Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z 12 czerwca 2023 roku (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., odmówił K. W., prawa do świadczenia uzupełniającego, ponieważ w orzeczeniu z dnia 20 kwietnia 2023 roku Komisja Lekarska ZUS orzekła, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

[decyzja k. 62-62v. akt ZUS w przedmiocie prawa do świadczenia uzupełniającego]

Odwołanie od powyższej decyzji, w dniu 29 lipca 2023 roku, złożyła K. W. uznając ją za krzywdzącą i wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie ubezpieczonej prawa do świadczenia uzupełniającego.

[odwołanie k. 3-3v.]

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podnosząc argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

[odpowiedź na odwołanie k. 26-26v.]

Na rozprawie z 15 maja 2024 roku ,poprzedzającej wydanie wyroku, strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska procesowe.

[końcowe stanowiska stron na rozprawie z 15 maja 2024 oku e-protokół (...):05:24-00:05:27 – płyta CD – k. 74]

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. W. urodziła się (...). Ma wykształcenie podstawowe . Do 2009r. pracowała jako szwaczka.

Od 8 listopada 2018 roku wnioskodawczyni ma przyznane prawo do emerytury.

[bezsporne]

Wnioskodawczyni jest zliczona do znacznego stopnia niepełnosprawności na stałe od 7 stycznia 2020 roku. Wnioskodawczyni, na co dzień, korzysta z wózka inwalidzkiego, za pomocą którego wnioskodawczyni może poruszać się wyłącznie po mieszkaniu. Aby wyjść poza dom, wnioskodawczyni musi korzystać z pomocy swojego męża. Wnioskodawczyni jest w stanie samodzielnie spożywać posiłki i zażywać leki, Może samodzielnie obrać ziemniaki i posmarować chleb.

[orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 4-4v. akt ZUS dot. świadczenia uzupełniającego, zeznania wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 15 maja 2024 r, 00:02:09-00:05:22 – płyta CD k. 74 w zw. z e-protokołem rozprawy z 24 stycznia 2024 r., 00:02:19 – płyta CD k. 39]

Decyzjami ZUS I Oddziału w Ł. z 22 kwietnia 2020 roku, zmienioną decyzją z 1 czerwca 2020 roku, z 29 czerwca 2021 roku, z 12 lipca 2022 roku, wnioskodawczyni przyznawano świadczenie uzupełniające za okres od 1 lutego 2020 roku do 31 marca 2023 roku.

[bezsporne, a nadto decyzje k. 12-13v., 20-21v., 29-30v., 37-38v., 52-53v. akt ZUS dot. świadczenia uzupełniającego]

W dniu 23 lutego 2023 roku wnioskodawczyni złożyła wniosek o świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

[wniosek k. 54-55v. akt ZUS dot. świadczenia uzupełniającego]

Lekarz Orzecznik ZUS po przeprowadzeniu analizy dokumentacji medycznej i badaniu wnioskodawczyni, rozpoznał u niej stan po amputacji prawej kończyny dolnej na wysokości uda z powodu niedokrupienia kończyny, miażdżycę tętnic lewej kończyny dolnej. HA kontrolowane. Orzeczeniem z 28 marca 2023 roku Lekarz Orzecznik ustalił, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

[opinia lekarska k. 40-41 dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej ZUS, orzeczenie k. 56-56v. akt ZUS dot. świadczenia uzupełniającego]

W dniu 5 kwietnia 2023 roku wnioskodawczyni złożyła sprzeciw od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS, domagając się rozpatrzenia sprawy przez Komisję Lekarską ZUS.

[sprzeciw – k. 42-43 dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej ZUS]

Komisja Lekarska ZUS po przeprowadzeniu analizy dokumentacji medycznej i badaniu wnioskodawczyni, rozpoznała u niej stan po amputacji prawej kończyny dolnej na wysokości uda z powodu niedokrwienia kończyny, miażdżycę zarostową tętnic z niedokrwieniem lewej kończyny dolnej, nadciśnienie tętnicze dobrze kontrolowane oraz toczeń rumieniowaty układowy. Orzeczeniem z 20 kwietnia 2023 roku Komisja Lekarska ZUS ustaliła, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

[opinia lekarska k. 46-48 dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej ZUS, orzeczenie k. 60-60v.]

