Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z 19.01.2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił A. S. (1) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Decyzja organu rentowego została wydana po przeprowadzeniu badania stanu zdrowia ubezpieczonego przez lekarza orzecznika ZUS, który stwierdził, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy i ustalił datę powstania częściowej niezdolności do pracy na dzień 1.03.2017 r. Zakład wskazał, iż ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 2 lat 3 miesięcy i 8 dni, w tym 1 rok 8 miesięcy i 13 dni okresów składkowych oraz 1 rok 5 miesięcy i 24 dni okresów nieskładkowych, które podlegają zaliczeniu w wymiarze ograniczonym do 1/3 okresów składkowych, czyli 6 miesięcy i 25 dni. Do stażu pracy Zakład nie uwzględnił okresu nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy od 2.02.2011r. do 30.06.2011 r.

/ decyzja k. 39 akt ZUS/

Powyższą decyzję zaskarżył w całości pełnomocnik ubezpieczonego A. S. (1), zarzucając organowi rentowemu naruszenie art.58 ust.1 punkt 4 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez błędne zastosowanie wynikające z nieprawidłowego uznania, że niezdolność do pracy powstała w dn. 1.03.2017 r., gdy w rzeczywistości na ten dzień została ustalona częściowa niezdolność do pracy oraz art.58 ust.3 ww. ustawy poprzez jego niezastosowanie, pomimo że niezdolność do pracy odwołującego została stwierdzona na dzień 19.07.2010 r. – przed ukończeniem przez odwołującego 18 roku życia i niezdolność ta trwa nieprzerwanie do chwili obecnej, a do dnia ustalenia niezdolności do pracy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia i posiadał nieprzerwane okresy składkowe i nieskładkowe. Ponadto wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

/ odwołanie k. 3-6/

W odpowiedzi na odwołanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. wniósł o jego odrzucenie, ewentualnie z ostrożności procesowej wniósł o oddalenie odwołania. Zakład przytoczył tożsamą argumentację jak w uzasadnieniu skarżonej decyzji, a nadto wskazał, iż ubezpieczony nie wniósł sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i zgodnie z art.477 ⁹ §3 ¹ k.p.c. odwołanie podlega odrzuceniu.

/ odpowiedź na odwołanie k. 15 – 16/

Postanowieniem z 17.04.2018 r. Sąd Okręgowy w Łodzi odrzucił odwołanie na podstawie art.477 ⁹ §3 ¹ k.p.c. z uwagi na to, że ubezpieczony nie złożył sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

/ postanowienie k. 18 - 20/

W zażaleniu na powyższe orzeczenie A. S. (1) wniósł o jego uchylenie, wskazując, że nie kwestionuje treści orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, lecz wadliwą decyzję organu rentowego, argumentując, że spełnia warunki stażowe z uwzględnieniem orzekanej wcześniej całkowitej niezdolności do pracy oraz treści art. 58 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

/zażalenie k. 25 – 28/

Na skutek przedmiotowego zażalenia Sąd Apelacyjny w Łodzi postanowienie z 14.05.2018 r., III AUz 167/18, uchylił zaskarżone orzeczenie. W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny podniósł, że ubezpieczony wprawdzie nie wniósł w ustawowym terminie sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, ale nie było to konieczne wobec stanowiska wnioskodawcy, iż nie kwestionuje daty powstania częściowej niezdolności do pracy, tj. 1 marca 2017 roku, lecz decyzję ZUS, który nie uwzględnił faktu całkowitej niezdolności do pracy, wynikającego z wcześniejszych prawomocnych decyzji. Odwołujący zgadza się z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS co do daty powstania częściowej niezdolności do pracy, zatem nie sposób czynić zarzutu, że jego odwołanie dotyczy wyłącznie orzeczenia lekarza orzecznika w zakresie stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy. Całkowita niezdolność do pracy skarżącego była orzekana nieprzerwanie w związku z rentą socjalną, poczynając od dnia 19 lipca 2010 roku do dnia 28 lutego 2017 roku i wnioskodawca nie kwestionuje, że od dnia 1 marca 2017 roku jest częściowo niezdolny do pracy. Jasne jest przy tym, że faktu istnienia całkowitej niezdolności do pracy, wynikającego z wcześniejszych orzeczeń wydawanych w postępowaniu orzeczniczym w organie rentowym i potwierdzonych prawomocnymi decyzjami ZUS, nie mógł podważyć ani lekarz orzecznik w postępowaniu wywołanym wnioskiem o rentę z dnia 3 października 2017 roku, ani nie mogłaby tego uczynić komisja lekarska, gdyby wnioskodawca złożył sprzeciw. Sąd Apelacyjny wskazał także, że prawo do świadczeń z ubezpieczenia rentowego powstaje ex lege po spełnieniu przez uprawnionego wszystkich przesłanek jego nabycia. W przypadku prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy warunki te określa przede wszystkim art.57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS. Obejmują one ustalenie stanu zdrowia ubezpieczonego i ocenę, czy pozostaje niezdolny do pracy, ale także czy przyznanie świadczenia jest możliwe z uwagi na staż ubezpieczeniowy. W sprawie niniejszej koniecznym stało się uchylenie zaskarżonego postanowienia, gdyż odwołanie nie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, a rozpatrując odwołanie Sąd Okręgowy odniesie się do zarzutów stażowych, związanych z niezastosowaniem art.58 ust.3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

