Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 maja 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział
w Ł. stwierdził, że M. W. (1) nie podlega od dnia 20 czerwca 2014 roku obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność u płatnika składek INTER-MAR M. W. (2). W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że na podstawie dokumentów zewidencjonowanych w Kompleksowym Systemie Informatycznym stwierdzono, że w okresie od 20 czerwca 2014 roku M. W. (1) została zgłoszona przez płatnika składek INTER- MAR M. W. (2) do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych tj. ubezpieczenia emerytalnego, rentowych i wypadkowego, dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego oraz ubezpieczenia zdrowotnego jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności z M. W. (2). Dokument (...) z datą przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od wskazanej daty został złożony w dniu 27 czerwca 2014 roku Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za M. W. (1), zadeklarowana przez M. W. (2) z tytułu współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej wykazana w dokumentach rozliczeniowych ZUS RCA wynosi 2.566,67 zł za miesiąc czerwiec 2014 roku, 7.000,00 zł za miesiące lipiec – wrzesień 2014, za miesiąc październik 2014 roku – 1.580,65 zł. Z imiennych raportów rozliczeniowych (...) sporządzonych przez płatnika składek i przekazanych do ZUS wynika, że od dnia 8 października 2014 roku do dnia 15 stycznia 2015 roku został wykazany zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego, natomiast od dnia
16 stycznia 2015 roku M. W. (1) złożyła roszczenie o wypłatę zasiłku macierzyńskiego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych powziął wątpliwość, co do faktycznego rozpoczęcia współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez M. W. (1) i w celu wyeliminowania przypadków wykorzystywania przepisów do uzyskania nienależnych świadczeń z ubezpieczenia społecznego w dniach 19, 23-24 marca 2015 roku została przeprowadzona kontrola doraźna w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest organ rentowy oraz zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego przez płatnika składek INTER- MAR M. W. (2). Zdaniem organu rentowego zgromadzone w trakcie postępowania dokumenty oraz złożone wyjaśnienia przemawiają za uznaniem zgłoszenia M. W. (1) jako osoby współpracującej przy prowadzeniu działalności gospodarczej z M. W. (2) za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, służące wyłącznie uzyskaniu świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

/decyzja - k. 1-6 akt ZUS/

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą w dniu 17 czerwca 2015 roku płatnik składek M. W. (2) złożył od niej odwołanie. W uzasadnieniu odwołania płatnik składek podniósł, iż jego małżonka M. W. (1) w okresie od dnia zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, tj. od dnia 20 czerwca 2014 roku udzielała mu pomocy przy prowadzeniu działalności gospodarczej, a współpraca ta miała charakter stały i bez której stanowiące ich majątek wspólny dochody z tej działalności, nie osiągałyby takiego pułapu, jaki zapewniało im współdziałanie przy wykonywanej działalności gospodarczej. Odwołujący wskazał, ze nie była to pomoc okazjonalna, lecz trwała i polegała na tworzeniu wycen dla poszczególnych prac, którymi zajmowała się jego firma. M. W. (2) argumentował,
że pomoc ta pozostawała w bezpośrednim związku z prowadzoną przez niego firmą, była zorganizowana i systematyczna. Wyjaśnił, że nie wymagał od małżonki ogromnego doświadczenia, bowiem ogólne informacje, ogłada oraz komunikatywność i umiejętności sprzedażowe, które posiada w zupełności wystarczyły do zredagowania i wycenienia poszczególnych zleceń montowania oznaczeń jednostek handlowych oraz prowadzenia biura. Wskazał, że M. W. (1) prowadziła również korespondencję mailową
z kontrahentami oraz wysyłała zapytania ofertowe, w celu nawiązania nowej współpracy
w zakresie świadczonych przez niego usług z potencjalnymi nowymi kontrahentami. Przeprowadzała rozmowy telefoniczne ze zleceniodawcami i ustalała wstępne zamówienia. Dodatkowym obowiązkiem ubezpieczonej było wystawianie faktur sprzedaży i prowadzenie spraw administracyjnych w postaci nadzoru nad obiegiem dokumentów w firmie płatnika składek oraz zawożenie dokumentów księgowych do biura rachunkowego. M. W. (1) śledziła branżowe portale internetowe (dotyczące zleceń na usługi transportowe). Odwołujący, argumentował, że w tym czasie on pracował w terenie przy montażu oznakowań reklamowych oraz wykonywał usługi transportowe. M. W. (2) wskazał, że kiedy ubezpieczona nie była już w stanie pomagać przy prowadzeniu działalności gospodarczej
w związku ze złym samopoczuciem, udała się na zwolnienie lekarskie i płatnik składek przejął jej obowiązki. Wyjaśnił, że nie zatrudnił nikogo na miejsce nieobecnej małżonki, ze względu na fakt, iż pracy było mniej i mógł wykonać ją sam. Nie mniej jednak w momencie zakończenia urlopu rodzicielskiego przez małżonkę zamierzają podjąć dalszą współpracę. Odwołujący przedłożył wyceny prac dotyczących montażu oznakowań reklamowych
i logotypów wykonane przez M. W. (1) w spornym okresie.

