Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 listopada 2019 r. – Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że N. M. (1), jako pracownik u płatnika składek M. P., nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 3 kwietnia 2018 r.

W uzasadnieniu decyzji ZUS podniósł, że z dokumentów zewidencjonowanych w Kompleksowym Systemie Informatycznym wynika, że N. M. (1) został zgłoszony przez płatnika składek M. P. do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownik od dnia 3.04.2018 r.

Od 24.09.2018 r. N. M. (1) stał się niezdolny do pracy z powodu choroby. Za okres 24.09.2018 r. - 26.10.2018 r. w dokumentacji ubezpieczeniowej została wykazani nieobecność w pracy z powodu choroby, za którą płatnik składek wykazał świadczenia/przerwy w opłacaniu składek: "wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy powodu choroby, finansowane ze środków pracodawcy" za okresy orzeczonej niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym na podstawie art.92 Kodeksu pracy.

Od 27.10.2018 r. N. M. (1) wniósł o wypłatę zasiłku chorobowego. Niezdolność do pracy trwa nadal. Podstawa wymiaru składek ustalona dla N. M. (1) - wynagrodzenie za pracę wykazane przez płatnika w dokumentacji ubezpieczeniowej - w zaświadczeniu płatnika ZUS Z-3 - to kwota 5.500,00 zł, wymiar czasu pracy: pełen etat.

N. M. (1) jest również zgłoszony od 16.03.2018 r. jako pracownik u innego płatnika, w pełnym wymiarze czasu pracy w marcu 2018 r. i od kwietnia 2018 r. w wymiarze czasu pracy 1/2 etatu. Innym płatnikiem jest Spółka (...) Sp. z o.o., w której N. M. (1) (obecnie pracownik), we wcześniejszym okresie (według zapisów KRS) był prezesem zarządu, a M. P. - prokurentem.

Złożenie wniosku o wypłatę zasiłku chorobowego od 27.10.2018 r. z tytułu zatrudnienia jako pracownik od 3.04.2018 r. u płatnika M. M. P. zainicjowało wszczęcie postępowania wyjaśniającego w zakresie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i podlegania ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu od 3.04.2018 r Postępowanie miało na celu sprawdzenie czy zgłoszenie do ubezpieczeń jest prawidłowe, czy nie zostało dokonane po to, aby uzyskać świadczenia finansowane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Kontrolę u płatnika M. M. P. przeprowadzono w dniach 16 17.01.2019 r. oraz 21-22.01.2019 r. Wyjaśnienia w sprawie zatrudnienia N. M. (1) jako pracownika złożyła D. N. (1) jako osoba upoważniona przez M. P. do reprezentowania płatnika składek pod firmą (...).

M. P. według wpisu do (...) prowadzi pod firmą (...) pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie: sprzedaż hurtowa i detaliczna samochodów osobowych i furgonetek. Z wyjaśnień D. N. (1) wynika, że przedmiotem działalności gospodarczej prowadzonej przez M. P. jest handel samochodami używanymi oraz wynajem nieruchomości.

Umowa o pracę z N. M. (1) została zawarta 3.04.2018 r. na czas nieokreślony, w wymiarze czasu pracy: pełen etat, z wynagrodzeniem za pracę w kwocie 5.500,00 zł, na stanowisku pracy: "specjalista do spraw sprzedaży, kierowca".

Miejsce wykonywania pracy: (...)-(...) Ł. ul. (...) lokal LI (siedziba firmy) oraz terytorium miasta Ł. i woj. (...), możliwość świadczenia pracy w miejscu zamieszkania pracownika. Dzień rozpoczęcia pracy 3.04.2018 r.

Po stronie pracodawcy umowę (...).04.2018 r. podpisał M. P..

Płatnik M. P. w 2018 roku był długotrwale niezdolny do pracy. Wśród okresów niezdolności z powodu choroby własnej występowała niezdolność do pracy orzeczona na okres od 30.01.2018 r. do 2.04.2018 r. i od 4.04.2018 r. do 8.08.2018 r. Na jeden dzień 3.04.2018 r., a więc w dacie zawarcia umowy o pracę z N. M. (1) została odnotowana przerwa w okresie niezdolności do pracy M. P..

Powyższe budzi wątpliwości. Płatnik M. P. sam jest zatrudniony od 2017 r. jako pracownik w innej firmie. Według dokumentów złożonych przez tego pracodawcę, w dacie zawarcia umowy o pracę z N. M. (1) t.j. 3.04.2018 r. , M. P. przebywał na zwolnieniu lekarskim. Wykazane świadczenia przerwy: wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy oraz zasiłek chorobowy, za łączny okres 30.01.2018 r. - 31.05.2018 r.

N. M. (1) został przeszkolony w zakresie BHP. Instruktaż ogólny w ilości 3 godzin przeprowadził w dniu 3.04.2018 r. specjalista ds. BHP. Natomiast instruktaż stanowiskowy na stanowisku pracy "specjalista do spraw sprzedaży, kierowca"- przeprowadził w czasie 8 godzin pracy, również w dniu 3.04.2018 r. płatnik M. P.. Także w tej dacie płatnik M. P. udzielił pisemnego pełnomocnictwa N. M. (1) do zawierania umów handlowych, umów kupna sprzedaży oraz wszelkich innych umów w obrocie gospodarczym, w tym umów o pracę, umów zleceń i o dzieło, a także do wystawiania faktur VAT i wykonywania wszelkich czynności związanych z administracyjną (...) firmy (...).

W dacie wypełnienia przez N. M. (1) kwestionariusza osoby ubiegającej się o zatrudnienie - 23.03.2018 r., oraz w dacie skierowania N. M. na wstępne badania lekarskie - 14.03.2018 r., a także 8.08.2018 r. w dacie udzielenia N. M. urlopu wypoczynkowego - płatnik M. P. także był niezdolny do pracy z powodu choroby.

D. N. (1) wyjaśniła, że pracę N. M. (1) nadzorował właściciel firmy (...).

W ocenie organu rentowego wobec takiej informacji wątpliwości budzi zapis w umowie o pracę o możliwości świadczenia pracy w miejscu zamieszkania przez pracownika.

Nie podano sposobu nadzoru nad pracownikiem w sytuacji świadczenia pracy w miejscu zamieszkania. Nie podano też sposobu nadzoru nad pracownikiem w okresie długotrwałych niezdolności do pracy płatnika M. P. (w miesiącach IV,V,VI,VII,VIII,IX 2018).

W firmie (...) jest zatrudniony tylko N. M. (1). Aktualnie - od (...) do (...) - zarówno N. M. (1), jak i M. P. są niezdolni do pracy z powodu choroby.

Podczas kontroli wyjaśniono, że N. M. (1) został zatrudniony w cel rozwoju gospodarczego firmy. Dodatkowo płatnik M. P. sam jest zatrudniony od 2017 r. jako pracownik i jego obowiązki związane z działalności gospodarczą kolidowały z pracą na etacie, więc zmuszony był zatrudnić N. M. (1). Nie był sam w stanie spotykać się z klientami zainteresowanymi kupnem samochodów w wybranych przez nich godzinach, czy też załatwiać spraw urzędowych. Z końcem 2017 r. płatnik postanowił rozwinąć działalność gospodarczą o handel samochodami używanymi, jednak nadmiar obowiązków, uniemożliwił mu zajęcie się tym w pełnym zakresie. To było powodem zatrudnienia pracownika N. M. (1).