W wyniku powyższego orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

[decyzja k. 62-62v. akt ZUS w przedmiocie prawa do świadczenia uzupełniającego]

Zgodnie z obowiązującymi, od dnia 31 marca 2020r,., art. 15c ust. 1 i ust. 3 ustawy z dnia 2.03.2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem, i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych owarz wywołanymi nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U z 200 poz. 1842) prawo doświadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, zostało automatycznie przedłużone - na okres kolejnych trzech miesięcy tj. od 1.04.2023r/ do 30.06.2023r.

[okoliczność bezsporna]

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, obejmujące m.in. dowód z opinii biegłych sądowych, powołanych z uwagi na udokumentowane schorzenia wnioskodawczyni.

Z punktu widzenia biegłego z zakresu chirurgii naczyniowej u wnioskodawczyni rozpoznaje się miażdżycę zarostową kończyn dolnych, amputację prawej kończyny dolnej na wysokości uda z powodu krytycznego niedokrwienia prawej kończyny dolnej, nie poddającego się leczeniu, przewlekłe niedokrwienie jedynej, lewej kończyny dolnej, w stopniu zaawansowania (...) w czterostopniowej skali wg. F.’a, podejrzenie miażdżycy zarostowej tętnic szyjnych, przewlekły nikotynizm w wywiadzie, toczeń rumieniowaty układowy, nadciśnienie tętnicze.

Stopień naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni powoduje jej całkowitą niezdolność do pracy, czyli utratę zdolności do jakiejkolwiek pracy. Po stronie wnioskodawczyni występuje konieczność stałej i długotrwałej opieki i pomocy innej osoby zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Niezdolność do samodzielnej egzystencji powstała w dacie 1 lutego 2020 roku i trwa nadal, do daty 30 czerwca 2025 roku. Wnioskodawczyni choruje na chorobę samoistną, przewlekłą, postępującą i nieuleczalną (miażdżycę zarostową tętnic). W tej chorobie nie można spodziewać się poprawy stanu zdrowia. Stopień naruszenia sprawności organizmu u wnioskodawczyni nie uległ poprawie, w porównaniu do okresu od 1 lutego 2020 roku do 31 marca 2023 roku. Naruszenie sprawności organizmu u wnioskodawczyni mogło, nawet, ulec nawet pogorszeniu, gdyż u wnioskodawczyni postępuje przewlekłe niedokrwienie jedynej, lewej kończyny dolnej.

Stopień naruszenia sprawności organizmu, oceniany w zakresie specjalności biegłego chirurga powoduje u wnioskodawczyni konieczność długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych oraz okresową niezdolność do samodzielnej egzystencji, od daty 1 lipca 2023 roku do daty 30 czerwca 2025 roku.

[pisemna opinia biegłego chirurga naczyń em. prof. nadzw. dr. hab. n. med. M. G. k. 10-11]

Po przeprowadzeniu sądowego badania, przez biegłego internisty, stwierdzono, u ubezpieczonej nadciśnienie tętnicze dobrze kontrolowane lekami, bez powikłań ze strony serca, miażdżycę tętnic kończyn dolnych, stan po amputacji prawej kończyny dolnej na wysokości połowy uda z powodu krytycznego niedokrwienia, niedokrwienne pozostałej, lewej kończyny dolnej, toczeń rumieniowaty skórny w trakcie leczenia A., zmiany zwyrodnieniowe prawego stawu barkowego, przewlekły nikotynizm. Stopień naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni nie powoduje internistycznych przyczyn niezdolności do samodzielnej egzystencji. Ponieważ wnioskodawczyni nie chodzi i porusza się na wózku inwalidzkim, konieczna jest pomoc, choć wnioskodawczyni rozbiera się i ubiera samodzielnie, Z punktu widzenia internisty wnioskodawczyni w aktualnym stanie sprawności organizmu jest zdolna do samodzielnego wykonywania obowiązków podstawowych czynności życiowych, z wyjątkiem zdolności do opuszczania miejsca zamieszkania, dokonywania zakupów i innych czynności poza domem, pracy przy kuchni, korzystania z toalety i kąpieli całego ciała. Pomoc w tych czynnościach nie ma charakteru długotrwałego i jest tylko okresowa.

