Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 kwietnia 2024 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. stwierdził, że U. D. jako pracownik u płatnika składek ‘K. (...)’ Sp. z o. o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom/u: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 31 lipca 2023 r.

W uzasadnieniu organ wskazał, że do ustalenia, że doszło do powstania pomiędzy stronami stosunku pracy, nie jest wystarczające spełnienie warunków formalnych zatrudnienia takich jak: zawarcie umowy o pracę, zgłoszenie do ubezpieczenia, a konieczne jest ustalenie, że strony mają zamiar wykonywać obowiązki stron stosunku pracy i to czyniły. Zakład podkreślił, że z pisma przesłanego przez płatnika składek do ZUS wynika, że firma ‘K. (...)’ Sp. z o. o. udzieliła U. D. „urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego” w okresie od 1 sierpnia 2022 r. do 30 lipca 2023 r. Brak jest natomiast dowodów, żeby ubezpieczona wróciła do pracy. Dodatkowo ubezpieczona nie odpowiedziała na pismo Zakładu, zawierające prośbę o przesłanie dowodów, mogących potwierdzić, wykonywanie, przez nią, pracy od 31 lipca 2023 r.

W konsekwencji, zdaniem organu rentowego, w przedmiotowej sprawie, faktycznie nie istniał ważny pracowniczy stosunek prawny, od 31 lipca 2023 r. Zatem, umowa o pracę pomiędzy stronami jest nieważna.

(decyzja – k. 97-103 akt ZUS)

Odwołanie od w/w decyzji złożyła U. D., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika.

Zaskarżonej decyzji zarzucono:

1.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 83 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, polegające na nieuzasadnionym stwierdzeniu, że odwołująca nie podlega ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 31 lipca 2023 r. – chociaż zawarła stosunek pracy oraz rzeczywiście świadczyła go na podstawie umowy o pracę z dnia 1 września 2021 r., w okresach od lutego 2022 r. do końca lipca 2022 r. oraz od 1 sierpnia 2023 r. do 8 lutego 2024 r. korzystała z przysługującego jej jako pracownikowi zasiłku chorobowego, w okresie od dnia 1 sierpnia 2022 r. do dnia 30 lipca 2023 r. oraz od dnia 9 lutego 2024 r. korzystała/korzysta z przysługujące jej jako pracownikowi zasiłku macierzyńskiego;

2.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych polegające na niewłaściwym zastosowaniu wymienionego przepisu do okoliczności niniejszej sprawy oraz nieuzasadnionym stwierdzeniu, że odwołująca nie była pracownikiem – osobą pozostającą w stosunku pracy i nie podlegała ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu u płatnika (...) Sp. z o.o. w okresie od dnia 31 lipca 2023 r. – pomimo tego, że nie otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę z dnia 1 września 2021 r., ani też kary porządkowej za niestawienie się w pracy w dniu 31 lipca 2023 r., przedłożyła pracodawcy zwolnienie lekarskie za pierwsze 31 dni niezdolności do pracy tj. od dnia 1 sierpnia 2023 r. do dnia 31 sierpnia 2023 r.;

3.  naruszenie prawa materialnego przez jego niezastosowanie do okoliczności niniejszej sprawy, tj. art. 22 § 1 w zw. z art. 92 § 1 ust. 2 oraz art. 184 k.p. – chociaż stosunek zatrudnienia istniejący między pracodawcą a odwołującą spełniał wszystkie określone w wymienionym przepisie warunki. Ubezpieczona pozostawała pod kierownictwem pracodawcy, była mu podporządkowana, realizowała obowiązki pracownicze, korzystała również z przysługującego jej jako pracownikowi zasiłku chorobowego oraz macierzyńskiego;

4.  naruszenie prawa materialnego przez jego niezastosowanie do okoliczności niniejszej sprawy, tj. art. 58 k.c., polegające na nieuprawnionym przyjęciu, że umowa zawarta z U. D. jest nieważna – chociaż nie zostały wykazane żadne przesłanki kreowane przez wskazany przepis, w tym również umowa nie miała charakteru pozornego oraz nie miała na celu obejścia przepisów, pracodawca nie wypowiedział umowy o pracę ubezpieczonej, ani nie nałożył na nią kary porządkowej za nieobecność w pracy w dniu 31 lipca 2023 r., co więcej – wypłacił ubezpieczonej wynagrodzenie za pierwsze 31 dni nieobecności w pracy tj. za okres od dnia 1 sierpnia 2023 r. do dnia 31 sierpnia 2023 r.;