Jednocześnie stanowisko "specjalista do spraw sprzedaży, kierowca" powstało w momencie zatrudnienia N. M. (1), dopiero 3.04.2018 r. N. M. (1) jest jedynym pracownikiem firmy (...). Do czasu jego zatrudnienia płatnik we własnym zakresie wykonywał obowiązki związane z prowadzeniem działalności. Podczas długotrwałej nieobecności pracownika nikt inny nie jest zatrudniony na tym stanowisku, działalność wykonuje sam płatnik, a powierzone N. M. obowiązki w zakresie zakupu samochodów nie są wykonywane.

D. N. (1) podała informację, że N. M. (1) jest osobą obcą w stosunku do pracodawcy, nie jest spokrewniony i spowinowacony z M. P.. Pani N. poinformowała, że N. M. i M. P. znali się wcześniej, bo mieli okazję współpracować i wymieniać się doświadczeniami z branży motoryzacyjnej. Powyższe wynika również z zapisów w KRS dotyczących reprezentacji Spółki (...) Sp. z o.o. - obecnie drugiego pracodawcy N. M. (1).

Według podanych informacji N. M. (1) w latach 2000-2011 zajmował się wraz ze swoją współmałżonką działalnością o podobnym profilu, zajmującą się sprzedażą samochodów, transportem oraz handlem częściami samochodowymi. Po rozwodzie z żoną N. M. zaprzestał prowadzenia działalności na własny rachunek.

W przebiegu ubezpieczenia N. M. (1) nie odnotowano zapisu o współpracy przy działalności gospodarczej prowadzonej przez byłą żonę N. M., natomiast własną działalność gospodarczą N. M. (1) prowadził w okresie (...). Od tego czasu do daty zgłoszenia jako pracownik od 3.04.2018 r. (i od 16.03.2018 r. u innego płatnika) w przebiegu ubezpieczenia nie odnotowano zapisu o tytule do ubezpieczeń społecznych.

D. N. (1) wyjaśniła, że N. M. (1) jest osobą o szerokiej wiedzy w zakresie motoryzacji oraz sporym doświadczeniu w prowadzeniu działalności o tym profilu. Posiada wyższe wykształcenie techniczne. Według dokumentu potwierdzającego wykształcenie, N. M. (1) ukończył Politechnikę (...) na kierunku Budownictwo, w zakresie specjalności: inżynieria procesów budowlanych.

Według informacji podanych przez D. N. (1) - zakres obowiązków był szeroki. Do zakresu obowiązków Pana N. M. (1) na umówionym stanowisku pracy "specjalista do spraw sprzedaży, kierowca" należało wyszukiwanie atrakcyjnych pojazdów na aukcjach krajowych i zagranicznych, licytacja na aukcjach, zakup i organizacja transportu, odprawy celno-skarbowej, zakup części do naprawy uszkodzonych samochodów, wyszukanie warsztatów mechanicznych, blacharsko-lakierniczych i nadzorowanie ich pracy w czasie napraw pojazdów, prezentacja pojazdów zainteresowanym klientom, zawieranie umów kupna sprzedaży, rejestracja pojazdów w Polsce, przygotowywanie dokumentacji do biura rachunkowego, inne prace zlecone przez pracodawcę.

Jako dowody pracy N. M. (1), w ramach przedstawionego wyżej zakresu obowiązków - podczas kontroli przedłożono - faktury dotyczące: zakupu części do pojazdów, usługi wynajmu autolawety, wyceny pojazdu, także polisę (...) dotyczącą umowy ubezpieczenia pojazdu. Dokumenty zostały opatrzone odręcznymi notatkami, głównie o treści "p. (...)", "części do p. (...)", "wycena p. (...)". Przedstawiono również jedną umowę kupna-sprzedaży pojazdu A. (...) z 10.04.2018 r.zawartą ze sprzedającym M. F. (1), a kupującym firmą (...) (podpisaną, z upoważnienia, przez Pana N. M. (1)).

M. F. (1) (według zapisów w KRS) jest prezesem zarządu Spółki , w której N. M. (1) jest również zgłoszony od 16.03.2018 r. jako pracownik

Wynagrodzenie dla N. M. (1) było wypłacane przelewem na bankowy, za wyjątkiem wynagrodzenia za (...), które było wypłacone w gotówce. wynagrodzeń odprowadzono podatek.

Wysokość wynagrodzenia ustalona w kwocie 5.500,00 zł została uzgodniona na podstawie weryfikacji stawek rynkowych na podobnym stanowisku pracy jak umówione dla N. M.. Według podanych informacji - przychody z działalności gospodarczej prowadzonej przez M. P. pod firmą (...) uzależnione są od tego, czy znajdzie się nabywca na samochody, jakie oferuje firma. M. P. spodziewał się dużego dochodu ze sprzedaży samochodu P. (...) zestawienia przychodów za 2018 rok wynika, że firma (...) poniosła straty. Wyjaśniono, że jest to spowodowane ujęciem w kosztach działalności zakupionych pojazdów, a faktyczny zysk będzie widoczny po rozliczeniu remanentu końcowego na dzień 31.12.2018 r.

D. N. (1) wyjaśniła, że z końcem roku 2017 płatnik postanowił rozwinąć działalność gospodarczą i w grudniu 2017 roku zaciągnął kredyt gotówkowy w kwocie ok. 250.000,00 zł na zakup luksusowych samochodów i ich import z USA, w celu odsprzedaży w Polsce. Część tych pieniędzy przeznaczył na zatrudnienie pracownika (zatrudnił N. M. (1) od 3.04.2018 r.).

Czas pracy nie był ewidencjonowany na listach obecności, ponieważ listy obecności nie są prowadzone w firmie (...). Według wyjaśnień złożonych przez D. N. (2) M. był dyspozycyjny codziennie przez 8 godzin, w celu wykonywania pracy, z reguły były to godziny 8-16, ale zdarzały się też inne godziny pracy uzgodnione z pracodawcą.

Podczas kontroli przedłożono dokumentację kadrowo-płacową dotyczącą N. M. (1), w tym: umowę o pracę, kwestionariusz osobowy pracownika, kwestionariusz osoby ubiegającej się o zatrudnienie, informacje pracownicze, pełnomocnictwo od pracodawcy, informację o numerze rachunku bankowego, podanie o urlop, kartę szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP, orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do podjęcia pracy na stanowisku pracy "kierowca", dyplom PŁ, roczną kartę ewidencji czasu pracy, listy płac, przelewy do banku, dokumentację podatkową.

W ocenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - stanowisko pracy "specjalista do spraw sprzedaży, kierowca" utworzono w celu zatrudnienia i zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych jako pracownika N. M. (1). Powyższe działanie podjęto z zamiarem uzyskiwania świadczeń z ubezpieczeń społecznych w razie choroby przysługujących osobie o statusie pracownika. Powyższym zainteresowany były sam ubezpieczony z uwagi na znajomość z płatnikiem składek M. P.. Płatnik składek i ubezpieczony byli zainteresowani stworzeniem w ten sposób możliwości długookresowej ochrony ubezpieczeniowej oraz spowodowaniem przeniesienia wypłaty świadczeń - zasiłku chorobowego - na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, kosztem innych osób ubezpieczonych (niezdolność do pracy trwa od 24.09.2018 r. do nadal, obecnie orzeczona do 1.03.2019 r. )

Dokumentacja, związana ze stosunkiem pracy, przedstawiona w toku postępowania administracyjnego, w ocenie organu rentowego, potwierdza jedynie fakt formalnego jej sporządzenia i nie jest dowodem faktycznego nawiązania stosunku pracy uzasadniającego podleganie ubezpieczeniom społecznym jako pracownik w myśl art. 6 ust. 1 pkt. 1 w związku z art. 13 pkt. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zawarcie umowy o pracę nie jest również dowodem świadczenia pracy. Obie strony miały świadomość rzeczywistego charakteru podpisanej umowy o pracę, wiedząc, że zobowiązania z tytułu składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne będą krótkotrwałe wobec okresu korzystania ze świadczeń z ubezpieczenia. Tym samym w ocenie organu na podstawie art. 83 § 1 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy należy stwierdzić, że umowa o pracę zawarta między stronami , jako zawarta dla pozoru, jest nieważna, a zatem z tytułu zawartej umowy o pracę N. M. (1) nie podlega ubezpieczeniom społecznym od 3 kwietnia 2018 r.

