Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30.06.2023 r. na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 2i3 , art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1 art. 12 ust. 1 art. 13 pkt 1 , art. 18 ust. 3 art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2022 poz. 1009 ze zm.), art. 81 ust. 1 ust5 i ust. 6 ustawy z dnia 27.10.2004 o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2022 poz. 261 ze zm.), art. 1004 ust. 1 pkt 1 lit a i art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 20.04. (...) o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2023 poz. 735), art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 października 2018 o Funduszu Solidarnościowym (Dz.U. z 2023 poz. 647), art. 9 i art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 13.07.2006 o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. z 2023 poz. 1087) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że J. R. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. sp. jawna w Ł., podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emertytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu w okresie od 4.10.2021 do 31.08.2022 r. i określił miesięczne podstawy wymiaru składek z tego tytułu.

W uzasadnieniu podniesiono, iż kontrola przeprowadzona przez PIP u płatnika wykazała, że zawarta przez strony umowa - kontrakt B2B oraz sposób jego realizacji przez J. R. na rzecz spółki, noszą znamiona stosunku pracy ze względu na świadczenie usług w miejscu wyznaczonym przez podmiot zatrudniający, w czasie przez niego określonym oraz pod kierownictwem. Organ podniósł, że o tym czy mamy do czynienia z umową o pracę nie decyduje nazwa umowy, ale to czy w trakcie trwania umowy realizowane są jej podstawowe elementy. Ponieważ tak było w przypadku J. R. ww. podlega ubezpieczeniom jako pracownik. Konsekwencją zaś tego jest obowiązek opłacenia i rozliczenia składek na ubezpieczenia.

/ decyzja k. 198-201 akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji w całości wniósł płatnik (...) Sp. z o.o. sp. jawna w Ł. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata.

Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie

1. art. 22 § 1 kp poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie, że umowa zawarta pomiędzy (...) Sp. z o.o. sp. j. w Ł., a (...) sp. z o.o. w Ł. stanowi umowę o pracę zawartą pomiędzy Odwołującą, a J. R., podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, a szczególnie umowa zawarta między w/w podmiotami nie wskazuje by umowę w imieniu spółki (...) sp. z o.o. w Ł. musiała wykonywać J. R., nadto umowa nie wskazuje jednoznacznie miejsca, czasu realizacji umowy, wreszcie nawet z wyjaśnień J. R. zawartych piśmie z 8 marca 2023 r. wprost wynika, że do czasu kiedy, jej przełożoną była M. K. (04.10.2021-31.01.2022) nie miała zastrzeżeń do tego, że umowa odbywa na zasadach b2b, a zatem okres trwania tej w ogóle nie powinien być przedmiotem decyzji,

2) art. 22 § 1 kodeksu pracy poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie, że umowa zawarta pomiędzy (...) Sp. z o.o. sp.j. w Ł., a N..pl (...) stanowi umowę o pracę podczas, gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie wskazuje by czas, miejsce czy zadania były narzucone J. R. przez Spółkę, nie zostały zatem spełnione przesłanki warunkujące do ustalenia, że umowa stanowi umowę o pracę.

co w rezultacie doprowadziło do błędnego zastosowania art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 oraz w zw. z 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i ustalenia, że J. R. podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu oraz ubezpieczeniu chorobowemu.

W związku z powyższym odwołujący wniósł o:

1) uchylenie zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania w sprawie;

2) zasądzenie od organu rentowego na rzecz strony odwołującej kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych prawem.

/ odwołanie k. 3-6/

W odpowiedzi na powyższe organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych, podtrzymując argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji.

/ odpowiedź na odwołanie k. 16-18/

Pismem z dnia 6.11.2023 r. zainteresowana J. R. przyłączyła się do stanowiska organu rentowego i wniosła o oddalenie odwołania wskazując, iż sposób realizacji umów narzucony przez płatnika, faktycznie wskazywał na wykonywanie przez strony umowy o pracę.

/ pismo k. 46-55/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Zainteresowana J. R. jest managerem analitykiem.

/ bezsporne/

(...) Sp. z o.o. sp. jawna w Ł. należy do grupy podmiotów (...) świadczących usługi w zakresie ochrony zdrowia.

/ bezsporne/.

J. R. od 3 stycznia 2022 r. do 31 sierpnia 2022 r. podlegała ubezpieczeniom społecznym jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą. Ww. pierwotnie była prawie wyłącznym udziałowcem spółki i prezesem zarządu (...) Sp. z o.o. w Ł. działającej do 31.12.2021 r., a prowadzącej poradnię psychologiczno - pedagogiczną dla dzieci. Zainteresowana prowadziła następnie wspomnianą pozarolniczą działalność gospodarczą - (...) PL. (...). Działalność ta została założona pod koniec grudnia 2021 pod kątem współpracy z płatnikiem.

/ bezsporne zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 01:18:00-01:21:30 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19.03.2024 r. 00:02:40-01:33:58/

Płatnik poprzez Portal Pracuj PL poszukiwał specjalisty do spraw optymalizacji procesów. Ogłoszenie w tym przedmiocie zawierało informację o możliwości zatrudnienia takiego specjalisty na podstawie albo umowy o pracę albo na podstawie umowy cywilnoprawnej z podmiotem gospodarczym B2B.

/ bezsporne/

Zainteresowana zgłosiła się do procesu rekrutacyjnego na to stanowisko we wrześniu 2021 r. W jego trakcie, po zrealizowaniu zadania powierzonego próbnie do wykonania przed ostatecznym rozstrzygnięciem procesu rekrutacyjnego, przeszła dodatkowo rozmowę rekrutacyjną. W czasie rekrutacji, wobec posiadanych umiejętności, wiedzy i kwalifikacji osobistych J. R., doszło do ostatecznego zaakceptowania jej aplikacji na rekrutowane stanowisko, ale też ustalono że (...) Sp. z o.o. w Ł. będzie stroną umowy z płatnikiem. Reprezentacja w tej spółce była dwuosobowa. Zainteresowana miała zgodę drugiego wspólnika na zawarcie umów o współpracę. W czasie rozmowy rekrutacyjnej nigdy nie było mowy o tym, że czynności specjalisty ds. optymalizacji może wykonywać ktokolwiek inny niż zainteresowana osobiście. Ww. nie mogła jako spółka wskazać innej osoby zdolnej do wykonywania tych czynności. Praca musiała być wykonana osobiście. Część osób rekrutujących nawet nie wiedziała, że współpraca będzie nawiązana ze spółką, nie wybierano spółki a konkretna osobę. Osoba rekrutująca zainteresowaną, która miała być zwierzchnikiem zainteresowanej, była zatrudniona w (...) Sp. z o.o. w Ł.. Nie wiedziała ona, że będzie nadzorować osobę zatrudnioną formalnie w innej spółce niż ona. Nie wiedziała o istnieniu umów o współpracę w tym zakresie.

