Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z 14.05.2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 184 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018r., poz. 1270 ze zm.) odmówił Z. G. prawa do emerytury ze względu na brak co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, argumentując, że ubezpieczony wykazał jedynie 13 lat, 7 miesięcy i 19 dni tego stażu pracy.

Zakład podał, że w oparciu o przedłożone karty wynagrodzeń nie uwzględnił, jako okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych w (...) Zakładach (...) od 12.07.1979r. do 13.03.1984r., ponieważ:

1)  od 12.07.1979r. do 12.07.1981r. wnioskodawca odbywał zastępczą służbę wojskową, która podlegała uwzględnieniu przy ustalaniu okresu pracy w warunkach szczególnych do 31.08.1979r. pod warunkiem zatrudnienia w warunkach szczególnych przed powołaniem do służby wojskowej,

2)  od 13.07.1981r. do 13.03.1984r., gdyż przedłożona dokumentacja nie potwierdza w jakim wydziale i na jakim stanowisku wnioskodawca był zatrudniony.

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą wnioskodawca złożył od niej odwołanie, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do emerytury. Zażądał doliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia 13.07.1981 r.-13.03.1984 r. na stanowisku agregatowy na wydziale wtrysk w (...) Zakładach (...).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca - Z. G. (ur. (...)), złożył 26.04.2018r. wniosek o emeryturę (wniosek z 26.04.2018r. k. 1 plik IV akt emerytalnych).

Wnioskodawca nie należy do otwartego funduszu emerytalnego (wniosek o emeryturę z 5.05.2017r. k. 2 plik III akt emerytalnych, zeznania wnioskodawcy e-prot. z 22.08.2018r. min.00:02:36 w zw. z e-prot. z 22.08.2018r. min.00:27:48 i e-prot. z 22.08.2018r. min.00:27:48).

Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku ma wymagane 25 lat ogólnego stażu pracy, a w tym okresy składkowe w ilości 19 lat, 9 miesięcy i 1 dnia oraz nieskładkowe w ilości 1 miesiąca i 15 dni, a nadto uzupełniające okresy rolne w ilości 5 lat, 6 miesięcy i 29 dni (karta przebiegu zatrudnienia k. 9 plik II akt emerytalnych).

W okresie 13.07.1981r.-13.03.1984r. wnioskodawca pracował na podstawie umowy o pracę z 13.07.1979 r. na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Zakładach (...), początkowo na stanowisku starszy wartownika (...), a następnie od 21.09.1982r. w Wydziale (...) Wtryskowego na stanowisko wtryskowy aż do zakończenia stosunku pracy. Przez cały okres wykonywania pracy na stanowisku wtryskowego odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co najmniej 8 godzin dziennie, w systemie zmianowym, również w soboty i niedziele, wykonywał wyłącznie pracę polegająca na obsługiwaniu automatycznego agregatu wtryskowego do produkcji obuwia gumowego z polichlorku winylu, tzw. wtryskarki.

Do obowiązków wnioskodawcy należało wsypanie polichlorku winylu do gorącej formy, założenie na agregat cholewki. Po kilku sekundach następował obrót wtryskarki, po którym odwołujący zdejmował już uformowanego buta, po czym wykonywał od nowa ww. czynności. Produkcja jednego buta zajmowała około 30 sekund.

Praca w hali na Wydziale (...) Wtryskowego odbywała się w narażeniu na wysoką temperaturę i toksyczne opary.

Praca przy produkcji na kilkunastu wtryskarkach w Wydziale (...) Wtryskowego odbywała się w ruchu ciągłym. Nie było w spornym okresie żadnych przestojów w produkcji, pracy było dużo, ponieważ Zakład wykonywał także produkcję na eksport i w związku z tym odbywała się ona też w soboty i niedziele.