/decyzja – k. 80-83 akt ZUS/

W dniu 17 kwietnia 2019 r. odwołanie od powyższej decyzji w całości wniósł N. M. (1), reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika.

Zaskarżonej decyzji zarzucił - naruszenie art. 6 ust. 1 pkt 1, w zw. z art. 68 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez niezasadne stwierdzenie że N. M. (1) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniem emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 3.04. 2018 r. podczas gdy był pracownikiem płatnika składek i świadczył prace w rozumieniu art. 22 KP; a ZUS wydał decyzje dokonując wybiorczej oceny materiału dowodowego. Z uwagi na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i uznanie że wnioskodawca podlega ubezpieczeniom społecznym od dnia 3.04. 2019 r.

/ odwołanie k. 2-7/

W odpowiedzi na powyższe organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji.

/ odpowiedź na odwołanie k. 15-17/

Na rozprawie w dniu 18 listopada 2019 r. poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów procesowych od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy. Wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania Płatnik poparł odwołanie.

/ stanowiska procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:59:51 -01:11:39/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

N. M. (1) urodził się (...) Posiada wyższe wykształcenie techniczne, ukończył Politechnikę (...) na kierunku Budownictwo, w zakresie specjalności: inżynieria procesów budowlanych.

/ bezsporne kwestionariusz osobowy , dyplom PŁ w aktach osobowych kopert k. 91 zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35-00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 00:14:14 – 00:58:43/

N. M. (1) jest zgłoszony od 16.03.2018 r. do ubezpieczeń jako pracownik u płatnika (...) Sp. z o.o., w pełnym wymiarze czasu pracy w marcu 2018 r. i od kwietnia 2018 r. w wymiarze czasu pracy 1/2 etatu. We wcześniejszym okresie N. M. (1) był prezesem zarządu ww spółki, a M. P. – jej prokurentem. W chwili obecnej prezesem zarządu Spółki jest M. F. (1) – znajomy wnioskodawcy

/ bezsporne, zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35-00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 00:14:14 – 00:58:43/

N. M. (1) prowadził własną działalność gospodarczą w okresie (...). w zakresie pozostałej sprzedaży detalicznej prowadzonej poza siecią sklepową i straganami. Wnioskodawca zajmował się handlem odzieżą częściami samochodowymi i samochodami przez Internet. Działalność została zawieszona z końcem 2007 r. a wykreślenia z rejestru dokonano w dniu 14.08.2019 r.

/ wypis z (...) k. 95 zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35-00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 00:14:14 – 00:58:43/

Wnioskodawca posiada wiedzę w zakresie motoryzacji.

/zeznania świadka M. S. protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:41:16 -00:48:17 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35 – 00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:04:05 -00:38:21/

M. S. była żoną wnioskodawcy, w latach 2007 – 2015 r. prowadziła działalność gospodarczą w zakresie działalność profesjonalna, naukowa i techniczna gdzie indziej nie sklasyfikowana a de facto zajmowała się prowadzeniem firmy transportowej sporadycznie sprzedażą samochodów, oraz handlem częściami samochodowymi. Działalność została wykreślenia z rejestru 6.07.2015 r. Wnioskodawca pomagał żonie w prowadzeniu wskazanej działalności gdyż ta była jeszcze zatrudniona w innym miejscu jako pracownik – organizował zakup części zamiennych, lecz nie był zgłoszony do ubezpieczeń jako osoba współpracująca przy prowadzeniu działalności gospodarczej.

/ wypis z (...) k. 94, zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35-00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 00:14:14 – 00:58:43, zeznania świadka M. S. protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:41:16 -00:48:17 /

M. P., według wpisu do (...), prowadzi, pod firmą (...), pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie: sprzedaż hurtowa i detaliczna samochodów osobowych i furgonetek. Przedmiotem działalności gospodarczej prowadzonej przez M. P. jest handel samochodami używanymi oraz wynajem nieruchomości. Działalność została zarejestrowana z dniem 1.07.2008 a zawieszona od 31.05.2019 r.

/ wypis z (...) k. 87 oraz k. 6 akt ZUS zeznania świadka D. N. (1) protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 01:06:58 – 01:21:03, zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35 – 00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:04:05 -00:38:21/

Płatnik jest też udziałowcem w dwóch spółkach zoo i jednej zagranicznej.

/zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35 – 00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:04:05 -00:38:21/

M. P. sam jest zatrudniony od 2017 r. jako pracownik w innej firmie. Według dokumentów złożonych przez tego pracodawcę, wynika iż w dacie 3.04.2018 r. , M. P. przebywał na zwolnieniu lekarskim. Wykazano świadczenia przerwy: wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy oraz zasiłek chorobowy, za łączny okres 30.01.2018 r. - 31.05.2018 r.

/ bezsporne zeznania świadka D. N. (1) protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 01:06:58 – 01:21:03 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35 – 00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:04:05 -00:38:21/

Płatnik M. P., w 2018 roku, był długotrwale niezdolny do pracy. Wśród okresów niezdolności z powodu choroby własnej, występowała niezdolność do pracy orzeczona na okres od 30.01.2018 r. do 2.04.2018 r. i od 4.04.2018 r. do 8.08.2018 r. Na jeden dzień, 3.04.2018 r., została odnotowana przerwa w okresie niezdolności do pracy M. P..

/ bezsporne/

N. M. i M. P. znają się od dawna, także, w związku z współpracą na gruncie zawodowym. Kontakty miedzy nimi miały też charakter nieformalny. Panowie zwracali się do siebie- po imieniu.

/ zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35-00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 00:14:14 – 00:58:43 zeznania świadka D. N. (1) protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 01:06:58 – 01:21:03 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35 – 00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:04:05 -00:38:21/

W dniu 3.04.2018 r. pomiędzy N. M. (1) a M. P. prowadzącym działalność pod firmą (...), została zawarta umowa, nazwana umową o pracę na czas nieokreślony, w wymiarze czasu pracy: pełen etat, z wynagrodzeniem za pracę w kwocie 5.500,00 zł, na stanowisku pracy: "specjalista do spraw sprzedaży, kierowca". Miejsce wykonywania pracy: (...)-(...) Ł. ul. (...) lokal LI (siedziba firmy) oraz terytorium miasta Ł. i woj. (...), możliwość świadczenia pracy w miejscu zamieszkania pracownika. Dzień rozpoczęcia pracy 3.04.2018 r. Po stronie pracodawcy umowę (...).04.2018 r. podpisał M. P..

/ umowa w aktach osobowych koperta k. 91/

Od czasu zakończenia działalności gospodarczej przez N. M. (1) do daty zgłoszenia jako pracownik od 3.04.2018 r. (i od 16.03.2018 r. u innego płatnika) w przebiegu ubezpieczenia wnioskodawcy nie odnotowano zapisu o tytule do ubezpieczeń społecznych.