/ bezsporne zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 01:18:00-01:21:30 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19.03.2024 r. 00:02:40-01:33:58 zeznania świadka M. K. (2) protokół z rozprawy z dnia 4.06.2024 r. 00:06:37 -01:10:28 zeznania świadka J. K. (1) protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 00:09:23 -01:16:28/

Zainteresowana zawarła dwie umowy o współpracę ze Spółką (...) Sp. z o.o. sp. jawna w Ł.. Przyczyną zawarcia ww. umów było zapotrzebowanie na zoptymalizowanie procesów w Spółce.

/ bezsporne/

Pierwszą umowę J. R. zawarła jako osoba reprezentująca spółkę (...) Sp. z o.o. w Ł. na okres od 4 października 2021 r. do 31 grudnia 2021 r., drugą na okres od 1 stycznia 2022 r. do 30 września 2024 r. jako (...) PL. (...). Formą współpracy miał być kontrakt B2B. Pierwsza umowa miała charakter umowy próbnej. Wynagrodzenie z tego tytułu w kwocie 7200,00 zł, było płatne przelewem na konto spółki (...) na podstawie faktur wystawionych przez zainteresowaną, po zakończeniu każdego miesiąca. Umowa dotyczyła świadczenia usług na stanowisku "Specjalista ds. optymalizacji procesów".

Druga umowa została zawarta od 1 stycznia 2022 r. do 30 września 2024 r. Jej przedmiotem było świadczenie usług polegających na analizie, optymalizacji i opisywaniu procesów. Należne z tytułu umowy wynagrodzenie w kwocie 8860,00 zł miesięcznie było płacone na podstawie faktur wystawionych przez J. R. po zakończeniu każdego miesiąca. Wypłata wynagrodzenia następowała na rachunek bankowy wskazany na fakturze.

W ramach zwartych umów zagwarantowano przyjmującemu zamówienie odpłatny urlop w wymiarze odpowiadającym zapisom z kodeksu pracy, wypłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy także na zasadach kodeksowych. Zastrzeżono brak wynagrodzenia chorobowego.

Wynagrodzenie było ustalone w stawce ryczałtowej miesięcznej, przy czym jego ostateczna wysokość nie była uzależniona od tego czy wykonano zamówienie, zlecone usługi lecz od ilości godzin poświęconych na ich wykonanie. W przypadku gdy liczba godzin była niższa - faktura podlegała zmniejszeniu, zaś w przypadku wyższej liczby godzin niż czas normatywny z kodeksu pracy, miał następować odbiór godzin, jak przy nadgodzinach.

W umowach brak było wskazań co do sposobu zlecenia i rozliczania powierzonych zadań, umowa nie zawierała zakresu powierzonych usług. Przyjmujący zlecenie miał ponosić odpowiedzialność za wykonywane czynności w ramach zleconych usług oraz ich rezultat.

/umowy o współpracę k. 10- 13 akt ZUS , zestawienie przelewów wynagrodzenia i wypłaty gotówki k. 90-109 akt ZUS , odpis z KRS spółki (...) Sp. z o.o. w Ł. k. 13-14; sprawozdanie (...) Sp. z o.o. w Ł. k. 8-12; zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 01:18:00-01:21:30 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19.03.2024 r. 00:02:40-01:33:58; zeznania świadka M. K. (2) protokół z rozprawy z dnia 4.06.2024 r. 00:06:37 -01:10:28/

W chwili zawarcia drugiej umowy zaproponowano zainteresowanej zawarcie umowy o pracę, jednakże oferta zatrudnienia na umowę o pracę w ramach wynagrodzenia była rażąco niższa od warunków zaproponowanych podczas rekrutacji - 5500 zł brutto oraz nieadekwatna do doświadczenia i wykształcenia zainteresowanej. W odpowiedzi na odmowę przyjęcia warunków umowy o pracę, kwota wynagrodzenia B2B została dodatkowo podniesiona o ponad 20%. De facto czynności wykonywane w ramach kolejnej umowy nie uległy zmianie. Formy zawartej umowy nikt zainteresowanej nie narzucał.

/zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 01:18:00-01:21:30 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19.03.2024 r. 00:02:40-01:33:58/

J. R. w ramach zawartych umów zobowiązana była do analizy, optymalizacji i opisywania procesów w Spółce. Nie była upoważniona do podpisywania dokumentów. W okresie trwania umowy podlegała systematycznym ocenom pracy co do ilości, jakości, sposobu i czasu wykonywania powierzonych jej zadań. Ocena pracy miała taki sam charakter dla osób zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę, jak i na kontrakt B2B. Nadzór i kontrolę nad wykonywaniem przez nią zadań sprawowali przełożeni tj. przedstawiciele przedsiębiorstwa (...) składek lub innych osób działających na rzecz grupy podmiotów S..

/ oceny pracy k. 19 -20 akt ZUS oraz k. 56-57; rozliczenie zadań k. 29, raporty dotyczące podsumowania pracy k. 32-72 akt ZUS; zeznania świadka M. K. (2) protokół z rozprawy z dnia 4.06.2024 r. 00:06:37 -01:10:28; zeznania świadka J. K. (1) protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 00:09:23 -01:16:28/

Przez cały okres trwania umowy J. R. świadczyła pracę w biurze przy ulicy (...) w Ł. tj. w miejscu wyznaczonym. Godziny pracy ww., jak również szereg innych warunków zatrudnienia, pokrywały się z tymi, które obowiązywały pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. I tak: zainteresowana mogła podjąć wykonywanie pracy między godzinami 6 a 9, zaś w środy dopuszczalna była praca zdalna. Czas pracy był ściśle rejestrowany i rozliczany na podstawie logowania do komputera w systemie wewnętrznym (...). Wcześniejsze wylogowanie zawsze wymagało wyjaśnień. Czas pracy, wniosek o pracę zdalną oraz wniosek o urlop lub inny dzień wolny musiał być odnotowany w wewnętrznym systemie firmy i zaakceptowany przez przełożonego. Zainteresowanej wyliczano również nadgodziny. W taki sam sposób wykonywali swoje obowiązki pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę.

