Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 13 czerwca 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. stwierdził, że podstawa wymiaru składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne dla A. K. jako osoby prowadzącej pozarolniczą działalność wynosi:

04-12.2018 r. 7109,86 zł

01-12.2019 r. 7607,12 zł

10-12/2020 r. 8052,02 zł

01-12/2021 r. 8484,76 zł

05,08-12.2022 r. 9231,04 zł

03,04,05.2023 r. 10455,94 zł.

W uzasadnieniu organ wskazał, że z tytułu prowadzonej działalności od 31 grudnia 1998 r. do 4 lutego 2014 r. wnioskodawca zgłosił się do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. 5 lutego 2014 roku nabył prawo do świadczenia emerytalnego, dlatego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej obowiązkowe jest tylko ubezpieczenie zdrowotne.
Z tego tytułu wnioskodawca zgłosił się do ubezpieczenia zdrowotnego od 5 lutego 2014 roku do 31 grudnia 2017 roku, od 3 kwietnia 2018 roku do 31 grudnia 2021 roku, od 1 maja 2022 roku do 31 maja 2022 roku, od 1 sierpnia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku i od 1 marca 2023 roku do nadal.

Dodatkowo organ zauważył, że z zapisów Krajowego Rejestru Sądowego wynika, że od 8 czerwca 2010 roku do nadal wnioskodawca jest (...) spółki komandytowej (...) Spółka Komandytowa.

Zakład podniósł, iż osoba, która prowadzi kilka rodzajów działalności gospodarczej jest obejmowana obowiązkowo ubezpieczeniami tylko z jednego wybranego przez siebie rodzaju działalności. Z tytułu prowadzenia pozostałych rodzajów pozarolniczej działalności nie podlega ubezpieczeniom społecznym ani obowiązkowo, ani dobrowolnie. Natomiast składka na ubezpieczenie zdrowotne obowiązuje od każdej działalności.

ZUS wskazał również, że w dokumentach rozliczeniowych z tytułu prowadzonej działalności na podstawie wpisu do (...) od czerwca 2010 roku do 31 grudnia 2017 roku, od 3 kwietnia 2018 roku do 31 grudnia 2021 roku, od 1 maja 2022 roku do 31 maja 2022 roku, od 1 sierpnia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku i od 1 marca 2023 roku do nadal, wnioskodawca rozlicza składkę na ubezpieczenie zdrowotne w pojedynczej wysokości. Biorąc pod uwagę ilość i rodzaj prowadzonych przez wnioskodawcę działalności od czerwca 2010 powinien rozliczać składkę na ubezpieczenie zdrowotne w podwójnej wysokości.

Organ podniósł również, że w okresach zawieszenia działalności w (...) od 1 stycznia 2018 roku do 2 kwietnia 2018 roku, od 1 stycznia 2022 roku do 30 kwietnia 2022 roku, od 1 czerwca 2022 roku, do 31 lipca 2022 roku i od 1 stycznia 2023 roku do 28 lutego 2023 roku nie dopełnił obowiązku zgłoszenia się do ubezpieczenia zdrowotnego jako wspólnika spółki komandytowej. Wobec tego oddział przekazał sprawę na NFZ celem zajęcia stanowiska odnośnie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w tym okresie.

Zakład podniósł, że 23 maja 2022 roku odwołujący złożył do sprawy wyjaśnienia, z których wynika, że 18 stycznia 2012 roku wnioskodawca złożył wypowiedzenie udziałów w spółce komandytowej (...) spółka komandytowa. Zakład argumentował, że wnioskodawca wyjaśnił, że sprawa trafiła do sądu, który zdecydował, że zmiany w KRS mają dokonać wspólnicy spółki. (...) spółki komandytowej podlega obowiązkowo ubezpieczeniom od dnia wykreślenia z KRS albo zbyciu ogółu praw i obowiązków w spółce. ZUS argumentował, że z uwagi na to, iż wypowiedzenie wnioskodawcy nie zostało potwierdzone uchwałą zgromadzenia wspólników, a następnie aktem notarialnym, nie nastąpiło wykreślenie z KRS.

