Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Postanowienia z dnia 27 stycznia 2025 roku

Postanowieniem z dnia 27.01.2025 r. uzupełnionym postanowieniem z dnia 30.01.2025 r. Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, po rozpoznaniu sprawy Przedsiębiorstwa Usługowego (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z udziałem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością o wysokość podstawy wymiaru składek na skutek odwołania Przedsiębiorstwa Usługowego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. z dnia 18 marca 2024 roku znak (...) w pkt 1 odrzucił odwołanie na podstawie art. 477 ⁹ § 3 k.p.c., w pkt 2 zasądził od Przedsiębiorstwa Usługowego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. kwotę 270 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

(postanowienie – k. 276, postanowienie o uzupełnieniu – k. 278)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 18.03.2024 r. organ rentowy określił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne I. K. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zawartej z Przedsiębiorstwem Usługowym (...) Sp. z o.o. za miesiące czerwiec 2019- grudzień 2021 roku.

(decyzja – k. 13-16 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Organ rentowy doręczył płatnikowi składek decyzję z dnia 18.03.2024 r. w dniu 22.03.2024 r.

(okoliczność bezsporna)

Do organu rentowego wpłynęły w dniu 29.04.2024 roku trzy przesyłki zawierające odwołania płatnika składek – Przedsiębiorstwa Usługowego (...) Sp. z o.o. od decyzji wydanych przez organ rentowy tj.:

1. odwołanie od decyzji numer (...) tj. od niniejszej decyzji, w którym wskazano wartość przedmiotu sporu w kwocie 4275,92 zł,

2. odwołanie od decyzji numer (...) tj. od niniejszej decyzji, w którym wskazano wartość przedmiotu sporu w kwocie 92959,48 zł oraz

3. odwołanie od decyzji numer (...) tj. odwołanie od decyzji dotyczącej wysokości skład Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, w którym wskazano wartość przedmiotu sporu w kwocie 4275,92 zł

tj. decyzji dotyczących Funduszu Pracy, Funduszu Solidarnościowego oraz Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Do organu rentowego nie wpłynęły odwołania od decyzji określających wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonych będących pracownikami Przedsiębiorstwa Usługowego (...) Sp. z o.o. tj.: A. A., M. F., J. K., I. K., J. F., D. J., R. N., P. O., W. S. (1) i A. K..

(odwołania – k. 234-273 verte)

Następnie profesjonalny pełnomocnik płatnika składek złożył do tutejszego sądu w dniu 27.06.2024 r. pismo datowane na dzień 14.06.2024 r. oraz pismo stanowiące odwołanie od 10 decyzji dotyczących poszczególnych ubezpieczonych datowane na dzień 22.04.2024 r. Pisma zostały złożone w dwóch egzemplarzach.

(kopia pisma – k. 3, kopia koperty – k. 4)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego zwrot wskazując że płatnik składek nie przedłożył wymaganej ilości egzemplarzy oraz odpisów od odwołania zaskarżonych decyzji, ewentualnie z ostrożności procesowej wniósł o odrzucenie odwołania na podstawie art. 477 ⁹ § 3 k.p.c.

(odpowiedź na odwołanie – k. 5-8 verte)

Zarządzeniem z dnia 06.08.2024 r. sąd wezwał pełnomocnika płatnika do złożenia odwołania z dnia 22.04.2024 r. wraz z załącznikami oraz odpisem dla zainteresowanego w terminie 7 dni, jednocześnie poinformował pełnomocnika płatnika, że odwołanie zostało złożone w 1 egzemplarzu, natomiast dot. 10 decyzji.

(zarządzenie – k. 10, wezwanie – k. 11)

W dniu 28.08.2024 r. profesjonalny pełnomocnik płatnika przedłożył do tutejszego sądu odwołanie z dnia 22.04.2024 r. wraz z załącznikami i odpisem dla zainteresowanego.

