Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 kwietnia 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)w Ł. odmówił przyznania M. N. prawa do renty socjalnej.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż renta socjalna nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej lub pobierającej świadczenie o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych, renty strukturalnej, a także osobie uprawnionej do zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Ponieważ wnioskodawca pobiera rentę z tytułu niezdolności do pracy brak jest podstaw do przyznania na jego rzecz renty socjalnej.

(decyzja k: 69 tom III akt ZUS)

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony reprezentowany przez A. N.. W uzasadnieniu wskazał, iż wnioskodawca spełnia wszelkie przesłanki do uzyskania renty socjalnej, w szczególności dotyczące całkowitej niezdolności do pracy, co winno skutkować uchyleniem zaskarżonej decyzji i przyznaniem prawa do wskazanego świadczenia.

(odwołanie k: 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie k: 8-8 odwrót)

Pismem z dnia 07 sierpnia 2025 roku pełnomocnik ubezpieczonego podtrzymał stanowisko prezentowane w sprawie.

(pismo k: 16-17)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 18 listopada 1998 roku uznano M. N. ur. (...) za osobę całkowicie niezdolną do pracy, zaś niezdolność określono jako okresową do listopada 2001 roku.

(bezsporne, wypis z treści orzeczenia k: 5)

Orzeczeniem z dnia 25 stycznia 2005 roku ubezpieczony został zaliczony do znacznego stopnia niepełnosprawności, zaś orzeczony stopień ma charakter trwały i orzeczenie wydano na stałe.

(bezsporne, kopia orzeczenia k: 6)

Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 20 lutego 2025 roku ubezpieczony został uznany za osobę całkowicie niezdolną do pracy do 31 października 2026 roku, zaś datę jej powstania określono na 01 października 1997 roku. Całkowita niezdolność do pracy pozostaje w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym przed ukończeniem 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia lub w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

(bezsporne, orzeczenie k: 7)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 18 sierpnia 1998 roku w sprawie IX U 1303/98 Sąd Okręgowy w Łodzi zmieniając wydaną decyzję ZUS przyznał M. N. rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 01 października 1997 roku na okres 2 lat.

(bezsporne, odpis wyroku k: 37-38 tom I akt ZUS)

W kolejnych okresach, aż do chwili obecnej, wnioskodawca stale uzyskuje rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Obecnie podstawą przyznania prawa do renty do dnia 31 października 2026 roku jest decyzja organu rentowego z dnia 07 listopada 2023 roku.

(bezsporne, decyzja z 07.11.2023r k: 49 tom III akt ZUS)

Wnioskiem z dnia 28 stycznia 2025 roku ubezpieczony wniósł o przyznanie renty socjalnej.

(wniosek k: 59-63 tom III akt ZUS)

W wyniku rozpoznania powyższego wniosku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

(bezsporne)

Powyższy stan faktyczny został ustalony przez Sąd na podstawie dokumentów z akt sprawy oraz akt organu rentowego, których autentyczność i moc dowodowa nie była kwestionowana.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne.

Na wstępie podkreślić należy, iż rozstrzygnięcie niniejszej sprawy nastąpiło przy bezspornym między stronami jej stanie faktycznym, zaś spór ograniczał się nie do spełnienia przesłanek do uzyskania prawa do renty socjalnej, co braku możliwości jej wydania z uwagi na pobieranie renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W sprawie strony zajęły stanowiska pisemne, zaś wobec braku podstaw do prowadzenia jakiegokolwiek postępowania dowodowego poza dowodami z dokumentów, wyznaczenie rozprawy było zbędne. Wobec powyższego zasadnym było rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym w myśl art. 148 ¹§1 kpc.

Na wstępie wskazać należy, że przesłanki prawa do świadczenia, którego w złożonym odwołaniu domagał się ubezpieczony regulują przepisy ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej (tekst jednolity Dz. U. poz. 420 z 2025 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 2 regulującym kryteria podmiotowe do domagania się renty socjalnej prawo do niej przysługuje:

1) osobom posiadającym obywatelstwo polskie zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) cudzoziemcom zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127, art. 137a lub art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2024 r. poz. 769, 1222 i 1688), lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy albo ochrony uzupełniającej;

