Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 maja 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Oddział w T. odmówił T. Z. prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Organ rentowy wskazał, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 5.05.2023 r. uznała, że ubezpieczona nie jest niezdolną do samodzielnej egzystencji. Wobec powyższego ubezpieczona nie spełnia jednej z przesłanek przyznania prawa do przedmiotowego świadczenia.

(decyzja k. 9 akt ZUS)

Decyzją z dnia 17 maja 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Oddział w T. odmówił T. Z. prawa do dodatku pielęgnacyjnego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Organ rentowy wskazał, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 5.05.2023 r. uznała, że ubezpieczona nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. Wobec powyższego ubezpieczona nie spełnia jednej z przesłanek przyznania prawa do przedmiotowego świadczenia, nadto nie ukończyła 75 lat.

(decyzja k. 10 akt ZUS)

Od powyższych decyzji T. Z. odwołała się w dniu 19 czerwca 2023 r. do Sądu Okręgowego w Łodzi wnosząc o zmianę zaskarżonych decyzji i przyznanie jej prawa do świadczenia uzupełniającego i dodatku pielęgnacyjnego. Wnioskodawczyni podkreśliła, że decyzja organu rentowego jest krzywdząca z uwagi na jej faktyczny stan zdrowia.

(odwołanie k. 3 i k 3 akt sprawy VIII U 1130/23)

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonych decyzji.

(odpowiedzi na odwołania k. 4-5 i k 4-5 akt sprawy VIII U 1130/23)

Zarządzeniem z dnia 12 lipca 2023 r. sprawa VIII U 1130/23 została połączona do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą VIII U 1129/23 (art. 219 k.p.c.)

(zarządzenie k 7 akt sprawy VIII U 1130/23)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

T. Z. urodziła się w dniu (...)

(okoliczność bezsporna)

W dniu 27 lutego 2023 r. T. Z. złożyła w organie rentowym wnioski o przyznanie prawa do świadczenia uzupełniającego oraz dodatku pielęgnacyjnego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

(wnioski k. 1 – 4 akt ZUS)

W toku postępowania wnioskodawczyni została zbadana przez Lekarza Orzecznika ZUS, który orzeczeniem z dnia 27 marca 2023r. rozpoznał u badanej encefalopatię naczyniopochodną po udarze niedokrwiennym mózgu, niedowład lewostronny, miażdżycę tt szyjnych, nadciśnienie tętnicze, napadowe migotanie przedsionków, chorobę niedokrwienną serca po P. (...) + stent, rak piersi lewej po leczeniu onkologicznym. Stwierdził zaocznie, na podstawie dokumentacji, że skarżąca jest po udarze niedokrwiennym mózgu w marcu 2022 r., po rehabilitacji szpitalnej we wrześniu 2022 r., z obniżeniem funkcji poznawczych, w pełnym kontakcie słowno-logicznym, z osłabieniem siły mięśniowej lewych kończyn 4/5, z nadciśnieniem tętniczym i chorobą niedokrwienną serca, z cukrzycą typu 2 na insulinie, po operacji raka piersi lewej i radioterapii w 2013 r., wydolna krążeniowo – oddechowo. Stwierdził u odwołującej naruszenie funkcji organizmu w stopniu znacznym, ale jednocześnie uznał, że nie wymaga ona opieki w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

(opinia i orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS k. 32dokumentacji medycznej akt ZUS) .

Od powyższego orzeczenia wnioskodawczyni złożyła sprzeciw do Komisji Lekarskiej ZUS.

(sprzeciw k. 51 dokumentacji medycznej w aktach ZUS)

Komisja Lekarska ZUS w dniu 5 maja 2023 r. rozpoznała u wnioskodawczyni encefalopatię naczyniopochodną po udarze niedokrwiennym mózgu III 2022 z niedowładem 4,5 lewych kończyn, nadciśnienie tętnicze, napadowe migotanie przedsionków, cukrzycę t. 2 leczoną insuliną, chorobę niedokrwienną serca z angioplastyką w 2014 r., rak piersi lewej po leczeniu operacyjnym i radioterapii (...). Komisja stwierdziła zaocznie, że nie znajduje podstaw do orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji.

