Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28.02.2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C., po rozpatrzeniu wniosku M. K. z dnia 27.10.2023 r., odmówił jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu wskazano, że podstawę do wydania niniejszej decyzji stanowiło orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 12.01.2024 r, która orzekła, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy. Z uwagi na fakt, że ubezpieczona nie spełnia łącznie wszystkich wymienionych warunków, organ rentowy stwierdził, że brak jest podstaw prawnych do przyznania świadczenia.

(decyzja –nieponumerowane strony akt organu rentowego)

W dniu 26.03.2024 r. M. K. złożyła odwołanie od w/w decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na podstawie której odmówiono jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona podniosła, iż nie zgadza się z przedmiotową decyzją oraz orzeczeniem komisji lekarskiej, gdyż w jej ocenie jest osobą częściowo niezdolną do pracy.

(odwołanie – k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 4)

Na rozprawie w dniu 15.07.2025 r. wnioskodawczyni poparła odwołanie i wskazała, że nie zgadza się z opiniami biegłych, gdyż uważa się za osobę niezdolną do pracy, a nadto boi się co będzie jak będzie starsza.

(stanowiska stron - rozprawa z dnia 15.07.2025 r. e-protokół 00:00:43– 00:02:30- płyta CD – k. 64)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. K. urodziła się w dniu (...), legitymuje się wykształceniem technika ekonomisty, pracowała jako sprzedawca.

(okoliczność bezsporna)

Ubezpieczona uprawniona była do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznanej od 17.03.2022 r. do 30.09.2022 r., wypłata renty została przedłużona do 31.12.2022 r. na podstawie art. 15zc ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, a następnie od 1.01.2023 r. do 30.11.2023 r.. Ubezpieczona w dniu 27.10.2023 r. złożyła wniosek o ustalenie prawa do renty na dalszy okres.

(decyzje z 12.05.2022 r. i 5.01.2023 r., wniosek z dnia 27.10.2023 r. – nieponumerowane strony akt organu rentowego)

Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z 12.12.2023 r. uznał, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy. Lekarz Orzecznik ZUS rozpoznał u odwołującej: przewlekły zespół bólowy kręgosłupa w przebiegu zmian zwyrodnieniowych i skoliozy piersiowo lędźwiowej bez objawów korzeniowych i istotnego upośledzenia sprawności ruchowej, wada serca niedomykalność zastawki mitralnej, zachowana frakcja wyrzutowa.

(orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS – k. 73-74 dokumentacji orzeczniczo - lekarskiej załączonej do sprawy)

Z uwagi na zgłoszony sprzeciw od w/w orzeczenia ubezpieczona została skierowana na badanie przez Komisję Lekarską ZUS, która orzeczeniem z dnia 12.01.2024 r. nie stwierdziła niezdolności do pracy. U skarżącej rozpoznano: przewlekły zespół bólowy kręgosłupa w przebiegu zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych i skoliozy piersiowo lędźwiowej bez objawów korzeniowych i istotnego upośledzenia sprawności ruchowej, wada serca niedomykalność zastawki mitralnej z zachowaną frakcją wyrzutową, niedoczynność tarczycy w stadium eutyreozy.

( orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS – k. 84-86 dokumentacji orzeczniczo - lekarskiej załączonej do sprawy)

Na podstawie tego orzeczenia organ rentowy zaskarżoną decyzją odmówił ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(decyzja –nieponumerowane strony akt organu rentowego)

Z punktu widzenia ortopedii u wnioskodawczyni rozpoznano:

- zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa,

- skoliozę piersiowo-lędźwiową.

W badaniu przedmiotowym stwierdzono widoczne boczne skrzywienie kręgosłupa z deformacją klatki piersiowej, ograniczenie ruchomości kręgosłupa o 20 st. w poszczególnych płaszczyznach ruchu. Ruchomość barków ograniczona o 10 st. w poszczególnych płaszczyznach, dodanki objaw Laseque’a ob. Ustronnie przy 70 st. Poza tym pełna i symetryczna ruchomość stawów kończyn dolnych.

