Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29.05.2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. stwierdził, iż D. S. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu oraz wypadkowemu w okresie od 1.02.2022 r. do 31.12.2022 r. i podstawa wymiaru składek we wskazanym okresie na ubezpieczenia emerytalne i rentowe , ubezpieczenie wypadkowe, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy wynosi za każdy miesiąc 3 553, 20 zł

Zakład ustalił podstawę wymiaru składek w wysokości 60 % przeciętnego wynagrodzenia. Przyjął, iż w przypadku ubezpieczonej nie ma zastosowania podstawa uzależniona od dochodu z działalności gospodarczej bowiem D. S. nie dokonała w terminie zawiadomienia o zmianie podstawy wymiaru składek od dnia 1.02.2022 r. Dokument (...) został przekazany przez D. S. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w dniu 11.03.2022 r. a powinien zostać przekazany do dnia 8.02.2022 r. Organ wskazał, iż niedopełnienie złożenia dokumentu zgłoszeniowego (...) w terminie 7 dni od zmiany przepisów ustawy - brak dowodów na podnoszone przez stronę złożenie tych dokumentów do wrzutomatu ZUS w dniu 7.02.2022 r. - wiąże się z brakiem możliwości zgłoszenia do ubezpieczeń kodem ubezpieczenia (...). Wskazany na przysłanym do ZUS dokumencie (...) od 1.02.2022 r. kod tytułu ubezpieczenia jest zarezerwowany zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2018 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów dla osoby dla osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą niemającą ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od przychodu.

W związku z powyższym od 1.02.2022 r. do 31.12.2022 r. obowiązującym kodem tytułu do ubezpieczeń z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej jest dla ubezpieczonej kod tytułu (...) - przeznaczony dla osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej i niemającej ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego wynagrodzenia.

/ decyzja w aktach ZUS k nienumerowane/

Odwołanie od powyższej decyzji w całości wniosła D. S. reprezentowana pełnomocnika - adwokata.

Zaskarżonej decyzji zarzuciła:

- obrazę prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i zastosowanie przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009, z późn. zm.), ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2023 poz. 735), ustawy z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym (Dz. U. z 2023 poz. 647) polegająca na bezpodstawnym uznaniu, iż odwołująca D. S. jako sobą prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowemu oraz wypadkowemu w okresie od 1 lutego 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. z podstawą wymiaru składek w tych okresach wskazaną w zaskarżonej decyzji oraz że podstawa wymiaru składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy wynosi kwoty z niej wynikające, tj. że ubezpieczona podlega w spornym okresie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z kodem tytułu ubezpieczenia (...), a nie jak wynika ze złożonych dnia 7 lutego 2022 r. deklaracji (dokumenty (...) i (...)) - wyjaśnienia biura rachunkowego obsługującego sprawy księgowej odwołującej - z kodem (...) od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależnionej od przychodu od dnia 1 lutego 2022 r.;

-błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego tj. dowodów z dokumentów i wyjaśnień odwołującej złożonych w toku postępowania wyjaśniającego przed ZUS, prowadzącą do uznania, iż od 1 lutego 2022 r. kodem tytułu obowiązkowego ubezpieczenia społecznego odwołującej jest kod (...), w sytuacji gdy prawidłowo oceniony materiał dowodowy nie daje podstaw do takich twierdzeń.

Z uwagi na powyższe skarżąca wniosła o:

- zmianę zaskarżonej decyzji poprzez wskazanie, że D. S. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega w okresie od 1 lutego 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym uzależnionym od przychodu z kodem tytułu ubezpieczenia (...), tj. że podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne odwołującej w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w okresie spornym jest uzależniona od przychodu,

- zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę w razie uchybienia terminowi płatności

