Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4.04.2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. stwierdził, że dla A. F. z tytułu:

1. prowadzenia indywidualnej działalności gospodarczej z siedzibą w Ł., pl. (...)

2 . posiadania statusu (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ oraz (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ (...)

- miesięczne podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzonych działalności wynoszą:

01-12/2019 11410,68 zł

01-12/2020 12078,03 zł

01-12/2021 12727,14 zł

(...) 10886,82 zł

02-04/2022 9231,04 zł

(...) 19105,62 zł

06-08/2022 9231,04zł

09-12/2022 12422,08 zł

01-12/2023 13 931,88 zł

01-02/2024 15 535,70 zł

W uzasadnieniu wskazanego stanowiska podniesiono, że z informacji uzyskanych z Krajowego Rejestru Sądowego wynika, że A. F. jest wspólnikiem spółki:

- (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ

od 17.07.2009r. do 28.11.2016r. posiadającym 100% udziałów,

od 28.11.2016r. do 03.12.2019r. posiadającym 98% udziałów

od 03.12.2019r. posiadającym 96% udziałów

- (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ (...) od 09.10.2009r.

Ponadto ww zgłosiła się do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego w okresie od 01.01.2010r. do 31.08.2022r. z kodem tytułu ubezpieczenia 0510 jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą.

Natomiast od 01/2019r. ww nie wykazała w dokumentach rozliczeniowych składki zdrowotnej z tytułu posiadania statusu wspólnika z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, oraz (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ (...).

Organ podniósł też, że z danych zapisanych w kompleksowym systemie Informatycznym ZUS wynika , że od 10.10.2003 A. F. posiada tytuł który wyłącza ją z obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności tj. zatrudnienie na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy.

W ocenie Organu biorąc pod uwagę, że osoby będące pracownikami spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym rentowym z innych tytułów są obejmowane ubezpieczeniami tytko z tytułu stosunku pracy pod warunkiem, że podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu zatrudnienia w przeliczeniu na okres miesiąca wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w danym okresie, ww. powinna od 1.09.2022r. zgłosić się jedynie do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności z kodem tytułu do ubezpieczeń (...).

Organ uznał, iż pomimo posiadania przez wnioskodawczynię 98 a następnie 96 udziałów w spółce (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ jest ona traktowana w świetle ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jak jednoosobowy wspólnik sp. z o.o., ponieważ drugi wspólnik posiadający 2%. 4% udziałów w spółce ma charakter "iluzoryczny".

Biorąc pod uwagę powyższe w ocenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych A. F. jest niemal jedynym wspólnikiem spółki, posiadanie przez drugiego udziałowca zaledwie 2%, 4 % udziałów spółki, ma jedynie na celu upozorowanie spółki wieloosobowej oraz obejście przepisów prawa i uniknięcie obowiązku ubezpieczeń społecznych, a tym samym obowiązku opłacania składek jako wspólnik jednoosobowej spółki z o.o.

Wobec tego należało ustalić prawidłowe podstawy wymiaru składek ubezpieczenie zdrowotne za miesiące, za które płatniczka nie złożyła poprawnych dokumentów rozliczeniowych tj. za okres od 01/2019r.

W tym przypadku składka na ubezpieczenie zdrowotne powinna być odprowadzana odrębnie z każdego rodzaju działalności.

Od miesiąca 01/2019 r. do chwili obecnej co do obowiązku ilości opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, na podstawie informacji uzyskanych z Krajowego Rejestru Sądowego ustalono więc, że ubezpieczona inna uiszczać:

- od 01/2019r. do 12/2021r - trzy składki zdrowotne tj. (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ; (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ (...); indywidualna działalność w formie spółki cywilnej (...) s.c. J. S., A. F.

- od 01/2022 do 08/2022r. - dwie składki zdrowotne tj. (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ; (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ (...) ( tu jedna składka w związku z wejściem w życie przepisów tzw. Polskiego Ładu) oraz indywidualna działalność w formie spółki cywilnej (...) s.c. J. S., A. F. (duga składka)

- od 09/2022r. - dwie składki zdrowotne tj. (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ; (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ (...);

/ decyzja w aktach ZUS k. nienumerowane/

Odwołanie od powyższej decyzji w całości w dniu 21.05.2024 r. złożyła A. F. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i zasądzenie od organu rentowego na rzecz A. F. zwrotu kosztów postępowania w tym także kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu powyższego stanowiska podniosła, że w zaskarżonej decyzji zabrakło wnikliwego zbadania przez ZUS charakteru stosunku łączącego A. F. ze spółkami w których jest jedynie jednym ze wspólników a nie jedynym wspólnikiem.

