Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 czerwca 2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., na podstawie art. 138 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2022 r., poz. 504 ze zm.) stwierdził, że K. D. pobrał nienależne świadczenie za okres od 1.11.2021 r. do 30.11.2021 r. w łącznej kwocie 1250,88 zł z tytułu przekroczenia dopuszczalnej kwoty przychodu obowiązującej w listopadzie 2021 r. renty socjalnej i jednocześnie zobowiązał wnioskodawcę do jej zwrotu. (decyzja k. 116 akt ZUS)

Wnioskodawca uznał powyższą decyzję za krzywdzącą i złożył od niej odwołanie do Sądu Okręgowego w Łodzi, wnosząc o jej zmianę i zwolnienie z obowiązku zwrotu. Ubezpieczony wyjaśnił, że pobierał w spornym okresie zasiłek chorobowy i doszło do skumulowania kwot z następujących zwolnień lekarskich:

- od 4.10.2021 r. do 3.11.2021 r., wniosek (...)53 został wysłany za pośrednictwem (...), lecz świadczenia nie wypłacono w ustawowym terminie 30 dni od daty wpłynięcia wniosku i zostało wypłacone 16.11.2021 r. oraz

- od 4.11.2021 r. do 30.11.2021 r. wniosek (...)53 został wysłany za pośrednictwem (...) w dniu 6.11.2021 r.

Wypłata obu świadczeń zasiłkowych nastąpiła w listopadzie, tj. dniu 16.11.2021 r. za okres od 5.10.2021 r. do 3.11.2021 r. (za 4.10.2021 r. ZUS odmówił wypłaty świadczenia) oraz w dniu 30.11.2021 r. za okres od 4.11.2021 r. do 30.11.2021 r.

Skarżący podkreślił, że nie miał żadnego wpływu na termin wypłaty świadczenia, a sam organ dokonując wypłaty dwukrotnie w tym samym miesiącu nie poinformował go o konsekwencjach takiej wypłaty. Podniósł, że nie ma wykształcenia prawniczego i nie ma obowiązku znać skutków braku wypłaty świadczenia w terminie, a ponoszenie przez niego konsekwencji takiej wypłaty jest nieuzasadnione. Podkreślił, że opóźnienie pracowników wydziału w wypłacie nie może odbywać się kosztem ubezpieczonego.

(odwołanie k. 3-4)

Pozwany organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko, jak w zaskarżonej decyzji, a dodatkowo podniósł, że zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 27.06.2003r. o rencie socjalnej (w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2021 r.) prawo do renty socjalnej zawiesza się w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Natomiast zgodnie z art. 10 ust. 6 ww. ustawy prawo do renty socjalnej zawiesza się za miesiąc, w którym zostały osiągnięte przychody, o których mowa w ust. 1-5a, w łącznej kwocie wyższej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych. Zakład argumentował, że w miesiącu listopadzie 2021 r. otrzymane wynagrodzenie spowodowało przekroczenie 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, co skutkuje zawieszeniem prawa do renty w ww. okresie, a w konsekwencji zobowiązaniem do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. W związku z powyższym organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję, w której zobowiązał skarżącego do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia za okres od 01.11.2021 r. do 30.11.2021 r. w łącznej kwocie 1250,88 zł. Dodał, że zgodnie z art. 15 pkt 1 ustawy o rencie socjalnej z dnia 27.06.2003r. w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio art. 12-14, art. 61, art. 88-94, art. 98, art. 100 ust. 1 i 2, art. 101, art. 102 ust. 1, art. 104 ust. 4, art. 107, art. 114, art. 116 ust. Ib i 2, art. 118 ust. 1-5, art. 119 ust. 1, art. 121, art. 122 ust. 1, art. 126, art. 128, art. 129 ust. 1, art. 130 ust. 1, 2 i 3 pkt 1, art. 133-135 oraz art. 137-144 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W konkluzji pozwany stwierdził, że na podstawie art. 138 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022r., poz. 504) osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu.

