Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 sierpnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił Z. J. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy, powołując się na przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego 60 lat dla mężczyzn, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat, oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat dla mężczyzn. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego. Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku ZUS przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 roku okresy: 26 lata, 3 miesiące i 9 dni ogólnego stażu pracy. Do pracy w warunkach szczególnych Zakład nie uwzględnił okresu zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. jako pracy w szczególnych warunkach, ponieważ brak jest świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Nadto organ rentowy wskazał, że nie uwzględnił okresu od dnia 20 grudnia 1978 roku do dnia 7 stycznia 1979 roku, ponieważ wnioskodawca nie podjął pracy po odbyciu zasadniczej służby wojskowej.

/ decyzja z dnia 10 sierpnia 2017 roku k. 16 - 16v plik II akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji złożył w dniu 6 września 2017 roku wnioskodawca Z. J. podnosząc, że w okresie od sierpnia 1975 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował w warunkach szczególnych jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony w Przedsiębiorstwie (...) Ł. oraz, że pracował podczas odbywania zasadniczej służby wojskowej w okresie od dnia 26 stycznia 1977 roku do 20 grudnia 1978 roku jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz autobusu o liczbie miejsc powyżej 15. Mając powyższe na uwadze skarżący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie mu prawa do emerytury poczynając od dnia 4 kwietnia 2017 roku.

/odwołanie z dnia 6 września 2017 roku k. 2 -9/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie odwołania, przywołując argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo Zakład wskazał, że uwzględnił do ogólnego stażu pracy okres odbywania służby wojskowej od dnia
26 stycznia 1977 roku do dnia 19 grudnia 1978 roku, a powinien być uwzględniony okres od 26 stycznia 1977 roku do dnia 20 grudnia 1978 roku, co też uczyniono w kolejnej decyzji z dnia 14 września 2017 roku.

/odpowiedź na odwołanie z dnia 19 września 2017 roku k. 21 -22/

Na rozprawie w dniu 24 stycznia 2018 roku wnioskodawca wniósł o zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu od czerwca 1975 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku w Przedsiębiorstwie (...) w Ł..

/stanowiska stron e - protokół z dnia 24 stycznia 2018 roku 00:02:22 - 00:32:00 - płyta CD k. 56/

Na rozprawie w dniu 18 czerwca 2018 roku - poprzedzającej wydanie wyroku - wnioskodawca poparł odwołanie, zaś pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania.

/stanowiska stron e - protokół z dnia 18 czerwca 2018 roku 00:01:38 - 00:02:13 - płyta CD k. 69/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca Z. J. urodził się dnia (...).

/okoliczność bezsporna/

Wnioskodawca ma wykształcenie zasadnicze, ukończył (...) Szkołę Zawodową dla Pracujących (...) Oddział Spedycyjny w Ł. uzyskując zawód mechanika pojazdów samochodowych.

/świadectwo ukończenia (...) Szkoły Zawodowej z dnia 20 czerwca 1975 roku - wszyta koperta k. 58/

Z. J. posiada prawo jazdy kategorii: C - od dnia 3 lipca 1975 roku oraz (...) - od dnia 2 stycznia 1979 roku. Wnioskodawca nie posiada prawa jazdy kategorii (...).

/prawo jazdy - wszyta koperta k. 58, pismo z dnia 16 maja 2018 roku k. 65, zeznania wnioskodawcy e -protokół z dnia 18 czerwca 2018 roku 00:03:11- 00:05:19 – płyta CD k. 69 w zw. z wyjaśnieniami e -protokół z dnia 24 stycznia 2018 roku 00:02:22- 00:35:02 - płyta CD k. 56/

Ubezpieczony był upoważniony do kierowania pojazdami silnikowymi wg uprawnień wynikających z prawa jazdy, samochodem ciężarowym przewożącym osoby poza kabiną kierowcy zgodnie z posiadanym świadectwem kwalifikacji ważnym od dnia 17 marca 1992 roku do dnia 16 marca 1995 roku. Wnioskodawca wcześniej również takie świadectwa uzyskiwał.