/ postanowienie k. 35 – 38/

Na rozprawie w dniu 15.10.2018 r. – bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku – pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie, a pełnomocnik ZUS wniósł ponownie o jego odrzucenie, ewentualnie o oddalenie.

/ e-prot. z 15.10.2018 r.: 00:01:25/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca – A. S. (2) (urodzony (...)) miał w związku z rentą socjalną nieprzerwanie orzekaną przez organ rentowy w okresie od 19.07.2010 r. do 28.02.2017 r. całkowitą niezdolność do pracy. Lekarz orzecznik ZUS uznał, że całkowita niezdolność do pracy wnioskodawcy powstała w dniu 19.07.2010r.

/ niesporne, a nadto wniosek o rentę socjalną k. 1 plik dot. renty socjalnej w aktach ZUS, decyzja z 30.12.2010 r. k. 19 plik dot. renty socjalnej w aktach ZUS, decyzja z 17.01.2013 r. k. 28 plik dot. renty socjalnej w aktach ZUS, decyzja z 13.03.2015 r. k. 40 akt ZUS plik dot. renty socjalnej w aktach ZUS /

Odwołujący został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych przed ukończeniem 18 roku życia w związku z tym, że w okresie od 1.09.2009 r. do 30.06.2011 r. był zatrudniony jako mechanik pojazdów samochodowych – uczeń w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) M., C. Sp. j. w P., przy czym od 2.02.2011 r. do 30.06.2011 r. miała miejsce nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy wnioskodawcy.

/niesporne, a nadto świadectwo pracy k. 11, poświadczenie dla celów świadczeń emerytalno – rentowych k. 33 plik dot. renty z tytułu niezdolności do pracy w aktach ZUS/

Wnioskodawca pozostawał w zatrudnieniu pracowniczym w (...) Sp. z o.o. od
1.04.2014 r. do 30.09.2014 r. w pełnym wymiarze czasu pracy jako operator wtryskarki, kierowca wózka, a następnie od 1.10.2014 r. do 26.03.2015 r. jako operator urządzeń produkcyjnych, monter wyrobów z tworzyw sztucznych.

/świadectwa pracy k. 7 – 8 plik dot. renty z tytułu niezdolności do pracy w aktach ZUS/

Ubezpieczony od 1.12.2016 r. do 9.05.2017 r. pozostawał w zatrudnieniu pracowniczym w PPHU (...) w P. w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca – konwojent.

/świadectwo pracy k. 9 plik dot. renty z tytułu niezdolności do pracy w aktach ZUS/

Odwołujący pobierał zasiłki chorobowe za okres: 21.05.2014 r. – 23.05.2014 r., 4.06.2014 r. – 6.06.2014 r., 26.06.2014 r. – 22.07.2014 r., 23.07.2014 r. – 19.09.2014 r., 14.10.2014 r. – 17.01.2015 r., 14.02.2017 r. – 17.02.2017 r., 10.05.2017 r. – 14.08.2017 r., przebywał na świadczeniu rehabilitacyjnym 18.01.2015 r. – 26.03.2015 r., 27.03.2015 r. – 12.01.2016 r.

