte pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr (...) – k. 121 – 122 verte pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr (...) – k. 123–124 verte pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr (...) – k. 125–126 verte pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr (...) – k. 127–128 verte pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr (...) – k. 129–130 verte pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr (...) – k. 131–132 verte pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr (...) – k. 133–134 verte pliku II akt ZUS, tytuł wykonawczy nr (...) – k. 135 –136 verte pliku II akt ZUS, pisma z dnia 7 maja 2012 r. – k. 137 - 141 verte pliku II akt ZUS, koperta – k. 145 pliku II akt ZUS, potwierdzenie odbioru – k. 147 pliku II akt ZUS, zawiadomienie z dnia 28 stycznia 2022 r. – k. 167-178 pliku II akt ZUS).

Na potwierdzeniach odbioru przesyłek z dnia 6 listopada 2009 r. oraz 31 grudnia 2009 r. skierowanych przez organ rentowy do W. K. widnieje podpis: W. K.. Przesyłki były kierowane na adres zamieszkania wnioskodawczyni (ul. (...)).

(potwierdzenie odbioru z dnia 6 listopada 2009 r. – k. 14 pliku II akt ZUS, potwierdzenie odbioru z dnia 31 grudnia 2009 r. – k. 94 pliku II akt ZUS)

Wszystkie należności wynikające z zaskarżonej decyzji zostały objęte tytułami wykonawczymi, które zostały doręczone ubezpieczonej: TW z dnia 11.12.2009 – w dniu 31.12.2009 r (FUS: 02.2005, 4,5,10,11,12.2005,01.2006, 5.2009, 6.2009,08.2009; FUZ: 02.2005, 04.2005, 05.2005, 10,11,12.2005, 04.2006, 5.2006, 09.2006, 02.2007; FP: 4., 11,12.2005, 5.2009,6.2009, 8.2009); TW z dnia 16.04.2012 r - w dniu 30.05.2012 roku (FUS: 10.11,12. 2004, 1.2005, 3.2005, 6. -9. 2005, 11.2009; FUZ: 10-12.2004, 3., 6 – 9. 2005; FP – 11.2009) .

(załączone akta ZUS wraz z tytułami wykonawczymi)

Wnioskodawczyni co prawda odebrała list, który był skierowany jako do osoby zobowiązanej, ale było tam wskazane konto w banku, którego W. K., ani jej mąż nie posiadali. W związku z powyższym małżeństwo uznało, że sprawa ich nie dotyczy. W 2009 r. ubezpieczona poważnie chorowała, dlatego małżeństwo nie brało tego listu w ogóle pod uwagę.

(zeznania świadka M. K. na rozprawie z dnia 23 lipca 2024 r. e-protokół (...):12:51-00:26:59 – koperta k. 27)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy oraz w załączonych do akt sprawy aktach ZUS. Sąd oparł się także na zeznaniach wnioskodawczyni oraz świadka M. K. w zakresie, w jakim są one niesprzeczne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Na podstawie art. 235 ² pkt 2 k.p.c. Sąd Okręgowy postanowił pominąć wniosek dowodowy pełnomocnika wnioskodawczyni o zwrócenie się przez Sąd do systemu O. na fakt ustalenia czy od 2009 r. do dnia wydania przedmiotowej decyzji wnioskodawczyni posiadała rachunek bądź rachunki bankowe w banku (...) S.A. oraz banku (...) S.A. Należy bowiem zauważyć, iż w/w wniosek dowodowy zmierzałby jedynie do wykazania faktu bezspornego, albowiem na rozprawie z dnia 23 lipca 2024 r. pełnomocnik organu rentowego złożył oświadczenie, w którym wskazał, iż w przedmiotowym postępowaniu nie będzie twierdził, że wnioskodawczyni posiadała rachunki bankowe w w/w bankach.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku
o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 497 z późn. zm., dalej: ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych) obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu – podlegają m. in. osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Na podstawie art. 13 ust. 4 powołanej ustawy osoby fizyczne prowadzące działalność pozarolniczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym
i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Artykuł 11 ust 2 ustawy stanowi zaś, że dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym
i rentowymi prowadzące pozarolniczą działalność (w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 5).

Na podstawie art. 66 ust. 1 pkt. 1c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004 roku (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 146) osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego.

Jak stanowi zaś art. 32 powołanej wcześniej ustawy systemowej do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

Płatnik składek na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku
o systemie ubezpieczeń społecznych jest obowiązany według zasad wynikających
z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy systemowej płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2a i 2b, nie później niż:

1) do 10 dnia następnego miesiąca – dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie;

2) do 5 dnia następnego miesiąca – dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych;

3) do 15 dnia następnego miesiąca – dla pozostałych płatników.

