Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15.03.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. stwierdził w stosunku do J. K., że z tytułu prowadzonych działalności:

1/ indywidualna działalność gospodarcza S. (...) J. K. od 5.01.2015 r.,

2/ spółka komandytowa - Spółka (...) Sp. z o.o. sp. k. w okresie od 19.09.2011 r. do 30.09.2019 r.,

3/ spółka komandytowa - Spółka (...) Sp. z o.o. sp. k. w okresie od 6.02.2009 r. do 4.11.2019 r.,

4/ spółka jawna - (...) sp. j. w okresie od 12.02.2020 r. do 13.02.2020 r.,

5/ spółka komandytowa - (...) Sp. z o.o. sp. k. w okresie od 2.09.2008 r. do 28.12.2023 r.

miesięczne podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne wynoszą:

01-09/2019 r. – 15214,24 zł

10-11/2019 r. – 11410,68 zł

12/2019 r. – 7607,12 zł

01/2020 r. – 8052,02 zł

02/2020 r. – 12078,03 zł

03-12/2020 r. – 8052,02 zł

01-12/2021 r. – 8484,76 zł

01-12/2022 r. – 17418,91 zł

01-12/2023 r. – 19504,63 zł.

/decyzja w aktach ZUS/

Odwołanie od ww. decyzji złożył wnioskodawca J. K. zarzucając, że zaskarżona decyzja ze względu na błędy formalne, nie weszła nigdy do obrotu prawnego, powołując się na uchybienie zasadzie wynikającej z art. 40 § 2 k.p.a. Zarzucił także naruszenie zasady wysłuchania strony z art. 10 § 1 k.p.a., poprzez nieuprawnione zaniechanie zawiadomienia strony o zakończeniu postępowania i gotowości do wydania decyzji, co uniemożliwiło stronie zajęcie końcowego zapoznania się z materiałem dowodowym pozyskanym, jak wynika z uzasadnienia skarżonej decyzji od organów skarbowych, a które należy uznać, że zostały zatajone przed strona postępowania. Zarzucił również naruszenie art. 107 k.p.a., podnosząc, że sentencja skarżonej decyzji uchyla się od jakiejkolwiek kontroli, gdyż zdaniem powoda nie wiadomo jak ostatecznie brzmi jej rozstrzygnięcie. Skarżący podniósł, że nie jest w stanie ustalić czy jako strona jest do czegoś treścią tej decyzji zobowiązany, wskazując, że decyzja ta ma raczej charakter informacyjny o podstawach obliczenia wysokości składki zdrowotnej. Podał, że jego pełnomocnik w toku postępowania przed ZUS-em wyjaśnił organowi rentowemu stan aktywności prowadzenia przez wnioskodawcę działalności gospodarczej w każdym z przypadków ww. podmiotów, dodając, że wbrew art. 107 k.p.a. ze spornej decyzji nie wynika czy ZUS zapoznał się i z jakim efektem z ww. informacją i czy uznał ją, czy też nie i z jakich przyczyn. Skarżący podniósł też, że prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółek osobowych wiąże się z obowiązkiem naliczania i zapłaty składek na ubezpieczenie zdrowotne z jednym jednak wyjątkiem – nie dotyczy to takiego podmiotu, który poza jego formalną rejestracją nie podjął faktycznej działalności, bo jest jedynie tzw. podmiot „na papierze”, tak, jak w n/n sprawie ma to miejsce w przypadku wymienionych w decyzji spółek osobowych, w których był on wspólnikiem w okresie objętym tą decyzją.

/odwołanie k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych. ZUS podtrzymał zajęte stanowisko, a dodatkowo odnosząc się do zarzutów z odwołania wskazał, że organ rentowy niczego nie zatajał przed wnioskodawcą, który został poinformowany o wszczęciu i o zakończeniu postępowania administracyjnego, a jego pełnomocnik zapoznał się z materiałem dowodowym i odniósł się do zgromadzonych dowodów. W kwestii niezrozumienia decyzji przez skarżącego Zakład wyjaśnił, że to na płatniku składek ciąży obowiązek prawidłowego sporządzania deklaracji i prawidłowego rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, i to płatnik składek czyli osoba prowadząca działalność gospodarczą lub podmiot, który traktuje się jako osobę prowadzącą działalność gospodarczą ponosi odpowiedzialność za prawidłowość dokumentów i ich poprawność, akcentując, że organ rentowy nie dokonuje sporządzania deklaracji z urzędu za osoby prowadzące działalność gospodarczą wskazując z jakiego tytułu ma opłacać i odprowadzać składki. Odnosząc się do kwestii obciążenia ubezpieczeniami społecznym wnioskodawcy z wszystkich tytułów ZUS wskazał, że stoi na stanowisku, że decydującym czynnikiem w powyższych sprawach nie jest kwestia osiąganego przychodu, ale członkostwo w spółkach osobowych.

/odpowiedź na odwołanie k. 4-5/

W piśmie procesowym z dnia 18.07.2024 r. wnioskodawca odnosząc się do odpowiedzi pozwanego na odwołanie – podtrzymał zajęte stanowisko, wskazując, że zaskarża przedmiotową decyzję zarówno co do zasady, jak i wysokości dokonanych przez ZUS wyliczeń. Podniósł, że Zakład nie wykazał na jakiej podstawie uznał, że (...) sp. z o.o. sp. k. założona 18.07.2008 r. jest podmiotem generującym przychody, która to okoliczność byłaby podstawą do żądania obliczania i opłacania składek. Wskazał, że jego pełnomocnik podnosił tę okoliczność w piśmie do organu rentowego z 20.02.2024 r. Wyjaśnił, że od 12.01.2023 r. Spółka zmieniła firmę na (...) Spółka z o.o. Spółka komandytowa (aktualnie zawieszona). Podkreślił, że od chwili jej powołania do chwili obecnej Spółka nigdy nie podjęła aktywnej działalności generującej obowiązki składkowe z ubezpieczeń społecznych. Skarżący wskazał, że pozwany w odpowiedzi na odwołanie sam argumentował, że ustawowy obowiązek obliczenia i uiszczenia składek powiązany jest ściśle z osiąganymi przez podmioty przychodami, akcentując, że jest to okoliczność niesporna. Dalej powód argumentował, że z wyłączeniem prowadzenia indywidualnej działalności gospodarczej ( (...)), jego zdaniem we wskazanych przez ZUS okresach wymienione podmioty były wprawdzie formalnie zarejestrowane, jednakże nie wykazywały żadnej aktywności gospodarczej, nie prowadziły działalności. Dodał, że generalnie tożsama sytuacja braku prowadzenia działalności zarobkowej dotyczy pozostałych powołanych przez ZUS podmiotów. Podkreślił, że co do zasady nie jest możliwe prowadzenie tzw. „negatywnego dowodu” i dlatego wnosi o to by Sąd w trybie art. 248 par. 1 k.p.c. wystąpił do właściwego Urzędu Skarbowego (Naczelnik Urzędu Skarbowego Ł.), aby potwierdził na podstawie posiadanej dokumentacji, że pozostałe wymienione podmioty od chwili ich powołania do okresu objętego kontrolą ZUS nie składały dokumentów rozliczeniowych wykazujących osiąganie przychodów, jednocześnie akcentując, że ww. dowód powinien przeprowadzić ZUS o co wnioskował jego pełnomocnik w postępowaniu przed organem rentowym. Powód zaznaczył, że z uwagi na nieprofesjonalnie zredagowaną decyzję nie jest w stanie podjąć rzeczowej polemiki. Podkreślił, że z wyjątkiem podmiotu Spartan J. K., gdzie składki były opłacane regularnie, pozostałe wymienione w zaskarżonej decyzji podmioty nie podejmowały zarobkowej działalności gospodarczej. W konkluzji wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w tej części i umorzenie w tym zakresie postępowania.

/pismo wnioskodawcy k. 14-15/

Pozwany organ rentowy w piśmie procesowym z 19.08.2024 r. wyjaśnił, że powód prowadził działalność gospodarczą z następujących tytułów:

- indywidualna działalność gospodarcza Spartan od 5.01.2015 r. do nadal,

- Spółkę (...) sp. z o.o. sp. k. w okresie od 19.09.2011 r. do 30.09.2019 r.,

- Spółkę (...) sp. z o.o. sp. k. w okresie od 6.02.2009 r. do 4.11.2019 r.

- Spółkę jawną (...) sp. j. w okresie od 30.09.2015 r. do 23.11.2015 r.