Stopień ograniczenia ruchomości kręgosłupa nie jest na tyle nasilony, aby stanowił podstawę do orzeczenie długotrwałej niezdolności do pracy, a jest jedynie wskazaniem do pracy na stanowisku przystosowanym do sprawności wnioskodawczyni. Skolioza piersiowo-lędźwiowa występuje u wnioskodawczyni od okresu dojrzewania, a więc miała ona świadomość o ograniczeniach w wyborze pracy. Skarżąca nie jest obecnie kwalifikowana do żadnej operacji kręgosłupa, co oznacza, że jest dobrze zaadoptowana do swojej wady kręgosłupa. Fakt, że na tle tej wady może ona okresowo odczuwać nasilenie dolegliwości nie jest wskazaniem do orzeczenie długotrwałej niezdolności do pracy, a jedynie do korzystania z krótkotrwałego świadczenia chorobowego do czasu ustąpienia dolegliwości.

Z punktu widzenia ortopedii wnioskodawczyni nie jest osobą niezdolną do pracy zarobkowej zgodnie z kwalifikacjami.

(pisemna opinia biegłego sądowego specjalisty z zakresu ortopedii - k.42-45)

Z punktu widzenia neurologii u wnioskodawczyni rozpoznano:

- przewlekły zespół bólowy całego kręgosłupa w przebiegu zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych bez istotnych deficytów neurologicznych

- skoliozę piersiowo-lędźwiową.

Po przeprowadzonym badaniu przedmiotowym stwierdzono, że skarżaca od paru lat odczuwa bole całego kręgosłupa, skarży się na bóle stawów, drętwienia kończyn, okresowe bóle głowy i przewlekłe zmęczenie. Wnioskodawczyni jest rehabilitowana. W badaniach diagnostycznych typu NMR całego kręgosłupa występują zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne o niewielkim stopniu nasilenia, bez uchwytnych cech ucisku na struktury nerwowe. W badaniu neurologicznym nie występują objawy uszkodzenia układu nerwowego, które pozwoliłyby uznać odwołującą za osobę długotrwale niezdolną do pracy na poziomie swoich kompetencji zawodowych.

Z punktu widzenia neurologii wnioskodawczyni nie jest osobą niezdolną do pracy zarobkowej zgodnie z kwalifikacjami.

(pisemna opinia biegłego sądowego specjalisty z zakresu neurologii - k.12-14)

Z punktu widzenia kardiologii u wnioskodawczyni rozpoznano wadę serca pod postacią wypadania płatków zastawki mitralnej z umiarkowaną jej niedomykalnością i wadę wrodzoną kręgosłupa z okresowym zespołem bólowym.

Po przeprowadzonym badaniu przedmiotowym stwierdzono, że wnioskodawczyni jest dobrego ogólnego stanu zdrowia z punktu widzenia kardiologa i internisty, nie przyjmuje leków kardiologicznych ani nie odnotowywano istotnych dekompensacji wymagających pilnego leczeniaw ramach oddziałów kardiologii. Obecnie brak także danych na cechy istotnej dysfunkcji układu krążenia czy objawów niewydolności serca.

Wnioskodawczyni ma rozpoznawaną wadę serca pod postacią wypadania płatków zastawki mitralnej z umiarkowaną jej niedomykalnością. W badaniu USG serca opisano prawidłową funkcję skurczową mięśnia lewej komory serca, frakcja wyrzutowa EF 68 % tj. norma, dodatkowo obecna umiarkowana niedomykalność zastawki mitralnej i łagodna niedomykalność trójdzielnej. Skarżąca miała wykonaną 8.01.2024 r. próbę wysiłkową, gdzie osiągnięto obciążenie rzędu 5.6 MET, bez zaburzeń rytmu serca, bez niedokrwienia, próba przerwana z powodu zmęczenia i duszności. Taki wynik próby wysiłkowej oznacza dość dobrą tolerancję wysiłku.

Wada serca wnioskodawczyni wymaga przewlekłej i stałej kontroli, celem kontroli ewentualnej progresji, w przyszłości może wystąpić pogorszenie, co może wiązać się z koniecznością farmakoterapii, a nawet kwalifikacją do leczenia operacyjnego.

Obecnie, uwzględniając poziom kwalifikacji, całościowy stan kliniczny oraz aktualne upośledzenie czynności organizmu z punktu widzenia kardiologii wnioskodawczyni nie jest osobą niezdolną do pracy zarobkowej zgodnie z kwalifikacjami. Ewentualne zaostrzenia chorobowe winny być realizowane w ramach czasowych zasiłków chorobowych.

