Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z 6.05.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. stwierdził, że T. W. jako pracownik u płatnika składek A. W. (1) (...)” nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, to jest emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 3.11.2023 r.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w świetle zgromadzonego w sprawie materiału ww nie wykonywał pracy u płatnika składek - brak jest dowodów potwierdzających wykonywanie pracy w oparciu o stosunek pracy, a został zgłoszony do ubezpieczeń jedynie w celu uzyskania pracowniczego tytułu do ubezpieczeń gwarantującego prawo do świadczeń z ubezpieczenia w związku chorobą. Wobec tego na podstawie art. 83 § 1 kc w zw. art. 300 kp stwierdzono, że zawarta między stronami umowa, jako zawarta dla pozoru jest nieważna, a zatem tego tytułu T. W. nie podlega ubezpieczeniom społecznym w spornym okresie.

/ decyzja k. 67-71, 77-83 w aktach ZUS /

Odwołanie od powyższej decyzji złożył T. W. domagając się jej zmiany i uznania, iż podlega ubezpieczeniom społecznym w spornym okresie, nadto zasądzenia kosztów postępowania wg norm przepisanych. W uzasadnieniu powyższego stanowiska podniósł, że kwestionowana przez ZUS umowa była przez strony faktycznie realizowana - T. W. wykonywał umówione obowiązki pracownika budowlanego stale i w pełnym wymiarze pod kierownictwem A. W. (1) za wynagrodzeniem. W związku z powyższym w ocenie odwołującego posiadanie przez niego statusu pracownika nie może być kwestionowane.

/ odwołanie k. 1-3/

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, podtrzymując argumentację przyjętą w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k. 6-7/

Na rozprawie w dniu 15.11.2024 r. ustanowiony w toku procesu pełnomocnik wnioskodawcy - radca prawny poparł odwołanie.

/ stanowisko procesowe strony odwołującej protokół z rozprawy z dnia 15.11.2024 r. 00:01:47 -00:04:49/

Na rozprawie w dniu 10.01. (...). zainteresowany przyłączył się do odwołania.

/ stanowisko procesowe zainteresowanego protokół z rozprawy z dnia 10.01.2025 r. 00:02:27-00:05:27/

Na rozprawie w dniu 20.05.2025 r. bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, płatnik przyłączył się do odwołania, pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

/ końcowe stanowiska procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 20.05.2025 r. 00:04:44 -00:14:07/

S ąd Okręgowy ustalił co następuje:

Wnioskodawca T. W. oraz płatnik A. W. (1) są braćmi. Mieszkają w ramach jednej posesji.

/ bezsporne/

Płatnik A. W. (1) (...)” od ok. 30 lat prowadzi działalność gospodarczą przedmiotem, której jest prowadzenie robót budowlanych - robót drogowych. Płatnik zatrudnia w tym celu pracowników i korzysta z usług podwykonawców. Firma ma charakter rodzinny Dwóch synów płatnika jest u niego zatrudnionych w charakterze pracowników budowlanych, trzeci z nich prowadzi swoją firmę, która kooperuje z firmą płatnika.

/ zeznania zainteresowanego protokół z rozprawy z dnia 20.05.2025 r. 00:02:07-00:04:38 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10.01.2025 r. 00:06:33-00:44:18 protokół z rozprawy z dnia 21.03.2025 r. 00:11:49-00:16:38 /

Wykonywane u płatnika prace mają charakter ciężkich robót fizycznych.

/zeznania zainteresowanego protokół z rozprawy z dnia 20.05.2025 r. 00:02:07-00:04:38 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10.01.2025 r. 00:06:33-00:44:18 protokół z rozprawy z dnia 21.03.2025 r. 00:11:49-00:16:38 /

W dniu 3.11.2023 r. strony tj. płatnik A. W. (1) (...)” i T. W. zawarli umowę nazwaną umową o pracę na czas nieokreślony, w ramach której wnioskodawca zobowiązał się do wykonywania pracy na stanowisku: pracownik budowlany, w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem zasadniczym: 3600,00 zł brutto miesięcznie, miejsce wykonywania pracy: siedziba firmy.

Aneksem do umowy o pracę z 29 grudnia 2023 r., od 1 stycznia 2024 r. wynagrodzenie zasadnicze zostało wyrównane do wartości minimalnego wynagrodzenia za pracę, tj. kwoty 4242,00 zł.

Natomiast aneksem z dnia 1.07.2024 od tego samego dnia wysokość wynagrodzenia wnioskodawcy ustalono na kwotę 4300 zł

/ umowa o pracę złożona w ZUS k. 17,39 akt ZUS aneks do umowy k. 19 akt ZUS aneks do umowy z 1.07.2024 r. koperta k. 219/

Wcześniej wnioskodawca pracował u płatnika od 23 stycznia do 23 maja 2018 r. na stanowisku kosztorysanta budowlanego,

/świadectwo pracy k. 21 akt ZUS/

Płatnik składek zgłosił T. W. do ubezpieczeń społecznych tj. emerytalnego, rentowych, chorobowego i wypadkowego oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od 3.11.2023 r. z kodem wykonywanego zawodu (...) - pozostali robotnicy budowy dróg w dniu 19.12.2023 r. tj. po ustawowym terminie.

/ bezsporne/

Przed ww zgłoszeniem do ubezpieczeń wnioskodawca nie posiadał tytułu do ubezpieczenia, z którego nabywa się prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego w związku z niezdolnością do pracy z powodu choroby. Wcześniej był zgłaszany do ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia u brata A. W. (1) i w trakcie takiego zatrudnienia korzystał z długotrwałych zwolnień lekarskich. Zdarzało się że wnioskodawca pracował „na czarno”.