(decyzja k. 52-54 akt ZUS)

Od powyższej decyzji odwołanie wniósł A. K. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika zaskarżając decyzję w całości i zarzucając jej rażące naruszenie przepisów prawa a w szczególności:

1.  art. 217 Konstytucji RP poprzez pominięcie wynikającej z ww. przepisu zasady ekwiwalentności danin publicznych tj. odpowiedniości pomiędzy świadczeniami uzyskiwanymi przez obywatela, a wysokością obciążającej go daniny publicznej, co
w konsekwencji doprowadziło organ rentowy do błędnego przyjęcia, iż w zaistniałym stanie faktycznym zastosowanie winny być art. 5 pkt 21 w zw. z art. 66 ust. 1 pkt 11 lit c) w zw. z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz art. 8 ust. 6 pkt 4 i art. 13 pkt 4 i 4b ustawy
z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych;

2.  art. 32 ust. 1 Konstytucji RP w zw. z art. 69 ust. 1 w zw. z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy
o świadczeniach poprzez błędną interpretację polegającą na nieprawidłowym przyjęciu,
że obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego wspólnika spółki komandytowej uzależnione jest jedynie o istnienie wpisu wspólnika do KRS, w sytuacji gdy zgodnie z treścią art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń w odniesieniu do osoby prowadzącej pozarolniczą działalność (za jakie zgodnie z art. 5 pkt 21 ustawy o świadczenia w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń uważa się również wspólników spółki komandytowej) prawnie relewantną okolicznością, z którą wiąże się objęcie obowiązkowy, ubezpieczeniem zdrowotnym winno być faktyczne wykonywanie działalności gospodarczej przez spółkę, co w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca;

3.  art. 32 ust. 1 i art. 84 Konstytucji RP w zw. z art. 82 ust. 1-5 ustawy o świadczeniach, poprzez przyjęcie, że ubezpieczony podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu z dwóch tytułów, w sytuacji gdy z treści art. 82 ust. 1 ustawy o świadczeniach wynika, że obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia zdrowotne wiąże się z koniecznością osiągania przychodów z tytułów ubezpieczenia określonych w art. 66 ustawy o świadczeniach – a zatem w przedmiotowej sprawie, z uwagi na nieprzeprowadzenie faktycznej działalności przez spółkę i nie osiąganie tym samym przychodu z tegoż tytułu przez ubezpieczenia jako wspólnika, ubezpieczony nie podlega obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne;

4.  art. 6 ust. 1 pkt 5 w zw. a art. 8 ust. 6 pkt 4 w zw. z art. 13 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez błędną jego wykładnię i przyjęcie, że obowiązek podlegania wspólnika spółki komandytowej ubezpieczeniu zdrowotnemu jest niezależny od faktycznego prowadzenia działalności przez spółkę i oderwany od stanu faktycznego sprawy;

5.  art. 7 k.p.a. w zw. art. 77 § 1 k.p.a. art. 80 k.p.a. poprzez pobieżną jedynie analizę stanu faktycznego sprawy i przyjęcie, że:

a.  ubezpieczony nie złożył skuteczne oświadczenie o wypowiedzeniu umowy spółki komandytowej;

b.  ubezpieczony pozostaje wspólnikiem pomimo złożenia oświadczenia
o wypowiedzeniu umowy spółki;

c.  wykreślenie z KRS nie nastąpiło, gdyż wypowiedzenie złożone przez ubezpieczonego nie zostało potwierdzone uchwałą zgromadzenia wspólnika a następnie aktem notarialnym.

W związku z powyższym na podstawie art. 477 ¹² § 2 k.p.c. odwołujący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji, a także o zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przypisanych wraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty (art. 98 § 1 ¹ k.p.c.).

(odwołanie k. 3-13)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia do dnia zapłaty.

(odpowiedź na odwołanie k. 25-26 odwrót)

Postanowieniem z 24 maja 2024 roku tutejszy Sąd postanowił dopuścić dowód z akt sprawy XI GC 219/12 oraz X GC 184/14.

(postanowienie e-protokół rozprawy z 24 maja 2024 r. 00:04:58 – płyta CD – k. 146)

Na rozprawie z dnia 24 maja 2024 roku bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego, a pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania i również wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w kwocie ryczałtowej wraz z ustawowymi odsetkami.