/odwołanie – k. 2-4/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 29 czerwca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację podniesioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/ odpowiedź na odwołanie - k. 28-29/

W dniu 26 czerwca 2014 roku odwołanie od powyższej decyzji złożyła również ubezpieczona M. W. (1), reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, zaskarżając ją w całości. Odwołująca wniosła również o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego przez pełnomocnika będącego adwokatem w wysokości dwukrotnej stawki minimalnej wynikającej z Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Zaskarżonej decyzji zarzucono przyjęcie założenia, iż istnieje uzasadniona wątpliwość, czy M. W. (1) faktycznie wykonywała pracę, podczas gdy brak jest jakiegokolwiek dowodu pozwalającego na powzięcie takiej wątpliwości, zaniechanie zbadania rzeczywistej potrzeby i konieczności zatrudnienia przez płatnika osoby w związku ze wzrostem liczby zleceń, zaniechanie wnikliwego ustalenia zakresu, rodzaju i charakteru czynności podejmowanych przez M. W. (1) w ramach współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej oraz bezpodstawne uznanie na podstawie dokumentów złożonych w toku postępowania przez płatnika, a wskazujących na faktyczne wykonywanie przez M. W. (1) czynności związanych z wykonywaniem przez płatnika działalności gospodarczej, iż stanowią one jedynie wyraz działań wynikających
z obowiązków małżeńskich i współdziałania dla dobra rodziny, w konsekwencji bezzasadne i nieznajdujące oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym uznanie, iż M. W. (1) nie wykonywała czynności, jako osoba współpracująca z płatnikiem w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej a tym samym, że zgłoszenie M. W. (1) do ubezpieczeń społecznych od dnia 20 czerwca 2014 roku podyktowane było chęcią uzyskania zasiłku chorobowego. Na wypadek uznania, iż odwołanie zostało wniesione z uchybieniem ustawowego terminu, na zasadzie art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. in fine wnioskodawczyni wniosła o jego przyjęcie i rozpoznanie sprawy przy uwzględnieniu, iż ewentualne uchybienie terminowi nastąpiło w stopniu nieznacznym, zaś zaniechanie wywiedzenia przez ubezpieczoną odwołania nastąpiło bez jej winy, z uwagi na znaczny stopień skomplikowania sprawy związany z otrzymaniem trzech pozostających ze sobą w ścisłym związku decyzji, adresowanych w sposób niejednoznaczny, nie pozwalający ubezpieczonej w sposób jednoznaczny ustalenie. kto jest adresatem decyzji z uwagi na fakt, iż decyzja skierowana była zarówno do ubezpieczonej jak i do płatnika składek, zaś jej treść (sformułowania trzecioosobowe) sugerowały ubezpieczonej, iż adresatem decyzji jest płatnik - przedsiębiorca (potwierdzeniem tego jest fakt zaskarżenia decyzji przez płatnika w przepisanym terminie). W uzasadnieniu wskazano, że rozpoczęcie współpracy przez M. i M. W. (2) wiązało się ze znacznym wzrostem obrotów przedsiębiorstwa prowadzonego przez płatnika składek, a tym samym znacznym wzrostem podróży służbowych po obszarze całego kraju i wynikającej stąd niemożności osobistego zajmowania się działalnością w jej siedzibie. Rozpoczęcie współpracy znajdowało zatem pełne uzasadnienie faktyczne - powstała konieczność bieżącej obsługi i nadzorowania działalności przez „zaufaną" osobę w głównym miejscu jej wykonywania, w czasie nieobecności M. W. (2), który zajmował się finalizacją zamówień na terenie całego kraju (dostawa i montaż). Podniesiono, że począwszy od dnia 20 czerwca 2014 roku M. W. (1) stale i systematycznie oraz w sposób ciągły i zorganizowany wykonywała czynności w ramach prowadzonej przez płatnika działalności gospodarczej. Ubezpieczona współpracując z mężem zajmowała się kontaktem z klientami i ich bieżącą obsługą, wstępną wyceną zleceń oraz fakturowaniem, zatem wszelkimi czynnościami o charakterze biurowym, a związanymi z prowadzeniem działalności przez płatnika. W tym czasie M. W. (2) zajmował się wykonywaniem zamówień, ich dostarczaniem do klientów oraz montażem. Praca ubezpieczonej wykonywana była codziennie - nie natomiast jedynie okazjonalnie, a zatem w sposób, jaki mógłby być oczekiwany od współmałżonka.

/odwołanie - k. 2-5, koperta – k.8 akt o sygn. 1771/15/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 6 lipca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację podniesioną
w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Ponadto wniósł o łączne rozpoznanie sprawy ze sprawą z odwołania M. W. (2) od tej samej decyzji z uwagi na związek łączący obie sprawy.

/odpowiedź na odwołanie - k. 9-10 akt VIII U 1771/15/

Postanowieniem z dnia 20 stycznia 2016 roku Sąd Okręgowy w Łodzi połączył sprawę z odwołania M. W. (1) ze sprawą z odwołania M. W. (2) do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. akt VIII U 1710/15.

/postanowienie - k. 17 akt VIII U 1771/15/

Na rozprawie w dniu 20 stycznia 2016 roku pełnomocnik wnioskodawców poparł odwołania, pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania M. W. (2) oraz o odrzucenie odwołania M. W. (1), a w razie nie uwzględnienia wniosku o oddalenie odwołania.

/stanowisko pełnomocnika wnioskodawców - k. 37, stanowisko pełnomocnika organu rentowego - k. 38/

Na rozprawie w dniu 27 kwietnia 2016 roku pełnomocnik wnioskodawców poparł odwołania oraz wnosił o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania.