(o dpowiedź na odwołanie k. 6-7)

Pismem procesowym z dnia 30.11.2022 r. (data nadania k. 21) pozwany Oddział ZUS w O. wskazał, że:

-

odwołujący wniosek o zasiłek chorobowy od 4 października 2021 r. do 3 listopada 2021r. złożył 7 października 2021 r. [ (...)] zaś wniosek o zasiłek chorobowy od 4 listopada 2021 r. do 3 grudnia 2022 r. złożył 6 listopada 2021 r. [ (...)];

-

zasiłek chorobowy za okres od 5 października 2021 r. do 3 listopada 2021 r. został wypłacony w dacie nadania 16 listopada 2021 r.,

-

zasiłek chorobowy za okres od 4 listopada 7.021 r. do 30 listopada 2021 r. został wypłacony w dacie nadania 30 listopada 2021 r.,

-

zasiłek chorobowy za okres od 1 grudnia 2021 r. do 3 grudnia 2021 r. został wypłacony w dacie nadania 14 grudnia 2021 r.

Informacyjnie organ rentowy podał, że wnioski rozpoznawał i świadczenia wypłacał ZUS I Oddział w Ł..

( pismo procesowe pozwanego ZUS k. 20)

Na terminie rozprawy z 18.04.2023 r. bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku wnioskodawca i pełnomocnik ZUS podtrzymali zajęte dotychczas stanowiska w sprawie.

(stanowiska stron e- protokół rozprawy z dnia 18.04.2023 r.: 00:01:09, 00:01:17, 00:06:57)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca - K. D. urodził się (...) (bezsporne)

Ubezpieczony złożył wniosek o rentę socjalną w dniu 29.08.2003 r. (bezsporne, a nadto wniosek k. 1 akt ZUS)

Wnioskodawca na mocy decyzji z 2.10.2003 r. ma przyznane prawo do renty socjalnej, której wysokość była przeliczana kolejnymi decyzjami. (okoliczności niesporne, a nadto decyzja k. 6 akt ZUS)

Każdorazowa decyzja organu rentowego dotycząca renty socjalnej w pouczeniu zawierała szczegółowe informacje o okolicznościach w jakich świadczenie podlega zawieszeniu bądź zmniejszeniu oraz o obowiązku ubezpieczonego powiadomienia o zajściu tych okoliczności. (okoliczności niesporne, a nadto decyzje w aktach ZUS)

Ostatnio wysokość w/w świadczenia rentowego wnioskodawcy wynosiła 1.250,88 zł brutto miesięcznie. (decyzje w aktach ZUS)

Wnioskodawca w 2021 r. otrzymał przychód z tytułu zatrudnienia w okresie od 01.07.2021r. do 30.09.2021r. w (...) Sp. z o.o. w W. w miesiącu lipcu, sierpniu, wrześniu 2021r. po 3500,00 zł miesięcznie.

(dowód zaświadczenie z dn. 06.10.2021r. w aktach ZUS k. 113).

Odwołujący w złożonym oświadczeniu o przychodzie osiągniętym w 2021 r . wykazał, że w listopadzie 2021r. uzyskał przychód z tytułu zasiłku chorobowego w kwocie 4590,78 zł, natomiast w grudniu 2021r. w wysokości 2496,74 zł.

( oświadczenie k. 112 akt ZUS)

Odwołujący wniosek o zasiłek chorobowy za okres od 4 października 2021 r. do 3 listopada 2021r. złożył 7 października 2021 r. [ (...)], zaś wniosek o zasiłek chorobowy za okres od 4 listopada 2021 r. do 3 grudnia 2022 r. złożył 6 listopada 2021 r. [ (...)].

Zasiłek chorobowy za okres od 5 października 2021 r. do 3 listopada 2021 r. został wypłacony w dacie nadania 16 listopada 2021 r., zasiłek chorobowy za okres od 4 listopada 2021 r. do 30 listopada 2021 r. został wypłacony w dacie nadania 30 listopada 2021 r., co oznacza, że zasiłki za październik i za listopad 2021 r., tj. za 2 miesiące, zostały wypłacone w jednym miesiącu – listopadzie 2021 r.