5.  naruszenie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego tj. art. 7, 77 § 1 i 3 oraz 80 k.p.a. w sposób mający istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a polegające na:



niedokonaniu wszystkich czynności niezbędnych do wyjaśniania stanu faktycznego i załatwienia sprawy przy nieuwzględnieniu interesu społecznego i słusznego interesu obywateli oraz nieuzasadnione nierozpatrzenie całokształtu materiału dowodowego;



oparciu rozstrzygnięcia na elementach wyłącznie dla odwołującej niekorzystnych, przy całkowitym pominięciu kluczowych źródeł dowodowych, jak umowa o pracę z dnia 1 września 2021 r., protokoły zdawczo-odbiorcze telefonu komórkowego, laptopa, karty debetowej, karty dostępu do biura, (...) licencji nr (...) oraz pieczątki firmowej i imiennej, protokoły zdawczo-odbiorcze samochodu osobowego, wiadomości mailowe ubezpieczonej w okresie zatrudnienia, dokumentacja budowy z dnia 2 listopada 2021 r. oraz 26 listopada 2021 r., pismo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J. z dnia 15 listopada 2023 r., ponaglenie wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J. z dnia 30 listopada 2023 r., dokumenty (...) w okresie od dnia 1 sierpnia 2023 r. do dnia 12 lutego 2024 r., wniosek o urlop macierzyński oraz rodzicielski z dnia 26 lutego 2024 r., wiadomość mailowa ubezpieczonej do pracodawcy z dnia 26 lutego 2024 r.;



oparciu rozstrzygnięcia na niespójnych wyjaśnieniach płatnika, które nie dostarczają logicznych źródeł dowodowych;

6.  naruszenie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, tj. art. 8 § k.p.a. w sposób mający istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, przez podważenia zaufania obywateli do organów administracji publicznej, które jawnie kwestionują podleganie ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu przez pracownika świadczącego umowę o pracę.

Mając na względzie powyższe wniesiono o zmianę zaskarżonej decyzji przez objęcie odwołującej jako pracownika u płatnika składek obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym od dnia 31 lipca 2023 r., a także o zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa radcy prawnego wg norm przepisanych.

(odwołanie – k. 3-7)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w decyzji oraz o zasądzenie od odwołującego na rzecz organu rentowego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedź na odwołanie – k. 63-64)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Przedmiotem przeważającej działalności ‘K. (...)’ Sp. z o. o. z siedzibą w N. (KRS: (...)) jest wykonywanie instalacji wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatycznych oraz instalowanie maszyn przemysłowych, sprzętu i wyposażenia. Prezesem zarządu spółki jest W. K..

(bezsporne, a nadto odpis z KRS – k. 93-100 verte)

U. D. (poprzednio U.) urodziła się (...) Ukończyła studia na kierunku inżynieria środowiska, z tytułem magister inżynier. W dniu 8 października 2022 r. ubezpieczona wyszła za mąż.

(bezsporne, a nadto dyplom – k. 64 akt ZUS, zeznania ubezpieczonej na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e - protokół (...):10:48 - 00:11:32 – koperta k. 180 w zw. z wysłuchaniem informacyjnym ubezpieczonej na rozprawie z dnia 28 października 2024 r. e - protokół (...):03:47-00:23:45 – koperta k. 141 )

W dniu 31 maja 2019 r. pomiędzy ‘K. (...)’ Sp. z o.o. reprezentowaną przez W. K. a ubezpieczoną została zawarta umowa o pracę na okres próbny od 3 czerwca 2019 r. do 31 sierpnia 2019 r., na mocy której ubezpieczona została zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku inżynier budowy za wynagrodzeniem 5640,00 zł brutto miesięcznie.

(umowa z dnia 31 maja 2019 r. – k. 21 akt ZUS)

W dniu 30 sierpnia 2019 r. w/w strony zawarły umowę o pracę na czas określony od 1 września 2019 r. do 31 maja 2022 r., na mocy której odwołująca została zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku inżynier budowy za wynagrodzeniem 7800,00 zł brutto miesięcznie.

(umowa z dnia 30 sierpnia 2019 r. – k. 22 akt ZUS)

Ubezpieczona świadczyła pracę w ‘K. (...)’ Sp. z o.o. do końca listopada 2020 r.

(świadectwo pracy z dnia 2 grudnia 2020 r. – 8 akt ZUS, zeznania ubezpieczonej na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e-protokół (...):10:48 - 00:11:32 – koperta k. 180 w zw. z wysłuchaniem informacyjnym ubezpieczonej na rozprawie z dnia 28 października 2024 r. e - protokół (...):03:47-00:23:45 – koperta k. 141)

W/w okres zatrudnienia U. D. w ‘K. (...)’ Sp. z o.o. nie był kwestionowany przez organ rentowy.

(bezsporne)

Po tej dacie, skarżąca podjęła pracę w (...), na stanowisku inspektor nadzoru za wynagrodzeniem ok. 4 500,00 zł. W w/w zakładzie pracy skarżąca świadczyła pracę do 31 sierpnia 2021 r.

(świadectwo pracy z dnia 31 sierpnia 2021 r. – k. 55 akt ZUS, zeznania ubezpieczonej na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e-protokół (...):10:48 - 00:11:32 – koperta k. 180 w zw. z wysłuchaniem informacyjnym ubezpieczonej na rozprawie z dnia 28 października 2024 r. e - protokół (...):03:47-00:23:45 – koperta k. 141)

‘K. (...)’ Sp. z o. o. , w 2021r. była w tamtym czasie odpowiedzialna za wiele budów wymagających nadzoru . Ubezpieczona wyraziła zainteresowanie – zaangażowaniem zawodowym , w spółce. W związku z powyższym, prezes zarządu w/w spółki zdecydował się zaangażować skarżącą – bez dodatkowej rekrutacji, ze względu na wcześniejszą współpracę.