[pisemna opinia biegłego specjalisty chorób wewnętrznych prof. dr. hab. n. med. L. P. k. 23-27]

Pod względem ortopedycznym u wnioskodawczyni rozpoznaje się miażdżycę zarostową tętnic kończyn dolnych, stan po amputacji kończyny dolnej na poziomie uda oraz zmiany zwyrodnieniowe prawego stawu ramiennego. Wnioskodawczyni jest osobą całkowicie niezdolną do samodzielnej egzystencji i wymaga stałej opieki i pomocy osób trzecich. Przeprowadzone, naoczne, badanie ortopedyczne, jednoznacznie, potwierdziło, że wnioskodawczyni nie była w stanie samodzielnie wykonać większości czynności niezbędnych do przeprowadzenia badania. Stan wnioskodawczyni potwierdza, również, orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Wnioskodawczyni jest całkowicie niezdolna do samodzielnej asystencji od 7 stycznia 2020 roku nie rokuje poprawy, nawet w wyniku dalszego leczenia, co oznacza, że niezdolność do samodzielnej asystencji wnioskodawczyni ma charakter trwały, co jest zgodne z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności dostępnym w aktach sprawy.

[pisemna opinia biegłego w zakresie ortopedii lek. med. P. S. k. 57-59]

Z opinii żadnego z biegłych nie wynika, by konieczne było dopuszczanie dowodów z opinii biegłych jeszcze innych specjalności.

[niesporne]

Powyższych ustaleń Sąd dokonał w oparciu o załączone akta organu rentowego, dokumenty, w tym dokumentację medyczną, oraz opinię biegłych specjalistów: chirurga naczyń, internisty i ortopedy. W ocenie Sądu ,opinie tych biegłych są w pełni wiarygodne, zostały bowiem sporządzone przez biegłych o specjalności właściwej z punktu widzenia schorzeń wnioskodawczyni, w oparciu o analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej oraz zawartych w niej wyników przeprowadzonych badań, a także, na podstawie wykonywanych osobiście przez biegłych – badań ubezpieczonej. Biegły internista uznał, że wnioskodawczyni z uwagi na posiadane naruszenie sprawności organizmu nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji z przyczyn internistycznych. Z kolei biegły z zakresu chirurgii naczyń i ortopeda uznali, że jest ona niezdolna do samodzielnej egzystencji z przyczyn odpowiednio: chirurgicznych oraz ortopedycznych.

W ocenie Sądu brak jest podstaw, by kwestionować opinię biegłych: ortopedy i chirurga naczyń, gdyż są one rzetelne, kompleksowe , a wynikające z niej wnioski orzecznicze są logiczne i prawidłowo, merytorycznie uzasadnione. Opinie nie zawierały braków i wyjaśniały wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Co więcej, strony postępowania nie kwestionowały żadnej z ww. opinii. O braku wiarygodności którejkolwiek z opinii nie może, również, przesądzać to, że tylko część biegłych uznała, że wnioskodawczyni jest niezdolna do samodzielnej egzystencji, gdyż każdy z biegłych oceniał stan zdrowia wnioskodawczyni z perspektywy innej specjalizacji lekarskiej.

Podkreślić, także, należy, że w sprawach dotyczących oceny stanu zdrowia, Sąd ocenia kwestię niezdolności do pracy czy też jak w analizowanej sprawie kwestię niezdolności do samodzielnej egzystencji w oparciu o wiadomości specjalne, zawarte w opiniach ,wydanych przez biegłych, dysponujących wiedzą medyczną, co do występujących u wnioskodawczyni schorzeń i ich wpływu na zdolność do samodzielnej egzystencji.

Podkreślić należy, że przy ocenie opinii biegłych lekarzy, Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w tej opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego.