(opinia i orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS k. 52-53 dokumentacji medycznej akt ZUS)

W oparciu o powyższe orzeczenie organ rentowy odmówił T. Z. prawa do świadczenia uzupełniającego i dodatku pielęgnacyjnego.

(bezsporne)

Z punktu widzenia kardiologicznego i lekarza chorób wewnętrznych u wnioskodawczyni, po przeprowadzeniu jej badania, rozpoznano: stan po przebytym ostrym zespole wieńcowym (niestabilna dławica piersiowa) – leczony angioplastyką (...) w 2014 r., napadowe migotanie przedsionków, przewlekła stabilna choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca t. 2 (leki doustne, insulinoterapia), stan po udarze niedokrwiennym mózgu, miażdżyca tętnic szyjnych, stan po leczeniu raka piersi.

Odwołująca porusza się samodzielnie z pewnym utrudnieniem, jej stan ogólny jest dobry, wydolna krążeniowo i oddechowo w chwili badania.

Wnioskodawczyni jest relatywnie dość dobrego ogólnego stanu, ale jest obciążona schorzeniami kardiologicznymi i internistycznymi. Ostatnio wykonane badanie ECHO serca z 17.09.2022r. wykazało dobrą globalną funkcję skurczową mięśnia lewej komory (frakcja wyrzutowa na granicy normy 60%), bez odcinkowych zaburzeń kurczliwości. Oznacza to całościowo brak upośledzonej funkcji mięśnia sercowego jako całości.

Migotanie przedsionków jest jedną z najczęstszych arytmii obserwowanych w populacji. Częstość jej wystąpienia rośnie wraz z wiekiem. Wnioskodawczyni w ostatnim czasie z tego powodu nie wymagała hospitalizacji. Wskazane choroby odwołującej wymagają przewlekłego leczenia i stałej kontroli. Biegły brał pod uwagę upośledzenie czynności organizmu, a nie samo ryzyko sercowo-naczyniowe, gdyż samo ryzyko nie znaczy o niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Na co dzień wnioskodawczyni jest samodzielna w korzystaniu z ubikacji, przyrządzania posiłków i ich spożywania, wykonywania prostych czynności, załatwiania spraw urzędowych, zorientowana prawidłowo co do miejsca i czasu, nie ma istotnych zaburzeń pamięci, nie jest osobą przewlekle leżącą, nie wymaga karmienia , podawania płynów. Porusza się samodzielnie poza domem, choć z utrudnieniem. Jest samodzielna w zakresie przyrządzania posiłków i ich spożywania, wykonywania prostych czynności. Może dokonywać prostych zakupów.

Z kardiologicznego i internistycznego punktu widzenia odwołująca nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji.

(opinia biegłego kardiologa/lekarza chorób wewnętrznych k 12-14 i k 102-103)

Z punktu widzenia neurologicznego rozpoznano u T. Z. stan po udarze niedokrwiennym mózgu. W badaniu przedmiotowym skarżąca była przytomna z pełnym kontaktem słownym, bez zaburzeń mowy, zorientowana w miejscu i czasie, bez zaburzeń pamięci, nerwy czaszkowe bez uchwytnej patologii, brak objawów patologicznych kończyn dolnych, objawy móżdżkowe nieobecne, chód sprawny, próba R. prawidłowa.

Skarżąca przebyła 15 marca 2022 r. udar niedokrwienny mózgu, przy wypisie z oddziału podano, ze stan neurologiczny poprawił się i pacjentka była wypisana bez niedowładów z niewielkimi zaburzeniami mowy.