(pismo – k. 13, odwołanie z załącznikami i odpisem – k. 14-71)

Zarządzeniem z dnia 4.09.2024 r. uzupełnionym postanowieniem z dnia 3.10.2024 r. sąd zwrócił odwołanie na podstawie art.477 ¹⁰ § 1 k.p.c. w zw. z art. 130 1a § 1 i 2 k.p.c. z uwagi na jego złożenie w niniejszej sprawie w jednym egzemplarzu, a dotyczącym dziesięciu decyzji ZUS z dnia 18 marca 2024 r. wydanych w stosunku do: A. A., M. F., J. K., I. K., J. F., D. J., R. N., P. O., W. S. (2) (M.), A. K., tymczasem odwołania (jego egzemplarze) we wszystkich postępowaniach winny być złożone oddzielnie od każdej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 marca 2024 r., a w niniejszej sprawie tylko co do osoby zainteresowanej – I. K. oraz na podstawie art. 102 k.p.c. odstąpił w całości od obciążania Przedsiębiorstwa Usługowego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. kosztami zastępstwa procesowego na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł..

(zarządzenie – k. 73, postanowienie – k. 83)

W dniu 4.10.2024 r. płatnik składek przedłożył do tutejszego sądu odwołanie z dnia 22.04.2024 r. dot. zainteresowanej I. K. z załącznikami w 3 egzemplarzach.

(pismo – k. 93, odwołanie z załącznikami – k. 94-189)

Zarządzeniem z dnia 22.10.2024 r. sąd pismo pełnomocnika płatnika z dnia 4.10.2024 r. z załącznikami potraktował jako uzupełnienie braków formalnych odwołania z dnia 27.06.2024 r. i uchylił zarządzenie z dnia 4.09.2024 r. o zwrocie odwołania na podstawie art.477 ¹⁰ § 1 k.p.c. w zw. z art. 130 ^1a § 1 i 2 k.p.c. oraz postanowienie z dnia 3.10.2024 r. dotyczące uzupełnienia zarządzenia z dnia 4.09.2024 r.

(zarządzenie – k. 193)

Płatnik składek podnosił, że odwołania zostały wniesione, ale omyłkowo zamiast dwóch pierwszych stron odwołania przesłano pierwsze dwie strony innego odwołania.

(pismo – k. 220-226, rozprawa z dnia 27.01.2025 r. e-protokół (...):00:33-00:09:09 – płyta CD – k. 275)

Organ rentowy na rozprawie w dniu 27.01.2025 r. wniósł odrzucenie odwołania na podstawie podnosząc, iż odwołanie w niniejszej sprawie zostało złożone z naruszeniem 30-dniowego terminu, przekroczenie terminu jest niewątpliwie nadmierne, zaś odwołujący się nie wykazał, że przekroczenie terminu do złożenia odwołania nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych.

(rozprawa z dnia 27.01.2025 r. e-protokół (...):00:33-00:09:09 – płyta CD – k. 275)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie płatnika składek od decyzji organu rentowego z dnia 18.03.2024 r., podlegało odrzuceniu.

Zgodnie z treścią art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2024.0.497), Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności: ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek, ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz wymiaru świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w myśl art. 83 ust. 2 w/w ustawy, przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego.

Zgodnie z art. 477 ⁹ § 1 k.p.c. odwołanie od decyzji organu rentowego wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji. Odwołanie wniesione po upływie terminu, stosownie do § 3 art. 477 ⁹ k.p.c., sąd odrzuca, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się. Ciężar udowodnienia powyższych okoliczności oraz faktu złożenia odwołania we właściwym terminie spoczywa na wnioskodawcy (art. 232 k.p.c.).