Zasiłek chorobowy za okres od 1 grudnia 2021 r. do 3 grudnia 2021 r. został wypłacony w dacie nadania 14 grudnia 2021 r.

Wnioski rozpoznawał i świadczenia wypłacał ZUS I Oddział w Ł..

( okoliczności niesporne, a nadto przyznane przez pozwanego w piśmie procesowym ZUS k. 20)

Wnioskodawca otrzymał zasiłek chorobowy:

- za okres od 5.10.2021 r. do 31.10.2021 r. w kwocie 2.174,58 zł

- za okres od 1.11.2021 r. do 30.11.2021 r. w kwocie 2.416,20 zł.

( zaświadczenie k. 32)

Kwota przychodu uzasadniająca zawieszanie rent socjalnych wynosi w okresie:

od 1 grudnia 2020 r. do 28 lutego 2021 r. - 3.618.30 zł (Mon. Pol. z 2020 r. poz. 1054);

od 1 czerwca 2021 r. do 31 sierpnia 2021 r. - 3.977,10 zł (Mon. Pol. z 2021 r. poz. 479);

od 1 września 2021r. do 30 listopada 2021 r. – 3.853,20 zł (Mon. Pol. z 2021 r. poz. 751);

od 1 grudnia 2021 r. do 28 lutego 2022 r. - 3.960.20 zł (Mon. Pol. z 2021 r. poz. 1058).

( okoliczności notoryjne)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

W myśl art. 10 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. 2021 poz. 1621) w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 stycznia 2022 r. Sąd stwierdził, że prawo do renty socjalnej zawiesza się w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (art. 10 ust. 1 ustawy). Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 1, uważa się zatrudnienie, służbę, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie działalności pozarolniczej (art. 10 ust. 2). Za przychód, o którym mowa w ust. 1, w przypadku prowadzenia działalności pozarolniczej uważa się przychód stanowiący zadeklarowaną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 2020 poz. 266, 321, 568, 695 i 875), zwanej dalej „ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych” (art. 10 ust. 3). Za przychód, o którym mowa w ust. 1, uważa się również kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego (art. 10 ust. 4). Prawo do renty socjalnej ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu innego niż wymieniony w ust. 1-4, zaliczonego do źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2019 poz. 1387 ze zm.), z zastrzeżeniem art. 9 ust. 1 i 2, lub osiągania przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, opodatkowanych na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (art. 10 ust. 5). Prawo do renty socjalnej ulega zawieszeniu również w razie osiągania przychodu za granicą z tytułów wymienionych w ust. 1, 2, 4 i 5 (art. 10 ust. 5a). Prawo do renty socjalnej zawiesza się za miesiąc, w którym zostały osiągnięte przychody, o których mowa w ust. 1-5a, w łącznej kwocie wyższej, niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych (art. 10 ust. 6). Osoba pobierająca rentę socjalną lub jej przedstawiciel ustawowy są obowiązani niezwłocznie powiadomić organ wypłacający rentę socjalną o osiąganiu przychodu w kwocie powodującej zawieszenie prawa do renty socjalnej. Powiadomienie następuje w formie pisemnego oświadczenia. W przypadku, gdy składki na ubezpieczenia społeczne są odprowadzane przez płatnika składek, osoba pobierająca rentę socjalną jest obowiązana do przedstawienia zaświadczenia albo oświadczenia określającego kwotę przychodu (art. 10 ust. 7). Oświadczenia, o których mowa w ust. 7, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań (art. 10 ust. 7a). Organ wypłacający rentę socjalną może wystąpić do urzędu skarbowego o przekazanie informacji o wysokości przychodów objętych podatkiem dochodowym od osób fizycznych lub zryczałtowanym podatkiem dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne lub informacji o opodatkowaniu działalności na zasadzie karty podatkowej w celu dokonania weryfikacji oświadczenia złożonego przez osobę pobierającą rentę (art. 10 ust. 8). Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w terminie do 14. dnia roboczego drugiego miesiąca każdego kwartału kalendarzowego, kwotę przychodu, o której mowa w ust. 6, z zaokrągleniem w górę do pełnych dziesiątek groszy (art. 10 ust. 9).

