Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 marca 2024 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) (...) w Ł. stwierdził, że z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej miesięczne podstawy wymiaru składek dla B. K. wynoszą:

a.  na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe oraz wypadkowe) oraz dobrowolne ubezpieczenie chorobowe – (...) i (...) – 4694,40 zł;

b.  na (...) – (...) i (...) – 4694,40 zł.

W uzasadnieniu organ rentowy stwierdził, że B. K. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 stycznia 2024 r. nie spełnia wymogów uprawniających do ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zgodnie z art. 18 c ust. 1-4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, tj. w oparciu o dochód uzyskany z prowadzonej działalności w poprzednim roku kalendarzowym tzw. (...) (...), a także stwierdził, że w roku kalendarzowym 2024 obowiązuje ubezpieczonego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w zadeklarowanej kwocie, która nie może być jednak niższa niż 60 % prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek.

(decyzja – k. 31-35 akt ZUS)

Odwołanie od przedmiotowej decyzji złożył B. K., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika. Powyższej decyzji zarzucono:

a.  naruszenie prawa materialnego, a to art. 18c ust. 1-4 w zw. z art. 18c ust. 11 pkt 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że ubezpieczonemu nie przysługuje ulga (...) (...);

b.  naruszenie prawa materialnego, a to art. 4 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 2 ustawy o Funduszu Solidarnościowym, poprzez jego niezasadne zastosowanie, podczas gdy ubezpieczony, któremu przysługuje ulga (...) (...) nie opłaca wskazanych w przepisach składek;

c.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na uznaniu, że ubezpieczony nie może skorzystać z ulgi (...) (...) od stycznia 2024 r., z uwagi na korzystanie z ulgi (...) (...) od stycznia 2024 r., z uwagi na korzystanie z ulgi w okresie styczeń 2019-grudzień 2021.

W konsekwencji wniesiono o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez odmienne orzeczenie co do istoty sprawy – tj. ustalenie, iż z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej miesięczne podstawy wymiaru składek dla ubezpieczonego B. K. wynoszą na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe oraz wypadkowe) oraz dobrowolne ubezpieczenie chorobowe – (...) i (...) – 2042,34 zł, na (...) w okresie 01/2024 i 02/2024 r. – uchylenie i umorzenie postępowania w tym zakresie, z uwagi na brak obowiązku opłacania składek. Ponadto wniesiono o zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego B. K. kosztów zastępstwa procesowego na podstawie norm prawem przepisanych.

(odwołanie ubezpieczonego – k. 3-5 akt VIII 1281/24)

(...) (...) (...) (...) z siedzibą w G. działający w imieniu B. K. także odwołał się od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez stwierdzenie, że dla ubezpieczonego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w styczniu i lutym 2024 r. powinna być ustalona na podstawie art. 18c ust. 1-4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Nadto o stwierdzenie, że w styczniu i lutym 2024 r. wskazany przedsiębiorca nie był zobowiązany do opłacania składek na (...).

Decyzji tej zarzucono:

1) naruszenie art. 18c ust. 1 - 4 ustawy systemowej w związku z art. 18c ust. 9 oraz art. 36 ust. 14a ustawy systemowej poprzez niezastosowanie, a także naruszenie art. 18 ust. 8 ustawy systemowej oraz art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 475) i art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 296) w związku z art. 104 ust. 1 ustawy o zatrudnieniu poprzez ich błędne zastosowanie polegające na wydaniu decyzji stwierdzającej, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, (...) przedsiębiorcy w styczniu i lutym 2024 r. stanowi kwota nie niższa niż 60 % kwoty przeciętnego wynagrodzenia tj. kwota 4.694,40 zł, albowiem organ - pomimo iż przedsiębiorca spełnił kryterium przychodowe, o którym mowa w art. 18c ust. 1 ustawy systemowej, a także przekazał wymagane dokumenty ubezpieczeniowe w ustawowym terminie - przyjął, iż dla obliczenia ostatnich 60 miesięcy prowadzenia działalności uwzględnia się okres od stycznia 2019 r. do grudnia 2023 r., co doprowadziło ZUS do błędnego wniosku, że przedsiębiorca zgłaszający się do korzystania z preferencji składkowej (dalej również jako: (...), „MZ+”) od 1 stycznia 2024 r. nie ma do niej prawa;

