Treść orzeczenia VIII U 1757/16 - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

VIII U 1757/16 - zarządzenie, uzasadnienie Sąd Okręgowy w Łodzi z 2017-09-18

Sygn. akt VIII U 1757/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 marca 2016 roku (nr (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że S. K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek P. S. (1) od dnia 14 grudnia 2015 roku. W uzasadnieniu wskazano, że S. K. został zgłoszony przez płatnika Usługi (...) prowadzącego jednoosobowo od 2009 roku działalność gospodarczą, do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od dnia 14 grudnia 2015 roku jako pracownik, a po krótkim okresie zatrudnienia, tj. już od dnia 28 grudnia 2015 roku stał się niezdolny do pracy z powodu choroby. Natomiast bezpośrednio przed zgłoszeniem do ubezpieczeń tj. przed 14 grudnia 2015 roku S. K. nie posiadał tytułu do ubezpieczeń społecznych. Zdaniem ZUS działania polegające na zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych S. K., nie posiadającego od 2012 roku tytułu do ubezpieczeń społecznych, były podyktowane zamiarem uzyskania po krótkim okresie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę świadczeń chorobowych z ubezpieczenia społecznego oraz prawa do bezpłatnej opieki lekarskiej przysługujących osobie ubezpieczonej jako pracownik.

(decyzja – k. 22 – 23 akt ZUS)

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą w dniu 13 czerwca 2016 roku S. K. złożył od niej odwołanie wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji.

(odwołanie k. 9-10)

W odpowiedzi na odwołanie w dniu 6 września 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o odrzucenie odwołania z uwagi na okoliczność, że zostało ono złożone z przekroczeniem ustawowego terminu do jego złożenia z art. 477⁹ § 1 k.p.c. Ewentualnie, gdyby Sąd nie uwzględnił powyższego wniosku, organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu odwołania organ rentowy podniósł, że przekroczony został termin do wniesienia odwołania, ponieważ sporna decyzja została doręczona w dniu 22 marca 2016 roku, a termin miesiąca od doręczenia odpisu decyzji na złożenie odwołania upłynął w dniu 22 kwietnia 2016 roku. Ponadto organ rentowy wskazał, że działania polegające na zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych S. K. nie posiadającego od 2012 roku tytułu do ubezpieczeń społecznych było podyktowane zamiarem uzyskania po krótkim okresie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę świadczeń chorobowych z ubezpieczenia społecznego oraz prawa do bezpłatnej opieki lekarskiej przysługujących osobie ubezpieczonej jako pracownik. Dokumentacja związana ze stosunkiem pracy potwierdza jedynie fakt formalnego jej sporządzenia i nie jest dowodem faktycznego nawiązania stosunku pracy uzasadniającego podleganie ubezpieczeniom społecznym w charakterze pracownika. Nadesłane dokumenty w ocenie ZUS miały na celu jedynie uprawdopodobnić wykonywanie czynności na stanowisku pracownik budowlany.

(odpowiedź na odwołanie – k. 32 – 33)

Na rozprawie bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku w dniu 20 lipca 2017 roku pełnomocnik organu rentowego wniósł o odrzucenie odwołania, ewentualnie o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, wskazując na wartość przedmiotu sporu na kwotę 2500 zł.

(stanowisko pełnomocnika organu rentowego – e-protokół rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku z dnia 20 lipca 2017 roku – 00:15:47 – płyta CD k. 107)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca S. K. urodzony w dniu (...) ma wykształcenie podstawowe, z zawodu jest spawaczem.

(okoliczność bezsporna)

W okresie od 1 stycznia 1999 roku do 30 kwietnia 2006 roku był zgłoszony do ubezpieczeń jako osoba prowadząca działalność. W ramach prowadzonej działalności zajmował się sprzedażą artykułów chemicznych, przemysłowych. Nie miał sklepu ani stoiska.

(okoliczności bezsporne, a nadto zeznania wnioskodawcy S. K. – e-protokół z rozprawy z dnia 20 lipca 2017 roku – 00:07:23 – płyta CD k. 107 w związku z jego wyjaśnieniami informacyjnymi – e-protokół z rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku – 00:19:02 – płyta CD k. 68)

W okresie od 17 czerwca 2006 roku do 16 grudnia 2006 roku S. K. był zarejestrowany jako bezrobotny i pobierał zasiłek dla bezrobotnych. Od 1 października 2011 roku do 12 sierpnia 2012 roku S. K. był świadczeniobiorcą (...).

(okoliczności bezsporne, a nadto dokumentacja ZUS – k. 3 - 5 verte akt ZUS)

Przez pół roku do końca listopada 2015 roku S. K. pracował w zakładzie remontowym u K. K. bez podstawy prawnej. Wnioskodawca liczył na uregulowanie stosunku prawnego, ale nie wystąpił do Sądu o ustalenie istnienia stosunku pracy, ponieważ pracodawca był jego kolegą.

( zeznania wnioskodawcy S. K. – e-protokół z rozprawy z dnia 20 lipca 2017 roku – 00:07:23 – płyta CD k. 107 w związku z jego wyjaśnieniami informacyjnymi – e-protokół z rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku – 00:19:02 – płyta CD k. 68)

Od kilku lat S. K. leczył się w Poradni Diabetologicznej z powodu cukrzycy insulinoniezależnej E 11 (od 22 maja 2015 roku). Ponadto wnioskodawca ma samoistne nadciśnienie (od 22 maja 2015 roku) i wtórne i nieokreślone nowotwory węzłów chłonnych (od 5 maja 2016 roku).

(dokumentacja medyczna rozpoczynająca się od skierowania z dnia 6 września 2013 roku – karty nieponumerowane znajdujące się w kopercie k.94; historia wizyt w Centra Medyczne (...) z dnia 6 marca 2017 roku – karty nieponumerowane znajdujące się w kopercie oznaczonej nr: (...), P-103 znajdującej się w kopercie k. 84)

W dniu 11 września 2013 roku wnioskodawca został skierowany do poradni specjalistycznej pulmonologicznej. Rozpoznano u niego inną przewlekłą zaporową chorobę płuc.

(historia wizyt w Centra Medyczne (...) z dnia 6 marca 2017 roku – karty nieponumerowany znajdujący się w kopercie oznaczonej nr: (...), P-103 znajdującej się w kopercie k. 84)

Ponadto wnioskodawca leczył się w (...) z powodu zaburzeń snu.