/ bezsporne zeznania zainteresowanego protokół z rozprawy z dnia 20.05.2025 r. 00:02:07-00:04:38 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10.01.2025 r. 00:06:33-00:44:18 protokół z rozprawy z dnia 21.03.2025 r. 00:11:49-00:16:38, zeznania świadka E. W. protokół z rozprawy z dnia 10.01.2025 00:45:38-00:58:59/

Wnioskodawca jako bezrobotny do pracy u płatnika został skierowany przez Urząd Pracy w Z.. Umowa została zawarta wobec możliwości otrzymania przez płatnika refundacji kosztów na doposażenie stanowiska pracy. Płatnik wskazał zatrudnianego pracownika- wnioskodawcę. Warunkiem otrzymania dotacji było zagwarantowanie i utrzymanie zatrudnienia na doposażonym stanowisku przez okres 2 lat. Realizacja powyższego w ramach zawartej z UP podlega stałej kontroli przez ten urząd.

/ dokumentacja z UP dotycząca umowy o refundację kosztów doposażenia stanowiska pracy k. 110 - 153, 155-166 zeznania zainteresowanego protokół z rozprawy z dnia 20.05.2025 r. 00:02:07-00:04:38 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10.01.2025 r. 00:06:33-00:44:18 protokół z rozprawy z dnia 21.03.2025 r. 00:11:49-00:16:38, zeznania świadka E. W. protokół z rozprawy z dnia 10.01.2025 00:45:38-00:58:59/

W dokumentacji dotyczącej zatrudnienia wnioskodawcy złożonej przez płatnika w Urzędzie Pracy w związku z zawarciem umowy o refundację kosztów doposażenia stanowiska pracy, nadto w dokumentacji osobowej wnioskodawcy nadesłanej przez płatnika do sądu znajduje się umowa o pracę z wnioskodawcą z dnia 3.11.2023 r. której treść i szata graficzna nie jest tożsama z umową o pracę przedłożoną w ZUS. Z umowy o pracę złożonej w UP w dniu 7.11.2023 r. wynika, iż została zawarta na czas określony od 3.11.2023 do 2.11.2025 - tymczasem w postępowaniu przed ZUS i w zeznaniach przed Sądem strony powoływały się na zawarcie umowy na czas nieokreślony.

/ umowa o pracę z 3.11.2023 r. złożona w UP k. 127, 155 umowa o pracę złożona w ZUS k. 17,39 akt ZUS aneks do umowy k. 19 akt ZUS, umowa w aktach osobowych wnioskodawcy koperta k. 219 zeznania zainteresowanego protokół z rozprawy z dnia 20.05.2025 r. 00:02:07-00:04:38 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10.01.2025 r. 00:06:33-00:44:18, protokół z rozprawy z dnia 21.03.2025 r. 00:11:49-00:16:38/

Do obowiązków wnioskodawcy w ramach zawartej umowy nazwanej umową o pracę miała należeć realizacja prac budowlanych przy nawierzchniach - układanie, przygotowywanie podłoża itp. Wnioskodawca nie był uprawniony do podpisywania jakichkolwiek dokumentów w imieniu płatnika. Wnioskodawca miał otrzymać od płatnika telefon do kontaktu z pracodawcą i podwykonawcami. Wnioskodawca miał świadczyć pracę w godzinach 8-16, w miejscach realizacji robót budowlanych- podpisywać listy obecności.

/ lista obecności k.160-166 oraz koperta k. 219 zeznania zainteresowanego protokół z rozprawy z dnia 20.05.2025 r. 00:02:07-00:04:38 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10.01.2025 r. 00:06:33-00:44:18 protokół z rozprawy z dnia 21.03.2025 r. 00:11:49-00:16:38 /

Wynagrodzenie miało być wypłacane ubezpieczonemu gotówką ostatniego dnia miesiąca.

/zeznania zainteresowanego protokół z rozprawy z dnia 20.05.2025 r. 00:02:07-00:04:38 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10.01.2025 r. 00:06:33-00:44:18 protokół z rozprawy z dnia 21.03.2025 r. 00:11:49-00:16:38 /

W okresie od 15.06.2023 do 17.02.2024 płatnik jako podwykonawca Zakładu Usług (...) S.A. wykonywał roboty polegające na położeniu kostki brukowej wokół Przedszkola wraz z Oddziałem Ż. w (...) gm. L..

/ umowa na podwykonawstwo na wykonanie ww robót k. 59 -72, protokół odbioru robót z (...) k. 58, informacja z Gminy L. k. 107, informacja od wykonawcy Zakład Usług (...) S.A. k. 177, dokumentacja nadesłana przez wykonawcę robót Zakład Usług (...) S.A. k. 178- 185, informacja z Gminy L. k. 194-195 dokumentacja nadesłana przez gminę L. w tym protokoły odbioru inwestycji k. 196 -206 zeznania zainteresowanego protokół z rozprawy z dnia 20.05.2025 r. 00:02:07-00:04:38 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10.01.2025 r. 00:06:33-00:44:18, protokół z rozprawy z dnia 21.03.2025 r. 00:11:49-00:16:38/

Wnioskodawca był zgłoszony głównemu wykonawcy tych robót jako osoba uczestnicząca w wykonaniu tej inwestycji już w dniu 15.06.2023 r. jako 1 z 5 pracowników. Przy czym we wskazanej dacie płatnik zatrudniał formalnie 1 osobę A. W. (2). Pozostałe osoby zgłoszone przez płatnika do wykonywania prac w ramach inwestycji to synowie płatnika i A. K..