(wyjaśnienia płatnika w toku postępowania przed organem rentowym – k. 43-44 akt ZUS)

W dniu 1 września 2021 r. pomiędzy ‘K. (...)’ Sp. z o.o. reprezentowaną przez W. K. a U. D. została zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony, na mocy której ubezpieczona została zatrudniona od 1 września 2021 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierownik robót za wynagrodzeniem 9 790,00 zł brutto miesięcznie.

(umowa z dnia 1 września 2021 r. – k. 23 akt ZUS)

Do obowiązków ubezpieczonej miało należeć m.in. nadzorowanie pracy podwykonawców oraz kontrolowanie realizacji robót wentylacyjnych zgodnie z projektami, zasadami wiedzy technicznej, wytycznymi zamawiającego oraz ciągła kontrola wykonania robót zgodnie z umową K. (...) ze zlecającym, nadzorowanie pracy podwykonawców w zakresie terminowości i jakości wykonania oraz przestrzegania przepisów bhp, ścisła współpraca z kierownikiem budowy i kierownikiem robót, współpraca z przedstawicielami inwestora/generalnego wykonawcy oraz projektantami, rozwiązywanie problemów technicznych na budowie, rozliczanie robót z zamawiającymi i podwykonawcami, uczestniczenie w odbiorach robót i aktywna współpraca podczas testów i pomiarów, uczestniczenie w pracach nad dokumentacją podwykonawczą.

(zakres obowiązków – k. 69-70 akt ZUS)

W dniu 1 września 2021 r. ubezpieczona odebrała laptop służbowy, samochód służbowy, kartę dostępu do biura, telefon komórkowy, pieczątkę oraz kartę debetową.

(protokoły zdawczo-odbiorcze – k. 9-12)

W dniach 1 i 2 września 2021 r. ubezpieczona odbyła szkolenie BHP-instruktaż ogólny i stanowiskowy.

(karta szkolenia wstępnego – k. 25 akt ZUS)

Z przedłożonego orzeczenia lekarskiego z dnia 9 września 2021 r. wynikało, że ubezpieczona była zdolna do podjęcia pracy.

(orzeczenie lekarskie – k. 60 akt ZUS)

Płatnik składek wypłacał ubezpieczonej wynagrodzenie przelewem na wskazany przez nią rachunek bankowy.

(oświadczenie pracownika o przelewaniu jego poborów na konto – k. 10, potwierdzenia dokonania przelewów – k. 24-32)

Do końca stycznia 2022 r. ubezpieczona realizowała zawartą umowę o pracę.

(zgłoszenie fragmentu robót do sprawdzenia – k. 13-15, wiadomości e-mail – k. 16-45 verte, zeznania ubezpieczonej na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e-protokół (...):10:48 - 00:11:32 – koperta k. 180 w zw. z wysłuchaniem informacyjnym ubezpieczonej na rozprawie z dnia 28 października 2024 r. e - protokół (...):03:47-00:23:45 – koperta k. 141)

Od lutego 2022 r. do końca lipca 2022 r. ubezpieczona była niezdolna do pracy, z powodu choroby przypadającej na okres pierwszej ciąży.

(bezsporne)

W dniu 1 sierpnia 2022 r. ubezpieczona urodziła pierwsze dziecko.

(bezsporne)

‘K. (...)’ Sp. z o.o. udzieliła ubezpieczonej urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego w okresie od 1 sierpnia 2022 r . do 30 lipca 2023 r.

(bezsporne)

Podczas urlopu macierzyńskiego na wizycie lekarskiej w dniu 14 czerwca 2023 r. stwierdzono u ubezpieczonej drugą ciążę.

(dokumentacja medyczna – k. 178)

W dniu 31 lipca 2023 r. skarżącą nie stawiła się do pracy, ponieważ była przekonana, że jeszcze tego dnia przysługuje jej urlop macierzyński.

(zeznania ubezpieczonej na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e - protokół (...):10:48 - 00:11:32 – koperta k. 180 w zw. z wysłuchaniem informacyjnym ubezpieczonej na rozprawie z dnia 28 października 2024 r. e-protokół (...):03:47-00:23:45 – koperta k. 141)

Ubezpieczona nie otrzymała wypowiedzenia umowy o pracę z dnia 1 września 2021 r., ani też kary porządkowej za niestawienie się w pracy w dniu 31 lipca 2023 r.

(zeznania ubezpieczonej na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e - protokół (...):10:48 - 00:11:32 – koperta k. 180 w zw. z wysłuchaniem informacyjnym ubezpieczonej na rozprawie z dnia 28 października 2024 r. e-protokół (...):03:47-00:23:45 – koperta k. 141, pismo procesowe płatnika składek – k. 121-122 )

Od 1 sierpnia 2023 r. odwołująca stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej na okres drugiej ciąży. Zaświadczenia lekarskie zostały wystawione na łączny okres od 1 sierpnia 2023 r. do 12 lutego 2024 r.

( (...) k. 46-53)

Płatnik składek wypłacił ubezpieczonej wynagrodzenie za pierwsze 31 dni nieobecności w pracy tj. za okres od dnia 1 sierpnia 2023 r. do dnia 31 sierpnia 2023 r.