(dokumentacja medyczna zapoczątkowana historią wizyt z dnia 6 marca 2017 roku – karta nienumerowana znajdująca się w kopercie oznaczonej dopiskiem „psychiatra” znajdująca się w kopercie k. 84)

Płatnik składek P. S. (1) od 1 września 2009 roku prowadził jednoosobowo działalność gospodarczą pod nazwą Usługi (...) w Ł.. Przeważającą działalność gospodarczą stanowi posadzkarstwo, tapetowanie i oblicowywanie ścian.

(okoliczność bezsporna, a nadto wydruk z (...) k. 6 – 6 verte akt ZUS; kserokopia zaświadczenia z GUS z dnia 3 września 2009 roku – k. 10 akt ZUS )

Płatnik składek dostał zlecenie wykonania pracy polegającej na ułożeniu kostki brukowej wokół pergoli – śmietnika w pobliżu pawilonów handlowych położonych przy ul (...), róg (...). W przyszłości kostka miał być wyłożony cały plac.

Płatnik nie podpisywał żadnej umowy ze zleceniodawcą, jakim była wspólnota. Wspólnota nie chciała faktur, rachunków. Strony wiązały ustne ustalenia. Z całość pracy wraz z materiałami płatnik miał otrzymać 2.000, - zł. Miała to być praca próbna, ktorej prawidłowe wykonanie mogło w przyszłości skutkować zleceniem ułożenia kostki brukowej na całym placu.

(zeznania zainteresowanego P. S. (1) – e-protokół rozprawy z dnia 20 lipca 2017 roku – 00:14:26 płyta CD k. 107 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami – e-protokół z rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku – 00:06:11, 00:15:07 – płyta CD k. 68; zeznania świadka M. S. – protokół z rozprawy z dnia 18 kwietnia 2017 roku – k. 93 verte)

Praca ta zostałaby zlecona gdyby miasto nie położyło kostki do lata 2016 roku. Teren, na którym miały być wykonane prace, był dzierżawiony od miasta. Ostatecznie do ułożenia kostki zarówno przez miasto jak i inne podmioty nie doszło do chwili obecnej.

(zeznania świadka M. S. – protokół z rozprawy z dnia 18 kwietnia 2017 roku – k. 93 verte)

Płatnik mieszkał na tym samym osiedlu mieszkaniowym co wnioskodawca i obaj znali się od dłuższego czasu.

W dniu 14 grudnia 2015 roku została podpisana umowa o pracę pomiędzy Usługi (...) z siedzibą w Ł. a S. K. na czas określony od dnia 14 grudnia 2015 roku do 31 marca 2017 roku. Z treści umowy wynika, że S. K. miał zajmować stanowisko pracownika budowlanego w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem zasadniczym 2000 zł brutto.

(umowa o pracę – k. 13 akt ZUS)

Zgodnie z treścią informacji o warunkach zatrudnienia i uprawnieniach pracowniczych, S. K. miała obowiązywać 8 godzinna, dobowa norma czasu pracy, a tygodniowo przeciętnie 40 godzin. Okres wypowiedzenia umowy o pracę miał wynosić dwa tygodnie.

(informacja o warunkach zatrudnienia i uprawnieniach pracowniczych z dnia 14 grudnia 2015 roku – k. 18 akt ZUS)

Z dokumentacji BHP wynika, że w czasie prowadzenia szkolenia wstępnego ogólnego w zakresie (...) przeprowadzonego w dniach 14 – 15 grudnia 2015 roku wnioskodawca został poinformowany o występujących zagrożeniach i stosowaniu środków zapobiegawczych oraz ryzyku zawodowym wiążącym się z wykonywaną pracą (art. 226 k.p.).

(karta szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP – k. 12 – 12 verte akt ZUS; oświadczenie – k. 14 akt ZUS)

W dniu 14 grudnia 2015 roku płatnik składek wystawił wnioskodawcy skierowanie na badanie lekarskie wstępne w związku z zatrudnieniem wnioskodawcy na stanowisku pracownika budowlanego. Z treści orzeczenia lekarskiego nr (...) z dnia 14 grudnia 2015 roku wynika, że wnioskodawca S. K. przyjmowany na stanowisko pracownika budowlanego – nie na wysokości wobec braku przeciwwskazań zdrowotnych jest zdolny do wykonywania/ podjęcia pracy na określonym stanowisku.

(orzeczenie lekarskie – k. 11 akt ZUS; skierowanie – karta nieponumerowana znajdująca się w kopercie – k. 73)

Wnioskodawca nie informował lekarza medycyny pracy, że ma skierowanie na biopsję w związku z rozpoznaniem nowotworu.

Wnioskodawca pracował przy układaniu kostki brukowej w grudniu 2015 roku, w czasie, kiedy nie było mrozów ani śniegu.

Zlecona płatnikowi praca została wykonana jeszcze przed Świętami Bożego Narodzenia.

Dwa lata przed zatrudnieniem wnioskodawcy u P. S. (1) pracował inny pracownik na stażu z urzędu pracy.

W dniu 6 listopada 2015 roku wnioskodawca odbył wizytę u lekarza chorób wewnętrznych z powodu nawracającego bólu gardła, chrypki. Rozpoznano u niego ostre zapalenie gardła, przewlekłe zapalenie krtani oraz krtani i tchawicy, zapalenie strun głosowych i krtani niesklasyfikowane gdzie indziej, nieokreślone przewlekłe zapalenie oskrzeli. Podczas kolejnej wizyty w dniu 16 listopada 2015 roku wnioskodawca nadal skarżył się na bóle gardła i rozpoznano u niego ostre zapalenie gardła, inne nowotwory niezłośliwe tkanki łącznej i innych tkanek miękkich, inną przewlekłą zaporową chorobę płuc, inne choroby śluzówki warg i jamy ustnej.

( historia wizyt w (...) – karta nieponumerowana w kopercie oznaczonej: „ (...),P-127” znajdująca się w kopercie k. 84)

W dniu 23 listopada 2015 roku wnioskodawca odbył wizytę w poradni otolaryngologicznej w G.. S. K. skarżył się na ból przy połykaniu promieniujący od ucha prawego, od czterech miesięcy. Na skutek badania fizykalnego lekarz stwierdził, że na szyi po stronie prawej wyczuwalny guz szyi – pakiet węzłów. Rozpoznano u wnioskodawcy nowotwór niezłośliwy (tkanka łączna i inne tkanki miękkie głowy twarzy i szyi, D21.0). Wnioskodawca został skierowany na oddział laryngologii oraz do szpitala na oddział otolaryngologiczny.

(historia wizyt z (...) – karta nieponumerowana w kopercie oznaczonej: „ (...),P-127” znajdująca się w kopercie k. 84)

W dniu 25 listopada 2015 roku S. K. został skierowany przez lekarza O. W. do poradni specjalistycznej – poradni chirurgii onkologicznej z prośbą o podjęcie leczenia specjalistycznego z powodu rozpoznania u niego innych nowotworów niezłośliwych tkanki łącznej i innych tkanek miękkich (D 21).