/ bezsporne/

Stanowisko "specjalista do spraw sprzedaży, kierowca" powstało w momencie zatrudnienia N. M. (1). N. M. (1) jest jedynym pracownikiem firmy (...). Do czasu jego zatrudnienia płatnik we własnym zakresie wykonywał obowiązki związane z prowadzeniem działalności.

/ bezsporne zeznania świadka D. N. (1) protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 01:06:58 – 01:21:03 /

Płatnik sporządził dokumentację pracowniczą dotyczącą N. M., w której znalazły się m.in. następujące dokumenty umowa o pracę, kwestionariusz osobowy pracownika, kwestionariusz osoby ubiegającej się o zatrudnienie, informacje pracownicze, pełnomocnictwo od pracodawcy, informacja o numerze rachunku bankowego, podanie o urlop, karta szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP, orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do podjęcia pracy na stanowisku pracy "kierowca", dyplom PŁ, roczną kartę ewidencji czasu pracy, listy płac, przelewy do banku, dokumentacja podatkowa, rozwianie stosunku pracy za porozumieniem stron, świadectwo pracy.

/ dokumentacja w aktach osobowych koperta k. 91 nadto k. 35 -59 k. 9-15 akt ZUS/

N. M. (1) został przeszkolony w zakresie BHP. Instruktaż ogólny w ilości 3 godzin przeprowadził w dniu 3.04.2018 r. specjalista ds. BHP. Natomiast instruktaż stanowiskowy na stanowisku pracy "specjalista do spraw sprzedaży, kierowca"- przeprowadził w czasie 8 godzin pracy, również w dniu 3.04.2018 r. płatnik M. P.. Także w tej dacie płatnik M. P. udzielił pisemnego pełnomocnictwa N. M. (1) do zawierania umów handlowych, umów kupna sprzedaży oraz wszelkich innych umów w obrocie gospodarczym, w tym umów o pracę, umów zleceń i o dzieło, a także do wystawiania faktur VAT i wykonywania wszelkich czynności związanych z administracyjną (...) firmy (...).

/ dokumentacja w aktach osobowych koperta k. 91 nadto k. 56-57, k. 54 akt ZUS/

W dacie wypełnienia przez N. M. (1) kwestionariusza osoby ubiegającej się o zatrudnienie - 23.03.2018 r., oraz w dacie skierowania N. M. na wstępne badania lekarskie - 14.03.2018 r., a także 8.08.2018 r. w dacie udzielenia N. M. urlopu wypoczynkowego - płatnik M. P. był niezdolny do pracy z powodu choroby.

/ bezsporne, dokumentacja w aktach osobowych koperta k. 91 nadto k. 51, k. 50 k. 49/

Wynagrodzenie dla N. M. (1) było wypłacane przelewem bankowym, za wyjątkiem wynagrodzenia za (...), które było wypłacone w gotówce. Od wynagrodzeń odprowadzono podatek.

/ potwierdzenia przelewów k. 35-45, k. 19 akt ZUS, zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35-00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 00:14:14 – 00:58:43 zeznania świadka D. N. (1) protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 01:06:58 – 01:21:03 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35 – 00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:04:05 -00:38:21/

Wnioskodawca nie otrzymał zakresu czynności na piśmie.

/ bezsporne, także zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35 – 00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:04:05 -00:38:21/

Do czynności, które miał wykonywać N. M. (1) , należało wyszukiwanie atrakcyjnych pojazdów na aukcjach krajowych i zagranicznych, licytacja na aukcjach, zakup i organizacja transportu, odprawy celno-skarbowej, zakup części do naprawy uszkodzonych samochodów, wyszukanie warsztatów mechanicznych, blacharsko-lakierniczych i nadzorowanie ich pracy w czasie napraw pojazdów, prezentacja pojazdów zainteresowanym klientom, zawieranie umów kupna sprzedaży, rejestracja pojazdów w Polsce, przygotowywanie dokumentacji do biura rachunkowego, inne prace zlecone przez pracodawcę.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35-00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 00:14:14 – 00:58:43 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35 – 00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:04:05 -00:38:21/

Wnioskodawca faktycznie zajmował się sprzedażą i kupnem aut licytowanych w aukcjach internetowych. Część czynności wykonywał w domu z domowego komputera. Aukcje odbywały się, także, w soboty i w niedziele (aukcje w D. i USA) w różnym czasie z uwagi na różnice czasu. Wnioskodawca, w ramach działalności prowadzonej przez płatnika, uczestniczył przy zakupie samochodu P. (...); organizował odbiór tego samochodu od J. B.; był u niego 2 razy przed zakupem i 2-3 razy po zakupie, następnie został poinstruowany w przedmiocie zakupu koniecznych części. W okresie wykonywania przez niego czynności , firma kupiła też A. od M. F. i lawetę w celach zarobkowych. Ubezpieczony odbierał wyceny aut od rzeczoznawcy, był przy oględzinach i wycenie P. (...). Ubezpieczony odstawiał P. (...) do zakładów samochodowych i serwisu blacharsko - lakierniczego, konsultował zakres naprawy i odbierał samochód z warsztatu. Wnioskodawca dostarczał do księgowości dokumenty księgowe nadto z zakupu paliwa czy naprawy samochodu, odbierał korespondencję kierowaną do płatnika z ul. (...).

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35-00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 00:14:14 – 00:58:43 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35 – 00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:04:05 -00:38:21 zeznania świadka K. W. protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 01:02:01 01:06:58, zeznania świadka D. N. (1) protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 01:06:58 – 01:21:03, zeznania świadka J. B. protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 01:21:03 – 01:27:49, zeznania świadka R. J. protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 01:27:49 – 01:33:09, zeznania świadka B. B. (1) protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 01:33:09 – 01:37:24, zeznania świadka P. K. protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 01:37:24 – 01:42:31/

Zdarzało się, że w aukcjach, zastępowała wnioskodawcę inna osoba, np. J. B..

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35-00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 00:14:14 – 00:58:43 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35 – 00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:04:05 -00:38:21/

Na fakturach dotyczących: zakupu części do pojazdów, usługi wynajmu autolawety, wycenie pojazdu, polisie (...) dotyczącej umowy ubezpieczenia pojazdu znajdują się odręczne notatki, o treści "p. (...)", "części do p. (...)", "wycena p. (...)". Umowa kupna-sprzedaży pojazdu A. (...) z 10.04.2018 r. zawarta ze sprzedającym M. F. (1), a kupującym firmą (...) została podpisana z upoważnienia, przez N. M. (1).

/ dokumentacja k. 19 -34 akt ZUS/

W zakresie wykonywanych czynności, wnioskodawca kontaktował się z M. P. telefonicznie, także, w okresach niezdolności do pracy tego ostatniego. Wnioskodawca konsultował się do co do wymiany części wskazywał płatnikowi co jest niezbędne do wymiany i czekał na akceptację. Płatnik podejmował decyzje finansowe.

/ bilingi k. 9- 13 zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35-00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 00:14:14 – 00:58:43 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35 – 00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:04:05 -00:38:21/

Relacje miedzy M. P. a N. M. (1) były partnerskie, choć ten pierwszy zastrzegał sobie prawo do ustalenia kwot licytacji i wielkości wydatków. Wnioskodawca miał samodzielność decyzyjną w zakresie czynności jakie podejmował.

/zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35 – 00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:04:05 -00:38:21/

N. M. (1) , w świetle postanowień umownych, miał świadczyć pracę codziennie w godzinach 8-16, 5 dni w tygodniu, ale, de facto, nie miał stałych godzin aktywności. Czas aktywności był elastyczny i brak było jednego konkretnego miejsca aktywności. Wnioskodawca brał również udział w aukcjach internetowych w soboty i niedziele, także w godzinach nocnych. Czas pracy w ogóle nie był ewidencjonowany. Wnioskodawca nie podpisywał list obecności.

/ zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35-00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 00:14:14 – 00:58:43, zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35 – 00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:04:05 -00:38:21/

Od 24.09.2018 r. N. M. (1) stał się niezdolny do pracy z powodu choroby. Ubezpieczony leczył się w związku z refleksem żołądkowo –przełykowym oraz wrzodami żołądka następnie w związku z depresją, był też konsultowany psychiatrycznie.

/ bezsporne, dokumentacja medyczna k. 31-39 zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35-00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 28 sierpnia 2019 r. 00:14:14 – 00:58:43 k. 77 -78, koperta k. 81/

Za okres 24.09.2018 r. - 26.10.2018 r. w dokumentacji ubezpieczeniowej została wykazania nieobecność w pracy z powodu choroby, za którą płatnik składek wykazał świadczenia/przerwy w opłacaniu składek: "wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy powodu choroby, finansowane ze środków pracodawcy" za okresy orzeczonej niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym na podstawie art.92 Kodeksu pracy. Od 27.10.2018 r. N. M. (1) wniósł o wypłatę zasiłku chorobowego.

/ bezsporne/

Podczas długotrwałej nieobecności wnioskodawcy nikt inny nie został zatrudniony na jego stanowisku pracy, działalność do chwili jej zawieszenia 31.05.2019 r. wykonywał sam płatnik, a powierzone N. M. obowiązki w zakresie zakupu samochodów nie były wykonywane.

/ zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35 – 00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:04:05 -00:38:21/

Od (...) do (...) - zarówno N. M. (1), jak i M. P. byli niezdolni do pracy z powodu choroby.

/ bezsporne zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 18 listopada 2019 r. 00:50:35 – 00:57:49 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:04:05 -00:38:21/

Wnioskodawca nie powrócił do pracy. Zawarta przez strony umowa została rozwiązana za porozumieniem stron z dniem 31.03.2019 r.

/ świadectwo pracy w aktach osobowych k. 91/

Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej płatnik składek M. P. osiągał następujące dochody:

- w 2017 r. stratę – 36 770.58

- w 2018 r. stratę - 40 750,78 zł

- w 2019 r. dochód 49 822,01 zł

/ wykaz rocznej struktury dochodu k. 88 -90/

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił na podstawie, zgromadzonych dowodów, w postaci dokumentów, w tym, zarówno, znajdujących się w aktach sprawy jak i w aktach ZUS gdyż nie były kwestionowane przez żądną ze stron, nadto, w oparcia o zeznania świadków: D. nagórnej, J. B., R. J.,, K. W., B. B. (2), P. K., M. S., które były logiczne spójne i wzajemnie się uzupełniały. Zatem Sąd dał wiarę zeznaniom świadków.

Sąd, jedynie częściowo, dał wiarę zeznaniom wnioskodawcy N. M. (1) oraz płatnika M. P., w zakresie, w jakim posłużyły do poczynienia ustaleń.

Oceniając, zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawcy oraz płatnika, w części, w której wskazywali na realność zawartej pomiędzy nimi umowy o pracę oraz faktycznego świadczenia pracy przez N. M., w ramach tej umowy. W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego, brak jest podstaw do przyjęcia, iż stosunek pracy, na podstawie zawartej umowy, faktycznie był realizowany. Przeciwko prawdziwości zeznań stron, zdaniem Sądu, przemawiają ustalone okoliczności faktyczne. Sąd uznał iż zebrany w sprawie materiał dowody nie potwierdza że strony faktycznie realizowały zawarty stosunek pracy, choć niewątpliwie, określone czynności, wnioskodawca na rzecz płatnika, wykonywał, jednakże nie w reżimie określonym w art. 22 kp.

Dochodząc do powyższych wniosków, Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawcy i płatnika, w zakresie, w jakim twierdzili, iż N. M. wykonywał pracę podporządkowaną, zarówno, co do czasu jak i zlecanych mu zadań. Z przedłożonych w sprawie dokumentów, (informacji dotyczącej czasu pracy przedłożonej wnioskodawcy) wynika, iż ubezpieczony miał świadczyć – pracę- od poniedziałku do piątku w godzinach 8-16. Przy tym, już zeznania samych stron, przeczą, wprost, tej okoliczności. Strony, bowiem, co bezspornie, zgodnie podnosiły w procesie, że czas aktywności N. M., de facto, był nienormowany, w pełni elastyczny. N. M. był aktywny także w soboty i niedziele, brał udział w aukcjach internetowych, również, w godzinach nocnych. Nie podpisywał list obecności. Wnioskodawca w ogóle nie był, przez płatnika składek, z wymiaru czasu pracy rozliczany. Sąd, zatem doszedł do przekonania, iż żadne podporządkowanie wnioskodawcy płatnikowi, w zakresie do ilości faktycznie wykorzystanych przez wnioskodawcę na aktywność na rzecz firmy płatnika, godzin, a także okresu, w jakim , aktywność, określona w zawartej umowie, jako praca - miała być wykonana, nie miało miejsca. Płatnik oczekiwał od wnioskodawcy określonych efektów aktywności , wyjątkowo tylk,o obserwacji poszczególnych aukcji internetowych. Powyższe nie oznacza, jednak, realnego rozliczania wnioskodawcy z wymiaru wykonywanej pracy. Nie należy też tracić z pola widzenia, iż ubezpieczony podejmując zatrudnienie u płatnika był związany umowa o pracę ½ etatu z innym podmiotem. W sprawie wiarygodnie nie wyjaśniono jak ww. godził zatrudnienie u dwóch podmiotów. Twierdzenie wnioskodawcy iż w firmie (...) miał elastyczny czas pracy nie zostało poparte żadnymi dowodami. Podnieść również należy iż płatnik twierdził iż u drugiego pracodawcy wnioskodawca miał stałe godziny pracy.

Sąd nie dał też wiary twierdzeniom wnioskodawcy jak i płatnika iż N. M. (1) był na bieżąco kontrolowany z wykonywanych zadań. Strony w procesie podawały iż de facto także w okresie niezdolności do pracy płatnika pozostawały w kontakcie telefonicznym jednakże to samo w sobie nie oznacza podporządkowania poleceniom płatnika. Podkreślić należy iż zarówno płatnik jak i wnioskodawca zgodnie podawali że zajmowane przez wnioskodawcę stanowisko było w pełni stanowiskiem samodzielnym i ten miał pełną swobodę w zakresie powierzonych mu do wykonania czynności. Płatnik zastrzegał sobie tylko ostateczne decyzje finansowe. Relacje miedzy ww miały charakter partnerski i nie opierały się na wydawanych poleceniach dotyczących bieżącej pracy. Dlatego Sąd doszedł do przekonania iż w tym zakresie wnioskodawca nie podlegał kontroli i podporządkowaniu pracodawcy.

Nie może umknąć także uwadze, Sądu iż przez większość okresu spornego zatrudnienia płatnik był niezdolny do pracy, to zaś samo w sobie wyklucza możliwość sprawowania realnej kontroli nad pracownikiem i wydawania mu poleceń w procesie pracy.

