Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z 7 marca 2024 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych - (...) Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 27 lutego 2024 r. ponownie ustalił T. G. (1) wysokość i podjął wypłatę emerytury od 5 lutego 2024 r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Jednocześnie organ rentowy poinformował, że powyższą decyzją podjęto wypłatę emerytury bez rekompensaty z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Wskazał, że uznano jako zatrudnienie w szczególnych warunkach okres od 4 kwietnia 2006 r. do 30 czerwca 2007 r. oraz od 1 lipca 2007 r. do 31 grudnia 2008r. w (...) S.A. w W., natomiast nie uznano pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze:



od 6 października 1980 r. do 3 grudnia 1991 r. w (...) i UP (...) B., ponieważ wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych;



od 14 kwietnia 2003 r. do 15 września 2004 r. oraz od 15 kwietnia 2005 r. do 31 grudnia 2005 r. w (...) S.A. w W., ponieważ wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, a stanowisko pracy wpisane w świadectwo pracy z dnia 13 września 2004 r. i 31 grudnia 2005 r. jest niezgodne ze stanowiskiem wpisanym w zarządzenie resortowe;



od 2 stycznia 1992 r. do 28 lutego 1994 r. w (...) w G., ponieważ zakład pracy powołuje się na niewłaściwy dział, pozycję i punkt zarządzenia resortowego.

(decyzja z 7 marca 2024 r. k. 21-23 akt emerytalnych ZUS)

T. G. (2) złożył odwołanie od powyższej decyzji zaskarżając ją
w części odmawiającej rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze.

Zaskarżanej decyzji zarzucił:

1.  niezgodne ze stanem faktycznym przyjęcie, że nie świadczył pracy w warunkach szczególnych w (...), gdy zgromadzone w sprawie dokumenty wprost wskazują na to, że świadczył taką pracę w tym okresie;

2.  naruszenie art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych poprzez jego błędną wykładnię prowadzącą do uznania, że nie przysługuje mu prawo do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W związku z powyższym, odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie mu prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze oraz wniósł o zasądzenie od organu rentowego na jego rzecz kosztów postępowania.

(odwołanie k. 3-5)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. (odpowiedź na odwołanie k. 7-7v.)

Decyzją z dnia 20 maja 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych - (...) Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 23 kwietnia 2024 r. odmówił T. G. (1) prawa do rekompensaty.

W uzasadnieniu tej decyzji organ rentowy wskazał, że uznał następujące okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach:

- od 4 kwietnia 2006 r. do 30 czerwca 2007 r. ( (...) S.A. w W.);

- od 1 lipca 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. ( (...) S.A. w W.);

- od 14 kwietnia 2003 r. do 15 września 2004 r. ( (...) S.A. Zakład (...));

- od 15 kwietnia 2005 r. do 31 grudnia 2005 r. ( (...) S.A. Zakład (...)).

Nie uznano natomiast jako pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze okresó zatrudnienia wnioskodawcy:

- od 6 października 1980 r. do 3 grudnia 1991 r. w (...) i UP (...) B., ponieważ wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych;

- od 2 stycznia 1992 r. do 28 lutego 1994 r. (...) w G., ponieważ zakład pracy powołując się na dział i pozycję zarządzenia resortowego nie podaje punktu zarządzenia. Ponadto stanowisko wpisane w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 16 stycznia 2024 r. nie widnieje
w zarządzeniu resortowym, na który powołuje się zakład pracy.

(decyzja z 20 maja 2024 r. k. 21)

T. G. (2) złożył odwołanie od powyższej decyzji. (odwołanie k. 3 załączonych akt VIII U 1551/24)

W odpowiedzi na odwołanie organ wniósł o oddalenie odwołania. (odpowiedź na odwołanie k. 4-4v. załączonych akt VIII U 1551/24)

Postanowieniem z dnia 15 lipca 2024 r. połączono sprawę o sygn. akt VIII U 1551/24 (z odwołania od decyzji z dnia 20 maja 2024 r.) ze sprawą VIII U 1142/24 (z odwołania od decyzji z 7 marca 2024 r.) do łącznego rozpoznania w trybie art. 219 k.p.c.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. G. (2) urodził się w dniu (...). (bezsporne)