Powyższe oznacza, że wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego z uchybieniem miesięcznego terminu powoduje, iż strona zostaje pozbawiona prawa do merytorycznego rozpoznania zarzutów co do istoty sprawy, podniesionych w odwołaniu. Biorąc pod uwagę brzmienie powołanego przepisu Sąd może jednak nie odrzucić odwołania (rozpoznać je), jeśli przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się. Sąd może tak postąpić na wniosek ubezpieczonego. Złożenie wyraźnego wniosku nie jest jednak niezbędne. Wystarczające jest powołanie się i wykazanie okoliczności usprawiedliwiających przekroczenie terminu. Sąd nie ma bowiem obowiązku ustalania z urzędu przyczyn wniesienia odwołania po terminie (postanowienie SN z dnia 14 września 1995r., II URN 36/95, OSNAPiUS 1996, nr 13, poz. 191; por. też postanowienie SN z dnia 18 grudnia 1998r., II UKN 561/98, OSNAPiUS 2000, nr 5, poz. 199).

Ocena, czy przekroczenie terminu było nadmierne i czy nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się, jest pozostawiona uznaniu sądu (wyrok SN z dnia 21 marca 2006r., III UK 168/05, Lex nr 277825). Do tego terminu nie mają zastosowania przepisy o przywróceniu terminu na zasadach ogólnych (art. 168 i n.; wyrok SA w Rzeszowie z dnia 6 grudnia 1994r., III AUr 344/94, OSA 1995, nr 1, poz. 9).

Zaakcentować należy, że wymienione w art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. przesłanki przyjęcia i rozpoznania odwołania mimo jego złożenia po upływie terminu muszą wystąpić łącznie. Zatem opóźnienie nie może być nadmierne i nie może wystąpić z przyczyn zależnych od odwołującego się (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 11 kwietnia 2014r., III AUz 31/14).

W niniejszej sprawie profesjonalny pełnomocnik płatnika składek wskazywał, że pismo będące odwołaniem od decyzji dotyczącej zainteresowanej –I. K. oraz dziewięciu innych decyzji wydanych przez Organ, zostało wniesione do Sądu za pośrednictwem organu rentowego w dniu 22.04.2024 roku (data nadania w placówce pocztowej), a zatem w ustawowym terminie, przy przyjęciu że sporna decyzja ZUS z dnia 18.03.2024 r. została doręczona w dniu 22.03.2024 r. Zarówno na rozprawie w dniu 27.01.2025 r. jak i w piśmie procesowym z dnia 10.12.2024 r. profesjonalny pełnomocnik płatnika składek tłumaczył, że odwołania zostały wniesione, lecz omyłkowo zamiast dwóch pierwszych stron odwołania przesłano pierwsze dwie strony innego odwołania. Pełnomocnik twierdził, że poprzez złożenie pisma z dnia 14.06.2024 r. dokonał uzupełnienia braku formalnego zawartego w odwołaniu z kwietnia 2024 r., sprostował oczywistą omyłkę pisarską oraz przedłożył ponownie wersję odwołania z poprawioną w/w oczywistą omyłką wraz z odpisem dla strony przeciwnej oraz odwołania od dziewięciu pozostałych decyzji ZUS.

Sąd Okręgowy nie podziela jednak powyższego zapatrywania wywiedzionego przez płatnika składek, przychyla się natomiast do złożonej w tym względzie argumentacji pełnomocnika organu rentowego, że nie wystarczyło podmienić dwóch pierwszych stron odwołania by traktować je jako wniesione w terminie i to z pierwotną datą. Bezspornym jest, że wpierw w kwietniu 2024 r. płatnik składek przedłożył wyłącznie trzy odwołania od decyzji ZUS dotyczących wysokości składek na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, nie wpłynęły natomiast w tamtym czasie odwołania od decyzji określających wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonych będących pracownikami Przedsiębiorstwa Usługowego (...) Sp. z o.o., w tym I. K.. Pismo stanowiące odwołanie od 10 decyzji dotyczących poszczególnych ubezpieczonych zostało złożone przez płatnika składek dopiero w czerwcu 2024 r. Sąd Okręgowy pragnie powtórnie w tym miejscu zasygnalizować, że odwołania (jego egzemplarze) we wszystkich postępowaniach dotyczących poszczególnych ubezpieczonych winny być złożone oddzielnie od każdej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 marca 2024 r. w terminie jednego miesiąca, licząc od daty doręczenia decyzji, a w niniejszej sprawie tylko co do osoby zainteresowanej – I. K.. Sąd nie widzi powodu dla którego miałby nie traktować pisma pełnomocnika z dnia 14.06.2024 r. jako kolejnego złożonego w niniejszej sprawie odwołania, skoro pierwotnie w kwietniu 2024 r. faktycznie nie wpłynęły, a w niniejszej sprawie odwołanie od decyzji określającej wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracownika Przedsiębiorstwa Usługowego (...) Sp. z o.o. - I. K.. Nie sposób przyjąć wobec tego, że w dniu 22.04.2024 r. strona odwołująca w sposób prawidłowy złożyła odwołanie od decyzji organu rentowego z dnia 18.03.2024 r., dotyczącej I. K.. Tym samym w opinii sądu złożone przez płatnika w dniu 14.06.2024 roku pismo w istocie należało traktować jako kolejne, aczkolwiek złożone w późniejszym terminie, w tym od wskazanej decyzji – odwołanie.

