Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21.04.2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 83 ust. 1 i art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 poz. 1009 z poźn. zm.) określił wysokość zadłużenia P. B. na dzień 21.04.2023 r. z tytułu składek w wysokości 4005,02 zł , w tym:

1)  na ubezpieczenie społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od 2022-04 do 2022-11 w kwocie 2108,72 zł, odsetek w kwocie 75,00 zł;

2)  na ubezpieczenie zdrowotne w ramach numerów deklaracji 01-39 za okres od 2022-04 do 2022-10 w kwocie 1896,30 zł, odsetek w kwocie 77,00 zł.

Jednocześnie na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że odsetki będą naliczane nadal, do dnia zapłaty i włącznie z tym dniem. Odsetki za zwłokę naliczane są na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiadomił w dniu 7.02.2023 roku o wszczęciu z urzędu i w dniu 3.04.2023 roku o zakończeniu postępowania w sprawie określenia wysokości nienależności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, wzywając jednocześnie do złożenia pisemnych wyjaśnień w sprawie przyczyn nieopłacenia składek, pod rygorem wydania decyzji w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na podstawie dotychczas zgromadzonych dowodów. Zakład zauważył, że ubezpieczony nie dopełnił obowiązku wynikającego z art. 46 ust. 1 – obliczania, potrącania z dochodów ubezpieczonych, rozliczania oraz opłacania należnych składek, w związku z tym ZUS działając na podstawie art. 83 ust. 1 ww. ustawy, określił wysokość zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne.

Zakład podniósł, iż zgodnie z art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, do składek na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy, które dotyczą składek na ubezpieczenia społeczne.

ZUS zauważył, że jeżeli określone w drodze przedmiotowej decyzji zobowiązanie nie zostanie uregulowane wraz z należnymi odsetkami za zwłokę w terminie miesiąca od daty doręczenia niniejszej decyzji, zgodnie z art. 24 ust. 2 Zakład Ubezpieczeń Społecznych zobowiązany będzie do przymusowego ściągnięcia należności w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2020 r. poz. 1427) lub egzekucji sądowej w trybie przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1460).

Jednocześnie Zakład poinformował, że niniejsza decyzja, zgodnie z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 30 października 2014 r. w sprawie określenia należności pieniężnych, których egzekucja może być wszczęta bez uprzedniego doręczenia upomnienia (Dz. U. z 2017 r. poz. 131), stanowi podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego, bez uprzedniego doręczenia upomnienia.

Ponadto Zakład wskazał, iż zgodnie z art. 26 ust. 2 ustawy systemowej, niniejsza decyzja stanowi podstawę do wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości stanowiącej własność zobowiązanego, zaś jeśli nieruchomość nie posiada księgi wieczystej zabezpieczenie jest dokonywane przez złożenie tych dokumentów do zbioru dokumentów.

(decyzja – k. 12-12 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji złożył P. B. i wniósł o jej uchylenie jako wydanej z rażącym naruszeniem przepisów postępowania.

Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie przepisów kodeku postępowania administracyjnego tj. art. 10 k.p.a., art. 73 § 1 i 2 k.p.a., art. 74 k.p.a. oraz przepisów Konstytucji RP tj. art. 51 ust 3, argumentując że ZUS nie doręczył mu odpisów wszystkich zgromadzonych w sprawie dokumentów, uniemożliwił wcześniejsze zapoznanie się z aktami postępowania kontrolnego prowadzonego przez ZUS, czym ograniczył mu możliwość zajęcia stanowiska w sprawie.

(odwołanie – k. 3-5)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od ubezpieczonego na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (odpowiedź na odwołanie – k. 7-8)

W piśmie procesowym z dnia 16.10.2023 r. wnioskodawca wniósł o ustanowienie na jego rzecz przez sąd pełnomocnika z urzędu w niniejszej sprawie.

(pismo – k. 16-19)

Postanowieniem z dnia 17.10.2023 r. sąd ustanowił dla P. B. pełnomocnika z urzędu w osobie radcy prawnego.