Wnioskodawca w tym okresie nie wykonywał żadnych innych prac. W trakcie tego zatrudnienia odwołujący otrzymywał dodatek za pracę w warunkach szkodliwych. (świadectwo pracy k. 3 plik IV akt emerytalnych, karty wynagrodzeń k.8 plik IV akt emerytalnych, dokumentacja płacowa k.17, dokumentacja pracownicza – 17 a w niej angaż k.27, karta przeniesienia k.28, podanie k.29, oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę k.3, karta obiegowa k.5, pismo z 20.03.1984r. k.7, umowa o pracę k.22, pismo z 13.11.1981 r. k.12, podanie k.24, pismo z 13.11.1981 r. k.25, podanie k.26, zeznania świadka A. M. e-prot. z 22.08.2018r. min.00:14:37, zeznania świadka A. S. e-prot. z 22.08.2018r. min.00:21:44, zeznania wnioskodawcy e-prot. z 22.08.2018r. min.00:02:36 w zw. z e-prot. z 22.08.2018r. min.00:27:48 i e-prot. z 22.08.2018r. min. 00:27:48)

Wnioskodawca nie posiada świadectwa pracy w warunkach szczególnych z ww. okresu zatrudnienia (zeznania wnioskodawcy e-prot. z 22.08.2018r. min.00:02:36 w zw. z e-prot. z 22.08.2018r. min.00:27:48 i e-prot. z 22.08.2018r. min.00:27:48).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o ww. dokumenty znajdujące się w załączonych aktach organu rentowego oraz oryginalnej dokumentacji osobowej wnioskodawcy ze spornego okresu zatrudnienia, których wartości dowodowej nie kwestionowała żadna ze stron, a i Sąd nie znalazł powodów by czynić to z urzędu.

Sąd uznał też w całości za wiarygodne zeznania świadków A. M. i A. S. oraz wnioskodawcy, gdyż są one logiczne, spójne, wzajemnie się uzupełniają, a nadto korelują z treścią dowodów z dokumentów. Świadkowie byli zatrudnieni w tym samym zakładzie pracy co odwołujący, w tożsamym okresie i również wykonywali swoją pracę na Wydziale (...) Wtryskowego, a zatem doskonale wiedzieli na czym ona polegała. Dodać wypada, że świadek A. S. zeznał, że otrzymał świadectwo pracy w warunkach szczególnych i nabył uprawnienia do wcześniejszej emerytury. Świadkowie byli osobami obcymi dla stron i nie mieli żadnego interesu w składaniu zeznań na korzyść którejkolwiek z nich. Ponadto wartość dowodowa zeznań przesłuchanych świadków nie została w toku postępowania odwoławczego podważona przez organ rentowy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018r., poz. 1230 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po 31.12.1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl art. 184 ust. 2 ww. ustawy, emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Z art. 32 ustawy emerytalnej wynika z kolei, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zasady przechodzenia na wcześniejsze emerytury oraz wykazy stanowisk do tego uprawniających określa Rozporządzenie Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r., nr 8, poz. 43 ze zm.). Według §3 i 4 tego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle §2 ust.1 i 2 ww. rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (wyrok Sądu Najwyższego z 15.12.1997r., II UKN 417/97, wyrok Sądu Najwyższego z 15.11.2000 r., II UKN 39/00).

Regulacja §2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (uchwała Sądu Najwyższego z 27.05.1985 r., III UZP 5/85, uchwała Sądu Najwyższego z 10.03.1984 r., III UZP 6/84).

W niniejszej sprawie bezspornym jest, że wnioskodawca 24.04.2017r. ukończył 60 lat. Co prawda we wniosku o emeryturę z 26.02.2018r. oświadczył on, że przekazuje środki zgromadzone na otwartym funduszu emerytalnym do budżetu państwa, jednakże Sąd miał na uwadze, że we wniosku o emeryturę z 5.05.2017r. zawarł oświadczenie, że nie jest członkiem OFE, co następnie potwierdził składając zeznania na rozprawie 22.08.2018r., w których wyjaśnił, że jedynie omyłkowo zakreślił ww. pozycję we wniosku z 26.02.2018r. Nie było nadto między stronami sporu, że odwołujący wykazał na dzień 1.01.1999r. wymagany okres zatrudnienia wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn oraz staż pracy w warunkach szczególnych w ilości 13 lat, 7 miesięcy i 19 dni.