Stosownie do art. 24 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych należnościami z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne są: składki, odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia oraz dodatkowa opłata.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych na mocy art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy systemowej wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek.

Przedawnienie należności z tytułu składek reguluje art. 24 ustawy systemowej.

Przepis ten w pierwotnym brzmieniu (10.11.1998 r – Dz. U. 1998/137/887) stanowił, że należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, a w przypadku przerwania biegu przedawnienia, o którym mowa w ust. 5, po upływie 10 lat licząc od dnia, w którym stały się wymagalne.

Bieg przedawnienia przerywa odroczenie terminu opłacenia należności z tytułu składek, rozłożenie spłaty tych należności na raty i każda inna czynność zmierzająca do ściągnięcia tych należności, jeżeli o czynności tej został zawiadomiony dłużnik (art. 24 ust. 4 i 5).

Od 1 stycznia 2003 r (Dz.U. 2002/241/2074), należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne.

Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia zawarcia umowy, o której mowa w art. 29 ust. 1a, do dnia terminu płatności odroczonej należności z tytułu składek lub ostatniej raty.

Bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia wszczęcia do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego oraz postępowania przed sądem.

Bieg terminu przedawnienia przerywa ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego lub jego umorzeniu.

Od 1 lipca 2004 r (Dz.U. 2004/121/1264) bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego.

Od 1 stycznia 2012 r (Dz.U. 2011/232/1378) należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat.

Zgodnie z przepisem przejściowym – art. 27 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców do przedawnienia należności z tytułu składek, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. Jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Stosownie do art. 1 ust. 15 ustawy z dnia 9.11. 2012 r o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. 2012/151) bieg terminu przedawnienia należności, o których mowa w ust. 1, 6, 10 i 12, ulega zawieszeniu na okres od dnia złożenia wniosku o umorzenie do dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 13 (decyzji o umorzeniu lub odmowie umorzenia należności).

Mając na względzie powyższe należy zauważyć, że wnioskodawczyni jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie objętym zaskarżoną decyzją była zobowiązana do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy.

W rozpoznawanej sprawie z ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że wnioskodawczyni nie dopełniła w/w obowiązku w spornym okresie, w związku z czym powstało zadłużenie względem organu rentowego w wysokości określonej zaskarżoną decyzją, obejmujące również odsetki za zwłokę oraz koszty. Sąd Okręgowy ustalił przy tym, że kwoty zadłużenia za sporny okres zostały prawidłowo przez ZUS określone, co znalazło potwierdzenie w wydruku stanu należności. Wnioskodawczyni w toku procesu nie wykazała, aby opłaciła składki za sporny okres. Podnoszona okoliczność, iż wnioskodawczyni korzystała z opieki zdrowotnej nie przesądza, że ubezpieczona opłaciła składki za cały sporny okres, gdyż jak sama twierdziła, musiała legitymować się opłaceniem składek jedynie za miesiąc poprzedzający wizytę.

W toku trwania przedmiotowego postępowania pełnomocnik wnioskodawczyni wielokrotnie podnosił jedynie, iż składki wskazane w zaskarżonej decyzji należy uznać za przedawnione, ponieważ w 2009 r. i 2012 r. organ rentowy co prawda skierował celem egzekucji składek pismo do (...) Bank (...) S.A., ale ubezpieczona nigdy nie posiadała rachunku w tym banku. W ocenie strony skarżącej tego typu działanie, uznane następnie za czynność zawieszającą bieg przedawnienia miało w sposób oczywisty charakter pozorny, który w żaden sposób nie zmierzał do istoty postępowania, a miał na celu wywołać jedynie efekt zawieszenia biegu przedawnienia. Strona odwołująca podnosiła również, iż ZUS zmuszony został do wycofania egzekucji z R. Bank (...) – następcy prawnego R. Bank (...). Tytuły egzekucyjne dotknięte były brakami formalnymi. Ponadto korespondencja ze strony Dyrektora (...) Oddziału ZUS w Ł. z dnia 28 stycznia 2022 r. miała miejsce do nieistniejące już w dacie korespondencji banku (...) S.A., zaś korespondencja nastąpiła na nieprawidłowy adres banku.

