Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18.06.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił K. J. prawa do emerytury pomostowej. Zakład odmówił przyznania prawa do tej emerytury ubezpieczonemu ponieważ wnioskodawca nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat. Do pracy w szczególnych warunkach ZUS, zgodnie z art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, zaliczył okres pracy od 4.04.2024 r. do 16.04.2024 r., tj. łącznie 13 dni. Do pracy w szczególnych warunkach zgodnie z art. 4 ww. ustawy Zakład nie zaliczył okresów:

1) od 18.05.1998 r. do 31.05.1999 r. ponieważ pracodawca w świadectwie pracy w warunkach szczególnych z 31.05.1999 r. nie wskazał charakteru pracy zgodnie z rozporządzeniem RM z 7.02.1983 r.,

2) od 17.09.2007 r. do 31.12.2008 r., ponieważ pracodawca w zaświadczeniu wykonywania prac w warunkach szczególnych z 16.04.2024 r. nie podał podstawy prawnej,

3) od 1.01.2009 r. do 3.04.2024 r. ponieważ wnioskodawca nie został zgłoszony do ZUS jako pracownik zatrudniony w warunkach szczególnych.

Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku – uzyskanych w wyniku przeprowadzonego przez ZUS postępowania przyjęto jako udowodnione: okresy nieskładkowe w ilości 6 miesięcy, 1 dnia, okresy składkowe w ilości 36 lat, 1 miesiąca, 13 dni, staż sumaryczny 36 lat, 7 miesięcy, 14 dni, a staż pracy wykonywanej w warunkach szczególnych w ilości 13 dni.

(decyzja w aktach ZUS)

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą ubezpieczony, będąc reprezentowanym przez adwokata, złożył od niej odwołanie wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie prawa do emerytury pomostowej w wyniku zaliczenia do stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, okresu zatrudnienia w Zakładzie Produkcyjnym Odlewni (...) Sp. z o.o. z/s w Ł. i uznania, że skarżący spełnia przesłanki z art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych do przyznania mu tego świadczenia, a nadto wniósł o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych.

(odwołanie k. 3-6)

W odpowiedzi na odwołanie pozwany ZUS I Oddział w Ł. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

(odpowiedź na odwołanie k. 14)

Na rozprawie w dniu 14.01.2025 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie, wnosząc o ustalenie, że ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych w okresie od 17.05.1998 r. do 31.05.1999 r. i w okresie od 17.09.2007 r. do 3.04.2024 r., a nadto wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

(stanowisko stron odwołującej – e-prot. z 14.01.2025 r.: 00:01:05, 00:59:58)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

K. J. urodził się (...)

(niesporne)

Wnioskodawca posiada świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z 31.05.1999 r. wystawione przez Odlewnię (...) Sp. z o.o. w K., w którym poświadczono, że powód w okresie od 18.05.1998 r. do 31.05.1999 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace rdzeniarz ręczny na stanowisku rdzeniarza ręcznego wymienioną w Wykazie A Dział III pkt 21 stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych.

(świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k. 11)

Powód posiada także zaświadczenie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z 16.04.2024 r. wystawione przez Odlewnię (...) SP. z o.o., która potwierdziła, że wnioskodawca jest zatrudniony w ww. zakładzie pracy od 17.09.2007 r. do nadal na stanowisku rdzeniarz, operator urządzeń odlewniczych, na którym stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace bezpośrednio przy produkcji materiałów formierskich lub izolacyjnoegzotermicznych używanych w odlewnictwie hutnictwie, od dnia 4.04.2024 r. na stanowisku rdzeniarz, operator urządzeń odlewniczych w szczególnych warunkach, zgodnie z wykazem stanowisk stanowiącym załącznik nr 1 pkt 15 do ustawy o emeryturach pomostowych z dnia 19.12.2008 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach – Dz.U. Nr 237, poz. 1656.