/ odwołanie k. 3-5/

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, podtrzymując argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji. Odnosząc się do zarzutów odwołania zakład wskazał, że w przypadku złożenia dokumentu (...) w dniu 7 lutego 2022 r. wrzutomatu, dokument ten zostałby odebrany i dane z niego wynikające zostałby zapisane koncie płatnika. Jest mało prawdopodobne aby dokument taki został złożony i nie uwzględniony przez Zakład. Bardziej prawdopodobne jest niezłożenie tego dokumentu w terminie zachowania prawa do korzystniejszej podstawy wymiaru składek powołanie się na złożenie tego typu dokumentu do wrzutomatu. Również mało prawdopodobne jest zawieszenie programu Płatnik przez cały dzień 7 lutego 2022 roku. W przypadku wystąpienia tego typu sytuacji możliwe było złożenie dokumentu za pośrednictwem Program Płatnik w dniu następnym 8 lutego 2022 roku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. podkreślił, że ryzyko złożenia dokumentu do wrzutomatu obciąża płatnika. Dokumenty powinny być składane za pośrednictwem Programu Płatnik, gwarantującego poświadczenie złożenia dokumentów.

/odpowiedź na odwołanie – k. 7-8/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni D. S. prowadzi pozarolnicza działalność gospodarczą pod firma (...). STORE.

/ bezsporne, zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16.05.2024 00:29:46 -00:29:57 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 13.02.2024 r. 00:01:14 00:05:29, 00:47:41-00:49:41/

P. ma podpisaną umowę na prowadzenie rozliczeń podatkowych oraz rozliczeń z ZUS z biurem (...) s.c. T. S.. Wszystkimi czynnościami w ramach prowadzonej przez wnioskodawczynię działalności w kontaktach z ZUS w 2022 r. zajmowało się wskazane biuro.

/ bezsporne zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16.05.2024 00:29:46 -00:29:57 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 13.02.2024 r. 00:01:14 00:05:29,00:47:41-00:49:41, zeznania świadka T. S. protokół z rozprawy z dnia 13.02.2024 r. 00:08:18-00:47: 41 oraz protokół z rozprawy z dnia 16.05.2024 00:06:12-00:27:29/

Od 1.02.2020 r. do 31.01.2022 r. płatniczka zgłosiła się do ubezpieczeń społecznych jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

/ bezsporne zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16.05.2024 00:29:46 -00:29:57 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 13.02.2024 r. 00:01:14 00:05:29, 00:47:41-00:49:41/

Następnie ww od 1.02.2022 r. zgłosiła się do ubezpieczeń społecznych jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, dla której podstawa wymiaru składek uzależniona jest od przychodu jaki uzyskała w poprzednim roku kalendarzowym, czyli w tym przypadku w roku 2021 ZUS preferencyjny kończył się wnioskodawczyni w dniu 31.01.2022 r. WW kwalifikowała się nadal do dalszego preferencyjnego ZUS ponieważ nie przekroczyła 120 tyś przychodów za 2021 r. Zgłoszenie winno być wykonane do 31.01.2022 r.

/ zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16.05.2024 00:29:46 -00:29:57 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 13.02.2024 r. 00:01:14 00:05:29, zeznania świadka T. S. protokół z rozprawy z dnia 13.02.2024 r. 00:08:18-00:47: 41 oraz protokół z rozprawy z dnia 16.05.2024 00:06:12-00:27:29

Deklaracje (...) i (...) w tym przedmiocie z datą 7.02.2022 r., z uwagi na kłopoty wynikające z zawieszeniu systemu (...), w wersji papierowej, T. S. wrzucił do wrzutomatu w (...) Oddział w Ł. ul. (...). W konsekwencji powyższego brak jest potwierdzenia dokonania tej czynności.

/ kopia dokumentów (...) i (...) złożonych do wrzutomatu ZUS w dniu 7.02.2022 r. w aktach ZUS k. nienumerowane zeznania świadka T. S. protokół z rozprawy z dnia 13.02.2024 r. 00:08:18-00:47: 41 oraz protokół z rozprawy z dnia 16.05.2024 00:06:12-00:27:29/

Ponownie dokument zgłoszeniowy (...) od 1.02.2022 r. został przysłany do ZUS elektronicznie 11.03.2022 r. (tj. po obowiązującym terminie 7 dni od zaistnienia zmiany). Później przez półtora roku od lutego 2022 co miesiąc biuro kontynuowało wysyłkę dokumentów rozliczeniowych z kodem (...) kodem składek preferencyjnych . W systemie Płatnik nie pojawiała się informacja o błędzie krytycznym, która by to uniemożliwiała. Gdyby była sytuacja, że zgłoszenie jest do pełnego ZUS a deklaracje składane są z ZUS-em preferencyjnym system powinien to zablokować. Gdyby pierwotne zgłoszenie nie było przyjęte to przy każdej kolejnej deklaracji z kodem 0590 powinien pojawiać się błąd krytyczny. Dokumenty były przyjmowane przez ZUS jako dokumenty właściwe. Składki były przez wnioskodawczynie opłacane we wskazanej wysokości i w wymaganym terminie. W systemie nie pojawiały się żadne zaległości.