3) cudzoziemcom posiadającym kartę pobytu z adnotacją "dostęp do rynku pracy", z wyłączeniem obywateli państw trzecich, którzy uzyskali zezwolenie na pracę na terytorium państwa członkowskiego na okres nieprzekraczający 6 miesięcy, obywateli państw trzecich przyjętych w celu podjęcia studiów lub pracy sezonowej oraz obywateli państw trzecich, którzy mają prawo do wykonywania pracy na podstawie wizy;

4) mającym miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. z 2024 r. poz. 633 i 1688), posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W niniejszym stanie faktycznym nie ulega wątpliwości, iż wnioskodawca spełnia kryterium podmiotowe określone art. 2 p. 1, które nie było przedmiotem sporu.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1) przed ukończeniem 18. roku życia;

2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia;

3) w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej, studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika bezspornie, iż M. N. spełnia wszelkie przesłanki określone w powyższym przepisie do uzyskania prawa do renty socjalnej. Okoliczności te nie były zresztą kwestionowane przez organ rentowy.

Niezależnie od powyższych ustaleń i spełnienia kryteriów określonych art. 2 p. 1 oraz art. 4 ust. 1 ustawy brak jest podstaw do uwzględnienia odwołania i przyznania wnioskodawcy prawa do renty socjalnej.

Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1 renta socjalna nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej lub pobierającej świadczenie o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych, renty strukturalnej, a także osobie uprawnionej do zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Z mocy powyższego przepisu wynika jednoznacznie, iż ustawodawca wyłączył możliwość równoczesnego uzyskania renty socjalnej z jednym ze świadczeń wymienionych we wskazanym przepisie, niezależnie od tego czy uprawniony spełnia przesłanki do jej uzyskania. Jak słusznie zauważył Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w uzasadnieniu wyroku z dnia 06.11.2020r VI AUa 630/18 „renta socjalna jest świadczeniem o szczególnym charakterze i jest ona przyznawana osobom, które ze względu na stan zdrowia nie mają jakiegokolwiek stażu ubezpieczeniowego, gdyż ich niezdolność powstała przed wejściem na rynek pracy. Renta socjalna stanowi świadczenie o charakterze zabezpieczającym, kompensującym brak możliwości uzyskania uprawień do świadczenia z systemu ubezpieczeń społecznych, a jej celem jest zapewnienie osobie, spełniającej ustalone warunki do przyznania tego świadczenia, środków finansowych niezbędnych do życia. Podkreślić należy, iż przepisy prawa ubezpieczenia społecznego mają charakter bezwzględnie obowiązujący. Tworzą system prawa ścisłego, zamkniętego. Nie mogą być przeto interpretowane rozszerzająco, zwłaszcza przy zastosowaniu reguł wykładni aksjologicznej. Oznacza to, iż przy ocenie czy stronie przysługuje prawo do świadczenia organ rentowy i sąd nie może uwzględniać innych przesłanek, aniżeli tych które wymienił ustawodawca jako warunkujące powstanie prawa do tego świadczenia. W świetle obowiązujących przepisów obojętna dla powstania prawa do renty socjalnej i rodzinnej jest stuacja materialna i życiowa osoby ubiegającej się o to świadczenie”. Jeżeli zatem o rentę socjalną ubiega się osoba, która ma prawo do świadczenia z ubezpieczenia społecznego, to przyznanie jej prawa do reny socjalnej nie jest możliwe, albowiem byłoby to sprzeczne z celem, dla którego renta socjalna została ustalona. Sąd Okręgowy powyższy pogląd w całości podziela przy rozpoznaniu niniejszej sprawy.

Z bezspornych ustaleń faktycznych niniejszej sprawy wynika natomiast, iż wnioskodawca nieprzerwanie od 01 października 1997 roku posiada prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, które to świadczenie jest mu wypłacane. Okoliczność ta stanowi negatywną przesłankę do przyznania na jego rzecz renty socjalnej, niezależnie od spełnienia pozostałych materialnoprawnych przesłanek wynikających ze wskazanych już norm art. 2 p. 1 oraz art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku.

W związku z powyższym nie ma podstaw prawnych do zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania M. N. prawa do renty socjalnej, zaś zaskarżona decyzja odpowiada prawu, co uzasadniało oddalenie odwołania z mocy art. 477 ¹⁴§1 kpc, o czym orzeczono jak w sentencji wyroku.

SSO Paweł Wojas