Kwota przychodu uzasadniająca zawieszanie rent socjalnych wynosiła w okresie od 1 września 2021 r. do 30 listopada 2021 r. – 3.853,20 zł (M. P. z 2021 r. poz. 751).

W myśl art. 15 cytowanej ustawy w zw. z art. 138 ust. 1 i 2 pkt. 1 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 504 z późn. zm.) osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. Stosownie do ust. 2 pkt. 1 cytowanego przepisu za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania.

Pouczenie tej treści znajdowało się wprawdzie w każdych kolejnych decyzjach o przyznaniu, przeliczeniu renty socjalnej.

W ocenie Sądu Okręgowego jednak w przedmiotowym postępowaniu nie można uznać, że zostały spełnione przesłanki określone w przytoczonym art. 138 ustawy emerytalnej. Ubezpieczony bowiem z tytułu zasiłku chorobowego w spornym okresie otrzymał kwoty w skali miesiąca nieprzekraczające 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Całkowicie bezzasadne jest stanowisko organu rentowego, że w miesiącu listopadzie 2021 r. wnioskodawca przekroczył kwotę przychodu skutkującego zawieszeniem prawa do renty socjalnej. Z zaświadczenia złożonego do akt sprawy wynika, że wypłata świadczenia chorobowego za 2 miesiące nastąpiła w tym samym miesiącu, tj. listopadzie 2021 r., a jednocześnie brak było wypłaty w miesiącu październiku 2021 r. Z załączonego zaświadczenia ZUS wynika przy tym, że zasiłek chorobowy należny po ustaniu tytułu ubezpieczenia wnioskodawca otrzymał za okres od 5.10.2021 r. do 31.10.2021 r. w kwocie 2174,58 zł, a za okres od 1.11.2021 r. do 30.11.2021 r. w kwocie 2416,20 zł.

Trudno zatem wypłacone świadczenia za dwa odrębne miesiące: październik i listopad 2021 r., zaliczyć jako przychód należny wyłącznie jednemu miesiącowi, tj. listopadowi 2021 r.

W tym stanie rzeczy nie nastąpiło po stronie wnioskodawcy żadne zawinienie zaistniałej sytuacji.

Podkreślić należy, iż analogiczny pogląd został wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 25.10.2012 r. w sprawie III AUa 618/12 (Legalis nr 733200).

Zgodnie z treścią wskazanego orzeczenia: „ w sytuacji, gdy nastąpiła wypłata wynagrodzenia za dwa miesiące w tym samym miesiącu i jednocześnie brak było wypłaty w jednym miesiącu, trudno zatem wypłacone wynagrodzenia za dwa odrębne miesiące zaliczyć jako przychód należny wyłącznie jednemu miesiącowi. Nie doszło więc do przekroczenia kwoty przychodu określonego w art. 10 ust. 6 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. Nr. 135, poz. 1268 ze zm.).”

