Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 maja 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z dnia 26 kwietnia 2018 roku, odmówił R. P. prawa do emerytury, wskazując iż wnioskodawca udowodnił jedynie 21 lata, 6 miesięcy i 4 dni okresów składkowych i nieskładkowych - wobec wymaganych 25 lat.

/decyzja z dnia 8 maja 2018 roku k. 11 plik IV akt ZUS/

W dniu 6 czerwca 2018 roku odwołanie od powyższej decyzji złożył wnioskodawca R. P. wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu emerytury wraz z odsetkami ustawowymi z tytułu opóźnienia w jego wypłacie. Skarżący podniósł, że legitymuje się ogólnym okresem stażu pracy wynoszącym 25 lat. Ubezpieczony zwrócił uwagę, że organ rentowy nie uwzględnił okresu uczęszczania do (...) Szkoły Zawodowej w latach 1974 - 1977.

/odwołanie z dnia 6 czerwca 2018 roku k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 18 czerwca 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie z dnia 18 czerwca 2018 roku k. 4 -5/

Na rozprawie w dniu 7 września 2018 roku - poprzedzającej wydanie wyroku - wnioskodawca poparł odwołanie natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/stanowisko stron e- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 roku 00:15:41 - 00:17:25 -płyta CD k. 241/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

R. P. urodził się w dniu (...).

/okoliczność bezsporna/

W dniu 26 kwietnia 2018 roku wystąpił z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury. Wiek 60 lat ukończył w dniu (...). Nie jest członkiem OFE.

/wniosek k. 1-3v plik IV akt ZUS/

W okresie od dnia 1 września 1974 roku do dnia 18 czerwca 1977 roku R. P. był uczniem (...) Szkoły Zawodowej (...) w Ł. - w zawodzie ślusarz.

/świadectwo ukończenia (...) z dnia 18 czerwca 1977 roku k. 26-27/

Wnioskodawca w czasie pobierania nauki w (...) Szkole Zawodowej przez dwa dni uczestniczył w zajęciach szkolnych zaś przez pozostałe trzy dni pracował w ramach praktyk zawodowych. Pracował po 8 godzin dziennie. Nie miał zawartej umowy o naukę zawodu.

/zeznania wnioskodawcy e- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 roku 00:11:40 - 00:14:48 w związku z wyjaśnieniami 00:02:01 - 00:05:23 -płyta CD k. 241

Ubezpieczony w okresie od dnia 28 czerwca 1977 roku do dnia 31 grudnia 1994 roku pracował w (...) Ł. (poprzednio Zespół Elektrociepłowni w (...) Spółka Akcyjna) w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach: młodszy fachowiec, monter kotłowy, monter kotłowy- spawacz, monter remontu kotłów, monter remontu urządzeń kotłowni oraz spawacz z uprawnieniami UDT.

/świadectwo pracy z dnia 18 kwietnia 2018 roku k. 4 -4v plik IV akt ZUS, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 17 kwietnia 2018 roku k. 5 plik IV akt ZUS, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 17 kwietnia 2018 roku k. 6 plik IV akt ZUS, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 17 kwietnia 2018 roku k. 7 plik IV akt ZUS, /

Następnie wnioskodawca pracował (...) Centrum Spółka z o.o. w Ł. w okresie od dnia 1 stycznia 1995 roku do dnia 31 grudnia 2004 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku spawacza.

/ świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 11 kwietnia 2018 roku k. 8 plik IV akt ZUS/

Z kolei w okresie od dnia 1 marca 2005 roku do dnia 20 listopada 2006 roku odwołujący się był zatrudniony w Odlewni (...) Spółka z o.o. w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku spawacza, ślusarza.

/świadectwo pracy z dnia 20 listopada 2006 roku k. 9 -9v plik IV akt ZUS

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy, w tym w aktach ZUS oraz na podstawie zeznań wnioskodawcy. Sąd pominął zeznania świadków: M. S. i W. P., ponieważ nie posiadali oni żadnej wiedzy w zakresie ukończonej przez wnioskodawcę (...) Szkoły Zawodowej. A co za tym idzie zeznania wskazanych świadków nie były przydane do rozpoznania niniejszej sprawy.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy nie może być uwzględnione.