(postanowienie – k. 26, rozprawa z dnia 17.10.2023 r. e-protokół (...);02:52-00:03:24- płyta CD – k. 28)

Działający w imieniu ubezpieczonego profesjonalny pełnomocnik w piśmie procesowym z dnia 10.01.2024 r. poparł zaprezentowane przez niego w odwołaniu stanowisko i wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji ZUS jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa.

(pismo – k. 46-47 verte)

Na rozprawie w dniu 23.04.2024 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie, precyzując, że wnosi także o zasądzenie kosztów pomocy prawnej z urzędu w podwyższonej wysokości oświadczając przy tym, że koszty te nie zostały pokryte w całości, ani w części. Natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 23.04.2024 r. e-protokół (...):03:25-00:06:33 – płyta CD – k. 92)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca P. B. prowadzi działalność gospodarczą.

(okoliczność bezsporna )

Ubezpieczony podlegał ubezpieczonym społecznym i zdrowotnemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w okresie prowadzenia działalności gospodarczej.

(okoliczność bezsporna )

Zawiadomieniem z dnia 16.01.2023 r. ZUS powiadomił płatnika o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności za okres od 04/2022 r. do 11/2022 r. z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne figurujących na koncie płatnika i pouczył, że przysługuje mu prawo do czynnego udziału w sprawie. Pismo zostało odebrane w dniu 7.02.2023 r. przez wnioskodawcę.

(zawiadomienie – k. 4, potwierdzenie odbioru – k. 5 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Zawiadomieniem z dnia 21.03.2023 r. organ rentowy poinformował ubezpieczonego o zakończeniu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu w/w składek.

ZUS powiadomił płatnika, że w czasie postępowania może skorzystać z prawa do czynnego w nim udziału. Obejmuje ono w szczególności prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów, zgłaszania dowodów, przedstawiania wyjaśnień oraz - przed wydaniem decyzji - wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, w terminie 7 dni od otrzymania zawiadomienia -pod rygorem wydania decyzji w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na podstawie dotychczas zgromadzonych dowodów. Zawiadomienie zostało odebrane przez wnioskodawcę w dniu 03.04.2023 r.

(zawiadomienie – k. 6, potwierdzenie odbioru – k. 7 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 12.04.2023 r. wpłynęło do organu rentowego pismo wnioskodawcy o wydanie odpisów wszystkich dokumentów zgromadzonych w sprawie celem zapoznania się z nimi strony postępowania i przesłanie na adres korespondencyjny.

(pismo –k. 9-10 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 15.05.2023 r. ubezpieczony został poinformowany, że ma prawo do czynnego uczestnictwa w toczącym się postępowaniu wyjaśniającym, a przed wydaniem decyzji do wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań ( o czym ubezpieczony był już informowany pismami z dnia 03 czerwca 2022 r., 16 listopada 2022 r. i 20 marca 2023 r.), które pozostało bez odpowiedzi ze strony odwołującego.

(pismo – k. 14 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W toku postępowania Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił, że ubezpieczony nie uiścił należnych składek oraz nie złożył w sprawie żadnych wyjaśnień - nie zapoznał się z aktami oraz materiałem dowodowym w zakresie powstałego na jego koncie ubezpieczeniowym zadłużenia.

Na koncie płatnika figurują następujące zaległości za okres od maja 2013 roku do kwietnia 2023 roku:

1.  na FUS:

- składki za okres od maja 2013 roku do kwietnia 2023 roku w wysokości 40.299,77 zł;

- koszty upomnienia za okres od listopada 2013 roku do stycznia 2022 roku w łącznej kwocie 94,40 zł;

- koszty egzekucyjne za okres od września 2013 roku do stycznia 2022 roku w łącznej kwocie 1332,08 zł;

2. na FUZ:

- składki za okres od stycznia 2015 roku do kwietnia 2023 roku w wysokości 19.073,33 zł;

- koszty upomnienia za okres od stycznia 2021 roku do stycznia 2022 roku w łącznej kwocie 59,60 zł;

- koszty egzekucyjne za okres od kwietnia 2015 roku do stycznia 2022 roku w łącznej kwocie 1118,20 zł;

3. na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy:

- składki za okres od maja 2013 roku do czerwca 2022 roku w wysokości 2158,09 zł;

- koszty upomnienia za okres od sierpnia 2013 roku do grudnia 2014 roku w łącznej kwocie 34,80 zł;

- koszty egzekucyjne za okres od sierpnia 2013 roku do października 2019 roku w łącznej kwocie 242,24 zł.