/ informacja w przedmiocie osób wykonujących prace w ramach inwestycji na rzecz płatnika k. 206, informacja ZUS k. 221 zeznania zainteresowanego protokół z rozprawy z dnia 20.05.2025 r. 00:02:07-00:04:38 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10.01.2025 r. 00:06:33-00:44:18, protokół z rozprawy z dnia 21.03.2025 r. 00:11:49-00:16:38 /

Wskazane prace były przerywane z uwagi na warunki pogodowe i rytm dowozu dostaw. Kar umownych nie było, bo opóźnienia nie wynikały z winy płatnika. Wykonawca dokonywał odbiorów częściowych przedmiotu umowy (...).09.2023, 17.11.2023 r. 3.04.2024 r. W związku z tym płatnik wystawiał faktury częściowe za ich wykonanie 5.09.2023, 13.11.2023, 4.04.2024

/zeznania zainteresowanego protokół z rozprawy z dnia 20.05.2025 r. 00:02:07-00:04:38 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10.01.2025 r. 00:06:33-00:44:18 dokumentacja nadesłana przez wykonawcę robót Zakład Usług (...) S.A. k. 178- 185, harmonogram robót k. 230-233, kopia wpisów w dzienniku budowy k. 235-268 /

Od dnia 8.01. 2024 r. do 18.06.2024 r. wnioskodawca stał się niezdolny do pracy w związku z chorobą -przewlekłymi schorzeniami kręgosłupa nadciśnieniem.

/ bezsporne dokumentacja medyczna k. 30-31, 35-46, 53-54 zeznania świadka E. W. protokół z rozprawy z dnia 10.01.2025 00:45:38-00:58:59

W okresie nieobecności wnioskodawcy jego zadania mieli wykonywać zewnętrzni wykonawcy.

/zeznania zainteresowanego protokół z rozprawy z dnia 20.05.2025 r. 00:02:07-00:04:38 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10.01.2025 r. 00:06:33-00:44:18/

W dniu 14.12.2024 r. wnioskodawca przeszedł zwał mózgu wywołany przez zator tętnic mózgowych. Do dnia 30.12.2024 r. był hospitalizowany.

/ dokumentacja medyczna k. 84-88 zeznania zainteresowanego protokół z rozprawy z dnia 20.05.2025 r. 00:02:07-00:04:38 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 10.01.2025 r. 00:06:33-00:44:18/

Płatnik sporządził następującą dokumentację osobowo -pracownicza dotyczącą ubezpieczonego: umowę o pracę z aneksem, orzeczenie lekarskie nr 167/23 o braku przeciwskazań do podjęcia pracy na stanowisku robotnika budowlanego z 3 listopada 2023 r., kartę szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy z 3 listopada 2023 r. oraz informację o warunkach zatrudnienia dla pracownika zatrudnionego na podstawie umowy na czas nieokreślony, świadectwo pracy z poprzedniego okresu zatrudnienia, listy płac za okres 11/2023-01/24, i 06-12/2024 deklarację o rezygnacji wpłat do PPK, informacje o zapoznaniu się z ryzykiem zawodowym, oświadczenie pracownika o zapoznaniu się z obowiązującymi przepisami prawa pracy i zasadami BHP i przepisami ppoż. i instrukcjami stanowiskowymi, oświadczenie w przedmiocie kosztów uzyskania przychodów, oświadczenie o wypłacie wynagrodzenia gotówką

/ wskazana dokumentacja k. 17-28, 33 -37, 39-48, 55 akt ZUS nadto w aktach osobowych koperta k. 219

Płatnik składek złożył za T. W. dokumenty rozliczeniowe od listopada 2023 r. do marca 2024 r., w których wykazał pełny wymiar czasu pracy. Płatnik obliczył i rozliczył składki na ubezpieczenia społeczne od miesięcznych podstaw ich wymiaru w wysokości za listopad 2023 r. - 3272,73 zł, grudzień 2023 r. - 3600,00 zł, styczeń 2024 r. - 848,40 zł, luty i marzec 2024 r. - 0,00 zł. Ponadto płatnik wykazał za ww wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby finansowane ze środków pracodawcy od 8 do 21 stycznia 2024 r. oraz zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego od 22 stycznia do 31 marca 2024 r. Ponadto w oddziale zostały złożone wnioski o wypłatę dla T. W. zasiłku chorobowego za okres od 22 stycznia do 6 maja 2024 r.

/ bezsporne/

Z tytułu prowadzonej działalność płatnik w 2023 r. miał dochód brutto w wysokości 51089,31 zł w 2024 r. 18.102,28 zł

/rozliczenie dochodu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej od stycznia do grudnia 2023 r. k. 49 akt ZUS , potwierdzenia przelewów na konto Urzędu Skarbowego w Ł. k. 51- akt ZUS 54, podsumowanie księgi przychodów i rozchodów za okres 01-12/2023 koperta k. 219 podsumowanie księgi przychodów i rozchodów za okres 01-12/202 koperta k. 219, zestawienie dochodów za okres 01-12/2023 i 01-12/2024 k. 274-277 /

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o ww. dokumenty złożone zarówno w procesie jak i te zawarte w załączonych do akt sprawy aktach ZUS oraz częściowo w oparciu o zeznania przesłuchanych w procesie osób. Sąd nie dał wiary twierdzeniom płatnika i żonie wnioskodawcy, iż kwestionowana przez ZUS umowa o pracę z wnioskodawcą była fatycznie realizowana, bowiem twierdzenia te nie znajdują potwierdzenia w pozostałym dostępnym materiale dowodowym