(zaświadczenie wykonywania pracy w warunkach szczególnych k. 12)

Wnioskodawca był zatrudniony w Odlewni (...) w okresie od 17 maja 1998 roku do 31 maja 1999 roku. Odlewnia (...) zajmowała się odlewem żeliwa. Wnioskodawca pracował na stanowisku rdzeniarza operatora maszyn. Wykonywał pracę w rdzeniarni na wydziale P1 na dole na poziomie zero, gdzie była rdzeniarnia ręczna i gdzie były trzy linie produkcyjne. Były tam wytwarzane jednorazowe rdzenie do odlewów, potrzebne do produkcji. Na dole hali produkcyjnej były linie produkcyjne, gdzie robiono odlewy, natomiast u góry była niezabudowana antresola, otwarta na halę, gdzie znajdowała się rdzeniarnia maszynowa. Wnioskodawca pracował na tej samej hali, co osoby robiące odlewy. Ubezpieczony obsługiwał rdzeniarkę. Wnioskodawca pracował na rdzeniarni ręcznej, a jeśli była taka potrzeba to pomagał także przy wytwarzaniu rdzeni maszynowo na antresoli otwartej na halę produkcyjną. Na rdzeniarni ręcznej była mieszarka, do której wnioskodawca musiał ręcznie wsypać piasek, żywicę, które były następnie mieszane około 10 minut, a później ta masa była przez wnioskodawcę nabierana do wiaderka i następnie ręcznie była przez powoda wkładana do formy, w której była utwardzana dwutlenkiem węgla. Wnioskodawca miał pistolet do dwutlenku węgla, a jego praca polegała na tym, że stał i utwardzał formę, potem ją przewracał, pukał i gotowy produkt wypadał. Jeżeli forma była złożona z więcej niż jednej części to trzeba było ją rozebrać i dopiero wtedy wypadały gotowe rdzenie. Oprócz tego była na antresoli maszyna typu H.. Ta maszyna sama urabiała masę, wstrzeliwała ją do formy i utwardzała. Wnioskodawca pracował także na tej maszynie na antresoli, na zmianę z innym pracownikiem. Tam były robione duże gabaryty, do 30 kg. Oprócz tego były też maszyny typu KS, do których były wkładane ręcznie rdzenice, które następnie były zaciskane i w tym celu trzeba było umiejętnie zrobić strzał powietrza. Hala, na której pracował wnioskodawca była halą zamkniętą, nie było tam ogrzewania i zimą było zimno. Podstawowym czynnikiem szkodliwym był tam dwutlenek węgla oraz karbofen czyli żywica, którą wnioskodawca mieszał z piaskiem.

