Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18.06.2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku M. S. z dnia 31.05.2024 r. odmówił mu prawa do emerytury pomostowej.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawcy odmówiono przyznania emerytury ponieważ nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat, a ponadto przebywa na zasiłku chorobowym.

Do pracy w warunkach szczególnych ZUS uznał okresy: od 1.01.2001 r. do 30.11.2010 r., od 01.10.2011 r. do 31.12.2016 r. z wyłączeniem okresów nieskładkowych, łącznie 14 lat, 10 miesięcy i 14 dni.

Do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze organ rentowy nie zaliczył okresu zatrudnienia od 15.04.1983 r. do 31.12.2000 r., ponieważ w świadectwie pracy z 29.12.2000 r. pracodawca w pkt 8 nie wskazał stanowiska zgodnie z wykazem, pozycją, punktem zarządzenia resortowego.

Jednocześnie ZUS wyjaśnił, że zgodnie z art. 15 ustawy o emeryturach pomostowych – prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego.

Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku - uzyskanych w wyniku przeprowadzonego postępowania ZUS przyjął za udowodnione okresy:

- nieskładkowe – 1 rok, 3 miesiące, 1 dzień;

- składkowe – 41 lat, 6 miesięcy, 9 dni;

- staż sumaryczny – 42 lata, 9 miesięcy, 10 dni.

Staż w szczególnych warunkach/ charakterze: 14 lat, 10 miesięcy, 14 dni.

(decyzja – k. 16-16 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Ubezpieczony M. S. wniósł odwołanie od w/w decyzji ZUS, którą odmówiono mu przyznania prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu stwierdził, iż nie zgadza się z zaskarżoną decyzją, ponieważ legitymuje się 15- letnim stażem pracy w warunkach szczególnych, co potwierdził w wydanym świadectwie pracy zakład - (...) (...) (...) w S., w którym pracował w spornym okresie tj. od 15.04.1983 r. do 31.12.2000 r. na stanowisku kierowcy karetki pogotowia ratunkowego.

(odwołanie – k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Ponadto jak ZUS wskazywał, w dziale VIII, poz. 2, wykazu A stanowiącego załącznik do zarządzenia(...) z 12.07.1983 r. wskazano w pkt 1 stanowisko ,,kierowca samochodu uprzywilejowanego w ruchu”, brak jest natomiast stanowiska ,,kierowcy karetki pogotowania ratunkowego”. Wobec powyższego, organ rentowy wywodził, jak w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 6-6 verte)

Strony podtrzymały swe stanowiska procesowe do końca niniejszego postępowania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. S. urodził się w dniu (...)

(okoliczność bezsporna)

Wnioskodawca bezspornie udokumentował łącznie 14 lat, 10 miesięcy i 14 dni pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ustawy emerytalnej i ustawy o emeryturach pomostowych w okresie od 01.01.2009 . do 09.12.2013 r. z wyłączeniem okresów nieskładkowych tj.:

- w Wojewódzkiej (...) w Ł. od 1.01.2001 r. do 30.11.2010 r.;

- w (...) S. S. od 01.10.2011 r. do 31.12.2016 r.

(z wyłączeniem okresów pobierania zasiłków z ubezpieczenia chorobowego).

(okoliczność bezsporna)

Wnioskodawca zatrudniony był w (...) (...) (...) w S. od 04.04.1980 r. do 31.12.2000 r. Od 1.03.1981 r. wnioskodawcy zmieniono warunki pracy i został przeniesiony na stanowisko kierowcy samochodu specjalnego. Formalna umowa o pracę na to stanowisko pracy została zawarta z wnioskodawcą na czas nieokreślony od 3.04.1981 r.

(umowa o pracę – k. 2-2 verte, k. 6-6 verte, angaż – k. 5 w dokumentacji osobowej wnioskodawcy w kopercie - k.20)

Z dniem 15.04.1983 r. skarżącemu powierzono obowiązki kierowcy samochodu sanitarnego.

(angaż – k. 8-8 verte w dokumentacji osobowej wnioskodawcy w kopercie - k.20)

W dniu 15.04.1983 r. doszło pomiędzy w/w stronami do zawarcia kolejnej umowy. Wnioskodawcy powierzono wykonywanie czynności noszowego tzw. dodatek noszowy, który był zagwarantowany tylko dla kierowców karetek pogotowia oraz obsługę sprzętu znajdującego się w karetce pogotowia ratunkowego. Do jego zadań należało m.in.: dbanie o powierzony samochód, należyte prowadzenie zapisów w kartach drogowych, branie udziału w naprawach samochodowych.