(kserokopia skierowania z dnia 25 listopada 2015 roku – karta nieponumerowana znajdująca się w kopercie – k. 98)

W dniu 21 grudnia 2015 roku S. K. został skierowany, przez lekarza U. P., do szpitala na oddział onkologiczny z powodu rozpoznania u niego wtórnych i nieokreślonych węzłów chłonnych (C77).

(kserokopia skierowania z dnia 21 grudnia 2015 roku – karta nieponumerowana znajdująca się w kopercie – k. 98)

Podczas wizyty w dniu 21 grudnia 2015 roku z przeprowadzonego wywiadu wyniknęło, że wnioskodawca ma guz szyjki raka płaskonabłonkowego, RTG płuc – płuca rozejmowo przejaśnione o wzmożonym rysunku naczyniowo- oskrzelowym. Rozpoznano wtórne i nieokreślone nawroty węzłów chłonnych oraz guzy krwawicze odbytu.

(historia wizyt z (...) – karta nieponumerowana w kopercie oznaczonej: „ (...),P-127” znajdująca się w kopercie k. 84)

W dniu 28 grudnia 2015 roku S. K. został przyjęty do Wojewódzkiego Szpitala (...) w Ł., a następnego dnia 29 grudnia 2015 roku miał zabieg operacyjny – radykalne zmodyfikowane usunięcie układu chłonnego szyi po stronie prawej pól II-V. W szpitalu przebywał do 8 stycznia 2016 roku.

(dokumentacja medyczna – historia choroby z dnia 28 grudnia 2015 roku oraz dokumentacja medyczna z dnia 29 grudnia 2015 roku: karta przygotowania pacjenta do zabiegu operacyjnego, opis zabiegu, karta zabiegu operacyjnego znajdujące się w kopercie k. 84)

Od 28 grudnia 2015 roku S. K. przebywał na zwolnieniu lekarskim.

(okoliczność bezsporna)

Wnioskodawca ponownie przebywał w Wojewódzkim Szpitalu (...) w Ł. w okresie od 14 marca do 20 kwietnia 2016 roku, w związku z rozpoznaniem raka przerzutowego wezłów chłonnych szyi po stronie prawej z nieznanego ogniska pierwotnego. Zastosowano radioterapię.

(dokumentacja medyczna k.81).

W trakcie pobytu w szpitalu doręczona została wnioskodawcy sporna decyzja. Odbiór pokwitowala żona w dniu 22 marca 2016 roku.

(potwierdzenie odbioru k. 21 kat XI U 470/16).

Jednocześnie doręczona została także decyzaj z 17 marca 2016 roku o odmowie przyznania prawa do zasiłku chorobowego. Wnioskodawcy decyzje do szpitala przyniosła żona a on poprosił ją o napisanie odwołania, które następnie tylko podpisał. Wnioskodawca był przekonany, iż odwołuje się od obu decyzji.

( zeznania wnioskodawcy S. K. – e-protokół z rozprawy z dnia 20 lipca 2017 roku – 00:07:23 – płyta CD k. 107 w związku z jego wyjaśnieniami informacyjnymi – e-protokół z rozprawy z dnia 1 grudnia 2016 roku – 00:01:39 – płyta CD k. 57)

W roku 2015 płatnik składek uzyskał z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej przychód równy dochodowi w kwocie 13.000,00 zł. Ponadto w bazie danych urzędu skarbowego dodatkowo odnotowana jest informacja PIT-11A, wystawiona przez płatnika – Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na nazwisko ww. podatnika dotycząca uzyskanego przez niego przychodu w roku 2015 w wysokości 4.628,09 zł.

(pismo z dnia 13 lutego 2017 roku od Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Ł. – karta znajdująca się w kopercie – k. 75)

Płatnik składek nie zatrudnił nikogo na miejsce wnioskodawcy.

Wnioskodawca nie powrócił do pracy, a umowa z płatnikiem składek nie została rozwiązana.

( zeznania zainteresowanego P. S. (1) – e-protokół rozprawy z dnia 20 lipca 2017 roku – 00:14:26 płyta CD k. 107 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami – e-protokół z rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku – 00:11:34 – płyta CD k. 68; zeznania wnioskodawcy S. K. – e-protokół z rozprawy z dnia 20 lipca 2017 roku – 00:07:23 – płyta CD k. 107 w związku z jego wyjaśnieniami informacyjnymi e-protokół z rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku – 00:22:25 – płyta CD k. 68)

Decyzją z dnia 17 marca 2016 roku w związku z wnioskiem w sprawie o zasiłek chorobowy Zakład Ubezpieczeń społecznych I Oddział w Ł. postanowił odmówić S. K. prawa do zasiłku chorobowego za okres od 27 stycznia 2016 roku do 20 kwietnia 2016 roku z tytułu zatrudnienia jako pracownik u płatnika składek P. S. (1). W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że świadczenie pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą przysługują osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa określonym w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, a zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Ponadto organ rentowy podniósł, że w dniu 14 grudnia 2015 roku S. K. zawarł umowę o pracę u płatnika P. S. (2) z siedzibą w Ł., ul. (...). Za okres od 13 stycznia 2016 roku do 26 stycznia 2016 roku pracodawca wypłacił mu wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, zgodnie z art. 92 k. p., a w dniu 15 stycznia 2016 roku S. K. złożył wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego od 27 stycznia 2016 roku. Organ rentowy stwierdził, że w wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego na okoliczność zasadności zgłoszenia go do ubezpieczeń społecznych, organ rentowy decyzją z dnia 16 marca 2016 roku stwierdził, że od 14 grudnia 2015 roku do nadal nie podlega on ubezpieczeniom społecznym jako pracownik u płatnika składek P. S. (1).

(decyzja – k. 8 akt ZUS zawierających 8 ponumerowanych stron załączona do sprawy o sygn. akt VIII U 470/16)

Decyzją z dnia 4 maja 2016 roku (nr sprawy (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił prawa do zasiłku chorobowego S. K. za okres od 14 marca 2016 roku do 20 maja 2016 roku z tytułu zatrudnienia jako pracownik u płatnika składek P. S. (1). Organ rentowy stwierdził, że w wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego na okoliczność zasadności zgłoszenia go do ubezpieczeń społecznych, organ rentowy decyzją z dnia 16 marca 2016 roku stwierdził, że od 14 grudnia 2015 roku do nadal nie podlega on ubezpieczeniom społecznym jako pracownik u płatnika składek P. S. (1). W oparciu o powyższe organ rentowy stwierdził, że jako osobie nie ubezpieczonej zasiłek chorobowy nie przysługuje.