/ stanowisko pełnomocnika wnioskodawców: 00:10:57 – płyta CD k. 65, stanowisko pełnomocnika organu rentowego: 00:11:02 – płyta CD k. 65/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni M. W. (1) legitymuje się wykształceniem średnim,
z zawodu jest specjalistą w dziedzinie masażu. Wnioskodawczyni posiada doświadczenie
w pracy przy pakowaniu nasion oraz na stanowisku montera. W okresie od dnia 1 lutego 2007 roku do dnia 20 lutego 2013 roku M. W. (1) była zatrudniona w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. W okresie od dnia 6 marca 2013 roku do dnia 11 czerwca 2014 roku wnioskodawczyni była zgłoszona w Powiatowym Urzędzie Pracy Ł. jako osoba bezrobotna.

/bezsporne, a nadto: świadectwo dojrzałości liceum ogólnokształcącego, dyplom ukończenia Zawodowego Studium (...) z Elementami (...), świadectwo pracy z dn. 17.04.2003 r., świadectwo pracy z dn. 31.01.2007 r., świadectwo pracy z dn. 25.02.2013 r. - akta ZUS, decyzja - k. 1-7 akt ZUS, zeznania wnioskodawczyni – k. 38 -39 w zw. z 00:04:13 – płyta CD k. 65/

Płatnik składek M. W. (2) od dnia 2 sierpnia 2010 roku prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w Ł., przy ulicy (...). Przeważającym przedmiotem wykonywanej działalności jest działalność agencji reklamowych, a ponadto wykonywanie instalacji elektrycznych, transport drogowy towarów, działalność usługowa związana z przeprowadzkami, pozostała działalność kurierska i pocztowa.

/bezsporne, a nadto wpis do (...) koperta k. 36/

M. W. (1) i M. W. (2) są małżeństwem od dnia 2007 roku, prowadzą wspólne gospodarstwo domowe i pozostają we wspólności majątkowej.

/bezsporne, a nadto zeznania wnioskodawczyni – k. 38 -39 w zw. z 00:04:13 – płyta CD k. 65/

M. W. (2) w ramach swojej działalności gospodarczej wykonuje usługi
z zakresu montowania reklam oraz transportu samochodami dostawczymi.

/zeznania wnioskodawcy – k. 40 w zw. z 00:05:25 – płyta CD k. 65/

W okresie od dnia 7 października 2013 roku do dnia 31 grudnia 2013 roku płatnik składek zatrudniał pracownika na podstawie umowy o prace na stanowisku montażysty.

/świadectwo pracy z dn. 31.12.2013 r. – k. 51-52/

Płatnik składek w 2014 roku otrzymał zlecenie od przedsiębiorstwa, z którym współpracował Art. M. A. D., K. (...) Spółka Jawna na montaż
i demontaż reklam w sklepach sieci (...) na terenie całej Polski tj. m.in. w S., G., O. M..

/ zeznania świadka A. D. – k. 43-43, zeznania wnioskodawcy – k. 40 w zw. z 00:05:25 – płyta CD k. 65/

Od dnia 20 marca 2014 roku wnioskodawca zatrudnił pracownika na stanowisku montera – wyklejacza z wynagrodzeniem w wysokości 1.680,00 zł miesięcznie. Od dnia
26 maja 2014 roku płatnik składek zatrudnił kolejnego pracownika na stanowisku montażysty z wynagrodzeniem w wysokości 1.680,00 zł miesięcznie.

/bezsporne, a nadto informacja dot. pracowników zatrudnionych przez INTER-MAR M. W. (2) – koperta k. 36/

Z uwagi na wzrost zamówień oraz związaną z tym konieczność wyjazdów M. W. (2), wnioskodawcy podjęli decyzję o podjęciu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej.

/zeznania wnioskodawcy – k. 40 w zw. z 00:05:25 – płyta CD k. 65, zeznania wnioskodawczyni – k. 38 -39 w zw. z 00:04:13 – płyta CD k. 65/

W dniu 4 czerwca 2014 roku wnioskodawczyni zgłosiła się do lekarza specjalisty ginekologa – położnika w związku z dodatnim wynikiem testu ciążowego. Wiek ciąży określono na 9/10 tydzień.

/kopia karty ciąży – koperta k. 36, dokumentacja medyczna – koperta k. 55/

M. W. (1) została zgłoszona przez płatnika składek M. W. (2) do ubezpieczeń społecznych i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przez płatnika składek od dnia 20 czerwca 2014 roku z tytułu współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

/okoliczność bezsporna/

Pracownik zatrudniony na stanowisku montera – wyklejacza od dnia 25 czerwca 2014 roku przebywał na długotrwałym zwolnieniu lekarskim w związku z chorobą przypadającą w okresie ciąży.

/bezsporne, a nadto informacja dot. pracowników zatrudnionych przez INTER-MAR M. W. (2) – koperta k. 36/

W ramach współpracy z mężem, wnioskodawczyni przygotowywała wyceny montażu oznakowań na zlecenie Art. M. A. D., K. (...) Spółka Jawna oraz (...) Spółka Jawna, a także wystawiała faktury VAT za wykonane usługi.

/wyceny montażu oznakowań , kopie faktur VAT– koperta k. 36, zeznania świadka D. C. – k. 42, zeznania świadka A. D. – k. 42-43, zeznania świadka K. R. – k. 43/

Ponadto M. W. (1) kontaktowała się ze zleceniodawcami osobiście, telefonicznie oraz drogą elektroniczną, zajmowała się zakupami elementów potrzebnych do montażu kołków, śrub, wkrętów, taśm, artykułów elektrycznych, dokonywała zamówień telefonicznych – rusztowań i wysięgnika koszowego, woziła dokumenty do biura księgowego, dokonywała opłat do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Urzędu Skarbowego. Wnioskodawczyni przygotowywała również ofertę usług montażowych, którą przedstawiała następnie telefonicznie firmom reklamowym, które wyszukiwała za pośrednictwem Internetu
i (...) Firm. M. W. (1) zajmowała się również organizacją wyjazdów służbowych płatnika składek.