- Spółkę (...) sp. z o.o. sp. k. w okresie od 2.09.2008 r. do 28.12.2023 r.

oraz że w związku z powyższym decyzją z 15.03.2024 r. wskazano w następujący sposób podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne:

- za miesiące 01-09/2019 r. – 4 razy podstawy na ubezpieczenie zdrowotne po 3803,56 zł łączna podstawa 15214,24 zł z tytułu: działalność indywidualna, (...) sp. z o.o. sp. k., (...) sp. z o.o. sp. k., E. sp. z o o. sp. k.,

- za miesiące 10-11/2019 r. – 3 razy podstawy na ubezpieczenie zdrowotne po 3803,56 zł łączna podstawa 11410,68 zł z tytułu: działalność indywidualna, (...) sp. z o.o. sp. k., (...) sp. z o.o. sp. k.,

- za miesiąc 12/2019 r. – 2 razy podstawy na ubezpieczenie zdrowotne po 3803,56 zł łączna podstawa 7607,12 zł z tytułu: działalność indywidualna, (...) sp. z o.o. sp. k.,

- za miesiąc 01/2020 r. – 2 razy podstawy na ubezpieczenie zdrowotne po 4026,01 zł łączna podstawa 8052,02 zł z tytułu: działalność indywidualna, (...) sp. z o.o. sp. k.,

- za miesiąc 02/2020 r. – 3 razy podstawy na ubezpieczenie zdrowotne po 4026,01 zł łączna podstawa 12078,03 zł z tytułu: działalność indywidualna, (...) sp. z o.o. sp. k., K. sp.j.,

- za miesiące 03-12/2020 r. – 2 razy podstawy na ubezpieczenie zdrowotne po 4026,01 zł łączna podstawa 8052,02 zł z tytułu: działalność indywidualna, (...) sp. z o.o. sp. k.,

- za miesiące 01-12/2021 r. – 2 razy podstawy na ubezpieczenie zdrowotne po 4026,01 zł łączna podstawa 8052,02 zł z tytułu: działalność indywidualna, (...) sp. z o.o. sp. k.,

- za miesiące 01-12/2022 r. – łączna podstawa 17418,91 zł z tytułu: działalność indywidualna podstawa na ubezpieczenie zdrowotne zgodnie z formą opodatkowania (ryczałt ewidencyjny) 11197,87 zł, (...) sp. z o.o. sp. k. podstawa na ubezpieczenie zdrowotne (bez formy opodatkowania) 6221,04 zł,

- za miesiące 01-12/2023 r. –łączna podstawa 19504,63 zł z tytułu: działalność indywidualna podstawa na ubezpieczenie zdrowotne zgodnie z formą opodatkowania (ryczałt ewidencyjny) 12538,69 zł, (...) sp. z o.o. sp. k. podstawa na ubezpieczenie zdrowotne (bez formy opodatkowania) 6965,94 zł.

/pismo ZUS k. 28/

W odpowiedzi na ww. pismo pozwanego powód w piśmie procesowym z dnia 26.09.2024 r. zarzucił, że podanie przez ZUS łącznie zbiorczo od wszystkich podmiotów podstawy obliczenia oraz wielkości zobowiązania uniemożliwia skontrolowanie poprawności i szczegółowe odniesienie się do tych danych. Podkreślił, że jest przekonany, iż wszystkie składki opłacał w należnej wysokości w wymaganych terminach, a podanie sumaryczne podstaw wymiaru składek uniemożliwia mu ustalenia czy np. w zakresie pozarolniczej działalności występuje błąd. Podtrzymał także argumentację, że w okresach objętych zaskarżoną decyzją wymienione w niej podmioty nie prowadziły działalności gospodarczej, wobec czego nie rozpoczął się okres obowiązkowego podlegania pod ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych i obowiązek składkowy został przez ZUS określony błędnie.

/pismo powoda k. 29/

Na rozprawie z dnia 15.10.2024 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie, wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu z uwagi na oczywiste i rażące naruszenie przepisów postępowania przed organem rentowym. Pełnomocnik wnioskodawcy złożył także pismo procesowe z dnia 15.10.2024 r., w którym wniósł o zobowiązanie ZUS do przedłożenia wyciągu z informacji o podstawach i składkach, daty ich zapłaty z systemu (...) za cały okres dotyczący spornej decyzji, a widniejących na koncie płatnika/ubezpieczonego na okoliczność potwierdzenia, że ubezpieczony został wprowadzony w błąd co do posiadania statusu osoby ubezpieczonej, jak również na okoliczność naruszenia przez ZUS art. 34 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, powołując się na uchwałę składu 7 sędziów SN z 11.07.2019 r., III UZP 2/19, zgodnie z którą obywatel nie może ponosić negatywnych konsekwencji z powodu niedopełnienia przez ZUS obowiązków informacyjnych. Ponadto pełnomocnik wnioskodawcy oświadczył, iż w dwóch spółkach były składki płacone, w czterech nie była podjęta działalność gospodarcza lub była natychmiast zakończona po podjęciu.

/stanowisko pełnomocnika wnioskodawcy - e-prot. z 15.10.2024 r.: 00:02:16-00:04:59, pismo pełnomocnika wnioskodawcy k. 35/

W piśmie procesowym z dnia 18.10.2024 r. pozwany poinformował, że nie jest w stanie ustalić czy we wszystkich spółkach powód posiadał 100% udziałów, jednocześnie podnosząc, że ilość posiadanych udziałów przez wnioskodawcę nie ma znaczenia i ZUS tego nie badał, gdyż w przypadku spółek osobowych obowiązek ubezpieczenia powstaje z racji samego bycia wspólnikiem, czyli powstaje w momencie uzyskania statusu wspólnika i ustaje w momencie utraty statusu wspólnika.

/pismo ZUS k. 43/

W piśmie procesowym z 26.11.2024 r. pełnomocnik powoda podniósł, że spór w n/n sprawie dotyczy zaległości w zapłacie należnych organowi rentowemu składek zdrowotnych z tytułu zaangażowania działalności wnioskodawcy w poszczególnych podmiotach: indywidualna działalność gospodarcza oraz spółki osobowe rejestrowane w KRS, konkludując, że w związku z tym powód oczekiwał do ZUS-u by ten czytelnie wskazał te zaległości składkowe, czego pozwany nie uczynił, akcentując jednocześnie, że składka zdrowotna należna jest tylko od podmiotu czynnie wykonującego cele gospodarcze i nie dotyczy podmiotów nieaktywnych (w tym zawieszonych).

/pismo pełnomocnika wnioskodawcy k. 92-93/

W odpowiedzi na to pismo ZUS w piśmie procesowym z 11.12.2024 r. zaznaczył, że obecnie przedmiotem sporu nie jest żaden dług wnioskodawcy, gdyż zaskarżona decyzja dotyczy jedynie ustalenia wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, konkludując, że tym samym ZUS nie jest zobowiązany do wskazania jaki jest dług wnioskodawcy, ani kiedy i w jakiej wysokości powinny być uiszczone składki na ubezpieczenia.

/pismo ZUS k. 96/

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały zajęte w sprawie stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca - J. K. prowadził następujące rodzaje działalności gospodarczej w badanym okresie:

1)  od 5.01.2015 r. do nadal indywidualną działalność gospodarczą pod firmą (...) z/s w Ł., a także

2)  jako wspólnik następujących spółek osobowych:

a)  (...) sp. z o.o. i (...) spółka komandytowa z/s w Ł. wpisanej do KRS pod numerem (...) w dniu 19.09.2011 r. Spółka ta zawiesiła działalność 1.10.2019 r. Została wykreślonej z KRS 1.07.2020 r. (uprawomocnienie 18.07.2020 r.) na podstawie uchwały wspólników o rozwiązaniu Spółki bez przeprowadzenia likwidacji z dnia 28.05.2020 r. W całym okresie prowadzenia działalności przez tę spółkę wnioskodawca był jej komandytariuszem. Udziałowcami tej Spółki byli: (...) Sp. z o.o. (koplementariusz), (...) Sp. z o.o. (spółka z przekształcenia której powstała spółka komandytowa), J. K. (komadytariusz – udział 1000 zł), E. K. (1) (komplementariusz – udział 1000 zł), M. K. (1) (udział 1000 zł);

b)  (...) Sp. z o.o. Spółka komandytowa z/s w Ł., przy czym do 5.11.2019 r. Spółka ta działała pod firmą (...) Spółka z o.o. Spółka komandytowa. Spółka została wpisana do KRS pod numerem (...) w dniu 6.02.2009 r. Wnioskodawca był komandytariuszem w okresie od 6.02.2009 r. do 4.11.2019 r. Od 13.06.2019 r. wnioskodawca pełnił funkcję Prezesa Zarządu Komplementariusza i tym samym Spółki Komandytowej. Udziałowcami tej spółki byli: (...) Spółka z o.o. (komplementariusz – przy czym do 5.11.2019 r. Spółka działała pod firmą (...) Sp. z o.o.), M. K. (2) (komandytariusz do 31.05.2024 r. – udział 1000 zł), E. K. (1) (komandytariusz do 5.11.2019 r. – udział 1000 zł), D. K. (komandytariusz do 5.11.2019 r. – udział 1000 zł), R. M. (komandytariusz do 5.11.2019 r. – udział 3000 zł), J. K. (komandytariusz od 31.05.2024 r. – udział 1000 zł);