Powyższe stanowisko zostało także ugruntowane w późniejszym orzecznictwie i tak Sąd Apelacyjny w Szczecinie w uzasadnieniu do wyroku z 12 września 2019 r. w sprawie III AUa 125/19 (Lex nr 2946491), podkreślił, że przychód z tytułu umowy o prace powinien być ustalony za każdy miesiąc z osobna, w ten sposób, że np. wynagrodzenie za pracę należne za czerwiec winno być uwzględniane do przychodu za czerwiec, a nie doliczane do przychodu uzyskanego za następny miesiąc, nawet gdy faktycznie zostało wypłacone w następnym miesiącu, a nawet w późniejszym okresie, czy też skomasowane za dłuższy okres. Organ rentowy powołując się na metodę kasową, nie dostrzegł, bowiem że nie chodzi o księgowe, czy podatkowe rozliczenie osiągniętego przychodu w skali roku, lecz o bieżące świadczenia ze stosunku pracy, które są uzyskiwanie z tytułu świadczenia pracy w danym miesiącu. Sąd Apelacyjny w Szczecinie przywołał art. 22 § 1 kp, zgodnie z którym przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zgodnie z art. 85 § 1 kp wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie. Istotne jest, zatem powiązanie przychodu osiąganego ze stosunku pracy z danym miesiącem świadczenia pracy, względnie z pozostawaniem pracownika w gotowości do świadczenia pracy, a nie z datą faktycznej wypłaty świadczenia. Sąd Apelacyjny w Szczecinie miał na uwadze, że art. 10 ustawy z 27.06.2003 r. o rencie socjalnej (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1340), w szczególności art. 10 ust. 6 cyt. ustawy , nie dają podstaw do rozliczania przychodów z daty rzeczywistej wypłaty świadczenia ze stosunku pracy . Wykładnia wskazanych przepisów prowadzi bowiem do wniosku, że właściwe jest przypisanie przychodu do tych miesięcy, za które rzeczywiście przysługują, a nie do tych, w których zostały faktycznie wypłacone. Przyjęta interpretacja celowościowa jest zaś zgodna z założeniami systemu ubezpieczeń społecznych, a nadto realizuje zasadę prawdy obiektywnej, którą organ ma obowiązek uwzględnić w prowadzonym postępowaniu administracyjnym, zgodnie z art. 7 kpa, w myśl której organy administracji publicznej (…) podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

Organ rentowy, na potrzeby funkcjonowania systemu ubezpieczeń społecznych, nie powinien dokonywać językowej interpretacji normy prawa stricte podatkowego. Uczynienie kalki z prawa podatkowego na system ubezpieczeń społecznych niewątpliwie narusza słuszny interes ubezpieczonych, którzy nie mają realnego wpływu na to, by korzystnie ukształtować swoje prawo do świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Organ rentowy, wskazując na konieczność prawidłowego rozliczania przychodu, z jednej strony nie może pominąć okoliczności, że przepisy ustawy o rencie socjalnej, jak i przepisy ustawy systemowej nie przesądzają określonej metody obowiązującej przy rozliczaniu przychodów ze świadczenia rentowego i ze stosunku pracy na płaszczyźnie instytucji zawieszenia świadczenia. Organ rentowy nie może, zatem zapominać o obowiązku każdego organu rozstrzygania na korzyść strony wątpliwości interpretacyjnych, nałożonym przez ustawodawcę nowelizacją procedury administracyjnej od 1.06.2017 (Dz.U. z 2017 r. poz. 935, zm.). Zgodnie bowiem z art. 7a § 1 kpa jeżeli przedmiotem postępowania administracyjnego jest nałożenie na stronę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie stronie uprawnienia, a w sprawie pozostają wątpliwości co do treści normy prawnej, wątpliwości te są rozstrzygane na korzyść strony, chyba że sprzeciwiają się temu sporne interesy stron albo interesy osób trzecich, na które wynik postępowania ma bezpośredni wpływ. Organ rentowy nie może przyjmować takiej wykładni przepisów, która prowadziłaby do pokrzywdzenia ubezpieczonego, gdy możliwe jest przyjęcie wykładni dla niego korzystnej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 12 września 2019 r. sygn. akt III AUa 125/19, Legalis nr 2331094; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 23 lutego 2022 r. sygn. akt III AUa 568/21, Legalis nr 26908702).