/zeznania świadka D. C. – k. 42, zeznania świadka A. D. – k. 42-43, zeznania świadka K. R. – k. 43, zeznania wnioskodawczyni – k. 39 w zw. z 00:04:13 – płyta CD k. 65, zeznania wnioskodawcy – k. 40 w zw. z 00:05:25 – płyta CD k. 65/

Usługami montażu zajmował się osobiście M. W. (2) oraz jego ówczesny pracownik.

/zeznania świadka K. R. – k. 43, zeznania wnioskodawczyni – k. 39 w zw. z 00:04:13 – płyta CD k. 65, zeznania wnioskodawcy – k. 40 w zw. z 00:05:25 – płyta CD k. 65/

W dniu 8 października 2014 roku M. W. (1) wystawiono zaświadczenie
o niezdolności do pracy, do dnia porodu korzystała ze zwolnienia lekarskiego.

/bezsporne, a nadto dokumentacja medyczna – koperta k. 55/

Płatnik składek obliczył i rozliczył za ubezpieczoną składki na ubezpieczenia społeczne, w tym na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe od zadeklarowanej miesięcznej podstawy ich wymiaru za czerwiec 2014 roku - 2.566,67 zł, za okres od lipca do września 2014 roku - 7.000,00 zł, za październik 2014 roku – 1.580,65 zł

/okoliczność bezsporna, nadto decyzja – k. 1-7 akt ZUS/

W trakcie nieobecności wnioskodawczyni jej obowiązki przejął płatnik składek.

/zeznania świadka A. D. – k. 42-43, zeznania świadka K. R. – k. 43, zeznania wnioskodawczyni – k. 39 w zw. z 00:04:13 – płyta CD k. 65, zeznania wnioskodawcy – k. 40 w zw. z 00:05:25 – płyta CD k. 65/

Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej M. W. (2) w 2014 roku osiągnął łączny przychód w wysokości 165.236,45 zł, koszty wyniosły 118.871,49 zł,
w poszczególnych miesiącach 2014 roku przychód płatnika składek był następujący:

- styczeń – 2 480.00 zł;

- luty – 9.630,00 zł;

- marzec – 16.710,50 zł;

- kwiecień – 8.711,00 zł;

- maj – 13.541,00 zł;

- czerwiec – 15.732,00 zł;

- lipiec – 14.295,00 zł;

- sierpień – 14.448,00 zł;

- wrzesień – 19.510,45 zł;

- październik – 18.202,00 zł;

- listopad – 12.439,00 zł;

- grudzień – 19.537,50 zł;

/podsumowanie księgi przychodów i rozchodów za styczeń-grudzień 2014 r. – koperta – k. 36/

Wnioskodawczyni w dniu (...) urodziła dziecko – córkę M..

/bezsporne, a nadto odpis skrócony aktu urodzenia – koperta k. 36dokumentacja medyczna – koperta k. 57/

Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej M. W. (2) w okresie od stycznia do czerwca 2015 roku osiągnął łączny przychód w wysokości 23.137,90 zł, koszty wyniosły 19.255,85 zł, w poszczególnych miesiącach 2015 roku przychód płatnika składek był następujący:

- styczeń – 0,00 zł;

- luty – 2.350,40 zł;

- marzec – 3.084,90 zł;

- kwiecień – 4.891,00 zł;

- maj – 7.688,60 zł;

- czerwiec – 5.123,00 zł;

/podsumowanie księgi przychodów i rozchodów za styczeń- czerwiec 2015 r. – koperta – k. 36/

Zaskarżoną decyzją z dnia 15 maja 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. stwierdził, że M. W. (1) nie podlega od dnia 20 czerwca 2014 roku obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu jako osoba współpraca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność u płatnika składek INTER-MAR M. W. (2), albowiem wyniki przeprowadzonej kontroli, zdaniem organu rentowego dowodzą, że zgłoszona do ubezpieczeń wnioskodawczyni nie podjęła tej współpracy.

/decyzja – k. 17 akt ZUS/

Decyzja z dnia 15 maja 2015 roku wraz z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie wniesienia odwołania została odebrana przez M. W. (2) i M. W. (1)
w dniu 18 maja 2015 roku.

/potwierdzenia odbioru – akta ZUS/

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie zgromadzonych w aktach dokumentów oraz w oparciu o osobowe źródła dowodowe w postaci zeznań świadków D. C. oraz A. D. będących kontrahentami wnioskodawcy, świadka K. R., będącego byłym pracownikiem płatnika składek, a także zeznań wnioskodawców.

Zgromadzonym dowodom Sąd dał wiarę, a dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd uznał, że jest on wystarczający by wyjaśnić sporną okoliczność – a mianowicie, czy zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego M. W. (1) jako osoby współpracującej nosi cechy pozorności
i zostało dokonane jedynie dla uzyskania tytułu do ubezpieczeń społecznych i skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia w związku z macierzyństwem.