W okresie od 6 października 1980 r. do 31 grudnia 1991 r. wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) B., kolejno na stanowiskach: montera konstrukcji stalowych, montera urządzeń i konstrukcji stalowych oraz starszego montera urządzeń i konstrukcji stalowych. W okresie tego zatrudnienia - od 23 sierpnia 1982 r. do 30 sierpnia 1982 r. oraz od 7 października 1991 r. do 31 grudnia 1991 r. wnioskodawca korzystał z urlopu bezpłatnego. (świadectwo pracy k. 1 akt osobowych)

Pracując na powyższych stanowiskach wnioskodawca pracował w B. przy budowie elektrowni, gdzie stawiał kotły, zbiorniki na mazut oraz hale. Montował również urządzenia wewnątrz hal takie jak: bębny do taśm na węgiel, który miał iść z kopalni. Prace te wnioskodawca wykonywał na wysokości od 6 do 30 m, a czasami nawet 50 m. Skręcał metalowe belki śrubami, wykonywał również czynności związane ze spawaniem. Wnioskodawca nie wykonywał żadnych innych czynności niż monterskie. W razie potrzeby wnioskodawca wykonywał również czynności ślusarskie takie jak dorabianie części, które to czynności wykonywał w hali, które zajmowały mu 5-10 minut – zazwyczaj 1-2 razy w tygodniu. Inne czynności ślusarskie – takie jak szlifowanie czy wiercenie wnioskodawca wykonywał pracując na budowie, a nie w hali. (zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z 12 grudnia 2024 r. 00:33:06 w zw. z 00:01:41-00:15:50 – płyta CD k. 41, zeznania świadka S. K. e-protokół rozprawy z 12 grudnia 2024 r. 00:23:49-00:31:29 – płyta CD k. 41, zeznania świadka W. S. e-protokół rozprawy z 12 grudnia 2024 r. 00:17:55-00:23:49 – płyta CD k. 41)

Podczas pracy we wskazanym zakładzie przestoje miały miejsce wyłącznie, gdy temperatura spadała poniżej -5°C, ale wnioskodawca i tak przychodził wówczas do pracy. (zeznania świadka S. K. e-protokół rozprawy z 12 grudnia 2024 r. 00:23:49-00:31:29 – płyta CD k. 41)

Pracując w (...) Przedsiębiorstwie (...) B. wnioskodawca nie otrzymywał wynagrodzenia za pracę w szczególnych warunkach, ale zimą wydawane mu były posiłki regeneracyjne. (zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z 12 grudnia 2024 r. 00:33:06 w zw. z 00:01:41-00:15:50 – płyta CD k. 41, zeznania świadka S. K. e-protokół rozprawy z 12 grudnia 2024 r. 00:23:49-00:31:29 – płyta CD k. 41)

W trakcie trwania opisywanego zatrudnienia wnioskodawca w okresie od 22 kwietnia 1986 r. do 19 grudnia 1987 r. był zatrudniony na budowie w (...) w Bułgarii. (umowa o pracę oraz karta rozliczenia pracownika k. 17 akt osobowych)

Będąc oddelegowanym do prac na budowie w Bułgarii, wnioskodawca składał elementy konstrukcji stalowych oraz spawał. Prace te były wykonywane zarówno na wysokości, jak
w hali – na poziomie gruntu. (zeznania świadka S. K. e-protokół rozprawy z 12 grudnia 2024 r. 00:30:08-00:31:29 – płyta CD k. 41, zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z 12 grudnia 2024 r. 00:33:06 w zw. z 00:01:41-00:15:50 – płyta CD k. 41)

W okresie od 2 stycznia 1992 r. do 28 lutego 1994 r. wnioskodawca był zatrudniony
w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie Usługowo-Produkcyjnym (...) w G. na stanowisku montera konstrukcji metalowych i wykładzin chemoodpornych. (świadectwo pracy k. 13-13v. akt kapitałowych ZUS)

Pracując w Przedsiębiorstwie Usługowo-Produkcyjnym (...) w G. ubezpieczony zajmował się piaskowaniem, a następnie malowaniem w środku szerokich na 10 m i wysokich na 12 m zbiorników na wodę. W okresie tym nie wykonywał żadnych innych czynności. Powyższe prace wykonywał na zewnątrz. Nie otrzymywał w tym okresie posiłków regeneracyjnych. (zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z 12 grudnia 2024 r. 00:33:06 w zw. z 00:01:41-00:15:50 – płyta CD k. 41)