/formatki czasu pracy k. 22-28 akt ZUS , raporty z systemu (...)rejestracja czasu pracy k. 73-76 akt ZUS oraz k. 75-80 , raporty z systemu (...) w zakresie planu urlopów i wniosków urlopowych k. 81, korespondencja w sprawie pracy zdalnej k. 77-80 akt ZUS oraz k. 62-63, zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 01:18:00-01:21:30 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19.03.2024 r. 00:02:40-01:33:58; zeznania świadka M. K. (2) protokół z rozprawy z dnia 4.06.2024 r. 00:06:37 -01:10:28, zeznania świadka J. K. (1) protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 00:09:23 -01:16:28/

Do wykonywania umowy zainteresowana wykorzystywała narzędzia przekazane jej osobiście, a nie spółce, przez płatnika składek tj. służbowy laptop i telefon. Korzystała z bezpłatnej wersji oprogramowania, bo spółka płatnika nie miała żadnego programu do pracy. Miała kody dostępowe i klucze.

/protokół przekazania telefonu i komputera k. 30 -31 akt ZUS; karta obiegowa k. 21 akt ZUS; zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 01:18:00-01:21:30 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19.03.2024 r. 00:02:40-01:33:58; zeznania świadka M. K. (2) protokół z rozprawy z dnia 4.06.2024 r. 00:06:37 -01:10:28/.

Do zadań zainteresowanej należała inwentaryzacja pracy jej poprzednika, gdyż zgłaszano do jego pracy zastrzeżenia. Miała spisać metodykę modelowania procesów biznesowych i metodykę zarządzania biznesowego dla spółki, dokonać inwentaryzacji procesów biznesowych, zmodelowania tych procesów i opisać wypełnienie karty procesu. Zainteresowana zajmowała się opieką nad programem uprawnień pracowniczych. Odpowiadała za przyjęcie pomysłu usprawniającego pracownika, spisanie go i przedstawienie osobom, których to dotyczyło, miała spisać wymagania jakie muszą być spełnione, aby był wdrożony i wdrażać ten plan.

/zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 01:18:00-01:21:30 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19.03.2024 r. 00:02:40-01:33:58; zeznania świadka M. K. (2) protokół z rozprawy z dnia 4.06.2024 r. 00:06:37 -01:10:28/

W ramach umowy zainteresowana wykonywała nie tylko czynności wynikające z zawartej umowy (...) tj. polegające na analizie, optymalizacji i opisywaniu procesów lecz również inne bezpośrednio zlecane jej przez zwierzchników m.in. przygotowywanie analiz ekonomicznych w projekcie Kompleksowości usług, brała udział w audytach akredytacyjnych, spisywała wymagania systemowe i biznesowe dla IT, zbierała i wdrażała wymagania systemowe dla sterylizatorni, sporządzała raporty sprzedażowe dla kierowników poradni, była kierownikiem projektu Opisanie i Optymalizacja procesów wewnętrznych ścieżki pacjentów, stworzyła matryce kompetencji dla poszczególnych stanowisk w obrębie całej organizacji, brała udział w projekcie magazyn centralny, była kierownikiem projektu Wyporność, uporządkowywała dane o depozytach bankowych, zlecono jej budowę bazy danych bankowania w klinice płodności, wdrażała nowych pracowników z zakresu obsługi programu do prowadzenia projektów i rozliczania zadań, podejmowała działania w zakresie kontraktacji onkologicznej, była kierownikiem projektu Archiwum.

/ korespondencja mailowa k. 60-61 k. 86-87, udokumentowanie wykonania zadań jako kierownika projektu k. 81, korespondencja mailowa w sprawie zespołu roboczego SYSTEM k. 82, mail informujący o wyznaczaniu celów i wstępnej oceny pracowniczej k. 12, zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 01:18:00-01:21:30 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19.03.2024 r. 00:02:40-01:33:58/.

Zainteresowana nie miała dowolności i swobody decydowania w zakresie sposobu świadczenia usług. Jako bezpośrednich przełożonych zainteresowanej wyznaczono kolejno M. K. (2), A. K., J. K. - one były adresatkami wszystkich wniosków personalnych zainteresowanej, do których składania była zobligowana i wydawały jej polecenia . Ww. nie mała swobody w wyborze zadań, które były przydzielane przez przełożonych w ramach wytycznych właścicielki spółki. Polecenia zwierzchników dotyczyły wszystkiego, nie tylko priorytetów zadań, ale też zakresu zadań lub ich zmiany. Zainteresowana na zebraniach dostawała wytyczne do kiedy ma być określona rzecz zrobiona i jaka metodą, była sprawdzana czy zadanie wypełniła zgodnie z oczekiwaniami. Gdy zwracała uwagę, że poszczególne zadania nie leżą w jej zakresie obowiązków to uzyskiwała odpowiedź że ma siedzieć cicho i je realizować.

/zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 01:18:00-01:21:30 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19.03.2024 r. 00:02:40-01:33:58, zeznania świadka M. K. (2) protokół z rozprawy z dnia 4.06.2024 r. 00:06:37 -01:10:28, zeznania świadka J. K. (1) protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 00:09:23 -01:16:28/

Zainteresowana korzystała z płatnego urlopu wypoczynkowego. Urlop niewykorzystany w 2021 r. przeszedł na rok następny pomimo tego, że formalnie strony umowy o świadczenie usług były różne.

/ korespondencja mailowa i raporty (...) k. 113-119, zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 01:18:00-01:21:30 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19.03.2024 r. 00:02:40-01:33:58, zeznania świadka J. K. (1) protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 00:09:23 -01:16:28/

Nie było żadnych różnic w wykonywaniu pracy czy w zakresie obowiązków pomiędzy osobami zatrudnionymi na umowę o pracę a zatrudnionymi na B2B, ani różnicy w sposobach sprawowania nad nimi nadzoru. Dotyczyło to też zainteresowanej.

/zeznania świadka M. K. (2) protokół z rozprawy z dnia 4.06.2024 r. 00:06:37 -01:10:28, zeznania świadka J. K. (1) protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 00:09:23 -01:16:28/.

W związku z nakazem pracy 5 dni w tygodniu po 8 godzin, bez możliwości pracy zdalnej w inne dni niż środa (czyli tak samo jak pracownicy zatrudnieni na podstawie umów o pracę), J. R. wystosowała do płatnika składek maila o zmianę umowy na umowę o pracę. Umowa nie została zmieniona przez pracodawcę i ostatecznie została wypowiedziana przez płatnika.

/korespondencja w sprawie zmian organizacji pracy z żądaniem zmiany lub aneksowania umowy k. 77 akt ZUS oraz k. 62-63, 83-85, korespondencja z prawnikiem płatnika w sprawie przekształcenia umowy (propozycja ugody), zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 01:18:00-01:21:30 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19.03.2024 r. 00:02:40-01:33:58, zeznania świadka J. K. (1) protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 00:09:23 -01:16:28/

Wynagrodzenie z okresu listopad 2021 -lipiec 2022 r. było zainteresowanej wypłacane przelewem na konto, zaś wynagrodzenie za sierpień 2022 r. wypłacone było w gotówce. Zainteresowana mogła otrzymać premię kwartalną, jeśli spełniała wskaźniki i cele, podobnie jak inni pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę.