(bezsporne)

Pismem z dnia 15 listopada 2023 r. organ rentowy zwrócił się do płatnika składek z prośbą o przesłanie korekty druku – zaświadczenia płatnika składek ZUS Z-3 dla pracownika U. D. – poprzez uzupełnienie wypłaty wynagrodzenia za czas choroby tj. 33 dni, ponieważ wykazano tylko 31 dni. W związku z brakiem odpowiedzi organ rentowy skierował do spółki ponaglenie.

(pismo organu rentowego z dnia 15 listopada 2023 r. – k. 33, ponaglenie – k. 34)

Następnie w dniu 13 grudnia 2023 r. Zakład skierował do płatnika składek pismo dotyczące ustalenia prawa dla U. D. do zasiłku chorobowego od 5 grudnia 2023 r. do 3 stycznia 2024 r., w którym organ zwrócił się z prośbą o przesłanie korekty druku – zaświadczenia płatnika składek ZUS Z-3 lub (...)12 dla ubezpieczonej.

(pismo organu rentowego z dnia 13 grudnia 2023 r. – k. 36)

W dniu 15 stycznia 2024 r. U. D. zgłosiła do Okręgowego Inspektoratu Pracy w W. skargę na ‘K. (...)’ Sp. z o. o. w związku z nagminnym niewywiązywaniem się przez płatnika składek z jego obowiązków oraz niewypłacaniem zaległego wynagrodzenia. Uzasadniając swoje stanowisko skarżąca wskazała, że od 1 sierpnia 2023 r. przebywa na zwolnieniu lekarskim. Natomiast właściciel firmy (...) zalega z wypłatą wynagrodzenia za dwa dni niezdolności do pracy. Dodatkowo ubezpieczona podniosła, że przez cały okres niezdolności do pracy nie zostało przekazane do ZUS zaświadczenie Z-3, które jest niezbędne do wypłaty zasiłku chorobowego. Pomimo licznych próśb ubezpieczonej i organu rentowego, W. K. ani jego księgowa, nie przekazali wymaganych dokumentów. W konsekwencji, ZUS wstrzymał płatności, przysługującego jej zasiłku chorobowego, co prowadzi do ciężkiej sytuacji finansowej w jej rodzinie.

(skarga – k. 86-90)

W związku z powyższym, Państwowa Inspekcja Pracy, postanowiła wszcząć czynności kontrolne u płatnika składek. W dniu 14 lutego 2024 r. , inspektor pracy skierował zawiadomienie o uzasadnionym podejrzeniu popełnieniu przestępstwa przez właściciela i prezesa firmy ‘K. (...)’ Sp. z o. o. polegającego na tym, że swoimi celowymi działaniami udaremniał wykonywanie czynności kontrolnych. Na dzień sporządzenia zawiadomienia do prokuratury, W. K. nie przedłożył żadnych dokumentów zawartych w żądaniu.

(dokumentacja z PIP – k. 88-91 verte)

W dniu 9 lutego 2024 r. skarżąca urodziła drugie dziecko.

(odpis skróconego aktu urodzenia F. D. – k. 55)

W dniu 26 lutego 2024 r. ubezpieczona skierowała do płatnika składek wniosek o udzielenie jej urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego w łącznym wymiarze 52 tygodni.

(wniosek – k. 54, wiadomość e-mail – k. 56)

Od chwili urodzenia syna, U. D. nie pracuje zawodowo.

(zeznania ubezpieczonej na rozprawie z dnia 2 grudnia 2024 r. e - protokół (...):10:48 - 00:11:32 – koperta k. 180 w zw. z wysłuchaniem informacyjnym ubezpieczonej na rozprawie z dnia 28 października 2024 r. e-protokół (...):03:47-00:23:45 – koperta k. 141 )

Płatnik składek, w piśmie skierowanym do tut. Sądu w dniu 18 września 2024 r. , wyjaśnił, że jedyne akta osobowe ubezpieczonej, jakimi dysponował zostały w całości udostępnione organowi rentowemu. W dniu 5 grudnia 2023 r. w budynku biurowym należącym do spółki doszło do pożaru na skutek którego doszło do utraty większości dokumentów, a serwery uległy zniszczeniu. W związku z powyższym spółka nie dysponuje jakimikolwiek dokumentami z okresu od 1 stycznia 2021 r. do 31 maja 2024 r. Dodatkowo płatnik podkreślił, że nie zatrudnia od połowy 2023 r. praktycznie żadnych pracowników.

W dalszej kolejności, płatnik wskazał, że U. D. była zatrudniona w spółce dwukrotnie – za pierwszym razem zwolniła się i odeszła do innej pracy. Następnie po około rocznej przerwie, w drugiej połowie 2021 r. ponownie zgłosiła się do spółki i zaoferowała swoją pracę jako inspektor nadzoru budowlanego. W ocenie płatnika odwołująca planowała ciążę i szukała pracy z dobrym wynagrodzeniem. Ubezpieczona przebywała na urlopie macierzyńskim, ale płatnik nie potrafi wskazać do kiedy, ponieważ w/w nie komunikowała się ze spółką tej kwestii. Płatnik podkreślił, że po zakończeniu urlopu skarżąca nie zgłosiła się do spółki w sprawie podjęcia pracy na dotychczasowym stanowisku ani też nie wystąpiła o udzielenie jej urlopu wychowawczego. W konsekwencji spółka uznała, że ubezpieczona porzuciła dotychczasowe zatrudnienie.

