Treść orzeczenia VIII U 1474/17 - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

VIII U 1474/17 - zarządzenie, uzasadnienie Sąd Okręgowy w Łodzi z 2018-06-25

Sygn. akt VIII U 1474/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 czerwca 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił J. G. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku nie udokumentował wymaganych 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz 25 lat okresów skałkowych i nieskładkowych. Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku ZUS przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 roku okresy: 23 lata i 5 miesięcy ogólnego stażu pracy. Zakład nie rozpatrywał okresu od dnia 1 stycznia 1972 roku do dnia 31 maja 1973 roku tj. pracy w gospodarstwie rolnym dziadków, z uwagi na wiek poniżej 16 roku życia. Natomiast okres od dnia 1 czerwca 1973 roku do dnia 31 lipca 1975 roku nie został uznany, ponieważ na potwierdzenie pokrewieństwa z dziadkami nie przedłożył ubezpieczony aktów małżeństwa W. i W. G. oraz W. i W. T..

Zdaniem organu rentowego wnioskodawca nie udokumentował nadto żadnego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych. Do stażu pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono okresów zatrudnienia od dnia 1 sierpnia 1975 roku do dnia 3 lutego 1991 roku, ponieważ wskazany w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 22 marca 2005 roku charakter pracy "nastawiacz maszyn, bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń" wystawionego przez (...) S.A jest niezgodny z zarządzeniem Ministra Przemysłu Chemicznego i lekkiego Nr 7 z dnia 7 lipca 1987 roku, na które zakład się powołuje. W dziale VII, poz. 1 wykazu A, stanowiącego załącznik do powołanego zarządzenia, widnieje charakter pracy "obróbka surowców włókienniczych i ich przędzenie", natomiast w dziale XIV " bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano- montażowe i budowlano - remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie".

/decyzja z dnia 21 czerwca 2017 roku k. 25 - 25v/

Odwołanie od w/w decyzji 29 czerwca 2017 roku złożył J. G. zarzucając zaskarżonej decyzji naruszenie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1988 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 nr 153 poz. 1227 t.j.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8 poz. 43 ze zm.)

W uzasadnieniu odwołania skarżący podniósł, że pracując w Ł. Zakładach (...) w okresie od dnia 1 sierpnia 1975 roku do dnia 3 lutego 1991 roku (15 lat i 7 miesięcy) pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku nastawiacza maszyn i była to praca w szczególnych warunkach. A co za tym idzie został spełniony wymagany przez ustawę warunek 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Ponadto zdaniem odwołującego się został spełniony także drugi warunek tj. 25 lat ogólnego stażu pracy, ponieważ po ukończeniu 16 roku życia pracował w gospodarstwie swoich dziadków. W tej sytuacji niezasadnym było stanowisko organu rentowego odmawiającego mu prawa do wcześniejszej emerytury.

Mając powyższe na uwadze skarżący wniósł o zmianę przedmiotowej decyzji poprzez przyznanie prawa do emerytury oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

/odwołanie z dnia 29 czerwca 2017 roku k. 2- 3/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania od powyższej decyzji. W uzasadnieniu przywołał argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie z dnia 24 lipca 2017 roku k. 5- 6/

W dniu 23 kwietnia 2018 roku wnioskodawca złożył odpis aktu małżeństwa W. i W. G. oraz odpis aktu małżeństwa W. i W. T..

/dwa odpisy aktu małżeństwa k. 74/

Pismem procesowym z dnia 4 czerwca 2018 roku organ rentowy poinformował, że wobec przedłożenia nowych dokumentów Zakład wydał decyzję z dnia 1 czerwca 2018 roku zmieniającą decyzję z dnia 21 czerwca 2017 roku ustalającą, iż wnioskodawca udowodnił na dzień 1 stycznia 1999 roku łącznie 25 lat okresów składkowych , uzupełniające - rola.

/pismo z dnia 4 czerwca 2018 roku k. 80/

Na rozprawie w dniu 7 czerwca 2018 roku - poprzedzającej wydanie wyroku - wnioskodawca poparła odwołanie, zaś pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania.