/zestawienie przelewów wynagrodzenia i wypłaty gotówki k. 90-109 , 152-176 akt ZUS, faktury i nota księgowa k. 130-145, 150 akt ZUS, korespondencja z prawnikiem płatnika w sprawie wypłaty wynagrodzenia za sierpień 2022 r. k. 81-89, zeznania świadka M. K. (2) protokół z rozprawy z dnia 4.06.2024 r. 00:06:37 -01:10:28/

Spółka nie odprowadzała podatku od wynagrodzenia J. R. - płatnikiem zaliczek na podatek dochodowy była sama ubezpieczona. J. R. nie podlegała przeszkoleniu w zakresie BHP oraz wstępnym badaniom lekarskim. Spółka nie wystawiła dokumentów PIT-11.

/ bezsporne/

Państwowa Inspekcja Pracy na wniosek zainteresowanej przeprowadziła kontrolę łączącego strony stosunku prawnego, zakończoną dnia 28 listopada 2022 r. i w jej wyniku uznała, że zawarta przez strony umowa oraz sposób realizacji pracy przez J. R. na rzecz spółki, noszą znamiona stosunku pracy ze względu na świadczenie usług w miejscu wyznaczonym przez podmiot zatrudniający, w czasie przez niego określonym oraz pod kierownictwem.

/ bezsporne; pismo Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 30 listopada 2022 r. k. 3-4//

Płatnik nie zgodził się z ustaleniami kontroli z 28 listopada 2022 r.

/ bezsporne; pismo k. 182-183 akt ZUS/

U płatnika zawieranie umów (...) nie wynikało z zakresu obowiązków a jedynie kwoty, jaka miała być płatna. Jeżeli kwota przekraczała 5000 zł to firma proponowała kontrakt B2B. Zarówno poprzednik zainteresowanej K. G., jak i jej zwierzchniczka J. K., w chwili awansu otwierali działalność gospodarczą, bo wówczas zaproponowane im zarobki mogły być wyższe. Była to też sytuacja powszechna wśród innych pracowników.

/zeznania zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 3.09.2024 r. 01:18:00-01:21:30 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19.03.2024 r. 00:02:40-01:33:58; zeznania świadka M. K. (2) protokół z rozprawy z dnia 4.06.2024 r. 00:06:37 -01:10:28/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie ww. dowodów z dokumentów zawartych w aktach ZUS, jak i złożonych do akt sprawy, ponadto ustalenia poczyniono w oparciu o zeznania świadków i zeznania zainteresowanej. Podnieść należy, iż z zeznań tych generalnie wynika sposób w jaki była realizowana umowa zawarta między płatnikiem a zainteresowaną. W tym miejsc trzeba zaznaczyć, iż spór dotyczył nie tyle okoliczności faktycznych, a oceny prawnej łączącego strony stosunku stanowiącego tytuł do ubezpieczeń.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2024 r. poz. 497 t.j.), obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym – podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Zgodnie z art. 9 ust. 4 w/w ustawy, osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 2, mające ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

W myśl art. 36 ust. 1 w/w ustawy, każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych.

Ustęp 2 stanowi, że obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1 (pracowników), należy do płatnika składek.

W myśl ustępu 11 w/w przepisu, każda osoba, w stosunku, do której wygasł tytuł do ubezpieczeń społecznych, podlega wyrejestrowaniu z tych ubezpieczeń. Zgłoszenie wyrejestrowania płatnik składek jest zobowiązany złożyć w terminie 7 dni od daty zaistnienia tego faktu.

Zgodnie z treścią art. 17 ust. 1, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, o których mowa w art. 16 ust. 1 (za pracowników), obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy składek.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i ust. 3 w związku z art. 4 pkt 9 cytowanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz wypadkowe pracowników stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust.2i ust. 3.

W świetle § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z 21 września 2017 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1831) dla każdego ubezpieczonego, którego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, płatnik składek w raporcie lub imiennym raporcie miesięcznym korygującym oraz w deklaracji i deklaracji rozliczeniowej korygującej uwzględnia należne składki na ubezpieczenia społeczne od wszystkich dokonanych lub postawionych do dyspozycji ubezpieczonego wypłat - od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego deklaracja dotyczy - stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, z uwzględnieniem ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. do wysokości rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe).

Wobec powyższego podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika jest przychód faktycznie otrzymany lub postawiony do jego dyspozycji, a nie wynikający z umowy.

Natomiast zgodnie z art. 81 ust. 1, ust. 5 i ust. 6 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych.

Według art. 104 ust. 1 pkt 1 lit. c i art. 107 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, obowiązkowe składki na Fundusz Pracy, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, opłacają pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne za osoby wykonujące pracę na podstawie umowy o pracę za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenia społeczne.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o Funduszu Solidarnościowym do obowiązkowych składek na Fundusz stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące obowiązkowych składek na Fundusz Pracy.

W świetle art. 9 i art. 29 ust. 1 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, pracodawca jest obowiązany opłacać składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za zleceniobiorców od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W niniejszej sprawie spór sprowadzał się do rozstrzygnięcia czy zainteresowaną i płatnika, jak twierdzi organ rentowy, w rzeczywistości łączyła umowa o pracę, co wiązałoby się z koniecznością uiszczenia stosownych składek z tego tytułu, czy jak twierdził odwołujący współpraca była realizowana wyłącznie na podstawie kontraktu B2B.

O uznaniu stosunku łączącego dwa podmioty za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy. Zatrudnienie nie musi mieć charakteru pracowniczego, praca może być świadczona także na podstawie umów cywilnoprawnych (por. wyrok SN z dnia 9 grudnia 1999 roku w sprawie I PKN 432/99, opubl. Prawo Pracy 2000/4/31), zaś przepis art. 353 ¹ k.c. w zw. z art. 300 k.p. daje stronom możliwość decydowania o rodzaju stosunku prawnego, a art. 22 §1 ¹ k.p. nie wprowadza ani domniemania zawarcia umowy o pracę ani fikcji prawnej zawarcia umowy tego rodzaju. Nie ogranicza zatem woli stron w wyborze podstawy zatrudnienia, choć z pewnością daje pierwszeństwo zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę.