(pisemna opinia biegłego sądowego specjalisty z zakresu kardiologii i chorób wewnętrznych - k. 21-23)

Wnioskodawczyni ma orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności na stałe. (bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie całokształtu materiału dowodowego zebranego w sprawie, opierając się na załączonych do akt sprawy aktach rentowych ubezpieczonej, dokumentacji medycznej, bowiem żadna ze stron postępowania nie kwestionowała ich rzetelności i autentyczności, a i Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu, jak również w oparciu o pisemne opinie biegłych sądowych uznając, że wskazane opinie stanowią w pełni wartościowy dowód w sprawie. Z tych też powodów, Sąd Okręgowy w pełni podzielił wnioski wynikające z opinii biegłych i oparł na nich ustalenia faktyczne.

Opinie wskazanych biegłych zostały sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzę zawodową. Biegli szczegółowo i w sposób pełny określili schorzenia występujące u badanej oraz ocenili ich znaczenie z perspektywy własnej specjalizacji medycznej dla jej zdolności do pracy, odnosząc swą ocenę do kwalifikacji zawodowych.

Dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie w myśl art. 278 § 1 k.p.c. korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Takich wiadomości, to jest specjalistycznej wiedzy medycznej wymaga opis rodzaju występujących schorzeń, stopnia ich zaawansowania i nasilenia, związanych z nimi dolegliwości stanowiących łącznie o zdolności do wykonywania zatrudnienia lub jej braku. W świetle przytoczonej regulacji, sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii.

Opinie biegłych wydających opinie w przedmiotowej sprawie, w ocenie Sądu, nie zawierają sprzeczności ani braków, które pozbawiałyby je mocy dowodowej, zostały przekonująco uzasadnione, a zawarty w nich końcowy wniosek orzeczniczy został przez biegłych logicznie uzasadniony. Jednocześnie umożliwiły one weryfikację zdolności podjęcia pracy przez wnioskodawczynię, z uwzględnieniem posiadanych przez nią schorzeń, na rynku pracy.

Wnioskodawczyni nie zgłosiła konkretnych zarzutów do opinii biegłych, a jedynie podała, że jej zdaniem pozostaje ona osobą niezdolną do pracy.

Sąd zauważa, że w sprawach o rentę z tytułu niezdolności do pracy, sąd ocenia kwestię niezdolności do pracy w oparciu o wiadomości specjalne zawarte w opiniach wydanych przez biegłych dysponujących wiedzą medyczną co do występujących schorzeń i ich wpływu na zdolność do wykonywanie pracy zarobkowej. Powyższy dowód w postępowaniu sądowym jest jedyną drogą pozyskania koniecznych do rozstrzygnięcia wiadomości specjalnych i nie może być zastąpiony inną czynnością dowodową (np. przesłuchaniem świadka lub eksperymentem sądowym bez udziału biegłego, dokumentacją medyczną pochodzącą od lekarzy prowadzących ani też orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS lub orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS), zaś sąd orzekający nie jest uprawniony do samodzielnego (bez oparcia się na opinii właściwych biegłych) ustalania okoliczności, dla których wyjaśnienia wymagane jest posiadanie wiadomości specjalnych (do których należy w szczególności wiedza z zakresu medycyny) (zob. wyrok SA w Poznaniu z dnia 25 stycznia 2017 r. ,III AUa 552/16 LEX nr 2265713).

Zadaniem biegłego zasadniczo nie jest bowiem poszukiwanie dowodów i okoliczności mających uzasadniać argumentację stron procesu, lecz dokonanie oceny przedstawionego materiału z perspektywy posiadanej wiedzy naukowej technicznej lub branżowej i przedstawienie sądowi danych (wniosków) umożliwiających poczynienie właściwych ustaleń faktycznych i właściwą ocenę prawną znaczenia zdarzeń z których strony wywodzą swoje racje (zob. wyrok SA w Łodzi z dnia 13 października 2016 r. ,I ACa 432/16, LEX nr 2162983).

W ocenie Sądu złożone opinie biegłych są w pełni fachowe, odpowiadają zakreślonej tezie dowodowej i nie zawierają żadnych braków, są jednoznaczne, zbieżne i wzajemnie się uzupełniają. Biegli uznali, iż wnioskodawczyni jest osobą zdolną do pracy na otwartym rynku pracy, odnosili się jednocześnie do kwalifikacji zawodowych wnioskodawczyni oraz ewentualnych przeciwskazań do wykonywania pracy.

Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Taka ocena, dokonana została na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, w jego ocenie uwzględniała wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważył materiał dowodowy jako całość, dokonał wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność - odniósł je do pozostałego materiału dowodowego (por. wyrok SN z 10.06.1999 r. II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000 nr 17, poz. 655).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Spornym w sprawie było czy stan zdrowia odwołującej uprawnia ją do świadczenia objętego zaskarżoną decyzją.

Przechodząc do rozważań dotyczących zasadności odwołania, w pierwszej kolejności wskazać należy, że renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana ubezpieczonemu, który spełnia łącznie przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz.U.2023.0.1251, dalej jako ustawa emerytalna), a więc:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 okresy składkowe ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3–8 i pkt 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11, 12 i pkt 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15–17 oraz art. 7 pkt 1–3, pkt 5 lit. a, pkt 6 i 12, oraz w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Pierwsza z przesłanek, a więc niezdolność do pracy, jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy emerytalnej). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej) (por. wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 28 stycznia 2004r., II UK 222/03).

Przepis art. 12 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 grudnia 2000r., II UKN 134/00 i z dnia 7 września 1979r., II URN 111/79). Dokonując analizy pojęcia „całkowita niezdolność do pracy" należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (całkowita utrata zdolności do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy). Osobą całkowicie niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 ustawy emerytalnej jest więc osoba, która spełniła obydwa te kryteria, czyli jest dotknięta upośledzeniem zarówno biologicznym, jak i ekonomicznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2004r., I UK 28/04). Z kolei wyjaśnienie częściowej niezdolności do pracy i treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego) ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2006r., I UK 103/06). Dopiero zatem zmiana zawodu w ramach posiadanych kwalifikacji i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu dają podstawę do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 13 października 2009r., II UK 106/09, z dnia 8 maja 2008r., I UK 356/07, z dnia 11 stycznia 2007r., II UK 156/06 i z dnia 25 listopada 1998r., II UKN 326/98). Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lutego 2006 r. ( I PK 153/05) częściowej niezdolności do pracy, polegającej na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, nie wyklucza możliwość podjęcia przez ubezpieczonego pracy niżej kwalifikowanej. Ubezpieczony, który jest częściowo niezdolny do pracy może być jednocześnie z samej definicji zdolny do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami w nieznacznym stopniu. Tak samo, gdy ubezpieczony wykonuje pracę, która nie jest zgodna z posiadanymi kwalifikacjami, a już na pewno, gdy jest pracą poniżej poziomu posiadanych kwalifikacji. Poziom posiadanych kwalifikacji, wyznacza zatem zakres pracy, do której można odnosić ocenę zdolności do pracy w rozumieniu art. 12 i 13 ustawy. Inaczej mówiąc, ochrona ubezpieczeniowa służy temu kto utracił zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, choćby w stopniu częściowej niezdolności do pracy. Należy zatem przy ocenie częściowej niezdolności do pracy, odnosić się do poziomu posiadanych kwalifikacji, przy czym w każdym przypadku należy zważyć posiadane wykształcenie oraz charakter dotychczasowego zatrudnienia ubezpieczonego i okres tego zatrudnienia. Nie sposób bowiem dokonać oceny posiadanych kwalifikacji, odnosząc się w sposób alternatywny z jednej strony do posiadanego wykształcenia, a z drugiej, do zatrudnienia wykonywanego przez ubezpieczonego. Aktualny jest również pogląd o konieczności ujmowania łącznie aspektu medycznego i ekonomicznego niezdolności do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999r., sygn. akt II UKN 675/98).

