Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 stycznia 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E., po rozpoznaniu wniosku z dnia 20 listopada 2023 roku, na podstawie art. 1 ust. 3, art. 2 i art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 31 lipca 2019 roku o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz.U. z 2023 r., poz. 156 ze zm.), odmówił M. F. prawa do świadczenia uzupełniającego, ponieważ Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 8 stycznia 2023 r. orzekł, że ubezpieczony nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. ( decyzja w aktach ZUS plik XI k. 4)

Decyzją z dnia 5 lutego 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E., po rozpoznaniu wniosku z dnia 20 listopada 2023 roku, na podstawie art. 68 i art. 76 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1251 ze zm.), odmówił M. F. prawa do renty rodzinnej oraz dodatku dla sieroty zupełnej po zmarłym w dniu (...) roku H. F.. Zakład wyjaśnił, że na podstawie art. 68 ww. ustawy o emeryturach i rentach z FUS odmawia ubezpieczonemu prawa do renty rodzinnej ponieważ Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 8 stycznia 2024 roku orzekł, że wnioskodawca jest całkowicie trwale niezdolny do pracy i jednocześnie ustalił, że całkowita niezdolność do pracy powstała w dniu 21 czerwca 2004 roku, a więc nie w trakcie nauki w szkole i po ukończeniu 25 roku życia. W związku z brakiem prawa do renty rodzinnej ubezpieczonemu nie przysługuje też dodatek dla sieroty zupełnej, o której mowa w art. 76 ww. ustawy o emeryturach i rentach z FUS. ( decyzja w aktach ZUS plik X k. 10)

W dniu 7 marca 2024 roku ubezpieczony odwołał się od obu ww. decyzji, wnosząc o ich zmianę poprzez przyznanie prawa do renty rodzinnej, dodatku dla sieroty zupełnej oraz prawa do świadczenia uzupełniającego z wyrównaniem od dnia śmierci jego mamy L. F., tj. od dnia 28 października 2023 roku. W uzasadnieniu odwołania skarżący podniósł jedynie zastrzeżenia wobec orzeczenia lekarza orzecznika, wskazując, że naruszenie narządu wzroku powstało u niego od urodzenia, tj. przed 16 rokiem życia, a nie jak błędnie orzekł lekarz orzecznik od 21 czerwca 2004 roku. Skarżący argumentował, że otrzymuje rentę socjalną z powodu naruszenia sprawności narządu wzroku, które nastąpiło od dzieciństwa i niezrozumiałym jest dla niego orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy od dnia 21 czerwca 2004 roku. ( odwołanie k 3-4)

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich odrzucenie wskazując, iż wnioskodawca nie złożył sprzeciwu od orzeczeń lekarza orzecznika ZUS, a na wypadek nieuwzględnienia przez Sąd wniosku o odrzuceniu odwołań pozwany Zakład wniósł o oddalenie odwołań ubezpieczonego. ( odpowiedź na odwołania k 13-14)

W piśmie procesowym z dnia 15 kwietnia 2024 roku odwołujący podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie. ( pismo k. 21)

Postanowieniem z dnia 22 maja 2024 roku Sąd Okręgowy w Elblągu na podstawie art. 461 § 2 k.p.c. przekazał sprawę do rozpoznania według właściwości Sądowi Okręgowemu w Łodzi. ( postanowienie k. 30)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

M. F. urodził się (...). ( niesporne)

Ubezpieczony jest uprawniony do renty socjalnej na stałe na mocy decyzji z dnia 11 stycznia 2005 roku, wydanej w związku z wyrokiem (...) z dnia 9 listopada 2004 roku sygn. akt IV U 2449/04. ( decyzja k. 20 plik IV akt ZUS)

Ojciec ubezpieczonego H. F. zmarł w dniu (...) roku, a mama L. F. zmarła w dniu (...). ( niesporne)

W dniu 20 listopada 2023 roku ubezpieczony złożył wniosek o rentę po zmarłym ojcu H. F. oraz wniosek o świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. ( wnioski – plik X k. 1-5 akt ZUS, plik XI k. 1-2 akt ZUS)