[tak: wyrok Sądu Najwyższego z 13 października 1987 roku, II URN 228/87, (...), wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 4 lipca 2018 roku, III AUa 1328/17, LEX nr 2550815 ]

Sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków wyrażonych w opinii biegłych jest jednym z podstawowych kryteriów oceny dokonywanej przez Sąd, niezależnie od kryteriów zgodności z zasadami wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego oraz podstaw teoretycznych opinii.

[tak: postanowienie Sądu Najwyższego z 27 listopada 2000 roku, I CKN 1170/98, OSNC 2001 nr 4 poz. 84]

Tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej.

[tak: wyrok Sądu Najwyższego z 30 czerwca 2000 roku, II UKN 617/99, OSNAPiUS 2002/1/26]

Sąd nie jest, przy tym, obowiązany dążyć do sytuacji, aby opinia biegłego przekonała strony sporu. Wystarczy, że opinia jest przekonująca dla sądu, który wiążąco ocenia, czy biegły wyjaśnił wątpliwości zgłoszone przez stronę. Granicę obowiązku prowadzenia przez sąd postępowania dowodowego wyznacza podlegająca kontroli instancyjnej ocena, czy dostatecznie wyjaśniono sporne okoliczności sprawy.

[tak: wyrok Sądu Najwyższego z 25 września 1997 roku, II UKN 271/97, OSNP 1998, nr 14, poz. 430]

Dostateczne wyjaśnienie okoliczności spornych w sprawie, nie jest równoznaczne z uzyskaniem dowodu korzystnego dla strony niezadowolonej z faktów wynikających z dowodów dotychczas przeprowadzonych.

[tak: wyrok Sądu Najwyższego z 28 lutego 2001 roku, II UKN 233/00, LEX: 551017]

Dodatkowo Sąd ustalił fakty, mające znaczenie dla oceny możliwości samodzielnego zaspokajania potrzeb życiowych, dopuszczając dowód z przesłuchania wnioskodawczyni, której zeznania, Sąd uznał za wiarygodne.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i skutkowało zmianą zaskarżonych decyzji.

Zgodnie z art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 31 lipca 2019 roku o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 256) świadczenie uzupełniające przysługuje osobom zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są:

1) obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej lub

2) posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy
o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub

3) cudzoziemcami legalnie przebywającymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W myśl art. 2 ust. 1 i 2 ustawy świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji, zwanym dalej „osobami uprawnionymi”.

Zgodnie zaś z ust. 2 powyższego artykułu, świadczenie uzupełniające przysługuje osobom uprawnionym, które nie posiadają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych albo suma tych świadczeń o charakterze innym niż jednorazowe, wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych, z wyłączeniem renty rodzinnej przyznanej w okolicznościach, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 i 1429), zasiłku pielęgnacyjnego, dodatku energetycznego, o którym mowa w art. 5c ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 1385, z późn. zm.), dodatku osłonowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 roku o dodatku osłonowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 759), świadczenia ratowniczego z tytułu wysługi lat w ochotniczej straży pożarnej, o którym mowa w art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 roku o ochotniczych strażach pożarnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 194 i 658), dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 roku o dodatku węglowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 141, 295 i 1234), dodatku dla gospodarstw domowych z tytułu wykorzystywania niektórych źródeł ciepła, o którym mowa w art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 września 2022 roku o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (Dz. U. poz. 1967, z późn. zm.), dodatku elektrycznego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 2022 roku o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku oraz w 2024 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 269, 295 i 1234), świadczenia wspierającego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 lipca 2023 roku o świadczeniu wspierającym (Dz. U. poz. 1429), oraz innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, nie przekracza (od 1 marca 2023 roku) kwoty 2157,80 zł miesięcznie.

