Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3.08.2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił J. U. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, podnosząc, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

/decyzja – k.57 akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony, podnosząc, że kwestionuje ustalenia Komisji Lekarskiej.

/odwołanie - k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k. 4/

W piśmie z dnia 18.04.2024 r organ rentowy wskazał, że w opinii biegłego z zakresu pulmonologii podniesione zostały nowe okoliczności nie znane organowi rentowemu w dniu wydania decyzji, wobec czego wniósł o uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia oraz umorzenie postępowania.

/pismo – k. 92/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. U. urodził się (...). W dniu 4.04.2022 r złożył wniosek o rentę na dalszy okres.

/wniosek o rentę – k.52 akt ZUS/

Ubezpieczony ma wykształcenie średnie techniczne, bez matury. Miał orzekaną częściową niezdolność do pracy w okresie styczeń 2018 – kwiecień 2022 (przedłużona wypłata renty o 3 miesiące)

/okoliczność bezsporna/

Zgodnie z orzeczeniem LO ZUS z dnia 6.05.2022 r wnioskodawca nie został uznany za niezdolnego do pracy.

/opinia LO w aktach rentowych/

Zgodnie z orzeczeniem KL ZUS z dnia 23.05.2022 r wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy. /opinia KL ZUS aktach sprawy/

Z punktu widzenia pulmonologa u wnioskodawcy rozpoznano obturacyjny bezdech senny u osoby z astmą oskrzelową, stan po przebytym zakażeniu C. w listopadzie 2022. Wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy, gdyż w znacznym stopniu utracił zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Jest to niezdolność częściowa okresowa od 1.09.2022 r tj. od daty hospitalizacji, podczas której stwierdzono konieczność stosowania aparatu (...) do 31.06.2024 r. Ani lekarz orzecznik ani Komisja Lekarska nie dysponowali podczas badania wnioskodawcy wynikami badań potwierdzających obturacyjny bezdech senny. Wcześniej jako chorobę podstawową uznawano chorobę narządu ruchu.

/pisemna opinia biegłego pulmonologa – k. 25 – 27, opinia uzupełniająca – k. 41/

Z punktu widzenia neurologa u wnioskodawcy rozpoznano zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa bez istotnych deficytów neurologicznych, przebyte operacje i reoperacje zespołu cieśni nadgarstka prawego i lewego. Z tego powodu nie stwierdza się długotrwałej niezdolności do pracy zarobkowej.

/pisemna opinia biegłego neurologa – k. 47-48/

Z punktu widzenia kardiologa u wnioskodawcy rozpoznano nadciśnienie tętnicze kontrolowane lekami. Wnioskodawca jest dobrego ogólnego stanu zdrowia, jest obciążony łagodnymi schorzeniami kardiologicznymi (choroby przewlekłe, o typowym przebiegu, bez ciężkich powikłań). W badaniu koronarografii nie stwierdzono istotnych zmian hemodynamicznych, brak danych na przebycie zawału mięśnia sercowego.

/pisemna opinia biegłego kardiologa – k. 66 – 67/

Z punktu widzenia ortopedy u wnioskodawcy rozpoznano wielopoziomowe zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa, stan po przebytej w okresie młodzieńczym chorobie S., zmiany zwyrodnieniowe stawów kolanowych, stan po leczeniu operacyjnym zespołu cieśni nadgarstka lewego i dwukrotnej reoperacji bliznowców. Stwierdzone zmiany wymagają systematycznego leczenia ortopedycznego i rehabilitacyjnego, ale nie upośledzają sprawności narządu ruchu w stopniu dającym podstawę do orzekania o długotrwałej niezdolności do pracy zarobkowej.

/pisemna opinia biegłego ortopedy – k. 83 – 86/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o załączone do akt sprawy akta rentowe ubezpieczonego, jego dokumentację medyczną oraz wydane w sprawie opinie biegłych.

Biegli zapoznali się z przedłożoną w toku postępowania dokumentacją lekarską z przebiegu leczenia ubezpieczonego i na podstawie tej dokumentacji oraz badania bezpośredniego, ocenili i opisali stan jego zdrowia. Opinie biegłych są jasne i obiektywne, opisują stan zdrowia ubezpieczonego w zakresie wynikającym z tezy dowodowej oraz sporządzone zostały zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot.

Biegli wskazali na rozpoznane dolegliwości i ich wpływ na niezdolność do pracy wnioskodawcy.

Mając powyższe na względzie Sąd uznał zatem w pełni wartość dowodową wszystkich opinii biegłych. W ocenie Sądu złożone do sprawy opinie nie zawierają istotnych braków, biegli w sposób dostatecznie wyczerpujący określił jednostki chorobowe, które występują u ubezpieczonego i ocenili ich znaczenie dla jego zdolności do pracy, odnosząc swoją ocenę do kwalifikacji zawodowych skarżącego. Strony nie zgłosiły żadnych zastrzeżeń do opinii.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Stosownie do art.57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełni łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy całkowicie lub częściowo,

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy

3.  niezdolność do pracy powstała w okresach wskazanych w pkt 3 art. 57

ww. ustawy, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była okoliczność, czy ubezpieczony jest niezdolny do pracy.