(końcowe stanowiska stron e-protokół rozprawy z 24 maja 2024 r. 00:05:35 – płyta CD – k. 146)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. K. od 13 marca 1981 roku prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, którą zawieszał w okresach: od 1 stycznia 2018 roku do 2 kwietnia 2018 roku, od 1 stycznia 2022 roku do 30 kwietnia 2022 roku, od 1 czerwca 2022 roku do 31 lipca 2022 roku i od 1 stycznia 2023 roku do 28 lutego 2023 roku. Działalność tę prowadzi na podstawie wpisu do (...) w zakresie transportu osobowego, opłacając podatek w formie karty podatkowej.

(bezsporne, a nadto informacja od Naczelnika Urzędu Skarbowego Ł. k. 34-34v.)

W dniu 5 lutego 2014 roku odwołujący nabył prawo do emerytury, wskutek czego wyrejestrował się on z ubezpieczeń społecznych i zgłosił do ubezpieczenia zdrowotnego.

(bezsporne)

Wnioskodawca wraz z P. J. oraz R. S. w dniu 28 kwietnia 2010 roku zawarli umowę spółki komandytowej działającej pod firmą: (...) spółka komandytowa. A. K. oraz R. S. zostali ustanowieni komandytariuszami tej spółki. P. J. oraz R. S. byli uprawnieni do udziału w zyskach spółki po 49,5%, zaś A. K. – w 1%.

(umowa spółki komandytowej k. 17-21)

Spółka (...) spółka komandytowa KRS: (...), NIP: (...), REGON (...) została zarejestrowana w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 8 czerwca 2010 roku. Z Rejestru Przedsiębiorców KRS wynika, że wspólnikami powyższej spółki są: P. J., R. S. oraz A. K.. Przedmiotem działalności spółki jest m.in. prowadzenie restauracji i innych stałych placówek gastronomicznych czy przygotowywanie i dostarczanie żywności dla obiektów zewnętrznych (katering).

(informacja z KRS k. 6-8 odwrót akt ZUS)

W dniu 20 stycznia 2012 roku A. K. skierował do P. J., R. S., jak również na adres spółki (...) sp.k. pismo, z którego wynikało, że A. K. wypowiedział udział w spółce (...) sp. k. z dniem 1 lutego 2012 roku.

(pismo z 18 stycznia 2012 roku wraz z potwierdzeniami nadania k. 15-16)

Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z dnia 25 października 2012 roku po rozpoznaniu sprawy z powództwa A. K. przeciwko (...) spółce komandytowej w Ł. o opróżnienie lokalu, nakazał pozwanej – (...) spółce komandytowej opróżnienie lokalu użytkowego o powierzchni 233,41 m ² położonego w Ł. przy ul. (...) wraz z rzeczami i osobami prawa jej reprezentującymi.

(wyrok k. 80 załączonych akt sprawy XII GC 219/12)

W dniu 19 czerwca 2013 roku A. K. złożył do Krajowego Rejestru Sądowego wniosek o wykreślenie go jako wspólnika spółki. Zarządzeniem referendarza Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XX Wydziału Gospodarczego – Krajowego Rejestru Sądowego
z 2 sierpnia 2013 roku zarządzono zwrot powyższego wniosku z uwagi na jego nieopłacenie.
W uzasadnieniu zarządzenia wskazano także, iż A. K. nie posiadał legitymacji procesowej do złożenia wniosku, gdyż zgodnie z art. 694 ³ k.p.c. tylko wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki komandytowej (komplementariusze) mogą reprezentować spółkę.

(zarządzenie k. 22)

W dniu 3 czerwca 2019 roku (...) spółka komandytowa w Ł. zawarła
z A. K. ugodę sądową, na podstawie której, (...) spółka komandytowa zobowiązała się zapłacić A. K. kwotę 100.000,00 zł w terminie do dnia 15 czerwca 2019 roku. (...) spółka komandytowa w Ł. zobowiązała się również zapłacić w powyższym terminie kwotę 3 600 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

(ugoda sądowa k. 521 załączonych akt sprawy X GC 184/14)