Według art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku kodeks pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Zatrudnienie w warunkach określonych w § l art. 22 k.p. jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy (art. 22 § l ¹ k.p.). Nie jest przy tym dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w § l art. 22 kodeksu pracy (art. 22 § l ² kp). Przy tym, jak zauważa się w orzecznictwie sądowym, stosunek pracy to więź prawna o charakterze dobrowolnym i trwałym, łącząca pracownika i pracodawcę, której treścią jest obowiązek osobistego wykonywania pracy określonego rodzaju przez pracownika pod kierownictwem, na rzecz i na ryzyko pracodawcy oraz obowiązek pracodawcy zatrudnienia pracownika przy umówionej pracy i wypłacanie mu wynagrodzenia za pracę (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie III APr 10/96, Apel.-Lub. 1997/2/10, Lex nr 29672).

Do najbardziej istotnych elementów stosunku pracy należą więc: dobrowolność zobowiązania, obowiązek spoczywający na pracowniku, a polegający na świadczeniu pracy osobiście, w sposób ciągły, podporządkowany poleceniom pracodawcy. Pracodawca natomiast jest obowiązany do wynagrodzenia pracownika za świadczoną na jego rzecz pracę oraz do ponoszenie ryzyka gospodarczego, produkcyjnego i osobowego przez pracodawcę. Obowiązek osobistego świadczenia pracy oznacza, że pracownik nie może powierzyć realizacji czynności, jakie wynikają z umowy o pracę osobom trzecim. Brak bezwzględnego obowiązku osobistego świadczenia pracy wyklucza możliwość zakwalifikowania stosunku prawnego jako umowy o pracę (por. wyrok SN z dnia 28 października 1998 roku w sprawie I PKN 416/98, OSNAPiUS 1999, nr 24, poz. 775). Pracownik otrzymuje wynagrodzenie za wykonywanie pracy, za jej świadczenie, a nie za rezultat pracy – umowa o pracę nie jest bowiem umową rezultatu, ale starannego działania. Cechą charakterystyczną stosunku pracy jest też możliwość wymierzania przez pracodawcę kar wobec pracownika w ramach odpowiedzialności porządkowej.

Wykonywanie takich samych czynności może występować zarówno w ramach umowy o pracę, jak i umowy cywilnoprawnej. Jednakże cechą umowy o pracę jest wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy (pracy podporządkowanej). Ta cecha ma charakter konstrukcyjny dla istnienia stosunku pracy. Dla stwierdzenia, że występuje ona w treści stosunku prawnego z reguły wskazuje się na takie elementy jak: określony przez pracodawcę czas pracy i miejsce wykonywania czynności, podpisywanie przez pracownika listy obecności, podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa, co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy oraz obowiązek przestrzegania norm pracy, obowiązek wykonywania poleceń przełożonych, wykonywanie pracy zmianowej, stała dyspozycyjność oraz wykonywanie powierzonych zadań pod nadzorem kierownika (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2005 roku, I UK 68/05, Wokanda 2006/4/26). Zasada podporządkowania jest jedną z podstawowych cech odróżniających stosunek pracy od stosunku opartego na umowie dzieła lub zlecenia. Właściwa dla stosunku pracy cecha podporządkowania (kierownictwa pracodawcy) w rozumieniu art. 22 § 1 k.p. interpretowana jest odpowiednio szeroko (vide: Komentarz Prawa Pracy – J. I. i W. S.) i są to pojęcia w zasadzie tożsame. Odnosząc się do przesłanki podporządkowania należy wskazać za wyrokiem Sądu Najwyższego z 15.10.1999 r. (I PKN 307/99), że przy ocenie charakteru stosunku prawnego łączącego strony (umowa o pracę - umowa cywilnoprawna ) należy uwzględniać specyfikę funkcjonowania podmiotu zatrudniającego - umowa zlecenia, inna umowa cywilnoprawna z reguły określa rodzaj wykonywanych czynności i w zasadzie nie może polegać na pozostawaniu do dyspozycji zlecającego i wykonywania stosownie do jego potrzeb czynności zlecanych na bieżąco, ponieważ taki sposób wykonywania czynności przemawia za umową o pracę.

Jasne przy tym jest, że cechy podporządkowania pracowniczego mogą być w określonym zakresie charakterystyczne również dla zobowiązań cywilnoprawnych, a nadto, że mogą występować z różnym nasileniem (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 2003 r., I PK 466/02 Pr. Pracy 2004, nr 3, s. 35). Dlatego zasadne jest rozważenie reguły umożliwiającej rozróżnienie, czy dany stan faktyczny charakteryzuje się podporządkowaniem pracowniczym, czy też więź łącząca strony nosi znamiona innej zależności (zbliżonej do kierownictwa pracodawcy). Ma to znaczenie, gdy weźmie się pod uwagę, że umowa mająca za przedmiot świadczenie pracy nie może mieć mieszanego charakteru, łączącego elementy umowy o pracę i umowy cywilnoprawnej (wyrok Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2002 r., I PKN 786/00, OSNP 2004, nr 2, poz.23. Z. K., Rodzaje kontraktów menedżerskich, (...) 1999, nr 7, s. 12).

Elementem akcentowanym w orzecznictwie Sądu Najwyższego jest ustalenie, czy dana relacja zobowiązaniowa jest stosunkiem pracy, czy też strony łączy inny stosunek prawny, zależny nie od nazwy zawartej umowy, a od oceny cech tej umowy, nie tylko zapisanych w samej umowie, ale przede wszystkim zawartych w sposobie jej wykonywania (wyrok SN z dnia 11 września 1997 roku w sprawie II UKN 232/97, OSNAP 1998/ 13/407; wyrok SN z dnia 25 kwietnia 1997 roku w sprawie II UKN 67/97, OSNAP 1998/2/57). Sąd Najwyższy wielokrotnie w swoich orzeczeniach podkreślał, że nie nazwa umowy, ale jej treść i sposób wykonywania decydują o zakwalifikowaniu danej umowy jako umowy o pracę (vide wyroki Sądu Najwyższego z dnia 11.09.1997 r., OSNAPiUS z 1998 r., nr 13, poz. 407; z dnia 11.04.1997 r., OSNAPiUS z 1998 r., nr 2, poz. 35). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13.04.2000 r. (I PKN 594/99 niepubl.) stwierdził, iż o wyborze rodzaju podstawy prawnej zatrudnienia decydują zainteresowane osoby (art. 353 k.c. w zw. z art. 300 k.p.), kierując się nie tyle przesłanką przedmiotu zobowiązania, ile sposobu jej realizacji. Dla oceny prawidłowości dokonanego wyboru istotny jest sposób wykonywania tej pracy. Ocena charakteru świadczonej pracy dokonywana jest zarówno przez pryzmat zawartej umowy, jak i pod kątem faktycznego sposobu jej wykonywania. O przyjęciu istnienia stosunku pracy decyduje więc sposób wykonywania pracy, a szczególnie realizowanie przez strony, nawet wbrew postanowieniom zwartej umowy – tych cech, które charakteryzują umowę o pracę i odróżniają tę umowę od innych umów o świadczenie usług (Komentarz do art. 22 kp w. U. Jackowiak, M. Piankowski, J. Stalina, W. Uziak, A. Wypych-Żywicka, M. Zieleniecki, Kodeks Pracy w komentarzem, Fundacja Gospodarcza 2004 r.). Decydujące znaczenie w procesie rozróżniania charakteru stosunku prawnego łączącego strony ma sposób wykonywania umowy, a w szczególności realizowanie przez kontrahentów – nawet wbrew postanowieniom umownym - cech typowych dla danego stosunku (T. Romer, Prawo pracy. Komentarz, Warszawa 2000, s.101, postanowienie Sądu Najwyższego z 13 listopada 2008 r., II UK 209/08, Lex nr 737398).

