Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 sierpnia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił J. R. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że została ona wydana w oparciu o orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z dnia 23 lipca 2018 r., która stwierdziła, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

/decyzja k.14 plik I akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji złożył J. R. wnosząc o zbadanie jego stanu zdrowia przez biegłych lekarzy neurochirurga oraz psychiatrę.

/odwołanie k.3/

W odpowiedzi na odwołanie, pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie k.4 – 4 odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. R. urodził się (...) , legitymuje się wykształceniem średnim. W swojej karierze zawodowej pracował jako kierowca mechanik oraz kontroler jakości sprzętu lotniczego.

/okoliczności bezsporne/

J. R. legitymuje się umiarkowanym stopniem niepełnosprawności przyznanym na stałe (05 – R - ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od 22 lutego 2006 r.)

/okoliczność bezsporna/

W dniu 29 maja 2018 r. J. R. złożył wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

/wniosek k.1 – 3 odwrót plik I akt ZUS/

Lekarz orzecznik ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznał u wnioskodawcy : epizod depresyjny umiarkowany , zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa oraz stan po 4 operacjach kręgosłupa szyjnego w 2002 r. oraz 2006 r. Z uwagi na rozpoznany epizod depresyjny lekarz orzecznik ZUS wniósł o przeprowadzenie opinii psychologicznej celem określenia nasilenia objawów depresyjnych.

/opinia lekarska z dnia 22 czerwca 2018 r. k.15 – 17 plik II akt ZUS/

Wyniki testów psychoorganicznych L. B. i A. B. pozostają w granicach normy. Nie ma podstaw do twierdzenia o osłabieniu funkcji poznawczych w zakresie spostrzegania, koordynacji wzrokowo-ruchowej, pamięci wzrokowej bezpośredniej oraz zdolności grafomotorycznych na tle organicznego uszkodzenia O.U.N. Wyniki w Krótkim Teście S. P. wskazują na osłabienie zdolności uczenia się. Pozostałe funkcje jak orientacja, koncentracja uwagi, pamięć słuchowa, zdolność wykonywania działań arytmetycznych, poziom wiedzy ogólnej oraz zdolność uogólniania, klasyfikowania są prawidłowe. W Skali depresji B. badany uzyskał 18 punktów, co wskazuje na łagodne obniżenie nastroju. Wyniki uzyskane w Diagnostycznym Kwestionariuszu (...) wskazują na występowanie problemów osobowościowych w mniejszym zakresie emocjonalnych. Badany skłonny jest do nadmiernej introspekcji, kierowania się impulsami. Dominuje u niego nastawienie hipochondryczne i przewrażliwienie. Okresowo może przeżywać napięcie wewnętrzne. Może mieć spadki nastroju lub być rozdrażniony. Dolegliwości somatyczne (bóle kręgosłupa) mogą pogłębiać uczucie dyskomfortu i rozdrażnienia. Nie występują objawy psychotyczne. Przeprowadzonym badaniem psychologicznym nie stwierdzono u wnioskodawcy istotnego osłabienia funkcji poznawczych. U wnioskodawcy występują problemy emocjonalne o podłożu sytuacyjnym ( kłopoty w pracy). Nasilenie dolegliwości depresyjnych jest niewielkie. Z punku widzenia psychologa brak istotnych przesłanek do uznania istnienia niezdolności do pracy.

/opinia konsultanta psychologa k.18 – 19 plik II akt ZUS/

Orzeczeniem z dnia 2 lipca 2018 r. lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy do 31 grudnia 2019 r.

/opinia lekarska z dnia 2 lipca 2018 r. k.20 – 22 plik II akt ZUS, orzeczenie k.11 -11 odwrót plik I akt ZUS/

W związku ze zgłoszonym zarzutem wadliwości orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, sprawa J. R. została skierowana do komisji lekarskiej ZUS.