2) naruszenie art. 18c ust. 11 pkt 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez wadliwą wykładnię polegającą na przyjęciu, iż przy weryfikacji przesłanki negatywnej uniemożliwiającej przedsiębiorcy skorzystanie z preferencji składkowej na podstawie w art. 18c ust. 1-4 ustawy systemowej w postaci okresu 60 miesięcy kalendarzowych (w trakcie których można skorzystać z 36 miesięcy (...) (...)) uwzględnia się okres 60 miesięcy przed pierwszym miesiącem, od którego przedsiębiorca zgłosił się do MZ+, czyli okres od stycznia 2019 r. do grudnia 2023 r., podczas gdy przy ocenie wystąpienia przesłanki negatywnej uniemożliwiającej przedsiębiorcy skorzystanie z prawa do preferencji składkowej w postaci okresu 60 miesięcy kalendarzowych (w trakcie których można skorzystać z 36 miesięcy MZ+) uwzględnia się okres 60 miesięcy łącznie z pierwszym miesiącem, od którego przedsiębiorca zgłosił się do preferencji składkowej, czyli jeżeli przedsiębiorca dokonał zgłoszenia do MZ+ za okres od stycznia 2024 r., to przy ocenie, czy korzystał w ostatnich 60 miesiącach z 36 miesięcy MZ+ winno się brać pod uwagę, czy w miesiącu styczniu 2024 r. mamy do czynienia z ostatnim 60- tym miesiącem ograniczającym korzystanie z MZ+, czy też z pierwszym miesiącem po 60-miesieczym cyklu ograniczającym korzystanie z (...) (...).

(odwołanie (...) (...) k. 3-14 akt VIII U 1282/24)

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie oraz o zasądzenie od B. K. i (...) (...) na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedź na odwołanie ubezpieczonego – k. 8-10 verte akt VIII U 1281/24, odpowiedź na odwołanie (...) (...) k. 20-21 verte akt VIII U 1282/24)

Postanowieniem z dnia 13 czerwca 2024 r. tut. Sąd na podstawie art. 219 k.p.c. sprawę o sygn. akt VIII U 1282/24 postanowił połączyć ze sprawą o sygnaturze akt VIII U 1281/24 i obie sprawy rozpoznać łącznie pod numerem VIII U 1281/24.

(postanowienie – k. 23 akt VIII U 1282/24)

Pismem procesowym z dnia 18 listopada 2024 r. pełnomocnik organu rentowego wskazał, że modyfikuje dotychczasowe stanowisko w sprawie w ten sposób, że wnosi o odrzucenie odwołania wniesionego przez (...) (...) wobec braku podstaw do wniesienia odwołania w niniejszej sprawie przez (...) (...), oddalenie odwołania B. K. oraz o zasądzenie od (...) (...) i B. K. na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych w kwocie po 900 zł. Ewentualnie – w przypadku nie uwzględnienia powyższego wniosku – o oddalenie obu odwołań oraz o zasądzenie od (...) (...) i B. K. na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych w kwocie po 900 zł.

(pismo procesowe z dnia 15 listopada 2024 r. – k. 33-34 verte akt VIII U 1281/24)

Na ostatniej rozprawie z dnia 12 grudnia 2024 r. pełnomocnik (...) (...) poparł odwołanie. Natomiast pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania ubezpieczonego, odrzucenie drugiego odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami.

(stanowiska końcowe stron na rozprawie z dnia 12 grudnia 2024 r. e-protokół (...):03:07 - 00:04:35 – koperta k. 91)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

B. K. od 8 czerwca 2015 r. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...) (NIP: (...)). Przeważającym przedmiotem działalności gospodarczej jest działalność prawnicza.

(bezsporne)

Od 1 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2021 r. ubezpieczony zgłosił się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, dla której zgodnie z art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od przychodu.

(bezsporne)

Od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2023 r. B. K. zgłosił się jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, dla której zgodnie z art. 18 ust. 8 cytowanej ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

(bezsporne)

Od 1 stycznia 2024 r. ubezpieczony ponownie zgłosił się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, dla której zgodnie z art. 18c cytowanej ustawy o podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od przychodu.