T. Z. jest w stanie samodzielnie spożywać posiłki, przemieszcza się samodzielnie z leżanki na krzesło i z powrotem, jest w stanie samodzielnie utrzymać higienę osobistą i korzystać z toalety. Po schodach porusza się samodzielnie, rozbiera się i ubiera samodzielnie, jest w stanie kontrolować oddawanie moczu i kału.

Aktualne naruszenie sprawności organizmu nie powoduje, z punktu widzenia neurologicznego, niezdolności do samodzielnej egzystencji.

(opinia biegłej neurolog k. 27-29; opinia uzupełniająca neurologa k 98)

Z punktu widzenia diabetologa u wnioskodawczyni rozpoznano: cukrzycę typu 2 , wyrównaną względnie, niepowikłaną, stan po przebytym udarze niedokrwiennym, nadciśnienie tętnicze, przewlekłą chorobę wieńcową, guz piersi lewej w wywiadzie, leczony operacyjnie.

Wnioskodawczyni choruje na cukrzycę t. 2 od około 15 lat, aktualnie leczona jest insuliną w systemie intensywnej insulinoterapii, poziomy glikemii są za wysokie szczególnie na czczo, nie była hospitalizowana z powodu niewyrównanej cukrzycy, jest pod stałą opieka poradni diabetologicznej. Skarżąca wymaga dalszej opieki poradni diabetologicznej, systematycznych wizyt, korekty dawki insuliny, przestrzegania odpowiedniej diety.

T. Z. jest w stanie samodzielnie spożywać posiłki, przemieszcza się samodzielnie po domu, samodzielnie utrzymuje higienę osobistą, podaje sobie insulinę i kontroluje poziom cukru. Wymaga pomocy przy robieniu zakupów, załatwianiu spraw administracyjnych w czym pomaga jej mąż.

Wnioskodawczyni nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

(opinia biegłego diabetologa k. 36-37 i k 121)

Z punktu widzenia psychiatrycznego u wnioskodawczyni rozpoznano: encefalopatię naczyniopochodną po niedokrwiennym udarze mózgu z łagodnymi zaburzeniami funkcji poznawczych. Nie leczy się psychiatrycznie.

T. Z. jest w stanie samodzielnie spożywać posiłki, przemieszcza się samodzielnie po domu, samodzielnie utrzymuje higienę osobistą, korzysta z toalety, rozbiera się i ubiera samodzielnie, jest w stanie kontrolować oddawanie moczu i kału, wychodzi z domu pod opieką męża, nie trzeba jej karmić ani myć. Wymaga okresowej pomocy przy robieniu zakupów, załatwianiu spraw urzędowych. Nawiązała kontakt słowny bez problemów, odpowiedzi logiczne, brak objawów depresyjnych, otępiennych, psychotycznych. Nie pozostaje pod opieką psychiatryczną.

Wnioskodawczyni nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

(opinia biegłego psychiatry k. 129-132)

Orzeczeniem Wojewódzkiego Zespołu ds. Niepełnosprawności w S. ubezpieczona została zaliczona do znacznego stopnia niepełnosprawności od 1.12.2022 r. do 31.01.2025r.

(orzeczenie k. 63)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie w szczególności o załączone do akt sprawy akta rentowe ubezpieczonej, jej dokumentację medyczną oraz wydane w sprawie opinie biegłych: kardiologa-lekarza chorób wewnętrznych, neurologa, diabetologa i psychoatry, a zatem biegłych, których specjalizacje odpowiadają rodzajowi schorzeń występujących u wnioskodawczyni.

Wskazani biegli zapoznali się z przedłożoną dokumentacją lekarską z przebiegu chorób i leczenia skarżącej i na podstawie tej dokumentacji oraz badania bezpośredniego wydali opinie.

Podkreślić należy, że wszyscy biegli uwzględnili w swojej opinii całość dokumentacji leczenia, wnioski opinii omówiono prawidłowo, sformułowane zostały one w sposób jasny, a przede wszystkim kategoryczny. Znajdująca się w aktach dokumentacja medyczna odwołującej zawierała wszystkie podstawowe informacje dotyczące jego stanu zdrowia, była spójna i logiczna, a ponadto żadna ze stron nie kwestionowała jej wiarygodności.