c)  (...) Spółka jawna z/s w Ł.. Spółka ta została wpisana do KRS pod numerem (...) w dniu 30.09.2015 r. Ww. Spółka zawiesiła działalność w okresie od 31.12.2015 r. do 12.02.2020 r. oraz od 13.02.2020 r. do 28.05.2024 r. Rzeczona Spółka została wykreślona z KRS 11.07.2024 r. (data uprawomocnienia 20.07.2024 r.) na podstawie uchwały wspólników z dnia 28.05.2024 r. w sprawie rozwiązania spółki bez przeprowadzenia likwidacji. Wnioskodawca w całym okresie działania spółki był jej udziałowcem;

d)  (...) Spółka z o.o. Spółka komandytowa z/s w Ł.. Spółka ta została wpisana do KRS pod numerem (...) w dniu 2.09.2008 r. Do 26.01.2023 r. działała pod firmą (...) Sp. z o.o. Spółka komandytowa. Ww. Spółka zawiesiła działalność 29.12.2023 r. Wnioskodawca był w tej Spółce komandytariuszem i posiadał udział 1000 zł. Udziałowcami tej Spółki byli: (...) Sp. z o.o. (komplementariusz do 26.01.2023 r., a od tej daty pod firmą (...) Spółka z o.o.), M. K. (2) (komandytariusz – udział 1000 zł), D. K. (komandytariusz – udział 1000 zł), J. K. (komandytariusz – udział 1000 zł), E. K. (2) (komandytariusz – udział 1000 zł).

/okoliczności niesporne, a nadto odpisy pełne z KRS ww. spółek – k. 17-21, 56-82, wydruk (...) k. 83-84, a nadto okoliczności przyznane przez wnioskodawcę na rozprawie z 15.10.2024 r.: 00:10:06-00:19:47/

W dniu 17.01.2024 r. ZUS II Oddział w Ł. wszczął z urzędu postępowanie w sprawie ustalenia wymiaru podstaw na ubezpieczenie zdrowotne J. K. za okres od stycznia 2019 r. z tytułu prowadzonych przez wnioskodawcę działalności gospodarczych: indywidualna działalność gospodarcza S. (...) J. K., Spółka (...) sp. z o.o. sp. k., Spółka (...) sp. z o.o. sp. k., K. sp.j., (...) sp. z o.o. sp. k.

O wszczęciu tego postępowania wnioskodawca został skutecznie zawiadomiony przez organ rentowy – zawiadomienie zostało doręczone 22.01.2024 r.

O zakończeniu tego postępowania ZUS II Oddział w Ł. powiadomił wnioskodawcę pismem z dnia 8.02.2024 r., w którym pouczono ubezpieczonego o prawie zapoznania się z aktami sprawy, uzyskania wyjaśnień, złożenia wniosków i zastrzeżeń przed wydaniem decyzji.

Pismem z dnia 20.02.2024 r. pełnomocnik wnioskodawcy, po wcześniejszym wglądzie do akt sprawy w dniu 19.02.2024 r., odniósł się do prowadzonego przez ZUS postępowania administracyjnego i złożył wyjaśnienia w sprawie, w których podał, że:

1) w przypadku indywidualnej działalności gospodarczej S. (...) J. K. tytuł ten nie jest kwestionowany i jest realizowany,

2) w przypadku (...) Sp. z o.o. sp. k. składki zdrowotne zostały opłacone od stycznia 2019 r. do września 2019 r., natomiast na podstawie zapisów w (...) wynika, że składki nie zostały wykazane za miesiące kwiecień i maj 2019 r.,

3) w przypadku (...) sp. z o.o. sp. k. – spółka ta nie podjęła działalności gospodarczej,

4) w przypadku (...) sp. z o.o. sp. k. – spółka ta nigdy nie podjęła aktywności gospodarczej,

5) w przypadku K. sp. j. – od jej powołania także nigdy nie podjęła aktywności gospodarczej.

Pełnomocnik wnioskodawcy argumentował, że obowiązek opłacania składki zdrowotnej nie dotyczy zatem wszystkich podmiotów objętych postępowaniem ZUS-u ze względu na brak ich aktywności, a także brak uzyskiwania przychodów przez spółki, wywodząc z powyższego, że tym samym wnioskodawca nie miał obowiązku opłacania składek z tego rodzaju działalności gospodarczej, a wyłącznie z pozostałych tytułów ubezpieczenia.

/ zawiadomienie o wszczęciu postępowania k. 63-65 akt ZUS, p.o.k. k. 67 akt ZUS, zawiadomienie o zakończeniu postępowania k. 61 akt ZUS, oświadczenie pełnomocnika wnioskodawcy k. 55 akt ZUS, pełnomocnictwo k. 53 akt ZUS, pismo pełnomocnika wnioskodawcy z 20.02.2024 r. k. 51 akt ZUS oraz k. 16 akt sprawy /

W trakcie postępowania wyjaśniającego ZUS na podstawie dokumentów zapisanych w Kompleksowym Systemie Informatycznym ZUS stwierdził, że od 5.01.2015 r. wnioskodawca zgłosił się do ubezpieczeń jako osoba prowadząca indywidualną pozarolniczą działalność gospodarczą, lecz za okres od stycznia 2019 r. do grudnia 2023 r. odwołujący nie złożył poprawnych dokumentów rozliczeniowych z tytułu prowadzonych działalności tj. jako osoba prowadząca indywidualną działalność gospodarczą oraz jako (...) sp. z o.o. sp. k., (...) sp. z o.o. sp. k., (...) spółki jawnej (...) sp. j., (...) sp. z o.o. sp. k.

/niesporne, a nadto uzasadnienie decyzji k. 3 akt ZUS/

W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego ZUS II Oddział w Ł. wydał zaskarżoną decyzją z dnia 15.03.2024 r., w której stwierdził, że wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą z następujących tytułów:

- indywidualna działalność gospodarcza Spartan J. K. od 5.01.2015 r. do nadal,

- (...) sp. z o.o. sp. k. od 19.09.2011 r. do 30.09.2019 r.,

- (...) sp. z o.o. sp. k. od 6.02.2009 r. do 4.11.2019 r.

- K. sp. j. od 30.09.2015 r. do 23.11.2015 r.

- (...) sp. z o.o. sp. k. od 2.09.2008 r. do 28.12.2023 r.

oraz wskazał podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne w następujący sposób:

- za miesiące 01-09/2019 r. – 4 razy podstawy na ubezpieczenie zdrowotne po 3803,56 zł - łączna podstawa 15214,24 zł z tytułu: działalność indywidualna, (...) sp. z o.o. sp. k., (...) sp. z o.o. sp. k., E. sp. z o o. sp. k.,

- za miesiące 10-11/2019 r. – 3 razy podstawy na ubezpieczenie zdrowotne po 3803,56 zł - łączna podstawa 11410,68 zł z tytułu: działalność indywidualna, (...) sp. z o.o. sp. k., (...) sp. z o.o. sp. k.,

- za miesiąc 12/2019 r. – 2 razy podstawy na ubezpieczenie zdrowotne po 3803,56 zł - łączna podstawa 7607,12 zł z tytułu: działalność indywidualna, (...) sp. z o.o. sp. k.,

- za miesiąc 01/2020 r. – 2 razy podstawy na ubezpieczenie zdrowotne po 4026,01 zł - łączna podstawa 8052,02 zł z tytułu: działalność indywidualna, (...) sp. z o.o. sp. k.,

- za miesiąc 02/2020 r. – 3 razy podstawy na ubezpieczenie zdrowotne po 4026,01 zł - łączna podstawa 12078,03 zł z tytułu: działalność indywidualna, (...) sp. z o.o. sp. k., K. sp.j.,

- za miesiące 03-12/2020 r. – 2 razy podstawy na ubezpieczenie zdrowotne po 4026,01 zł - łączna podstawa 8052,02 zł z tytułu: działalność indywidualna, (...) sp. z o.o. sp. k.,

- za miesiące 01-12/2021 r. – 2 razy podstawy na ubezpieczenie zdrowotne po 4026,01 zł - łączna podstawa 8052,02 zł z tytułu: działalność indywidualna, (...) sp. z o.o. sp. k.,

- za miesiące 01-12/2022 r. – łączna podstawa 17418,91 zł z tytułu: działalność indywidualna podstawa na ubezpieczenie zdrowotne zgodnie z formą opodatkowania (ryczałt ewidencyjny) 11197,87 zł, (...) sp. z o.o. sp. k. podstawa na ubezpieczenie zdrowotne (bez formy opodatkowania) 6221,04 zł,

- za miesiące 01-12/2023 r. –łączna podstawa 19504,63 zł z tytułu: działalność indywidualna podstawa na ubezpieczenie zdrowotne zgodnie z formą opodatkowania (ryczałt ewidencyjny) 12538,69 zł, (...) sp. z o.o. sp. k. podstawa na ubezpieczenie zdrowotne (bez formy opodatkowania) 6965,94 zł.