(bezsporne)

Na wniosek (...) (...) reprezentującego płatnika w dniu 12 lutego 2024 r. zostało wszczęte postępowanie administracyjne w przedmiocie wydania decyzji stwierdzającej prawo B. K. do możliwości deklarowania w 2024 r. podstaw wymiaru składek w wysokości określonej w art. 18c ust 1-4 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. O powyższym ubezpieczony został poinformowany pismem z dnia 20 lutego 2024 r. Korespondencję w tym przedmiocie ubezpieczony odebrał w dniu 1 marca 2024 r. Postępowanie zostało zakończone, o czym organ rentowy powiadomił ubezpieczonego pismem z dnia 11 marca 2024 r.

(bezsporne)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS. W tym miejscu wskazania wymaga, że stan faktyczny w sprawie okazał się w istocie niesporny.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Oba odwołania zasługują na uwzględnienie.

Na wstępie podniesienia wymaga, iż brak było podstaw do odrzucenia odwołania złożonego przez (...) (...) zgodnie z żądaniem organu rentowego.

W świetle art. 9 ust. 1 pkt 6a ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Ustawa o (...) (...) (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1668) w zakresie ochrony praw przedsiębiorców Rzecznik może: brać udział w postępowaniu w sprawach cywilnych z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, o których mowa w części pierwszej w księdze pierwszej w tytule VII w dziale III ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1805, z późn. zm.), jeżeli stroną jest przedsiębiorca, który wyraził zgodę na piśmie na udział Rzecznika, oraz jeżeli Rzecznik brał udział w postępowaniu administracyjnym poprzedzającym to postępowanie sądowe - na prawach przysługujących prokuratorowi.

W myśl art. 7 zd. pierwsze k.p.c., prokurator może żądać wszczęcia postępowania w każdej sprawie, jak również wziąć udział w każdym toczącym się już postępowaniu, jeżeli według jego oceny wymaga tego ochrona praworządności, praw obywateli lub interesu społecznego. Stosownie do treści art. 60 § 1 k.p.c., prokurator może wstąpić do postępowania w każdym jego stadium. Prokurator nie jest związany z żadną ze stron. Może on składać oświadczenia i zgłaszać wnioski, jakie uzna za celowe, oraz przytaczać fakty i dowody na ich potwierdzenie. Od chwili, kiedy prokurator zgłosił udział w postępowaniu, należy mu doręczać pisma procesowe, zawiadomienia o terminach i posiedzeniach oraz orzeczenia sądowe.

Odpowiednio do treści art. 9 ust. 1 pkt 8 ustawy o Rzeczniku, Rzecznik w zakresie ochrony praw przedsiębiorców może zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego, wnosić skargi i skargi kasacyjne do sądu administracyjnego, a także uczestniczyć w tych postępowaniach - na prawach przysługujących prokuratorowi.

W myśl art. 182 k.p.a. prokuratorowi służy prawo zwrócenia się do właściwego organu administracji publicznej o wszczęcie postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem. Także zgodnie z treścią art. 183 § 1 k.p.a. - prokuratorowi służy prawo udziału w każdym stadium postępowania w celu zapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy było zgodne z prawem. Zgodnie z art. 188 k.p.a. prokuratorowi, który bierze udział w postępowaniu w przypadkach określonych w art. 182 - 184 k.p.a., służą prawa strony.

Sąd ma przy tym na uwadze, że w art. 60 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. nacisk został położony na możliwość wstąpienia przez prokuratora do postępowania w każdym stadium sprawy, ale fazę postępowania, w której takie wstąpienie jest możliwe precyzyjnie określono w podstawowym w tym zakresie art. 7 zdanie pierwsze k.p.c. Zgodnie z tym przepisem prokurator może żądać wszczęcia postępowania w każdej sprawie, jak również wziąć udział w każdym „toczącym się już postępowaniu" (verba legis). A więc prokurator może wstąpić do postępowania (zgłosić udział w sprawie) dopiero, gdy postępowanie już się toczy. Stan sprawy w toku, czyli zawiśnięcie sporu (lis pendens) następuje z chwilą doręczenia odpisu pozwu (art. 192 KPC). /Zarządzenie Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 16 maja 2019 r., II PO 2/19/