W orzecznictwie przyjmuje się również (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 sierpnia 2003r., II UK 11/03 oraz z dnia 5 lipca 2005r., I UK 222/04), że decydującą dla stwierdzenia niezdolności do pracy jest utrata możliwości wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu przy braku rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Gdy więc biologiczny stan kalectwa lub choroba, nie powodują naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych lub możliwych do uzyskania kwalifikacji, to brak prawa do tego świadczenia. Prawa tego nie można w szczególności wywodzić z przewidzianych w art. 13 ustawy emerytalnej przesłanek, a więc: stopnia naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego, przy wzięciu pod uwagę rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych, bowiem odnoszą się one tylko do ustalania stopnia lub trwałości niezdolności do pracy. Są więc bez znaczenia, jeżeli aspekt biologiczny (medyczny) wskazuje na zachowanie zdolności do pracy. Obiektywna możliwość podjęcia dotychczasowego lub innego zatrudnienia, zgodnie z poziomem kwalifikacji, wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych może być brana pod uwagę tylko wówczas, gdy ubiegający się o rentę jest niezdolny do pracy z medycznego punktu widzenia, gdyż oba te aspekty muszą występować łącznie ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999r., sygn. akt II UKN 675/98). O niezdolności do pracy nie decyduje więc niemożność podjęcia innej pracy warunkowana wiekiem, poziomem wykształcenia i predyspozycjami psychofizycznymi, lecz koniunkcja niezdolności do pracy z niezdolnością do przekwalifikowania się do innego zawodu.

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie Sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo - lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń wnioskodawczyni (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 lutego 2016 r., III AUa 1609/15).

W ocenie Sądu ustalenia dokonane w toku niniejszego postępowania nie uzasadniają zmiany zaskarżonej decyzji i nie stanowią podstawy do przyznania ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało bowiem, że ubezpieczona nie jest osobą niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ustawy emerytalnej. Pozostałe przesłanki związane z prawem do świadczenia nie stanowiły natomiast przedmiotu sporu między stronami.

W niniejszej sprawie wypowiedziało się trzech biegłych lekarzy.

Biegły ortopeda rozpoznał u u wnioskodawczyni zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa oraz skoliozę piersiowo-lędźwiową. Jak wskazał, w badaniu przedmiotowym stwierdził widoczne boczne skrzywienie kręgosłupa z deformacją klatki piersiowej, ograniczenie ruchomości kręgosłupa o 20 st. w poszczególnych płaszczyznach ruchu, ruchomość barków ograniczona o 10 st. w poszczególnych płaszczyznach, dodatni objaw Laseque’a ob. Ustronnie przy 70 st. Poza tym pełna i symetryczna ruchomość stawów kończyn dolnych. Biegły uznał, że stopień ograniczenia ruchomości kręgosłupa nie jest na tyle nasilony, aby stanowił podstawę do orzeczenie długotrwałej niezdolności do pracy. Jak podkreślił, jest on jedynie wskazaniem do pracy na stanowisku przystosowanym do sprawności wnioskodawczyni. Podniósł, że skarżąca nie jest obecnie kwalifikowana do żadnej operacji kręgosłupa, co oznacza, że jest dobrze zaadoptowana do swojej wady kręgosłupa, a fakt, że na tle tej wady może ona okresowo odczuwać nasilenie dolegliwości nie jest wskazaniem do orzeczenie długotrwałej niezdolności do pracy, a jedynie do korzystania z krótkotrwałego świadczenia chorobowego do czasu ustąpienia dolegliwości.

Biegła z zakresu neurologii rozpoznała u wnioskodawczyni przewlekły zespół bólowy całego kręgosłupa w przebiegu zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych bez istotnych deficytów neurologicznych oraz skoliozę piersiowo-lędźwiową. Podała ona, że wnioskodawczyni od paru lat odczuwa bole całego kręgosłupa, skarży się na bóle stawów, drętwienia kończyn, okresowe bóle głowy i przewlekłe zmęczenie, jest rehabilitowana. Jednocześnie biegła podkreśliła, że w badaniach diagnostycznych typu NMR całego kręgosłupa występują zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne, ale o niewielkim stopniu nasilenia, bez uchwytnych cech ucisku na struktury nerwowe, zaś w badaniu neurologicznym nie występują objawy uszkodzenia układu nerwowego, które pozwoliłyby uznać odwołującą za osobę długotrwale niezdolną do pracy na poziomie swoich kompetencji zawodowych.

Z kolei biegły kardiolog rozpoznał u odwołującej wadę serca pod postacią wypadania płatków zastawki mitralnej z umiarkowaną jej niedomykalnością i wadę wrodzoną kręgosłupa z okresowym zespołem bólowym. Wskazał w swojej opinii, że wnioskodawczyni jest dobrego ogólnego stanu zdrowia z punktu widzenia kardiologa i internisty, nie przyjmuje leków kardiologicznych ani nie odnotowywano istotnych dekompensacji wymagających pilnego leczenia w ramach oddziałów kardiologii. Obecnie brak także danych na cechy istotnej dysfunkcji układu krążenia czy objawów niewydolności serca.