Zaznaczono, iż ubezpieczona posiada wyłącznie udział większościowy w spółkach. Brak jest natomiast podstaw do stosowania na potrzeby ubezpieczeń społecznych wykładni rozszerzającej pojęcia spółki jednoosobowej na co wskazano w uchwale SN z dnia 1.03.2007 III CZP 94/06 OSNC 2007 nr 7-8 poz 98 i najnowszym orzecznictwie tj. uchwale SN z 21.02.2024 III UZP 8/23/ . Brak jest podstaw do uznania, iż odwołująca posiadała status jedynego wspólnika spółek i w konsekwencji zobligowana jest do uiszczenia składki zdrowotnej z tego tytułu

Nadto podniesiono iż wspólnik w spółce zo.o. niezależnie od liczby udziałów w spółce może prowadzić własną działalność gospodarczą i z tego tytułu podlegać ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie, może te podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu społecznemu bez prowadzenia działalności gospodarczej art. 7 tej ustawy.

Z taką sytuacja mamy do czynienia w niniejszej sprawie bowiem A. F. podlegała ubezpieczeniom społecznym jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą a ponadto od 10.10.2003 posiadała tytuł wyłączjący ją z obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności tj. zatrudnienie na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy ( stosunek pracy zawarta z całkowicie innym podmiotem niż spółki, których A. F. jest wspólnikiem)

/ odwołanie k. 3-7 /

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych podtrzymując stanowisko z zaskarżonej decyzji.

Dodatkowo zaznaczył, iż powołana przez stronę odwołującą uchwała z dnia 21.02.2024 III UZP 8/23 nie ma charakteru zasady prawnej, w związku z powyższym organ kieruje się dotychczas wypracowanym orzecznictwem dotyczącym statusu niemal jedynego wspólnika spółki zo.o.

/ odpowiedź na odwołanie k. 9-10/

W dniu 12.12.2024 r. pełnomocnik A. F. wniósł o zawieszenie postępowania w trybie art. 177 § 1 pkt 3 kpc do czasu prawomocnego zakończenia postępowania przed Dyrektorem Narodowego Funduszu Zdrowia w przedmiocie stwierdzenia podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu przez A. F..

/ pismo k. 33 akt ZUS/

Postanowieniem z dnia 16.12.2024 r. Sąd zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 177§ 1 pkt 3 k.p.c.

/ postanowienie k. 36 /

W dniu 29.01.2025 r. pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o podjęcie zawieszonego postępowania w związku z wydaniem przez NFZ na wniosek (...) sp zo.o. z siedzibą w Ł. decyzji (...).12.2024 -indywidualnej interpretacji w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu A. F. jako wspólnika większościowego (...) Sp zo.o z siedzibą w Ł., a także postanowienia NFZ z 16.12.2024 o odmowie wszczęcia postępowania o wydanie interpretacji indywidualnej na wniosek A. F..

/ wniosek k. 41/

Na rozprawie w dniu 5.05.2025 Sąd podjął zawieszone postepowanie, pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie , pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania wskazując że prezes NFZ wypowiedział się tylko co do 1 rodzaju działalności wnioskodawczyni

/ końcowe stanowisko procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 5.05.2025 r. 00:06:55-00:06:58/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni A. F. pracowała i prowadziła działalność gospodarczą na wielu polach i w różnych formach.

/ bezsporne/

A. F. w okresie od 1.02.2005 do 31.08.2022 prowadziła działalność gospodarczą na podstawie wpisu do (...) jako wspólnik spółki cywilnej (...) s.c J. S., A. F..

/ bezsporne/

Wnioskodawczyni w okresie od 10.10.2003 do 31.08.2022 zatrudniona była na umowę o pracę w firmie (...) sp zo.o sp k z siedzibą w Ł. a od 1.09.2022 do 26.09.2024 zatrudniona była na umowę o pracę w firmie (...) sp z o.o. z siedzibą w Ł.

/ bezsporne/

Powyższe stanowiło tytuł który wyłączał wnioskodawczynie z obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.

/ bezsporne/

A. F. jako osoba fizyczna począwszy od 17.07.2009 do chwili obecnej pełni jednoosobowo funkcje Prezesa Zarządu spółki (...) Sp zo.o. z siedzibą w Ł., której jednocześnie od 28.11.2016 r. pozostaje większościowym wspólnikiem.