Odnosząc się do powyższego należy zauważyć, iż w toku trwania postępowania pełnomocnik organu rentowego wyjaśnił, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał, iż W. K. posiada rachunek bankowy w (...) Bank S.A. na podstawie wpłat dokonanych z tego banku na rachunek ZUS z oznaczeniem wpłaty: W. K.. W tym miejscu podkreślenia jednak wymaga, iż nie ma to znaczenia dla przedmiotowej sprawy, ponieważ pełnomocnik organu rentowego na rozprawie z dnia 23 lipca 2024 r. złożył oświadczenie w którym wskazał, iż w przedmiotowym postępowaniu nie będzie twierdził, że wnioskodawczyni posiadała rachunki bankowe w w/w bankach. Pełnomocnik Zakładu zaznaczył przy tym, że dla przedmiotowej sprawy kluczowe jest to, iż ubezpieczona odebrała osobiście w dniu 6 listopada 2009 r. upomnienia, a w dniu 31 grudnia 2009 r. tytuły wykonawcze. Kolejne doręczenia były doręczeniami zastępczymi – prawidłowymi, na aktualny adres. Prawidłowości tych doręczeń ubezpieczona skutecznie nie zakwestionowała. Nie zgłosiła w tym zakresie wniosków dowodowych.

Mając na względzie powyższe przede wszystkim należy wskazać, iż pierwszą czynnością zmierzającą do wyegzekwowania należności składkowych nie musi być czynność stricte egzekucyjna, czyli aż zajęcie rachunku bankowego dłużnika. Konsekwentnie, warunkiem stwierdzenia istnienia takiej czynności w rozumienia art. 24 ust. 5b u.s.u.s. nie jest też skuteczność egzekucji. Słowo "zmierzać" oznacza dążenie do czegoś. Tym samym, w sprawie mogą to być czynności poprzedzające czynności ściśle egzekucyjne, zatem wcześniejsze niż podjęte oraz prowadzone przez organ egzekucyjny i skierowane bezpośrednio na wykonanie tytułu wykonawczego (egzekucyjnego) (por. wyrok SN z 7.02.2024 r., I (...) 52/23, LEX nr 3701114).

Przedawnienie należności składkowych należy oceniać według stanu prawnego, który obowiązywał w dniu upływu terminu przedawnienia, uwzględniając zdarzenia powodujące nierozpoczęcie, zawieszenie lub przerwanie biegu tego terminu, a także podjęte działania mające wpływ na wydłużenie terminu wymagalności należności. Na gruncie zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne ustawodawca przyjął, że do zawieszenia biegu terminu przedawnienia wystarczające jest podjęcie czynności zmierzającej do wyegzekwowania zaległości. Czynnością zmierzającą do ściągnięcia należności jest niewątpliwie wystawienie tytułu wykonawczego przez właściwy organ, ale za czynności zmierzające do ściągnięcia należności mogą być uznane również inne czynności, tj. orzeczenia, pisma kierowane do strony itp., z których treści czy uzasadnienia wynika bezpośrednio, że zmierzają one do ściągnięcia należności. Taką czynnością jest doręczenie upomnienia z zagrożeniem wszczęcia postępowania egzekucyjnego w rozumieniu art. 15 § 1 u.p.e.a. (por. wyrok NSA z 5.04.2024 r., I (...) 561/20, LEX nr 371878).

Upomnienie zatem należy uznać za obligatoryjny element postępowania egzekucyjnego, bez którego egzekucja skutecznie nie może być wszczęta i prowadzona. Jest więc ono pierwszą i bezwzględnie konieczną czynnością zmierzającą do wyegzekwowania należności z tytułu składek. Bowiem bez doręczenia upomnienia wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie byłoby możliwe. Czynność ta mieści się zatem w dyspozycji art. 24 ust. 5b u.s.u.s. Doręczenie takiego upomnienia zawiesza bieg terminu przedawnienia do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego (por. wyrok NSA z 5.04.2024 r., I (...) 561/20, LEX nr 3718785).

W tym miejscu należy podkreślić, iż w aktach rentowych przedłożonych przez organ rentowy w toku trwania przedmiotowego postępowania znajdują się potwierdzenia odbioru przesyłek, z których jednoznacznie wynika, iż ubezpieczona nie tylko w dniu 6 listopada 2009 r. odebrała osobiście upomnienie od organu rentowego, ale także w dniu 31 grudnia 2009 r. odebrała osobiście odpisy tytułów wykonawczych i zajęcie rachunku bankowego w (...) Bank S.A. Na w/w potwierdzeniach znajdują się podpisy W. K.. Znamiennym jest również, iż świadek M. K. zeznał, iż pismo dotyczące zadłużenia w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych zostało odebrane przez jego żonę, jednak małżeństwo uznało, iż nie jest ono do nich kierowane, ponieważ nie posiadali oni rachunku bankowego w (...) Bank S.A. Ponadto mieli oni wtedy poważne problemy osobiste związane z chorobą ubezpieczonej. W związku z powyższym nie mieli czasu wyjaśnić tej kwestii. Kolejne tytuły wykonawcze i upomnienia były doręczane w trybie zastępczym.(upomnienie z 08.2010, 03.2012 oraz TW z 04.2012)