Odwołujący nigdy nie brał czynnego udziału w funkcjonowaniu spółka (...) sp.k. ani nigdy nie uzyskał żadnego przychodu ani dochodu w związku z byciem zgłoszonym w KRS jako jej wspólnik; nie wiedział czy spółka osiąga jakiekolwiek dochody. Skarżący w 2012 roku wystąpił o wykreślenie go ze spółki, jednak nie mógł tego zrobić, z uwagi na barak stosownej uchwały zarządu w tym przedmiocie. Spółka została założona wyłącznie w celu przejęcia lokalu przy ul. (...) w Ł.. Wnioskodawca nie kontaktu z pozostałymi członkami zarządu; nie wiedział on również w jakim urzędzie spółka się rozlicza ani nie posiadał kluczy do pomieszczeń zajmowanych przez spółkę.

(zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z 24 maja 2024 roku 00:04:29 – płyta CD k.146 w zw. z e-protokołem rozprawy z 17 listopada 2023 00:01:22-00:12:41 – płyta CD k. 38)

Spółka (...) sp.k. osiągnęła następujące przychody oraz dochody:

rok	przychód	dochód
2016	0,00 zł	0,00 zł
2017	0,00 zł	0,00 zł
2018	0,00 zł	0,00 zł
2019	0,00 zł	0,00 zł
2020	0,00 zł	0,00 zł
2021	0,00 zł	0,00 zł

(dokumenty finansowe spółki k. 45-69)

W deklaracjach PIT składanych do Urzędu Skarbowego za lata 2014-2022 A. K. nigdy nie wykazywał przychodu ani dochodu z tytułu bycia wspólnikiem (...) spółka komandytowa .

(pismo Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Ł. k. 90-90 odwrót)

Decyzją nr (...) z 18 sierpnia 2023 roku, Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia po rozpatrzeniu wniosku ZUS (...) Oddział w Ł. w Ł. stwierdził, że A. K. podlegał obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej jako (...) spółki komandytowej (...) Spółka komandytowa
z siedzibą w Ł., w okresach od dnia 1 stycznia 2018 roku do dnia 2 kwietnia 2018 roku, od dnia 1 stycznia 2022 roku do dnia 30 kwietnia 2022 roku, od dnia 1 stycznia 2023 roku do dnia 28 lutego 2023 roku, od dnia 1 czerwca 2022 roku do dnia 31 lipca 2022 roku.

[decyzja Prezesa NFZ z 18 sierpnia 2023 r. k. 117-130]

Wnioskodawca nie odwołał się od powyższej decyzji Prezesa NFZ. [bezsporne]

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie zebranego materiału dowodowego w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, a także znajdujących się w załączonych aktach ZUS, a nadto na podstawie dowodu z przesłuchania wnioskodawcy, które to zeznania
– w szczególności dotyczące tego, że w spornym okresie nie uzyskał on z tytułu bycia wspólnikiem spółki żadnego przychodu, znajdują one potwierdzenie zarówno w dokumentach uzyskanych od organów podatkowych, jak i w dokumentacji finansowej spółki.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Wstępnie, wobec powoływania się przez odwołującego rozpoznawanym odwołaniu na zarzuty naruszenia procedury administracyjnej przez organ rentowy, Sąd stwierdził, że w sprawach
z zakresu ubezpieczeń społecznych, sąd co do zasady nie bada naruszeń kodeksu postępowania administracyjnego. Sprawy z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych w przeciwieństwie do innych spraw, w których wydawane są decyzje administracyjne, są bowiem rozpoznawane przez sądy powszechne w procedurze cywilnej a nie przez sądy administracyjne w procedurze sądowoadministracyjnej. Konsekwencją tego rozróżnienia jest m.in. możliwość podjęcia merytorycznego rozstrzygnięcia przez sąd ubezpieczeń społecznych i zmiany decyzji ZUS – strony w niniejszym postępowaniu mogą powoływać dowodzić nieprawdziwości stanu faktycznego przyjętego w decyzji ZUS. Powyższą tezę potwierdził także Sąd Najwyższy w wyroku z 3 lutego 2011 roku, II UK 271/10, LEX nr 817528, argumentując, że postępowanie sądowe, w tym w sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych, skupia się na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego, a kwestia wad decyzji administracyjnych spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, pozostaje w zasadzie poza przedmiotem tego postępowania.