Bez wpływu na powyższą ocenę w zakresie braku pracy podporządkowanej pozostają przy tym materiały dowodowe przedłożone w toku postępowania w postaci faktur dotyczących: zakupu części do pojazdów, usługi wynajmu autolawety, wycen pojazdu, polisy (...) dotyczącej umowy ubezpieczenia pojazdu na których znajdują się odręczne notatki, o treści "p. (...)", "części do p. (...)", "wycena p. (...)", oraz z umowy kupna-sprzedaży pojazdu A. (...) z 10.04.2018 r. podpisanej z upoważnienia, przez N. M. (1). Fakt bowiem że wnioskodawca dokonał powyższych czynności samo w sobie nie przesądza bowiem istnienia stosunku pracy. Tylko z wykonania określonej pracy nie sposób bowiem wnioskować, iż ubezpieczony była rozliczany przez pracodawcę z wykonywaj pracy i kontrolowany co do jej wymiaru. Fakty te nie przesądzają okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia tj wykonywania pracy w warunkach podporządkowania. Praca może być bowiem wykonywana w oparciu o różne podstawy prawne. Tym samym Sąd uznał, iż brak jest jakichkolwiek dokumentów czy innych wiarygodnych dowodów potwierdzających działalność ubezpieczonego w ramach stosunku pracy na rzecz pracodawcy poza aktami osobowymi, które stanowią formalny element zatrudnienia, a nie są dowodem faktycznego istnienia pomiędzy stronami stosunku pracy.

W ocenie Sądu, znamiennym jest, również, iż w oparciu o materię sprawy, w tym także, o zeznania wnioskodawcy i płatnika, nie można wiarygodnie ustalić, iż wnioskodawca był bezwzględnie zobowiązany do osobistego wykonywania czynności, co stanowi jeden z podstawowych warunków istnienia - stosunku pracy. Sam wnioskodawca zeznał, iż zdarzało się że w aukcjach zastępowała go inna osoba np. J. B., zaś płatnik takiej możliwości nie wykluczał. Tym samym, strony założyły dopuszczalność wykonania poszczególnych czynności przez zastępcę wnioskodawcy. Poczynienie, zaś, takiego założenia wyklucza istnienie stosunku pracy.

Podkreślenia wymaga też, iż okoliczności zatrudnienia N. M. (1), nie usprawiedliwia też, podnoszony przez płatnika fakt zamiaru rozszerzenia działalności gospodarczej i zabezpieczenia jej wykonywania, podczas okresu niezdolności do pracy. Odnosząc się do powyższego, wskazać należy, iż że firma płatnika była nierentowna. A o tym, że nie istniała potrzeba gospodarcza zatrudnienia wnioskodawcy świadczy też fakt, iż, w jego miejsce podczas długiej nieobecności, nikt nie został zatrudniony ani zaangażowany . Obowiązki, powierzone wnioskodawcy, w ogóle nie były wykonywane, co przemawia za uznaniem, iż, de facto, nie miały one znaczenia dla płatnika. W ocenie Sądu, przytoczone okoliczności przemawiają za uznaniem, iż dla ubezpieczonego został stworzony sztuczny etat, którego celem, przy przyznaniu wnioskodawcy relatywnie wysokiego wynagrodzenia, było jedynie zagwarantowanie odpowiednio wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Mając na względzie powyższe, Sąd odmówił wiary wnioskodawcy i płatnikowi co do faktu, że rzeczywiście ubezpieczony świadczył pracę , w ramach zawartej umowy o pracę, od 3 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie, jako niezasadne, podlegało oddaleniu.

Zgodnie z treścią art.6 ust.1 punkt 1, art.8 ust.1 i art.11 ust.1 i art.12 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 r. poz. 300, z późn. zm.), pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Definicja pracownika, na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych, została zawarta w przepisie art.8 ust.1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, iż za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Pojęcie stosunku pracy o jakim mowa w art.8 ust.1 ww. ustawy jest równoznaczne z pojęciem stosunku pracy definiowanym przez art. 22 k.p. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I UK 296/04, OSNP 2006/9-10/157).

Stosownie do treści art.22§1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Stosunek pracy posiada szczególne cechy, które pozwalają na jego odróżnienie od innych stosunków prawnych do niego zbliżonych.

Stosunek pracy wyróżnia się:

1)  koniecznością osobistego wykonania pracy,

2)  podporządkowaniem pracownika pracodawcy,

3)  wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy

4)  i na jego ryzyko,

5)  a ponadto odpłatnością pracy.

W razie ustalenia, że w łączącym strony stosunku prawnym występowały elementy obce stosunkowi pracy nie jest możliwa ocena, że zawarta została umowa o pracę.

Nawiązanie stosunku pracy skutkuje równoległym powstaniem stosunku ubezpieczenia. Obydwa te stosunki, jakkolwiek mają inne cele, to wzajemnie się uzupełniają i zabezpieczają pracownika materialnie - pierwszy na co dzień, drugi na wypadek zdarzeń losowych. Stosunek ubezpieczenia społecznego pracowniczego jest konsekwencją stosunku pracy i jako taki ma charakter wtórny. Ubezpieczenie społeczne nie może bowiem istnieć bez stosunku pracy. Uruchomienie stosunku ubezpieczeniowego może odnosić się wyłącznie do ważnego stosunku pracy, a więc takiego, który stanowi wyraz woli obu stron realizowania celów, którym umowa ma służyć. Jeżeli stosunek pracy nie powstał, bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet, jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Legalis nr 88987). Sam fakt, że oświadczenia stron umowy o pracę zawierają określone w art.22 k.p. formalne elementy umowy o pracę nie oznacza, że umowa taka jest ważna.

Sąd podziela pogląd Sądu Najwyższego, wyrażony w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 stycznia 2005 roku (II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), w którym stwierdzono, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art.58§1 k.c. w zw. z art.300 k.p.). Ocena taka nie odnosi się, jednak, do sytuacji, gdy podejmowane czynności, w ramach zawartej umowy o pracę, nie mają na celu rzeczywistej realizacji tej umowy, a jedynie uwiarygodnienie jej świadczenia – innymi słowy są czynnościami pozornymi, fikcyjnymi - pracownik udaje, że wykonuje jakieś czynności jedynie po to, aby stworzyć dowody jej świadczenia. Nawiązanie umowy o pracę może, bowiem, wynikać z czynności faktycznych wyrażających się z jednej strony zobowiązaniem pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, z drugiej zobowiązaniem pracodawcy do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art.22§1 k.p.).

W niniejszej sprawie, płatnik składek Płatnik składek, M. P., prowadzący działalność gospodarcza pod firma (...) zawarł z N. M. (1) umowę o pracę na okres próbny, która z formalnego punktu widzenia stanowiła stosowną podstawę do objęcia wnioskodawcy ubezpieczeniem społecznym. Ważność tej umowy została jednak – słusznie – zakwestionowana przez organ rentowy.

Zdaniem Sądu, analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że ubezpieczony pewne czynności w spornym okresie dla M. P. w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej wykonywał. Należało jednak zważyć, czy, przy uwzględnieniu całokształtu treści stosunku prawnego realizowanego przez strony, czynności były świadczone w ramach zatrudnienia pracowniczego stale osobiście, w warunkach podporządkowania w tym na rzecz i ryzyko pracodawcy.

Przede wszystkim, w toku niniejszego postępowania, nie zostały złożone żadne dokumenty (poza dokumentacją osobową) z których wynikałoby, że wnioskodawca świadczył pracę w ramach stosunku pracy. O ile bowiem z zebranego materiału dowodowego wynika, że N. M. (1), współpracując z płatnikiem, brał udział przy zakupie samochodów dla jego firmy w tym w aukcjach internetowych, ich wycenie i naprawie, nadto zakupie części, o tyle nie sposób stwierdzić, że czynności te wykonywał w ramach - stosunku pracy.