Również zamiar zawarcia umowy o dzieło czy zlecenia czy innej umowy cywilnoprawnej, a także świadome podpisanie takiej umowy nie mogą zmienić charakteru zatrudnienia zainicjowanego takimi umowami, jeśli wykazuje ono w przeważającym stopniu cechy innego stosunku prawnego (wyrok SA w Gdańsku z dnia 20 grudnia 2012 roku w sprawie III AUa 1056/ 12; wyrok SN z dnia 9 lipca 2008 roku w sprawie I PK 3l5/07).

Zasada ta jest powszechnie uznawana i akceptowana w doktrynie oraz praktyce i w konsekwencji, dla oceny zobowiązania pracowniczego, drugoplanowe znaczenie ma nazwa umowy oraz deklarowana w chwili jej zawarcia treść. Ważne jest, w jaki sposób strony kształtują więź prawną w trakcie jej trwania. Strony mogą dowolnie ustalać wzajemne stosunki prawne i układać relacje, jednak zasada swobody zawieranych umów doznaje ograniczenia w sytuacji, w której zawarcie postanowień umownych prowadzi do obejścia obowiązujących przepisów prawa, do nadużycia prawa, jego naruszenia, czy wreszcie naruszenia zasad sprawiedliwości społecznej. O tym, czy strony prawidłowo układają i realizują stosunek pracy, stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych, nie decyduje formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, ale faktyczna realizacja umowy, zgodnie z jej treścią i w warunkach charakterystycznych dla tego stosunku prawnego. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 czerwca 2022 r., III AUa 444/21/ Bezwzględnie bowiem ani treść lub cel stosunku prawnego nie mogą sprzeciwiać się właściwości (naturze) tego stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 kwietnia 2021 r. III AUa 15/21/

Co do zasady tylko ważny i realny tytuł, a nie jedynie deklarowany, wywiera skutki w prawie ubezpieczeń. Umowa zawarta dla pozoru nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 lutego 2022 r., III AUa 1145/21/

Na gruncie rozpoznawanej sprawy odwołujący konsekwentnie wywodził, iż współpraca z zainteresowaną miała miejsce, wbrew temu co przyjęto w zaskarżonej decyzji, nie w oparciu o umowę o pracę lecz na zasadach B2B (skrót z j. ang. business-to-business) tj. w oparciu o kontrakt cywilnoprawny zawarty między dwoma firmami - podmiotami gospodarczymi, których współpraca odbywa się na równych zasadach. Skarżący podnosił, iż wskazane umowy zostały zawarte w pełni świadomie przez strony i następnie tak były przez nie realizowane. To zaś, że zainteresowanej zagwarantowano dodatkowe uprawnienia np. w postaci urlopu, wynikało ze swobody umów.

Analizie należało poddać zatem sposób wykonywania spornej umowy pod kątem cech charakterystycznych dla stosunku pracy , gdyż właśnie to, a nie nazwa zawartej umowy i świadomość stron co do charakteru umowy, którą podpisały, miało w sprawie istotne znaczenie. Elementem istotnym było, czy zawarta „umowa (...)” wykonywana była w sposób charakterystyczny dla stosunku pracy – w takim bowiem przypadku należy uznać, iż łączący strony stosunek oparty jest na umowie o pracę, nawet w przypadku odmiennych postanowień zawartych w samym oświadczeniu.

J. R. wykonywała na rzecz płatnika (...) Sp. z o.o. sp. jawna w Ł. czynności na stanowisku "Specjalista ds. optymalizacji procesów" polegające między innymi na analizie, optymalizacji i opisywaniu procesów w siedzibie spółki i otrzymywała za to wynagrodzenie wskazane w umowie. Przy tym J. R. wzięła udział w rekrutacji na to stanowisko w trakcie, której weryfikowano jej indywidualne umiejętności w pracy na takim stanowisku. Jednakże ostatecznie, w związku z tym, iż była także wspólnikiem i prezesem zarządu (...) spółki z o.o. w Ł., zwarto z nią jednak kontrakt B2B, czego była świadoma. Zainteresowana zgodziła się na powyższe, nadto na kontynuowanie tak zwartej umowy, jednak już w ramach założonej do tego celu indywidualnej działalności gospodarczej, bowiem to gwarantowało wynagrodzenie na poziomie nie niższym niż pierwotnie proponowane w rekrutacji. Zawarcie umowy o pracę miało wiązać się z niższym wynagrodzeniem. Ponadto powyższe, co wynika zebranego w sprawie materiału dowodowego, wpisywało się w politykę zatrudnienia płatnika, który zatrudniał w oparciu o umowę o pracę pracowników, jednakże do poziomu nie przekraczającego określonego pułapu wynagrodzenia. Potem zaś osobom, które chciały awansować proponował wyższe zarobki, ale tylko przy kontraktach B2B.

Już powyższe, w ocenie Sądu, wskazuje na dowolne wykorzystywanie przez płatnika zasady swobody umów. Strony w ramach tej zasady mogą co prawda ustalać wzajemne stosunki prawne, jednak zasadzie swobody zawieranych umów nie można przyznawać prymatu, w sytuacji gdy prowadzi ona do obejścia obowiązujących przepisów prawa, do nadużycia prawa poprzez dowolne szafowanie umowami stanowiącymi tytuł ubezpieczeń społecznych. To zaś miało miejsce w rozpoznawanej sprawie na co wskazują wyraźnie poniższe okoliczności.

Po pierwsze podnieć należy, iż wbrew zapatrywaniom odwołującego, analizowana umowa została zawarta w praktyce indywidualnie z zainteresowaną, nie zaś z prowadzoną przez nią spółką (...) Sp. z o.o. w Ł. czy też w ramach prowadzonej przez nią indywidualnej działalności gospodarczej (...) PL. (...). Powyższe miało już swoje szczególne znaczenie w prowadzonej rekrutacji, gdzie szukano osoby na stanowisko "Specjalista ds. optymalizacji procesów", a potem przy analizie, optymalizacji i opisywaniu procesów. Praca ta miała być wykonywana przez zainteresowaną stricte osobiście, przy uwzględnieniu jej cech osobowych, wiedzy, umiejętności, kwalifikacji zawodowych i doświadczenia. To ona rozwiązywała zadania próbne i ona osobiście miała gwarantować należyte wykonywanie zleconych jej zadań. Co potwierdzają przesłuchani w procesie świadkowie Spółka, z którą formalnie zawarto umowę, potem zaś sama zainteresowana w ramach działalności (...) PL. (...), nie mogła wskazać w ramach zawartego kontraktu do jego wykonywania jakiejkolwiek innej osoby, choćby posiadającej odpowiednie kwalifikacje. Ta osoba w świetle zeznań świadków, nie została by dopuszczona do pracy . Chodziło o osobiste przymioty zainteresowanej, jej własny wkład, a więc osobiste wykonywanie pracy. Zawarcie umowy z podmiotem gospodarczym, którego ofert nie analizowano było więc fasadą. Umowę zawarto zatem osobiście z indywidualną osobą fizyczną, co jest charakterystyczne dla umowy o pracę, gdzie pracownik nie może wyręczyć się zastępcą.

Nie należy też pomijać, że zainteresowana J. R. była zainteresowana zawarciem umowy o pracę, umowy tej jednak nie zawarła tylko z uwagi na wysokość proponowanego jej w ramach tej umowy wynagrodzenia, nieadekwatnego do charakteru pracy i jej umiejętności. Zwracała też uwagę płatnikowi na to, iż w jej ocenie sposób wykonywania kontraktu odbiega od kontraktu B2B i postulowała zmianę postępowania lub podstawy prawnej zatrudnienia.

W ocenie Sądu, z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że praca J. R. spełniała warunek pracowniczego podporządkowania. W literaturze przedmiotu wyinterpretowano, że kierownictwo pracodawcy przejawia się w poleceniach, podporządkowaniu organizacyjnym oraz podporządkowaniu represywnym i dystrybutywnym.

Zainteresowana faktycznie wykonywała pracę w zastrzeżonym wymiarze, w wyznaczonych godzinach, w warunkach podporządkowania, pod kierownictwem, co stanowi elementarny wymóg pozwalający na sklasyfikowanie kontestowanego stosunku prawnego jako stosunku pracy. Zainteresowana wykonywała prace stale w wyznaczonym przez płatnika miejscu i czasie. Nie chodziło tu o wykonywanie jakiś pojedynczych czynności zakreślonych czasowo, osiąganie konkretnych rezultatów pracy, z których zainteresowana byłaby rozliczana, lecz stałe wykonywanie pracy na zasadach starannego działania. Czas pracy, jej wymiar i godziny były wyznaczone. Zainwestowana miała rozpoczynać i kończyć pracę o wyznaczonych porach, z czego była skrupulatnie rozliczna w ramach sytemu wewnętrznego, zresztą na zasadach analogicznych jak zatrudnieni na umowy o pracę pracownicy. Zainteresowanej wyliczano nawet nadgodziny, które mogła odbierać, podobnie jak inne osoby świadczące pracę w ramach umów o pracę. Musiała składać wnioski o udzielenie czasu wolnego, urlopu wypoczynkowego i tłumaczyć się z wcześniejszego zakończenia pracy. Godziny pracy były sztywno wyznaczone. Praca odbywała się w systemie 8 godzinnym. Zainteresowana nie mogła swobodnie decydować o czasie i rozkładzie pracy . Nie mogła mieć przykładowo jednego dnia wolnego w tygodniu kosztem wydłużonych godzin pracy w innych dniach, gdyż pracodawca nie wyrażał zgody na takie rozwiązanie. Nie miała żadnej swobody co do wyboru miejsca wykonywania pracy. O wykonywanie pracy zdalnej musiała wnioskować, tak samo jak pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę - a ta dostępna była tylko w środy i to za każdorazowo udzielaną zgodą przełożonego. Na prośby zainteresowanej co do zmiany tego sytemu z uwagi na swobodę, która miała wynikać z kontraktu B2B reagowano negatywnie, wydając polecenia co do pracy w zakreślonych godzinach i nie wyrażano zgody na pracę zdalną w szerszym zakresie, co wymownie świadczy o podporządkowaniu de facto pracowniczym.

Nie należy także pomijać, co znamienne, iż z ramienia płatnika były wyznaczone osoby, które kierowały wykonywaniem powierzonych zainteresowanej zadań. Przy czym nie był to nadzór typowy dla stosunków cywilnoprawnych, mających charakter wytycznych, czy przyjęcia sprawozdania końcowego z powierzonych zadań. Zainteresowana miała przełożonych kolejno M. K. (2), A. K., J. K., do których była zobligowana składać wnioski personalne. Wskazane osoby wydawały zainteresowanej także bieżące polecenia dotyczące pracy. Ww. nie mała swobody w realizacji zadań, które były przydzielane. Polecenia zwierzchników dotyczyły wszystkiego, nie tylko priorytetów zadań, ale też zakresu zadań lub ich zmiany. Zainteresowana na zebraniach dostawała wytyczne do kiedy ma być określona rzecz zrobiona i jaka metodą, była sprawdzana czy zadanie wypełniła zgodnie z oczekiwaniami. Przy czym polecenia nie dotyczyły tylko rodzaju zadań wymienionych w zawartej umowie tj. analizy, optymalizacji i opisywania procesów, lecz także innych zadań z tym niezwiązanych, a istotnych z punktu widzenia interesów płatnika i kooperujących z nim spółek. I tak zainteresowana była przykładowo kierownikiem kilku projektów, odpowiadała za różnego rodzaju standaryzacje, czy akredytacje. Mało tego, część tych zadań była wykonywania nie tylko na rzecz płatnika, ale też innych podmiotów z grupy S., które nie były stroną zawartego kontraktu. Wydawanie poleceń w tej materii stanowi szczególny przejaw podporzadkowania pracowniczego tj. bieżących poleceń pracodawcy co do sposobu i charakteru wykonywanych zadań. Nie należy także pomijać, że zainteresowana podlegała ocenie pracy, która była taka sama jak w przypadku pracowników i miała wpływ na wypłatę premii kwartalnej. W czasie wykonywanych czynności J. R. pozostawała do dyspozycji płatnika. Nie miała możliwości odmówić przydzielenia na bieżąco wyznaczanych zadań, traktowane było to bowiem jako polecenie służbowe pracodawcy.