Należy też zauważyć, że dopuszczeni w sprawie biegli są doświadczonymi specjalistami z dziedziny medycyny, która odpowiada schorzeniom odwołującej się, a poziom wiedzy biegłych oraz sposób umotywowania opinii powoduje, iż należy uznać je za miarodajne i nadające się do oparcia na nich ustaleń faktycznych i rozstrzygnięcia.

Opinie wszystkich biegłych są jasne, wnikliwe, spójne, logiczne i obiektywne, w sposób przejrzysty i wyczerpujący opisują stan zdrowia T. Z. oraz sporządzone zostały zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot, będąc tym samym wiarygodnym źródłem dowodowym. Powołani w sprawie biegli lekarze orzekli jednogłośnie, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

Wskazać należy, że zarzuty poczynione przez wnioskodawczynię wobec opinii biegłych nie mogą się ostać. W uzupełniających opiniach biegli kardiolog, neurolog i diabetolog kategorycznie podtrzymali wnioski końcowe swoich opinii i w sposób bardzo szczegółowy udzielili odpowiedzi na wszystkie pytania strony wyjaśniając wątpliwości zachodzące w niniejszej sprawie.

Mając zatem na względzie wszechstronne opinie biegłych Sąd Okręgowy uznał w pełni wartość dowodową tych opinii i podzielił jako przekonywujące, wnioski wypływające z ich treści. Opinie te są wystarczająco wyczerpujące, sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot i zostały wydane po zbadaniu wnioskodawczyni oraz zapoznaniu się z całokształtem dokumentacji lekarskiej.

W ocenie Sądu wnioskodawczyni nie wskazała na uchybienia biegłych przy wydawaniu opinii i formułowaniu wniosków, które mogłyby je podważać. Należy bowiem podkreślić, iż podstawą zakwestionowania opinii nie może być fakt, iż treść wydanej w sprawie opinii nie jest zbieżna z zapatrywaniami oraz stanowiskiem w sprawie danej strony. Innymi słowy, nie można kwestionować opinii tylko dlatego, że de facto strona nie jest zadowolona z opinii przedstawionej przez dotychczasowego biegłego. Słusznie wskazuje się w judykaturze, opowiedzenie się za odmiennym stanowiskiem oznaczałoby bowiem przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z wszelkich możliwych biegłych, by upewnić się, czy niektórzy z nich nie byliby takiego zdania, jak strona kwestionująca (vide m. in.: wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 28 lutego 2013 roku w sprawie III AUa 1180/12, LEX 1294835; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 22 lutego 2013 roku w sprawie I ACa 76/12, LEX 1312019). Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, przyczynami mogącymi przemawiać za koniecznością uzyskania dodatkowej opinii od innego biegłego są na przykład nielogiczność wyciągniętych przez niego wniosków, zawarcie w opinii sformułowań niekategorycznych, niejednoznacznych czy też brak dostatecznej mocy przekonywającej opinii (tak m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 lutego 2013 roku w sprawie I ACa 980/12, LEX 1293767; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 3 kwietnia 2013 roku w sprawie I ACa 148/13, LEX 1313335).

Podkreślić w tym miejscu trzeba, że przedstawione w sprawie opinie (w szczególności opinie biegłych neurologa i kardiologa) były spójne, logiczne, merytorycznie prawidłowe i w pełni odpowiadały postawionej tezie dowodowej, a ponadto zawierały czytelne wnioski. Ustalenia biegłych ponadto w całości korespondują ze znajdującą się w aktach sprawy dokumentacją. Zaprezentowane w sprawie dotychczasowe opinie nie mogą zostać podważone z uwagi na ich ostateczną wartość dowodową.