/ decyzja z dnia 15.03.2024 r. w aktach ZUS, pismo ZUS k. 28, zestawienie podstaw wymiaru składek z poszczególnych tytułów prowadzonej przez wnioskodawcę działalności gospodarczej k. 44-48/

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie powołanych dokumentów, których nie kwestionowała żadna ze stron, a i Sąd nie znalazł powodów, by czynić to z urzędu.

Sąd pominął wnioski dowodowe strony powodowej o przesłuchanie w charakterze świadka W. O. na okoliczności wskazane w piśmie procesowym wnioskodawcy z 18.07.2024 r. /k. 14 verte/ tj. związane z prowadzeniem postępowania przed organem rentowym, składanych przez świadka wnioskach i spostrzeżeniach przekazywanych pracownikom pozwanego organu rentowego, a także w piśmie procesowym pełnomocnika wnioskodawcy z 29.10.2024 r. tj. na okoliczność wadliwego prowadzenia postępowania przed organem rentowym /k. 55/ oraz na okoliczności wskazane przez pełnomocnika powoda na rozprawie z 15.10.2024 r. /e-prot. z 15.10.2024 r.: 00:04:19 - k. 37/, tj. że w dwóch spółkach składki zostały zapłacone, w czterech nie była podjęta działalność gospodarcza lub była natychmiast zakończona, na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. Sąd uznał, że dowód z zeznań w charakterze świadka W. O. jest nieprzydatny dla sprawy, gdyż po pierwsze, wszystkie istotne dla sprawy okoliczności dotyczące sposobu prowadzenia przedsądowego postępowania administracyjnego przed ZUS-em wynikają z zalegających dokumentów w załączonych aktach rentowych, a po drugie, kwestia rzeczywistego prowadzenia działalności gospodarczej przez spółki osobowe, w których wspólnikiem był powód, nie ma żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sporu, albowiem decydujące jest jedynie to, że powód w badanym okresie posiadał status wspólnika spółki osobowej we wskazanych w zaskarżonej decyzji spółkach komandytowych i spółce jawnej oraz to czy dana spółka zawiesiła w spornym okresie swoją działalność (o czym szerzej w dalszej części uzasadnienia w rozważaniach prawnych), a te okoliczności wynikają wprost z załączonych do akt sprawy pełnych odpisów z KRS, a zatem przeprowadzenie ww. dowodu z zeznań świadka, jedynie niepotrzebnie wydłużałoby postępowanie, grożąc jego przewlekłością.

Na tej samej podstawie, tj. art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c., Sąd pominął także wnioskowany przez powoda dowód o zwrócenie się przez Sąd do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Ł. o potwierdzenie braku aktywności gospodarczej przedmiotowych spółek osobowych /k. 14 verte/. Zdaniem Sądu dowód taki z ww. przyczyn również nie miałby żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sporu w przedmiotowej sprawie, skoro – jak już wskazano - znaczenie ma jedynie to czy w badanym okresie powód posiadał status wspólnika spółki osobowej, a nie to czy spółka osobowa prowadziła aktywnie działalność gospodarczą. Zatem przeprowadzenie tego dowodu również było zbędne i prowadziłoby jedynie do niepotrzebnego wydłużenia postępowania, grożąc jego przewlekłością.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Rozważania w n/n sprawie należy rozpocząć od przypomnienia, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w myśl art. 476 § 2 KPC w związku z art. 477 ⁹ KPC, determinuje w pierwszej kolejności przedmiot decyzji organu rentowego zaskarżonej do sądu ubezpieczeń społecznych, a w drugim rzędzie zakres odwołania od tej decyzji (zob. wyroki Sądu Najwyższego z 14.03.2013 r., I UK 555/12, z 23.04.2010 r., II UK 309/09, z 8.02.2010 r., III UK 75/09, z 9.09.2010 r., II UK 84/10 oraz z 7.03.2006 r., I UK 195/05). Rozpoznając odwołanie od decyzji organu rentowego, sąd ubezpieczeń społecznych rozstrzyga o zasadności odwołania w granicach wyznaczonych z jednej strony zakresem samego odwołania, a z drugiej treścią zaskarżonej decyzji. W orzecznictwie wskazuje się, że odwołanie pełni rolę pozwu, stąd też niezwykle istotnym jest właściwe określenie zgłoszonego przez stronę żądania celem objęcia tego żądania rozpoznaniem i rozstrzygnięciem sądu. Zasadniczym celem postępowania odwoławczego nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania przed organem rentowym, lecz merytoryczne rozstrzygnięcie o żądaniach stron. Przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego ogranicza się do okoliczności uwzględnionych w decyzji a spornych między stronami - poza tymi okolicznościami spór sądowy nie może zaistnieć. Przed sądem ubezpieczony może jedynie żądać korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać swą rację, odnosząc się do przedmiotu sporu objętego decyzją, nie może natomiast żądać czegoś, o czym organ rentowy nie decydował. Tym samym kontrolna rola sądu musi korespondować z zakresem rozstrzygnięcia dokonanego w decyzji organu rentowego, gdyż - stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 2 i art. 477 ^14a k.p.c.- w postępowaniu wywołanym wniesieniem odwołania do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji w granicach jej treści i przedmiotu.

Mając na uwadze powyższe należy zatem wskazać, iż zaskarżona decyzja nie dotyczy w ogóle kwestii zadłużenia składkowego na ubezpieczenie zdrowotne wnioskodawcy, co błędnie podnosił w toku postępowania pełnomocnik powoda, a jedynie dotyczy ustalenia wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne odwołującego w spornym okresie, w związku z prowadzonymi przez niego działalnościami gospodarczymi w postaci indywidualnej działalności gospodarczej oraz jako wspólnik spółek osobowych tj. wskazanych w decyzji spółek komandytowych i spółki jawnej. Stąd też argumenty dotyczące kwestii ewentualnego istnienia zadłużenia składkowego po stronie odwołującego i zastrzeżenia pełnomocnika powoda do wartości dowodowej złożonych przez ZUS w toku n/n procesu wykazów zawierających zestawienia podstaw wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne z odniesieniem się do poszczególnych podmiotów związanych z aktywnością gospodarczą powoda, nie miały żadnego znaczenia i nie mogły odnieść zamierzonego skutku procesowego w badanej sprawie.

Ponadto, wobec argumentacji strony odwołującej dotyczącej wadliwości postępowania przed organem rentowym i wadliwości samej decyzji z dnia 15.03.2024 r. oraz łączącego się z tymi zarzutami żądania powoda uchylenia tej decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu, to wskazać należy, że w orzecznictwie przyjęto, że od momentu wniesienia odwołania od decyzji organu rentowego do sądu rozpoznawana sprawa staje się sprawą cywilną, podlegającą rozstrzygnięciu według zasad właściwych dla tej kategorii. Jak już wyżej wskazano, odwołanie od decyzji pełni rolę pozwu, a jego zasadność ocenia się na podstawie właściwych przepisów prawa materialnego. Na tego rodzaju wadach decyzji skupia się też postępowanie sądowe, a wady spowodowane naruszeniem przepisów postępowania przed organem rentowym, pozostają w zasadzie poza przedmiotem postępowania. Konsekwentnie, podstawą rozstrzygnięcia sądowego mogą być tylko przepisy prawa materialnego (i ewentualnie postępowania cywilnego), a nie przepisy procedury administracyjnej – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2013 roku, w sprawie II UK 164/12 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 23 stycznia 2014r., w sprawie III AUa 3285/13.

Wskazać także należy, że z dniem 7 listopada 2019 r. zmianie uległ stan prawny, umożliwiający sądowi pierwszej instancji orzekanie kasatoryjne, tj. uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania.

Należy przypomnieć, że ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020r., poz. 1469) dodano art.477 ¹⁴ § 2 ¹ k.p.c., zgodnie z którym jeżeli decyzja nakładająca na ubezpieczonego zobowiązanie, ustalająca wymiar tego zobowiązania lub obniżająca świadczenie, została wydana z rażącym naruszeniem przepisów o postępowaniu przed organem rentowym, sąd uchyla tę decyzję i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu.