Dodatkowo płatnik zaznaczył, że skarżąca w 2023 r. nie przepracowała ani jednego dnia. Nigdy też nie ustalała z pracodawcą jakichkolwiek działań związanych z dalszym zatrudnieniem. W 2024 r. spółka nie wypłaciła odwołującej żadnej wypłaty. Zdaniem płatnika skarżąca zakończyła pracę per facta, nie podejmując zatrudnienia po urlopie macierzyńskim i nie występując o urlop wychowawczy lub inną stosowną zmianę. Sama rozwiązała stosunek pracy poprzez jej porzucenie.

Płatnik podkreślił, że wyłącznie ze względu na sytuację kadrową w ‘K. (...)’ Sp. z o. o. (od 2023 r. nie jest zatrudniana osoba zajmująca się księgowością ani HR) ubezpieczona nie została wyrejestrowana, choć powinno to nastąpić niezwłocznie po nieuregulowaniu relacji ze spółką.

(pismo procesowe płatnika składek – k. 121-122)

Spółka zanotowała straty w wysokości 3 667 080,01 zł w 2022 r., 812 918,88 zł w 2023 r. oraz 145 499,00 zł na dzień 30 września 2024 r.

(sprawozdanie finansowe – k. 124-128 verte, rachunek zysków i strat na dzień 30 września 2024 r. – k. 167)

Wysokość świadczeń z tytułu zatrudnienia jakie uzyskałaby U. D. po 31 lipca 2023 r. przedstawia się następująco:



wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy od 1 sierpnia 2023 r. do 2 września 2023 r. (33 dni) wypłacane przez zakład pracy w kwocie 9 292,47 zł;



zasiłek chorobowy od 3 września 2023 r. do 8 lutego 2024 r. w kwocie 44 772,81 zł;



zasiłek macierzyński od 9 lutego 2024 r. do 6 lutego 2025 r. w kwocie 102 780,35 zł.

Łączna kwota świadczeń to 156 845,63 zł.

(pismo organu rentowego z dnia 6 września 2024 r. – k. 103-106)

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o dokumenty zawarte w aktach sprawy, w szczególności w aktach organu rentowego, a także częściowo w oparciu o zeznania wnioskodawczyni, w jakim posłużyły do poczynienia ustaleń.

Należy, w tym miejscu, zauważyć, że prezes zarządu ‘K. (...)’ Sp. z o. o. (...) nie stawił się na wyznaczony termin rozprawy, pomimo prawidłowego zawiadomienia. W konsekwencji nie mógł zostać przeprowadzony dowód z jego zeznań.

Dodatkowo podkreślenia wymaga, że Sąd uznał zeznania świadka D. K. za wiarygodne, jednakże nieprzydatne dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Zauważenia bowiem wymaga, iż świadek był zatrudniony u płatnika składek do marca 2023 r., natomiast organ rentowy kwestionuje fakt istnienia ważnego pracowniczego stosunku prawnego pomiędzy stronami od 31 lipca 2023 r. Nie można zatem uznać, że świadek posiada wiedzę w tym temacie, skoro w tym czasie nie świadczył pracy na rzecz spółki.

Oceniając, zebrany w sprawie materiał dowodowy, Sąd Okręgowego nie dał wiary zeznaniom ubezpieczonej, w części, w której wskazywała na realność ,zawartej pomiędzy nią i płatnikiem składek umowy o pracę, oraz faktycznego świadczenia pracy przez wnioskodawczynię w reżimie stosunku pracy od 31 lipca 2023 r. W ocenie Sądu Okręgowego, w świetle zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego, brak jest podstaw do przyjęcia, iż stosunek pracy, na podstawie, zawartej umowy faktycznie był realizowany. Tym bardziej, iż wnioskodawczyni sama jednoznacznie przyznała, iż w dniu 31 lipca 2023 r. nie stawiła się do pracy, ponieważ źle zrozumiała datę kończącego się urlopu macierzyńskiego, a już od 1 sierpnia 2023 r. ponownie udała się na zwolnienie lekarskie z powodu choroby przypadającej na okres drugiej ciąży.

Dodatkowo należy zauważyć, iż w toku trwania postępowania sądowego, odwołująca co prawda przedłożyła dokumenty ,potwierdzające fakt wykonywania pracy na rzecz płatnika składek, ale nie dotyczyły one spornego okresu. Raz jeszcze należy podkreślić, iż decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dotyczy okresu od 31 lipca 2023 r. W tej sytuacji, do Sądu należało przeprowadzenie oceny, czy analizowany stosunek prawny , nosił konstytutywne cechy stosunku pracy tylko i wyłącznie w spornym okresie.