WW posiada następujące udziały w spółce

1. w okresie od 17.07.2009r. do 28.11.2016r. -100% udziałów

2. w okresie od 28.11.2016r. do 03.12.2019r. - 98% udziałów

3. w okresie od 03.12.2019r. posiadającym 96% udziałów

/ bezsporne odpis z KRS w aktach ZUS/

Od 28.11.2016 drugim udziałowcem w spółce jest siostrzenica wnioskodawczyni -M. S.. Z nią jako drugim wspólnikiem konsultowane są decyzje w przedmiocie zakupów nieruchomości - spółka zajmuje się obrotem nieruchomościami przy czym chodzi o inwestycje większych rozmiarów a nie zakup mieszkań . Od chwili gdy M. S. jest wspólnikiem taka decyzja nie została podjęta ale rozważano i dyskutowano takie możliwości. Jej wkład polega na pracy w spółce tj. na poszukiwaniu ewentualnych nieruchomości. Spółka nie zatrudnia pracowników.

/ zeznania świadka M. S. protokół z rozprawy z dnia 19.08.2024 r. 00:05:58-00:14:38/

Spółka od 2019 r. nie odnotowała zysku a wspólnikom nie były wypłacane środki z tego tytułu.

/ bezsporne/

Wnioskodawczyni jest też komandytariuszem w (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ SPÓŁKA KOMANDYTOWA- od 09.10.2009r. Komplementariuszem w spółce pozostaje (...) Sp zo.o. z siedzibą w Ł.

/ bezsporne odpis z KRS w aktach ZUS/

Wnioskodawczyni zgłosiła się do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego w okresie od 01.01.2010r. do 31.08.2022r. z kodem tytułu ubezpieczenia 0510 jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą.

/ bezsporne/

W spornym okresie od 01/2019r. ww nie wykazała w dokumentach rozliczeniowych składki zdrowotnej z tytułu posiadania statusu wspólnika z ograniczoną odpowiedzialnością- spółki (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, oraz (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ (...).

/ bezsporne/

Postanowieniem Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 16.12.2024 po rozpatrzeniu wniosku z dnia 18.11.2024 doręczonego w dniu 19.11.2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej wspólnika większościowego spółki (...) zo.o. z siedzibą w Ł. odmówiono wszczęcia postępowania. W uzasadnieniu powyższego stanowiska podniesiono wniosek o wydanie interpretacji został złożony przez osobę fizyczna A. F. wspólnika spółki zo.o. który nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu Prawa (...). Nie była zatem ona uprawniona do złożenia wniosku o interpretacje indywidualną na podstawie art 109 a ustawy o świadczeniach w zw. z art. 34 prawa (...) i nie przysługuje jej przymiot strony w postępowaniu, skutkującym wydaniem interpretacji indywidualnej w zakresie sprawy dotyczącej objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.

/ decyzja k. 45-46/

Decyzją z 17.12.2024 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia po rozpatrzeniu wniosku (...) Sp zo.o. z siedzibą w Ł. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu uznano za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku zgodnie z którym (...) sp zo.o. nie jest spółką jednoosobową i tym samym brak jest podstaw do objęcia od tego momentu 28.11.2016 A. F. obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.

W uzasadnieniu tego stanowiska podniesiono, iż A. F. jako wspólnik większościowy (...) sp zo.o., nie będzie posiadała statusu wspólnika jednoosobowej spółki zo.o. a w konsekwencji przyjąć trzeba, że nie będzie ona podlegała obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z tego tytułu. Dochodząc do powyższych wniosków Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia miał na uwadze wyrażone w zakresie materii dotyczącej zakresu ubezpieczeń społecznych stanowisko SN wyrażone w uchwale z dnia 21.02.2024 r. III UZP 8/23 w której przyjął, iż „wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczona odpowiedzialnością posiadający 99 procent udziałów nie podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt .5 w z. z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13.10.1998 o systemie ubezpieczeń społecznych”.

/ decyzja z uzasadnieniem k. 42 -44/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów w postaci dokumentów załączonych do akt sprawy i zawartych w aktach rentowych, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Do poczynienia ustaleń posłużyły też dane powszechnie znane ustalone na podstawie wpisów do KRS.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji w sposób opisany poniżej.

Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 350) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na terenie Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Ww. osoby podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu zgodnie z art. 12 ust. 1 powołanej ustawy.

Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę wykonującą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej a obecnie na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych oraz wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i wspólnika spółki komandytowej - myśl art. 8 ust. 1 i ust. 6 ww. ustawy.

Od dnia 1.01.2022 zgodnie z art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby prowadzące pozarolniczą działalność osoby prowadzące pozarolniczą działalność, z wyłączeniem osób, o których mowa w pkt 4a i 4b podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym - od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców;

W myśl art. 13 pkt 4a i 4b tej ustawy Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają wspólnicy jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością - od dnia wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego albo od dnia nabycia udziałów w spółce do dnia wykreślenia spółki z Krajowego Rejestru Sądowego albo zbycia wszystkich udziałów w spółce, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności przez spółkę zostało zawieszone na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, natomiast wspólnicy spółki jawnej, partnerskiej lub komandytowej oraz komplementariusze w spółce komandytowo-akcyjnej - od dnia wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego albo od dnia nabycia ogółu praw i obowiązków w spółce do dnia wykreślenia spółki z Krajowego Rejestru Sądowego albo zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności przez spółkę zostało zawieszone na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

W myśl art. 66 ust. 1 pkt 1 lit c ustawach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami prowadzącymi działalność gospodarczą.

Zgodnie z art. 9 ust. 1ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby będące pracownikami spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów , są obejmowane ubezpieczeniami tylko ze stosunku pracy pod warunkiem , że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rantowe z tytułu zatrudnienia w przeliczeniu na okres miesiąca wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w danym okresie.

Zgodnie z art. 82 ust 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego (w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2021r.) jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednego rodzaju działalności, określonych w ust. 5, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności, z zastrzeżeniem ust. 4.

Od 01.01.2022r. w myśl art. 82 ust 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego jeżeli ubezpieczony, o którym mowa w art. 81 ust. 2za, uzyskuje przychody z więcej niż jednego z rodzajów działalności określonych w ust. 5, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności, z zastrzeżeniem ust. 4.

Wysokość należności na ubezpieczenie zdrowotne w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2021 r. reguluje art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zgodnie z którym podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt. 1 litera "c" stanowi zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż 75% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczpospolitej Polskiej "Monitor Polski".

Składka w nowej wysokości obowiązuje od 01 stycznia do 31 grudnia danego roku, jest miesięczna i niepodzielna. Oznacza to, że również w sytuacji, gdy ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu/przez część miesiąca, składka jest opłacona od podstawy wymiaru w pełnej wysokości.

Przepisy tzw (...) od 01.01.2022 r. wprowadziły zmiany do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie terminów składania dokumentów rozliczeniowych w ZUS i opłacania składek. W przypadku przedsiębiorców nastąpiły także zmiany w zasadach ustalania podstawy wymiaru oraz wysokości należnej składki na ubezpieczenie zdrowotne. Na podstawie ustawy z 29 października 2021r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105) od 1 stycznia 2022r. składka na ubezpieczenie zdrowotna jest uzależniona od formy opodatkowania.

Ponadto zgodnie z art.79, art. 81 ust. 2za ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1285) podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, które nie osiągnęły przychodów kwalifikowanych dla celów podatkowych jako przychodu z działalności gospodarczej jest kwota 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale, roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Stopa procentowa składki wynosi 9%.

Ponadto zgodnie ze zmienionymi przepisami prawa płatnik składek zobowiązany jest przekazywać dokumenty rozliczeniowe do ZUS za każdy miesiąc, w którym ma obowiązek opłacać składki.

Kwestia sporna w przedmiotowej sprawie sprowadzała się do ustalenia czy wnioskodawczyni A. F. jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) sp zo.o., komandytariusz spółki komandytowej (...) sp zo.o. spółka komandytowa i jednocześnie osoba prowadząca indywidualnie pozarolniczą działalność gospodarczą, przy uwzględnieniu faktu jej zatrudnienia na umowę o pracę zobligowana jest uiszczać składkę na ubezpieczenie zdrowotne, od podstaw wymiaru wskazanych w decyzji.