Decyzją z dnia 21.04.2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 83 ust. 1 i art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 poz. 1009 z późn. zm.) określił wysokość zadłużenia P. B. na dzień 21.04.2023 r. z tytułu składek w wysokości 4005,02 zł , w tym:

3)  na ubezpieczenie społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od 2022-04 do 2022-11 w kwocie 2108,72 zł, odsetek w kwocie 75,00 zł;

4)  na ubezpieczenie zdrowotne w ramach numerów deklaracji 01-39 za okres od 2022-04 do 2022-10 w kwocie 1896,30 zł, odsetek w kwocie 77,00 zł.

(tabela – stany należności – k. 2, zestawienie należności – k. 11, decyzja – k. 12-12 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W toku postępowania sądowego, płatnik składek nie przedłożył żadnej dokumentacji dotyczącej opłacenia składek za powyższe okresy.

(okoliczność bezsporna )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zawartych w aktach sprawy oraz w aktach rentowych, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości, a ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było zatem podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego. Zdaniem Sądu powyżej wskazane dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają oraz tworzą spójny stan faktyczny.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 497 t.j.) do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

Na mocy art. 6 ust. 1 pkt. 5 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.

Okres podlegania obowiązkowi ubezpieczeń określa przepis art. 13 pkt. 4 zgodnie z którym osoby prowadzące pozarolniczą działalność obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

Z mocy art. 11 ust. 2 ubezpieczeniu chorobowemu osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają dobrowolnie na swój wniosek.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność, stosownie do art. 18 ust. 8, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe – w myśl art. 20 ust. 1 -stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

Stosownie zaś do art. 36 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych.

Na mocy art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Zgodnie z art. 47 ust 1 wskazanej ustawy, płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, z zastrzeżeniem ust. 1a, nie później niż:

- do 5 dnia następnego miesiąca - dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych;

- do 15 dnia następnego miesiąca - dla płatników składek posiadających osobowość prawną;

- do 20 dnia następnego miesiąca - dla pozostałych płatników składek.

Zgodnie zaś z treścią art. 48 ust. 1 i 2 tej ustawy, jeżeli płatnik składek nie złoży w terminie deklaracji rozliczeniowej, nie będąc z tego obowiązku zwolniony, Zakład dokonuje wymiaru składek z urzędu w wysokości wynikającej z ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej, bez uwzględnienia wypłaconych zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych, zawiadamiając o tym płatnika. Jeżeli po wymierzeniu składek z urzędu płatnik składek złoży deklarację rozliczeniową, Zakład koryguje wymiar składek do wysokości wynikającej ze złożonej deklaracji rozliczeniowej, z uwzględnieniem wykazanych w deklaracji zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych.