(umowa – k. 9, angaż – k. 10 w dokumentacji osobowej wnioskodawcy w kopercie - k.20)

Od 24.02.1986 r. wnioskodawca otrzymywał dodatek za pracę w warunkach uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia.

(pisma – k. 14-15, k. 17-18 w dokumentacji osobowej wnioskodawcy w kopercie - k.20)

Wnioskodawca pracował w systemie zmianowym na 12 – godzinnych dyżurach, zarówno w dzień jak i w nocy.

(pismo – k. 19, k. 21 w dokumentacji osobowej wnioskodawcy w kopercie - k.20)

Z wystawionego w dniu 29.12.2000 r. świadectwa pracy wynikało, że wnioskodawca zatrudniony był w (...) (...) (...) w S. od 04.04.1980 r. do 31.12.2000 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku Kierowcy Karetki Pogotowia (...), w tym wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze od 15.04.1983 r. do 31.12.2000 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku Kierowcy Karetki Pogotowia (...) wymienionym w (...), poz. transport, pkt 2, wykazu A stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późniejszymi zmianami).

(świadectwo pracy k.5 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego, świadectwo pracy w dokumentacji osobowej wnioskodawcy w kopercie - k.20)

Ubezpieczony w dniu 31.05.2024 r. złożył do ZUS wniosek o emeryturę pomostową.

(wniosek – k. 1-2 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 18.06.2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. wydał zaskarżoną decyzję.

(decyzja – k. 16-16 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Wnioskodawca obecnie korzysta ze świadczenia rehabilitacyjnego do dnia 24.11.2024 r.

(okoliczność bezsporna)

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Ustawa z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (t. j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1924) zastąpiła nowymi regulacjami, określającymi zasady nabywania wcześniejszych emerytur z tytułu pracy w warunkach szczególnych, przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS, określające zasady przyznawania emerytur z tytułu tego rodzaju pracy. Celem tej ustawy jest ograniczenie kręgu uprawnionych do emerytury z powodu pracy w szczególnych warunkach pracy lub w szczególnym charakterze do mniejszej liczby sytuacji uzasadnionych rzeczywistą koniecznością przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w których oczekiwania osób, które rozpoczęły wykonywanie takiej pracy na starych zasadach, na wcześniejsze przejście na emeryturę powinny zostać zaspokojone. Ustawa ma charakter przejściowy, ograniczając prawo do uzyskania emerytury pomostowej do osób urodzonych po 31.12.1948 r., które pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) rozpoczęły przed 1.01.1999 r. (art. 4 pkt 5 ustawy).

Wskazany cel ustawy o emeryturach pomostowych realizują przepisy określające warunki nabycia prawa do przewidzianego w niej świadczenia, w tym art. 4 i art. 49 (Dz.U.2023.164, wersja od 1 stycznia 2024 r.). W myśl pierwszego z nich, prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.,

2. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat,

3 osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn,

4. ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn,

6. po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Z unormowania tego wynika, że przy nabywaniu prawa do emerytury pomostowej na podstawie art. 4 ustawy uwzględnieniu podlegają przypadające przed dniem 1.01.2009 r. okresy pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 i art. 33 ustawy emerytalnej, jednakże dotyczy to wyłącznie sytuacji spełnienia przez ubezpieczonego wszystkich pozostałych przesłanek określonych w art. 4, gdyż muszą one być spełnione łącznie.

Na podstawie art. 49 ustawy pomostowej prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1. po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2. spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3. w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

W tym miejscu należy przytoczyć jeden z licznych wyroków Sądu Najwyższego w tej kwestii np. z 13.03.2012 r. sygn. II UK 164/11 (LEX 1289168), w którym wskazał, iż warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową w świetle wykładni językowej art. 4 i 49 ustawy, jest legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych lub dotychczasowych przepisów) oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy, a więc po 1.01.2009 r. W przypadku, gdy osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy "szczególnej" według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do "nowego" świadczenia jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy (okres prac) można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu dziś obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy) lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 ustawy). Innymi słowy brak podstaw prawnych do przyznania emerytury pomostowej ubezpieczonemu, którego dotychczasowy okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, dziś nie może być tak kwalifikowany (por. również wyrok Sądu Najwyższego z 4.09.2012 r. sygn. (...) UK 164/12, LEX 1284720 i z 4.12.2013 r. II UK 159/13, LEX 1405231 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 2.04.2014 r. sygn. III AUa 2302/13, LEX 1506769).

Zgodnie z przepisami art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Wykaz tych prac określa załącznik nr 1 do ustawy.