Niemniej jednak w kontekście całej przytoczonej wyżej regulacji Rzecznik może wnieść o wszczęcie postępowania administracyjnego z urzędu, może przystąpić do postępowania administracyjnego w każdym jego stadium i uczestniczyć w postępowaniu na prawach przysługujących prokuratorowi. W przypadku zaś spraw cywilnych z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, gdy brał udział w postępowaniu administracyjnym poprzedzającym to postępowanie sądowe - może brać udział w postępowaniu na prawach przysługujących prokuratorowi. Skoro zaś postępowanie odwoławcze przed Sądem w przypadku spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych jest kontynuacją postępowania rozpoznawczego co do meritum toczącego się przed ZUS, brak podstaw do odmowy Rzecznikowi - biorącemu udział tym postępowaniu na prawach strony przysługujących prokuratorowi do wniesienia odwołania. Prokurator zajmuje samodzielną pozycję w postępowaniu cywilnym, a wytaczając powództwo, staje się stroną tego postępowania. /Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 20 marca 2009 r., II CSK 590/08 Postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie - II Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 15 lutego 2017 r., II Ca 2506/16/.

Uwzględniając fakt, iż Rzecznik przystąpił do postępowania na etapie postępowania administracyjnego, na co ubezpieczony będący przedsiębiorcą wyraził pisemną zgodę, brak podstaw do negowania jego prawa do wniesienia odwołania od zaskarżonej decyzji.

Co do meritum, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 497) , obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Według art. 8 ust. 6 pkt 1 cytowanej ustawy za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. Z kolei na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

W myśl art. 18 ust. 8 ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 5a, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Zgodnie zaś z art. 18c ust. 1 ustawy– w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 31 stycznia 2020 r. – najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, których roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku, uzależniona jest od tego przychodu. Jednocześnie najniższa podstawa wymiaru składek, o której mowa w ust. 1, nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku (ust. 2).

Powyższa regulacja została wprowadzona ustawą z dnia 30 lipca 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą na mniejszą skalę (Dz. U. poz. 1577). Tym samym od stycznia 2019 r. wprowadzona została możliwość skorzystania z preferencji składkowej tzw. (...) ZUS. Co istotne, został on zmodyfikowany ustawą z dnia 19 grudnia 2019 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 2550). Zmodyfikowany (...) ZUS wszedł w życie 1 lutego 2020 r. i powszechnie nazywany jest Małym (...).

Stosownie do art. 18c ust. 1 ustawy systemowej – w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lutego 2020 r. – podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonego, o którym mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, którego roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120 000 złotych, uzależniona jest od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwanego dalej "dochodem z pozarolniczej działalności gospodarczej", uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym.

Jak wynika z art.8 ust. 2 ustawy podstawa wymiaru składek, o której mowa w ust. 1, nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku.

Podstawę wymiaru składek, o której mowa w ust. 1, ubezpieczony ustala na dany rok kalendarzowy, mnożąc przeciętny miesięczny dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym, obliczony zgodnie z ust. 4, przez współczynnik 0,5. Otrzymany wynik jest zaokrąglany do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa (ust. 3).

W myśl ust. 4 w/w przepisu przeciętny miesięczny dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym jest obliczany według następującego wzoru:

roczny dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym
	× 30
liczba dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym

i jest zaokrąglany do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa.

Zgodnie natomiast z art. 18c ust. 9 ustawy systemowej ubezpieczony, o którym mowa w ust. 1, przekazuje informację o zastosowanych formach opodatkowania obowiązujących tego ubezpieczonego w poprzednim roku kalendarzowym, o rocznym przychodzie z pozarolniczej działalności gospodarczej i rocznym dochodzie z tej działalności uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym, w tym o przychodzie i dochodzie uzyskanych w okresie obowiązywania danej formy opodatkowania, oraz o podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ustalonej na dany rok kalendarzowy w:

1. imiennym raporcie miesięcznym albo

2. w deklaracji rozliczeniowej – w przypadku, o którym mowa w art. 47 ust. 2

- składanych za styczeń danego roku kalendarzowego lub za pierwszy miesiąc rozpoczęcia lub wznowienia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym.