Istotą sporu była zatem jedynie kwestia ustalenia, czy wnioskodawca był zatrudniony co najmniej 15 lat w warunkach szczególnych, a brakujący staż do uznania, że wnioskodawca spełnia tę przesłankę, wynosił 1 rok, 4 miesiące i 11 dni.

Wnioskodawca nie posiada świadectwa pracy w warunkach szczególnych ze spornego okresu 12.07.1981r.-13.03.1984r. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe w postaci dopuszczenia zachowanej oryginalnej dokumentacji osobowej z tego okresu zatrudnienia oraz koherentnych z nią zeznań świadków i wnioskodawcy, wykazało, że odwołujący był zatrudniony w warunkach szczególnych w Zakładach (...) od 21.09.1982 r. do 13.03.1984 r., gdy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co najmniej 8 godzin dziennie, wykonywał wyłącznie pracę na stanowisku wtryskowego (agregatowego) na Wydziale (...) Wtryskowego, polegającą na obsługiwaniu automatycznych agregatów wtryskowych tzw. wtryskarek służących do produkcji obuwia gumowego z polichlorku winylu. Z zeznań świadków i wnioskodawcy wynika też, że praca ta odbywała się w stałym narażeniu na wysokie temperatury i toksyczne opary, a nadto, że w badanym okresie nie było żadnych przestojów w produkcji, pracy było dużo, odbywała się ona w hali na Wydziale (...) Wtryskowego na wtryskarkach i była to praca w ruchu ciągłym w systemie zmianowym, także w soboty i w niedziele. Z zachowanej dokumentacji płacowej wynika zaś, że wnioskodawca otrzymywał dodatek za pracę w warunkach szkodliwych, co potwierdzili też przesłuchani w sprawie świadkowie.

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu, należy uznać, że jest to praca w szczególnych warunkach, o jakiej mowa w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7.02.1983 r. Wykaz A, Dział IV (w chemii), poz.21 produkcja i przetwórstwo wyrobów gumowych, ebonitowych oraz półproduktów i środków do pomocniczych do tych wyrobów. Z zeznań wnioskodawcy i świadków wynika, że podane w świadectwie pracy stanowisko „agregatowy” jest tym samym stanowiskiem co „wtryskowy”, na którym zgodnie dokumentacją osobową skarżący pracował w Wydziale (...) Wtryskowego od 21.09.1982 r. do zakończenia stosunku pracy z Zakładami (...). Podkreślić należy, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 8.06.2011r., I UK 393/10). Jedynie na marginesie należy dodać, że choć stanowisko „wtryskowego” użyte w dokumentacji osobowej skarżącego nie odpowiada użytemu w przepisach w istocie jest tożsame z określeniem „wtryskarkowy” z punktu 23 wykazu branżowego uszczegółowiającego stanowiska pracy w przemyśle chemicznym, zawartym w wykazie A załącznika do zarządzenia resortowego nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z 7.07.1987r., Dział IV, poz. 21 (Dz. Urz. nr 4 Ministerstwa Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z 3.08.1987 r.).

Reasumując - wnioskodawca na dzień 1.01.1999 r. wykazał ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych, gdyż po zaliczeniu do bezspornego stażu 13 lat, 7 miesięcy i 29 dni ww. okresu od 21.09.1982r. do 13.03.1984r., tj. 1 roku, 5 miesięcy i 23 dni, otrzymujemy ostatecznie rzeczony staż w ilości 15 lat, 1 miesiąca i 22 dni.

Tym samym wnioskodawca wszystkie przesłanki do nabycia świadczenia emerytalnego spełnił od 24.04.2017r., tzn. od ukończenia 60 roku życia, ale z uwagi na to, że wniosek o emeryturę złożył 26.02.2018r. zgodnie z art.129 ust.1 ustawy emerytalnej- należało przyznać mu prawo do emerytury od 1.02.2018r.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ §2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł, jak w sentencji.

A.P.

ZARZĄDZENIE

1)  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS z pouczeniem o terminie i sposobie wniesienia apelacji, wypożyczając akta emerytalne i jednocześnie zobowiązując do ich ponownego przekazania w razie wniesienia apelacji.

2)  Doręczyć pełnomocnikowi ZUS odpis protokołu z dnia 22.08.2018r.

17 września 2018 roku