Powyższe obowiązki płatnika, wynikają wprost z przepisów ustawy, nie ma zatem potrzeby nakładania na niego takiego obowiązku w drodze decyzji. Przepisy te mają charakter bezwzględnie obowiązujący. Jak wyjaśniono w orzecznictwie Sądu Najwyższego, należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne wynikają ze zobowiązania powstającego z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą powstanie takiego zobowiązania. Obowiązek obliczenia i opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne powstaje zatem z mocy samego prawa za każdy okres ubezpieczenia (miesiąc kalendarzowy), a ewentualna decyzja organu ubezpieczeń społecznych ustalająca wysokość zobowiązania składkowego lub zaległości z tytułu nieopłaconych w terminie zobowiązań składkowych (oraz wysokości odsetek) ma charakter wyłącznie deklaratoryjny. Oznacza to w szczególności, że zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne powstają każdorazowo w datach zaktualizowania się obowiązku obliczenia i opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne w terminach określonych w przepisach prawa ubezpieczeń społecznych. Inaczej rzecz ujmując, nieopłacona w ustawowo określonym terminie składka na ubezpieczenie społeczne powoduje powstanie od tej daty zaległości składkowej z mocy samego prawa (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 23 października 2006 roku, I UK 126/06, OSNP 2007, nr 21-22, poz. 331; wyrok Sądu Najwyższego z 30 stycznia 2008 roku, I UK 187/07, OSNP 2009, nr 7-8, poz. 104; uchwała Sądu Najwyższego (w składzie 7 sędziów) z 13 maja 2009 roku, I UZP 4/09, OSNP 2009, nr 23-24, poz. 319).

Na podstawie art. 66 ust. 1c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 146) obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby prowadzące działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2023 r. poz. 221, 641, 803, 1414 i 2029) lub przepisów o ubezpieczeniach społecznych lub ubezpieczeniu społecznym rolników.

W rozpoznawanej sprawie sporną była kwestia istnienia po stronie odwołującego się P. B. zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne w okresie od 04-2022 r. do 11-2022 r., a także na ubezpieczenie zdrowotne w okresie od 04-2022 r. do 10-2022 r.

Nie ma przy tym również wątpliwości, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest władny egzekwować wspomniany wyżej obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia oraz stwierdzać zarówno istnienie, jak i wysokość zobowiązania z tego tytułu. O kompetencjach organu rentowego w tym zakresie wprost stanowi art. 83 ust. 1 ustawy systemowej.

Z przeprowadzonego przez sąd postępowania dowodowego wynika jednoznacznie, iż odwołujący prowadził działalność gospodarczą w spornym okresie. Przeprowadzone przez ZUS postępowanie wyjaśniające, jak również postępowanie przed tutejszym sądem doprowadziło Sąd Okręgowy do przekonania, iż za sporny okres odwołujący nie uiszczał należnych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne — mimo, iż podlegał w/w ubezpieczeniom z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Zdaniem tutejszego sądu ubezpieczony miał możliwość zarówno zapoznania się z wyliczeniami ZUS, jak i ustosunkowania się do nich nie tylko w toku postępowania sądowego, ale już na etapie postępowania przed organem rentowym.

Sąd Okręgowy pragnie podkreślić, że w postępowaniu administracyjnym przez ZUS, ubezpieczony był informowany o możliwości złożenia wyjaśnień w sprawie przyczyn nieopłacenia składek oraz wysokości stwierdzonego zadłużenia. W piśmie zatytułowanym: zawiadomienie z dnia 16.01.2023 r., organ rentowy pouczył ubezpieczonego w oparciu o art. 50 § 1 k.p.a. o możliwości wypowiedzenia się w terminie 7 dni co do zebranych przez ZUS dowodów i materiałów w sprawie przyczyn nieopłacenia składek.

Również w zawiadomieniu z dnia 21.03.2023 r. o zakończeniu postępowania dowodowego, organ rentowy pouczył ubezpieczonego w oparciu o art. 10 § 1 k.p.a. o prawie do zapoznania się w terminie 7 dni ze zgromadzonym przez organ rentowy materiałem dowodowym i wypowiedzenia się na temat zebranych dowodów i materiałów.

Ubezpieczony mimo otrzymania w/w zawiadomień, nie skorzystał z takiej możliwości.

Zgodnie z treścią wskazanego art. 50 § 1 k.p.a., organ administracji publicznej może wzywać osoby do udziału w podejmowanych czynnościach i do złożenia wyjaśnień lub zeznań osobiście, przez pełnomocnika, na piśmie lub w formie dokumentu elektronicznego, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonywania czynności urzędowych.