Skarżąca kwestionowała poprawność poczynionych przez ZUS w tym zakresie ustaleń podnosząc, iż pominął on ważne dla ustalenia tych faktów okoliczności , przede wszystkim charakter stosunku łączącego A. F. ze spółkami w których jest jednocześnie tylko jednym ze wspólników. Odwołująca podnosiła w spółce (...) sp zo.o. jest wyłącznie wspólnikiem większościowym- spółka (...) sp zo.o. nie jest spółką jednoosobową także na gruncie ubezpieczeń społecznych. Przy czym na etapie postępowania przez sądem jak się wydaje brak było sporu co do obowiązku A. F. uiszczenia w spornym okresie składki zdrowotnej do końca (...) z tytułu indywidualnej działalności w formie spółki cywilnej (...) s.c. J. S., A. F.

Mając powyższe na uwadze w pierwszej kolejności wskazać należy, iż w odniesieniu do wspólników jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością w wyroku Sądu Najwyższego z 3 lutego 2011 r., (...) UK 271/10 (LEX nr 817528) wyrażono pogląd, że obowiązek ubezpieczenia wspólnika powiązany jest jedynie z posiadaniem przez niego takiego statusu prawnego, a nie z prowadzeniem działalności gospodarczej. Analogicznie Sąd Najwyższy wypowiedział się w wyrokach: z 11 września 2013 r., (...) UK 36/13 (LEX nr 1391783); z 3 sierpnia 2011 r., I UK 8/11 (OSNP 2012 nr 17-18, poz. 225); z 9 czerwca 2010 r., (...) UK 33/10 (LEX nr 598436) i z 12 lipca 2017 r., (...) UK 295/16 (LEX nr 2347776), stwierdzając, że jedyny wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na podstawie tytułu określonego w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej.

Natomiast komandytariusz przystępujący w formie aktu notarialnego do zarejestrowanej spółki komandytowej, która prowadzi działalność pozarolniczą, podlega od dnia tego przystąpienia (a nie od dnia jego zarejestrowania w Krajowym Rejestrze Sądowym) obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej przez spółkę działalności pozarolniczej, chyba że podlega już innemu obligatoryjnemu tytułowi ubezpieczeń społecznych (art. 8 ust. 6 pkt 4 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej). Zatem data podpisania aktu notarialnego o przystąpieniu do spółki komandytowej jest terminem, od którego należy opłacać obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne. /Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 września 2022 r., I (...) 537/21/

Z treści w/w przepisów wynika, że samo ewentualne posiadanie statusu wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością czy komandytariusza w spółce komandytowej decyduje o podleganiu przez wnioskodawczynie ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej (art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej), co rzutuje pośrednio na obowiązek uiszczenia składki zdrowotnej. Z tym że na gruncie rozpoznawanego przypadku wnioskodawczyni neguje status jednoosobowego wspólnika spółki zo.o. podnosząc, iż w całym spornym okresie była tylko wspólnikiem większościowym organ rentowy podnosił zaś, że z uwagi na status wspólnika dominującego na gruncie prawa ubezpieczeń odwołująca winna być traktowana jak wspólnik jednoosobowy.

Podkreślić w tym miejscu należy, że w przedmiotowym postępowaniu Zakład Ubezpieczeń Społecznych dla uzasadnienia swego stanowiska powołał się m.in. na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2011 r., w sprawie I UK 8/11, w którym podkreśla się, że jedyny (lub niemal jedyny) wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie powinien uzyskać statutu pracowniczego. Nie może być uznane za zatrudnienie pracownicze zatrudnienie dominującego wspólnika w sytuacji, gdy udział innych wspólników w kapitale zakładowym spółki jest tak mały, że pozostaje iluzoryczny. Z perspektywy prawa ubezpieczeń społecznych tego rodzaju spółkę należy traktować jak spółkę jednoosobową / por też wyrok SN z dnia 3 lipca 2019 roku, sygn. akt (...) UK 24/18 Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 kwietnia 2019 r. III UK 237/18 oraz wyrok SN z 7.04.2010 (...) UK 177/09/

W odniesieniu do powyższego podkreślenia wymaga, że pierwszym odstępstwem od przyjętej linii orzeczniczej było postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2023 r., sygn. akt: I USK 176/23, LEX nr 3610466, w którym to postanowieniu podkreślona została przez sąd konieczność weryfikacji faktycznej roli wspólnika mniejszościowego (marginalnego) w funkcjonowaniu spółki. Sąd Najwyższy uznał, że jeżeli w konkretnym stanie faktycznym nie można przyjąć, że mniejszościowy udziałowiec jest udziałowcem fikcyjnym (figurantem), ponieważ bierze rzeczywisty udział w prowadzeniu spraw spółki (choćby nawet nie był członkiem jej zarządu a na zgromadzeniu wspólników mógłby być przegłosowany w każdej sprawie przez wspólnika większościowego), to nie ma miejsca na stosowanie art. 8 ust. 6 pkt 4 u.s.u.s.