W ocenie Sądu zeznania świadków w niniejszej sprawie są jasne, logiczne
i wzajemnie niesprzeczne. Wersję zdarzeń przedstawioną przez skarżących potwierdzają świadkowie zeznający w tej sprawie, będący kontrahentami płatnika składek oraz jego byłym pracownikiem, a zatem osobami niezainteresowanymi sposobem rozpoznania sporu.
Z zeznań świadków jasno wynika, że wnioskodawczyni w spornym okresie współpracowała przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez M. W. (2), albowiem kontaktowała się osobiście, telefonicznie oraz drogą elektroniczną ze zleceniodawcami, w zakresie zlecanych przez nich usług, przygotowywała wyceny montażu oznakowań na zlecenie Art. M. A. D., K. (...) Spółka Jawna oraz (...) Spółka Jawna, a także wystawiała faktury VAT za wykonane usługi. Ponadto z zeznań wnioskodawców wynika, iż skarżąca zajmowała się zakupami elementów potrzebnych do montażu kołków, śrub, wkrętów, taśm, artykułów elektrycznych, dokonywała zamówień telefonicznych rusztowań i wysięgnika koszowego, woziła dokumenty do biura księgowego, dokonywała opłat do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Urzędu Skarbowego. Wnioskodawczyni przygotowywała również ofertę usług montażowych, którą przedstawiała następnie telefonicznie firmom reklamowym, które wyszukiwała z pośrednictwem Internetu i (...) Firm. M. W. (1) zajmowała się także organizacją wjazdów służbowych płatnika składek. Zeznania świadków i wnioskodawców wzajemnie się uzupełniają i są wiarygodne oraz znajdują potwierdzenie w przedstawionych w toku postępowania dokumentach.

Płatnik składek przedstawił szereg dokumentów sporządzonych przez M. W. (1) tj. wyceny montażu oznakowań oraz faktury VAT podpisywane przez odwołującą. O dokumentach tych wspominali również w swoich zeznaniach świadkowie oraz wnioskodawcy.

Wnioskodawcy w sposób wiarygodny wykazali podstawę podjęcia współpracy
w spornym okresie. Z zeznań świadka A. D. wprost wynika, że M. W. (2) w 2014 roku otrzymał dużą ilość zleceń do zrealizowania i bez wątpienia potrzebował pomocy w prowadzeniu działalności gospodarczej, zwłaszcza w sytuacji, gdy osobiście wykonywał te usługi. Zgromadzony materiał dowodowy w postaci dokumentacji finansowej płatnika składek potwierdza, iż w spornym okresie przychody wnioskodawcy znacząco wzrosły, co świadczy o zwiększeniu ilości zleceń. Nadto wskazać należy, że wnioskodawczyni miała niezbędne kwalifikacje do wykonywania powierzonych jej czynności, posiadała niezbędne wykształcenie, a także doświadczenie w pracy montera. Ponadto jak ustalono, M. W. (1) po urodzeniu pierwszego dziecka od około roku pozostawała poza zatrudnieniem. W związku z powyższym w ocenie Sądu uzasadnionym było podjęcie przez współmałżonków decyzji o nawiązaniu współpracy.

W ocenie Sądu analiza wysokości dochodu płatnika, pozwala na stwierdzenie, iż w spornym okresie było go stać na ubezpieczenie M. W. (3), od zadeklarowanych kwot. Jak już wcześniej wspomniano z dokumentacji finansowej płatnika składek wynika, iż w spornym okresie przychody wnioskodawcy znacząco wzrosły.

Istotnym jest również, że w momencie podjęcia współpracy z płatnikiem składek M. W. (1) była dopiero w początkowym okresie ciąży, a z przedstawionej dokumentacji medycznej przebiegu ciąży wnioskodawczyni wynika, że do momentu wystawienia jej zwolnienia lekarskiego ciąża przebiegała w sposób prawidłowy i nie istniały żadne przeciwwskazania do wykonywania przez nią pracy w ramach współpracy.

Ostatecznie wskazać należy, że płatnik składek nie zatrudnił nikogo na zastępstwo nieobecnej wnioskodawczyni, przejmując jej obowiązki, co znajduje potwierdzenie
w zeznaniach, jego ówczesnego pracownika K. R.. Działanie takie było natomiast uzasadnione zmniejszeniem ilości zleceń w 2015 roku i związanym z tym spadkiem przychodów z tytułu działalności gospodarczej płatnika składek.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż odwołanie M. W. (1) podlega odrzuceniu.

Zgodnie z art. 477 ⁹ § 1 k.p.c. odwołanie od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję lub do protokołu sporządzonego przez ten organ,
w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji.

W myśl przepisu art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. Sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się.

W toku postępowania sądowego wnioskodawczyni nie kwestionowała, iż odwołanie od decyzji z dnia 15 maja 2015 roku zostało przez nią wniesione po upływie ustawowego terminu. Ponadto nie kwestionowała, poprawności pouczenia zawartego w skarżonej decyzji, a dotyczącego terminu do wniesienia środka zaskarżenia i wiedziała, w jakim terminie może się odwołać do Sądu. Bezspornym w sprawie było, iż M. W. (1) odebrała zaskarżoną decyzję w dniu 18 maja 2015 roku. Wnioskodawczyni nie potrafiła wyjaśnić przyczyn wniesienia przez nią odwołania po terminie, podnosiła jedynie, że w związku
z otrzymaniem różnych decyzji, w tym również odmawiającej jej prawa do zasiłku macierzyńskiego, nie zdawała sobie sprawy, iż skarżona decyzja jest również skierowania do niej.

Stwierdzić zatem należy, że termin na wniesienie odwołania dla wnioskodawczyni upłynął w dniu 18 czerwca 2014 roku. Tymczasem zgodnie z datą widniejącą na kopercie, odwołanie zostało złożone w dniu 26 czerwca 2015 roku, a zatem po ustawowym miesięcznym terminie.

W zacytowanym wcześniej art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. in fine określono przesłanki, przemawiające za zaniechaniem odrzucenia odwołania wniesionego po upływie ustawowego terminu. Okolicznościami usprawiedliwiającymi opóźnienie odwołania jest przekroczenie terminu, które nie jest nadmierne i takie, które nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się. Wskazane przesłanki muszą wystąpić łącznie. Za przyczyny niezależne od ubezpieczonego w złożeniu spóźnionego odwołania uważa się zwykle chorobę, nieporadność, brak właściwej porady i opieki, czy wprowadzenie w błąd przez organ rentowy. Stosownie do oceny tych okoliczności, odwołanie podlega odrzuceniu albo nadaje mu się bieg.

Tymczasem wnioskodawczyni nie wskazała przyczyn usprawiedliwiających opóźnione złożenie odwołania, a w konsekwencji, że uchybienie ustawowemu terminowi do wniesienia odwołania nie nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującej się, pomimo iż samo przekroczenie terminu nie jest nadmierne. Na okoliczność tę nie zgłoszono bowiem żadnych wniosków dowodowych.

Podkreślenia wymaga okoliczność, że przepis art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. stanowi samoistną podstawę przywrócenia terminu i reguluje sytuację, w której to odwołujący się ubezpieczony złoży spóźnione odwołanie. Stąd też w przypadku odrzucenia odwołania w trybie art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. ubezpieczonemu nie przysługuje prawo do wystąpienia z wnioskiem o przywrócenie terminu na podstawie art. 168 k.p.c. (zob. post. Sądu Administracyjnego w G. z 6.6.1994 r., III AUz 61/94, PP 1995, Nr 5, s. 46).

Wobec powyższego na podstawie art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. odwołanie wnioskodawczyni od decyzji z dnia 15 maja 2014 roku, jako spóźnione podlegało odrzuceniu, o czym Sąd orzekł w pkt 1 sentencji orzeczenia.

Natomiast odwołanie M. W. (2) w świetle zgromadzonego materiału dowodowego zasługuje na uwzględnienie i powoduje zmianę zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 6 ust 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku
o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 121) obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym i wypadkowym - podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi z zastrzeżeniem art. 8 i 9.

Ponadto jak stanowi art. 11 ust. 2 dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym
i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10.

W myśl art. 8 ust. 11 analizowanej ustawy za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz zleceniobiorcami, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają
z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy to osób,
z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

W zakresie wyliczania podstawy wymiaru składek należy wskazać, iż jak stanowi art. 18 ust. 8 w/w ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku. Zgodnie zaś z art. 20 ust. 1 ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe,
z zastrzeżeniem, iż podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób, które ubezpieczeniu chorobowemu podlegają dobrowolnie, nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 10 (ust. 3).

W myśl zaś art. 36 ust. 1 ustawy systemowej każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych.

Ponadto wskazać należy, iż stosownie do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 159) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

Zgodnie zaś z art. 29 ust. 1 pkt 1 wyżej wymienionej ustawy z zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego M. W. (1) z dniem 20 czerwca 2014 roku została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej M. W. (2), co stanowiło podstawę do zastosowania w/w regulacji i przyjęcia, że wnioskodawczyni podlega ubezpieczeniom. Ważność tego zgłoszenia została przez organ rentowy niesłusznie zakwestionowana. Niewątpliwie bowiem M. W. (1) podjęła współpracę przy prowadzeniu działalności płatnika składek i z tego tytułu winna w spornym okresie podlegać ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Warunkiem, jaki jest konieczny do uznania danej osoby za osobę współpracującą
z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, jest zaliczenie tej osoby do kręgu osób najbliższych dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą. Za osobę tę może być uznana tylko osoba, którą poza łączącym ją z prowadzącym działalność gospodarczą pokrewieństwem, pozostaje z nim we wspólnym gospodarstwie domowym – które to warunki niewątpliwie w przedmiotowej sprawie były spełnione pomiędzy ubezpieczoną, a płatnikiem. Przy określeniu prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego należy brać pod uwagę następujące okoliczności: wspólny adres zameldowania (zamieszkania), prowadzenie wspólnego budżetu domowego, współpraca w załatwianiu codziennych spraw życiowych. Tym samym przyjąć należy, iż współpracujący to członkowie najbliższej rodziny, pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą prowadzącą działalność gospodarczą, przyczyniający się do prowadzenia działalności, działający na rzecz i w imieniu osoby prowadzącej działalność, zaangażowane w prowadzenie tej działalności.

W niniejszej sprawie okolicznością bezsporną był fakt, iż małżonkowie M. oraz M. W. (4) pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym i we współwłasności majątkowej, kwestia ta nie była bowiem w niniejszym postępowaniu sporna. Jak wskazuje judykatura, ocena, czy osoba pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym zależy od okoliczności konkretnego przypadku, przy czym sam fakt wspólnego zamieszkiwania nie może tu mieć decydującego znaczenia. Cechami charakterystycznymi dla prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego może być udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, niezarobkowanie i pozostawanie w związku z tym na całkowitym lub częściowym utrzymaniu osoby, z którą się gospodarstwo domowe prowadzi, a wszystko to ma być dodatkowo uzupełnione cechami stałości, które tego typu sytuację charakteryzują (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 27 lutego 2013 roku, sygn. akt III AUa 511/12, LEX 1286463).

Kwestią sporną, poddaną ocenie Sądu Okręgowego, było więc jedynie ustalenie, czy stosunek prawny łączący odwołujących się ubezpieczoną i płatnika składek od dnia
20 czerwca 2014 roku spełniał kryterium uznania go za współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Przeprowadzone zaś w tym kierunku postępowanie dowodowe doprowadziło Sąd Okręgowy do przekonania, że ubezpieczona M. W. (1)
w spornym okresie współpracowała z płatnikiem M. W. (2) przy prowadzeniu przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej pod firmą (...).

Podkreślić należy, że orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazuje, iż za współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej, powodującą obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych uznać należy taką pomoc udzieloną przedsiębiorcy przez jego małżonka, która ma charakter stały i bez której stanowiące majątek wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki zapewnia ich współdziałanie przy tym przedsięwzięciu. Ocena, czy w konkretnej sytuacji pomoc świadczona przez małżonka może być uznawana za współpracę w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy z 1998 roku
o systemie ubezpieczeń społecznych, stanowiącą w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy podstawę do objęcia tej osoby obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym i rentowymi, wymaga uprzednich ustaleń faktycznych co do charakteru i rodzaju tych czynności (wyrok Sądu Najwyższego z 20 maja 2008 r., II UK 286/07, pub. OSNP 2009/17-18/241).

Za współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej powodującą obowiązek ubezpieczeń: emerytalnego i rentowych uznać można tylko taką pomoc udzieloną przedsiębiorcy przez jego małżonka, która ma charakter stały i bez której stanowiące majątek wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki zapewnia współdziałanie przy tym przedsięwzięciu. Takie rozumienie współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej odpowiada bowiem celom ustawy systemowej wyrażającym się przymusem ubezpieczenia, na zasadzie równości, wszystkich zarobkujących własną pracą, niezależnie od podstawy jej świadczenia (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 lutego 2012 r., III AUa 1581/11, pub. OSA 2013/8/108-120, podobnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 27 września 2012 r., III AUa 445/12, LEX 1220774).

Ponadto Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 stycznia 2009 roku, sygn. akt
II UK 134/08 (pub. OSNP 2010/13-14/170, OSP 2011/4/37) określił cechy konstytutywne pojęcia "współpraca przy działalności gospodarczej", o której mowa w art. 8 ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych wskazując, iż są nimi występujące łącznie: a) istotny ciężar gatunkowy działań współpracownika, które nie mogą mieć charakteru wtórnego, b) bezpośredni związek z przedmiotem działalności gospodarczej, c) stabilność i zorganizowanie oraz d) znaczący czas i częstotliwość podejmowanych robót (podobnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2010 r., sygn. akt II UK 315/09).

Oceniając pod kątem powyższych przesłanek zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd Okręgowy uznał, że pozwala on na przyjęcie, iż M. W. (1) współpracowała przy prowadzeniu działalności gospodarczej męża w spornym okresie tj. od dnia 20 czerwca 2014 roku i faktycznie wykonywała pracę do momentu wystawienia jej zwolnienia lekarskiego. Podejmowane przez nią w tym okresie czynności dotyczące pomocy w prowadzeniu działalności gospodarczej płatnika składek miały istotne znaczenie, były z nią bezpośrednio związane, a także miały charakter stały i systematyczny. Dokonując takiego ustalenia Sąd miał na uwadze fakt wykonywania przez ubezpieczoną czynności związanych
z działalnością gospodarczą jej męża, polegających na osobistej, telefonicznej oraz wykonywanej drogą elektroniczną obsłudze zleceniodawców, przygotowywaniu wyceny montażu oznakowań na zlecenie kontrahentów, wystawianiu faktur VAT za wykonane usługi, dokonywaniu zakupów elementów potrzebnych do montażu kołków, zamówień telefonicznych rusztowań i wysięgnika koszowego, dostarczaniu dokumentów do biura księgowego, dokonywaniu opłat do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Urzędu Skarbowego, przygotowywaniu oferty usług montażowych i przedstawianiu jej następnie firmom reklamowym, a także organizacji wjazdów służbowych płatnika składek. Sąd ustalił także, iż istniała faktyczna potrzeba współpracy odwołującej w wykonywaniu działalności gospodarczej jej męża, współpraca ta była wykonywana w znaczącym wymiarze
i systematycznie, miała także istotne znaczenie dla przychodów prowadzonej przez wnioskodawcę działalności gospodarczej oraz znaczący ciężar gatunkowy. Świadkowie bowiem w sposób spójny, zbieżny i wiarygodny wskazywali, iż w spornym okresie wnioskodawczyni swoje obowiązki wykonywała codziennie, w dużym wymiarze godzinowym, a wiec sposób istotny uczestniczyła w wykonywaniu jego działalności gospodarczej. Przedstawiona dokumentacja sporządzona przez wnioskodawczynię
w spornym okresie wskazuje na systematyczność jej sporządzania. Analiza dokumentacji finansowej płatnika ze spornego okresu świadczy zaś, że jego przychody w okresie tym znacząco wzrosły. Tym samym wykonywanie przez ubezpieczoną pracy w ramach działalności gospodarczej jej męża było stałe, stanowiło codzienną pracę (zatem powtarzaną ze stałą częstotliwością w określonych godzinach) i dotyczyło znacznego zakresu prowadzonej przez płatnika składek działalności gospodarczej. Dodatkowo wobec poczynionych w toku postępowania dowodnego ustaleń, wskazać należy, że wnioskodawczyni w momencie podejmowania współpracy z mężem była w początkowym okresie ciąży, która przebiegała prawidłowo i była zdolna do wykonywania przyjętych na siebie obowiązków.

Na mocy art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących
m.in. zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i przebiegu ubezpieczeń, a zatem ma prawo do kwestionowania podstaw ubezpieczenia.