Odnosząc się do przedłożonej w sprawie dokumentacji wskazać należy, iż dokumentacja osobowa , osobowo - płacowa potwierdza jedynie fakt formalnego jej sporządzenia, a nie jest dowodem faktycznego istnienia pomiędzy stronami stosunku pracy. Przy tym podkreślić należy, iż już w samej dokumentacji osobowej dotyczącej rzekomego zatrudnienia wnioskodawcy odnotować należy istotne nieścisłości. W procesie dostępnymi są dwie różne umowy nazwane przez strony umowami o pracę, które miały obowiązywać wnioskodawcę jedna przedłożona w UP dla potrzeb dokumentacji związanej z zawartą przez płatnika umową o refundację kosztów na doposażenie stanowiska pracy a następnie Sądowi z teczce akt osobowych, nadto umowa przedłożona w ZUS w postępowaniu wyjaśniającym . Przy tym pierwsza z nich miała charakter umowy terminowej zawartej czas określony od 3.11.2023 do 2.11.2025 , druga z nich czas nieokreślony. Jednocześnie zainteresowany pierwotnie w swych zeznaniach powoływał się na istnienie umowy na czas nieokreślony potem zaś odnosząc się do wymagań UP związanych z zawarciem umowy o dofinasowanie utrzymywał, że została ona zawarta na 2 lata. Powyższe wskazuje już, iż umowa ta nie odnosiła się do faktycznie ustalonej relacji prawnej, skoro już w tej materii istniały istotnie rozbieżności.

Należy podkreślić też, że w ramach dokumentacji niezbędnej do realizacji inwestycji polegającej na położeniu kostki brukowej wokół Przedszkola wraz z Oddziałem Ż. w (...) gm. L. realizowanej przez płatnika w ramach podwykonawstwa dla Zakładu Usług (...) S.A., wnioskodawca był zgłoszony głównemu wykonawcy tych robót jako osoba uczestnicząca w wykonaniu tej inwestycji już w dniu 15.06.2023 r. jako 1 z 5 pracowników, podczas gdy kwestionowana umowę zawarto 3.11.2023 r., nadto płatnik formalnie w tej dacie zatrudniał 1 osobę A. W. (2). Płatnik co prawda podkreślał, iż już wówczas starał się o zawarcie umowy o doposażenie stanowiska w UP stąd powyższe, jednak z powyższego nie sposób wyprowadzić prostego wniosku, iż wnioskodawca niewątpliwie prace brukarskie w ramach tej inwestycji wykonywał. Podkreślić należy, że z pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału - przede wszystkim informacji przedstawionych przez Gminę L. i głównego wykonawcę Zakład Usług (...) S.A., z zapisów w książce budowy, harmonogramów prac, zestawień odbiorów częściowych przedmiotu umowy (...).09.2023, 17.11.2023, 3.04.2024 r. i faktur częściowych za ich wykonanie 5.09.2023, 13.11.2023, 4.04.2024 wynikało, iż w zasadzie w przeważającym okresie czasu od chwili zawarcia kwestionowanej umowy przez wnioskodawcę do dnia powstania u niego niezdolności do pracy w związku z chorobą w dniu 8.01.2024 r., prace w ramach tej inwestycji nie były wykonywane - odbiór częściowy 17.11.2023. Nie można uznać zatem - jak niewiarygodnie twierdził zainteresowany oraz świadek - żona wnioskodawcy, że T. W. od początku zatrudnienia stale pracował przy tej inwestycji w ramach umowy o pracę.

Nie należy też tracić pola widzenia że z materiału dostępnego w procesie zasadniczo wynika iż wnioskodawca w przeszłości pracował tylko dla swojego brata, jak przyznała jego żona pracował też „na czarno”, przed zawarciem spornej umowy nie miał tytułu do ubezpieczeń gwarantującego świadczenia z ubezpieczenia chorobowego a zmagał się z schorzeniami kardiologicznymi i przewlekłym zespołem bólowym kręgosłupa, płatnik zaś chciał pozyskać dotację na zakup środków i narzędzi potrzebnych do prowadzenia działalności - zatem formalne zatrudnienie wnioskodawcy mogło stanowić narzędzie do osiągnięcia tego celu, przy zapewnieniu wnioskodawcy dodatkowo ochrony ubezpieczeniowej.

Podkreślić należy iż w procesie nie zaoferowano żadnych dowodów - poza zeznaniami osób biskich wnioskodawcy, które były zainteresowane wynikiem rozstrzygnięcia, wprost potwierdzających wykonywanie pracy przez wnioskodawcę w spornym okresie i to w ramach pracowniczego podporządkowania -żadnego inspektora, przedstawiciela wykonawcy głównego, innych współpracowników, kooperantów z którymi musiałby się stykać, gdyby pracę wykonywał, a którzy opisaliby wykonywane przez wnioskodawcę czynności i ich charakter.

Powyższe należy odnieść też do okresu po odzyskaniu zdolności do pracy - kiedy to wnioskodawca miał rzekomo wykonywać prace brukarskie ul. (...) u inwestora firmy (...). Wnioskodawca- wedle twierdzeń zainteresowanego - miał powrócić do pracy u płatnika od (...) i zajmować się wkładaniem obrzeży, krawężników i układaniem kostki na ul (...) u inwestora firmy (...). Prace w tym miejscu miały trwać od 09-11/2024

Tu okoliczności dotycząc ewentualnego wykonania tej pracy oparte są na gołosłownych twierdzeniach płatnika, które także nie korespondują z resztą dostępnego materiału dowodnego. Płatnik utrzymywał, iż wnioskodawca miał tam wykonywać prace od (...) podczas gdy ten był niezdolny do pracy do 18.06.2024 r /taka data wynika ze zgłoszenia do UP/. Ponadto prace u tego inwestora – także w obliczu kolejnych twierdzeń zainteresowanego miały trwać od 09-11/2024. Niejasnym jest więc czym miał zajmować się wnioskodawca w firmie płatnika od czerwca 2024 r. Powyższe karze poddać w wątpliwość fakt wykonywania przez wnioskodawcę pracy co do zasady w tym okresie . Należy zwrócić uwagę, że nawet żona ubezpieczonego nie była w stanie wskazać, gdzie wówczas miał pracować.

Ponadto nawet gdyby dojść do przekonania, iż jakieś czynności na rzecz płatnika wnioskodawca w okresie realizacji Inwestycji w Gminie L. jednak podejmował ( do czego brak uzasadnionych podstaw) nie sposób kwalifikować tego jako wykonywanie umowy o prace lecz co najwyżej formę pomocy i wsparcia w rodzinie.

Co przyznała żona wnioskodawcy taka forma współpracy występowała - wnioskodawca w razie potrzeby pracował u płatnika na czarno co może tłumaczyć zgłoszenie go jako osoby wykonującej pracę na rzecz płatnika wykonawcy głównemu i inwestorowi w L. już w dniu 15.06.2023 r. podobnie jak innych członków rodziny świadczących pomoc na analogicznych zasadach . Strony nie traktowały jednak takiej pomocy jako formy zatrudnienia. Nie można dojść do przekonania co sugerują strony, iż powyższe uległo zmianie w spornym okresie. Nie istnieje bowiem żaden dowód formalnie potwierdzający realizację stosunku pracy w obliczu niewykonywania żadnych prac w przeważającym okresie na terenie inwestycji, gdzie wnioskodawca pracę miał świadczyć. Nie można też uznać, że na tą pracę istniało realne zapotrzebowanie, skoro nikt w miejsce wnioskodawcy w tym okresie nie został zatrudniony. Płatnik utrzymywał , iż pracę podjęli jego podwykonawcy, ale nie wskazał jacy podwykonawcy gdzie i kiedy. W konsekwencji Sąd uznał, że strony wykorzystały łączące je relacje rodzinne i świadczoną sobie pomoc tak, by z jednej stronie zapewnić schorowanemu wnioskodawcy tytuł do ubezpieczeń i świadczenia z ubezpieczenia chorobowego, płatnik zaś mógł przy z znikomych nakładach własnych skorzystać z dofinasowania z Urzędu Pracy na doposażenie stanowiska i zakup sprzętu użytecznego przy wykonywaniu przez niego działalności gospodarczej .

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 350) pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Stosownie do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 501 osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

O uznaniu stosunku łączącego dwie osoby za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Według art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku kodeks pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Wspólnota (...)). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

W przedmiotowej sprawie organ rentowy stanął na stanowisku, iż umowa o pracę zawarta między ubezpieczonym T. W. a płatnikiem składek A. W. (1) (...)” została zawarta dla pozoru celem wyłudzenia świadczeń z funduszu ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie, następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa.

W sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (wyrok SN z dnia 2 lipca 2008 roku, sygn. akt II UK 334/07, opubl. L.).

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (lex nr 590241), iż o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

Z uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 r. w sprawie o sygn. akt (...) UK 43/10 (Lex nr 619658) wynika, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.) wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 r. w sprawie o sygn. akt (...) UK 74/10 (lex numer 653664) stwierdzono zaś, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 w/w ustawy). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa sens istnienia umowy o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy tym wszak założeniu, że nastąpiło rzeczywiste jej świadczenia zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. Tym samym nie można byłoby czynić odwołującemu zarzutów, że zawarł umowę o pracę jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, pod tym wszakże warunkiem, że na podstawie kwestionowanej umowy realizowałaby zatrudnienie o cechach pracowniczych.

Wskazać przy tym należy, iż brak jest formalnych przeciwwskazań do zatrudniania osób bliskich w ramach stosunku pracy (art. 8 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) nie wyklucza jednak kompetencji organu rentowego do weryfikowania deklarowanego tytułu ubezpieczenia społecznego (art. 68 pkt 1 i 2 tej ustawy). Rzeczywisty charakter pracowniczego zatrudnienia osób bliskich pracodawcy wymaga nie tylko stwierdzenia braku formalnych zakazów do ich zatrudniania w ramach stosunku pracy, ale też rygorystycznych ustaleń i przekonującej oceny, że zostały spełnione nie tylko formalne, ale i realne warunki do podjęcia zatrudnienia, a następnie miało miejsce rzeczywiste wykonywanie przez osobę bliską obowiązków o cechach charakteryzujących stosunek pracy, wywołujących zobowiązanie pracownicze. Jest to niezbędne dla wyeliminowania z obrotu prawnego zachowań osób bliskich zmierzających do obejścia lub nadużycia prawa do korzystniejszego tytułu i świadczeń z ubezpieczenia społecznego. /III UK 427/19 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 18-11-2020.

Reasumując w odniesieniu do umowy o pracę pozorność polega na tym, że strony nie zamierzają osiągnąć skutków wynikających z tej umowy, a określonych w art. 22 KP. Należy przypomnieć, że pozorność umowy o pracę zachodzi także wówczas, gdy praca jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę. Znaczenie ma faktyczne niewykonywanie pracy albo jej wykonywanie jednak w realiach nie korespondujących z właściwościami pracowniczymi./Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie - VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 sierpnia 2022 r., VII U 323/22/ Pozorność umowy o pracę (art. 83 KC w zw. z art. 300 KP) ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 listopada 2021 r., III AUa 1713/21/ Ocena, czy praca jest wykonywana na podstawie łączącego strony stosunku pracy, zależy przy tym od okoliczności konkretnej sprawy dotyczących celu, do jakiego zmierzały strony, oraz zachowania elementów konstrukcyjnych stosunku pracy, w tym w szczególności cechy podporządkowania pracownika w procesie świadczenia pracy. /por. wyrok SN z dnia 8 lipca 2009 r, (...) UK 43/09, z dnia 12 maja 2011 r, II UK 20/11, oraz wyrok SA Łódź z dnia 17-09-2019 III AUa 39/19/

Mając na uwadze dotychczas poczynione rozważania prawne należy podkreślić, że w realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy w celu dokonania kontroli prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego musiał zatem badać, czy pomiędzy ubezpieczonym a płatnikiem składek w spornym okresie od 3.11.2023 istotnie doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

Przesądzenie rzeczywistego charakteru pracowniczego zatrudnienia wymaga przekonującej oceny, że zostały spełnione formalne i realne warunki do podjęcia zatrudnienia, a następnie czy miało miejsce rzeczywiste wykonywanie przez osobę zainteresowaną obowiązków o cechach kreujących zobowiązanie pracownicze. / (...) 117/21 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 24-03-2021/

Przy tym bezwzględnie należy mieć na uwadze, iż nawet krótkotrwałe świadczenie pracy przed skorzystaniem ze świadczeń z ubezpieczenia chorobowego nie jest wystarczającą przesłanką do stwierdzenia nieważności umowy o pracę w sytuacji, gdy zamiarem stron tej umowy było nawiązanie stosunku pracy, a zgodna wola stron znalazła odzwierciedlenie w faktycznej realizacji pracowniczego zatrudnienia, czyli wówczas, gdy został wdrożony proces świadczenia pracy, a pracodawca z tejże pracy korzystał. /III AUa 38/18 - wyrok SA Kraków z dnia 07-04-2021/

Każde postanowienie umowy o pracę, zmierzające do wyłudzenia świadczeń z ubezpieczenia społecznego, należy ocenić jako nieważne wobec istnienia zamiaru obejścia prawa albo przez swą sprzeczność z zasadami współżycia społecznego, wyrażającą się np. niegodziwością celu albo zderzeniem się z prawem innych ubezpieczonych. Z dotychczasowego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika dopuszczalność stosowania przez ZUS art. 58 KC oraz art. 83 § 1 KC do oceny ważności czynności prawnych w sferze prawa ubezpieczeń społecznych. /Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 stycznia 2022 r., (...) 557/21/

Stosunek pracy wyróżnia się koniecznością osobistego wykonywania pracy, podporządkowaniem pracownika pracodawcy, stałym wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy na jego ryzyko oraz odpłatnością pracy. Zasada osobistego świadczenia oznacza, iż pracownik ma obowiązek wykonywać pracę samodzielnie, osobiście i nie może samowolnie, bez zgody pracodawcy powierzyć pracy innej osobie. Wymóg osobistego świadczenia pracy wiąże się z osobistymi przymiotami pracownika takimi jak kwalifikacje, wiek, doświadczenie itp. Przy czym w świetle art. 22 § 1 ¹ oceny charakteru umowy należy dokonywać nie tylko na podstawie przyjętych przez jej strony postanowień, które mogą mieć na celu stworzenie pozoru innej umowy, lecz także na podstawie faktycznych warunków jej wykonywania. Dlatego zastrzeżenie w umowie możliwości zastępowania się w pracy przez wykonawcę inną osobą nie odbiera jej cech umowy o pracę, zwłaszcza gdy faktycznie takie zastępstwa nie nastąpiły, a inne cechy badanej umowy wskazują na przewagę cech charakterystycznych dla stosunku pracy (SN w wyroku z dnia 5 maja 2010 r., (...) PK 8/10, LEX nr 602668).

Zasada ciągłości świadczenia pracy polega na tym, iż pracownik ma obowiązek wykonać określone czynności w powtarzających się odstępach czasu, w okresie istnienia trwałej więzi łączącej go z pracodawcą. Nie chodzi tutaj zatem o sytuację jednorazowego wykonania pewnej czynności lub ich zespołu składającego się na określony rezultat. Właściwym przedmiotem umowy o pracę jest świadczenie pracy w sposób ciągły, powtarzający się i polegający na oddaniu swojej zdolności do pracy do dyspozycji innego podmiotu (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 1999 r. (...) PKN 451/99 OSNP 2001/10/337, M.Prawn. 2001/11/575 Dz.U.2014.1502).

Przy tym podstawową zasadą odróżniającą stosunek pracy od wykonywania pracy na innej podstawie jest podporządkowanie pracownika polegające na obowiązku stosowania się do poleceń przełożonego związanych z organizacją i przebiegiem pracy. Praca powinna być świadczona przez pracownika w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. /patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1999r (...) PKN 277/99 OSNP 2001/1/18 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 października 2014 r. III AUa 61/14 LEX nr 1566959 wyr. SN z 18.5.2006 r., III UK 30/06, L., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2005 r. (...) UK 68/05 Lex 177165/. Ustawodawca zastrzegł w przepisie art. 22 § 1 k.p., że pracownik wykonuje pracę pod kierownictwem pracodawcy, przy czym nie zdefiniował tej cechy zatrudnienia. W literaturze przedmiotu wyinterpretowano, że kierownictwo pracodawcy przejawia się w poleceniach, podporządkowaniu organizacyjnym oraz podporządkowaniu represywnym i dystrybutywnym. Przyjęcie, że pracownik wykonuje pracę pod kierownictwem pracodawcy oznacza, że przejawy takiego kierownictwa będą mieć miejsce w trakcie realizacji procesu pracy. Pracodawca wskazuje zadania oraz proces ich realizacji. Wykonywanie poleceń jest fundamentem wzajemnych relacji między stronami stosunku pracy. Innymi słowy, istotą pracy umownie podporządkowanej jest możliwość codziennego konkretyzowania pracownikowi jego obowiązków, a w szczególności określania czynności mieszczących się w zakresie uzgodnionego rodzaju pracy i sposobu ich wykonywania. Przy tym pracowniczego podporządkowania nie można utożsamiać z permanentnym nadzorem (obserwacją) przełożonego nad sposobem czy też właściwym tempem wykonywanych czynności, wystarczy bowiem wskazanie zadania i zakreślenie terminu jego wykonania, a następnie kontrola jakości i terminowości wykonanej pracy. Istotne natomiast jest to, że pracownik nie ma samodzielności w określaniu bieżących zadań, ponieważ to należy do sfery pracodawcy organizującego proces pracy. Wyznaczanie osobie zatrudnionej w sposób jednostronny miejsca, w którym ma ona wykonywać pracę, a także określanie godzin jej pracy, wskazuje na istnienie cechy charakterystycznej dla umowy o pracę. Codzienne stawianie się do pracy, bez z góry określonych czynności do wykonania i realizowanie na bieżąco poleceń przełożonych, zwykle świadczy o wykonywaniu pracy pod kierownictwem pracodawcy./ II PK 27/18 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 16-05-2019/.

Nadto podkreślenia wymaga iż to na pracodawcy spoczywa ryzyko ekonomiczne gospodarcze i osobowe związane z zatrudnieniem pracownika i powierzeniem mu określonej pracy. Należy też zauważyć, że w przypadku każdej umowy o pracę, podstawą jej zawarcia może być jedynie uzasadniona potrzeba o charakterze ekonomicznym, znajdująca oparcie w charakterze prowadzonej działalności. To potrzeba gospodarcza pracodawcy determinuje zatrudnienie. Z ugruntowanego orzecznictwa wynika, że przy ocenie pozorności umowy o pracę, racjonalność zatrudnienia, potrzeba zatrudnienia pracownika są przesłankami istotnymi dla oceny ważności umowy / III AUa 62/21 - wyrok SA Poznań z dnia 30-06-2022 III AUa 23/21 - wyrok SA Szczecin z dnia 20-10-2021 III AUa 396/20 - wyrok SA Szczecin z dnia 22-12-2020/ Pracodawca ma pełną swobodę w prowadzeniu działalności gospodarczej, tym bardziej w zatrudnianiu pracowników. Jednak ocena racjonalności jego postępowania (potrzeby zatrudnienia konkretnej osoby na konkretnym stanowisku i na określonych warunkach) ma wpływ na uznanie skuteczności zawartej umowy w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym takiej osoby. / (...) 7/21 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 04-02-2021/.

Podsumowując, jak zauważa się w orzecznictwie, stosunek pracy to więź prawna o charakterze dobrowolnym i trwałym, łącząca pracownika i pracodawcę, której treścią jest obowiązek osobistego wykonywania pracy określonego rodzaju przez pracownika pod kierownictwem, na rzecz i na ryzyko pracodawcy oraz obowiązek pracodawcy zatrudnienia pracownika przy umówionej pracy i wypłacanie mu wynagrodzenia za pracę (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie III APr 10/96, Apel.-Lub. 1997/2/10, Lex nr 29672).

Co do zasady tylko ważny i realny tytuł, a nie jedynie deklarowany wywiera skutki w prawie ubezpieczeń. Umowa zawarta dla pozoru nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 lutego 2022 r., III AUa 1145/21/ W tej sytuacji do Sądu należało przeprowadzenie oceny, czy analizowany stosunek prawny nosił konstytutywne cechy stosunku pracy.

Mając powyższe na uwadze Sąd przyjął, że okoliczności rozpatrywanego przypadku ujawnione w procesie wskazują, że strony powołując się na istnienie umowy o pracę od 3.11. 2023 r. odnoszą się do czynności pozornej bowiem umowa na warunkach określonych w art. 22 kp od wskazanej daty nie była faktycznie przez strony realizowana.

Zdaniem Sądu analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że ubezpieczony na rzecz płatnika składek w spornym okresie nie wykonywał żadnej pracy. Nie potwierdzono wiarygodnie by rzeczywiście wykonywał prace brukarskie w ramach zawartej przez płatnika umowy o podwykonawstwo przy budowie Przedszkola wraz z Oddziałem Ż. w (...) gm. L., gdyż w przeważającym okresie kiedy wnioskodawca był zdolny do pracy, roboty w ramach wskazanej inwestycji nie były w przeważającym zakresie wykonywane. Niejasne jest więc, czym miałby zajmować się ubezpieczony. Brak też dowodów na wykonywanie przez wnioskodawcę pracy przy ul. (...) u inwestora firmy (...). Jak już podniesiono zeznania zainteresowanego i świadka co wskazanych wyżej okoliczności są niewiarygodne, miejscami zupełnie sprzeczne nie ma też żadnej dokumentacji czy relacji „osób postronnych” mogącej potwierdzać pracę wnioskodawcy. Sama zaś ewentualna obecność wnioskodawcy w zakładzie płatnika, powoływanie się na wykonywanie przez niego poszczególnych czynności nie jest jednoznaczne z realizacją umowy o pracę. Nawet gdyby przyjąć, iż jakieś czynności wpadkowo ubezpieczony dla płatnika w tym czasie podejmował, podkreślić należy że dla stwierdzenia istnienia stosunku pracy nie wystarcza jakakolwiek praca, bowiem co już podnoszono znaczenie ma dopiero praca wykonywana w reżimie art. 22 k.p. , a nie stanowią takiej pracy czynności faktyczne pozorujące realizację umowy.