Znamiennym jest, również, iż pomimo zobowiązania Sądu, płatnik składek nie przedłożył żadnych dokumentów potwierdzających, że ubezpieczona po 31 lipca 2023 r. wykonywała pracę na jego rzecz. Wręcz przeciwnie. Płatnik w piśmie procesowym skierowanym do tut. Sądu podniósł, że w jego ocenie ubezpieczona porzuciła pracę, nie stawiając się do niej po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. Jednocześnie w ocenie Sądu na wiarę nie zasługuje argumentacja płatnika, że w budynku biurowym należącym do spółki doszło do pożaru na skutek, którego doszło do utraty większości dokumentów, a serwery uległy zniszczeniu, przez co płatnik nie dysponuje jakimikolwiek dokumentami z okresu od 1 stycznia 2021 r. do 31 maja 2024 r. Należy, bowiem, zauważyć, że płatnik składek nie przedstawił, na w/w okoliczność , żadnego dowodu (np. kopii dokumentacji otrzymanej ze straży pożarnej).

Kwestionujący stanowisko organu rentowego, zawarte w zaskarżonej decyzji, strony skarżące winny wskazać fakty, znajdujące oparcie w materialne dowodowym, z których możliwym byłoby wyprowadzenie wniosków i twierdzeń zgodnych ze stanowiskiem zaprezentowanym w odwołaniu. W tym kontekście podkreślenia wymaga, że zgodnie z art. 232 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (ciężar dowodu w znaczeniu procesowym). Z kolei stosownie do art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (ciężar dowodu w znaczeniu materialnym). W ocenie Sądu Okręgowego, zebrany w sprawie materiał dowodowy, nie daje podstaw do twierdzenia, że zawarta między płatnikiem, a ubezpieczonym umowa o pracę, była faktycznie realizowana od 31 lipca 2023 r.

Mając na względzie powyższe na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. Sąd pominął wniosek dowodowy pełnomocnika ubezpieczonej sformułowany w odwołaniu od decyzji o przeprowadzenie dowodu z zeznań E. M.. W przedmiotowej sprawie żadna ze stron spornej umowy nie przedstawiła jakiegokolwiek obiektywnego dowodu świadczącego o wykonywaniu pracy przez odwołującą w okresie od dnia 31 lipca 2023 r. Co więcej, skarżąca sama przyznała, że nie podjęła faktycznie pracy po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Tym samym przeprowadzenie w/w dowodu zmierzałoby jedynie do przedłużenia postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 497), obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym – podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Zgodnie z art. 9 ust. 4 w/w ustawy, osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 2, mające ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

W myśl art. 36 ust. 1 w/w ustawy, każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Ustęp 2 stanowi, że obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1 (pracowników), należy do płatnika składek.

W myśl ustępu 11 w/w przepisu, każda osoba, w stosunku, do której wygasł tytuł do ubezpieczeń społecznych, podlega wyrejestrowaniu z tych ubezpieczeń. Zgłoszenie wyrejestrowania płatnik składek jest zobowiązany złożyć w terminie 7 dni od daty zaistnienia tego faktu.

Zgodnie z treścią art. 17 ust. 1 przytoczonej ustawy, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, o których mowa w art. 16 ust. 1 (za pracowników), obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy składek.

Stosownie zaś do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2780) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

Należy w tym miejscu wskazać, że organ rentowy ma prawo do badania a także kwestionowania podstaw ubezpieczenia w tym umów o pracę, ponieważ rodzą one skutki w dziedzinie ubezpieczeń społecznych. Jednak w takiej sytuacji to na organie rentowym spoczywa obowiązek udowodnienia pozorności umowy lub jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, w myśl art. 6 k.c. Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 15 lutego 2007 r., I UK 269/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 78 oraz w wyroku z dnia 24 sierpnia 2010 r. I UK 74/10, w którym stwierdził, iż:

„1. Na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli.

2. Podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 ustawy z 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa umowę o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia” (LEX nr 653664).

Przedmiotem sporu w rozpoznawanej sprawie jest to, czy między stronami od 31 lipca 2023 r. doszło do nawiązania stosunku pracy, a zatem, czy ubezpieczona rzeczywiście realizowała cechy charakterystyczne dla stosunku pracy, tj. czy faktycznie przystąpiła do wykonywania powierzonych jej obowiązków pracowniczych, czy też stosunek pracy nie został wykreowany wyłączenie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

O uznaniu stosunku łączącego strony za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Stosownie do treści art. 22 § 1 k.p., przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy, stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika, w ramach stosunku pracy, należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku (...) AUa 433/2005, Wspólnota (...)).

Innymi słowy, podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 r. o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

Zgodnie natomiast z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie, następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001 r. (sygn. akt (...) UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa w sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa ( tak: wyrok Sądu Najwyższego z 2 lipca 2008 roku, II UK 334/07).

W sytuacji, gdy wolą stron, zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (wyrok SN z dnia 2 lipca 2008 roku, sygn. akt II UK 334/07, opubl. L.).

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego ,wyrażone w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (LEX nr 590241), iż o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

Do ustalenia, że między stronami doszło do powstania stosunku pracy, nie jest także wystarczające spełnienie takich formalnych warunków zatrudnienia, takich jak przygotowanie zakresu obowiązków, odbycie szkolenia BHP, czy uzyskanie zaświadczenia lekarskiego o zdolności do pracy (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z 20 września 2023 roku, I (...) 53/23, LEX nr 3609448).