Obowiązująca od 1 stycznia 1999 roku ustawa o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. 2017 roku, poz. 1383) dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. przewiduje możliwość nabycia prawa do emerytury w tzw. obniżonym wieku emerytalnym, z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze na podstawie art. 184 tej ustawy.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa wyżej, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu.

Zgodnie zaś z treścią przepisu art. 32 ust. 1 cyt. ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym przepisie, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach Jak wynika z akt niniejszej sprawy, wnioskodawca w dniu (...) ukończył 60 lat, nie przystąpił do OFE oraz posiada wymagane 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Sporne w sprawie pozostawało, czy wnioskodawca ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, w szczególności czy do jego ogólnego stażu należy uwzględnić okres nauki zawodu od dnia 1 września 1974 roku do dnia 18 czerwca 1977 roku.

Sąd podzielił stanowisko organu rentowego w zakresie braku podstaw do zaliczenia wnioskodawcy do stażu ogólnego okresu praktycznej nauki zawodu w związku z nauką w (...) Szkole Zawodowej w Ł. w okresie dnia 1 września 1974 roku do dnia 18 czerwca 1977 roku.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do ustalenia, czy okres nauki należy uznać za okres zatrudnienia i w konsekwencji zaliczyć do stażu pracy wnioskodawcy, jako okres składkowy.

Zgodnie z art.7 pkt 9, pkt 9a), pkt 9b); pkt 10, pkt 11 powołanej ustawy emerytalno- rentowej, okresami nieskładkowymi są okresy:

1)  nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej nauki, w wymiarze określonym w programie studiów;

2)  studiów doktoranckich i aspirantury naukowej w wymiarze określonym w decyzji o ic utworzeniu;

3)  asystenckich studiów przygotowawczych;

4)  dokształcania zawodowego lekarzy w klinikach akademii medycznych i oddziałach instytutów naukowych w charakterze wolontariusza - w granicach do 1 roku;

5)  pobierania zasiłku przedemerytalnego i świadczenia przedemerytalnego; innych okresy nauki w przepisie tym nie przewidziano.

Z kolei w myśl treścią art. 6 ust. 2 punkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r., Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) - za okresy składkowe uważa się przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy, za które była opłacana składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne - m.in. dotyczące zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego w warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r.

Status prawny wnioskodawcy w okresie tej nauki regulowały następujące przepisy:

- ustawa z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczeniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. z dnia 21 lipca 1958 r., Nr 45, poz. 226 z późn. zm.),

- ustawa nr 364 Rady Ministrów z dnia 26 września 1958 r. w sprawie zatrudnienia młodocianych przez zakłady pracy w celu nauki zawodu, przyuczania do określonej pracy i odbywania wstępnego stażu pracy (M. P. z dnia 17 października 1958 r., Nr 78, poz. 453),

- ustawa z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania (Dz. U. z dnia 21 lipca 1961 r., Nr 32, poz. 160 z późn. zm.).

Zgodnie z treścią 11 ust. 2 i ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania - obowiązującej od daty ogłoszenia czyli od dnia 21 lipca 1961 r. - zasadnicze szkoły zawodowe zapewniały przygotowanie zawodowe do określonych funkcji kwalifikowanego pracownika oraz wykształcenie ogólne, niezbędne do dalszego kształcenia się. Praktyczna nauka zawodu stanowi część procesu kształcenia i wychowania w zasadniczych szkołach zawodowych i odbywa się w uspołecznionych zakładach pracy.

Zgodnie z treścią art. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczeniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy - młodocianymi były osoby, które ukończyły 14 lat, a nie przekroczyły 18 lat życia; przy czym zabronione było zatrudnianie osób, które nie osiągnęły 15 lat życia, a zakłady pracy mogły zatrudniać młodocianych m.in. w celu nauki zawodu.

Zapis § 2 ust. 1, 2 i 3 uchwały nr 364 Rady Ministrów z dnia 26 września 1958 r. w sprawie zatrudnienia młodocianych przez zakłady pracy w celu nauki zawodu, przyuczania do określonej pracy i odbywania wstępnego stażu pracy stanowi, iż zakład pracy zatrudniający młodocianego - w celu nauki zawodu - zawiera z nim na piśmie umowę o naukę zawodu, przy czym w razie nieukończenia przez młodocianego 16 roku życia umowa o naukę zawodu powinna być podpisana również przez prawnego opiekuna młodocianego.