Co do meritum, w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. 2024 poz. 497) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. Obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (art. 12 ust. 1 ustawy).

Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się też wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej (art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Okres podlegania obowiązkowi ubezpieczeń określa przepis art. 13 pkt. 4 ustawy systemowej, zgodnie z którym osoby prowadzące pozarolniczą działalność obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone czy to pierwotnie na podstawie przepisów
o swobodzie działalności gospodarczej następnie zaś na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 236).

Zgodnie zaś z art. 13 pkt 4b wspólnicy spółki jawnej, partnerskiej lub komandytowej oraz komplementariusze w spółce komandytowo-akcyjnej podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego albo od dnia nabycia ogółu praw i obowiązków w spółce do dnia wykreślenia spółki z Krajowego Rejestru Sądowego albo zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce,
z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności przez spółkę zostało zawieszone na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.

Na podstawie zaś art. 66 ust. 1 pkt. 1c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004 roku (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. nr 146) osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Przy tym na podstawie art. 5 pkt 21 ustawy o świadczeniach, użyte w ustawie o świadczeniach określenie osoby prowadzącej działalność pozarolniczą, oznacza osobę, o której mowa w art. 8 ust. 6 ustawy systemowej. W konsekwencji, art. 5 pkt 21 ustawy o świadczeniach wyraźnie odsyła do ustawy systemowej w zakresie pojęcia osoby prowadzącej działalność pozarolniczą, które precyzuje – jako przepis szczególny – art. 8 ust. 6 ustawy systemowej. Przepis art. 8 ust. 6 ustawy systemowej definiuje osobę prowadzącą pozarolniczą działalność w zakresie zarówno ubezpieczeń społecznych, jak
i ubezpieczenia zdrowotnego, co wyraźnie wynika z jego treści. Jako dwie odrębne podstawy uznania danej osoby za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się: w pkt. 1 osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych oraz w pkt. 4 m.in. wspólników spółki komandytowej.

W konsekwencji wspólnicy spółki jawnej, a także komandytowej, partnerskiej i wspólnicy jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością stosownie do treści art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego jako osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które prowadzą działalność pozarolniczą.

Skarżący, bezspornie posiadając status wspólnika spółki komandytowej, bowiem nadal jest ujawniony w KRS i nie wykazał, aby skutecznie wypowiedział udział, uznawany jest z mocy prawa za osobę prowadzącą działalność gospodarczą. W ogólności oznacza to konieczność zgłoszenia do ubezpieczeń i opłacanie składek na ubezpieczenia. W zakresie dotyczącym stwierdzenia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonego jako osoby prowadzącej działalność pozarolniczą z kilku przychodów w tym z działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki komandytowej wbrew zapatrywaniom organu, nie bez znaczenia jest jednak fakt nieuzyskiwania przez skarżącego przychodów z tytułu posiadania statusu wspólnika spółki komandytowej.

O ile podleganie ubezpieczeniom społecznym osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą wiąże się nierozerwalnie z faktycznym jej prowadzeniem, to posiadanie statusu wspólnika, już od momentu wpisu do KRS, rodzi obowiązek ubezpieczenia społecznego
i zdrowotnego. Natomiast okoliczność, że osoba taka nie uzyskiwała żadnych przychodów w związku z byciem wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (czy odpowiednio komandytowej), mogą zostać wzięte pod uwagę przez właściwy organ jedynie w postępowaniu dotyczącym naliczenia i pobrania składek.

(tak: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z 18 sierpnia 2022 roku, (...) SA/Wa (...), LEX nr 3421200 )

Przedmiotem zaskarżonej decyzji jest ustalenie przez organ rentowy, że wnioskodawca ma obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne z dwóch przychodów.

Zgodnie z art. 82 ust 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w przypadku, gdy ubezpieczony uzyskuje przychody
z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa
w art. 66 ust. 1, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie. Tym samym z przepisu tego wynika generalna zasada, w myśl której jeżeli spełnione są warunki do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia więcej niż z jednego tytułu składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego tytułu oddzielnie.

Zgodnie z art. 81 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ( w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2021 roku) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt. 1 litera c stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego włącznie
z wypłatami z zysku, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do 31 grudnia danego roku i jest miesięczna i niepodzielna.