Idąc dalej, z poczynionych w sprawie ustaleń wynika jednoznacznie, iż decyzja z 18.03.2024 r. roku została odwołującemu się płatnikowi doręczona w dniu 22.03.2024 r.

Niewątpliwie termin do zaskarżenia decyzji mijał w dniu 22.04.2024 roku. Odwołanie jest więc złożone po terminie. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nawet gdyby uznać, że opóźnienie nie było nadmierne, to aby Sąd nie odrzucił odwołania i rozpoznał je, musi być jednak spełniony również i ten warunek, by przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się. Użyte w art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. sformułowanie "przyczyny niezależne" jest szersze od "braku winy strony" (art. 168 § 1 k.p.c.) i pozwala na uwzględnienie także niektórych przyczyn zawinionych (postanowienie SN z dnia 14 lutego 1996 r., II URN 63/95, OSNAPiUS 1996, nr 17, poz. 256). Zdaniem sądu wskazywane przez profesjonalnego pełnomocnika płatnika składek przyczyny braku złożenia w terminie odwołania nie zasługują na uwagę.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że uwzględnienie wniosku o przywrócenie uchybionego terminu może nastąpić tylko w sytuacji, gdy zachowaniu się strony nie można przypisać znamion winy w jakiejkolwiek jej postaci, również winy polegającej na zwykłym niedbalstwie (braku należytej staranności). Przy ocenie braku winy w niedochowaniu terminu procesowego bierze się pod uwagę miernik należytej staranności, jakiej można wymagać od człowieka przejawiającego dbałość o swoje własne, życiowo ważne sprawy. Analizy tej dokonuje się przy tym w kontekście całokształtu okoliczności konkretnej sprawy. Stopień dbałości człowieka o własne sprawy zależy bowiem od szeregu obiektywnych uwarunkowań, wśród których szczególną rolę odgrywają przesłanki o charakterze społeczno-ekonomicznym i cywilizacyjno-kulturowym. Przesłanki te powinny być zatem uwzględniane przy konstruowaniu wzorca staranności, według którego oceniane jest zachowanie strony dopuszczającej się przekroczenia terminu do dokonania oznaczonej czynności procesowej. Przy ocenie winy strony lub jej braku w uchybieniu terminu do dokonania czynności procesowej należy brać pod rozwagę nie tylko okoliczności, które uniemożliwiły dokonanie tej czynności w terminie, lecz także okoliczności świadczące o podjęciu lub niepodjęciu przez stronę działań mających na celu zabezpieczenie się w dotrzymaniu terminu (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z 6 października 1998 r., II CKN 8/98, LEX nr 50679; z 27 października 1998 r., II PKN 385/98, OSNP 1999, nr 23, poz. 753; z 12 marca 1999 r., I PKN 76/99, OSNP 2001, nr 11, poz. 431; z 14 kwietnia 1999 r., II UKN 555/98, OSNP 2000, nr 14, poz. 561; z 22 lipca 1999 r., I PKN 273/98, OSNP 2000, nr 20, poz. 757; z 29 października 1999 r., I CKN 556/98, LEX nr 50702; z 2 sierpnia 2006 r., I UZ 13/06, OSNP 2007, nr 15-16, poz. 238; z 10 stycznia 2007 r., I CZ 108/06, LEX nr 258547; z 26 kwietnia 2007 r., III CZ 22/07, LEX nr 319631; z 30 maja 2007 r., II CSK 167/07, LEX nr 346193 i z 8 października 2010 r., II PK 70/10, LEX nr 687017).