/ wydruki dokumentów przekazywanych przez płatnika do marca 2023 r. k.33-62, wydruki zrzut ekranu z systemu płatnik ubezpieczonej oraz saldo wpłat k. 65-88 zeznania świadka T. S. protokół z rozprawy z dnia 13.02.2024 r. 00:08:18-00:47: 41 oraz protokół z rozprawy z dnia 16.05.2024 00:06:12-00:27:29/

By zmienić kod podstawy ubezpieczenia najpierw musi być wprowadzony kod do ubezpieczeń w zgłoszeniu i potem jest powtarzany w (...), bez wprowadzenia kodu w zgłoszeniu nie da się przesłać (...) z takim kodem w formie elektronicznej.

/ bezsporne/

Wnioskodawczyni i obsługujące ją biuro rachunkowe, o podnoszonych brakach w złożonej do ZUS dokumentacji, dowiedzieli się z rozmowy telefonicznej z pracownikiem ZUS w lutym lub marcu 2023 r. po okresie zwolnienia lekarskiego wnioskodawczyni. ZUS poinformował wówczas, iż nie wie od jakiej podstawy wyliczyć wysokość świadczenia chorobowego z uwagi na rzekome braki w dokumentacji. Podkreślano, że deklaracja zgłoszenia do ZUS na zasadach preferencyjnych nie jest uznawana.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 16.05.2024 00:29:46 -00:29:57 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 13.02.2024 r. 00:01:14 00:05:29, 00:47:41-00:49:41 zeznania świadka T. S. protokół z rozprawy z dnia 13.02.2024 r. 00:08:18-00:47: 41 oraz protokół z rozprawy z dnia 16.05.2024 00:06:12-00:27:29/

W dniu 10.05.2023 r. na wezwanie organu po wszczęciu postepowania wyjaśniającego płatniczka przysłała do ZUS pismo z wyjaśnieniem biura rachunkowego dotyczącym nieterminowego zgłoszenia do ubezpieczeń z kodem (...) od 1.02.2022r. W piśmie biuro rachunkowe poinformowało, że: "Nie mogliśmy wysłać elektronicznie dokumentów Zgłoszeniowych w lutym 2022 ponieważ system Płatnik się zawiesił. W dniu 7.02.2022 r. wersja papierowa (...) i (...) została wrzucona do wrzutomatu w (...) Oddział w Ł. ul. (...)"

Dalej z wyjaśnień biura wynika, że dopiero przy tworzeniu deklaracji rozliczeniowej za (...) biuro zauważyło, że na koncie ubezpieczonej jako płatnika składek nie ma zgłoszenia z kodem (...). Biuro 11.03.2022 r. sporządziło i wysłało ponownie tym razem w programie Płatnik dokumenty zgłoszeniowe deklarację rozliczeniową. Następnie co miesiąc biuro kontynuowało wysyłkę dokumentów z kodem (...).

/ pismo z wyjaśnieniami w aktach ZUS k. nienumerowane zeznania świadka T. S. protokół z rozprawy z dnia 13.02.2024 r. 00:08:18-00:47: 41 oraz protokół z rozprawy z dnia 16.05.2024 00:06:12-00:27:29/