Orzeczeniem z dnia 8 stycznia 2024 roku Lekarz Orzecznik ZUS orzekł, że wnioskodawca jest trwale niezdolny do pracy, data powstania niezdolności do pracy 21 czerwca 2004 roku. Przy dokonywaniu ustaleń orzeczniczych uwzględniono wyniki bezpośredniego badania i dokonania analizy przedstawionej dokumentacji medycznej, w tym dokumentacji z przebiegu leczenia ambulatoryjnego i zaświadczeń o stanie zdrowia wystawionych przez lekarzy leczących w dniach 15 listopada 2023 roku, a także że: 47-letni ubezpieczony, z rozpoznaniem: wysoka krótkowzroczność obu oczu, astygmatyzm, oczopląs, zez zbieżny naprzemienny, zaćma początkowa obu oczu, neuropatia nerwu wzrokowego, niedowidzenie obu oczu, dyskopatia lędźwiowa i nadciśnienie tętnicze w wywiadzie, ma przyznaną rentę socjalną na stałe na podstawie wyroku Sądu od 21 czerwca 2004 roku, złożył wniosek o rentę rodzinną, dysfunkcja narządu wzroku, i w efekcie Lekarz Orzecznik ZUS, biorąc pod uwagę prawomocny wyrok z dnia 9 listopada 2004 roku, orzekł całkowitą niezdolność do pracy od 21 czerwca 2004 roku na trwałe, stwierdzając, że na podstawie dokumentacji medycznej brak danych na powstanie całkowitej niezdolności do pracy w okresie, o który pyta organ rentowy. ( orzeczenie k. 8 plik X akt ZUS, opinia w dokumentacji orzeczniczo – medycznej w aktach ZUS k. 4)

Wnioskodawca potwierdził odbiór tego orzeczenia w dniu 8 stycznia 2024 roku, w którym został pouczony o prawie złożenia od niego sprzeciwu do Komisji Lekarskiej ZUS w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia. ( orzeczenie k. 8 plik X akt ZUS)

Ubezpieczony nie złożył w zakreślonym terminie sprzeciwu od przedmiotowego orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS. ( niesporne)

W efekcie pozwany organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję z dnia 5 lutego 2024 roku, którą odmówił M. F. prawa do renty rodzinnej oraz dodatku dla sieroty zupełnej po zmarłym w dniu (...) roku H. F.. ( decyzja k. 10 plik X akt ZUS)

Orzeczeniem z dnia 8 stycznia 2024 roku Lekarz Orzecznik ZUS orzekł, że wnioskodawca nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. Przy dokonywaniu ustaleń orzeczniczych uwzględniono wyniki bezpośredniego badania i dokonania analizy przedstawionej dokumentacji medycznej, w tym dokumentacji z przebiegu leczenia ambulatoryjnego i zaświadczeń o stanie zdrowia wystawionych przez lekarzy leczących w dniach 15 listopada 2023 roku, a także stopień naruszenia sprawności organizmu, sprawność psychofizyczną organizmu w zakresie zdolności do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych. ( orzeczenie k. 3 plik XI akt ZUS)

Wnioskodawca potwierdził odbiór tego orzeczenia w dniu 8 stycznia 2024 roku, w którym został pouczony o prawie złożenia od niego sprzeciwu do Komisji Lekarskiej ZUS w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia. ( orzeczenie k. 3 plik XI akt ZUS)

Ubezpieczony nie złożył w zakreślonym terminie sprzeciwu od przedmiotowego orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS. ( niesporne)

W rezultacie pozwany organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję z dnia 29 stycznia 2024 roku, którą odmówił M. F. prawa do świadczenia uzupełniającego. ( decyzja w aktach ZUS plik XI k. 4)

Powyższy stan faktyczny został odtworzony na podstawie powołanych dokumentów, których autentyczności nie podważała żadna ze stron, a i Sąd nie znalazł powodów by czynić to z urzędu.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Oba odwołania podlegają odrzuceniu.

Zgodnie z art. 477 ⁹ § 3 ¹ zd. 1 k.p.c. sąd odrzuci odwołanie w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli osoba zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia.

Sąd Okręgowy zważył, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów powszechnych oraz wykładnią przedstawioną przez Sąd Najwyższy m.in. w uchwale z dnia 15 marca 2006 r., (II UZP 17/05, OSNP 2006 nr 15-16, poz. 245), na podstawie art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c. sąd odrzuca odwołanie, w którym ubezpieczony podnosi wyłącznie zarzuty przeciwko orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS w kwestiach określonych w art. 14 ust. 1 pkt 1-5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy wyjaśnił, między innymi, że celem postępowania przed lekarzem orzecznikiem jest nie tylko ustalenie stopnia niezdolności do pracy czy czasu trwania niezdolności, ale również daty jej powstania. Jeżeli zatem lekarz orzecznik dokonuje tych ustaleń - co znajduje swoje odzwierciedlenie w treści wydawanego przez niego orzeczenia - to również w interesie wnioskodawcy leży, aby były one zgodne z faktami. Jeśli zatem wnioskodawca, wobec którego wydano orzeczenie lekarskie, nie wnosi sprzeciwu, mimo że data powstania niezdolności nie odpowiada rzeczywistej dacie jej powstania, to nie sposób przyjąć, że dopuszczalne jest jej kwestionowanie dopiero w późniejszym postępowaniu odwoławczym przed sądem (zob. również wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 21 maja 2010 r., I UK 23/10, LEX nr 604207, z dnia 24 czerwca 2015 r., II UK 268/14, OSNP 2017 nr 4, poz. 45, z dnia 25 września 2014 r., I UK 40/14, LEX nr 1545096 oraz uchwałę SN z dnia 15 marca 2006 r., II UZP 17/05, OSNP 2006/15-16/245).