/stanowiska stron e - protokół z dnia 7 czerwca 2018 roku 00:06:45 - 00:06:53 - płyta CD k. 85/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. G. urodził się dnia (...). W dniu 29 maja 2017 roku wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę.

/okoliczność bezsporna, wniosek o emeryturę k. 1 - 4 akt ZUS/

Wnioskodawca ma wykształcenie zasadnicze, ukończył (...) Szkołę Zawodową w P. uzyskując tytuł mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych.

/świadectwo ukończenia (...) Szkoły Zawodowej z dnia 12 czerwca 1975 roku k. 14 - 14v/

W okresie od dnia 1 czerwca 1973 roku do dnia 31 lipca 1975 roku wnioskodawca pracował w gospodarstwie rolnym dziadków.

/okoliczność bezsporna/

Następnie w okresie od dnia 1 sierpnia 1975 roku do dnia 3 lutego 1991 roku ubezpieczony pracował w Ł. Zakładach (...) w pełnym wymiarze czasu pracy. J. G. początkowo został zatrudniony na stanowisku ślusarza wydziałowego na Wydziale Dziewiarni i został przydzielony na wydział szarpalni, a następnie zajmował stanowisko nastawiacza maszyn- bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń na Oddziale Szarpalni i R..

/umowa wstępnego stażu pracy z dnia 1 sierpnia 1975 roku - wszyta koperta k. 25, karta obiegowa z dnia 31 lipca 1975 roku - wszyta koperta k. 25, umowa o pracę z dnia 1 listopada 1975 roku - wszyta koperta k. 25, świadectwo pracy z dnia 8 lutego 1991 roku- wszyta koperta k. 25, zaświadczenie z dnia 18 grudnia 1979 roku - wszyta koperta k. 25, protokół z egzaminu dnia 17 - 18 grudnia 1979 roku - wszyta koperta k. 25, karta obiegowa z dnia 7 lutego 1991 roku - wszyta koperta k. 25, karty przebiegu zatrudnienia - wszyta koperta k. 25, świadectwo pracy z dnia 22 marca 2005 roku - wszyta koperta k. 25, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 22 marca 2005 roku - wszyta koperta k. 25/

Podczas zatrudnienia w w/w zakładzie pracy ubezpieczony przez cały okres zatrudnienia wykonywał prace nastawiacza maszyn na hali produkcyjnej tj. wydziale szarpalni oraz bieżącą konserwację maszyn i urządzeń. Naprawiał maszyny w ruchu. Wykonywał prace typu wiercenie, gwintowanie, demontaż z elektrykiem silników, potem ich montaż, wymiana bębnów, wałków, ostrzenie bębnów. Wszystkie te prace wykonywał na hali produkcyjnej, z magazynu tylko pobierał części i narzędzia. Na wydziale, do którego został przydzielony został przeszkolony przez brygadzistę ślusarzy, mistrza wydziału szarpalni, wyposażony w narzędzia ślusarskie takie jak skrzynka narzędziowa, odzież robocza. Wnioskodawca od razu po szkole dostał angaż ślusarza, żeby się przyuczyć, a następnie – ponieważ pracował tam realnie jako nastawiacz, dostał angaż nastawiacza ze względu na wyższą stawkę. W praktyce od samego początku odwołujący zajmował się nastawianiem. W początkowym okresie zatrudnienia, jak była awaria to przychodził ślusarz z praktyką i razem z nim skarżący naprawiał maszyny. Jeżeli chodzi o ustawienia maszyny typu szczeliny, robił to pod nadzorem majstra na początku. W ten sposób skarżący był szkolony przez pierwsze dwa-trzy miesiące, a potem już wykonywał te czynności sam. Początkowo też pracowałem na zmianie dziennej, bo nie mogli go zatrudnić na zmianie nocnej ze względu na wiek. Jak była awaria maszyny to odwołujący wykonywał prace ślusarskie typu wiercenie, gwintowanie, demontaż z elektrykiem silników, które były bardzo duże, potem ich montaż, wymiana bębnów, wałków, ostrzenie bębnów. Te prace wykonywał na hali produkcyjnej. Były tam następujące maszyny: trzy szarpaki, rozwłókniarka 4-elementowa, 4 gilotyny do cięcia i zawsze któraś z tych maszyn była w remoncie. Oprócz tego były 2 belowarki - tłoczona i śrubowa. Były wieszaki z bębnami, specjalne pomieszczenie, w którym stały kadzie do mieszania emulsji do nawilżania i obróbki surowca. To było pomieszczenie oddzielone na hali z zamykanymi drzwiami. Tam przywożono stare szmaty, gałgany belowane. Belki były na sali rozcinane, polewane cieczą, czyli tą emulsja i przykrywane, żeby się zapociło. Zadaniem odwołującego było utrzymać maszyny w dobrym stanie i w ruchu. Były też planowane remonty maszyn, które również wykonywał. Na hali znajdował się magazynek podręczny na wszystkie zębatki, narzędzia itp. Falbanek (czyli ten magazynek) stał na hali i w nim wnioskodawca miał swoje dwie szuflady. Na terenie znajdowało się też pomieszczenie do przebierania. Odwołujący nawet nie chodził na przerwę śniadaniową, bo często się zdarzały pożary i był przykaz od dyrekcji, że osoby odpowiedzialne za utrzymanie maszyn w sprawnym działaniu mają siedzieć na hali. S. wszystkie prace wykonywał na hali produkcyjnej, z magazynku tylko pobierał części czy narzędzia. Był jeden na zmianie, a poza tym byli tylko pracownicy na maszynach.