Następnie Sąd Apelacyjny w Lublinie zwrócił się z pytaniem do SN, czy wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadający 99% udziałów zapewniających mu możliwość swobodnego kształtowania treści uchwał na zgromadzeniu wspólników i podejmowania decyzji dotyczących działalności spółki podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Sąd Najwyższy w odpowiedzi wydał uchwałę negatywną. W dniu 21 lutego 2024 roku Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego w składzie 3 sędziów podjęła uchwałę w sprawie o sygn. akt III UZP 8/23, LEX nr 3686847 uznając stosowaną dotychczas przez ZUS wykładnię za contra legem wskazując, że powyższy przepis ustawy o obowiązku ubezpieczeniowym nie znajduje w ogóle zastosowania w przypadku, w którym sp. z o.o. ma więcej niż jednego wspólnika. W uchwale tej bowiem Sąd Najwyższy całkowicie odszedł od dotychczasowego stanowiska i przyjął literalną wykładnię art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W ustnych motywach uchwały wskazano, że art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych odwołuje się do jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, co oznacza, że w przypadku gdy spółka posiada 2 wspólników, a jeden z nich jest właścicielem 99% udziałów, to w myśl ww. przepisu nie jest to spółka jednoosobowa.

Uchwała Sądu Najwyższego z 21 lutego 2024 roku stwierdza, że obecność dwóch wspólników wyklucza możliwość traktowania spółki jako jednoosobowej działalności gospodarczej, niezależnie od rozkładu udziałów. Tym samym, wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadający 99% udziałów nie podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Sąd Najwyższy wskazał też, że aby określić, którą spółkę należy uznać za jednoosobową, należy sięgnąć do przepisów Kodeksu spółek handlowych. KSH wskazuje, że spółka jednoosobowa to taka, w której wszystkie udziały albo akcje należą do jednego wspólnika albo akcjonariusza (art. 4 § 1 pkt 3 KSH).

W/w definicja powinna być uwzględniona zatem przy dokonywaniu wykładni prawa.

Odnośnie samej definicji zawartej w art. 4 § 1 pkt 3 k.s.h. jednoosobowej spółki kapitałowej, Sąd zważył, że w uchwale składu siedmiu sędziów z 1 marca 2007 r., III CZP 94/06 (OSNC 2007 nr 7-8, poz. 95) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że odstępstwo od jasnego i oczywistego sensu przepisu wyznaczonego jego jednoznacznym brzmieniem mogą uzasadniać tylko szczególnie istotne i doniosłe racje prawne, społeczne, ekonomiczne lub moralne; jeśli takie racje nie zachodzą, należy oprzeć się na wykładni językowej (por. uzasadnienie uchwały pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z 14 października 2004 r., III CZP 37/04, OSNC 2005, Nr 3, poz. 42, wyrok Sądu Najwyższego z 21 lipca 2004 r., V CK 21/04, OSNC 2005, nr 7-8, poz. 137 oraz uchwała Sądu Najwyższego z 20 lipca 2005 r., IKZP 18/05, OSNKW 2005, Nr 9, poz. 74). Zastosowanie wykładni, w której interpretator odchodzi od sensu językowego przepisu, może być uzasadnione tylko w wyjątkowych okolicznościach, ponieważ adresaci norm prawnych mają prawo polegać na tym, co ustawodawca w przepisie rzeczywiście wyraził, a nie na tym, co chciał uczynić lub co uczyniłby, gdyby znał nowe lub inne okoliczności. Reguły odstępstwa od jasnego i oczywistego sensu językowego wynikającego z brzmienia przepisu wymagają szczególnej ostrożności przy ich stosowaniu i zobowiązują do wskazania ważnych racji mających uzasadniać odstępstwo od wyniku poprawnie przeprowadzonej wykładni językowej. W konsekwencji, odejście od jasnego, jednoznacznego sensu przepisu z naruszeniem wskazanych reguł powoduje dokonanie wykładni prawotwórczej, będącej przykładem wykładni contra legem. Wątpliwości nie upoważniają do odrzucenia wyników wykładni językowej, bowiem na straży jej pierwszeństwa stoi fundamentalny argument odwołujący się do państwa prawa. Obywatele mają bowiem prawo działać w zaufaniu przede wszystkim do tego, co zostało w tekstach prawnych napisane, a nie do tego, co prawodawca zamierzał czy chciał osiągnąć. Z tych względów odrzucenie rezultatu wykładni językowej nie może nastąpić tylko z tego powodu, że interpretator uznaje, iż bardziej celowe i sensowne byłoby inne rozwiązanie danej kwestii, ale dopiero wtedy, gdy zostanie wykazane, iż sens językowy przepisu prowadzi do absurdu, jest ewidentnie sprzeczny z wartościami konstytucyjnymi lub innymi powszechnie akceptowanymi wartościami, dając efekt rażąco niesłuszny, niesprawiedliwy, nieracjonalny lub niweczący ratio legis przepisu, albo w sytuacji oczywistego błędu legislacyjnego.