Biegły podkreślił, że skarżąca ma rozpoznawaną wadę serca pod postacią wypadania płatków zastawki mitralnej z umiarkowaną jej niedomykalnością. W badaniu USG serca opisano prawidłową funkcję skurczową mięśnia lewej komory serca, frakcja wyrzutowa EF 68 % tj. norma, dodatkowo obecna umiarkowana niedomykalność zastawki mitralnej i łagodna niedomykalność trójdzielnej. Skarżąca miała wykonaną 8.01.2024 r. próbę wysiłkową, gdzie osiągnięto obciążenie rzędu 5.6 MET, bez zaburzeń rytmu serca, bez niedokrwienia, próba przerwana z powodu zmęczenia i duszności. Taki wynik próby wysiłkowej oznacza dość dobrą tolerancję wysiłku. Zdaniem biegłego wada serca wnioskodawczyni wymaga przewlekłej i stałej kontroli, celem kontroli ewentualnej progresji, w przyszłości może wystąpić pogorszenie, co może wiązać się z koniecznością farmakoterapii, a nawet kwalifikacją do leczenia operacyjnego. Natomiast obecnie, uwzględniając poziom kwalifikacji, całościowy stan kliniczny oraz aktualne upośledzenie czynności organizmu wnioskodawczyni nie jest osobą niezdolną do pracy zarobkowej zgodnie z kwalifikacjami, zaś ewentualne zaostrzenia chorobowe winny być realizowane w ramach czasowych zasiłków chorobowych.

Sąd w całości dał wiarę opinii wskazanych biegłych lekarzy sądowych i podzielił pogląd wyrażony w wydanych przez tych biegłych opiniach. Biegli wnikliwie ocenili stan zdrowia ubezpieczonej, po dokonaniu badań przedmiotowych oraz po zapoznaniu się z dokumentacją lekarską z przebiegu leczenia, w sposób jednoznaczny, czytelny i zgodny z wiedzą oraz doświadczeniem medycznym nie uznali ubezpieczonej za osobę niezdolną do pracy zarobkowej. Sąd Okręgowy dokonał sprawdzenia przesłanek, którymi kierowali się wskazani biegli, jak i dokonał kontroli prawidłowości ich rozumowania. Sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków nie budził zastrzeżeń Sądu i w połączeniu z kryterium zgodności z zasadami logiki, wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłych oraz podstaw teoretycznych opinii, wydane opinie należało uznać za przekonujący dowód w sprawie. Opinie te stanowiły więc podstawę wydanego w sprawie orzeczenia. Okoliczność, iż wcześniej ubezpieczona uprawniona była do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy nie ma wpływu na treść rozstrzygnięcia, z uwagi na aktualny na dzień decyzji stan zdrowia wnioskodawczyni.

Należy podkreślić, że częściowa niezdolność do pracy oznacza niezdolność do pracy zgodnej z kwalifikacjami. Wyjaśnienie treści pojęcia pracy zgodnej poziomem posiadanych kwalifikacji wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (wiedzy i umiejętności faktycznych wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego) wyrok SN z 14.03.2006r I UK 159/05 niepublikowany.

Podkreślić należało ponownie, że przy ocenie niezdolności do pracy decydujące jest nie tylko utrata możliwości wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu, ale brak rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (wyrok SN z 1 1.01.2007r II UK 156/06 OSNP 2008/3-4/45.

Brak możliwości wykonywania pracy dotychczasowej nie jest przy tym wystarczający do stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy w sytuacji, gdy jest możliwe podjęcie innej pracy w swoim zawodzie, bez przekwalifikowania lub przy pozytywnym rokowaniu co do możliwości przekwalifikowania zawodowego. Inaczej mówiąc, niezdolność do wykonywania pracy dotychczasowej jest warunkiem koniecznym ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nie jest warunkiem wystarczającym, jeżeli wiek, poziom wykształcenia i predyspozycje psychofizyczne usprawiedliwiają rokowanie, że mimo upośledzenia organizmu możliwe jest podjęcie innej pracy w tym samym zawodzie albo po przekwalifikowaniu zawodowym (zob. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2016 r. III UK 195/15).