/okoliczność bezsporna/

Komisja lekarska ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania ubezpieczonego oraz po dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznała u wnioskodawcy : zaburzenia psychosomatyczne, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego z ograniczeniem ruchomości w odcinku szyjnym , stan po stabilizacji C3/C4 w 2002 i reoperacji w 2006 r. , zespół rowka nerwu łokciowego lewego operowany w 2002 r. Orzeczeniem z dnia 23 lipca 2018 r. komisja lekarska ZUS uznała, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

/opinia lekarska z dnia 23 lipca 2018 r. k. 40 – 42 , orzeczenie k.13 – 13 odwrót plik I akt ZUS/

Powyższe orzeczenie komisji lekarskiej legło u podstaw wydania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaskarżonej decyzji.

/decyzja k.14 plik I akt ZUS/

U wnioskodawcy rozpoznano: zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne odcinka całego kręgosłupa bez istotnych deficytów neurologicznych , stan po 4 operacjach odcinka szyjnego kręgosłupa , przebytą operację zespołu rowka nerwu łokciowego lewego. Wnioskodawca przebył cztery operacje odcinka szyjnego kręgosłupa w latach 2002 – 2006. W 2002 r. był także operowany z powodu zespołu rowka nerwu łokciowego lewego. Wnioskodawca znajduje się pod opieką neurochirurga , który nie znajduje wskazań do kolejnych operacji w odcinku szyjnym oraz z powodu naczyniaka trzonu L3 nie kwalifikuje pacjenta do wertebroplastyki tego trzonu. Wnioskodawca jest zaadaptowany do niepełnosprawności z narządu ruchu i na rynku pracy jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. Stwierdzone w badaniu podmiotowym i przedmiotowym naruszenia sprawności orgznizmu nie powodują długotrwałej niezdolności do wykonywania pracy zarobkowej w myśl ustawy o emeryturach i rentach.

/opinia biegłego sądowego neurologa J. B. k.10 – 12/

U wnioskodawcy rozpoznano: zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa z zespołem bólowym , stan po operacji dyskopatii C 4 – C7 w 2002 r. oraz operacji i reoperacji dyskopatii C3 – C4 w 2006 r. , stan po operacji zespołu rowka nerwu łokciowego lewego w 2002 r. Stwierdzone zmiany nie upośledzają czynności narządu ruchu badanego w stopniu dającym podstawę do orzekania o niezdolności do pracy. Wnioskodawca przystosowany jest do niepełnosprawności i może pracować w warunkach pracy chronionej. Wnioskodawca jest zdolny do pracy zarobkowej.

/opinia biegłego sądowego ortopedy E. B. k.17 – 20/

U wnioskodawcy rozpoznano epizod depresyjny. J. R. jest leczony psychiatrycznie od lutego 2018 r. z rozpoznaniem zaburzeń adaptacyjnych , a następnie epizodu depresyjnego. Pacjent winien być leczony ambulatoryjnie w celu utrwalenia poprawy stanu zdrowia , a podczas nasilenia objawów może korzystać ze zwolnień lekarskich. Nasilenie epizodu depresyjnego nie uzasadnia orzeczenia długotrwałej niezdolności do pracy.

/opinia k.24 – 26 oraz opinia uzupełniająca k.47 – 48 biegłego sądowego psychiatry K. K. /

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów w postaci orzeczenia lekarza orzecznika i komisji lekarskiej ZUS, wniosku o przyznanie renty, opinii lekarskich.

W toku postępowania wnioskodawca zakwestionował ustalenia komisji lekarskiej ZUS wskazujące, że nie jest ona niezdolny o pracy.

Celem weryfikacji stanowiska wnioskodawcy Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych: neurologa , ortopedy oraz psychiatry.

Złożone w sprawie opinie są jasne, zostały sporządzone przez biegłych o specjalnościach właściwych z punktu widzenia schorzeń, na jakie cierpi wnioskodawca, w oparciu analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej i jego bezpośrednie badanie.