Podkreślić należy również iż wykładnia ta została utrwalona. W Postanowieniu Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 marca 2024 r., (...) 22/23 wskazano, że objęcie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, choćby w nieznacznej części, przez innych udziałowców uznać należy za okoliczność wyłączającą zastosowanie art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Natomiast w wyroku Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 maja 2024 r., (...) 72/22 przyjęto, że wspólnik dwuosobowej spółki z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych jako wspólnik jednoosobowej spółki z o.o., choćby był wspólnikiem większościowym, „niemal, prawie jedynym”.

Znamiennym dla rozpoznania spornej kwestii jest również to iż w odniesieniu kwestii podlegania przez wnioskodawczynię obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu bycia wspólnikiem (...) sp zo.o. decyzje w tym przedmiocie wydał Dyrektor Oddziału Wojewódzkiego Funduszu Zdrowia

Na podstawie art. 109 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych” Dyrektor Oddziału Wojewódzkiego Funduszu rozpatruje indywidualne sprawy z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego. Do indywidualnych spraw z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego zalicza się sprawy dotyczące objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym i ustalenia prawa do świadczeń.

Do spraw, o których mowa w ust. 1, nie należą sprawy z zakresu wymierzania i pobierania składek na ubezpieczenie zdrowotne należące do właściwości organów ubezpieczeń społecznych (ust. 2).

Jak wynika z cytowanych przepisów obowiązujące uregulowania prawne przewidują podział kompetencji w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego pomiędzy dwa organy: Narodowy Fundusz Zdrowia i Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ustalanie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu podlega wyłącznie orzecznictwu NFZ. ZUS pełni niejako wtórną rolę. Ustala i pobiera składki od tego ubezpieczenia. Do jego kompetencji nie należy jednak ustalanie podstawy prawnej podlegania temu ubezpieczeniu. Od decyzji każdego z tych podmiotów przewidziane jest odwołanie w innym trybie i do innego organu.

Oznacza to, że zarówno ZUS, jak i w konsekwencji Sąd rozpoznający odwołanie od decyzji organu rentowego związane są podstawą podlegania ubezpieczeniu ustalona w decyzji NFZ. Sąd zajmuje się jedynie oceną zgodności decyzji ZUS z podstawą ustaloną w decyzji NFZ oraz prawidłowością naliczenia składki na ubezpieczenia zdrowotne.

Tymczasem na gruncie rozpatrywanego przypadku - co nie jest kwestionowane - kierując się między innymi stanowiskiem zawartym w przywołanej na wstępie uchwale SN z 21 lutego 2024 roku sygn. akt III UZP 8/23, w decyzji Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 17.12.2024 po rozpatrzeniu wniosku (...) Sp zo.o. z siedzibą w Ł. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu uznano za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku, zgodnie z którym (...) sp zo.o. nie jest spółką jednoosobową i tym samym brak jest podstaw do objęcia od tego momentu tj. 28.11.2016 A. F. obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.

W konsekwencji powyższego w chwili obecnej brak jest podstaw do czynienia w tym zakresie ustaleń odmiennych. Wobec treści art. 365 § 1 KPC, 366 KPC Skutek pozytywny, materialny rzeczy osądzonej, przejawia się w tym, że rozstrzygnięcie zawarte w prawomocnym orzeczeniu stwarza stan prawny taki, jaki z niego wynika w odniesieniu do wydanej uprzednio decyzji. Wbrew powyższemu stanowisku nie ma zatem podstaw do ustalenia, iż wnioskodawczyni była w spornym okresie jednoosobowym (...) spółki (...) sp zo.o. o co wnosił organ rentowy, to zaś bezpośrednio rzutuje na brak obowiązku zapłaty składki zdrowotnej z tego tytułu.