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie zgromadzonych w aktach tym aktach ZUS dokumentów które nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Czyniąc ustalenia Sąd dał wiarę zeznaniom wnioskodawczyni i powołanego w procesie świadka co do tego iż w przepisanym do tego terminie złożyła za pośrednictwem wrzutomatu deklarację (...) i (...) w wersji papierowej zgłaszającą płatniczkę do ubezpieczeń od preferencyjnej podstawy wymiaru składek, gdyż w tym zakresie zeznania ww wzajemnie ze sobą korespondowały i nie zostały skutecznie podważone przez organ rentowy. Podnieść należy, co potwierdzają przedłożone w procesie dokumenty, iż wydruki z systemu płatnik ubezpieczonej - płatnik począwszy od lutego 2022 r. konsekwentnie opłacał składki od preferencyjnej podstawy z podaniem kodu (...) system Płatnik nigdy nie kwestionował takich zgłoszeń wskazując na błąd krytyczny który winien mieć miejsce w przypadku braku przyjęcia deklaracji w formie papierowej. Wobec argumentacji podniesionej przez ZUS, że wnioskodawczyni złożyła deklarację zgłoszeniową w systemie płatnik 11.03.2022 r. co umożliwiało powyższe, wskazać należy, iż system nie uniemożliwił wnioskodawczyni złożenia takiej deklaracji sugerując błąd krytyczny co powinno mieć miejsce z racji przekroczenia terminu w sytuacji gdyby pierwotne zgłoszenie w formie papierowej nie było przyjęte. Gdyby zgłoszenie nie było przyjęte to przy kolejnej deklaracji z tym kodem też winien pojawić się błąd krytyczny a to nie miało miejsca.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych Dz.U. z 2024 r. poz. 497 t.j. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie art. 12 ust 1 cytowanej ustawy podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu.

Stosownie do treści art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1230 t.j.) za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, z wyjątkiem ust. 6a;

Z mocy art. 11 ust. 2 w/w ustawy ubezpieczeniu chorobowemu osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają dobrowolnie na swój wniosek.

Okres podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom określa przepis art. 13 pkt 4 zgodnie, z którym osoby prowadzące pozarolniczą działalność obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców;

Na podstawie art. 36 ust. 1, ust. 3 i ust. 4 cytowanej ustawy każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych, w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób prowadzących działalność gospodarczą należy do tych osób.

Art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 5a, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Z mocy art. 18a ust. 1 podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 (to jest osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą), w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30 % kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe w/w osób stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe.

W świetle art. 107 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucji rynku pracy składki na Fundusz Pracy opłaca się za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenia społeczne.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o funduszu solidarnościowym do obowiązkowych składek na Fundusz stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące obowiązkowych składek na Fundusz Pracy.

Od dnia 1 stycznia 2019 r. weszła w życie zmiana ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wprowadzona ustawą z dnia 20 lipca 2018r. o zmianie niektórych ustaw w celu obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą na mniejszą skalę (Dz. U. 2011 r. poz. 1577). Zgodnie z powyższą zmianą dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarcza spełniających warunki ustawowe, najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ustala się na zasadach określonych w art. 18c ust 1-3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą najniższą podstawę wymiaru składek ustala na dany rok kalendarzowy.

W myśl art. 18c najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o których mowa w art. 8 ust 6 pkt. 1, których roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku, uzależniona jest od tego przychodu.

Osoba, która będzie spełniać warunki ustawowe i nie będzie chciała zrezygnować z opłacania składek na nowych zasadach zobowiązana będzie złożyć odpowiednie dokumenty zgłoszeniowe z właściwym kodem tytułu ubezpieczenia w terminie 7 dni od zaistnienia zmiany.

Następnie z dniem 1.02.2020 r. weszła w życie zmiana ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wprowadzona ustawą o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o krajowej administracji skarbowej z dnia 12 grudnia 2019r. (Dz.U. z 2019r., poz. 2550).

Zgodnie z powyższą zmianą art. 18c ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych brzmi - podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonego, o którym mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, którego roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120 000 zł, uzależniona jest od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwanego "dochodem z pozarolniczej działalności gospodarczej", uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym ( Mały (...)).