Trzeba wskazać, iż w orzecznictwie bardzo restrykcyjnie podchodzi się do usprawiedliwiana uchybień ustawowych terminów dokonanych przez profesjonalnych pełnomocników.

Stopień należytej staranności jest podwyższony w przypadku profesjonalnych pełnomocników - adwokatów i radców prawnych. Należy bowiem przyjąć, że profesjonalny pełnomocnik w związku z posiadaną przez siebie wiedzą z zakresu prawa oraz znajomością procedury sądowej w stopniu większym niż sama strona zdaje sobie sprawę z konsekwencji naruszenia terminów procesowych, zwłaszcza ustawowych terminów dotyczących jak w niniejszej sprawie wniesienia odwołania, a to oznacza, że zachowaniu tych terminów powinien poświęcić szczególną uwagę.

Zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą, jeżeli strona jest reprezentowana przez pełnomocnika, przy ustalaniu jej winy w niezachowaniu terminu należy mieć na względzie działania pełnomocnika. W rezultacie strona ponosi konsekwencje zaniedbań w dotrzymaniu terminu popełnionych przez pełnomocnika. Innymi słowy, zaniedbania w dotrzymaniu terminu popełnione przez pełnomocnika, wykluczają uznanie braku winy strony w niezachowaniu terminu ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z 15.03.2000r., II CKN 554/00 i postanowienie Sądu Najwyższego z 1.12.2011r., I CZ 130/11 oraz cytowane w nim orzecznictwo).

Tłumaczenie pełnomocnika, że popełniony przez niego błąd polegający na tym, że omyłkowo w kwietniu 2024 roku zamiast dwóch pierwszych stron właściwego odwołania przesłał pierwsze dwie strony innego odwołania, nawet przy przyjęciu że był błędem nieintencjonalnym, nie może odnieść zamierzonego skutku.

W orzecznictwie wskazuje się także, że w przypadku profesjonalnego pełnomocnika uchybienia spowodowane nawet lekkim niedbalstwem nie uzasadniałyby przywrócenia terminu. Organizacja pracy w kancelarii profesjonalnego pełnomocnika winna zapewniać prawidłowy obieg pism, nawet w sytuacji nadmiaru pracy (zob. np. uzasadnienie postanowienie SN z dnia 29 kwietnia 2005 r., V CZ 26/05, LEX nr 1619222).

Tego rodzaju uchybienie należy uznać za posiadające znamiona winy polegającej na braku szczególnej staranności, jakiej należy wymagać od pełnomocnika. Winę za ten błąd ponosi profesjonalny pełnomocnik, a w konsekwencji jego mocodawca – czyli odwołujący się płatnik.

W konsekwencji, brak jest podstaw do rozpoznania odwołania, skoro przesłanki z art. 477 ⁹ § 3 k. p. c. muszą zostać spełnione kumulatywnie.

Sąd Okręgowy nie odnosi się do zarzutów merytorycznych płatnika składek do zaskarżonej przez niego w niniejszym postępowaniu decyzji ZUS bowiem odrzucenie odwołania zamknęło drogę do merytorycznego rozpoznania tej sprawy.

Wobec powyższego na podstawie art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. odwołanie płatnika składek podlegało odrzuceniu, o czym Sąd orzekł w sentencji postanowienia.