(decyzja – k. 1 akt ZUS zawierających 2 ponumerowane karty załączona do sprawy o sygn. akt VIII U 528/16)

W dniach: 13 kwietnia 2016 roku i 23 maja 2016 roku S. K. złożył od nich odwołania.

(odwołanie – k. 3 akt sprawy o sygn. XI U 528/16; odwołanie k. – 3 – 3 verte akt sprawy o sygn. XI U 470/16)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokonał wypłaty na rzecz wnioskodawcy jakichkolwiek kwot z tytułu zasiłku chorobowego. Decyzje organu rentowego z dnia 17 marca 2016 roku i 4 maja 2016 roku są nieprawomocne.

(okoliczność bezsporna)

Wnioskodawca nie ma prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, ani prawa do renty.

(okoliczność bezsporna, a nadto zeznania wnioskodawcy S. K. – e-protokół z rozprawy z dnia 20 lipca 2017 roku – 00:07:23 – płyta CD k. 107 w związku z jego wyjaśnieniami informacyjnymi e-protokół z rozprawy z dnia 2 lutego 2017 roku – 00:22:25 – płyta CD k. 68)

Przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd Okręgowy odmówił wiary zeznaniom stron przede wszystkim w zakresie, w jakim wskazywali na zatrudnienie skarżącego u płatnika składek na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy oraz, że zatrudnienie to nastąpiło z uwagi na rzeczywistą potrzebę zainteresowanego. Strony znały się wcześniej, mieszkały na tym samym osiedlu i zeznając miały na celu uzyskanie korzystnego dla wnioskodawcy rozstrzygnięcia w sprawie. Wskazać należy, że twierdzenie, iż zainteresowany poszukiwał pracownika w sposób nieformalny budzi wątpliwości Sądu i nie znajduje pokrycia w zgromadzonym materiale dowodowym. Dodatkowo sama potrzeba zatrudnienia takiego pomocnika, związana z nowym zleceniem ograniczonym czasowo w obliczu braku wiedzy dotyczącej choćby nazwiska zleceniodawcy, z którym wszystkie ustalenia były dokonywane w formie ustnej, zdaniem Sądu nie jest wiarygodna. Bezspornym w sprawie jest fakt, że stanowisko pracy pracownika budowlanego powierzone wnioskodawcy było nowym stanowiskiem, którego nikt przed nim nie zajmował. Poza stażystą płatnik składek nie zatrudniał nikogo wcześniej, wobec czego potrzeba zatrudnienia pomocnika do pracy jest w ocenie Sądu co najmniej wątpliwa i ma na celu głównie chęć uzyskania przez wnioskodawcę prawa do świadczeń z ubezpieczenia społeczngo. Podkreślić należy, że podpisanie umowy o pracę płatnika z wnioskodawcą na okres ponad jednego roku w obliczu posiadania tylko jednego, drobnego zlecenia i braku kolejnych nie jest wiarygodne, ponieważ nawet jeśli P. S. (1) rzeczywiście miał zamiar zatrudnić pracownika w związku z wykonaniem zlecenia położenia kostki brukowej, mógł podpisać z wnioskodawcą umowę na krótszy okres lub na czas wykonania określonej pracy. Z punktu widzenia płatnika celowe wydawałoby się także podpisanie umowy cywilno - prawnej z wnioskodawcą. Dodatkowo w ocenie Sądu kondycja finansowa zainteresowanego, który za 2015 rok wykazał przychód w kwocie 13.000,00 zł z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej nie pozwalała mu na zatrudnienie jakiegokolwiek pracownika. Ponadto na miejsce wnioskodawcy, który w grudniu 2015 roku przestał pracować płatnik składek nie zatrudnił nikogo innego motywując to chęcią wyjaśnienia przedmiotowej sprawy. Jest to o tyle mało przekonjące, że decyzja została mu doręczona dopiero pod koniec marca, a wnioskodawca przebywał na zwolnieniu lekarskim (w tym szpitalnym) od konca grudnia 2015 roku. Zatem gdyby rzeczywście istaniała potrzeba zatrudnienia pracownika na stanowisku pomocnika zainteresowany miał trzy miesiace na poszukiwanie kogoś choćby za zastępstwo. Zainteresowany podniósł, że wpisał wykonanie zleconej pracy do książki przychodów i rozchodów, ale na poparcie swoich twierdzeń nie załączył choćby jej kserokopii. Dodać także należy, iż w dniu podpisywania spornej umowy nie miał żadnej realnej perspektywy, uzyskania zlecenia prac, które pozwalałyby mu na utrzymanie pracownika. Wskazane zlecenie ułożenia kostki brukowej było jednorazowe i nie pozwalało na uzyskanie dochodu, który pokryłby koszty pracownika choćby za jeden miesiąc. Kwota zlecenia wynosiła 2.000,- zł ale obejmowała także koszty materiałów. Potencjalne zlecenie ułożenia kostki brukowej na całym placu, pomijając racjonalność takiego zlecenia od wspólnoty, która jedynie dzierżawiła teren, mogło najwcześniej pojawić sę w drugiej połowie roku 2016 roku. Z zeznań świadka wynika bowiem, iż w pierwszej kolejności wspólnota liczyła na wykonanie tej pracy przez miasto, co miało nastąpić do połowy 2016 roku. Nie umknęło uwadze sądu i to, że wspólnota miała nadzieję, na wykonanie prac przez miasto, co jeszcze bardziej iluzorycznym czyni oczekiwanie zainteresowanego na zlecenie ułożenia kostki przez firmę zainteresowanego.

W świetle przeprowadzonych dowodów nie można wykluczyć wykonywania przez wnioskodawcę czynności związanych z układaniem kostki brukowej, niemniej nie sposób przyjąć, że były wykonywane w ramach stosunku pracy. Sąd Okręgowy nie mógł uwzględnić przy ustalaniu stanu faktycznego zeznań świadka M. S., który nawet nie widywał codziennie wnioskodawcy pracującego przy układaniu kostki. Nie sposób przyjąć, że S. K. pracował w pełnym wymiarze czasu pracy stale w stosunku podporządkowania.

Budzi poważne wątpliwości Sądu praca wnioskodawcy u zainteresowanego na podstawie stosunku pracy również z uwagi na fakt, że zainteresowany nie potrafił wskazać nazwiska właścicielki, która sprzedawała w jednym z boksów i przekazała mu pieniądze zebrane ze składek za wykonane zlecenie. Nie potrafił nawet wskazać czy za wykonanie zlecenia dostał zaliczkę.