Za okres pracy w Przedsiębiorstwie Usługowo-Produkcyjnym (...)
w G. od 2 stycznia 1992 r. do 28 lutego 1994 r. (z wyłączeniem okresów pobierania przez wnioskodawcę zasiłków chorobowych od 1 marca 1994 r. do 30 kwietnia 1994 r.) pracodawca wystawił wnioskodawcy świadectwo pracy, z którego wynikało, że w powyższym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace antykorozyjne i termoizolacyjne urządzeń i instalacji technologicznych – wymienione w wykazie A Dział IV poz. 38 rozporządzenia Rady Ministrów (Dz.U. nr 8 poz. 43 z 1983 r.) w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 9 (...)
z 1 sierpnia 1983 r. – odpowiednio na stanowisku: monter konstrukcji stalowych i wykładzin chemoodpornych wymienionych w Wykazie A, Dział XIV poz. 32 pkt 3. (świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach k. 12 akt emerytalnych ZUS)

W okresie od 14 kwietnia 2003 r. do 15 września 2004 r. wnioskodawca będąc zatrudnionym w (...) S.A. Zakład (...) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach pracując na stanowisku montera urządzeń energetycznych. Okres ten został uznany przez organ rentowy jako okres wykonywania prac
w szczególnych warunkach. (świadectwo pracy k. 8 akt emerytalnych)

W okresie od 15 kwietnia 2005 r. do 31 grudnia 2005 r. wnioskodawca będąc zatrudnionym w (...) S.A. Zakład (...) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach pracując na stanowisku montera urządzeń energetycznych. Okres ten został uznany przez organ rentowy jako okres wykonywania prac
w szczególnych warunkach. (świadectwo pracy k. 15 akt emerytalnych)

W okresie od 4 kwietnia 2006 r. do 30 czerwca 2007 r. wnioskodawca będąc zatrudnionym w (...) S.A. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach pracując na stanowisku montera kotłów i urządzeń pomocniczych. Okres ten został uznany przez organ rentowy jako okres wykonywania prac w szczególnych warunkach. (bezsporne, a nadto świadectwo pracy k. 13 akt emerytalnych)

W okresie od 1 lipca 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. wnioskodawca będąc zatrudnionym w (...) S.A. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace
w szczególnych warunkach pracując na stanowisku montera turbin parowych, wodnych
i urządzeń pomocniczych turbiny. Okres ten został uznany przez organ rentowy jako okres wykonywania prac w szczególnych warunkach. (bezsporne, a nadto świadectwo pracy k. 14 akt emerytalnych)

Poza wymienionymi powyższej okresami, wnioskodawca nie wykonywał pracy
w warunkach szczególnych. (bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty zawarte w aktach niniejszej sprawy,
w załączonych do akt sprawy aktach ZUS, jak również na podstawie osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawcy oraz powołanych w sprawie świadków.

Zgromadzonym dowodom Sąd dał wiarę. Zeznania przesłuchanych w sprawie świadków – osób niezainteresowanych rozstrzygnięciem sprawy na korzyść którejkolwiek ze stron, a jednocześnie pracowników pracujących w tym samym czasie i w tym samym w zakładzie pracy co wnioskodawca ( (...) Przedsiębiorstwie (...) B.) nie budzą wątpliwości przy ocenie ich wiarygodności – nie są sprzeczne ani z treścią załączonych do akt sprawy dokumentów, ani z zeznaniami wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie czy wnioskodawcy przysługuje prawo do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Kwestią sporną było przy tym ostatecznie to czy można uznać za pracę
w warunkach szczególnych pracę wykonywaną przez wnioskodawcę w okresach:

- od 6 października 1980 r. do 3 grudnia 1991 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) B.

- od 2 stycznia 1992 r. do 28 lutego 1994 r. w Przedsiębiorstwie Usługowo-Produkcyjnym (...) w G. .

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 1696), ustawa określa warunki nabywania prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zwanych „emeryturami pomostowymi”, o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, 1429 i 1672 oraz z 2024 r. poz. 834, 858 i 1243).

Zgodnie z art. 2 pkt 5 tej ustawy o emeryturach pomostowych, rekompensata stanowi odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Stosownie do art. 21 ust. 1 ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli przed dniem 1 stycznia 2009 roku ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszący co najmniej 15 lat.