Spór w niniejszej sprawie ma charakter cywilny i przy braku jednoznacznego odesłania nie jest uzasadnione automatyczne przenoszenie istoty tego sporu na grunt reguł rządzących prawem podatkowym. Jak trafnie wskazał Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 13 sierpnia 2020 r. (III AUa 354/19, Legalis nr 2467683), dokonane przez ustawodawcę w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych odesłanie do ustawy podatkowej, należy traktować wyłącznie jako odesłanie dokonane na użytek pojęcia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, nieuzasadniające natomiast przejęcia na grunt ubezpieczeń społecznych całej metodologii rozliczania podatku. W odniesieniu do podatku dochodowego następuje rozliczenie roczne, a płatnik odprowadza tylko comiesięczne zaliczki na ten podatek. Już ta różnica nie pozwala na stosowanie i utożsamianie metod rozliczeń podatkowych na gruncie ubezpieczeń społecznych. W tej sytuacji odesłanie w art. 18 ust. 1 ustawy systemowej do pojęcia przychodu na użytek podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne ogranicza się do pojęcia przychodu w znaczeniu rodzajowego oznaczenia składników tego pojęcia w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (…) nie ma natomiast podstaw do rozszerzania tego pojęcia poprzez dalsze elementy dotyczące momentu realizacji tego przychodu w znaczeniu art. 11 ust. 1 ustawy, jako faktyczna data wypłaty, czy postawienia do dyspozycji osoby uprawnionej, ale w skali roku (Legalis nr 2467683).

W tym miejscu koniecznym jest w ocenie Sądu Okręgowego przypomnienie treści elementarnych przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, wyznaczających podstawowe zasady postępowania administracyjnego, którymi kierować się musi także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. I tak, art. 6 k.p.a. stanowi, że organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. Art. 7 k.p.a. wskazuje, że w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Z kolei w art. 8 wskazano, że organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, zaś w art. 9, że organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

Z powyższego jasno wynika, że ustawodawca ukształtował postępowanie administracyjne w taki sposób, aby w jego toku nie doszło do naruszania konstytucyjnej zasady praworządności i zaufania do państwa. Obowiązkiem każdego organu administracji publicznej, w tym Zakładu Ubezpieczeń Społecznym jest więc bezwzględne przestrzeganie tych zasad.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie w uzasadnieniu do przytoczonego wyżej wyroku z 12 września 2019 r. w sprawie III AUa 125/19 (Lex nr 2946491) podkreślił, że renta socjalna jest świadczeniem realizowanym comiesięcznie. Skoro więc przepisy uzależniają wstrzymanie wypłaty świadczenia od osiągnięcia w poszczególnych miesiącach dochodu wyższego, niż kwota ustalona przez ustawodawcę, to przyjęcie argumentacji organu rentowego pozbawiłoby ubezpieczonego jakiegokolwiek wpływu na okoliczności determinujące prawo lub wysokość świadczenia w danym miesiącu. Zasadniczym elementem wykładni przepisów, nie jest przecież doprowadzenie do rezultatu w postaci zawieszania świadczeniobiorcom rent. Organ rentowy nie może przyjmować takiej wykładni przepisów, która prowadziłaby do pokrzywdzenia ubezpieczonego, gdy może przyjąć wykładnię dla niego korzystną.

Zdaniem Sądu Okręgowego ubezpieczony słusznie w odwołaniu podnosił, że nie miał żadnego wpływu na termin wypłaty zasiłku chorobowego należnego za październik 2021 r.

Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu Okręgowego, nie doszło do przekroczenia kwoty przychodu określonego w art. 10 ust. 6 ustawy o rencie socjalnej. Pobrana przez wnioskodawcę renta socjalna w listopadzie 2021 r. nie stanowi nienależnego świadczenia w rozumieniu przytoczonego wyżej art. 138 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W sytuacji bowiem, gdy wnioskodawca otrzymał zasiłek chorobowy za miesiąc październik 2021 r. dopiero w listopadzie 2021 r., to oczywiste jest, że nadal chodzi o przychód październikowy, należny jako świadczenie chorobowe w październiku. Okoliczność, że wpłaty dokonano w listopadzie 2021 r., nie ma znaczenia na gruncie przepisów o rencie socjalnej i określających, czy doszło do przekroczenia granicznej wartości przychodu, i w konsekwencji do zawieszenia wypłaty świadczenia rentowego. Ustalenia organu rentowego nie uwzględniły zaś tego, którym okresom w rzeczywistości przychód ten winien być przypisany.

Mając na względzie wskazane okoliczności Sąd Okręgowy w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku, uznając odwołanie wnioskodawcy za zasadne.