Wykonywane przez J. R. zadania były realizowane w sposób ciągły. Charakter tych zadań nie był nakierowany na osiągnięcie konkretnego celu, po którym stosunek istniejący między stronami uległby rozwiązaniu. Zatem powyższy sposób wykonania zobowiązania, który nie polega na wykonaniu jednorazowej czynności, ani też nie ogranicza się do kilku incydentalnych prac charakterystyczny jest dla stosunku pracy. J. R. nie uznawała tego za okoliczność przejściową, kontrakt do wykonania, ale jako element stabilizujący jej sytuację materialną na dłuższy czas.

W ocenie Sądu na pracowniczy charakter zatrudnienia wskazuje nadto już sama konstrukcja umowy zawartej między stronami. Wskazać bowiem należy, że essentialia negotii umowy obejmowało początkowo tylko charakter stanowiska, a potem tylko charakter prac, nie zaś konkretne zadania do wykonania np. w ramach jakiegoś procesu czy projektu. W umowach zawieranych pomiędzy stronami określony był rodzaj powierzanych de facto J. R. czynności, miejsce i czas ich wykonywania oraz wynagrodzenie jakie będzie wypłacane. Zatem zdaniem Sądu z powyższej analizy jasno wynika, że umowy te spełniały wszelkie warunki do zakwalifikowania ich, już w samym momencie zawierana, jako umowy o pracę. W umowie o świadczenie usług bowiem usługodawca ma swobodę w zakresie określenia czasu i miejsca wykonywania czynności mu powierzonych, zainteresowana natomiast nie mogła sama zdecydować o tych elementach. Po pierwsze obowiązywał ją grafik/ organizacja czasu pracy narzucona przez płatnika, ponadto w umowach brak było wskazań co do sposobu zlecenia i rozliczania powierzonych zadań, umowa nie zawierała zakresu powierzonych usług, za które przyjmujący zlecenie miał ponosić odpowiedzialność. Ponadto w umowie zastrzeżono płatny urlop wypoczynkowy i wypłatę ekwiwalentu za ten urlop na zasadach określonych w kodeksie pracy i jakkolwiek strony mają swobodę w zakresie kontraktowania, to przy analizie pozostałych cech tej umowy należy uznać, iż powyższe było sprzeczne z rzekomo jego jedynie cywilnoprawną naturą i wskazywało na zatrudnienie pracownicze.

O pracowniczym charakterze zatrudnienia J. R. świadczy również fakt, iż ryzyko ekonomiczne i organizacyjne wykonywania zleconych zadań było w rzeczywistości przejęte przez płatnika. Pozwana zapewniała zainteresowanej wszelkie niezbędne do tego narzędzia. Był zakaz pracy na sprzęcie własnym. Zatem po stronie zainteresowanej leżało jedynie zgłoszenie gotowości do pracy, co jest charakterystyczne dla kodeksowego stosunku pracy. Zainteresowana nie ponosiła też bezpośrednich skutków niewłaściwych analiz , braku wykonania standaryzacji czy projektów na rzecz płatnika. To jego obciążały skutki gospodarcze organizacyjne i ekonomiczne z tym związane.

Należy podkreślić też, iż osoby wykonujące dla grupy S., w tym Płatnika, pracę na podstawie umów o pracę, wykonywały takie same czynności, na analogicznych zasadach. Przełożeni nadzorujący pracę zatrudnionych w oparciu o B2B, jak i umów o pracę, nie umieli wskazać żadnych różnic w sposobie wykonywania pracy, jak i co do jej nadzoru.

W rezultacie, mając na uwadze powyższe ustalenia, Sąd uznał, że w spornym okresie od 4.10.2021 do 31.08.2022 zainteresowaną J. R. i odwołującego się płatnika (...) Sp. z o.o. sp. jawna w Ł. łączył stosunek pracy. Sąd miał przy tym na uwadze, że w okresie obu zawartych i kwestionowanych umów zasady na jakich zainteresowana wykonywała pracę nie uległy żadnym zmianom. Co prawda, co przyznała zainteresowana, w okresie pierwszej umowy miała ona mniej zadań spoza sfery umową wytyczonej, jednakże nie zmienia to faktu, że sposób organizacji pracy w warunkach podporządkowania pracowniczego, w czasie i miejscu ściśle wyznaczonym, z uwzględnieniem poleceń przełożonych, nie ulegał żadnym zmianom. Wobec tego należy dojść do przekonania, że w całym spornym okresie ujętym w zaskarżonej decyzji, istnienie stosunku pracy między zainteresowaną a płatnikiem nie może być kwestionowane.

Kwalifikacja ta ma znaczenie w dwóch aspektach: po pierwsze w świetle art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i prowadzi do uznania, że zainteresowana podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik u płatnika w spornym okresie, a po drugie, stanowisko to determinuje konieczność opłacenia przez płatnika stosownych składek z tego tytułu.

Jeszcze raz podnieść należy, że zawarcie umowy i jej realizacja muszą odpowiadać ustawowym kryteriom i charakterowi tego stosunku prawnego zgodnie z jego naturą. Natomiast zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego i podleganie ubezpieczeniom są pochodne w stosunku do faktycznie zawartej i realizowanej umowy. Konkretna relacja stanowi ewentualnie określony tytuł ubezpieczenia. Zatem jeżeli umowa, w tym o świadczenie usług , mimo zgłoszenia do ubezpieczenia jest wykonywana w taki sposób, że nie realizuje ustawowych przesłanek, czyli nie realizuje się co do istoty, lecz spełnia kryteria umowy o pracę, to nie można mówić o legalnym istnieniu tego stosunku, lecz właśnie umowy o pracę. Powyższe zaś oznacza, że nie ma formalnoprawnych podstaw do objęcia ubezpieczeniem społecznym z innego tytułu, niż faktycznie istniejący - w tym wypadku umowy o pracę. Ubezpieczenie społeczne jest uzależnione od realnego tytułu ubezpieczenia.

W ocenie Sądu okoliczności rozpatrywanego przypadku potwierdzają, iż zawarcie kontraktu B2B było jedynie elementem formalnym, nijako sztucznie wykreowanym przez płatnika, a sposób realizacji tego stosunku przez strony wskazywał na istnienie umowy o pracę. W tym stanie rzeczy, organ rentowy słusznie zakwestionował tę umowę, tak z uwagi na treść, jak i okoliczności jej wykonywania. Brak jest zgody na manipulowanie przepisami prawa w zależności od interesu strony.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu wraz z odsetkami Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c., a wysokość wynagrodzenia pełnomocnika organu rentowego ustalił zgodnie z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2023 r., poz.1935).