Sąd oceniając zgromadzony materiał dowodowy, w pełni uznał wartość dowodową opinii powołanych w sprawie biegłych. W ocenie Sądu złożone do sprawy opinie nie zawierają żadnych braków i wyjaśniają wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Biegli wydali opinie po przeprowadzeniu stosownych badań i analizie dostępnej dokumentacji lekarskiej wnioskodawcy. Określili schorzenia występujące u wnioskodawcy oraz ocenili ich znaczenie dla jego zdolności do pracy, odnosząc swą ocenę do kwalifikacji zawodowych. Zdaniem Sądu, opinie biegłych są rzetelne, zostały sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot, a wynikające z nich wnioski są logiczne i prawidłowo uzasadnione.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z treścią art.57 ust.1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz.1270) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełni łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność powstała w okresach wymienionych w cytowanym przepisie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Brak choćby jednego z warunków wymienionych w art.57 ww. ustawy powoduje brak prawa do świadczenia.

W niniejszej sprawie spór między stronami ograniczał się do oceny stanu zdrowia wnioskodawcy pod kątem niezdolności do pracy.

Zgodnie z treścią art.12 ww. ustawy niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania, co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji i możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art.13 ust.1 ww. ustawy).

W definicji niezdolności do pracy ustawodawca dał wyraz powiązaniu prawa do renty z rzeczywistą znaczną utratą zdolności do pracy zarobkowej, jako takiej, a częściową niezdolność do pracy powiązał z niezdolnością do pracy w ramach posiadanych kwalifikacji, przy uwzględnieniu możliwości i sprawności niezbędnych do dalszego zaangażowania w procesie pracy, zaakcentował istnienie potencjalnej przydatności do pracy. Chodzi zatem o zdolność do pracy zarobkowej nie tylko, jako zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy, ale zdolność do podjęcia pracy w ogóle, z uwzględnieniem rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku, predyspozycji psychofizycznych.

Zdolność do pracy ma dwa elementy: biologiczny (ogólna sprawność psychofizyczna) i gospodarczy (przydatność na rynku pracy). Należało zatem ustalić, czy wnioskodawca jest zdolny do wykonywania pracy w dotychczasowym pełnym zakresie, czy jego kwalifikacje pozwalają na wykonywanie innej pracy, czy dla utrzymania aktywności zawodowej konieczne jest przekwalifikowanie.

Niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy nie jest kryterium niezdolności do pracy w rozumieniu art.12 ww. ustawy. Brak możliwości wykonywania dotychczasowej pracy nie jest wystarczający do stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy, gdy jest możliwe podjęcie innej pracy (w swoim zawodzie, bez przekwalifikowania lub gdy rokowanie, co do przekwalifikowania jest pozytywne). Niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy jest warunkiem koniecznym do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nie jest warunkiem wystarczającym, jeżeli wiek, poziom wykształcenia, predyspozycje psychofizyczne dają podstawy do uznania, że jest możliwe podjęcie pracy w zawodzie albo po przekwalifikowaniu.

O częściowej niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, ale ocena czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnie z kwalifikacjami.

Wnioskodawca posiada wykształcenie średnie, a w swojej karierze zawodowej pracował jako kierowca mechanik oraz kontroler jakości sprzętu lotniczego. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że rozpoznane u wnioskodawcy schorzenia nie ograniczają jego sprawności w stopniu znacznym, powodującym niezdolność do pracy zarobkowej zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami.

Należy też wskazać, iż przyczyna niezdolności do pracy nie ma wynikać z choroby, a z naruszenia sprawności organizmu, czyli czynnika medycznego, który powoduje utratę zdolności do pracy. U wnioskodawcy wprawdzie występują schorzenia w postaci zmian zwyrodnieniowo – dyskopatycznych kręgosłupa z zespołem bólowym oraz schorzenia natury psychiatrycznej, to jednak nie stanowią one podstawy do orzeczenia względem wnioskodawcy długotrwałej niezdolności do pracy. Ewentualne zaś nasilenie objawów chorobowych może być leczone podczas korzystania przez wnioskodawcę ze zwolnień lekarskich. Wskazać w tym miejscu należy, że przy ocenie opinii biegłych lekarzy, Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego. Odmienne ustalenie w tej mierze może być dokonane tylko na podstawie opinii innych biegłych lekarzy, jeżeli ich opinia jest bardziej przekonywująca oraz wszechstronnie przedstawia kwestię nasuwającą wątpliwości w sprawie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 roku, II URN 228/87).