Stosownie natomiast do treści art. 10 § 1 k.p.a. organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy uznał, iż organ rentowy prawidłowo prowadził postępowanie administracyjne. Zakład Ubezpieczeń Społecznych umożliwił wnioskodawcy wypowiedzenie się w kwestii nieopłaconych składek, złożenie wyjaśnień w terminie 7 dni od dnia odebrania korespondencji organu rentowego, na etapie wszczęcia postępowania wyjaśniającego, jak również w korespondencji zawierającej zawiadomienie o zakończeniu postępowania dowodowego.

Sąd dokonując analizy postępowania będącego podstawą wydania zaskarżonej decyzji, miał na uwadze, iż zarówno pierwsze jak i drugie zawiadomienie o kolejnych etapach postępowania w sprawie nieopłaconych składek, zostało skutecznie doręczone ubezpieczonemu (do rąk własnych), natomiast na żadnym etapie postępowania administracyjnego, nie włączył się on aktywnie do wyjaśnienia organowi rentowemu kwestii spornych. Ubezpieczony nie złożył żadnych wniosków dowodowych, wyjaśnień, pozwalających Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych na poczynienie odmiennych ustaleń na podstawie zebranego materiału dowodowego, a w konsekwencji wydanie decyzji stwierdzającej wysokość zadłużenia płatnika składek.

Składając odwołanie od decyzji określającej wysokość zadłużenia ubezpieczony podkreślał, iż wniosek o uchylenie zaskarżonej decyzji jest uzasadniony ze względu na nie zapewnienie mu prawidłowego sposobu udziału w postępowaniu (a więc z powodu naruszenia art. 10 § 1 k.p.a.). Profesjonalny pełnomocnik odwołującego w piśmie procesowym z dnia 10.01.2024 r. wskazał, że decyzja ZUS z dnia 21.04.2023 r. została wydana przez organ rentowy bez wcześniejszego umożliwienia ubezpieczonemu zapoznania się z aktami postępowania i odniesienia się do nich.

W ocenie Sądu Okręgowego, stanowisko odwołującego jest całkowicie bezzasadne. Organ rentowy dokonał wszelkich czynności umożliwiających stronie czynny udział w postępowaniu administracyjnym.

Zarzut naruszenia art. 10 § 1 k.p.a. może odnieść skutek tylko wtedy, jeżeli strona wykaże, że zarzucane uchybienie uniemożliwiło jej dokonanie konkretnych czynności procesowych. Warunkiem sine qua non uchylenia decyzji z powodu naruszenia przepisów postępowania jest bowiem wykazanie, że takie naruszenie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (Wyrok WSA w Olsztynie z 19.12.2013 r., (...) SA/O. (...), LEX nr 1414026).

W niniejszej sprawie uchybienie proceduralne, na które powołuje się strona odwołująca nie miały miejsca, a wobec powyższego wnioskodawca nie mógł wykazać, że organ rentowy ograniczył go w dokonaniu jakiejkolwiek czynnościach procesowej.

Na etapie niniejszego postępowania sądowego odwołujący dochodził jak wskazał w treści odwołania — uchylenia zaskarżonej decyzji jako wydanej z rażącym naruszeniem przepisów postępowania. Na rozprawie w dniu 26.01.2024 r. wnioskodawca twierdził, że dysponuje dokumentami o niezaleganiu w opłacaniu składek. W związku z tym sąd udzielił mu stosownego 7- dniowego terminu procesowego na przedłożenie wspominanej przez niego dokumentacji, któremu to uchybił. Odwołujący wskazywał, że ze względu na trudną sytuację osobistą i zdrowotną nie był w stanie przedłożyć sądowi rzeczonych dokumentów w terminie określonym przez sąd, w związku z czym wnosił o przywrócenie przez sąd terminu do ich złożenia, jednakże bezskutecznie, wobec nie podpisania złożonego wniosku. Ostatecznie, skarżący nie przedłożył żadnej tego rodzaju dokumentacji dotyczącej wpłat za sporne okresy z tytułu składek.