Od 17.09.2007 r. wnioskodawca jest zatrudniony w Odlewni (...) na stanowisku rdzeniarza, operatora urządzeń odlewniczych. Odlewnia dalej zajmuje się tym samym. Wnioskodawca nadal pracuje ww. zakładzie pracy. Obecnie ubezpieczony pracuje na antresoli, która jest nadal otwarta na halę. Wnioskodawca wykonuję te same obowiązki, tylko przy maszynie. Obecnie maszyny na dole są inne, ponieważ służą do tzw. zimnego utwardzania. Natomiast na górze nadal są jeszcze maszyny, które spiekają – obecnie mało się ich używa. Wnioskodawca aktualnie pracuje na rdzeniarkach, gdzie utwardzanie jest aminami. Masę wytwarza się z trzech składników, to jest piasek, żywica i aktywator. Wnioskodawca obsługuje taką maszynę. Oprócz tego niektóre rdzenie trzeba pomalować, wtedy odwołujący zamacza taki rdzeń w farbie z alkoholem izopropylowym, przy czym wykonuje to ręcznie w ten sposób, że zanurza rdzeń w beczce i wkłada do suszarki. W suszarce jest 200 stopni - tam odbywa się suszenie rdzeni. Obecnie maszyna automatycznie, samodzielnie pobiera piasek, żywicę i aktywator. Automat ten po zmieszaniu wysypuje składniki do leja i wtedy wnioskodawca może sprawdzić mieszankę, po czym następuje produkcja, a masa schodzi do głowicy. Wnioskodawca jako operator maszyny ustawia maszynę na odpowiecie parametry, wciska guzik, maszyna się zamyka i produkuje rdzeń samodzielnie. Przez jeden cykl jest produkowany jeden rdzeń. Na antresoli, gdzie powód pracuje od 2007 roku jest bardzo duże zapylenie. Przez jakiś czas pracownikom nie dawano kart charakterystycznych danego produktu i nie wiedzieli z czym mają do czynienia – potem, gdy zrobiono pracownikom szkolenie okazało się, że są to produkty mutogenne, rakotwórcze. Dopiero od ok. pół roku wnioskodawca i inni pracownicy mają specjalną ochronę rąk, a przedtem mieli tylko zwykłe rękawice. Odwołujący sam sobie wtedy kupował gumowe rękawice, które są zgodne z kartą charakterystyki. Zmiany nastąpiły dopiero po skardze wnioskodawcy z 9.10.2023 r. do Państwowej Inspekcji Pracy, w której powód wniósł o wszczęcie postępowania w sprawie umieszczenia jego stanowiska pracy w wykazie stanowisk, o których mowa w art. 41 ust. 4 pkt 1 ustawy o emeryturach pomostowych. W przypadku stanowiska wnioskodawcy, tj. stanowiska rdzeniarza, operatora urządzeń odlewniczych, na którym powód wykonuje pracę w pozycji stojącej i w ruchu, to dopiero po interwencji Państwowej Inspekcji Pracy, która nakazała pismem z 22.02.2024 r. umieszczenie stanowiska rdzeniarz – operator urządzeń odlewniczych w wykazie prac, o którym mowa w art. 41 ust. 4 pkt 1 ustawy o emeryturach pomostowych, Odlewnia (...) wpisała to stanowisko jako pracę w warunkach szczególnych uprawniającą do emerytury pomostowej. PIP ustaliła, że prace wykonywane na stanowisku rdzeniarz – operator urządzeń odlewniczych w Hali P-1 (GNIAZDO RDZENIAREK), które wykonuje wnioskodawca, są bardzo ciężkimi pracami fizycznymi – pracami powodującymi w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny u mężczyzny powyżej 8400 kJ, wykonywanej bezpośrednio przy produkcji materiałów formierskich. Wcześniej pracownicy, w tym wnioskodawca, pytali pracodawcę o dodatek za warunki szkodliwe, ale dowiedzieli się od pracodawcy, że nie ma on takiego obowiązku i nie mieli takiego dodatku. Wnioskodawca przez cały badany okres zatrudnienia pracował jako rdzeniarz w warunkach szkodliwych, gdyż pracę wykonuje w środowisku, gdzie występuje: żywica, aktywator, amina, gaz, którym utwardza się rdzenie. Antresola, na której powód pracuje, nadal jest otwarta na halę. Na hali obecnie jest bardzo duże zapylenie przez ww. środki używane do produkcji rdzeni, które są bardzo szkodliwe.

(zeznania wnioskodawcy e-prot. z 14.01.2025 r.: 00:02:21 -00:20:34 w zw. z 00:57:04, zeznania świadka G. L. e-prot. z 14.01.2025 r.: 00:31:04 – 00:41:57, zeznania świadka B. K. e-prot. z 14.01.2025 r.: 00:42:57, nakaz z 22.02.2024 r. PIP k. 8-9, uchwała Zarządu Odlewni (...) sp. z o.o. k. 10)

W dniu 13.05.2024 r. ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę pomostowa.

(niesporne, a nadto wniosek w aktach ZUS)

W toku postępowania przed organem rentowym wnioskodawca udokumentował w sposób bezsporny ogólny staż pracy w wymiarze w wymiarze 36 lat, 7 miesięcy i 14 dni, w tym 36 lat, 6 miesięcy i 13 dni okresów składkowych oraz 6 miesięcy i 1 dzień okresów nieskładkowych, a także 13 dni okresów pracy w warunkach szczególnych zgodnie z art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, tj. zaliczył powodowi do tego stażu pracy tylko okres zatrudnienia od 4.04.2024 r. do16.04.2024 r., ponieważ zgodnie z nakazem PIP z dnia 22.02.2024 r. Zarząd Odlewni podjął uchwałę (...) i umieścił stanowisko rdzeniarz – operator urządzeń odlewniczych w wykazie stanowisk pracy, o których mowa w ustawie z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych, która to uchwała weszła w życie z dniem podjęcia czyli 4.04.2024 r. i z tym dniem zakład pracy zgłosił ubezpieczonego do ZUS jako pracownika zatrudnionego w warunkach szczególnych.