Niewniesienie sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika oznacza bowiem, że ubezpieczony zgadza się ze wszystkimi stwierdzeniami w nim zawartymi (w tym datą powstania niezdolności do pracy), że są one prawdziwe, a tym samym proces ustalania okoliczności faktycznych mających znaczenie dla nabycia prawa do świadczenia zostaje zakończony (zob. wyrok SA w Szczecinie z dnia 19 listopada 2019 roku, III AUa 242/19, Legalis nr 2893876).

W realiach badanej sprawy niespornym jest, że ubezpieczony nie złożył sprzeciwu do Komisji Lekarskiej ZUS od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 8 stycznia 2024 roku, w którym stwierdzono, że jest trwale całkowicie niezdolny do pracy i jednocześnie ustalono, że niezdolność do pracy powstała w dniu 21 czerwca 2004 roku, a także, że ubezpieczony nie złożył sprzeciwu do Komisji Lekarskiej ZUS od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 8 stycznia 2024 roku, w którym stwierdzono, że nie jest on niezdolny do samodzielnej egzystencji.

Swoje odwołania od obu zaskarżonych decyzji skarżący oparł zaś tylko na zarzutach dotyczących orzeczenia lekarza orzecznika, wskazując, że jego stan zdrowia uzasadnia przyznanie mu prawa do spornych świadczeń ze względu na to, że naruszenie sprawności organizmu w zakresie narządu wzroku nastąpiło u niego od dzieciństwa.

Jednocześnie Sąd zważył, że ubezpieczony został prawidłowo pouczony o prawie i sposobie wniesienia sprzeciwu od każdego z ww. orzeczeń Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 8 stycznia 2024 roku do Komisji Lekarskiej ZUS.

W niniejszym postępowaniu proces ustalania okoliczności dotyczących stopnia upośledzenia sprawności organizmu ubezpieczonego, w tym także daty powstania niezdolności do pracy, został zatem zakończony na etapie postępowania administracyjnego. Proces ten nie odżywa w wyniku wniesienia odwołania od decyzji, w którym poza kwestiami odnoszącymi się do stanu zdrowia nie podniesiono żadnych innych zarzutów. Przywołanie w odwołaniu tego rodzaju zarzutu skutkuje tym, że Sąd Okręgowy nie dysponuje możliwością ustalenia innej niż przyjęta przez Lekarza Orzecznika ZUS daty powstania niezdolności do pracy wnioskodawcy, ani też innego stopnia niezdolności do samodzielnej egzystencji niż przyjęty przez lekarza Orzecznika ZUS.

Wobec powyższego oba odwołania należało odrzucić, o czym Sąd Okręgowy orzekł, na podstawie art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c., jak w sentencji postanowienia.

Na marginesie należy podnieść, że wnioskodawca może wystąpić do organu rentowego z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu na podstawie art. 14 ust. 2c ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251), który stanowi, iż komisja lekarska nie rozpatruje sprzeciwu wniesionego po terminie, jednakże w uzasadnionych przypadkach, na wniosek osoby zainteresowanej (pod warunkiem wykazania, że uchybienie terminowi nastąpiło z przyczyn niezależnych od osoby zainteresowanej) Zakład może przywrócić termin na wniesienie sprzeciwu, w tym w szczególności w razie odrzucenia przez sąd odwołania od decyzji w przypadku określonym w art. 477 ⁹ § 3 ¹ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego. W wypadku wydania przez ZUS kolejnej decyzji, po wydaniu orzeczenia przez Komisję Lekarską, wnioskodawcy będzie przysługiwało prawo do złożenia odwołania się od takiej decyzji do Sądu. (zob. np. wyrok SN z 23 listopada 2021 roku, (...) 83/21, Legalis nr 2640922, a także postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 20 sierpnia 2020 r., III AUz 166/12, LEX nr 1217847).