W ocenie Sądu opinie powołanych w sprawie biegłych są wystarczająco szczegółowe i dają pełny obraz stanu zdrowia ubezpieczonej. Przedmiotowe opinie są wystarczające do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych, odwołanie skarżącej nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz. U z 2022 r., poz. 1051) świadczenie uzupełniające przysługuje osobom zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są:

1) obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej lub

2) posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub

3) cudzoziemcami legalnie przebywającymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W myśl art. 2 ust. 1 i 2 ustawy świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji, zwanym dalej „osobami uprawnionymi”.

Świadczenie uzupełniające przysługuje osobom uprawnionym, które nie posiadają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych albo suma tych świadczeń o charakterze innym niż jednorazowe, wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych, z wyłączeniem renty rodzinnej przyznanej w okolicznościach, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 291), zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, nie przekracza kwoty 1750 zł miesięcznie.

Zgodnie z art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.), dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia.

Z analizy przepisu wynika, iż przesłanki w postaci całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji muszą wystąpić łącznie.

Zgodnie z art. 12 powyższej ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się, stosownie do art. 13 ust. 1 ustawy stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 powyższej ustawy, oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia m.in. trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji, dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu. Od orzeczenia lekarza orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu, w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia (ust. 2a). Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji (ust. 3).

Sam termin „niezdolność do samodzielnej egzystencji” zdefiniowany został w art. 13 ust. 5 w/w ustawy, jako spowodowana naruszeniem sprawności organizmu konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy drugiej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Pojęcie to ma zatem szeroki zakres przedmiotowy. Obejmuje bowiem opiekę, oznaczającą pielęgnację, czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp. oraz pomoc w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza. Wszystkie zaś powyższe elementy łącznie wyczerpują treść terminu „niezdolność do samodzielnej egzystencji” (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 lutego 2002 r.,III AUa 1333/2001, LexPolonica nr 364215).

W przedmiotowym stanie faktycznym bezspornym jest fakt, że wnioskodawczyni spełnia pierwszą z przesłanek ustawowych, co do występowania całkowitej niezdolności do pracy. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe nie pozwoliło jednak na ustalenie, że spełnia drugi z warunków przyznania prawa do świadczenia uzupełniającego i dodatku pielęgnacyjnego.

W odniesieniu do odwołującej nie został spełniony warunek wystąpienia niezdolności do samodzielnej egzystencji. Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności opinii biegłych specjalistów z zakresu: kardiologii/chorób wewnętrznych, neurologii, diabetologii i psychiatrii Sąd ustalił, że występujące u wnioskodawczyni schorzenia nie powodują takiego naruszenia sprawności organizmu, które powodowałyby konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy drugiej osoby w zaspokajaniu jego podstawowych potrzeb życiowych.

Pojęcie niezdolności do samodzielnej egzystencji ma przy tym szeroki zakres i obejmuje opiekę i pomoc w załatwieniu elementarnych spraw życia codziennego. Jednak sam fakt, że osoba doznaje pewnych utrudnień w realizacji potrzeb życia codziennego czy też, że potrzebuje pomocy innych osób nie może przesądzać o uznaniu jej za niezdolną do samodzielnej egzystencji. (III AUa 62/17 - wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 30 sierpnia 2017 r.). Do czynności zabezpieczających samodzielną egzystencję nie należą wyłącznie czynności tzw. samoobsługi jak mycie się, ubieranie, samodzielne jedzenie. Niezdolna do samodzielnej egzystencji jest zarówno osoba, która ze względu na naruszenie sprawności organizmu wymaga stałej lub długotrwałej opieki innej osoby, jak i osoba, która ze względu na naruszenie sprawności organizmu wymaga stałej lub długotrwałej pomocy innej osoby. W ramach zakresu pojęcia ”niezdolności do samodzielnej egzystencji” należy odróżnić opiekę, oznaczającą pielęgnację (czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp.) od pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza; wszystkie powyższe czynniki łącznie wyczerpują treść terminu ”niezdolność do samodzielnej egzystencji” (III AUa 322/12 - wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 listopada 2012 r., III AUa 269/17 - wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 31 stycznia 2019 r., III AUa 872/16 - wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 października 2017r.).