Podkreślić należy, iż subiektywne odczucia ubezpieczonej, w której ocenie zły stan zdrowia czyni ją niezdolną do pracy, nie mogły stanowić podstawy do orzeczenia o jej niezdolności do pracy. W wyroku z dnia 20.05.2013 roku SN w sprawie o sygn.. akt I UK 650/12 (Lex 1341963) wskazał, iż podstawą do przyznania świadczenia jest przygotowana przez biegłych ocena stanu zdrowia osoby ubiegającej się o nie. Nie są brane pod uwagę subiektywne odczucia zainteresowanego. Pogląd ten w pełni podziela Sąd orzekający. Samo tylko istnienie schorzeń powodujących konieczność pozostawania w stałym leczeniu nie stanowi samodzielnej przyczyny uznania częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy, chociaż w pewnych okresach wymaga czasowych zwolnień lekarskich. Upośledzenie organizmu nie jest wystarczającą przesłanką przyznania renty, w sytuacji, gdy mimo tego upośledzenia możliwe jest podjęcie dotychczasowej pracy i systematyczne leczenie schorzenia.( vide wyrok SA w Krakowie z dnia 5.03.2013 roku w sprawie III AUa 1208/12 Lex 1294800, postanowienie SN z dnia 11.06.2013 r w sprawie II UK 65/13 Lex nr 1363198).

W tym miejscu wskazać należy, że treść orzeczenia o lekkim stopniu niepełnosprawności wnioskodawczyni pozostaje bez wpływu na stanowisko Sądu co do oceny poprawności i wiarygodności opinii biegłych. Nie ulega bowiem wątpliwości, że orzeczenie powyższe wskazuje jedynie na określony stan zdrowia wnioskodawczyni, nie zaś na jej zdolność do pracy zarobkowej.

Pojęcie niepełnosprawności na gruncie ustawy z 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U.2024.0.44) nie pokrywa się z pojęciem niezdolności do pracy w rozumieniu ustawy emerytalnej. W wyroku z dnia 20 sierpnia 2003 r. (II UK 386/02 OSNP 2004/12/213), Sąd Najwyższy odnosząc się do obu pojęć wskazał, iż na gruncie obowiązującego prawa nie ma podstaw do ich utożsamiania. Różnice występują zarówno w płaszczyźnie definicyjnej (pojęcie niezdolności do pracy, zawarte w ustawie o emeryturach i rentach z FUS jest inne niż pojęcie niepełnosprawności, zawarte w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych), jak i w zakresie orzekania o każdym z tych stanów. Są one też przesłanką do przyznania innego rodzaju świadczeń (uprawnień). Niepełnosprawność sama przez się nie zawsze uniemożliwia świadczenie pracy. Nie sposób uznać jakoby podobne były przesłanki z jednej strony orzekania o niepełnosprawności, a z drugiej strony ustalania niezdolności do pracy jako jednego z warunków świadczeń rentowych z prawa ubezpieczenia społecznego. Niepełnosprawność jako przesłanka materialnoprawnych i proceduralnych mechanizmów rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz szczególnej ochrony zatrudnienia, stanowi odrębny przedmiot regulacji w obrębie prawa socjalnego (por. z 27 sierpnia 1997 r.). Odrębności tej nie usuwają, wynikające z art. 5 ustawy z 27 sierpnia 1997 r., normatywne ustalenia skutków w zakresie rehabilitacji w odniesieniu do orzeczeń lekarza orzecznika ZUS o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy. Z tego powodu osoby, w stosunku do których wydane zostały orzeczenia o niezdolności do pracy są traktowane na równi z osobami uzyskującymi specjalną ochronę prawa socjalnego z zakresu rehabilitacji i zatrudnienia w szczególnych warunkach. Nie ma natomiast podstawy prawnej stanowisko jakoby ustalenie warunków do świadczeń rehabilitacyjnych i szczególnego zatrudnienia powodowało równocześnie konsekwencje prawne w zakresie świadczeń przewidzianych ustawą emerytalno-rentową (zob. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2004 r. II UK 68/04 LEX nr 979180). Tym samym i ta okoliczność pozostaje bez wpływu na wynik rozstrzygnięcia.

W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego Sąd stwierdził, że stan naruszenia sprawności organizmu odwołującej, na dzień wydania skarżonej decyzji, nie uzasadnia uznania jej za osobę niezdolną do pracy.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie uznając je za niezasadne.