/zeznania wnioskodawcy e -protokół z dnia 7 czerwca 2018 roku 00:04:19- 00:06:41 - płyta CD k. 85 w zw. z wyjaśnieniami e - protokół z dnia 16 stycznia 2018 roku 00:03:24 - 00:29:13 płyta CD k. 49, zeznania świadka A. K. e protokół z dnia 6 kwietnia 2018 roku 00:09:06- 00:14:30 - płyta CD k. 72/

Większe parce ślusarskie były wykonywane w warsztacie przez wydział ślusarki. Na cały wydział ślusarki był jeden warsztat ślusarski. Był jeszcze dział głównego mechanika i tam robiono remonty na maszynach. Oni zabierali do siebie na tokarnię bębny, inne rzeczy, jeżeli to było potrzebne.

Wnioskodawca naprawiał znajdujące się na hali produkcyjnej maszyny tj. szarpaki, rozwłókniarki, gilotyny do cięcia, belowarki tłoczone i śrubowe. Wnioskodawca wykonywał również remont tych maszyn w celu zachowania ich sprawności.

Wnioskodawca pracował na w systemie trzyzmianowym.

Na hali, na której pracował wnioskodawca były ciężkie warunki, ponieważ było bardzo duże zapylenie, kurz, dym, hałas, trujące opary i wysoka temperatura, w związku z przerabianiem materiału. Jak szły szmaty stylonowe to było jeszcze pełno dymu, bo to się przypalało. Hałas był taki, że jak ktoś chciał coś powiedzieć to trzeba było dojść, żeby go usłyszeć. Pracownicy nazywali te zakłady (...), bo z całej Polski były przywożone śmieci i z tego była robiona watolina. Tam był ogromny kurz i smród, gdyż dokonywano rozwłókniania szmat.

Wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. Przez cały okres zatrudnienia ubezpieczony otrzymywał dodatki za pracę w szczególnych warunkach oraz mleko.

Zakład pracy wystawił ubezpieczonemu świadectwo pracy w szczególnych warunkach i wskazał, że był on zatrudniony od dnia 1 sierpnia 1975 roku do dnia 3 lutego 1991 roku, podczas tego zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę: ślusarz, nastawiacz maszyn- bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń, w którym jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie A w dziale VII, XIV poz. 1, 25 pkt 13 wykazu stanowiącego załącznik nr 4 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu chemicznego i lekkiego.

/świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 22 marca 2005 roku – wszyta kopert ak. 25/

J. G. udokumentował na dzień 1 stycznia 1999 roku ogólny staż pracy w wymiarze 25 lat.

/decyzja z dnia 1 czerwca 2018 roku k. 31 -31v akt ZUS/

Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

/wniosek o emeryturę k. 1 - 4 akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dokumentów jak i osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawcy oraz zeznań świadka A. K.. Zeznania świadka, jako osoby nie będącej zainteresowanym rozstrzygnięciem sprawy na korzyść którejkolwiek ze stron, a jednocześnie pracownika tego samego zakładu, pracującego w tym samym czasie co wnioskodawca, nie budzą wątpliwości, są wiarygodne, logiczne, spójne i znajdują potwierdzenie w dokumentacji osobowej wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 roku, poz.887 – j.t. ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art. 184 ust. 2 ww. ustawy, emerytura, o której mowa w ust.1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Prawo do emerytury na podstawie art. 184 ww. ustawy przysługuje ubezpieczonemu, który na dzień wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnił określone w niej wymogi stażowe, a po tej dacie osiągnął wymagany wiek, niezależnie od tego czy w chwili osiągnięcia tego wieku wykonywał pracę w szczególnych warunkach, czy wykonywał inną pracę i czy pozostawał w zatrudnieniu.

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki: osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 65 lat (dla mężczyzn), oraz mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat (dla mężczyzn).

Definicja ustawowa „pracy w szczególnych warunkach” została zawarta w art. 32 ust. 2 ww. ustawy o emeryturach i rentach. Zgodnie z tym przepisem, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stosownie do treści art. 32 ust. 4 ww. ustawy wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1 rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie którym osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za dotychczasowe przepisy (w rozumieniu art. 32 ust. 4 ww. ustawy) należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43), ale wyłącznie w zakresie regulowanym przez ww. ustawę o emeryturach i rentach, a więc co do wieku emerytalnego, rodzaju prac lub stanowisk oraz warunków, na jakich osobom wykonującym prace określone w ust.2 i ust.3 art. 32 tej ustawy przysługuje prawo do emerytury (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku, III ZP 30/01, OSNAP 2002/10/243 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 roku, II UK 31/09, Lex nr 559949). Pracę taką pracownik musi wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku (§ 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze), aby nabyć prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...)).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

Prawo do emerytury przewidziane w art. 184 w związku z art. 32 ustawy emerytalnej ma charakter wyjątkowy, jest odstępstwem od ogólnej reguły dotyczącej warunków przechodzenia na emeryturę, a zatem właściwe przepisy muszą być wykładane w sposób ścisły. Niedopuszczalna jest wykładnia rozszerzająca, prowadząca w konsekwencji do wypaczenia idei, że emerytura w wieku wcześniejszym jest wynikiem pracy w obciążających dla zdrowia warunkach. Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach. Istotnym warunkiem przyznania świadczenia z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach jest stwierdzenie w ramach pełnego wymiaru czasu pracy oddziaływania szkodliwych warunków na organizm pracownika. R. legis instytucji przewidzianej w art. 32 ww. ustawy o emeryturach i rentach z FUS opiera się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni.

Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust. 2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków (uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85, Lex 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 roku III UZP 6/84, Lex 14625; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, Lex 48778). Zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, II UKN 440/97, Lex 34199). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyłączone jest, stosownie do treści art. 473 §1 k.p.c., zastosowanie przepisów ograniczających dopuszczalność dowodów ze świadków i przesłuchania stron (art. 246 i 247 k.p.c.). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dopuszczalne jest wykazywanie wszelkimi dowodami okoliczności od których zależą uprawnienia do świadczeń, z ubezpieczenia społecznego, także gdy z dokumentów wynika co innego. W orzecznictwie (wyroki Sądów Apelacyjnych: w S. z dnia 20 września 2012 roku, III AUa 374/12 Lex 1223476, w Ł. z dnia 3 kwietnia 2013 roku, III AUa 1267/12 - Lex 1312036, w B. z dnia 17 kwietnia 2013 roku, III AUa 10430/12 - Lex 1314677) przyjmuje się, że „dowód tylko z zeznań świadków, z uwagi na szczególny i wyjątkowy charakter prawa do emerytury w obniżonym wieku, nie może przesądzać o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, zwłaszcza, gdy fakty wynikające z zeznań świadków nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji pracowniczej. Inaczej mówiąc moc dowodowa zeznań świadków, jest tak niska, że dowody z zeznań świadków nie spełniają wymogu dowodów pewnych, jednoznacznych i precyzyjnych. Z tej zatem przyczyny na takich dowodach nie można oprzeć orzeczenia pozytywnego dla strony.” W tej kategorii spraw podkreśla się, że same zeznania świadków czy ubezpieczonego, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych, nie stanowią miarodajnego dowodu pracy w szczególnych warunkach.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420). Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07 Lex 528599).