Powyższa zmiana wprowadziła do art. 36 ust. 14a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych brzmienie - „o zmianie w stosunku do danych wskazanych w zgłoszeniu, o którym mowa w ust. 10, dotyczącej tytułu ubezpieczenia związanego ze sposobem obliczania podstawy wymiaru składek, o którym mowa w art. 18c ust. 1 ubezpieczony zawiadamia Zakład poprzez złożenie zgłoszenia wyrejestrowania i ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych zawierających prawidłowe dane w terminie:

1. do końca stycznia danego roku kalendarzowego, jeżeli zmiana w stosunku do danych wskazanych w zgłoszeniu następuje w styczniu danego roku, przy czym jeżeli termin ten jest krótszy niż 7 dni, ubezpieczony dokonuje zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w terminie 7 dni od zaistnienia zmiany;

2. 7 dni od zaistnienia zmiany - w pozostałych przypadkach.

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy utrzymywał, iż D. S. nie spełniła warunków wynikających z art. 36 ust. 14a pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, tj. nie przekazała w terminie 7 dni od daty zaistnienia zmiany, w tym wypadku do 08.02.2022 r. zgłoszenia dotyczącego zmiany tytułu ubezpieczenia związanego ze sposobem obliczania podstawy wymiaru składek, o której mowa w art. 18c ust. 1, tzw. Mały ZUS plus. ZUS wskazał, że jedynym powodem braku prawa do skorzystania z ulgi Mały ZUS plus przez ubezpieczoną jest przekazanie zgłoszenia po terminie. Ubezpieczona zaś utrzymywała iż warunek ten został spełniony bowiem w wymaganym do tego terminie złożyła stosowne dokumenty deklaracje (...) i (...) do wrzutomatu co organ rentowy kwestionuje mimo iż potem przejmował wszelkie deklaracje w systemie płatnik z uwzględnieniem kodu ubezpieczenia od preferencyjnej składki z kodem (...) co nie byłoby możliwe bez sygnalizacji krytycznego błędu gdyby te deklaracje faktycznie nie zostały złożone.

W ocenie Sądu w okolicznościach sprawy nie można uznać, że wnioskodawczyni nie składając deklaracji zrezygnowała z przywileju wynikającego z ulgi Mały (...).

Organ rentowy w toku postępowania prezentował stanowisko, że ubezpieczona dokonała zmiany kodu podlegania ubezpieczeniom społecznym na 0590 00 dopiero od 11 marca 2022 r., zamiast od 1 lutego 2022 r., a zatem po terminie wobec czego zrezygnowała z ulgi w opłacaniu składek. Za rezygnację ulgi uważa się niedokonanie przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą zgłoszenia z kodem tytułu ubezpieczenia 0590 00 do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego lub tylko do ubezpieczenia zdrowotnego w terminie 7 dni od zaistnienia zmiany.

W ocenie Sądu należy zwrócić uwagę na treść art. 18c ust. 10 ustawy, który stanowi, że ubezpieczony, o którym mowa w ust. 1, może zrezygnować z uprawnienia do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgodnie z niniejszym artykułem. Rezygnacja oznacza, że za miesiąc, w którym zrezygnował z uprawnienia, oraz pozostałe miesiące kalendarzowe do końca danego roku kalendarzowego ustala podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na zasadach określonych w art. 18 ust. 8.

W realiach niniejszej sprawy ubezpieczona od 1 lutego 2022 r. nie ustaliła podstawy wymiaru składek w pełnej wysokości na mocy art. 18 ust. 8 ustawy. WW jak zeznała i co potwierdził świadek jej księgowy złożyła deklarację w tym przedmiocie w terminie składając ją do wrzutomatu ZUS i konsekwentnie składała dalsze deklaracje i uiszczała składkę obliczoną od podstawy wymiaru składek ustalonej na zasadach określonych w art. 18c ustawy, czym wyraziła wolę dalszego opłacania składek w 2022 r. w ramach przysługujących ulg. Zdaniem Sądu, nie zrezygnowała więc z przywileju wynikającego z ulgi Mały (...). Ubezpieczona działała w zaufaniu do księgowego, usprawiedliwionym zresztą prowadzeniem przez księgową profesjonalnego biura rachunkowego. Nie była to więc rezygnacja z tej formy ulgi, co znajduje potwierdzenie w kolejnych deklaracjach oraz w wysokości naliczanych i opłacanych składek za okres od 1 lutego 2021 r. Ubezpieczona opłacała bowiem od tej daty składki na zasadzie art. 18c ustawy (Mały ZUS plus), do czego organ rentowy z resztą nie miał żadnych zastrzeżeń. Podnieść należy, iż system Płatnik umożliwił płatniczce złożenie ponownej deklaracji w dniu 11.03.2022 r. nie blokował tej możliwości sygnalizując błąd krytyczny z racji przekroczenia terminu i pozwalał na składanie kolejnych deklaracji rozliczeniowych (...). Za sporny okres od 1.02. 2022 r. do 31.12.2022 r. D. S. opłaciła składki w wysokości, którą powinna odprowadzić zgodnie z regułami wynikającymi z art. 18c ustawy systemowej.