W ocenie Sądu, brak jest dowodu na rzeczywisty czas pracy ubezpieczonego. W procesie nie przedstawiono żadnych wiarygodnych dowodów, wskazujących na rzeczywisty czas pracy i jej wymiar. Ubezpieczony wykonywał czynności na rzecz płatnika w różnorodnych godzinach, które nie miały pokrycia w ewidencji czasu pracy, nie podpisywał list obecności. Nie sposób, zatem, stwierdzić w jakich konkretnie godzinach i w które konkretnie dni miałaby świadczyć stosunek pracy. Brak dowodów na to, że ubezpieczony swobodnie nie decydował o godzinach zakończenia i rozpoczęcia wykonywania określonych czynności oraz okoliczności, wskazujących na fakt sprawowania realnej kontroli płatnika w zakresie czasu - pracy - np. poprzez rzetelne rozliczanie wymiaru podejmowanych przez niego czynności. Nie przedłożono żadnych dowodów, pozwalających na realne rozliczenie jego czasu aktywności . Niejasnym jest też wymiar czasu, w jakim czynności wykonywał, skoro w świetle zeznań samych stron i poszczególnych świadków dyspozycyjny był zarówno w soboty, jak i w niedziele, a także w godzinach nocnych. Płatnik nie prowadził na bieżąco list obecności i rzetelnej ewidencji, tym samym, trudno mówić, w tym przypadku, o podporządkowaniu pracownika co do miejsca, czasu aktywności i wykonywanych obowiązków oraz rozliczania go z powyższego. Zatem, brak możliwości kontroli pracodawcy nad tym, czy ubezpieczony wykonywał swoje obowiązki, wynikające z zawartej umowy w spornym okresie ,wyklucza zakwalifikowanie spornej umowy jako umowy o pracę. Strony umowy nie wykazały, by taka kontrola miała miejsce.

Zdaniem Sądu także stałe i osobiste wykonywanie pracy przez N. M. (1) budzi poważne wątpliwości. Brak zaś bezwzględnego obowiązku osobistego świadczenia pracy w zasadzie wyklucza możliwość zakwalifikowania stosunku prawnego jako stosunku pracy. W umowach typu zlecenie możliwe jest zamieszczanie klauzuli wykonywania usług przez osobę trzecią – zastępcę (art. 738 § 1 KC w zw. z art. 750 KC), co jest niedopuszczalne w umowie o pracę – art. 22 § 1 (wyr. SN z 26.11.1998 r., I PKN 458/98, OSNAPiUS 2000, Nr 3, poz. 94). Na gruncie rozpoznawanej sprawy wnioskodawca zeznał iż przy poszczególnych aukcjach mógł być zastępowany przez os trzecią np. wnioskodawcę inna osoba np. J. B.. Powyższe było akceptowane przez płatnika co także bezpośrednio wynik z jego zeznań. Tym samym posługiwanie się zastępcą przy wykonywaniu tych czynności dyskwalifikuje łączący strony stosunek prawny jako stosunek pracy.

W ocenie Sądu, płatnik w ogóle w spornym okresie, nie miał potrzeby zatrudniania pracownika w oparciu o umowę o pracę. Firma wnioskodawcy była nierentowna a relatywnie wysokie zarobki ubezpieczonego nie znajdowały usprawiedliwienia ani w rzekomo realizowanych przez niego zadaniach ani w kontraktach, którymi był związany płatnik. O braku potrzeby zatrudnienia N. M., świadczy, przede wszystkim, brak zatrudnienia czy zaangażowania , innej osoby, w czasie jego nieobecności. Podkreślić, także, należy, że fakt braku zatrudnienia pracownika na miejsce wnioskodawcy w czasie jego nieobecności , a także, choćby zlecenia, wykonywanych przez niego zadań, podmiotowi trzeciemu, utwierdza Sąd w przekonaniu, że zatrudnienie wnioskodawcy przez płatnika było ekonomicznie nieuzasadnione, a co za tym idzie było fikcyjne. Podkreślić należy też, iż ubezpieczony pozostawał w relacjach koleżeńskich z płatnikiem, a wcześniej nie miał żadnego tytułu ubezpieczenia. W ocenie Sądu, wszystkie te okoliczności, jednoznacznie, wskazują, że celem podjętych przez płatnika i ubezpieczonego działań, było zatem uzyskanie odpowiednio wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Podleganie pracowniczym ubezpieczeniom społecznym, jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ale legitymowaniem się statusem pracownika, rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. Stosunek pracy jest, bowiem, stosunkiem zobowiązaniowym, uzewnętrzniającym wolę umawiających się stron. W sytuacji, gdy strony nie pozostają faktycznie związane stosunkiem pracy, nie można mówić o fakcie podlegania pracowniczym ubezpieczeniom społecznym. Natomiast, sam fakt wykonywania, za wynagrodzeniem, określonego rodzaju czynności, przez jedną ze stron na rzecz drugiej, w zależności od cech danego stosunku prawnego, co do zasady może zostać zakwalifikowany, jako wspólne prowadzenie działalności gospodarczej, umowa o dzieło, umowa zlecenia lub też umowa o świadczenie usług, o której mowa w art.750 k.c. wobec której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Ocena, z jakim faktycznie stosunkiem prawnym, mamy do czynienia, na gruncie przedmiotowej sprawy, pozostaje jednak poza zakresem rozważań Sądu Okręgowego, albowiem przedmiotem zaskarżonej decyzji była wyłącznie umowa o pracę.

Zdaniem Sądu Okręgowego, elementem charakterystycznym umowy o pracę, którego analizowany stosunek prawny na pewno nie zawierał, było wykonywanie pracy w ramach podporządkowania pracowniczego. Przede wszystkim zwrócić należy uwagę na to, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza, aby płatnik od chwili zawarcia spornej umowy kierował pracą wnioskodawcy, w szczególności, aby wskazywał na konkretne zadania do realizacji związane z powierzonym stanowiskiem pracy, oraz aby zakreślał konkretne terminy wykonania poszczególnych zadań. Jest to istotne, jeżeli uwzględni się, że zatrudnienie pracownicze odwołuje się do staranności, a nie rezultatu. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika także, aby polecenia co do bieżącego wykonywania pracy były wydawane przez płatnika. Z wyjaśnień złożonych przez wnioskodawcę i płatnika wynika iż relacje pomiędzy nimi miały charakter partnerski a stanowisko wnioskodawcy w ramach powierzonych mu czynności było w pełni samodzielnym. To zaś ze wnioskodawca kontaktował się telefonicznie z płatnikiem i konsultował z nim decyzje finansowe, samo w sobie nie oznacza iż był z powierzonych zadań na bieżąco rozliczany a nie oczekiwano tylko od niego określonych rezultatów. Nie ma zatem żadnych podstaw do przyjęcia, że N. M. w spornym okresie świadczył pracę w warunkach kierownictwa pracodawcy.

Konstatacja ta jest ważna, gdy założy się, że pracy pod kierownictwem w myśl art. 22 § 1 k.p., jest jedną z najważniejszych cech w procesie typizacji charakteru stosunku prawnego łączącego strony(wyrok SN z dnia 20.03.1965 r., III PU 28/64, OSNCP 1965, nr 9, poz. 157).