/niesporne , a nadto zestawienie k. 15 plik dot. renty z tytułu niezdolności do pracy w aktach ZUS/

Wnioskodawca został zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w P. od 17.08.2017 r. i pobierał od 4.09.2017 r. do 26.09.2017 r. stypendium – szkolenie.

/ zaświadczenie k. 16 plik dot. renty z tytułu niezdolności do pracy w aktach ZUS/

Decyzją z dn. 18.05.2017 r., po rozpoznaniu wniosku z 17.02.2017 r., Zakład odmówił wnioskodawcy prawa do renty socjalnej na dalszy okres ponieważ Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z 26.04.2017 r. ustaliła, że ubezpieczony nie jest całkowicie niezdolny pracy.

/ decyzja z 18.05.2017 r. k. 55 akt ZUS plik dot. renty socjalnej w aktach ZUS /

W dn. 3.10.2017 r. ubezpieczony złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

/wniosek k. 1 plik dot. renty z tytułu niezdolności do pracy w aktach ZUS/

W dniu 25.10.2017 r. lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. wydał orzeczenie, w którym ustalił, iż ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy, do 31.10.2019 r. i ustalił datę powstania częściowej niezdolności do pracy na dzień 1.03.2017 r. Lekarz orzecznik ZUS ustalił nadto, że ubezpieczony nie jest całkowicie niezdolny do pracy.

Orzeczenie lekarza orzecznika zostało doręczone ubezpieczonemu 25.10.2017 r. wraz z prawidłowym pouczeniem o prawie, terminie i sposobie wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS.

/ orzeczenie lekarza orzecznika ZUS k. 28 – 28 verte plik dot. renty z tytułu niezdolności do pracy w aktach ZUS/

W zakreślonym terminie (14 dni od daty doręczenia orzeczenia), do dnia 8.11.2017 r., ubezpieczony nie złożył sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika do komisji lekarskiej ZUS.

/niesporne/

W dn. 19.01.2018 r. w oparciu o ww. orzeczenie lekarza orzecznika została wydana zaskarżona decyzja, którą odmówiono ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu tej decyzji Zakład wskazał, że ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 2 lat 3 miesięcy i 8 dni, w tym 1 rok 8 miesięcy i 13 dni okresów składkowych oraz 1 rok 5 miesięcy i 24 dni okresów nieskładkowych, które podlegają zaliczeniu w wymiarze ograniczonym do 1/3 okresów składkowych, czyli 6 miesięcy i 25 dni. Do stażu pracy Zakład nie uwzględnił okresu nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy od 2.02.2011r. do 30.06.2011 r.

/ decyzja k. 39 akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny został w całości ustalony na podstawie dowodów w postaci dokumentów zalegających w załączonych aktach rentowych, których wartości dowodowej nie kwestionowała żadna ze stron a i Sąd nie znalazł powodów by czynić to z urzędu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie, skutkując zmianą skarżonej decyzji.

Przesłanki nabycia uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy określa art. 57 ust. 1. ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1270 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który:

1) jest niezdolny do pracy,

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, oraz

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Stosownie do art. 58 ust. 1 warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1)1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2)2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3)3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4)4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5)5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Na mocy ust. 2 art. 58 okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.

Zgodnie z art. 58 ust. 3 jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego, i którym mowa w ust. 1 warunek posiadanego wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.

W myśl niekwestionowanego w judykaturze poglądu prawnego wyrażonego przez Sąd Najwyższy w wyroku z 20.09.2005 r., II UK 30/05 (OSNP 2006/15-16/246), cytowany powyżej art. 58 ust. 3 ustawy obejmuje sytuacje, w których objęcie ubezpieczeniem nastąpiło bezpośrednio po tym, gdy zaistniała taka możliwość (w przypadku osoby, która nie pobierała nauki, przed ukończeniem 18 lat, a w przypadku osoby uczącej się - po ukończeniu szkoły) i z powodu powstania niezdolności do pracy ubezpieczenie nie mogło być kontynuowane. W związku z tym warunki wymagane do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy spełnia osoba zgłoszona do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat lub w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki, posiadająca okres składkowy i nieskładkowy krótszy od wymaganego, jeżeli stała się niezdolna do pracy w czasie trwania tego okresu, a także po jego ustaniu, jednak nie później niż w ciągu 6 miesięcy. Okres 6 miesięcy od ustania okresu składkowego lub nieskładkowego należy traktować jako przerwę w ubezpieczeniu. Powstanie niezdolności do pracy po upływie okresu dłuższego niż 6 miesięcy nie daje uprawnień wynikających z omawianego przepisu nawet wówczas, gdy nastąpiło przed upływem 18 miesięcy od ustania okresu ubezpieczenia (por wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 17 września 2015 r., III AUa 931/14, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 25 sierpnia 2016 r., III AUa 1024/16). Dodać należy, że art. 58 ust. 3 ustawy nie wymaga - tak jak czynił to poprzednio obowiązujący art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 14.12.1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) - aby niezdolność do pracy powstała wyłącznie w okresie składkowym lub nieskładkowym, lecz określa jedynie, aby do dnia powstania niezdolności do pracy ubezpieczony posiadał, bez przerwy lub z przerwami nie przekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe. Datę powstania niezdolności do pracy określa natomiast art. 57 pkt 3 ustawy z dnia 17.12.1998 r., zgodnie z którym może ona powstać w okresach wymienionych w tym przepisie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ich ustania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 16 czerwca 2004 r., III AUa 414/04, Legalis Numer 72053).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy w pierwszej kolejności celem uporządkowania należy wyraźnie podkreślić, że wnioskodawca nie kwestionuje daty powstania częściowej niezdolności do pracy określonej przez lekarza orzecznika ZUS w orzeczeniu z 25.10.2017 r., tj. daty 1.03.2017 r., ani tego, że jest częściowo niezdolny do pracy do 31.10.2019 r., lecz skarży kwestionowaną decyzję z 19.01.2018 r. z uwagi na to, że ZUS nie uwzględnił faktu jego wcześniejszej nieprzerwanej całkowitej niezdolności do pracy wynikającej z wcześniejszych prawomocnych decyzji organu rentowego, których – jak zauważył Sąd Apelacyjny w Łodzi w postanowieniu z 14.05.2018 r., III AUz 167/18 /k. 35 – 38/, obecnie ani lekarz orzecznik ZUS, ani też sam ZUS nie mógł podważyć w postępowaniu rentowym wywołanym wnioskiem ubezpieczonego z dn. 3.10.2017 r., ani też nie mogłaby tego uczynić komisja lekarska ZUS nawet, gdyby wnioskodawca złożył sprzeciw od orzeczenie lekarza orzecznika z 25.10.2017 r.

W sprawie poza sporem pozostaje, że odwołujący w wieku 17 lat od 19.07.2010 r. został uznany przez organ rentowy za osobę całkowicie niezdolną do pracy i pozostawał nieprzerwanie na rencie socjalnej z uwagi na całkowitą niezdolność do pracy aż do 28.02.2017 r., a jednocześnie nie jest sporne, że ubezpieczony przed ukończeniem 18 roku życia został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych od 1.09.2009 r. do 30.06.2011 r. w związku z zatrudnieniem w pełnym wymiarze czasu pracy jako mechanik pojazdów samochodowych uczeń w (...) M., C. Sp. j. w P.. Skoro z prawomocnych decyzji ZUS wynika, że całkowita niezdolność do pracy powstała u odwołującego w dn. 19.07.2010 r. w trakcie zgłoszenia go do ubezpieczenia społecznego od 17 roku życia w związku z ww. zatrudnieniem w okresie od 1.09.2009 r. do 30.06.2011 r., i niezdolność ta trwała nieprzerwanie do 28.02.2017 r. a następnie od 01.03.2017 r. wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy, to tym samym zastosowanie wobec ubezpieczonego znajduje art. 58 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Orzekając, jak w punkcie 2 sentencji wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika procesowego skarżącego Sąd ustalił na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackich (Dz.U. z 2015 r., 1800 ze zm.).

A.P.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS wraz z aktami rentowymi, jednocześnie zobowiązując organ rentowy do zwrotu tych akt w przypadku wniesienia apelacji