Należy wskazać, że termin „ubezpieczony”, na gruncie art. 476 § 5 pkt 2 lit. b) k.p.c., obejmuje także płatnika składek (zob. U. Moszczyńska; „Strony postępowania odrębnego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych”; P. 2018; s. 113 i n.).

Ustawodawca wskazał w projekcie ustawy, że u podstawy orzekania w sprawach ubezpieczeniowych leży zasada, że w przypadku stwierdzenia wady decyzji organu rentowego sąd zmienia tę decyzję co do istoty (art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.). Ustawodawca podniósł, że zasada ta ze względów społecznych w aktualnych warunkach musi zostać utrzymana. Jednakowoż praktyka orzekania sądów ubezpieczeń społecznych wykazuje, że decyzje organów rentowych bywają dotknięte rażącymi wadami w zakresie treści (brak oznaczenia prawidłowo stron, niewskazanie sposobu obliczenia świadczenia lub składki), sposobu wydania (wydanie przez osobę nieuprawnioną) i postępowania je poprzedzającego (bez podstawy prawnej lub przedwcześnie - bez zachowania terminów lub przesłanek wydania). Niezależnie od tego, czy wady te dotyczą formy czy treści decyzji, ich wspólną cechą jest to, że naruszają przepisy o postępowaniu przed organem rentowym w takim stopniu, że ich konwalidacja jest niemożliwa. W konsekwencji naprawienie takich decyzji przez sąd polega w istocie na wydaniu ich na nowo, to zaś wymaga przeprowadzenia całego postępowania na nowo - tyle, że przed sądem. Ustawodawca wskazał, że niewątpliwie pozostaje to koniecznością w sprawach o przyznanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego, skoro każda dodatkowa zwłoka może narazić ubezpieczonego na utratę środków utrzymania. Są jednak przypadki, w których ryzyka takiego nie ma: gdy decyzja (1) nakłada na ubezpieczonego zobowiązanie, (2) ustala wymiar tego zobowiązania i (3) obniża świadczenie. W tych sprawach nie ma więc powodu, by sąd ubezpieczeń społecznych wyręczał organ rentowy w prawidłowym przeprowadzeniu postępowania. Względy społeczne nie stoją więc na przeszkodzie, by w tych sprawach wprowadzić możliwość uchylenia wadliwej decyzji i przekazania sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania. Spod tej możliwości należy wyłączyć sytuacje, gdy naruszenie prawa nie jest rażące - bo nie każde uchybienie w procedowaniu przed organem rentowym ma taką rangę, by wymagało prowadzenia sprawy od nowa (uzasadnienie projektu ustawy, nr druku 382, Sejm RP IX kadencji).

W związku z powyższym, od dnia 7 listopada 2019r. zakres badania sądu pierwszej instancji obejmuje nie tylko naruszenie prawa materialnego, ale także przepisy postępowania przed organem rentowym.

Norma prawna zawarta w art. 477 ¹⁴ § 2 ¹ k.p.c. służy eliminacji z obrotu prawnego wadliwych decyzji (1. nakładających na ubezpieczonego zobowiązanie, 2. ustalających wymiar tego zobowiązania, 3. obniżających świadczenie); jednak wadliwość takiej decyzji musi być rażąca. Należy zauważyć, że tylko rażące naruszenie przepisów o postępowaniu przed organem rentowym uzasadnia uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, ponieważ nie każde uchybienie w procedowaniu przed organem rentowym ma taką rangę, by wymagało prowadzenia sprawy od nowa.

Nie dostrzegając tego rodzaju wad w przypadku wydania przez pozwanego zaskarżonej w n/n sprawie decyzji, Sąd Okręgowy uznał, iż brak jest podstaw do jej uchylenia. W szczególności wskazać należy, że wbrew wywodom powoda z akt ZUS-owskich wynika, iż wnioskodawca został poinformowany zarówno o wszczęciu, jak i o zakończeniu postępowania wyjaśniającego przez ZUS, a ówczesny pełnomocnik powoda zapoznał się z materiałem dowodowym zebranym przed organem rentowym i odniósł się do zgromadzonych dowodów oraz przedstawił stanowisko w sprawie. Wyjaśnić także należy, że nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sporu kwestia powołania się przez ZUS w uzasadnieniu skarżonej decyzji na informację Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Ł. z dnia 12.03.2024 r., gdyż po raz kolejny przypomnieć należy, że badana decyzja dotyczy ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne w związku z prowadzoną przez powoda indywidualną działalnością gospodarczą i jednoczesnym posiadaniem przez powoda statusu wspólnika spółek osobowych w wymienionych w decyzji spółkach komandytowych i spółce jawnej, a podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu z tego tytułu zależy wyłącznie od tego czy ubezpieczony posiada status wspólnika spółki osobowej, nie zaś od tego, czy dana spółka osobowa aktywnie prowadziła działalność i uzyskiwała z tego tytułu przychody, o czym szerzej w dalszej części uzasadnienia. Jak już wcześniej wyjaśniono, Sąd z ww. przyczyn pominął zatem wniosek powoda o zwrócenie się do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Ł. o formalne potwierdzenie braku aktywności gospodarczej przedmiotowych spółek osobowych na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c., uznając, że dowód taki nie miałby żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sporu w przedmiotowej sprawie a jego przeprowadzenie prowadziłoby jedynie do zbędnego wydłużenia postępowania, grożąc jego przewlekłością.

Przechodząc do merytorycznej oceny odwołania od kwestionowanej w n/n postępowaniu decyzji z 18.07.2024 r. Sąd Okręgowy zważył, że dla włączenia danej osoby do ubezpieczenia społecznego niezbędna jest przynależność do określonej w ustawie systemowej grupy podmiotów podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (zob. wyrok SN z 3 marca 2020 r., II UK 295/18, OSNP 2021, Nr 4, poz. 43, a także wcześniejsze wyroki SN: z 17 marca 2016 r., III UK 83/15, LEX nr 2026236; z 6 sierpnia 2013 r., II UK 11/13, LEX nr 1460954; z 19 lutego 2008 r., II UK 122/07, LEX nr 448905).

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznym (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 497 z późn. zm. - dalej także ustawa systemowa) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność.

Stosownie do treści art. 12 ust. 1 ww. ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Zgodnie z art. 8 ust. 6 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 497 ze zm.) za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.

Podkreślenia wymaga, iż ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności podlegają wyłącznie osoby fizyczne (w tym wspólnicy spółek osobowych i wyjątkowo jedyny wspólnik jednoosobowej sp. z o.o.). Osoby prawne (np. sp. z o.o., czy akcyjna) nie podlegają omawianym ubezpieczeniom - mogą występować jednak w roli płatnika.

Wskazać należy, że z dniem 18 września 2021 r. przepis art. 13 ustawy został zmieniony poprzez zmianę treści zarówno pkt 4, jak i poprzez dodanie do niego punktów 4a i 4 b (ustawa zmieniająca z dnia 24 czerwca 2021 r.; Dz.U.2021.1621)

Do powyższej zmiany przepis ten stanowił (art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), że osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega ubezpieczeniom w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162).

Od 18 września 2021 r. art. 13 ust. 4, 4a i 4b uzyskał brzmienie: obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne w następujących okresach:

4) osoby prowadzące pozarolniczą działalność, z wyłączeniem osób, o których mowa w pkt 4a i 4b - od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców;

4a) wspólnicy jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością - od dnia wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego albo od dnia nabycia udziałów w spółce do dnia wykreślenia spółki z Krajowego Rejestru Sądowego albo zbycia wszystkich udziałów w spółce, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności przez spółkę zostało zawieszone na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców;

4b) wspólnicy spółki jawnej, partnerskiej lub komandytowej - od dnia wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego albo od dnia nabycia ogółu praw i obowiązków w spółce do dnia wykreślenia spółki z Krajowego Rejestru Sądowego albo zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności przez spółkę zostało zawieszone na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

Jak wynika wprost z uzasadnienia do projektu o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - projektodawca stanął na stanowisku, że "w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą samodzielnie, ustalenie momentu rozpoczęcia działalności nie stwarza problemu, jednakże ustalenie momentu objęcia ubezpieczeniami wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej stwarza trudności. Wątpliwości wynikają z rozbieżności dat pomiędzy byciem wspólnikiem a rozpoczęciem działalności gospodarczej. Konsekwencją tego jest próba unikania przez niektórych wspólników opłacania składek na ubezpieczenia społeczne".

Dalej podkreślono, że "propozycja zmiany jest zgodna z linią orzeczniczą Sądu Najwyższego oraz z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego (wyrok z dnia 25 września 2014 r., sygn. akt SK 4/12)"

W ocenie Sądu Okręgowego, jak wynika wprost z powyższego, wskazana zmiana, która weszła w życie 18 września 2021 r., nie miała na celu zmiany obowiązujących przepisów, których treść dla ustawodawcy była jasna, a jedynie ich doprecyzowania, gdyż - ze względu na dotychczasowy zapis - powodowała wątpliwości interpretacyjne. Celem tej zmiany stało się jednoznaczne doprecyzowanie przepisu tak, żeby zakończyć próby unikania przez niektórych wspólników opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.

Każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych, w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 10, z zastrzeżeniem ust. 2, należy do tych osób (art. 36 ust. 1, ust. 3, ust. 4 powołanej ustawy).

Na podstawie zaś art. 66 ust. 1 pkt. lc ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004 roku (tekst jednolity Dz. U. z 2024 rok poz. 146) osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Przy tym, na podstawie art. 5 pkt 21 ww. ustawy, użyte w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych określenie osoby prowadzącej działalność pozarolniczą, oznacza osobę, o której mowa w art. 8 ust. 6 ustawy systemowej. W konsekwencji, art. 5 pkt 21 ustawy o świadczeniach wyraźnie odsyła do ustawy systemowej w zakresie pojęcia osoby prowadzącej działalność pozarolniczą, które precyzuje - jako przepis szczególny - art. 8 ust. 6 ustawy systemowej. Samo pojęcie "prowadzenia działalności pozarolniczej" nie zostało zdefiniowane w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej. Treść normatywną powołanego przepisu uzupełnia art. 8 ust. 6 tej ustawy, w którym określono podmioty i wymieniono warunki, na których podmioty te podlegają ubezpieczeniom społecznym. Przepis art. 8 ust. 6 ustawy systemowej definiuje osobę prowadzącą pozarolniczą działalność w zakresie zarówno ubezpieczeń społecznych, jak i ubezpieczenia zdrowotnego, co wyraźnie wynika z jego treści. Jako dwie odrębne podstawy uznania danej osoby za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się: w pkt 1) osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych oraz w pkt 4) m.in. wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. W konsekwencji, wspólnicy spółki jawnej, komandytowej, partnerskiej i wspólnicy jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, stosownie do treści art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, jako osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które prowadzą działalność pozarolniczą.

Zgodnie z art. 81 ust. 2 w/w ustawy ( w brzmieniu obowiązującym według t.j. Dz.U.2016.1793) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt. 1 litera "c" stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego włącznie z wypłatami z zysku, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 01 stycznia do 31 grudnia danego roku i jest miesięczna i niepodzielna. Powołany przepis stosuje się do składek należnych za okres od dnia 1 marca 2009 r.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna, oraz zgodnie z art.69 ust 1 ustawy, obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniach społecznych.

Na podstawie ustawy z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2105) od 1.01.2022 r. składka na ubezpieczenie zdrowotna jest uzależniona od formy opodatkowania.

Zgodnie z art. 79, art. 81 ust. 2 za ustawy z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2024 ., poz. 146) podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla osób prowadzących działalność gospodarczą, które nie osiągnęły przychodów kwalifikowanych dla celów podatkowych jako przychodu z działalności gospodarczej jest kwota 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego włącznie z wypłatami z zysku. Stopa procentowa składki wynosi 9%.

Zgodnie z art. 82 ust. 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2021 r. (według t.j. Dz.U.2021.1285) jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednego z rodzajów działalności określonych w ust. 5, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności, z zastrzeżeniem ust. 4.

Natomiast wg art. 82 ust. 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej w brzmieniu obowiązującym od 1.01.2022 r. jeżeli ubezpieczony, o którym mowa w art. 81 ust. 2za, uzyskuje przychody z więcej niż jednego z rodzajów działalności określonych w ust. 5, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności, z zastrzeżeniem ust. 4.

Jak postanowiono w art. 87 ust. 1 w/w ustawy, osoby i jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 80 ust. 2, art. 84, art. 85 i art. 86, są obowiązane, bez uprzedniego wezwania, opłacić i rozliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne za każdy miesiąc kalendarzowy w trybie i na zasadach oraz w terminie przewidzianych dla składek na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli do tych osób i jednostek nie stosuje się przepisów o ubezpieczeniu społecznym - w terminie do 15. dnia następnego miesiąca.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie okazało się ustalenie, czy wnioskodawca prowadzący indywidualną pozarolniczą działalność gospodarczą i będący jednocześnie wspólnikiem wskazanych w zaskarżonej decyzji spółek osobowych, tj. spółek komandytowych i spółki jawnej - winien rozliczać składki na ubezpieczenie zdrowotne od podstaw wymiaru wskazanych w treści tej decyzji. Odwołujący się twierdził, iż taki obowiązek nie istnieje powołując się na to, że spółki osobowe, których był wspólnikiem nie prowadziły działalności gospodarczej w okresie objętym sporną decyzją i nie uzyskiwały przychodu.

Odnosząc się do powyższego, w pierwszej kolejności zauważyć należy, iż obowiązek ubezpieczenia wspólnika spółki osobowej powiązany jest jedynie z posiadaniem przez niego takiego statusu prawnego, a nie z prowadzeniem działalności gospodarczej (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 11 września 2013 roku, sygn. akt II UK 36/13, Legalis nr 830688; z dnia 3 sierpnia 2011 roku, sygn. akt I UK 8/11, Legalis nr 458996; z dnia 9 czerwca 2010 roku, sygn. akt II UK 33/10, Legalis nr 317011; z dnia 12 lipca 2017 roku, sygn. akt II UK 295/16, Legalis nr 1668835).

Na uwagę zasługuje okoliczność, iż w badanych okresach, których dotyczy zaskarżona decyzja, każda ze spółek osobowych, której wspólnikiem był wnioskodawca pozostawała w obrocie gospodarczym, nie została wykreślona z rejestru, ani nie zawiesiła działalności gospodarczej - a te okresy, w których dana spółka zawiesiła działalność ZUS uwzględnił w zaskarżonej decyzji. Nieistotne jest przy tym to, że dana spółka osobowa po zarejestrowaniu jej w KRS żadnej działalności nie podejmowała.

Odnośnie bowiem do samej pozarolniczej działalności jako - wspólnego dla wszystkich podmiotów wymienionych w art. 8 ust. 6 ustawy systemowej - tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznych trzeba zauważyć, że legalna definicja pojęcia działalności gospodarczej została pierwotnie zawarta w art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 2168 z późn. zm.). Pod pojęciem działalności gospodarczej rozumiano zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. W obecnym stanie prawnym - mającym zastosowanie także do spornego w niniejszym postępowaniu okresu - definicję działalności gospodarczej zawiera art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646 z późn. zm.). Zgodnie z tym ostatnim przepisem, działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. W obu definicjach nacisk położony jest na zorganizowany i zarobkowy charakter, ciągłość i profesjonalizm.

Z powyższego wynika, że ustawa systemowa nawiązuje do definicji działalności gospodarczej tylko w art. 8 ust. 6 pkt 1, a w pozostałych punktach tego przepisu odnosi się do osób prowadzących działalność w różnych formach organizacyjno-prawnych, z których nie wszystkie wykonują działalność gospodarczą sensu stricto. Także nie wszyscy przedsiębiorcy są podmiotami ubezpieczenia z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, gdyż ubezpieczeniem społecznym objęte są wyłącznie osoby fizyczne, co wyłącza osoby prawne i jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonujące we własnym imieniu działalność gospodarczą. O objęciu ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi wspólników spółek osobowych: spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej tworzonych na podstawie Kodeksu spółek handlowych - oraz wspólników jednej tylko ze spółek kapitałowych, tj. jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, o których stanowi art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej, decyduje zatem prowadzenie przez nich działalności pozarolniczej, której zakres pojęciowy nie pokrywa się ściśle z powyższymi definicjami działalności gospodarczej (szeroko o powyższym - uzasadnienie wyroku SN z 3 marca 2020 r., II UK 295/18. Tezy wskazanego wyroku jasno wskazują, że wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega ubezpieczeniom społecznym, choćby spółka nie prowadziła działalności gospodarczej (art. 8 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 266 z późn. zm.), a z treści art. 8 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 u.s.u.s. wynika, że dla potrzeb podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym wspólnik spółki komandytowej uważany jest za osobę prowadzącą działalność pozarolniczą. Pozostawanie wspólnikiem takiej spółki stanowi zatem prowadzenie pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy.)