Należy również wskazać, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę z zachowaniem warunków przewidzianych normą § 2 ww. rozporządzenia stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Samo jednakże posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 roku sygn. III AUa 3113/08, Lex nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 roku sygn. III AUa 466/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach rok 2007, Nr 3, poz. 8; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008 roku sygn. III AUa 795/08, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacji B. rok 2008, Nr 4, str. 60). Sąd nie jest zatem w żaden sposób związany oceną charakteru zatrudnienia pracownika dokonaną przez pracodawcę w wystawionym pracownikowi świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Ma ono służyć jedynie celom dowodowym. Dokument ten podlega co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód (art. 233 § 1 k.p.c.) – vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2009 r., sygn. I UK 316/08, LEX nr 707858, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011r., sygn. akt III UK 213/10, LEX nr 950436).

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe co do: wieku – wnioskodawca ukończył 60 lat w dniu (...), braku członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym oraz wymaganych na dzień 1 stycznia 1999 roku okresów składkowych i nieskładkowych. W ocenie Sądu – wbrew stanowisku organu rentowego - wnioskodawca spełnia również warunek, co do posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach dopuścił dowód z zeznań świadka A. K. i z przesłuchania wnioskodawcy oraz przeprowadził dowód z dokumentacji osobowej ze spornego okresu zatrudnienia.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w spornym okresie zatrudnienia w Ł. Zakładach (...) w Ł. wnioskodawcza pracował na stanowisku nastawiacz maszyn- bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń – pomimo zmian nazwy stanowiska pracy w angażach – wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, w tym samym miejscu, te same czynności, tj. prace polegające na naprawie, konserwacji oraz remoncie maszyn na oddziale będącym w ruchu, w którym jako podstawowe wykonywane były prace przy produkcji watoliny. Analiza treści dokumentacji płacowej wnioskodawcy, a także zeznania świadka wskazuje, że stanowiska pracy, które faktycznie zajmował wnioskodawca nie zawsze odpowiadało stanowiskom wskazanym w treści angaży, natomiast zmiana w angażach nazewnictwa stanowisk pracy wnioskodawcy służyła wyłącznie podwyższeniu wynagrodzenia wnioskodawcy.