W niniejszej sprawie z zeznań wnioskodawcy wprost wynika, że nie miał zawartej umowy o naukę zawodu. A co za tym idzie nie udowodnił, że w spornym okresie był pracownikiem młodocianym, a okres przez niego wskazany - był okresem składkowym zatrudnienia młodocianych w rozumieniu art. 6 ust 2 pkt 3 ustawy emerytalnej. Nie zmieniają tego twierdzenia wnioskodawcy w zakresie w jakim wskazywał na zasady związane z odbywaniem praktyk zawodowych tj. dwa dni nauki trzy dni pracy. Nie można porównać co do zasad zatrudnienia wnioskodawcy w celu nauki zawodu z pracownikiem młodocianym i uznać, iż taki sam status miał odbywając zajęcia praktyczne.

Również samo świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej nie uprawnia do automatycznego przyjęcia, że ubezpieczony był wówczas pracownikiem a nie uczniem. Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 maja 2016 roku wydanym w sprawie II UK 269/15 (opublikowany L. nr (...)) system oświaty przewidywał, że zasadnicze szkoły zawodowe były prowadzone przez zakłady pracy. Był to wtedy administracyjny stosunek ucznia szkoły a nie pracowniczy stosunek pracy. W zasadniczej szkole zawodowej uczeń zdobywał wykształcenie na poziomie szkoły zawodowej i uczył się zawodu, co łączyło się z praktyką zawodową przewidzianą w programie nauczania. Naturalnym było, że uczeń odbywał praktykę, w ramach której wykonywał określone czynności, jednak nie była to praca w ramach pracowniczego zatrudnienia. Instruktor nauki zawodu czyli praktycznej nauki zwodu nie reprezentował pracodawcy jako kierownik zakładu pracy i nie realizował jego zadań produkcyjnych tylko program praktycznej nauki zawodu uczniów zasadniczej szkoły zawodowej. Od takiej nauki w szkole należy odróżnić zatrudnienie młodocianego na podstawie ustawy z 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu (...). Wówczas relacje były odwrócone. Zadaniem młodocianego było przede wszystkim wykonywanie określonej pracy (zatrudnienia). Mógł być dokształcany, ale nie wtedy gdyż uzyskał już kwalifikacje w szkole zawodowej (art. 12 ustawy z 2 lipca 1958 r.), a więc wynikający z zatrudniania młodocianego obowiązek nie polegał na zdobyciu wykształcenia na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej. Ta różnica w statusach ucznia i pracownika (młodocianego) może tłumaczyć też znaczenie dowodów zebranych w sprawie. Inna może być sytuacja tego, który zawarł umowę o praktyczną naukę zawodu i pracował jako pracownik i inna jest sytuacja ucznia, który uczył się w zasadniczej przyzakładowej szkole zawodowej i odbywał tylko praktyki w zakładzie pracy.

Zatem elementem decydującym o uwzględnieniu nauki zawodu jest posiadanie statusu pracownika w czasie tej nauki, czyli nawiązanie indywidualnego stosunku pracy. Wnioskodawca natomiast takiego statusu - jak wykazało niniejsze postępowanie - nie posiadał. A co za tym idzie brak było podstaw, że wskazany sporny okres był okresem składkowym.

Należy natomiast pamiętać, że przesłanki warunkujące nabycie prawa do wcześniejszej emerytury muszą zostać przez ubezpieczonego spełnione łącznie. W związku z tym brak choćby jednej z nich uniemożliwia przyznanie wnioskodawcy żądanego przez niego prawa. Nie spełnia on bowiem przesłanki posiadania 25 - letniego okresu składkowego i nieskładkowego. W tej sytuacji brak było podstaw aby odwołanie wnioskodawcy uwzględnić.

Jednak niezależnie od powyższego jeżeli nawet powyższy okres tj. 1974 - 1977 zostałby uwzględniony to i tak wnioskodawca nie posiadałby wymaganego ogólnego stażu pracy 25 lat a jedynie 24 lata. A co za tym idzie nie było możliwe przychylenie się do twierdzeń R. P., że okres nauki w (...) Szkole Zawodowej w latach 1974 - 1977 pozwoliłby spełnić ustawowy warunek wymaganego stażu pracy.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy odwołanie wnioskodawcy jako niezasadne na podstawie art. 477 ¹⁴§ 1 k.p.c. oddalił.