Podkreślenia wymaga tez, iż odwołująca kwestionowała również zasadność opłacenie składek z tytułu bysia wspólnikiem w (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ (...).

Tu wskazać należy iż w świetle wyjaśnień świadka M. S. będącej drugim ze wspólników (...) sp zo.o. jak i ustaleń poczynionych w czasie postępowania przed NFZ wskazana spółką będąca też komplementariuszem (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ (...) w rzeczywistości działalności związanej z obrotem nieruchomościami nie prowadziła i od 2019 r. nie osiągała zysku co miało też wpływ na przychody wnioskodawczyni z tytułu bycia wspólnikiem spółki komandytowej która w konsekwencji powyższego także działalności nie prowadziła. Organ rentowy utrzymywał natomiast, iż dla określenia obowiązku opłacania składek przez A. F. istotnym jest samo posiadanie statusu wspólnika spółki komandytowej.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy iż wskazana na wstępie ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ustanawia obowiązek podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą niezależnie od formy, w ramach której jest prowadzona. Jednakże w wypadku zbiegu tytułów do ubezpieczenia przepisy tej ustawy interpretowane łącznie uzależniają obowiązek faktycznego opłacania składki od uzyskiwania przychodu w ramach danego tytułu. Na powyższe mi.in wskazuje wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 7 lipca 2009 r., sygn. akt III AUa 281/09, jak również tezy uzasadnienia do wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 4.12.2013 r., sygn. akt III AUa 457/13 w świetle których - jeśli powstanie zbieg tytułów do uiszczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, np. z jednoosobowej działalności gospodarczej i spółki jawnej, to obowiązek odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne w podwójnej wysokości powstanie z chwilą, gdy z obu tych tytułów zostanie osiągnięty przychód. Na podstawie analizy przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, należy przyjąć że jeżeli powstanie zbieg tytułów do uiszczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, np. z jednoosobowej działalności gospodarczej i spółki prowadzonej w formie jednoosobowej spółki z o.o., to obowiązek odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne z obu tych rodzajów działalności powstanie z chwilą, gdy z obu tych tytułów zostanie osiągnięty przychód. W sytuacji gdy osoba zarejestruje działalność gospodarczą, lecz nie osiągnie z jej tytułu przychodu obowiązek zapłaty składki nie powstaje / por wyrok SA w Białymstoku z dnia 22.01.2018 (...)Nadto w wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 grudnia 2017 r. III AUa 469/17 wskazano iż w sytuacji opisanej w przepisie art. 82 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1938 ze zm.) - ustawodawca powstanie obowiązku uiszczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne powiązał nie z samym istnieniem tytułu do ubezpieczenia (prowadzona działalność gospodarcza), ale z uzyskiwaniem z tego tytułu przychodów. W przypadku braku uzyskania przez płatnika w spornym okresie przychodu z prowadzenia działalności jako wspólnik spółki, nie było podstaw do naliczenia z tego tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne. Znajduje to potwierdzenie w wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 31 lipca 2020 r. III AUa 397/20 w którym wskazano wprost, iż warunkiem uiszczania składek na ubezpieczenie zdrowotne z każdego tytułu jest uzyskiwanie przychodów z tych tytułów, to brak takowych przychodów nie powoduje obowiązku opłacania składek od nierodzącego przychodu tytułu. Przy czym przychód nie jest, kryterium, od którego ustawodawca uzależnił powstanie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, lecz jest to kryterium realizacji tego obowiązku - tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 9 sierpnia 2016 r., sygn. akt III AUa 1001/16.

Według twierdzeń odwołującego ubezpieczona nie uzyskiwała przychodów z prowadzonej przez nią działalności ani w formie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ani w formie spółki komandytowej. Skoro zaś dopiero osiągnięcie przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej wywołuje skutek w postaci obowiązku zapłaty składki a tu działalność nie była prowadzona, wskazany obowiązek nie powstał.

Kierując się powyższymi motywami Sąd Okręgowy uznał, że zaskarżona decyzja podlegała zmianie w zakresie określonym wyrokiem i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc orzekł jak w sentencji.

O kosztach procesu wraz z odsetkami Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c., a wysokość wynagrodzenia pełnomocnika wnioskodawczyni ustalił zgodnie z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2023 r., poz.1935).

J.L.