Z uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 43/10 (LEX nr 619658) wynika, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, nr 205, poz. 1585 ze zm.) wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 r. w sprawie o sygn. akt I UK 74/10 (LEX nr 653664) stwierdzono zaś, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 ww. ustawy). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa sens istnienia umowy o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy tym wszak założeniu, że nastąpiło rzeczywiste jej świadczenia zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. Tym samym nie można byłoby czynić odwołującej zarzutów, że zawarła umowę o pracę jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, pod tym wszakże warunkiem, że na podstawie kwestionowanej umowy realizowałaby zatrudnienie o cechach pracowniczych.

Jednocześnie należy mieć na względzie, że o pozorności umowy o pracę nie może bowiem jedynie świadczyć to, że została zawarta w czasie trwającej ciąży. Dążenie kobiety ciężarnej do uzyskania ochrony ubezpieczeniowej (bez ustalenia wynagrodzenia za pracę na nadmiernie rażąco wysokim poziomie) jest zachowaniem rozsądnym i uzasadnionym, zarówno z osobistego, jak i społecznego punktu widzenia. Między innymi dlatego kobietom ciężarnym przysługuje ochrona przed odmową zatrudnienia z powodu ciąży a odmowa nawiązania stosunku pracy podyktowana taką przyczyną jest traktowana jako dyskryminacja ze względu na płeć (por. wyrok Sądu Najwyższego z 18 listopada 2021 roku, (...) USKP 82/21, OSNP 2022, nr 10, poz. 102)

Reasumując w odniesieniu do umowy o pracę pozorność polega na tym, że strony nie zamierzają osiągnąć skutków wynikających z tej umowy, a określonych w art. 22 k.p. Znaczenie ma faktyczne niewykonywanie pracy albo jej wykonywanie jednak w realiach nie korespondujących z właściwościami pracowniczymi.

Jak zauważa się w orzecznictwie, pozorność umowy o pracę (art. 83 k.c. w zw. z art. 300 k.p.) ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę. ( tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 3 listopada 2021 roku, (...) AUa 1713/21, LEX nr 3400641, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 29 grudnia 2022 roku, III AUa 1763/21, LEX nr 350170)

Ocena, czy praca jest wykonywana na podstawie łączącego strony stosunku pracy, zależy przy tym od okoliczności konkretnej sprawy dotyczących celu, do jakiego zmierzały strony oraz zachowania elementów konstrukcyjnych stosunku pracy, w tym w szczególności cechy stałości świadczenia pracy na rzecz pracodawcy, w jasno określonym czasie pracy, a nie jedynie świadczenia pojedynczych czynności na jego rzecz, tak jak miałoby to miejsce np. w przypadku cywilnoprawnej umowy zlecenia, łączącej zleceniodawcę ze zleceniobiorcą.

Stosunek pracy wyróżnia się koniecznością osobistego wykonywania pracy, podporządkowaniem pracownika pracodawcy, stałym wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy na jego ryzyko oraz odpłatnością pracy. Zasada osobistego świadczenia oznacza, że pracownik ma obowiązek wykonywać pracę samodzielnie, osobiście i nie może samowolnie, bez zgody pracodawcy powierzyć pracy innej osobie. Wymóg osobistego świadczenia pracy wiąże się z osobistymi przymiotami pracownika takimi jak kwalifikacje, wiek, doświadczenie itp. Zasada ciągłości świadczenia pracy polega na tym, że pracownik ma obowiązek wykonać określone czynności w powtarzających się odstępach czasu, w okresie istnienia trwałej więzi łączącej go z pracodawcą. Nie chodzi tutaj zatem o sytuację jednorazowego wykonania pewnej czynności lub ich zespołu składającego się na określony rezultat. Właściwym przedmiotem umowy o pracę jest świadczenie pracy w sposób ciągły, powtarzający się i polegający na oddaniu swojej zdolności do pracy do dyspozycji innego podmiotu ( tak: wyrok Sądu Najwyższego z 14 grudnia 1999 r. I PKN 451/99 OSNP 2001/10/337, M.Prawn. 2001/11/575).

Przy ocenie pozorności umowy o pracę przesłankami istotnymi dla oceny ważności tej umowy są również: racjonalność zatrudnienia i potrzeba zatrudnienia pracownika ( tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 13 września 2022 roku, (...) AUa 273/22, LEX nr 3507514). Celem pracodawcy nie jest bowiem zatrudnienie pracownika dla samego zatrudnienia czy objęcia go ubezpieczeniami społecznymi, a zaspokojenie istniejącej po jego stronie rzeczywistej gospodarczej potrzeby zatrudnienia go w danym wymiarze czasu pracy.

Mając na uwadze dotychczas poczynione rozważania prawne, należy podkreślić, że w realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy w celu dokonania kontroli prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego musiał, zatem, badać, czy odwołująca od 31 lipca 2023 r. osobiście świadczyła pracę podporządkowaną pracodawcy (pod kierownictwem pracodawcy), w wyznaczonym miejscu i czasie, w sposób ciągły, odpłatny, na rzecz i ryzyko pracodawcy w reżimie art. 22 k.p. Dokonanie powyższego ustalenia miało, bowiem, znaczenie dla objęcia wnioskodawczyni obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi: emerytalnym, rentowymi, chorobowym oraz wypadkowym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

Przesądzenie rzeczywistego charakteru pracowniczego zatrudnienia wymaga zatem przekonującej oceny, że zostały spełnione formalne i realne warunki do podjęcia zatrudnienia, a następnie czy miało miejsce rzeczywiste wykonywanie przez osobę zainteresowaną obowiązków o cechach kreujących zobowiązanie pracownicze ( tak: postanowienie Sądu Najwyższego z 24 marca 2021 roku, (...) 117/21, LEX nr: 3219877).