Zgodnie z art. 82 ust. 3 i 4 jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednego z rodzajów działalności określonych w ust. 5, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności, z zastrzeżeniem ust. 4. Jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednej spółki w ramach tego samego rodzaju działalności, o której mowa w ust. 5 pkt 1-5, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest odrębnie od każdej prowadzonej spółki.

Z kolei zgodnie z obowiązującym od 1 stycznia 2022 roku art. 81 ust. 2z ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, które stosują opodatkowanie w formie karty podatkowej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku.

Natomiast zgodnie z obowiązującym od 1 stycznia 2022 roku brzmieniem art. 81 ust. 2za powyższej ustawy, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pozostałych osób prowadzących działalność pozarolniczą wymienionych w art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, innych niż wskazane w ust. 2, 2e, 2z i 2zaa, stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Składka
w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku kalendarzowego.

Rodzajami działalności są, m.in. działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki komandytowej.

Na gruncie rozpoznawanej sprawy, wnioskodawca podnosi, iż nie jest zobligowany do opłacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu bycia wspólnikiem spółki komandytowej
w spornym okresie, gdyż ta, co potwierdza zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w ogóle działalności nie prowadziła i nie osiągała przychodów.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, iż wskazana na wstępie ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ustanawia obowiązek podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą niezależnie od formy, w ramach której jest prowadzona. Jednakże
w wypadku zbiegu tytułów do ubezpieczenia wydaje się, że przepisy tej ustawy interpretowane łącznie uzależniają obowiązek faktycznego opłacania składki od uzyskiwania przychodu w ramach danego tytułu. Takie stanowisko zajął m.in. Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 7 lipca 2009 r., III AUa 281/09, Biul.SASz 2011, nr 1, poz. 144-151, ale również i Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 4 grudnia 2013 r., III AUa 457/13, LEX nr 1416062 w świetle którego – jeśli powstanie zbieg tytułów do uiszczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, np. z jednoosobowej działalności gospodarczej i spółki jawnej, to obowiązek odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne w podwójnej wysokości powstanie z chwilą, gdy z obu tych tytułów zostanie osiągnięty przychód. Nadto w wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 grudnia 2017 r., III AUa 469/17, LEX nr 2423356 wskazano, iż w sytuacji opisanej w przepisie art. 82 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – ustawodawca powstanie obowiązku uiszczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne powiązał nie z samym istnieniem tytułu do ubezpieczenia (prowadzenie działalność gospodarcza), ale z uzyskiwaniem z tego tytułu przychodów. W przypadku braku uzyskania przez płatnika w spornym okresie przychodu z prowadzenia działalności jako wspólnik spółki komandytowej, nie było podstaw do naliczenia z tego tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne. Znajduje to potwierdzenie w wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 31 lipca 2020 roku, III AUa 397/20 LEX nr 3062834, w którym wskazano wprost,
iż warunkiem uiszczania składek na ubezpieczenie zdrowotne z każdego tytułu jest uzyskiwanie przychodów z tych tytułów, to brak takowych przychodów nie powoduje obowiązku opłacania składek od nierodzącego przychodu tytułu. Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 27 października 2020 roku, III AUa 1737/19, OSA Ł. nr (...) czy Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z 13 lutego 2019 roku, III AUa 447/18 LEX nr 2891818.

Skoro według twierdzeń odwołującego wspartych dokumentacja finansową spółki oraz dokumentami z Urzędu Skarbowego – ubezpieczony nie uzyskiwał przychodów z prowadzonej przez niego działalności w formie spółki komandytowej, albowiem ta żadnej działalności nie podjęła w spornym okresie i nie osiągała z niej przychodów, to nie ma on obowiązku opłacania składek z tego rodzaju działalności gospodarczej, a wyłącznie z pozostałych tytułów ubezpieczenia.

Należy bowiem przyjąć – na podstawie analizy przepisów ustawy z dnia z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, że jeżeli powstanie zbieg tytułów do uiszczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, np. z jednoosobowej działalności gospodarczej i spółki prowadzonej w formie spółki komandytowej to obowiązek odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne z obu tych rodzajów działalności powstanie z chwilą, gdy z obu tych tytułów zostanie osiągnięty przychód. W sytuacji gdy osoba zarejestruje działalność gospodarczą, lecz nie osiągnie z jej tytułu przychodu obowiązek zapłaty składki nie powstaje.

[tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 22 stycznia 2018 roku, III AUa 341/17, LEX nr 2481738 ]

Ponadto, w ocenie Sądu Okręgowego nie jest przypadkowe – zakładając racjonalność ustawodawcy, że posłużył się on pojęciem „przychód” dla określenia momentu powstania obowiązku opłacenia składki z kilku tytułów (tak też: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w W. z dnia 18 sierpnia 2009 r. (...) SA/Wa 631/09, LEX nr 650963). W świetle wskazanego orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. – ustawodawca posłużył się pojęciem „przychód” dla określenia momentu powstania obowiązku opłacania składki z kilku tytułów. W przypadku zbiegu tytułów – obowiązek odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne powstanie dopiero z chwilą osiągnięcia z obu tych tytułów przychodów. A zatem, analizując treść art. 82 ust. 3-5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych należy podzielić stanowisko wnioskodawcy, gdyż treść tych przepisów wskazuje, że kluczowe dla określenia, czy konieczne jest uiszczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne z każdej prowadzonej działalności gospodarczej jest ustalenie, czy z każdej z nich osiągany jest przychód.

Zdaniem Sądu Okręgowego to, że przepis art. 82 powołanej wyżej ustawy posługuje się pojęciem przychodu i tym samym należy uznać, iż odwoływanie się do tego pojęcia jest działaniem świadomym, które ma skutkować wskazaniem, że dopiero osiągnięcie przychodu wywołuje skutek w postaci obowiązku zapłaty składki. Bez znaczenia jest w tej sytuacji fakt prowadzenia dwóch lub większej liczby rodzajów działalności wymienionych w art. 82 ustęp 5 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W tym miejscu należy również przywołać stanowisko doktryny zawarte w komentarzu do art. 82 wymienionej ustawy, gdzie przyjęto, że posłużenie się w art. 82 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych pojęciem „przychód” ma znaczenia dla określenia momentu powstania obowiązku opłacania składki z kilku tytułów. Dopiero osiągnięcie przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej wywołuje skutek w postaci obowiązku zapłaty składki (komentarz do art. 82 ww. ustawy (w:) J. Nowak-Kubiak, Bożena Łukasik, Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ABC, 2007). Obowiązek zapłaty składki nie powstanie do momentu uzyskania pierwszego przychodu. Ponieważ w całym art. 82 ustawodawca konsekwentnie odnosi się do przychodów, należy uznać, że dopiero ich osiągnięcie wywołuje skutek w postaci obowiązku zapłaty składki. Jeżeli bowiem powstanie zbieg tytułów, to obowiązek odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne zaistnieje z chwilą, gdy z obu tytułów zostanie osiągnięty przychód. W sytuacji, gdy osoba zarejestruje działalność gospodarczą, lecz nie osiągnie z jej tytułu przychodu, obowiązek zapłaty składki nie powstanie. Ustawodawca w art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych uzależnił podleganie obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego od wykonywania działalności gospodarczej. Przychód, o którym mowa w art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach zdrowotnych należy rozumieć, jako wpływy uzyskiwane z odrębnych tytułów będących jednocześnie samodzielnymi podstawami do obliczenia i opłacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przychód nie jest, zatem kryterium, od którego ustawodawca uzależnił powstanie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, lecz jest to kryterium realizacji tego obowiązku.

[tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 9 sierpnia 2016 r., III AUa 1001/16, LEX nr 2149648 ]

Okoliczność w postaci ustalenia podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu przez Prezesa NFZ pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie, bowiem z treści uzasadnienia decyzji wynika m.in. że podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu wynika ze statusu wspólnika, a stanowisko NFZ nie dotyczy odprowadzania składki.

Z tych wszystkich względów, Sąd Okręgowy, na postawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, orzekając jak w punkcie 1. sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935) zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w Ł. (jako strony przegrywającej proces) na rzecz A. K. (jako strony wygrywającej proces) kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie od zasądzonej kwoty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.