Stosownie do dyspozycji art. 232 k.p.c., a także do zasady wyrażonej w art. 6 k.c. to na odwołującym spoczywał ciężar dowodu, że należne składki opłacił lub nie był zobowiązany do opłacenia ich we wskazanej wysokości – szczególnie w sytuacji, gdy organ rentowy wykazał dokumentami rozliczeniowymi zaległości w tych należnościach.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi zawartym w wyroku z dnia 7 października 2013 r. w sprawie sygn. akt III AUa 27/13 (LEX nr 1383461), podzielanym przez tutejszy Sąd Okręgowy: z chwilą wniesienia odwołania odwołujący stał się stroną procesu, a organ rentowy jej przeciwnikiem procesowym. Podporządkowanie się obowiązującym w procesie cywilnym zasadom, w tym zasadzie kontradyktoryjności, wymaga, aby strony powoływały dowody na poparcie swych twierdzeń, albowiem sądy ustalają fakty na podstawie dowodów (…). To strony są dysponentem toczącego się postępowania dowodowego i to one ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Powyższe jasno wynika z art. 3 k.p.c., który wskazuje, że to na stronach spoczywa obowiązek dawania wyjaśnień co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i przedstawiania dowodów na ich poparcie.

Mając powyższe na uwadze całokształt materiału dowodowego, Sąd doszedł do przekonania, iż odwołujący nie udowodnił podniesionych przez niego twierdzeń o ograniczeniu jego czynnego udziału w postępowaniu administracyjnym. Pouczony o prawie udowodnienia swoich twierdzeń w postępowaniu sądowym, wnioskodawca nie podważył w toku postępowania prawidłowości wydanej decyzji. Tym samym należało uznać, że wysokość zaległych składek została ustalona w zaskarżonej decyzji ZUS prawidłowo. Wnioskodawca nie kwestionował na żadnym etapie postępowania administracyjnego jak też sądowego wysokości stwierdzonego w decyzji zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne czy też samej okoliczności prowadzenia działalności gospodarczej spornym okresie. W tej sytuacji, przy istnieniu zaległości w opłacaniu składek , organ rentowy słusznie wyliczył wysokość odsetek i obciążył skarżącego odsetkami.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz powołanych powyżej przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oddalił odwołanie.

Jednocześnie Sąd Okręgowy zasądził od ubezpieczonego na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. kwotę 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – stosownie do § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2023.0.1935). Wnioskodawca nie wnosił o nieobciążanie kosztami procesu, nadto posiada stałe źródło dochodu, a wnosząc odwołanie winien liczyć się z obowiązkiem zapłaty kosztów strony przeciwnej w przypadku przegranej, tym bardziej, że o takie koszty wnioskował organ rentowy już w odpowiedzi na odwołanie. Na marginesie podnieść należy, że nadto niewystarczające jest powoływanie się jedynie na trudną sytuację majątkową, nawet jeśli była podstawą zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia pełnomocnika z urzędu./tak wyrok SA w Warszawie z dnia 19.11.2021 roku III AUa 834/20/.

Zgodnie zaś z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu - za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty. O obowiązku zapłaty odsetek sąd orzeka z urzędu.

O kosztach pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu orzeczono na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U.2023.0.2437) uwzględniając zwrot stawki podatku VAT (§ 4 ust.3) w zw. z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych tj. § 2 pkt 3. Przy tym wysokość kosztów ustalono mając na uwadze treść wyroku TK z 23.04.2020 SK 66/19 Dz. U. z 2020 r. poz. 769, wyroku TK z 19.04.2023 SK 85/22 Dz.U. 2023, poz. 796 oraz postanowienia SN z 7.01.2021 I CSK 598/20, nie znajdując podstaw do przyznania kosztów w stawce powyżej minimalnej , mając na względzie wkład pracy pełnomocnika, wartość przedmiotu sprawy, wkład do przyczynienia się do wyjaśnienia okoliczności sprawy, stopień zawiłości sprawy.