Jednak w takiej sytuacji to na organie rentowym spoczywa obowiązek udowodnienia pozorności umowy (tutaj współpracy z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą) osoby lub jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, w myśl art. 6 k.c. Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy np. w wyroku z dnia 15 lutego 2007 r., I UK 269/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 78, w którym stwierdził, iż na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli.

Zdaniem Sądu Okręgowego, organ rentowy w żaden sposób nie udowodnił,
iż zakwestionowana przez niego współpraca wnioskodawców przy prowadzeniu działalności gospodarczej miała charakter pozorny, czy była sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Pełnomocnik reprezentujący Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zgłosił, w toku procesu wniosków dowodowych pozwalających na podzielenie czynionych przez niego zarzutów. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie tylko potwierdził fakt współpracy płatnika i ubezpieczonej, ale wykluczył jej pozorny charakter.

Organ rentowy zakwestionował, że wnioskodawczyni została zgłoszona do ubezpieczeń z wysoką podstawą wymiaru składek.

Tymczasem zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów z dnia
21 kwietnia 2010 r. II UZP 1/10, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest uprawniony do kwestionowania kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność (co w niniejszej sprawie można także odnieść do osoby współpracującej z osobą prowadzącą taką działalność) jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli mieści się ona w granicach określonych ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.). Sąd Najwyższy wskazał, że osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu (art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ustawy systemowej), a ubezpieczeniu chorobowemu na zasadzie dobrowolności (art. 11 ust. 2 ustawy systemowej). Objęcie ochroną ubezpieczeniową wiąże się z powstaniem obowiązku opłacania składek. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w myśl art. 20 ust. 1 ustawy systemowej, określa zawsze podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, jedynie z ograniczeniem wynikającym z art. 20 ust. 3 ustawy (podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie może przekraczać miesięcznie 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale). W rezultacie zakwestionowanie zadeklarowanej podstawy wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe powoduje także zakwestionowanie podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe. Analiza art. 18 ustawy systemowej prowadzi do wniosku, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność została określona inaczej niż w przypadku ubezpieczonych, co do których podstawę tę odniesiono do przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 4 pkt 9 i 10) lub kwoty uposażenia, wynagrodzenia bądź innego rodzaju świadczenia. Łączy się to ze specyfiką działalności prowadzonej na własny rachunek i trudnościami przy określaniu przychodu z tej działalności. Z tych względów określenie wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ustawodawca pozostawił osobom prowadzącym pozarolniczą działalność, stanowiąc w art. 18 ust. 8 ustawy, że podstawę tę stanowi zadeklarowana kwota, z zastrzeżeniem jej dolnej granicy w wysokości 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale (w brzmieniu obowiązującym przed 27 grudnia 2008 r.). W konsekwencji w przypadku tych ubezpieczonych obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ich wysokość nie są powiązane z osiągniętym faktycznie przychodem, lecz wyłącznie z istnieniem tytułu ubezpieczenia i zadeklarowaną przez ubezpieczonego kwotą, niezależnie od tego, czy ubezpieczony osiąga przychody i w jakiej wysokości. W odniesieniu do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego tych osób ustawodawca zastrzegł, jak wskazano wyżej, górną kwotę graniczną podstawy wymiaru składek w wysokości 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Inaczej rzecz ujmując, wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób prowadzących działalność pozarolniczą w przedziale od 60% do 250% przeciętnego wynagrodzenia zależy wyłącznie od deklaracji ubezpieczonego, nie mając żadnego odniesienia do osiąganego przez te osoby przychodu. Po stronie osoby prowadzącej pozarolniczą działalność istnieje zatem uprawnienie do zadeklarowania w granicach zakreślonych ustawą dowolnej kwoty jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, wobec czego sposób w jaki realizuje to uprawnienie zależy wyłącznie od jej decyzji. Ingerencja w tę sferę jakiegokolwiek innego podmiotu jest więc niedopuszczalna, chyba że ma wyraźne umocowanie w przepisach.

W konkluzji stwierdzić należy, iż organ rentowy bezzasadnie stwierdził w zaskarżonej decyzji, że ubezpieczona M. W. (1) od dnia 20 czerwca 2014 roku nie podlega ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez płatnika M. W. (2), bowiem – wobec ustalonego faktu wykonywania tej pracy przez ubezpieczoną samodzielnie w spornym okresie – nie można było jej współpracy przy działalności gospodarczej męża uznać za pozorną i fikcyjną, zaś wynikającego z tego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych za niezasadnego i mającego na celu uzyskanie jedynie ubezpieczeniowej ochrony prawnej.

Podkreślenia wymaga, iż prawem ubezpieczonego jest zgłoszenie się do ubezpieczeń społecznych również w okresie ciąży i sam fakt takiego zgłoszenia nie może skutkować uznaniem, że jest to czynność pozorna. Wykazane przez ubezpieczoną czynności, ich zakres
i sposób realizacji w pełni potwierdzają zasadność złożonego odwołania.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w pkt 2 orzeczenia zmienił zaskarżoną decyzje i ustalił, że M. W. (1) jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą u płatnika składek INTER-MAR M. W. (2) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia
20 czerwca 2014 roku.

Natomiast na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz wnioskodawcy kwotę 60,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – stosownie do treści § 12 ust. 2 (w brzmieniu obowiązującym do spraw wszczętych do dnia 31 lipca 2015 roku), w zw. z § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461 ze zm.), mając na uwadze, że zgodnie z § 21 obowiązującego od dnia 1 stycznia 2016 roku rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U z 2015 r, poz. 1800) - do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego, wypożyczając akta rentowe oraz pełnomocnikowi wnioskodawców.

31.05.2016r.