Wprawdzie wnioskodawca jest osobą o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności to jednak należy wskazać, że zgodnie z treścią art.2 punkt 10 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2019 r., poz.2046) niepełnosprawność - oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (art.4 ust. 2 ww. ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych).

Pojęcie niepełnosprawności jest pojęciem szerszym niż pojęcie niezdolności do pracy w rozumieniu ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obejmuje swym zakresem niezdolność do wykonywania zatrudnienia, co znajduje wyraz w określeniu osoby niepełnosprawnej jako tej, która uzyskała orzeczenie o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, na podstawie odrębnych przepisów. W konsekwencji więc, każda osoba niezdolna do pracy jest osobą niepełnosprawną, choć nie każda osoba niepełnosprawna jest osobą niezdolną do pracy. Na gruncie obowiązującego prawa nie ma podstaw do utożsamiania niepełnosprawności i niezdolności do pracy i negowania istniejących między nimi różnic. Różnice występują zarówno w płaszczyźnie definicyjnej, jak i w zakresie orzekania o niepełnosprawności i niezdolności do pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2003 roku, II UK 386/02, Lex 107174). W uzasadnieniu cytowanego wyroku Sąd Najwyższy wyjaśnił, że nie w każdym przypadku niepełnosprawność w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej pokrywa się z niezdolnością do pracy w rozumieniu przepisów rentowych. Po pierwsze ustawa o rehabilitacji zawodowej (…) wiąże zaliczenie do stopnia niepełnosprawności ze zdolnością do wykonywania zatrudnienia, a nie z niezdolnością do pracy w rozumieniu przepisów rentowych. Po drugie niepełnosprawność oznacza nie tylko naruszenie sprawności organizmu, ale również utrudnienie, ograniczenie bądź niemożliwość wypełniania ról społecznych jako elementu uczestnictwa w życiu społecznym. Gdyby ustawodawca chciał utożsamiać niezdolność do pracy i niepełnosprawność to po pierwsze nie ustanowiłby dwóch odrębnych trybów ustalania tych kwestii, a w sytuacji istnienia dwóch trybów, wprowadziłby ewentualną zależność obu ustaleń. Tymczasem zależność taka wynika z art.5 ww. ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i dotyczy wyłącznie orzeczeń lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej ZUS ustalających niezdolność do pracy.

Sąd pragnie jednocześnie podkreślić, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych obowiązuje zasada oceny prawidłowości decyzji według stanu istniejącego w dacie jej wydania. Mimo, że sąd ubezpieczeń społecznych rozpoznaje sprawę merytorycznie na nowo, to jednak jako organ kontrolny wobec organu rentowego ma obowiązek odniesienia się do stanu rzeczy istniejącego w dacie wydania decyzji. Z tej przyczyny obowiązująca w "klasycznym" procesie cywilnym reguła wyrażona w art. 316 § 1 k.p.c., zgodnie z którą sąd bierze pod uwagę stan rzeczy z chwili zamknięcia rozprawy, doznaje wyjątku w postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, ze względu na jego szczególny, odwoławczy charakter./tak SA w Szczecinie z dnia 20 lipca 2016 r. ,III AUa 942/15, LEX nr 2121870/. Tym samym Sąd był zobligowany do rozpoznania sprawy pod kątem zdolności wnioskodawcy do pracy na dzień wydania zaskarżonej decyzji tj. na dzień 3 sierpnia 2018 r. , a kwestia ewentualnego pogorszenia stanu zdrowia wnioskodawcy po tej dacie , nie mogła zostać wzięta pod uwagę przy wydawaniu niniejszego orzeczenia.

W konsekwencji brak jest podstaw do przyznania wnioskodawcy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i Sąd na postawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy wraz z pouczeniem o sposobie i terminie wniesienia apelacji

S.B.