Z kolei pod pojęciem prac o szczególnym charakterze ustawodawca rozumie, zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych, prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się. Wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.

Zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy o emeryturach pomostowych za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy, w pełnym wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w ust. 1.

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany co najmniej 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, a konkretnie czy można uwzględnić okres jego zatrudnienia od 15.04.1983 r. do 31.12.2000 r. w (...) (...) (...) w S.. Organ rentowy uznał za udowodniony jedynie staż pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych w wymiarze 14 lat, 10 miesięcy, 14 dni.

W ocenie tutejszego sądu, świadectwo pracy wystawione w dniu 29.12.2000 r. dokumentuje zatrudnienie wnioskodawca w (...) (...) (...) w S. na podstawie umowy o pracę w okresie od 04.04.1980 r. do 31.12.2000 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku Kierowcy Karetki Pogotowia (...), ze wskazaniem w pkt. 8, że w okresie od 15.04.1983 r. do 31.12.2000 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę na stanowisku Kierowcy Karetki Pogotowia (...) wymienionym w (...), poz. transport, pkt 2, wykazu A stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późniejszymi zmianami).

Wskazany w świadectwie tym okres pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, organ rentowy nie zaliczył do prac wykonywanych w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze z uwagi na jak wskazywał braki formalne tego dokumentu.

Sąd pozyskał akta osobowe odwołującego z jego okresu zatrudnienia jako kierowcy pogotowia ratunkowego (koperta k. 20 akt). Był on zatrudniony początkowo jako kierowca samochodu specjalnego. Następnie z dniem 15.04.1983 r. skarżącemu powierzono obowiązki kierowcy samochodu sanitarnego. Akta osobowe są kompletne, znajdują się w nich umowy o pracę, zakres czynności, zlecenia wykonywania dodatkowej pracy – noszowego, angaże dokumentujące wysokość wynagrodzenia i inne.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe w sposób niewątpliwy wykazało, że wnioskodawca w spornym okresie (tj. znacznie ponad wymagane 15 lat) wykonywał pracę w szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy pomostowej jako kierowca pojazdu uprzywilejowanego - karetki pogotowia ratunkowego. Od 15.04.1983 r. charakter, rodzaj wykonywanych przez wnioskodawcę czynności nie zmienił się.

W okresie objętym sporem faktycznie w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy pogotowia ratunkowego a więc pojazdu uprzywilejowanego w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, która to praca została wymieniona w wykazie A dziale VIII poz.2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późniejszymi zmianami). W wykazie tym dziale VIII pod poz.2 wymienione zostały: „ Prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych ( specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów ”. Stanowisko to wymienione jest też w Wykazie A, (...), poz. 2 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do Zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12.07.1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach resortu zdrowia i opieki społecznej (Dz. Urz. MZiOS nr 2, poz. 5). Okres pracy odwołującego się na stanowisku kierowcy karetki pogotowia ratunkowego /pojazdu uprzywilejowanego/ jest okresem pracy w szczególnym charakterze również w rozumieniu załącznika 2 poz. 9 ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych.

Powyższe okoliczności potwierdzają jak już nadmieniono dokumentacja zgromadzona w sprawie, w szczególności dokumenty znajdujące się w aktach osobowych ubezpieczonego. Potwierdza to także świadectwo z dnia 29.12.2000 r., które jak wykazały wyniki postępowania dowodowego, zawiera adekwatne stanowisko pracy ubezpieczonego, to jest zgodne z rzeczywiście wykonywaną przez niego pracą.

Do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, w ocenie Sądu, należy zatem doliczyć udokumentowany okres, to jest okres zatrudnienia w (...) (...) (...) w S. od 15.04.1983 r. do 31.12.2000 r. Łącznie okres ten wynosi ponad wymagane 15 lat. Pozostałe warunki do nabycia emerytury pomostowej również zostały spełnione, nie były one przez ZUS kwestionowane.

Przy czym emeryturę należało przyznać ubezpieczonemu od następnego dnia po dacie ustania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, zgodnie z art. 15 ustawy o emeryturach pomostowych w myśl którego prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do nabycia tego prawa (ust. 1), w przypadku pobierania zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego, prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku lub świadczenia (ust. 2). Sąd ustalił bezspornie, że wnioskodawca obecnie korzysta ze świadczenia rehabilitacyjnego do dnia 24.11.2024 r.

Wobec powyższego, na mocy przepisów przywołanych wyżej i w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury pomostowej począwszy od dnia 25 listopada 2024 r.

/Jacek Chrostek/