(niesporne, a nadto okoliczność przyznana przez ZUS w odpowiedzi na odwołanie k. 14 verte, nakaz z 22.02.2024 r. PIP k. 8-9, uchwała Zarządu Odlewni (...) sp. z o.o. k. 10)

W dniu 18.06.2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wydał zaskarżoną decyzję o odmowie przyznania powodowi prawa do emerytury pomostowej, wskazując, że wnioskodawca bezspornie udokumentował łącznie jedynie 13 dni pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

(decyzja w aktach ZUS)

Sąd Okręgowy powyższy stan faktyczny ustalił na podstawie powołanych dokumentów, których autentyczności i wartości dowodowej żadna ze stron nie kwestionowała, a i Sąd z urzędu nie znalazł powodów by to czynić.

Ponadto Sąd oparł się o zeznania świadków G. L. i B. K., a także ubezpieczonego, które wzajemnie ze sobą korelują, są logiczne i znajdują potwierdzenie we wskazanych powyżej dokumentach. Zeznania świadków i odwołującego Sąd uznał za wiarygodne bowiem dotyczyły one opisu prac jakie wykonywał wnioskodawca w spornych okresach. Zeznania te były spójne i logiczne w zakresie istotnych okoliczności sprawy, a ponadto korespondowały z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, a w tym w szczególności z nakazem PIP z 22.02.2024 r. Świadkowie zeznawali przy tym spontanicznie, a ich twierdzenia nie nosiły znamion uprzedniego przygotowania ich treści, czy też konfabulacji. Sąd ocenił, że powołani w sprawie świadkowie, z uwagi na zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w okresach pokrywających się z okresem zatrudnienia odwołującego, posiadali wiedzę na temat charakteru pracy, którą odwołujący wykonywał. Świadkowie opisali szczegółowo charakter i przedmiot działalności przedsiębiorstwa, w którym pracowali razem z wnioskodawcą, a także zgodnie przedstawili na czym konkretnie polegała praca odwołującego na stanowisku rdzeniarza, operatora urządzeń odlewniczych. Ponadto świadkowie są osobami obcymi wobec stron postępowania i nie mieli żadnego interesu w tym by składać zeznania korzystne dla jednej ze stron.

Sąd uznał za wiarygodne również zeznania odwołującego, ponieważ były one szczere, spontaniczne, logiczne i znalazły pełne odzwierciedlenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, w szczególności w zeznaniach przesłuchanych świadków oraz dostępnych dokumentach. W sposób przekonywujący i rzeczowy odwołujący wyjaśnił na czym polegała jego praca.

W konsekwencji, Sąd uznał, że zgromadzone dowody są kompletne i pozwalają na czynienie na ich podstawie ustaleń co do stanu faktycznego, a następnie rozstrzygnięcie sporu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Wnioskodawca ubiegał się o przyznanie prawa do emerytury pomostowej, powołując się na wykonywanie pracy w warunkach szczególnych.

Należy podkreślić, że emerytura pomostowa jest świadczeniem stanowiącym element nowego systemu emerytalnego. Świadczy o tym m.in. fakt adresowania jej do pracowników urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. Konstrukcja ryzyka socjalnego stanowiącego przedmiot ochrony gwarantowanej przez tę emeryturę pomostową odbiega jednak od koncepcji ryzyka starości przyjętej w systemie emerytalnym zdefiniowanej składki. W nowym systemie emerytalnym wiek emerytalny został ustalony dla wszystkich ubezpieczonych na tym samym poziomie, a prawo do emerytury z FUS nie zależy od osiągnięcia wymaganego okresu ubezpieczenia, przyjmuje się więc, że prawo do emerytury zostało w nim oparte na koncepcji ryzyka dożycia wieku emerytalnego. Nabycie prawa do emerytury pomostowej jest uzależnione od spełnienia licznych przesłanek odnoszących się do przebiegu ubezpieczenia oraz warunków dotyczących biologicznych i ekonomicznych skutków świadczenia pracy w szczególnych warunkach lub pracy o szczególnym charakterze oraz procesu starzenia się. W związku z tym należy przyjąć, że emerytura pomostowa jest świadczeniem zapewniającym ochronę przed ryzykiem zaprzestania pracy przed osiągnięciem wieku emerytalnego z powodu domniemanej niezdolności do pracy będącej konsekwencją wykonywania długiego okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Należy przypomnieć, iż zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2009 r. (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 164 z późn. zm., dalej: ustawa o emeryturach pomostowych), prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:



urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;



ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;



osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;



ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5 - 9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;



po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Trzeba zaznaczyć, że ustawą z dnia 9 marca 2022 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2022.755), która weszła w życie z dniem 20 kwietnia 2022 r. (z wyjątkiem art. 1 pkt 5 i art. 5 ustawy – wchodzących w życie z dniem 1 stycznia 2023 roku), na podstawie art. 1 pkt 1 wyżej wymienionej ustawy doszło do uchylenia punktu 7 artykułu 4 ustawy pomostowej tzn., że od dnia 20 kwietnia 2022 r. ustawodawca nie przewiduje już, że jednym z warunków nabycia uprawnień do emerytury pomostowej jest rozwiązanie z pracownikiem stosunku pracy.