W konsekwencji to z tymi czynnościami, nie zaś z nieskutecznym zajęciem rachunku bankowego w odniesieniu do banku (...) S.A., należy wiązać zawieszenie biegu terminu przedawnienia. Zwrotne potwierdzenie odbioru przesyłki, z którego wynika, że zobowiązany osobiście odebrał upomnienie i tytuły wykonawcze jest wystarczające do wykazania, że doszło do zawieszenia biegu przedawnienia zgodnie z przepisem art. 24 ust. 5b ustawy systemowej. Zgodnie z art. 123 ustawy systemowej w sprawach uregulowanych ustawą stosuje się przepisy k.p.a., chyba że ustawa stanowi inaczej.

W tym miejscu dodatkowo należy wskazać, iż Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko wyrażone przez Wojewódzki Sądu Administracyjnego w S. w wyroku z dnia 2 lutego 2023 r. ((...) SA/Sz 764/22, LEX nr 3503003), zgodnie z którym sąd choć zauważa, że okres prowadzonego przez organ postępowania egzekucyjnego jest bardzo długi, a aktywność organu nieznaczna, to jednak zgodnie z art. 24 ust. 5b u.s.u.s. pozostaje to bez wpływu na skuteczność zawieszenia terminu przedawnienia w rozpoznawanej sprawie.

Reasumując organ rentowy poprzez doręczenie upomnień oraz tytułów wykonawczych spowodował skuteczne zawieszenie biegu terminu przedawnienia, zatem należności wynikające ze spornej decyzji nie uległy przedawnieniu.

Nie ulega również wątpliwości, że stosownie do treści art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Twierdzenia co do określonych okoliczności faktycznych muszą być udowodnione. Wskazać należy, iż nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 r. w sprawie o sygn. akt (...) CKU 45/96 ( opubl. OSNC z 1997 r., z.6-7, poz. 76). Podobnie, w wyroku z dnia 7 października 1998 r. w sprawie o sygn. akt II UKN 244/98 (OSNAPiUS 1999, Nr 20, poz. 662), Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że od dnia 1 lipca 1996 r. nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego, także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Wnioskodawczyni braku zadłużenia nie wykazała, natomiast zarzut przedawnienia okazał się niezasadny. Nie zakwestionowała także skutecznie wysokości należności. Wobec powyższego Sąd uznał, że brak podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji.

Na marginesie należy również zaznaczyć, że bez wpływu na ewentualną modyfikację zakażonej decyzji pozostaje podnoszona przez wnioskodawczynię okoliczność, iż w okresie objętym sporną decyzją znajdowała się ona w trudnej sytuacji życiowej, ponieważ poważnie chorowała.

Bezwzględnie argumenty odnoszące się do zasad współżycia społecznego pozostają bez wpływu na uzyskanie świadczeń bądź uprawnień z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych. Do złagodzenia rygorów prawa ubezpieczeń społecznych nie stosuje się ani art. 5 KC ani też art. 8 KP. ((...) UK 5/13 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 04-06-2013, III AUa 568/15 - wyrok SA Szczecin z dnia 17-03-2016, III AUa 629/15 - wyrok SA Lublin z dnia 21-10-2015, III AUa 814/13 - postanowienie SA Szczecin z dnia 27-11-2013).

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy uznał, że zaskarżona decyzja ZUS odpowiada prawu, wobec czego odwołanie należało oddalić, o czym na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c. orzeczono, jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Konsekwencją rozstrzygnięcia o oddaleniu odwołania jest orzeczenie o kosztach postępowania. Sąd ustalił wartość przedmiotu sporu stosownie do stanu zaległości. Organ rentowy w związku z odwołaniem wnioskodawczyni był reprezentowany w niniejszym postępowaniu przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, którego stawka minimalna zgodnie z §2 pkt 5 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935 z późn. zm.) wynosi 3600 zł. Skarżąca, jako strona przegrywająca, powinna zatem zgodnie z art. 98 §1 i 3 k.p.c. zwrócić organowi rentowemu koszty zastępstwa procesowego w sprawie, o czym orzeczono, jak w punkcie drugim sentencji wyroku. Zgodnie zaś z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.