Zgodnie z art. 21 ust. 2 powoływanej ustawy, rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach
z FUS.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. (tak: M. Z. - Komentarz do art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX, tak też: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku
z 31 marca 2016 roku, III AUa 1899/15, LEX: 2044406)

Przepis art. 23 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych stanowi, że ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę.

Prawo do rekompensaty, zgodnie z powyższą ustawą, mają więc osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku, które przed 1 stycznia 2009 roku wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Należy zauważyć, że art. 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty:

1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej,

2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lubo szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat.

Przesłanka negatywna została zawarta w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Jest nią nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy
o emeryturach i rentach z FUS.

Bezspornym jest w rozpoznawanej sprawie jest, że wnioskodawca nie nabył prawa do emerytury pomostowej ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Stosownie zaś do treści art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z FUS, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz
o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej z 1998 r., stanowi, że wiek emerytalny,
o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z brzmienia § 1 cytowanego rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

Przepis § 2 ust. 1 rozporządzenia ustala, że za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W świetle § 2 ust. 1 wskazanego rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r., II UKN 417/97, (...) i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r., II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...))

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

Brak takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Okresy pracy w warunkach szczególnych wskazane w powołanym wyżej rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach mogą być wykazywane przez zainteresowanego, przed Sądem wszelkimi środkami dowodowymi, a przewidzianymi przez kodeks postępowania cywilnego, a w szczególności dokumentami z osobowych akt pracowniczych, zeznaniami świadków,
a także przesłuchaniem stron. (tak: uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r., III UZP 5/85, LEX nr 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984 r., III UZP 48/84, LEX nr 14630, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r., III UZP 6/84, LEX nr 14625)

Reasumując - przyjąć należało, że w postępowaniu sądowym nie obowiązują ograniczenia, co do środków dowodowych, którymi związany jest ZUS we własnym postępowaniu. Tym samym pomimo nie przedstawienia stosownych dokumentów lub też stosownych zaświadczeń, bądź zaświadczeń wskazujących dowodzone fakty w sposób niedostatecznie precyzyjny, Sąd po przeprowadzeniu postępowania dowodowego może uznać, że w określonym czasie wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy, w szczególności zeznania wnioskodawcy oraz przesłuchanych świadków, a także dokumentacja zawarta w uzyskanych w toku procesu aktach osobowych ubezpieczonego, w istocie potwierdził, że również, iż będąc zatrudnionym kolejno na stanowiskach: montera konstrukcji stalowych, montera urządzeń i konstrukcji stalowych oraz starszego montera urządzeń i konstrukcji stalowych w (...) Przedsiębiorstwie (...) B. okresach: od
6 października 1980 r. do 21 kwietnia 1986 r. (z wyłączeniem okresu urlopu bezpłatnego od 23 sierpnia 1982 r. do 30 sierpnia 1982 r.) oraz w okresie od 20 grudnia 1987 r. do 31 grudnia 1991 r. (z wyłączeniem okresu urlopu bezpłatnego od 7 października 1991 r. do 31 grudnia 1991 r.) T. G. (2) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę
w warunkach szczególnych.

We wskazanych okresach wnioskodawca pracował bowiem przy budowie elektrowni
w B., gdzie stawiał kotły, zbiorniki na mazut oraz hale, montował również urządzenia wewnątrz hal takie jak: bębny do taśm na węgiel, który miał iść z kopalni; prace te wnioskodawca wykonywał na wysokości od 6 do 30 m, a czasami nawet 50 m.

Prace wykonywane przez wnioskodawcę, można zatem zaliczyć do prac wymienionych w pkt 5 działu V załącznika A do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) - prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości.

Prace montera urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości została także wymienione w pkt 5 ppkt 1 działu V – załącznika do zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 1 sierpnia 1983 r. (Dz.Urz. MBiPMB Nr 3, poz.3)