Znamiennym na gruncie rozpatrywanego przypadku jest także to, iż płatnik w spornym okresie w ogóle nie miał potrzeby zatrudniania wnioskodawcy i nie istniały ku temu ekonomiczne podstawy. Wnioskodawca świadczył dla płatnika pracę w przeszłości - umowy jednak w długim okresie czasu jej nie kontynuowano. W procesie nie wykazano, iż warunki wykonywania działalności zwiększone zlecenie, większa ilość klientów wymuszały na płatniku ponowne zatrudnienie wnioskodawcy zwłaszcza, że przez dłuższy czas korzystał skutecznie z pomocy podwykonawców. Ponadto na brak potrzeby zatrudnienia T. W. wskazuje brak zatrudnienia pracownika na zastępstwo czy choćby brak potwierdzenia zlecenia do dokonywania doraźnie niezbędnych czynności w czasie jego nieobecności w pracy spowodowanej chorobą ponownie podwykonawcom. Zapotrzebowanie na pracę wnioskodawcy w ramach umowy o pracę nie było zatem realne. Płatnik jak się wydaje mógł korzystać z jego wpadkowego wsparcia - jednakże co już podkreślano działo się to w ramach doraźnej pomocy rodzinie. Nie istniała żadna potrzeba gospodarcza czy ekonomiczna uzasadniająca zmianę charakteru współpracy i zatrudnienia ubezpieczonego, który dotychczas wpadkowo tylko pomagał płatnikowi- takiej nie wykazano. W ocenie sądu twierdzenie w tych okolicznościach faktycznych, iż wnioskodawca wykonywał w spornym okresie umowę o pracę u płatnika jest co najmniej nadużyciem zwłaszcza, że nie znajduje poparcia w jakichkolwiek wiarygodnych dowodach fakt stałego wykonywania pracy przez wnioskodawcę na rzecz płatnika. Materiał zgromadzony w procesie nie pozwala zatem na przyjęcie, że doszło w praktyce do realizacji umowy i że miało to ekonomicznie i gospodarczo uzasadniony cel inny niż wykreowanie takiego stanu, który pozornie tylko usprawiedliwiałby istnienie tytułu do ubezpieczeń u płatnika i pozyskanie dla ubezpieczonego środków z Funduszu chorobowego. Znamiennym jest przy tym, iż płatnik także korzystał na takim układzie otrzymując dotację z Urzędu Pracy na zakup urządzeń wykorzystywanych w prowadzeniu działalności.

Sąd przy tym nie zapomina, że strony w ramach zasady swobody umów mogą ustalać wzajemne stosunki prawne jednak zasadzie swobody zawieranych umów nie można przyznawać prymatu, w sytuacji gdy prowadzi ona do obejścia obowiązujących przepisów prawa, do nadużycia prawa poprzez dowolne szafowanie umowami stanowiącymi tytuł ubezpieczeń społecznych. W ocenie Sądu na gruncie rozpoznawanego przypadku odwołujący i zainteresowany powołując się na okoliczność wykonywania czynności przez T. W. na rzecz płatnika od 3.11.2023 r. , usiłowali wykreować taki stan faktyczny, który usprawiedliwiałby istnienie tytułu ubezpieczenia. Tymczasem czynności te mogły być co najwyżej wykonywane na niezmienionych zasadach wobec istnienia wzajemnych powiązań rodzinnych nie było stałego świadczenia pracy.

W ocenie Sądu strony wykorzystały istniejący stan faktyczny –powiązania rodzinne i wzajemnie świadczoną sobie pomoc i wynikające z tego faktu konsekwencje, tak manipulując innymi czynnościami poprzez zgłoszenie wnioskodawcy do ubezpieczeń, by wykreować pozorny tytuł do ubezpieczeń , który pozwalał ubezpieczonemu na uzyskanie świadczeń z ZUS związanych z chorobą przy jednoczesnym minimalnym nakładzie płatnika z tytułu składek nadto wspartego dotacją z Urzędu Pracy

Sąd zważył, że celem czynności prawnej jest wykreowanie, zmiana lub zakończenie stosunku prawnego, czyli stworzenie nowych albo zmiana praw i obowiązków dla podmiotów prawa cywilnego. Pod pojęciem celu czynności prawnej rozumieć należy stan prawny, jaki powstanie po dokonaniu czynności, czyli prawa i obowiązki dla podmiotów prawa cywilnego, jakie wykreować ma czynność prawna w postaci tzw. dalszego skutku czynności. Niewątpliwie w rozpatrywanej sprawie została dokonana czynność mająca na celu stworzenie pozoru umowy o pracę

W tym stanie rzeczy skoro strony nie zamierzały osiągnąć skutków wynikających z umowy, a jedynym celem było umożliwienie skorzystania z tytułu do ubezpieczeń oraz dotacji na doposażenie stanowiska pracy to umowa taka z mocy art. 83 k.c. nieważna. Fikcyjne, czyli tylko pozorne zawarcie umowy, nie mogło stanowić podstawy do objęcia wnioskodawcy obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi z tego tytułu.

W konsekwencji organ rentowy w zaskarżonej decyzji prawidłowo uznał, iż T. W. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, to jest emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz chorobowemu od 03.11.2023 r. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy o prace u płatnika składek. Pozorna umowa nie wywołuje żadnych skutków prawnych, także w prawie ubezpieczeń społecznych. Nie mogła więc stanowić uprawnionego tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc, oddalił odwołanie.

Uwzględniając wniosek pełnomocnika organu rentowego w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 -3 k.p.c. i stosownie do treści § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2023 r., poz. 1935) zasądził wnioskodawcy na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Odział Ł. kwotę 360 zł złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w którym je zasądzono do dnia zapłaty.