Jasne przy tym jest, że cechy podporządkowania pracowniczego mogą być w określonym zakresie charakterystyczne również dla zobowiązań cywilnoprawnych, a nadto, że mogą występować z różnym nasileniem (zob. wyrok SN z dnia 10.10.2003 r., I PK 466/02 Pr. Pracy 2004, nr 3, s. 35). Zatem zasadne jest rozważenie reguły umożliwiającej rozróżnienie, czy dany stan faktyczny charakteryzuje się podporządkowaniem pracowniczym, czy też więź łącząca strony nosi znamiona innej zależności (zbliżonej do kierownictwa pracodawcy). Ma to znaczenie, gdy weźmie się pod uwagę, że umowa mająca za przedmiot świadczenie pracy nie może mieć mieszanego charakteru, łączącego elementy umowy o pracę i umowy cywilnoprawnej (Wyrok SN z dnia 23.01.2002 r., I PKN 786/00, OSNP 2004, nr 2, poz.23. Z. K., Rodzaje kontraktów menedżerskich, (...) 1999, nr 7, s. 12).

W konsekwencji dla oceny zobowiązania pracowniczego drugoplanowe znaczenie ma nazwa umowy oraz deklarowana w chwili jej zawarcia treść. Ważne jest, w jaki sposób strony kształtują więź prawną w trakcie jej trwania. Zważywszy, że ustawodawca nie zdecydował się na wskazanie dla stosunku pracy elementów przedmiotowo istotnych, zrozumiałe jest, że klasyfikacja doniosłości cech charakterystycznych zobowiązania pracowniczego jest problematyczna. Mimo to, za prawidłowy należy uznać pogląd, podkreślający konieczność występowania kierownictwa pracodawcy, w stosunkach pracy. Więź tę, cechuje praca pod kierownictwem, które stanowi element sine qua non każdego zatrudnienia pracowniczego. Formułując tę tezę, nie można pomijać, że kierownictwo pracodawcy, w procesie rozróżniania reżimów umownych, ma niewątpliwie pierwszoplanowe znaczenie. Jest tak dlatego, że nie występuje ono przy umowach cywilnoprawnych. Słuszne jest, zatem, stanowisko, zgodnie z którym kierownictwo pracodawcy jest jedyną cechą rzeczywiście odróżniającą stosunek pracy od umów cywilnoprawnych (Z. Hajn, glosa do wyroku SN z dnia 16.12.1998 r.,, II UKN 394/98, OSP 2000, nr 12, poz. 177).

Zdaniem Sądu Okręgowego, nie ma wątpliwości, że umowa o pracę zawarta przez wnioskodawcę i płatnika składek, miała charakter fikcyjny. Stanowisko takie uzasadniają ustalone okoliczności faktyczne. Wnioskodawca nie wykazał, że, w ramach zawartej spornej umowy, nazwanej umową o pracę, doszło do nawiązania i realizacji umowy o pracę w ramach podporządkowania pracowniczego.

Wskazać należy, że zgodnie z art.83§1 k.c. w zw. z art.300 k.p. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują łącznie, następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie przez strony na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art.58§1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

W wyroku z dnia 2 lipca 2008 roku (II UK 334/07, Lex nr 531865) Sąd Najwyższy wskazał, iż w sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa. Ocena taka nie odnosi się jednak do sytuacji gdy podejmowane czynności w ramach zawartej umowy o pracę nie mają na celu rzeczywistej realizacji tej umowy, a jedynie uwiarygodnienie jej świadczenia – innymi słowy są czynnościami pozornymi, fikcyjnymi - pracownik udaje, że wykonuje jakieś czynności jedynie po to, aby stworzyć dowody jej świadczenia.

Tytułem do ubezpieczenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą podleganie ubezpieczeniu i prawo do świadczeń, miało być w przedmiotowej sprawie zatrudnienie, jako wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy. Nie jest istotne przy tym, czy strony miały realny zamiar zobowiązania się – przez pracownika do wykonywania pracy a przez pracodawcę do przyjmowania tego świadczenia i wypłacania wynagrodzenia, lecz to czy zamiar taki został w rzeczywistości zrealizowany. Pozorność wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych i jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Istotne znaczenie ma niezgodność między aktem woli a jego uzewnętrznieniem. Założeniem unormowania jest zgoda drugiej osoby na złożenie oświadczenia woli dla pozoru.

Ocena realizacji, zawartej przez wnioskodawcę i płatnika, umowy - o pracę wskazuje na to, że strony zawarły umowę o pracę, której nie miały zamiaru realizować. O pozorności umowy o pracę wnioskować należy z całokształtu okoliczności, dotyczących momentu zawarcia w sytuacji, gdy nie miał tytułu ubezpieczenia, poza zatrudnieniem u znajomych wspólnika i prokurenta spółki (...), której uprzednio był prezesem za relatywnie wysokim wynagrodzeniem, jak i przez pryzmat zdarzeń późniejszych – niezdolność do pracy już od dnia 24.09.2018 r., rozwiązanie stosunku pracy z dniem 31.03.2019 r., zawieszenie, utrzymywanej sztucznie nierentownej działalności przez płatnika, długotrwale niezdolnego do pracy 31.05.2019 r. W ocenie Sądu, nie ma żadnych dowodów, potwierdzających wykonywanie przez wnioskodawcę pracy na podstawie umowy o pracę. Należy przypomnieć, że pozorność umowy o pracę zachodzi, także, wówczas, gdy praca jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę. /por. wyrok SN z dnia 8 lipca 2009 r, I UK 43/09, z dnia 12 maja 2011 r, II UK 20/11/

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych należy stwierdzić, że mamy do czynienia z pozornością oświadczeń woli w zawarciu umowy o pracę przez płatnika i N. M.. Celem działania stron nie było, bowiem świadczenie pracy w ramach stosunku pracy i uzyskiwanie z tego tytułu wynagrodzenia, a jedynie osiągnięcie innych korzyści, które prawo wiąże z istnieniem stosunku pracy.

Głównym celem zawarcia umowy o pracę winno być nawiązanie stosunku pracy, a jedynie rezultatem i pośrednim celem zatrudnienia jest uzyskanie wskazanych korzyści. Podkreślić przy tym należy, że zarówno przepisy prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, jak i przepisy ustrojowe pozwalają kształtować elementy stosunku pracy zgodnie z wolą stron.

Wprawdzie płatnik założył akta osobowe oraz dokumentacje płacową ubezpieczonego za sporny okres, to jednak w ocenie Sądu dokumenty te nie świadczą o wykonywaniu pracy. Stworzenie tej dokumentacji miało jedynie uprawdopodobnić świadczenie pracy. Dokumentacja kadrowa potwierdza jedynie fakt formalnego jej sporządzenia, a nie jest dowodem faktycznego istnienia pomiędzy stronami stosunku pracy. Do ustalenia, że doszło do powstania między stronami stosunku pracy nie jest wystarczające spełnienie warunków formalnych zatrudnienia, a konieczne jest ustalenie, że strony miały zamiar wykonywać obowiązki stron stosunku pracy, wynikające z umowy o pracę i to czyniły.

W ocenie Sądu , strony umowy, musiały mieć świadomość tego, że umowa nie będzie ich obowiązywać, a ich ewentualne zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne będą krótkotrwałe. Nawiązanie stosunku pracy, którego elementami są zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy i zobowiązanie pracodawcy do wypłacania wynagrodzenia, nie było rzeczywistym celem stron. Stronom chodziło o uzyskanie odpowiednio wysokich świadczeń z ubezpieczenia chorobowego i temu celowi podporządkowały skonstruowanie określonej sytuacji prawnej, a umowa o pracę stanowić miała przede wszystkim narzędzie do realizacji tego celu. Fikcyjne, czyli tylko pozorne zawarcie umowy o pracę nie mogło stanowić podstawy do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami pracowników.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy uznał, że zaskarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalająca niepodleganie przez N. M. (1) od 3.04.2018 r. ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę jako pracownika u płatnika składek M. P., odpowiada prawu i na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie.

J.L.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy