Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 kwietnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił I. K. prawa do ponownego przeliczenia emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż wnioskodawczyni wykazała wysokość wynagrodzeń za lata 1976-1989, natomiast za okresy zatrudnienia, za które zarobki nie zostały udokumentowane, przyjęto kwoty minimalnego wynagrodzenia w jednostkach gospodarki uspołecznionej. /decyzja – k. 34-34 odw. plik IV akt ZUS/

W dniu 19 maja 2016 roku I. K. odwołąla się od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez uwzględnienie wynagrodzenia za okres od 1 sierpnia 1972 roku do 31 grudnia 1975 roku jakie otrzymywała w czasie zatrudnienia w Zakładzie (...) wykonując pracę w pełnym wymiarze czasu pracy - od poniedziałku do piątku po 8 godzin dziennie oraz w soboty po 6 godzin. /odwołanie - k. 2/

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 1 czerwca 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, iż brak jest informacji ile faktycznie godzin wnioskodawczyni przepracowała z daną stawką wynagrodzenia. /odpowiedź na odwołanie - k. 4-4 odw./

W toku procesu wnioskodawczyni poparła odwołanie, wnosząc o zmianę decyzji zgodnie z hipotetycznym wyliczeniem dokonanym przez organ rentowy. Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania. /stanowiska 00:00:38 - 00:03:21 – płyta CD k. 23, protokół rozprawy k. 26-27/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

I. K. urodziła się w dniu (...). /bezsporne/

W okresie od 1 sierpnia 1972 roku do 31 maja 1989 roku I. K. była zatrudniona w Zakładach (...) sp. z o.o. w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy, ostatnio na stanowisku montera. W trakcie tego zatrudnienia w okresie od 4 maja 1983 roku do 31 grudnia 1984 roku wnioskodawczyni korzystała urlopu wychowawczego. /świadectwo pracy – k. 5 – 5 odw. akt ZUS plik I, k. 11-12/

W zaświadczeniach o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawionym na druku Rp-7 w dniu 14 stycznia 2004 r. Zakłady (...) sp. z o.o. w Ł. poświadczyły zarobki wnioskodawczyni za lata 1976-1989. W zaświadczeniach wskazano, że zostały wystawione na podstawie kartoteki placowej. / zaświadczenia k. 7-8 odw. akt ZUS plik I/.

W okresie zatrudnienia wnioskodawczyni w Zakładach (...) sp. z o.o. w Ł. przypadającym przed rokiem 1976 jej wynagrodzenie określone stawką godzinową wynosiło:

- od 2 listopada 1972 r. na stanowisku tokarza w wydziale liczników oddział mechaniczny – 7,90 zł za godzinę;

- od 1 marca 1973 r. na stanowisku wydawcy – wagowy na wydziale obróbki mechanicznej – 8 zł za godzinę oraz premia regulaminowa;

- od 17 października 1973 r. na stanowisku rolerownika w wydziale obróbki mechanicznej – 9,60 zł za godzinę;

- od 1 stycznia 1974 r. na stanowisku polerowacza – 11,50 zł za godzinę oraz premia regulaminowa;

- od 17 czerwca 1974 r. na stanowisku tłoczarza w wydziale rozkroju – 11,50 zł za godzinę plus premia regulaminowa;

- od 2 grudnia 1974 r. na stanowisku montera w wydziale szybkościomierza – 11,50 zł za godzinę.

/ angaże k. 31-33 akt ZUS plik IV/

W okresie pracy w powyższym zakładzie pracy wnioskodawczyni świadczyła pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. W spornym okresie pracowała od poniedziałku do piątku po 8 godzin dziennie oraz w soboty po 6 godzin, początkowo na dwie zmiany a na podzespołach na jedną zmianę. W spornym okresie wszystkie soboty były pracujące. Wnioskodawczyni pracowała w akordzie. Jej wynagrodzenie było obliczane na podstawie stawki godzinowej wskazanej w umowie o pracę, angażach /zeznania świadka B. Z. k. 26 odw., zeznania wnioskodawczyni k. 27/

Decyzją z dnia 18 maja 2004 roku ubezpieczonej ustalono wysokość emerytury dla potrzeb świadczenia przedemerytalnego. Do obliczenia jego wysokości przyjęto wynagrodzenie z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych, tj. 1976-1982, 1985-1989, 1991, 1995-1996, 1998-1999, 2001-2003, ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru świadczenia na poziomie 70,82%. Decyzją tą uznano, że wnioskodawczyni udowodniła osiągane zarobki w okresie od 1976-1983 oraz 1985-2003. /decyzja k. 45 akt ZUS plik I, obliczanie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru ubezpieczonego – k. 43 akt ZUS plik I/

W dniu 8 września 2008 roku ubezpieczona złożyła wniosek o emeryturę. /wniosek - k. 1-5 plik II akt ZUS/

Decyzją ZUS z dnia 3 grudnia 2008 roku przyznano wnioskodawczyni prawo do emerytury od dnia 4 października 2008 roku, tj. od osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego, ustalając wskaźnik wysokości podstawy wymiaru tego świadczenia na poziomie 70,82 % - obliczony z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych, tj. lat 1976-1982, 1985-1989, 1991, 1995-1996, 1998- 1999, 2001-2003. Do obliczenia wysokości emerytury przyjęto aktualną kwotę bazową. Decyzją tą uznano, że wnioskodawczyni udowodniła osiągane zarobki w okresie od 1976-1983 oraz 1985-2007. /decyzja k. 72 -72 odw. akt ZUS plik II, obliczanie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru ubezpieczonego – k. 70 akt ZUS plik II/

W dniu 17 września 2013 roku wnioskodawczyni złożyła wniosek o przeliczenie pobieranej emerytury poprzez przyjęcie w miejsce nieudokumentowanych zarobków minimalnego wynagrodzenia w jednostkach gospodarki uspołecznionej. /wniosek - k. 95 plik II akt ZUS/

Decyzją ZUS z dnia 4 października 2013 roku przeliczono emeryturę wnioskodawczyni od 1 września 2013 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury wyniósł 71,99% i został obliczony z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych, tj. lat 1973, 1976-1982,1985-1991, 1995-1996, 1998, 2001-2002. /decyzja k. 100-101 akt ZUS plik II, obliczanie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru ubezpieczonego – k. 99 akt ZUS plik II/

W dniu 27 stycznia 2014 roku wnioskodawczyni złożyła wniosek o przyznanie emerytury po ukończeniu 60 roku życia. /wniosek - k. 1-4 odw. plik IV akt ZUS/

Decyzją z dnia 4 lutego 2014 roku przyznano wnioskodawczyni emeryturę na podstawie art.24 w zw. z art.26 ustawy emerytalnej (tj. obliczoną według nowych zasad) od dnia 4 lutego 2014 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego i jednocześnie zawieszono jej wypłatę, gdyż okazała się świadczeniem mniej korzystnym od dotychczas pobieranego. /decyzja k. 27-30 akt ZUS plik IV, obliczanie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru ubezpieczonego – k. 99 akt ZUS plik II/

W dniu 4 kwietnia 2016 roku skarżąca złożyła wniosek o ponowne przeliczenie pobieranej emerytury na podstawie angaży określających stawkę godzinową za okres zatrudnienia od 2 listopada 1972 roku do 1 sierpnia 1976 roku w Zakładach (...). /wniosek - k. 29-30 odw. plik IV akt ZUS/