W myśl art. 4 ust. 1-3 Świadczenie uzupełniające przysługuje osobie uprawnionej w wysokości nie wyższej niż 500 zł miesięcznie, przy czym łączna kwota świadczenia uzupełniającego i świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 2, nie może przekroczyć 2157,80 zł miesięcznie, z zastrzeżeniem wyłączeń, o których mowa w art. 2 ust. 2. W razie przyznania, ustania lub ponownego obliczenia wysokości świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 2, świadczenie uzupełniające podlega ponownemu obliczeniu z urzędu, w taki sposób, aby łączna kwota świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 2, wraz ze świadczeniem uzupełniającym, nie przekroczyła kwoty 2157,80 zł miesięcznie, z zastrzeżeniem wyłączeń, o których mowa w art. 2 ust. 2. Świadczenie uzupełniające nie przysługuje osobie uprawnionej, która jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności, z wyjątkiem osoby uprawnionej, która odbywa karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

Przedmiotem sporu, w niniejszej sprawie, była fakt, czy ,istniejące u wnioskodawczyni ,naruszenie sprawności organizmu powoduje konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji – art. 13 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS stosowany na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Niezdolność do pracy jak i niezdolność do samodzielnej egzystencji, orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, natomiast, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji przed upływem 5 lat, niezdolność do pracy lub niezdolność do samodzielnej egzystencji orzeka się na okres dłuższy niż lat 5 (art. 13 ust. 2 i 3, cytowanej powyżej, ustawy).

Pojęcie niezdolności do samodzielnej egzystencji ma przy tym szeroki zakres i obejmuje opiekę i pomoc w załatwieniu elementarnych spraw życia codziennego.

W ujęciu ustawowym osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji jest nie tylko osoba całkowicie bezradna czy też obłożnie chora, ale również taka, która jest wystarczająco sprawna, aby samodzielnie wykonywać podstawowe czynności dnia codziennego, lecz z uwagi na trudności w poruszaniu się lub inne poważne upośledzenie sprawności potrzebuje pomocy w tych sprawach, które wymagają opuszczenia domu.

[tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 11 grudnia 2012 roku, III AUa 379/12, LEX nr 1254318 ]

Pojęcie niezdolności do samodzielnej egzystencji, zdefiniowane w art. 13 ust. 5 u.e.r.f.u.s., oznacza spowodowaną naruszeniem sprawności organizmu konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy drugiej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Przy czym, odróżnić należy opiekę oznaczającą pielęgnację, czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp. od pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza. Wszystkie powyższe czynniki łącznie wyczerpują treść terminu „niezdolności do samodzielnej egzystencji”. Niezdolna do samodzielnej egzystencji jest osoba, która ze względu na naruszenie sprawności organizmu wymaga stałej lub długotrwałej opieki innej osoby.

[tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 31 maja 2022 roku, III AUa 125/22, LEX nr 3483196, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 21 lutego 2002 roku, III AUa 1333/01, OSA 2003, nr 7, poz. 28, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 6 marca 2003 roku, I AUa 651/02 ]

Niezdolność do samodzielnej egzystencji występuje nawet wtedy, gdy osoba całkowicie niezdolna do pracy może wypełniać niektóre z elementarnych czynności życiowych we własnym zakresie, np. zje posiłek przygotowany przez inną osobę, o ile w pozostałym zakresie jest pozbawiona praktycznej możliwości egzystowania w humanitarnych warunkach bez koniecznej stałej lub długotrwałej pomocy ze strony osoby drugiej.

[tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 23 lutego 2022 roku, III AUa 489/21, LEX nr 3358744]

Termin „niezdolność do samodzielnej egzystencji” zdefiniowany w art. 13 ust. 5 ustawy rentowej oznacza spowodowaną naruszeniem sprawności organizmu konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy drugiej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Pojęcie to ma zatem szeroki zakres przedmiotowy. Trzeba przy tym odróżnić opiekę oznaczającą pielęgnację czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp., od pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza. Wszystkie powyższe czynniki łącznie wyczerpują treść terminu „niezdolność do samodzielnej egzystencji”. Zgodnie z wykładnią omawianego pojęcia do czynności zabezpieczających samodzielną egzystencję człowieka nie należą wyłącznie tzw. czynności samoobsługi jak mycie się, ubieranie, samodzielne jedzenie posiłków, ale również nabywanie żywności, przyniesienie jej do domu, ogrzewanie mieszkania, przynoszenie w tym celu wiader z węglem, podstawowe prace porządkowe, niewymagające wysiłku fizycznego i prac na wysokości.

[wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 31 stycznia 2019 roku, III AUa 269/17, LEX nr 2733459]

Przekładając powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, Sąd uznał, iż ustalenia, dokonane w toku postępowania sądowego, uzasadniają zmianę zaskarżonej decyzji i przyjęcie, że ubezpieczona jest niezdolna do samodzielnej egzystencji, czego skutkiem powinno być przyznanie K. W. prawa do świadczenia uzupełniającego od 1 lipca 2023 roku do 30 czerwca 2025 roku. Przeprowadzone postępowanie wykazało bowiem, że wnioskodawczyni jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji, w ocenie biegłego sądowego z zakresu chirurgii naczyń, i biegłego ortopedy.

Ze wspomnianej powyżej opinii biegłego chirurga wynika, że u wnioskodawczyni rozpoznaje się miażdżycę zarostową kończyn dolnych, amputację prawej kończyny dolnej na wysokości uda z powodu krytycznego niedokrwienia prawej kończyny dolnej, nie poddającego się leczeniu, przewlekłe niedokrwienie jedynej, lewej kończyny dolnej, w stopniu zaawansowania (...) w czterostopniowej skali wg. F.’a, podejrzenie miażdżycy zarostowej tętnic szyjnych, przewlekły nikotynizm w wywiadzie, toczeń rumieniowaty układowy, nadciśnienie tętnicze.

Stopień naruszenia sprawności organizmu, oceniany w zakresie specjalności biegłego chirurga powoduje u wnioskodawczyni konieczność długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych oraz okresową niezdolność do samodzielnej egzystencji, od daty 1 lipca 2023 roku do daty 30 czerwca 2025 roku.

Z kolei przeprowadzone badanie ortopedyczne wnioskodawczyni jednoznacznie potwierdziło, że wnioskodawczyni nie była w stanie samodzielnie wykonać większości czynności niezbędnych do przeprowadzenia badania w związku z czym także w ocenie biegłego z zakresu ortopedii ubezpieczona powinna zostać uznaną za niezdolną do samodzielnej egzystencji.

Warto także zauważyć, że także biegły z zakresu chorób wewnętrznych, w którego ocenie wnioskodawczyni nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji, w swej opinii stwierdził jednakże, iż wnioskodawczyni nie chodzi i porusza się na wózku inwalidzkim. Dostrzegł również, że ubezpieczona, choć rozbiera się i ubiera samodzielnie, jak również, że jest zdolna do samodzielnego wykonywania obowiązków podstawowych czynności życiowych, to nie jest w stanie samodzielnie opuścić miejsce zamieszkania, dokonywać zakupów i innych czynności poza domem, pracy przy kuchni, korzystania z toalety i kąpieli całego ciała. Biegły ten również zauważył więc, że wnioskodawczyni nie jest w stanie samodzielnie sprostać wielu czynnościom dnia codziennego, w tym wszystkim, które wiążą się z opuszczeniem mieszkania.

Dla oceny zdolności wnioskodawczyni do samodzielnej egzystencji, znaczenie ma bez wątpienia, również to, że na co dzień musi poruszać się ona za pomocą wózka inwalidzkiego, co sprawa, że nie jest ona w stanie samodzielnie, bez pomocy drugiej osoby załatwiać takich spraw życia codziennego, które wiązałyby się z opuszczeniem domu, takich jak choćby samodzielne dokonywanie zakupów spożywczych czy wizyty u lekarza bądź w urzędach. Wobec czego, w świetle przytoczonych powyżej interpretacji pojęcia niezdolności do samodzielnej egzystencji, zdaniem Sądu należy uznać, że wnioskodawczyni jest niezdolna do samodzielnej egzystencji, co powinno skutkować przyznaniem jej świadczenia uzupełniającego.

Mając na uwadze wszystkie wyżej przytoczone przepisy i rozważania prawne, Sąd Okręgowy zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, o czym orzekł, jak w sentencji.