Z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych wynika również jednoznacznie, że skarżący w ramach ww. zatrudnienia wykonywał na hali produkcyjnej prace polegające na dokonywaniu bieżących napraw maszyn i urządzeń technicznych wykorzystywanych do produkcji watoliny, które to naprawy odbywały się podczas ruchu przedsiębiorstwa. Wykonywał prace typu wiercenie, gwintowanie, demontaż z elektrykiem silników, potem ich montaż, wymiana bębnów, wałków, ostrzenie bębnów. Wszystkie te prace wykonywał na hali produkcyjnej, z magazynu tylko pobierał części i narzędzia. Na wydziale, do którego został przydzielony został przeszkolony przez brygadzistę ślusarzy, mistrza wydziału szarpalni, wyposażony w narzędzia ślusarskie takie jak skrzynka narzędziowa, odzież robocza. Wnioskodawca od razu po szkole dostał angaż ślusarza, żeby się przyuczyć, a następnie – ponieważ pracował tam realnie jako nastawiacz, dostał angaż nastawiacza ze względu na wyższą stawkę. W praktyce od samego początku odwołujący zajmował się nastawianiem i naprawą maszyn na hali produkcyjnej. W początkowym okresie zatrudnienia, jak była awaria to przychodził ślusarz z praktyką i razem z nim skarżący naprawiał maszyny. Jeżeli chodzi o ustawienia maszyny typu szczeliny, robił to pod nadzorem majstra na początku. W ten sposób skarżący był szkolony przez pierwsze dwa-trzy miesiące, a potem już wykonywał te czynności sam. Na hali znajdowały się następujące maszyny: trzy szarpaki, rozwłókniarka 4-elementowa, 4 gilotyny do cięcia i zawsze któraś z tych maszyn była w remoncie. Oprócz tego były 2 belowarki - tłoczona i śrubowa. Były wieszaki z bębnami, specjalne pomieszczenie, w którym stały kadzie do mieszania emulsji do nawilżania i obróbki surowca. To było pomieszczenie oddzielone na hali z zamykanymi drzwiami. Tam przywożono stare szmaty, gałgany belowane. Belki były na sali rozcinane, polewane cieczą, czyli tą emulsja i przykrywane, żeby się zapociło. Zadaniem odwołującego było utrzymać maszyny w dobrym stanie i w ruchu. Były też planowane remonty maszyn, które również wykonywał. Na hali znajdował się magazynek podręczny na wszystkie zębatki, narzędzia itp. Falbanek (czyli ten magazynek) stał na hali i w nim wnioskodawca miał swoje dwie szuflady. Na terenie znajdowało się też pomieszczenie do przebierania. Odwołujący nawet nie chodził na przerwę śniadaniową, bo często się zdarzały pożary i był przykaz od dyrekcji, że osoby odpowiedzialne za utrzymanie maszyn w sprawnym działaniu mają siedzieć na hali. Skarżący wszystkie prace wykonywał na hali produkcyjnej, z magazynku tylko pobierał części czy narzędzia. Był jeden na zmianie, a poza tym byli tylko pracownicy na maszynach. Większe parce ślusarskie były wykonywane w warsztacie przez wydział ślusarki. Na cały wydział ślusarki był jeden warsztat ślusarski. Był jeszcze dział głównego mechanika i tam robiono remonty na maszynach. Oni zabierali do siebie na tokarnię bębny, inne rzeczy, jeżeli to było potrzebne.

Praca wnioskodawcy wykonywana była wyłącznie na hali produkcyjnej. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, aby wnioskodawca był oddelegowany do innych czynności, ani też aby w pracy zakładu występowały przestoje – przeciwnie zakład pracował ciągle w systemie 3-zmianowym.

Analiza treści wykazu A do powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku wskazuje, że wymieniona w poz. 25 Działu XIV praca – bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano – montażowe i budowlano – remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie jest pracą w szczególnych warunkach.

Prace nastawiacza maszyn zaliczyć należy do prac w warunkach szczególnych. Pomocnicze znaczenie w tym zakresie ma wykaz zawarty w załączniku nr 1 do zarządzenia Nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego.

Stanowisko to wymienione zostało w Wykazie A Dziale VII, poz. 1, pkt 13 – nastawiacz maszyn.

Analiza treści wykazu A do powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku wskazuje, że wymieniona w poz. 1 Działu VII praca – obróbka surowców włókienniczych i ich przędzenie jest pracą w szczególnych warunkach.

Mając zatem powyższe na uwadze Sąd Okręgowy przyjął, iż wnioskodawca – wbrew stanowisku organu rentowego – legitymuje się okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych w wymiarze przekraczającym 15 lat (15 lat i 6 miesięcy i 3 dni). Z uwagi na to, że – jak wskazano wcześniej – J. G. posiada również wymagany ogólny - co najmniej 25 letni staż pracy, ukończył wymagany wiek oraz nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, należy stwierdzić, że spełnia on wszystkie warunki konieczne dla nabycia prawa do wcześniejszej ze względu na wiek emerytury.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę w dniu 29 czerwca 2017 roku, 60 lat skończył w dniu 1 czerwca 2017 roku, a zatem prawo do emerytury należało wnioskodawcy przyznać od dnia 1 czerwca 2017 roku. tj. od ukończenia wymaganego wieku.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477¹⁴§ 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem i aktami rentowymi doręczyć pełnomocnikowi ZUS

E.W.

Dodano: 4 lipca 2018, Opublikował(a): Beata Łuczak
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Łodzi
Osoba, która wytworzyła informację: M. Pawłowska-Radzimierska
Data wytworzenia informacji: 25 czerwca 2018