Nadto warto wskazać, że ustawą z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1667), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2024 r. (z wyjątkiem art. 2, 6, 8-11 w/w ustawy), na podstawie art. 1 pkt 2 wyżej wymienionej ustawy doszło do uchylenia punktu 5 artykułu 4 ustawy o emeryturach pomostowych, a tym samym usunięto z ustawy o emeryturach pomostowych wymaganie dotyczące wykonywania prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed dniem 1 stycznia 1999 r. Dzięki tej zmianie prawo do emerytury pomostowej będą nabywały kolejne roczniki pracowników zatrudnionych przy pracach z ustawy o emeryturach pomostowych bez ryzyka, że nie nabędą prawa do wcześniejszego świadczenia tylko dlatego, że nie pracowały w określonych warunkach przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Jednocześnie w/w ustawą zmieniającą nie zmieniono tego, że za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych uważa się również osoby wykonujące przed dniem 1 stycznia 2009 r. prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 z późn. zm.). Ponieważ jednak jedną z przesłanek nabycia prawa do emerytury pomostowej jest to, aby pracownik wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych po 31 grudnia 2008 r., okresy pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przebyte przed 1 stycznia 2009 r. mogą być uwzględnione przy ustalaniu prawa do emerytury pomostowej tylko w przypadku takich pracowników, którzy po 31 grudnia 2008 r. wykonywali pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych.

Innymi słowy przepis art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych do nabycia prawa do emerytury pomostowej wymaga łącznego spełnienia wszystkich wymienionych w nim przesłanek, a jedną z nich jest wymóg, aby pracownik także po 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych. Od 1 stycznia 2024 r. nie jest już natomiast wymagane, aby pracownik także przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Należy podkreślić, że jedynie łączne spełnienie wszystkich przesłanek uprawnia do uzyskania prawa do wskazanej emerytury. Przesłanki nabycia prawa do emerytury na podstawie przepisów o emeryturach pomostowych muszą być spełnione łącznie. Oznacza to, że brak choćby jednego z tych warunków powoduje niemożność nabycia uprawnień emerytalnych (por: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 26 kwietnia 2012 roku, III AUa 252/12, LEX nr 1164689).

W realiach badanej sprawy zaznaczyć należy, że jedyną sporną przesłanką, od której zależało ustalenie uprawnień ubezpieczonego do emerytury pomostowej była przesłanka z art. 4 ustawy pomostowej dotycząca posiadania przez odwołującego stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat.

Przypomnieć także należy, że pozwany organ rentowy bezspornie uznał odwołującemu staż pracy wykonywanej w warunkach szczególnych po 31 grudnia 2008 r. w ilości 13 dni w okresie zatrudnienia od 4.04.2024 r. do 16.04.2024 r. w Odlewni (...), gdyż – jak przyznał Zakład w odpowiedzi na odwołanie - zgodnie z nakazem PIP z dnia 22.02.2024 r. Zarząd Odlewni podjął uchwałę (...) i umieścił stanowisko rdzeniarz – operator urządzeń odlewniczych w wykazie stanowisk pracy, o których mowa w ustawie z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych, która to uchwała weszła w życie z dniem podjęcia czyli 4.04.2024 r. i z tym dniem zakład pracy zgłosił ubezpieczonego do ZUS jako pracownika zatrudnionego w warunkach szczególnych.