Sąd miał przy tym na uwadze, że w razie potrzeby wnioskodawca incydentalnie wykonywał również czynności ślusarskie takie jak dorabianie części – co robił
w hali. Czynności w hali ubezpieczony wykonywał jednak jedynie przez 5-10 minut – zazwyczaj 1-2 razy w tygodniu; inne czynności ślusarskie – takie jak szlifowanie czy wiercenie wnioskodawca wykonywał pracując zaś na budowie, a nie w hali. Trzeba tutaj wskazać, iż
w orzecznictwie zauważa się, że w spornych przypadkach – uwzględnienie okresów wykonywania pracy szkodliwej lub uciążliwej wymaganej do przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym – następuje po ustaleniu rzeczywistego zakresu obowiązków oraz wykonywania bezpośrednio i stale szkodliwego zatrudnienia, tyle że ocena prawna tych ustaleń powinna być racjonalna, bez stosowania „aptekarskiej” miary lub „stopera w ręku”. Trudno zaakceptować stanowisko, że wykonywanie innych prac niż szkodliwe przez pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogłoby decydować o wyłączeniu tych incydentalnych prac
z okresów szczególnego zatrudnienia dla celów emerytalnych. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 22 kwietnia 2009 r., II UK 333/08, LEX nr 1001310, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 20 września 2017 r., III AUa 1014/15, LEX nr 2390612).

A zatem wykonywanie przez wnioskodawcę przez kilkadziesiąt minut w tygodniu czynności ślusarskich w hali, w okresie gdy był on zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) B., nie wyklucza zaliczenia zatrudnienia w tym zakładzie pracy do stażu pracy w szczególnych warunkach wymaganego do przyznania rekompensaty.

Jednocześnie należy wskazać, że jako okresu pracy w szczególnych warunkach, wnioskodawcy nie można zaliczyć okresu od 22 kwietnia 1986 r. do 19 grudnia 1987 r., gdy był on delegowany do pracy w Bułgarii. Będąc bowiem oddelegowanym do prac na budowie w Bułgarii, wnioskodawca co prawda składał elementy konstrukcji stalowych oraz spawał, ale prace te były wykonywane zarówno na wysokości, jak w hali – na poziomie gruntu. Wnioskodawca nie wykonywał zatem pracy na wysokości stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Postępowanie dowodowe wykazało również, że wnioskodawca w okresie od 2 stycznia 1992 r. do 28 lutego 1994 r. (z wyłączeniem okresów pobierania przez wnioskodawcę zasiłków chorobowych od 1 marca 1994 r. do 30 kwietnia 1994 r.) wykonywał pracę
w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A działu IV poz. 38 ww. rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. - prace antykorozyjne i termoizolacyjne urządzeń i instalacji technologicznych.

Ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się bowiem wówczas piaskowaniem, a następnie malowaniem w środku szerokich na 10 m i wysokich na 12 m zbiorników na wodę. Wnioskodawca w tym okresie nie wykonywał żadnych innych czynności. Powyższe prace wnioskodawca wykonywał na zewnątrz.

Praca ta wymieniona została także w dziele II pkt1 ppkt 42 załącznika do zarządzenia Nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z 7 lipca 1987 r. (Dz.Urz. MPChiL Nr 4 z 1987r.)- prace montera instalacji ciepłochronnych.

Należy mieć przy tym na uwadze, że dla oceny czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden
z rodzajów pracy wymienionych w wykazie, stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 8 czerwca 2011 r., (...) UK 393/10, LEX nr 950426)

Wobec powyższego, należy uznać, iż prace wykonywane przez wnioskodawcę
w części spornych okresów, również należy uznać za prace wymienione w załączniku A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Podsumowując, na tle powyższego stwierdzić należało, że wnioskodawca spełnia wymóg posiadania co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, gdyż
doliczając do uznanych ostatecznie przez ZUS okresów pracy w szczególnych warunkach: od 14 kwietnia 2003 r. do 15 września 2004 r., od 15 kwietnia 2005 r. do 31 grudnia 2005 r., od
4 kwietnia 2006 r. do 30 czerwca 2007 r., od 1 lipca 2007 r. do 31 grudnia 2008 r., (łącznie
4 lata 10 miesięcy i 12 dni), okresy: od 6 października 1980 r. do 21 kwietnia 1986 r. oraz od 20 grudnia 1987 r. do 31 grudnia 1991 r. (z wyłączeniem okresów korzystania przez wnioskodawcę z urlopów bezpłatnych dające finalnie 9 lat, 3 miesiące i 25 dni), a także okres od 2 stycznia 1992 r. do 28 lutego 1994 r. (z wyłączeniem okresów zasiłkowych dający finalnie 2 lata, 0 miesięcy, 0 dni) – należy przyjąć, że T. G. (2) legitymuje się łącznym stażem pracy w warunkach szczególnych wynoszącym 16 lat 2 miesiące i 7 dni – a więc wynoszącym co najmniej 15 lat.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał T. G. (2) prawo do rekompensaty, o czym orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Paulina Kuźma