W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością objęty jest obowiązkiem ubezpieczenia bez względu na fakt prowadzenia działalności gospodarczej, bowiem obowiązek ubezpieczenia wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powiązany jest jedynie z posiadaniem przez niego takiego statusu prawnego, nie zaś z prowadzeniem działalności gospodarczej, czy też faktycznym działaniem w imieniu spółki. O ile podleganie ubezpieczeniom społecznym osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą wiąże się nierozerwalnie z faktycznym jej prowadzeniem, to posiadanie statusu wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, już od momentu wpisu do KRS, rodzi obowiązek ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Natomiast okoliczność, że osoba taka nie uzyskiwała żadnych przychodów w związku z byciem wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, może zostać wzięta pod uwagę przez właściwy organ jedynie w postępowaniu dotyczącym naliczenia i pobrania składek. Podleganie obowiązkowi ubezpieczenia jest bowiem odrębną kwestią od tego, czy dana osoba z tego tytułu jest obowiązana opłacać składkę na owe ubezpieczenia (wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 11 stycznia 2019 r., (...); LEX nr 2608385; z dnia 11 grudnia 2018 r., (...); LEX nr 26050680; z dnia 1 kwietnia 2014 r., (...) 263/13, LEX nr 1575469 oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 29 lutego 2016 r., (...) SA/Wa (...), LEX nr 2043939 i z dnia 29 lutego 2016 r., (...) SA/Wa (...), LEX nr 2043939; z dnia 26 lipca 2017 r., (...)).

Taki też pogląd wyrażany jest w stosunku do wspólników spółek osobowych (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 19 kwietnia 2017 r., (...) SA/Wa (...); LEX nr 2301490; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 15 lipca 2016 r., III AUa 425/16; LEX nr 2123029).

Przedstawiony wyżej kierunek wykładni znajduje potwierdzenie w zmienionej z dniem 20 września 2008 r. treści art. 13 ust. 4 ustawy systemowej, zgodnie z którym obowiązkowi ubezpieczeniowemu nie podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność (w tym wspólnicy spółki komandytowej) w okresie, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Podstawę takiego zawieszenia stanowi art. 14a ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w myśl którego wykonywanie działalności gospodarczej może zawiesić przedsiębiorca. (...) spółki komandytowej nie są przedsiębiorcami, a więc zawiesić działalność gospodarczą może jedynie spółka. Zawieszenie działalności przez spółkę wywołuje jednakże skutek także wobec wszystkich jej wspólników w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym. W okresie zawieszenia działalności przez spółkę jej wspólników nie można bowiem uznać za osoby prowadzące pozarolniczą działalność przez pozostawanie wspólnikami spółki prowadzącej (wykonującej) działalność gospodarczą.

W przypadku osób przystępujących do już istniejących spółek osobowych, orzecznictwo Sądu Najwyższego stoi na stanowisku, że komandytariusz przystępujący w formie aktu notarialnego do zarejestrowanej spółki komandytowej, która prowadzi działalność pozarolniczą, podlega od dnia tego przystąpienia (a nie od dnia jego zarejestrowania w Krajowym Rejestrze Sądowym) obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej przez spółkę działalności pozarolniczej, chyba że podlega już innemu obligatoryjnemu tytułowi ubezpieczeń społecznych (art. 8 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z o systemie ubezpieczeń społecznych). Zatem data podpisania aktu notarialnego o przystąpieniu do spółki komandytowej jest terminem, od którego należy opłacać obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 18 kwietnia 2013 r., II UK 227/12; OSNP 2014 Nr 7, poz. 103; z dnia 7 stycznia 2013 r., II UK 144/12; LEX nr 1281321; z dnia 7 grudnia 2012 r., II UK 121/12,OSNP 2013 nr 23 - 24, poz. 281; z dnia 7 grudnia 2012 r., II UK 119/12, LEX nr 1619631; z dnia 7 grudnia 2012 r., II UK 121/12, OSNP 2013 nr 23 - 24, poz. 281; z dnia 23 października 2012 r., II UK 75/12, LEX nr 1619682; z dnia 7 marca 2012 r., II UK 18/12, OSNP 2013 nr 5 - 6, poz. 60).

W odniesieniu do wymienionych w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej spółek osobowych, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 września 2010 r., II UK 82/10 (OSNP 2012 nr 1 - 2, poz. 21) stwierdził, że obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlega każda osoba fizyczna będąca wspólnikiem spółki komandytowej zawiązanej w celu prowadzenia działalności gospodarczej i prowadzącej taką działalność (art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 i w związku z art. 13 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy zauważył, że o ile do dnia 31 grudnia 2002 r. wspólnicy spółek osobowych traktowani byli dla potrzeb podlegania ubezpieczeniom społecznym, jak osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej, to od dnia 1 stycznia 2003 r. nie mogą już być tak traktowani, ponieważ z tego kręgu zostali wyłączeni przez wyraźne uznanie ich za osoby prowadzące pozarolniczą działalność (art. 8 ust. 6 pkt 4), ale niebędące osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą. Pozostaje to w ścisłym związku z uregulowaniami Kodeksu spółek handlowych, zgodnie z którymi spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona (art. 102), spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana (art. 8 § 1) i prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą (art. 8 § 2).

Z treści art. 8 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej wynika, że dla potrzeb podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym wspólnik spółki komandytowej uważany jest za osobę prowadzącą działalność pozarolniczą. Pozostawanie wspólnikiem takiej spółki stanowi zatem prowadzenie pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 4 ustawy. W rezultacie, skoro zgodnie z art. 102 k.s.h. spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie pod własną firmą przedsiębiorstwa (zorganizowanego zespołu składników niematerialnych i materialnych przeznaczonego do prowadzenia działalności gospodarczej - art. 55 ¹ k.c.), to obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlega każdy będący osobą fizyczną wspólnik spółki komandytowej zawiązanej w celu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej i prowadzącej taką działalność. Z tego względu wykonywanie pozarolniczej działalności, o którym stanowi art. 13 ust. 4 ustawy systemowej, to nic innego jak posiadanie statusu wspólnika spółki komandytowej prowadzącej działalność gospodarczą. Podleganie przez wspólnika takiej spółki obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności pozarolniczej do dnia zaprzestania jej wykonywania należy zatem odnosić do okresu posiadania statusu wspólnika w spółce prowadzącej (wykonującej) działalność gospodarczą, a nie do faktycznego uczestniczenia w działalności przedsiębiorstwa. W rezultacie status komandytariusza wyznaczony treścią stosunku prawnego danej spółki komandytowej (art. 120 i następne k.s.h.) nie ma znaczenia dla powstania obowiązku ubezpieczeniowego, gdyż podleganie temu obowiązkowi nie zależy od stosunków zachodzących pomiędzy wspólnikami takiej spółki, ale wyłącznie od pozostawania jej wspólnikami. Prowadzenie pozarolniczej działalności między innymi przez pozostawanie wspólnikiem spółki komandytowej wywołuje skutek w postaci podlegania ubezpieczeniom społecznym. Skutek ten powstaje z mocy prawa i trwa przez cały czas istnienia przesłanek określonych w art. 13 pkt 4 ustawy systemowej, niezależnie od woli wspólników i ukształtowania przez nich stosunków wewnętrznych spółki.

Ponadto Sąd Okręgowy zważył, że Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 21.09.2023 r., (...) 180/23, (Legalis nr 2990773), wyjaśnił, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że o ile do dnia 31 grudnia 2002 r. wspólnicy spółek osobowych traktowani byli dla potrzeb podlegania ubezpieczeniom społecznym, jak osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy systemowej, to od dnia 1 stycznia 2003 r. nie mogą już być tak traktowani, ponieważ z tego kręgu zostali wyłączeni przez wyraźne uznanie ich za osoby prowadzące pozarolniczą działalność (art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy), ale niebędące osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą. Inaczej mówiąc, członkostwo w spółce jawnej nie jest prowadzeniem działalności gospodarczej, a jej wspólnicy nie podlegają ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia takiej działalności, jak to ma miejsce w przypadku wspólników spółki cywilnej, będących przedsiębiorcami w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej (por. np. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2006 r., I UZP 4/05, OSNP 2006 nr 19-20, poz. 304 i przytoczone tam orzeczenia; wyrok Sądu Najwyższy z dnia 13 września 2010 r., II UK 82/10, OSNP 2012 nr 1 - 2, poz. 21). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 marca 2020 r., II UK 295/18, OSNP 2021 nr 4, poz. 43 (wydanym pod rządami art. 13 pkt 4 sprzed nowelizacji) przyjął, że wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega ubezpieczeniom społecznym, choćby spółka nie prowadziła działalności gospodarczej (art. 8 ust. 6 pkt 4 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej). Wskazał, że ustawa ta nawiązuje do definicji działalności gospodarczej tylko w art. 8 ust. 6 pkt 1, a w pozostałych punktach tego przepisu odnosi się do osób prowadzących działalność w różnych formach organizacyjno-prawnych, z których nie wszystkie wykonują działalność gospodarczą sensu stricto. Także nie wszyscy przedsiębiorcy są podmiotami ubezpieczenia z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, gdyż ubezpieczeniem społecznym objęte są wyłącznie osoby fizyczne, co wyłącza osoby prawne i jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonujące we własnym imieniu działalność gospodarczą. O objęciu ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi wspólników spółek osobowych: spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej tworzonych na podstawie Kodeksu spółek handlowych - oraz wspólników jednej tylko ze spółek kapitałowych, to jest jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, o których stanowi art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej, decyduje zatem prowadzenie przez nich działalności pozarolniczej, której zakres pojęciowy nie pokrywa się ściśle z definicjami działalności gospodarczej. Jedyny wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na podstawie tytułu określonego w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej. Z treści tego przepisu wynika, że samo posiadanie statusu wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje o podleganiu przez niego ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej (zob. również wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2021 r., I USKP 1/21, OSNP 2021 nr 12, poz. 136). Ponieważ ubezpieczeniowy status wszystkich wspólników spółek, w tym wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej i spółki komandytowej, regulują te same przepisy, nie ma wątpliwości, że przywołane stanowisko jest również adekwatne w odniesieniu do wspólników spółki jawnej oraz wspólników spółki komandytowej - tym bardziej, że wynika ono wprost z brzmienia art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej. Stanowisko to znalazło potwierdzenie w także postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 12 sierpnia 2020 r., I UK 337/19, LEX nr 3054462.