Przekładając powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy Sąd uznał, iż ustalenia dokonane w toku postępowania sądowego nie uzasadniają zmiany zaskarżonej decyzji. Przeprowadzone postępowanie wykazało bowiem, że wnioskodawczyni jest osobą zdolną do samodzielnej egzystencji. Wynika to w sposób jednoznaczny z jednogłośnych opinii biegłych lekarzy o specjalizacjach lekarskich, odpowiadających charakterowi schorzeń występujących u skarżącej, potwierdzając tym samym zasadność orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS i w konsekwencji prawidłowość zaskarżonej decyzji organu rentowego.

Stosownie do opinii biegłych lekarzy uznać należy, że stopień naruszenia sprawności organizmu spowodowany stwierdzonymi u wnioskodawczyni schorzeniami nie powoduje konieczności stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

Z punktu widzenia kardiologicznego i lekarza chorób wewnętrznych u wnioskodawczyni, po przeprowadzeniu jej badania, rozpoznano: stan po przebytym ostrym zespole wieńcowym (niestabilna dławica piersiowa) – leczony angioplastyką (...) w 2014 r., napadowe migotanie przedsionków, przewlekła stabilna choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca t. 2 (leki doustne, insulinoterapia), stan po udarze niedokrwiennym mózgu, miażdżyca tętnic szyjnych, stan po leczeniu raka piersi. Odwołująca porusza się samodzielnie z pewnym utrudnieniem, jej stan ogólny jest dobry, wydolna krążeniowo i oddechowo w chwili badania. Wnioskodawczyni, w ocenie biegłego, jest relatywnie dość dobrego ogólnego stanu, choć jest obciążona schorzeniami kardiologicznymi i internistycznymi. Ostatnio wykonane badanie ECHO serca z 17.09.2022r. wykazało dobrą globalną funkcję skurczową mięśnia lewej komory (frakcja wyrzutowa na granicy normy 60%), bez odcinkowych zaburzeń kurczliwości. Oznacza to całościowo brak upośledzonej funkcji mięśnia sercowego jako całości.

Biegły wskazał, że brał pod uwagę upośledzenie czynności organizmu, a nie samo ryzyko sercowo-naczyniowe, gdyż samo ryzyko nie znaczy o niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Na co dzień wnioskodawczyni jest samodzielna w korzystaniu z ubikacji, przyrządzania posiłków i ich spożywania, wykonywania prostych czynności, załatwiania spraw urzędowych, zorientowana prawidłowo co do miejsca i czasu, nie ma istotnych zaburzeń pamięci, nie jest osobą przewlekle leżącą, nie wymaga karmienia , podawania płynów. Porusza się samodzielnie poza domem, choć z utrudnieniem. Jest samodzielna w zakresie przyrządzania posiłków i ich spożywania, wykonywania prostych czynności. Może dokonywać prostych zakupów.

Z punktu widzenia neurologicznego rozpoznano u T. Z. stan po udarze niedokrwiennym mózgu. W badaniu przedmiotowym skarżąca była przytomna z pełnym kontaktem słownym, bez zaburzeń mowy, zorientowana w miejscu i czasie, bez zaburzeń pamięci, nerwy czaszkowe bez uchwytnej patologii, brak objawów patologicznych kończyn dolnych, objawy móżdżkowe nieobecne, chód sprawny, próba R. prawidłowa. Skarżąca przebyła 15 marca 2022 r. udar niedokrwienny mózgu, przy wypisie z oddziału podano, ze stan neurologiczny poprawił się i pacjentka była wypisana bez niedowładów z niewielkimi zaburzeniami mowy.