Przy tym bezwzględnie należy mieć na uwadze, że nawet krótkotrwałe świadczenie pracy przed skorzystaniem ze świadczeń z ubezpieczenia chorobowego nie jest wystarczającą przesłanką do stwierdzenia nieważności umowy o pracę w sytuacji, gdy zamiarem stron tej umowy było nawiązanie stosunku pracy, a zgodna wola stron znalazła odzwierciedlenie w faktycznej realizacji pracowniczego zatrudnienia, czyli wówczas, gdy został wdrożony proces świadczenia pracy, a pracodawca z tejże pracy korzystał ( tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 7 kwietnia 2021 roku, (...) AUa 38/18, LEX: 3244945).

Raz jeszcze należy podkreślić, iż zawarcie umowy o pracę w okresie ciąży, nawet jeśli głównym powodem jest chęć uzyskania zasiłku macierzyńskiego bądź odpowiednio wysokiego zasiłku, nie jest naganne ani tym bardziej sprzeczne z prawem, jeśli umowa faktycznie jest realizowana (por. wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi - VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 25 października 2022 r., VIII U 1950/21, LEX nr 3431805, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu - (...) Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 czerwca 2022 r., III AUa 62/21, LEX nr 3397866).

W ocenie Sądu, celem, podjętych przez wnioskodawczynie, działań było uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Ubezpieczona dowiedziała się o drugiej ciąży w trakcie trwania urlopu macierzyńskiego (14 czerwca 2023 r.). Urlop ten przysługiwał jej do 30 lipca 2023 r. Mimo to , odwołująca si, nie wróciła do pracy w dniu 31 lipca 2023 r. Jak sama przyznała – było to wynikiem pomyłki, ponieważ była przekonana, że urlop przysługuje jej do końca miesiąca. Natomiast, już dzień później, skarżąca udała się na zwolnienie lekarskie z powodu choroby, przypadające na okres drugiej ciąży. W konsekwencji , zauważenia wymaga, że po upływie urlopu macierzyńskiego, skarżąca nie przepracowała ani jednego dnia.

Nawet, jeżeli nie można zarzucić wnioskodawczyni takiego działania, to z zebranego w sprawie materiału dowodowego, jednoznacznie wynika, iż, w spornym okresie, umowa o pracę nie była realizowana. W toku trwania przedmiotowej sprawy, ani odwołująca się, ani płatnik składek, nie przedstawili żadnych dowodów świadczących o faktycznym wykonywaniu obowiązków pracowniczych przez ubezpieczoną.

Zamiast tego, płatnik składek, w piśmie procesowym, skierowanym do Sądu wskazał, że ubezpieczona, po upływie urlopu macierzyńskiego, nie zgłosiła się do spółki w celu podjęcia pracy. Nie zgłosiła również wniosku o udzielenie jej urlopu wychowawczego. Płatnik ocenił to zachowanie jako porzucenie pracy, a tym samym, zakończenie współpracy z ubezpieczoną. Tym bardziej, iż w 2023 r. ubezpieczona nie wykonywała żadnych czynności na rzecz spółki. Dodatkowo płatnik podnosił, że tylko ze względu na sytuację kadrową , nie wyrejestrował odwołującej z ubezpieczeń.

Oczywiście takie twierdzenie należy uznać za zbyt daleko idące, ponieważ płatnik nie rozwiązał z ubezpieczoną formalnie umowy o pracy. Nie zmienia to jednak faktu, iż U. D. – jak sama przyznała – nie podjęła pracy po zakończonym urlopie macierzyńskim. W związku z powyższym należy wskazać, że skarżąca od 31 lipca 2023 r. nie wykonywała faktycznie pracy na rzecz płatnika składek. Samo zawarcie umowy, wypłata wynagrodzenia czy opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne, nie przesądza o rzeczywistym wykonywaniu czynności pracowniczych.

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych, organ rentowy słusznie zakwestionował tę umowę, tak z uwagi na treść, jak i okoliczności jej wykonywania. Brak jest zgody na manipulowanie przepisami prawa, w zależności od interesu stron. Zgodnie z art. 58 § 1 i 2 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż, na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej, wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Wątpliwości organu rentowego, co do rzeczywistego celu i zamiaru stron nawiązujących ten stosunek prawny były uzasadnione, zatem zaskarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odpowiada prawu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie jako bezzasadne (pkt 1 sentencji wyroku).

W konsekwencji , Sąd Okręgowy na podstawie art. art. 98 k.p.c. zasądził od U. D. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. kwotę 180 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika organu rentowego Sąd Okręgowy ustalił zgodnie z §9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2023 r., poz.1935). O odsetkach ustawowych za opóźnienie od zasądzonej kwoty orzeczono na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. (pkt 2 sentencji wyroku).