Zakład nie uznał natomiast wnioskodawcy wcześniejszych okresów zatrudnienia na stanowisku rdzeniarz w Odlewni (...) od 18.05.1998 r. do 31.05.1999 r., ani okresu zatrudnienia od 17.09.2007 r. w Odlewni (...) na stanowisku rdzeniarz, operator urządzeń odlewniczych. Wobec powyższego, mając na uwadze przyczyny odmowy zaliczenia ubezpieczonemu do stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych ww. spornych okresów zatrudnienia, Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe, które w sposób jednoznaczny pozwoliło ustalić, że powód w tych okresach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach, o której mowa w załączniku nr 1 do ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych, zawierającego wykaz prac w szczególnych warunkach, a w tym w pkt 15 „Prace bezpośrednio przy produkcji materiałów formierskich lub izolacyjnoegzotermicznych używanych w odlewnictwie i hutnictwie.

Przypomnieć należy, że zgodnie z art. 3 ust. 1, ust. 2 pkt 2 c ustawy o emeryturach pomostowych:

- ust. 1 prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy,

- ust. 2 pkt 2 c czynniki ryzyka, o których mowa w ust. 1, są związane z następującymi rodzajami prac w szczególnych warunkach determinowanych procesami technologicznymi: bardzo ciężkie prace fizyczne - prace powodujące w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny u mężczyzn - powyżej 8400 kJ, a u kobiet - powyżej 4600 kJ.

Z zeznań świadków i wnioskodawcy, a także załączonego nakazu PIP z dnia 22.02.2024 r. wynika, że wnioskodawca od dnia 17.09.2007 r. wykonywał niezmiennie prace w Odlewni (...) na stanowisku rdzeniarz, operator urządzeń odlewniczych, na którym stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obsługiwał stację przygotowania masy formierskiej oraz maszyny do wyrobu rdzeni, wykonując tę pracę w pozycji stojącej i w ruchu, w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników takich jak żywica, aktywator, amina, gaz, którym utwardza się rdzenie. Znamienne jest, że ZUS po wydaniu uchwały nr 1/ (...) przez Zarząd Odlewni (...), w której zaliczono to stanowisko do wykazu stanowisk, na których praca jest wykonywana w warunkach szczególnych uznał ubezpieczonemu jedynie okres od 4.04.2024 r. do 16.04.2024 r. jako staż pracy w warunkach szczególnych. Zdaniem Sądu wobec zebranych w sprawie dowodów nie może być żadnych wątpliwości, że taką samą pracę w warunkach szkodliwych powód wykonywał na stanowisku rdzeniarz, operator urządzeń odlewniczych, przez cały sporny okres zatrudnienia w Odlewni w K. od 17.09.2007 r.

Ponadto z zeznań świadków i wnioskodawcy wynika, że także w Odlewni (...) od 17.05.1998 r. do 31.05.1999 r. powód również wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w warunkach szczególnych jako rdzeniarz ręczny. Należy zatem uznać, że powód wykazał, iż wykonywał pracę w warunkach szczególnych w ww. spornych okresach, gdyż odpowiada ona rodzajowo pracy kwalifikowanej w wykazie A dziale III poz. 21 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (DZ.U. nr 8, poz. 43 ze zm.) jako przygotowywanie mas formierskich i prace formierzy oraz rdzeniarzy. Jest to także praca w szczególnych warunkach, o której mowa w załączniku nr 1 do ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych, zawierającego wykaz prac w szczególnych warunkach, a w tym w pkt 15 „Prace bezpośrednio przy produkcji materiałów formierskich lub izolacyjnoegzotermicznych używanych w odlewnictwie i hutnictwie. Przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe wykazało tym samym słuszność twierdzeń ubezpieczonego i dało podstawy do ustalenia, że w spornych okresach zatrudnienia w Odlewni (...) od 17.05.1998 r. do 31.05.1999 r., a następnie w Odlewni (...) od 17.09.2007 r. do 3.04.2024 r., ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach przez okres przekraczający wymagane prawem minimum 15 lat takiej pracy, a tym samym wnioskodawca spełnił wszystkie przesłanki do przyznaniu mu prawa do emerytury pomostowej. Dodać należy, że zgodnie z art. 15 ust.1 ustawy o emeryturach pomostowych, prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do nabycia tego prawa.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury pomostowej, o czym orzekł, jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł, jak w punkcie 2 sentencji wyroku, na podstawie art. 98 § 1, §1 [1] k.p.c. w zw. z. § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie (tj. Dz.U. z 2023 r., poz. 1964 ze zm.) zasądzając od pozwanego na rzecz powoda jako strony wygrywającej, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego kwotę 180 zł razem z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.