Jak wynika wprost z przytoczonego powyższej orzecznictwa w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym, jednakowo traktuje zarówno wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i wspólników spółek osobowych, tj. wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. A zatem wszystkie orzeczenia dotyczące, którejkolwiek z tych osób znajdują też zastosowanie do pozostałych kategorii, w tym do wspólnika spółki komandytowej i do wspólnika spółki jawnej.

Reasumując należy stwierdzić, że w orzecznictwie ostatecznie ukształtował się pogląd, że wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a tym samym także wspólnik spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej - podlega ubezpieczeniom społecznym nawet wówczas, gdy spółka nie prowadzi działalności gospodarczej. Sam fakt pozostawania wspólnikiem należy traktować jako prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej. Wykonywanie tej działalności polega więc nie na prowadzeniu działalności przez spółkę, ale jedynie na posiadaniu statusu wspólnika. Transponując to na brzmienie art. 13 pkt 4 ustawy systemowej, wedle którego osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, wspólnicy spółek wymienionych w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od dnia nabycia statusu wspólnika do dnia utraty tego statusu. Tak długo jak ten status istnieje tak długo wspólnik podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 marca 2020 r. II UK 295/18; także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2012 r. II UK 121/12; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 marca 2019 r. III AUa 2348/18; także wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 stycznia 2019 r. (...)).

Na takim stanowisku stanął również Sąd Najwyższy w jednym z najnowszych wyroków dotyczących spornej materii tj. w wyroku z dnia 10 czerwca 2021 r., ( (...) 42/21, LEX nr 3302380) stwierdzając, że jedyny wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na podstawie tytułu określonego w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej. Z treści tego przepisu wynika, że samo posiadanie statusu wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje o podleganiu przez niego ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej. W tym stanie prawnym irrelewantna jest okoliczność, czy spółka prowadziła działalność gospodarczą.

Należy również wskazać, iż w postanowieniu z dnia 6 lipca 2021 r. w sprawie I (...) 212/21, Sąd Najwyższy wyjaśnił, że zagadnienie obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym przez jednoosobowych wspólników spółek z ograniczoną odpowiedzialnością zostało przeanalizowane w orzeczeniach Sądu Najwyższego jak chociażby w wyroku Sądu Najwyższego z 12 lipca 2017 r. wydanego w sprawie II UK 295/16, w którym stwierdzono m.in., że jedyny wspólnik sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na podstawie tytułu wynikającego z art. 8 ust. 6 pkt 4 u.s.u.s. Z treści tego przepisu wynika, że samo posiadanie statusu wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje o podleganiu przez niego ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej (art. 6 ust. 1 pkt 5 u.s.u.s.) - LEX nr 2347776.

Przedmiotowe zagadnienie było również przedmiotem analizy sądów administracyjnych. W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 stycznia 2019 r. wydanego w sprawie II GSK 4767/16 stwierdza się, wręcz, że wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. objęty jest obowiązkiem ubezpieczenia bez względu na fakt prowadzenia działalności gospodarczej, bowiem obowiązek ubezpieczenia wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. powiązany jest jedynie z posiadaniem przez niego takiego statusu prawnego, nie zaś z prowadzeniem działalności gospodarczej czy faktycznym działaniem w imieniu spółki. O ile podleganie ubezpieczeniom społecznym osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą wiąże się nierozerwalnie z faktycznym jej prowadzeniem, to posiadanie statusu wspólnika spółki z o.o., już od momentu wpisu do KRS, rodzi obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego (LEX nr 2608385). Identycznie Naczelny Sąd Administracyjny wypowiedział się w wyroku z 26 lipca 2017 r. w sprawie II GSK 3136/15 (LEX nr 2348874).

Mając na uwadze wszystkie poczynione powyżej rozważania prawne Sąd Okręgowy w efekcie przyjął, że wspólnik spółki jawnej oraz wspólnik spółki komandytowej podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od dnia uzyskania statusu wspólnika do dnia utraty takiego statusu. Zdaniem Sądu Okręgowego wpis spółki jawnej i spółek komandytowych do KRS oraz brak ich wykreślenia w badanym okresie objętym zaskarżoną decyzją (mimo nieprowadzenia działalności gospodarczej przez wspólników) stanowi samodzielną podstawę podlegania ubezpieczeniom społecznym przez wspólników takich spółek osobowych, co wynika wprost z jednoznacznego brzmienia stosownych przepisów. Co istotne, okresy zawieszenia działalności tych spółek zostały przez organ rentowy uwzględnione.

Końcowo należy podkreślić, iż zaskarżona decyzja w swojej treści wymieniała podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia zdrowotne z tytułu posiadania statusu osoby prowadzącej indywidualną działalność gospodarczą oraz z tytułu posiadania statusu wspólnika wymienionych w tej decyzji spółek osobowych. W rozpoznawanym przypadku brak było jakiegokolwiek materiału dowodowego, który pozwalałby na zanegowanie ustalonej przez ZUS wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne wnioskodawcy. Okoliczności, na które powoływał się skarżący tj. brak poczynienia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych stosownych ustaleń w zakresie wysokości przychodu uzyskanego przez ubezpieczonego z tytułu bycia wspólnikiem spółek osobowych, o których mowa w decyzji - nie miały znaczenia dla wydania merytorycznego rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, biorąc pod uwagę powołane w treści niniejszego uzasadnienia orzecznictwo oraz stosowne regulacje prawne. Tym samym organ rentowy był uprawniony do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne wnioskodawcy przy uwzględnieniu, iż powód prowadził indywidualną pozarolniczą działalność gospodarczą i pozostawał jednocześnie wspólnikiem wskazanych w decyzji spółek osobowych w okresie objętym tą decyzją. Należy podnieść, że powód był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika i nie zakwestionował skutecznie ustalonych w zaskarżonej decyzji podstaw wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, a tym samym nie udowodnił by ZUS źle wyliczył sporne podstawy wymiaru składek. Nadto raz jeszcze należy podkreślić, że sporna decyzja nie dotyczy zadłużenia składkowego wnioskodawcy, lecz ustala jedynie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne powoda z tytułu prowadzonej przez niego indywidualnej działalności gospodarczej oraz posiadania statusu wspólnika wskazanych w spornej decyzji spółek osobowych – wobec czego zastrzeżenia zgłaszane przez pełnomocnika powoda co do braku możliwości ustalenia wysokości zadłużenia składkowego wnioskodawcy nie miały żadnego znaczenia dla sprawy.

Podsumowując – zaskarżona decyzja jest zgodna z prawem, gdyż w przypadku działalności gospodarczej polegającej na byciu wspólnikiem spółki osobowej dla powstania obowiązku ubezpieczenia i zapłaty składki znaczenie ma nabycie statusu wspólnika takiej spółki, a ustanie tych obowiązków następuje z momentem utraty statusu wspólnika. Nie ma przy tym znaczenia prowadzenie działalności przez spółkę osobową oraz uzyskiwanie przez nią przychodów.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy w punkcie 1 sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, jako bezzasadne.

O kosztach procesu, mając na uwadze zgłoszone żądanie, orzeczono w punkcie 2 sentencji wyroku na podstawie art. 98 § 1, 1 [1], 3k.p.c. zasądzając od wnioskodawcy na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł., jako strony wygrywającej niniejsze postępowanie, kwotę 180,00 zł – ustaloną zgodnie z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 265), razem z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.