T. Z. jest w stanie samodzielnie spożywać posiłki, przemieszcza się samodzielnie z leżanki na krzesło i z powrotem, jest w stanie samodzielnie utrzymać higienę osobistą i korzystać z toalety. Po schodach porusza się samodzielnie, rozbiera się i ubiera samodzielnie, jest w stanie kontrolować oddawanie moczu i kału.

Z punktu widzenia diabetologa u wnioskodawczyni rozpoznano: cukrzycę typu 2 , wyrównaną względnie, niepowikłaną, stan po przebytym udarze niedokrwiennym, nadciśnienie tętnicze, przewlekłą chorobę wieńcową, guz piersi lewej w wywiadzie, leczony operacyjnie. Wnioskodawczyni choruje na cukrzycę t. 2 od około 15 lat, aktualnie leczona jest insuliną w systemie intensywnej insulinoterapii, poziomy glikemii są za wysokie szczególnie na czczo, nie była hospitalizowana z powodu niewyrównanej cukrzycy, jest pod stałą opieka poradni diabetologicznej. T. Z. jest w stanie samodzielnie spożywać posiłki, przemieszcza się samodzielnie po domu, samodzielnie utrzymuje higienę osobistą, podaje sobie insulinę i kontroluje poziom cukru. Wymaga pomocy przy robieniu zakupów, załatwianiu spraw administracyjnych w czym pomaga jej mąż.

Z punktu widzenia psychiatrycznego u wnioskodawczyni rozpoznano: encefalopatię naczyniopochodną po niedokrwiennym udarze mózgu z łagodnymi zaburzeniami funkcji poznawczych. Nie leczy się psychiatrycznie. T. Z. jest w stanie samodzielnie spożywać posiłki, przemieszcza się samodzielnie po domu, samodzielnie utrzymuje higienę osobistą, korzysta z toalety, rozbiera się i ubiera samodzielnie, jest w stanie kontrolować oddawanie moczu i kału, wychodzi z domu pod opieką męża, nie trzeba jej karmić ani myć. Wymaga okresowej pomocy przy robieniu zakupów, załatwianiu spraw urzędowych. Nawiązała kontakt słowny bez problemów, odpowiedzi logiczne, brak objawów depresyjnych, otępiennych, psychotycznych. Nie pozostaje pod opieką psychiatryczną.

Stosownie zatem do przywołanych opinii biegłych sądowych uznać należy, iż ubezpieczona nie wymaga stałej lub długotrwałej opieki osób trzecich, w związku z powyższym nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji i brak jest podstaw do przyznania prawa do świadczenia uzupełniającego i dodatku pielęgnacyjnego.

Na marginesie tylko zaznaczyć trzeba, że pojęcie umiarkowanego czy znacznego stopnia niepełnosprawności nie jest równoznaczne z pojęciem całkowitej czy też częściowej niezdolności do pracy. W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że błędne jest utożsamianie pojęcia niepełnosprawności z pojęciem niezdolności do pracy bądź niezdolności do samodzielnej egzystencji określonym w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych . Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (art. 4) wiąże zaliczenie do stopnia niepełnosprawności ze zdolnością do wykonywania zatrudnienia, a nie z niezdolnością do pracy czy niezdolnością do samodzielnej egzystencji w rozumieniu przepisów rentowych, a nadto z możliwością wypełniania ról społecznych jako elementu uczestnictwa w życiu społecznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2005 roku, I UK 102/04). Orzeczenie stwierdzające znaczny stopień niepełnosprawności nie jest równoznaczne z orzeczeniem lekarza orzecznika organu rentowego o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 roku, II UK 77/05, Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (...)- (...)).

W związku z powyższymi okolicznościami, Sąd Okręgowy w Łodzi, stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołania.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni przez pełnomocnika z urzędu Sąd orzekł na podstawie § 15 ust. 2 w zw. z § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2024 r., poz. 764).