W myśl art. 36 ust. 14a ustawy systemowej o zmianie w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniu, o którym mowa w ust. 10, dotyczącej tytułu ubezpieczenia związanego ze sposobem obliczania podstawy wymiaru składek, o którym mowa w art. 18c ust. 1 ubezpieczony zawiadamia Zakład przez złożenie zgłoszenia wyrejestrowania i ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych zawierającego prawidłowe dane w terminie:

1. do końca stycznia danego roku kalendarzowego, jeżeli zmiana w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniu następuje w styczniu tego roku, przy czym jeżeli termin ten jest krótszy niż 7 dni, ubezpieczony dokonuje zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w terminie 7 dni od zaistnienia zmiany;

2. 7 dni od zaistnienia zmiany - w pozostałych przypadkach.

Podkreślenia przy tym wymaga, że zgodnie z art. 18c ust. 11 ustawy przepisy niniejszego artykułu nie mają zastosowania do osób, które lub do których:

1. w poprzednim roku kalendarzowym miały zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i które korzystały ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570, 1598 i 1852);

2. spełniają warunki określone w art. 18a;

3. w poprzednim roku kalendarzowym prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez mniej niż 60 dni kalendarzowych;

4. w poprzednim roku kalendarzowym także prowadziły pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 2-5;

5. wykonują pozarolniczą działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej pozarolniczej działalności gospodarczej;

6. ustalały podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgodnie z niniejszym artykułem przez 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Do powyższych limitów wlicza się, jako pełny miesiąc, każdy miesiąc kalendarzowy, w którym osoba odpowiednio ustalała podstawę składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgodnie z niniejszym artykułem lub prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą przez co najmniej jeden dzień kalendarzowy.

Przedkładając powyższe rozważania prawne na grunt niniejszej sprawy należy zauważyć, że spór sprowadza się do ustalenia, czy ubezpieczony, który korzystał z (...) (...) (wcześniej (...) ZUS) w latach 2019-2021, może ponownie skorzystać z (...) (...) w 2024 r. Tym samym w konsekwencji spór dotyczył wykładni art. 18c ust. 11 pkt 6 ustawy systemowej.

Sąd rozpoznający przedmiotową sprawę w pełni podziela stanowisko odwołujących, że (...) (...) nie miał w zamyśle prawodawcy być jednorazową preferencją składkową. Intencją prawodawcy było, ażeby przedsiębiorcy mogli korzystać z niego w cyklicznych, pięcioletnich okresach. Maksymalny okres korzystania z (...) (...) wynosi 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych.

Przy tym Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim wyrażone w wyroku z dnia 27 czerwca 2024 r. w sprawie o sygn. akt VI U 147/24 (LEX 3741427), zgodnie z którym wykładnia celowościowa art. 18c ust. 11 pkt 6 ustawy systemowej prowadzić musi do wniosku, iż ustawodawca przewidział możliwość skorzystania z tzw. "małego (...)" w okresie każdych kolejnych okresów pięcioletnich. Do takiego wniosku prowadzi również analiza uzasadnienia projektu ustawy wprowadzającej zmiany art. 18c ustawy systemowej (…). Wskazano w nim, iż zmiana liczby z 60 na 59 uzasadniona jest umożliwieniem realizacji pierwotnych intencji projektodawców tego rozwiązania. Zgodnie bowiem z założeniami (...) (...), po korzystaniu z obniżonych składek na ubezpieczenia społeczne przez 36 miesięcy, następuje okres swoistej "karencji" o długości 24 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej (...). Do takiej interpretacji prowadzić musi również zastosowanie przewidzianej w art. 11 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U.2024.236) zasady przyjaznej interpretacji przepisów.

Skoro B. K. korzystał z preferencyjnych składek w latach 2019-2021, czyli w sumie 36 miesięcy, a następnie w latach 2022, 2023 opłacał składki w standardowych wysokościach, to w ciągu 60 miesięcy zakończył się pięcioletni cykl. W związku z powyższym od stycznia 2024 r. rozpoczął się okres kolejnych 60 miesięcy w trakcie których – wobec spełnienia pozostałych kryteriów – wskazany przedsiębiorca ma prawo opłacać składki w wysokości wynikającej z art. 18 c ust. 1-4 ustawy systemowej.

Mając na względzie powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję ZUS, o czym orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

W przedmiocie kosztów procesu w punkcie drugim sentencji wyroku Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1964 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym przed 31 grudnia 2024 r. O odsetkach ustawowych za opóźnienie od zasądzonej kwoty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.