Przy przyjęciu za lata 1972-1975 wynagrodzenia wyliczonego ze stawki godzinowej wskazanej w wymienionych wyżej angażach i obowiązującego w tym czasie czasu 46-godzinnego tygodnia czasu pracy, to jest odpowiednio kwot: w roku 1972 – 2.954,60 zł, w roku 1973 – 19.472 zł, w roku 1974 – 26.864 zł, w roku 1975 – 26.887 zł, najkorzystniejszy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ustalony na podstawie wynagrodzeń z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, to jest lat 1973-1982, 1985-1991, 1995-1996, 2002, wyniósł 75,59 %. Emerytura przy takim wskaźniku wyniosłaby 1.706,51 zł (na podstawie art. 53 ustawy o e emeryturach rentach z FUS -dotychczas pobierana) oraz 1.370,36zł (na podstawie art. 24 w zw. z art. 26 w/w ustawy). / pismo procesowe pełnomocnika ZUS k. 18, decyzje (symulacje) k. 43-46 akt ZUS plik IV, obliczenia ZUS – akta ZUS/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanej dokumentacji, zeznań świadka i przesłuchania wnioskodawczyni – dowodów ze sobą korespondujących i logicznie się uzupełniających.

W zakresie poziomu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia Sąd oparł swe ustalenia na podstawie niekwestionowanego przez strony pod względem rachunkowym hipotetycznego wyliczenia organu rentowego

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest uzasadnione.

Na podstawie art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U z 2016 r. poz. 887 z późn. zm.) wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1)  z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2)  z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3)  z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty,

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

W myśl ust.2 wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

Przepis art.15 ust. 1 stanowi, iż podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust.6 i art.176.

W myśl art.15 ust.6 na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z art.15 ust.2a jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Jak stanowi art.15 ust.4 ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3,
w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach,
z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%, jednakże przy ponownym przeliczeniu wysokości emerytury należy mieć na względzie,
iż zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy uwzględnia się kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia
7 maja 2003 roku sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237 poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana tu regulacja, wyrażona także w poprzednio obowiązującym rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10 poz. 49 ze zm.) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak, aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z 25.07.1997 r. - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324 a także Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrok z dnia 4.03.1997 r. - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, Sąd Apelacyjny w Rzeszowie z dnia 27.06.1995 - III Aur 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sąd Apelacyjny w Białymstoku III Aur 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Należy podkreślić, iż Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi,
co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane i ich dopuszczenie za celowe.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawczyni zażądała uwzględnienia, przy ustalaniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury, wynagrodzeń jakie otrzymywała w spornym okresie zatrudnienia poprzez przeliczenie stawki godzinowej wynikającej z angaży ze spornego okresu zatrudnienia przez ilość godzin pracy w miesiącu przypadającą w tym okresie na pełen etat zatrudnienia.

W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, oprócz niespornych kwot wynagrodzenia wnioskodawczyni należy uwzględnić, w odniesieniu do niebudzącego żadnych wątpliwości jej zatrudnienia na pełen etat w spornym okresie, kwoty zarobków wynikające z żądanego przeliczenia ilości godzin przez stawkę godzinową wynagrodzenia.

Wnioskodawczyni udowodniła wysokość tej stawki oraz fakt wykonywania pracy w spornym okresie w pełnym wymiarze czasu pracy. Fakty te znajdują potwierdzenie w przeprowadzonych dowodach.

Mając powyższe okoliczności na względzie Sąd zobowiązał organ rentowy do wskazania wysokości emerytury wnioskodawczyni w najkorzystniejszym wariancie, przy przyjęciu żądanego przeliczenia. W ocenie Sądu takie wyliczenia pozwala ustalić taką wysokość wynagrodzenia, jaką wnioskodawczyni w spornym okresie niewątpliwie otrzymywała.

Organ rentowy dokonał stosownego wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru oraz wysokości emerytury, wskazując, że korzystniejsze pozostaje przeliczenie dotychczas pobieranego przez I. K. świadczenia – ustalonego na podstawie starych zasad na mocy decyzji z dnia 3 grudnia 2008 roku. Strony nie kwestionowały dokonanych wyliczeń. Tak wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury skarżącej wyniósł 75,59 % i jest korzystniejszy od dotychczasowego (71,99 %).

Z tych względów Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przeliczył świadczenie wypłacane wnioskodawczyni, ustalone na mocy decyzji z dnia 3 grudnia 2008 roku, jako korzystniejsze.

O dacie przeliczenia emerytury Sąd orzekł na podstawie art.129 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.