Zgodnie z treścią przepisu art. 12 przywołanej już ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, natomiast jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem 5. lat, niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż lat 5 (art. 13 ust. 2 i 3 ustawy).

Podnieść należy, że poziom posiadanych kwalifikacji, wyznacza zakres pracy, do której można odnosić ocenę zdolności do pracy w rozumieniu art. 12 i 13 ustawy. Inaczej mówiąc, ochrona ubezpieczeniowa służy temu kto utracił zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, choćby w stopniu częściowej niezdolności do pracy. Należy zatem przy ocenie częściowej niezdolności do pracy, odnosić się do poziomu posiadanych kwalifikacji, przy czym w każdym przypadku należy zważyć posiadane wykształcenie oraz charakter dotychczasowego zatrudnienia ubezpieczonego i okres tego zatrudnienia. Nie sposób bowiem dokonać oceny posiadanych kwalifikacji, odnosząc się w sposób alternatywny z jednej strony do posiadanego wykształcenia, a z drugiej, do zatrudnienia wykonywanego przez ubezpieczonego. Aktualny jest również pogląd o konieczności ujmowania łącznie aspektu medycznego i ekonomicznego niezdolności do pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 10.06.1999 r., 11 UKN 675/98, OSNAPiUS 2000 nr 16, poz. 624).

Zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie.

W odniesieniu do przedmiotowej sprawy na wstępie należy zauważyć, iż decyzje organu rentowego w sprawach dotyczących świadczeń z ubezpieczeń społecznych mają charakter deklaratoryjny. Organ rentowy stwierdza jedynie, czy zostały spełnione ustawowe warunki nabycia prawa do wnioskowanego świadczenia. Postępowanie sądowe w sprawach dotyczących ubezpieczeń społecznych wszczynane jest w wyniku wniesienia przez ubezpieczonego odwołania od decyzji organu rentowego. Jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ rentowy. Badanie legalności decyzji i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji. Inaczej mówiąc - o zasadności przyznania lub odmowy przyznania świadczenia decydują okoliczności istniejące w chwili ustalania do niego prawa. Postępowanie dowodowe przed sądem jest bowiem postępowaniem sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy. Biegli sądowi nie zastępują lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS, a jedynie zgodnie z posiadaną wiedzą specjalistyczną poddają ocenie merytorycznej trafność wydanego orzeczenia o zdolności wnioskodawcy do pracy lub jej braku. Dlatego też późniejsza zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego nie może stanowić - co do zasady - podstawy do uznania decyzji za wadliwą i jej zmiany przez sąd ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 kwietnia 2007 roku, sygn. akt I UK 316/06, opubl: MoPr rok 2007, Nr 11).

Wynikające z treści art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. możliwości załatwienia sprawy (tj. uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu przy jednoczesnym umorzeniu postępowania) wiąże się z występowaniem w sprawie "nowych okoliczności" dotyczących niezdolności do pracy (względnie niezdolności do samodzielnej egzystencji), powstałych po dniu złożenia odwołania od wydanej przez organ rentowy decyzji. Przepis ten stanowi wyjątek od zasady oceny wydanej przez organ rentowy decyzji, przez sąd I instancji, według stanu rzeczy istniejącego w dniu jej wydawania. Wyjątek ten jednak wymaga "cech nowości", które mogą dotyczyć stanu zdrowia osoby ubiegającej się o świadczenie rentowe przed wydaniem decyzji (wówczas będą to nowości w rozumieniu art. 477 ⁹ § 2 ¹ k.p.c., które będą obligować organ rentowy do podjęcia działań wynikających z tego przepisu) lub też mogą dotyczyć okoliczności związanych ze stanem zdrowia takiej osoby, które powstały po dniu złożenia przez nią odwołania i wtedy będą to nowości w rozumieniu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. (zob. wyrok SA w Rzeszowie z dnia 12 czerwca 2013 r., III AUa 242/13, LEX nr 1342365).

W rozpoznawanej sprawie z ustaleń poczynionych na podstawie opinii biegłego pulmonologa wynika, że u wnioskodawcy rozpoznano obturacyjny bezdech senny u osoby z astmą oskrzelową, stan po przebytym zakażeniu C. w listopadzie 2022. Wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy, gdyż w znacznym stopniu utracił zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Jest to niezdolność częściowa okresowa od 1.09.2022 r tj. od daty hospitalizacji, podczas której stwierdzono konieczność stosowania aparatu (...) do 31.06.2024 r. Ani lekarz orzecznik ani Komisja Lekarska nie dysponowali podczas badania wnioskodawcy wynikami badań potwierdzających obturacyjny bezdech senny. Wcześniej jako chorobę podstawową uznawano chorobę narządu ruchu.

W ocenie Sądu stwierdzenie niezdolności do pracy od daty hospitalizacji we wrześniu 2022 r, stanowi nową okoliczność, która winna być oceniona w pierwszej kolejności przez lekarza orzecznika, bowiem nie podlegała ona wcześniejszej ocenie, a może mieć wpływ na treść decyzji.

W zaistniałej sytuacji Sąd nie może orzekać co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących niezdolności do pracy i winien przekazać sprawę do rozpoznania organowi rentowemu oraz umorzyć postępowanie sądowe.

W konsekwencji Sąd Okręgowy zobligowany był, stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c., orzec jak w sentencji postanowienia.