Sąd Okręgowy nie dał wiary zeznaniom wnioskodawcy S. K. w zakresie, w jakim twierdził, że w dniu 14 grudnia 2015 roku nie wiedział o tym, że choruje na nowotwór i w najbliższym czasie czeka go zabieg operacyjny w szpitalu. Powyższemu przeczy dowód z dokumentów w postaci kserokopii skierowania z dnia 25 listopada 2015 roku do poradni specjalistycznej z powodu rozpoznania u wnioskodawcy nowotworów niezłośliwych tkanki łącznej i innych tkanek miękkich. Sąd nie dał wiary również zeznaniom wnioskodawcy w zakresie, w jakim twierdził, że o nowotworze dowiedział się dopiero na skutek przeprowadzonej biopsji w dniu 17 albo 18 grudnia 2015 roku. Należy wskazać, że następnie wnioskodawca potwierdził, że w dniu 25 listopada 2015 roku był w poradni laryngologicznej w G. i tego dnia dostał skierowanie do poradni specjalistycznej z powodu rozpoznania u niego nowotworu, więc najpóźniej w tym dniu dowiedział się o nowotworze, niemniej mógł się o tym dowiedzieć dwa dni wcześniej – 23 listopada 2015 roku podczas wizyty w poradni otolaryngologicznej w G., na której S. K. skarżył się na ból przy połykaniu promieniujący od ucha prawego od czterech miesięcy, co wynika z dokumentacji medycznej. Podczas tej wizyty rozpoznano u niego nowotwór niezłośliwy i już tego dnia został skierowany na oddział laryngologii oraz do szpitala na oddział otolaryngologiczny. Ponadto z dokumentacji medycznej wynika, że w dniu 25 listopada 2015 roku S. K. został skierowany przez lekarza O. W. do poradni specjalistycznej – poradni chirurgii onkologicznej z prośbą o podjęcie leczenia specjalistycznego z powodu rozpoznania u niego innych nowotworów niezłośliwych tkanki łącznej i innych tkanek miękkich. Dodatkowo na uwagę zasługuje fakt, iż wnioskodawca już wcześniej w dniach 6 i 16 listopada odbywał wizyty u lekarza z powodu bólu gardła i rozpoznano u niego ostre zapalenie gardła, inne nowotwory niezłośliwe tkanki łącznej i innych tkanek miękkich, inną przewlekłą zaporową chorobę płuc, inne choroby śluzówki warg i jamy ustnej, wobec wtedy miał świadomość swoich problemów zdrowotnych związanych z gardłem.

Sąd nie dał wiary twierdzeniom wnioskodawcy w zakresie, w jakim twierdził, że dostał on wynagrodzenie w formie gotówkowej za miesiąc grudzień 2015 roku w kwocie 490 zł albo 590 zł oraz za styczeń. Wskazać należy, że poza twierdzeniami samego wnioskodawcy brak jest jakichkolwiek dowodów potwierdzających tę okoliczność, a kondycja finansowa firmy była na tyle zła, iż nie stać jej było na zatrudnienie pracownika..

Wobec powyższego Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, aby uwzględnić wnioski dowodowe organu rentowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego internisty na okoliczność, czy w spornym okresie od 15 grudnia 2015 roku do 24 grudnia 2015 roku wnioskodawca był zdolny do wykonywania w pełnym wymiarze czasu pracy, pracy polegającej na układaniu kostki brukowej. Dowód ten jest o tyle zbędny, iż istotą problemu jest nie okoliczność czy wnioskodawca był zdolny do podjęcia tej pracy, ale czy ją wykonywał i na jakiej podstawie prawnej. Jeśli pracownik niebędący zdolny do wykonywania swoich obowiązków podejmuje się pracy i faktycznie ja świadczy, to bez znaczenia jest, z punktu widzenia podlegania obowiązkowi ubezpieczeń społecznych, czy był do niej zdolny.

Sąd oddalił także wniosek, zgłoszony na rozprawie w dniu 20 lipca 2017 roku przez pełnomocnika organu rentowego, o zwrócenie się do (...) dyrektora NFZ o wskazanie podmiotów, które wystawiały recepty w 2015 roku, a następnie o zwrócenie się do tych podmiotów o nadesłanie dokumentacji medycznej na okoliczność stanu zdrowia wnioskodawcy również nie jest zasadny. Wskazać należy, że w aktach sprawy znajduje się obszerna dokumentacja medyczna wnioskodawcy z rozbiciem na daty poszczególnych wizyt, szczegółowo opisanych, nadesłana przez Wojewódzkie Wyspecjalizowane Centrum Onkologii im. M. K. w Ł. oraz Medycynę G. Sp. z o o. Dokumentacja medyczna wnioskodawcy pozwala na ustalenie, kiedy S. K. odbywał wizyty, jaka była ich przyczyna i przebieg, a także rozpoznanie lekarza, a w szczególności, kiedy został skierowany do szpitala. Wobec powyższego przedmiotowe wnioski zgłoszone dopiro na ostatnim terminie rozprawy zmierzałyby jedynie do przedłużenia postępowania w sprawie w obliczu wyjaśnionych spornych kwestii.

Reasumując z zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, aby pomiędzy stronami spornej umowy o pracę w ogóle doszło do nawiązania stosunku pracy, brak jest bowiem na to jakichkolwiek dowodów. Ustalone okoliczności przemawiają natomiast za przyjęciem, że strony kwestionowanej umowy o pracę zawierając ją, miały inny cel niż jej wykonywanie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew wnioskowi organu rentowego nie może jednak zostać odrzucone.

Zgodnie z art. 477⁹ § 1 k.p.c. odwołanie od decyzji organu rentowego wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji. Odwołanie wniesione po upływie terminu, stosownie do § 3 art. 477⁹ k.p.c., sąd odrzuca, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się.

Z powołanego przepisu wynika jednoznacznie, że miesięczny termin do wniesienia odwołania rozpoczyna swój bieg od dnia doręczenia odpisu decyzji, a odwołanie winno być wniesione do organu, który skarżoną decyzję wydał. W przypadku stwierdzenia opóźnienia Sąd ma dyskrecjonalną możliwość potraktowania spóźnionego odwołania tak, jakby zostało wniesione w terminie. Może tego dokonać pod warunkiem uznania, że przekroczenie terminu nie jest nadmierne oraz że nastąpiło z przyczyn niezależnych od skarżącego. Obydwa te warunki muszą jednak wystąpić łącznie. Niespełnienie choćby jednego z nich przesądza o odrzuceniu odwołania / postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010 r. sygn. II UK 404/09, LEX nr 611422/.

Na podstawie art. 39 k.p.a. organ administracji publicznej doręcza pisma za pokwitowaniem przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy.

Zgodnie z art. 42 § 1 k.p.a. pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy. W przypadku nieobecności adresata pismo – w myśl art. 43 k.p.a. - doręcza się, za pokwitowaniem, dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi.

Z poczynionych w sprawie ustaleń wynika jednoznacznie, iż decyzja została doręczona w dniu 22 marca 2016 roku. Odbiór pokwitowała zona wnioskodawcy, a decyzja zawierała pouczenie o prawie, terminie i sposobie zaskarżenia.

W prawie polskim obowiązuje zasada, iż przesyłka jest doręczona w dacie, w której adresat mógł zapoznać się z jej treścią. Data faktycznego zapoznania jest nieistotna, o tyle, o ile adresat mógł zapoznać się z jej treścią wcześniej, a za opóźnienie nie odpowiada wysyłający lub doręczyciel.

Doręczenie dorosłemu domownikowi jest równoznaczne w skutkach z doręczeniem adresatowi poza sytuacją, gdy domownik jest przeciwnikiem w sporze a doręczenie dotyczy tego sporu lub jeżeli istnieje konflikt między tymi osobami. Sytuacja taka nie dotyczy niniejszej sprawy.

Powyższe doręczenie – jako dokonane zgodnie z art. 43 k.p.a. - uznać należy za skuteczne.

Odwołanie wnioskodawca złożył w dniu 13 czerwca 2016 roku (blisko 1,5 miesiąca po upływie terminu), a zatem ze znacznym przekroczeniem terminu miesięcznego, o którym mowa w art. 477⁹ § 1 k.p.c. W okolicznośćiach niniejszej sprawy nie można jednak uznać, iż było ono nadmierne. Pamiętać bowiem należy, iż wnioskodawca przebywał w tym czasie w szpitalu, w którym poddawany był radioterapii w związku z leczenim nowotworu.Jego stan zdrowia mógł z całą pewnością zaburzyć racjonalne podejście strony do oceny działań organu rentowego zakłócić dbałość o ochonę swoich praw. W takiej bowiem sytuaji człowiek skupia się na rzeczach najstotniejszych – walce o życie i zdrowie. Nadto wnioskodawca wyjaśnił, iż był przekonany, że składając odwołanie od decyzji z 17 marca 2016 roku skarży także decyzję z 16 marca 2016 roku. Odwołanie od decyzji z dnia 17 marca 2016 roku złożone zostało zaś w teminie – 13 kwietnia 2016 roku. Takie niepełne i zakłócone postrzeganie świata mogło być efektem stanu jego zdrowia.

Reasumując, chociaż odwołanie zostało złożone z przekroczeniem terminu to termin należało wnioskodawcy przywrócić.

Nie zmienia to jednak faktu, iż nie merytorycznie odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art.12 ust. 1 i art. 13 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 963 ze zm.), pracownicy, to jest osoby fizyczne pozostające
w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Stosownie do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity tj. z dnia 22 czerwca 2017 r., Dz. U. z 2017 r. poz. 1368) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

W myśl art. 4 w ust 1 i 2 ustawy zasiłkowej ubezpieczony podlegający obowiązkowo ubezpieczeniu nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

Według art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku kodeks pracy (tekst jednolity Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Stosownie do treści § 1¹ art. 22 k.p., zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.

Zaś zgodnie z § 1² art. 22 k.p., nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w § 1.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika
w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 3 września 2013 r. III AUa 1247/13, LEX nr 1372265). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 r. o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

W przepisie art. 22 § 1 kp określone zostały najbardziej istotne cechy stosunku pracy.

Stosunek pracy wyróżnia się koniecznością osobistego wykonywania pracy, podporządkowaniem pracownika pracodawcy, wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy i na jego ryzyko oraz odpłatnością pracy.

Zasada osobistego świadczenia oznacza, iż pracownik ma obowiązek wykonywać pracę samodzielnie, osobiście i nie może samowolnie, bez zgody pracodawcy powierzyć pracy innej osobie. Wymóg osobistego świadczenia pracy wiąże się z osobistymi przymiotami pracownika takimi jak kwalifikacje, wiek, doświadczenie itp. Przy czym w świetle art. 22 § 1¹ oceny charakteru umowy należy dokonywać nie tylko na podstawie przyjętych przez jej strony postanowień, które mogą mieć na celu stworzenie pozoru innej umowy, lecz także na podstawie faktycznych warunków jej wykonywania. Dlatego zastrzeżenie w umowie możliwości zastępowania się w pracy przez wykonawcę inną osobą nie odbiera jej cech umowy o pracę, zwłaszcza gdy faktycznie takie zastępstwa nie nastąpiły, a inne cechy badanej umowy wskazują na przewagę cech charakterystycznych dla stosunku pracy (SN w wyroku z dnia 5 maja 2010 r., I PK 8/10, LEX nr 602668).

Jednakże osobiste świadczenie pracy może być zastrzeżone także dla innych umów cywilno – prawnych np. art. 738 § 1 kpc

Zasada ciągłości świadczenia pracy polega na tym, iż pracownik ma obowiązek wykonać określone czynności w powtarzających się odstępach czasu, w okresie istnienia trwałej więzi łączącej go z pracodawcą. Nie chodzi tutaj zatem o sytuację jednorazowego wykonania pewnej czynności lub ich zespołu składającego się na określony rezultat. Właściwym przedmiotem umowy o pracę jest świadczenie pracy w sposób ciągły, powtarzający się i polegający na oddaniu swojej zdolności do pracy do dyspozycji innego podmiotu. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 1999 r. I PKN 451/99 OSNP 2001/10/337, M.Prawn. 2001/11/575 Dz.U.2014.1502).

Jedną z podstawowych zasad odróżniających stosunek pracy od wykonywania pracy na innej podstawie jest podporządkowanie pracownika polegające na obowiązku stosowania się do poleceń przełożonego związanych z organizacją i przebiegiem pracy ( patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1999r I PKN 277/99 OSNP 2001/1/18 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 października 2014 r. III AUa 61/14 LEX nr 1566959 wyr. SN z 18.5.2006 r., III UK 30/06, L.). Praca powinna być świadczona przez pracownika w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę.

Reasumując, jak zauważa się w orzecznictwie sądowym, stosunek pracy to więź prawna o charakterze dobrowolnym i trwałym, łącząca pracownika i pracodawcę, której treścią jest obowiązek osobistego wykonywania pracy określonego rodzaju przez pracownika pod kierownictwem, na rzecz i na ryzyko pracodawcy oraz obowiązek pracodawcy zatrudnienia pracownika przy umówionej pracy i wypłacanie mu wynagrodzenia za pracę (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie III APr 10/96, Apel.-Lub. 1997/2/10, Lex nr 29672).

W rozpoznawanej sprawie odwołujący się S. K. zawarł umowę z P. S. (1) prowadzącym firmę Usługi (...) w Ł., w dniu 14 grudnia 2015 roku na czas określony do 31 marca 2017 roku, która miała stanowić podstawę do objęcia ubbezpieczeniem społecznym i uzyskania prawa do świadczeń określonych w ustawie zasiłkowej. Jednakże ważność tej umowy została przez organ rentowy zakwestionowana. W ocenie Sądu poczynione w sprawie ustalenia uzasadniają stwierdzenie, że zakwestionowana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych umowa o pracę została zawarta dla pozoru, to jest bez zamiaru realizacji obowiązków z niej wynikających, a jedynie w celu uzyskania wyższych świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi
a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z dnia 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko, jakie Sąd Najwyższy zajął w wyroku z dnia 22 czerwca 2015 roku, I UK 367/14 (LEX nr 1771586), iż umowa o pracę jest zawarta dla pozoru i nie może w związku z tym stanowić tytułu do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a osoba określona jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli gdy strony z góry zakładają, że nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę wtedy, gdy pracownik podjął pracę i rzeczywiście ją wykonywał, a pracodawca pracę tę przyjmował. Wyjątek stanowią tzw. „czynności pozorowane” czyli mające jedynie uprawodpodobnić dla osób postronnych oraz organów państwowych i instytucji, fakt zawarcia umowy o pracę.

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających
z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego
i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa.

W myśl orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (Lex nr 590241) o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2013 roku, I UK 472/12, G. Prawna (...), LEX nr 1356412; wyroki Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 kwietnia 2014 roku, III AUa 1039/13, LEX nr 1477204, z dnia 16 stycznia 2014 roku, III AUa 522/13, LEX nr 1428152, 30 lipca 2014 roku, III AUa 1854/13, LEX nr 1506200).

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 74/10 (Legalis nr 315906) stwierdzono zaś, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 w/w ustawy). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż
w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa sens istnienia umowy o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy tym wszak założeniu, że nastąpiło rzeczywiste jej świadczenie zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. Tym samym nie można byłoby czynić odwołującemu zarzutów, że zawarł kwestionowaną umowę o pracę jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, pod tym wszakże warunkiem, że na podstawie tej umowy realizowałaby zatrudnienie o cechach pracowniczych.

Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 sierpnia 2013 roku, sygn. akt II UK 11/13 (Legalis nr 750330) jeżeli strony umowy o pracę nie zamierzają wywołać skutku prawnego w postaci nawiązania stosunku pracy, a ich oświadczenia uzewnętrznione umową o pracę zmierzają wyłącznie do wywołania skutku
w sferze ubezpieczenia społecznego, to taka umowa jako pozorna jest nieważna (art. 83 § 1 k.c.).

Głównym celem zawarcia umowy o pracę winno być nawiązanie stosunku pracy,
a jedynie rezultatem i pośrednim celem zatrudnienia jest uzyskanie wskazanych korzyści. Podkreślić przy tym należy, że zarówno przepisy prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, jak i przepisy ustrojowe pozwalają kształtować elementy stosunku pracy zgodnie z wolą stron.

Mając na uwadze dotychczas poczynione rozważania prawne należy podkreślić,
że w realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy w celu dokonania kontroli prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego musiał zatem badać, czy pomiędzy wnioskodawcą
a płatnikiem składek istotnie doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy
w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

Zdaniem Sądu, nie ulega wątpliwości, że umowa o pracę sporządzona przez strony miała charakter fikcyjny. Stanowisko takie uzasadniają ustalone okoliczności faktyczne. Wnioskodawca oraz płatnik składek nie wykazali, że w ramach zawartej umowy o pracę doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy, a zatem jej faktycznego wykonywania.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż z ustaleń faktycznych wynika, że zaoferowane wnioskodawcy stanowisko pracy pracownika budowlanego było etatem nowoutworzonym specjalnie na potrzeby usankcjonowania podpisanej umowy o pracę. Pracodawca od początku funkcjonowania swojej działalności gospodarczej, nie widział potrzeby utworzenia takiego stanowiska pracy, a po wystąpieniu u ubezpieczonego niezdolności do pracy nie zatrudniono żadnego pracownika na zastępstwo, a zatem funkcjonowało ono jedynie przez 14 dni. Zwłaszcza sytuacja finansowa płatnika składek nie potwierdza nagłej możliwości płatnika składek do utworzenia nowego stanowiska pracy.

Po drugie, zgromadzony materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie,
że wnioskodawca nie wykonywał zleconej mu pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy czterdzieści godzin tygodniowo, po osiem dziennie od poniedziałku do piątku w stosunku podporządkowania w oparciu o zawartą umowę o pracę.

Po trzecie, w ocenie Sądu, umowa świadczona przez wnioskodawcę nie posiadała wszystkich istotnych cech umowy o pracę. Przede wszystkim brak było w niej cechy ciągłości, która jest immanentną przesłanką istnienia umowy o pracę. Z. faktyczne wykonywanie czynności w oparciu o zawartą umowę stwierdzić należy, iż płatnik zlecił wnioskodawcy ułożenie kostki brukowej na niewielkim fragmencie nieruchomości. Nie miał dla niego żadnych innych prac i nie było także szans na pojawienie się dodatkowych prac w najbiższym czasie. W ocenie sądu, jeśli założyć faktyczne wykonywanie czynności to mogły być one przedmiotem umowy cywilno – prawnej. Z całą pewnością umowy tej nie można zakwalifikować jako trwałego stosunku pracy. Przypomnieć bowiem należy, iż strony nie zawarły umowy o wykonanie konkretnej pracy tylko umowę na czas określony – ponad rok.

Po czwarte, poczynione ustalenia faktyczne prowadzą do wniosku, że nie zatrudniono nikogo na zastępstwo nieobecnego S. S.. Zainteresowany P. S. (1) nie otrzymał także zlecenia położenia kostki brukowej na całym placu wokół pawilonów, a nawet, iż kostka ta w ogóle nie została ułożona. Prowadzi do wniosku, iż potrzeba zatrudnienia pracownika przez płatnika składek była fikcyjna. Na potwierdzenie tej tezy składa się również fakt, iż wnioskodawca nie powrócił do pracy u zainteresowanego.

Jakkolwiek, w ocenie Sądu nie jest wykluczone, że S. K. faktycznie wykonywał czynności układania kostki brukowej, to nie sposób przyjąć, że podstawą stosunku pomiędzy wnioskodawcą a zainteresowanym była umowa o pracę. Zdaniem Sądu mogła to być jakaś inna umowa cywilnoprawna. Za tak przyjętym stanowiskiem przemawia brak występowania podstawowych elementów stosunku pracy takich jak: wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy, w stałych godzinach pracy, a przede wszystkim brak cechy ciągłości. Jedyny powołany świadek w swoich zeznaniach wskazał, że nigdy nie widział zainteresowanego, co pozwala na przyjęcie, że wykonywane czynności przez wnioskodawcę były w sposób zgodny z jego uznaniem, bez nadzoru pracodawcy.

Podkreślenia wymaga, że na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego należało stwierdzić, że przyczyną zawarcia umowy o pracę była chęć uzyskania tytułu do ubezpieczeń społecznych, a także zasiłku chorobowego z uwagi na powzięcie informacji najpóźniej w dniu 23 listopada 2015 roku o nowotworze niezłośliwym i konieczności skierowania z tego powodu do szpitala na oddział otolaryngologiczny. Podkreślić również należy, iż gdyby wnioskodawca poinformował lekarza medycyny pracy o swojej chorobie i czekajacej go operacji z dużym prawdopodobieństwem nie otrzymałby zaświadczenia o zdolności do pracy.

Wobec tego, nie można uznać, że pomiędzy stronami spornej umowy o pracę w ogóle doszło do nawiązania stosunku pracy, zaś ustalone okoliczności faktyczne przemawiają za przyjęciem, że strony spornej umowy o pracę zawierając ją w dniu 14 grudnia 2015 roku, miały inny cel niż jej wykonywanie.

Uznać należy, w tym stanie faktycznym, że nie mamy do czynienia z pozornością zawartej umowy o pracę. Niewątpliwie również, w ocenie Sądu, zamiarem stron było jedynie umożliwienie wnioskodawcy skorzystania ze świadczeń z zakresu ubezpieczeń społecznych, a nie świadczenie pracy w ramach zawartej umowy. Zawarta umowa o pracę stanowić miała narzędzie do realizacji tego celu. Fikcyjne, czyli tylko pozorne zawarcie umowy o pracę, nie mogło stanowić podstawy do objęcia wnioskodawcy obowiązkowymi ubezpieczeniami pracowniczymi.

Podkreślić przy tym trzeba, że zarówno przepisy prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, jak i przepisy ustrojowe pozwalają tak kształtować elementy stosunku pracy, jaka jest wola stron. Powyższa kwestia przestaje być tylko sprawą stron nawiązujących stosunek pracy w sytuacji, gdy po uregulowaniu składek przerzuca się ciężar wypłaty świadczeń na fundusz dysponujący publicznymi pieniędzmi, którymi zarządza Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

W ocenie Sądu Okręgowego przedstawione okoliczności przemawiają za uznaniem, że S. K., ze względu na spodziewaną niezdolność do pracy i związane z tym prawo do świadczeń, był zainteresowany objęciem go tytułem ubezpieczeń społecznych, zwłaszcza, że przed podpisaniem spornej umowy nie był uprawniony do świadczeń z ubezpieczeń społecznych nie mając tytułu do tych ubezpieczeń. Strony umowy musiały mieć świadomość tego, że przedmiotowa umowa nie będzie ich obowiązywać, a ich ewentualne zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne będą krótkotrwałe. W uznaniu Sądu nawiązanie stosunku pracy, którego elementami są zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy i zobowiązanie pracodawcy do wypłacania wynagrodzenia, nie było rzeczywistym celem stron zwłaszcza, że fakt wypłaty wynagrodzenia na rzecz wnioskodawcy również poza jego twierdzeniami nie został w żaden sposób wykazany. Stronom chodziło o uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego i temu celowi podporządkowały skonstruowanie określonej sytuacji prawnej, a umowa o pracę stanowić miała przede wszystkim narzędzie do realizacji tego celu. Fikcyjne, czyli tylko pozorne zawarcie umowy o pracę nie mogło stanowić podstawy do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami pracowników.

Reasumując przedstawione okoliczności przemawiają w niniejszej sprawie za stwierdzeniem, że umowa o pracę pomiędzy wnioskodawcą a zainteresowanym płatnikiem składek, została zawarta dla pozoru, gdyż jak ustalono strony zawierając ją miały zamiar wywołania innych skutków prawnych niż te, które wynikają z umowy o pracę oraz jednocześnie próbowały przez jej zawarcie wprowadzić w błąd osoby trzecie, co do dokonanej czynności.

Nawet jeżeliby uznać, iż strony chociaż częściowo wykonywały zawartą pomiędzy sobą umowę o pracę, co w ocenie Sądu w żaden sposób nie wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, należałoby uznać, iż miała ona głównie na celu ominięcie przepisów prawa i uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego i z tego powodu nie może wywoływać skutków prawnych (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy orzekł jak sentencji wyroku na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c.

W punkcie drugim sentencji wyroku Sąd Okręgowy w Łodzi orzekł o zwrocie kosztów zastępstwa procesowego zasądzając od S. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. kwotę 1200,00 zł, zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy. Na tę kwotę złożyło się wyłącznie wynagrodzenie pełnomocnika organu rentowego w osobie radcy prawnego, które zostało ustalone w oparciu o § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t. j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1804), które obowiązywało do 26 października 2016 roku. Zgodnie z treścią § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.) do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji. Na marginesie wskazać należy, że spraw o podleganie ubezpieczeniom społecznym nie można zaliczyć do kategorii spraw o świadczenia z ubezpieczenia społecznego w rozumieniu § 9 ust. 2 powołanego rozporządzenia i dlatego w tych przypadkach zachodzą wszelkie podstawy, aby koszty zastępstwa procesowego były wyliczane według wartości przedmiotu sporu. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego należało wyliczyć na podstawie wartości zaległych składek za okres, za który ustalono podstawę wymiaru składek. (por. uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) Spraw Publicznych - zasada prawna z dnia 20 lipca 2016 r. III UZP 2/16, Legalis nr 1472916). W rozpoznawanej sprawie wartość zaległych składek wynosiła za okres trzech miesięcy wynosiła łącznie około 2500 zł, wobec czego Sąd Okręgowy zasądził na podstawie § 2 ust. 3 w/w rozporządzenia, zgodnie z którym stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 1500 zł do 5000 zł – 1200 zł.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy z pouczeniem o sposobie i terminie wniesienia apelacji.

18.IX.2017 rok

A.M.(n.z.)

Dodano: 26 września 2017, Opublikował(a): Małgorzata Bęczkowska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Łodzi
Osoba, która wytworzyła informację: Agnieszka Gocek
Data wytworzenia informacji: 18 września 2017