Nadto jak wyjaśnił Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 19 maja 2022 r. III AUa 413/21 (L.), przepisy rozdziału 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są posiłkowe i wtórne w stosunku do przepisów rozdziału 3, ponieważ po to by można było przeprowadzić procedurę rozliczenia składek na ubezpieczenia społeczne, najpierw należy te składki ustalić. Odwracając to rozumowanie, po ustaleniu składki, jej rozliczenie zawsze i co do zasady będzie podlegało regulacjom formalnym. To oznacza, że po ustaleniu składki, wraz z obowiązkiem zapłaty, istnieje również obowiązek złożenia wymaganych prawem dokumentów, a w szczególności, co do zasady, obowiązek składania imiennych raportów miesięcznych oraz deklaracji rozliczeniowych. W myśl tych przepisów, dokumenty te podlegają korygowaniu, co jest oczywiste, ponieważ racjonalny ustawodawca nie może wykluczyć możliwości popełniania błędów. Co do zasady, w razie wykrycia przez płatnika błędu, każde rozliczenie składek będzie zatem podlegało korekcie.

Należy mieć na uwadze, że ubezpieczona dokonała zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w ramach ulgi „Mały ZUS plus” pierwotnie w formie papierowej do wrzutomatu w dniu 7.02.2022 r. a potem ponownie w formie elektronicznej w dniu 11.03.2022 r. co wprost wynika już z treści informacji jakie wnioskodawczyni przekazywała już do ZUS na etapie postępowania wyjaśniającego w dniu 3 kwietnia 2021 r. Organ rentowy nie poinformował wówczas ubezpieczonej, że zgłoszenie to zostało dokonane po terminie. Wręcz przeciwnie, system płatnik pozwalał na złożenie ponownej deklaracji i deklaracji (...) a organ rentowy przyjmował należności z tytułu składek, które ubezpieczona w okresie od 1.02.2022 r. do 31.12.2022 r. opłacała w wysokości wynikającej z ulgi tzw. „Mały ZUS plus”. Nie wskazywał, że wpłacane kwoty są nieprawidłowe a na koncie ubezpieczonej widnieje niedopłata. Dopiero po upływie półtora roku o tym jak wnioskodawczyni wystąpiła o wypłatę zasiłku chorobowego poinformował D. S. o wszczęciu z urzędu postępowania wyjaśniającego w sprawie ustalenia wysokości podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne od 2/2022 r. do 12/2022 r.

Trzeba w tym miejscu zwrócić uwagę na treść art. 9 KPA, wyrażającego zasadę udzielania informacji - organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

Należy dodać, że w orzecznictwie sądowym dopuszcza się nawet korektę uprzednio dokonanego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że błąd był niezaleny od ubezpieczonego (np. wystąpił błąd biura rachunkowego) - (por. wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z 29 grudnia 2020 r. VIII U 1320/20).

Ubezpieczona spełniała wszystkie wymagane warunki do skorzystania z ulgi ,,Mały ZUS plus”, co przyznał organ rentowy a z okoliczności sprawy wynika, iż złożyła także deklarację w tym przedmiocie w wymaganym do tego terminie.

W tym stanie rzeczy Sąd, działając na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 KPC, zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił, iż D. S., jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlegała w okresie od 1 lutego 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu , rentowym i wypadkowemu z kodem (...) przy przyjęciu podstawy wymiaru składek uzależnionych od uzyskania przychodu.

O zwrocie kosztów procesu wraz z odsetkami na rzecz odwołującej Sąd orzekł na podstawie art.98 §1 -3 k.p.c., w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2023 r., poz.1964).