/świadectwo kwalifikacji Nr (...)- wszyta koperta k. 58, zeznania wnioskodawcy e -protokół z dnia 18 czerwca 2018 roku 00:03:11- 00:05:19 płyta CD k. 69 w zw. z wyjaśnieniami e -protokół z dnia 24 stycznia 2018 roku 00:02:22- 00:35:02 - płyta CD k. 56 /

Odwołujący się w okresie od dnia 1 września 1972 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy. Z. J. zajmował następujące stanowiska pracy tj.

- od dnia 1 września 1972 roku do dnia 7 września 1975 roku - mechanik naprawy pojazdów samochodowych - uczeń,

- od dnia 8 września 1975 roku do dnia 25 stycznia 1977 roku - mechanik naprawy pojazdów samochodowych,

- od dnia 8 stycznia 1979 roku do dnia 30 kwietnia 1986 roku - kierowca,

- od dnia 1 maja 1986 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku - kierowca - konwojent.

/świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 1992 roku k. 3 plik I akt ZUS, zaświadczenie z dnia 18 czerwca 2003 roku k. 11, świadectwo ukończenia (...) Szkoły Zawodowej z dnia 20 czerwca 1975 roku k. 20, umowa o naukę zawodu z dnia 24 czerwca 1972 roku k. 27 - 28, umowa o pracę z dnia 5 września 1972 roku 29 - 29v, angaż z dnia 1 stycznia 1975 roku k. 30, angaż z dnia 12 listopada 1975 roku k. 30, świadectwo pracy z dnia 22 stycznia 1977 roku k. 31 - 31v, umowa o pracę z dnia 5 stycznia 1979 roku k. 33 - 33v, angaż z dnia 12 maja 1979 roku k. k. 34, angaż z dnia 13 czerwca 1980 roku k. 34, angaż z dnia 1 sierpnia 1983 roku, angaż z dnia 3 czerwca 1986 roku, angaż z dnia 13 czerwca 1980 roku k. 36, angaż z dnia 4 sierpnia 1988 roku k. 36, angaż z dnia 26 września 1988 roku k. 37, angaż z dnia
31 sierpnia 1989 roku k. 37, angaż z dnia 28 czerwca 1990 roku k. 38, angaż z dnia
16 stycznia 1992 roku k. 38, karta przebiegu pracy zawodowej k. 40 -41/

W okresie od dnia 26 stycznia 1977 roku do dnia 20 grudnia 1978 roku ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową.

/książeczka wojskowa seria k. 14- 18, zaświadczenie z dnia 1 września 2017 roku k. 19, karta powołania z dnia 15 grudnia 1976 roku k. 32/

Wnioskodawca będąc zatrudnionym w w/w zakładzie początkowo przez trzy lata był uczniem i przyuczał się do zawodu mechanika pojazdów samochodowych. P. trzy dni uczestniczył w zajęciach szkolnych, zaś przez pozostałe trzy dni pracował.

/zeznania wnioskodawcy e -protokół z dnia 18 czerwca 2018 roku 00:03:11- 00:05:19 płyta CD k. 69 w zw. z wyjaśnieniami e -protokół z dnia 24 stycznia 2018 roku 00:02:22- 00:35:02 - płyta CD k. 56/

Po zakończeniu służby wojskowej i powrocie do macierzystej jednostki tj. od dnia
8 stycznia 1979 roku wnioskodawca pracował jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony. Jeździł samochodem S. o ładowności powyżej 5 ton, ale głównie wywrotką, który jest pojazdem o ładowności powyżej 7,5 tony i woził na budowę materiały sypkie tj. cement, żwir, asfalt, natomiast później buraki, węgiel, sól.

/zeznania wnioskodawcy e -protokół z dnia 18 czerwca 2018 roku 00:03:11- 00:05:19 płyta CD k. 69 w zw. z wyjaśnieniami e -protokół z dnia 24 stycznia 2018 roku 00:02:22- 00:35:02 - płyta CD k. 56, zeznania świadka Z. R. e -protokół z dnia
24 stycznia 2018 roku 00:40:17- 00:57:33 - płyta CD k. 56, zeznania świadka K. G. e -protokół z dnia 24 stycznia 2018 roku 00:57:33 -01:09:36 - płyta CD k. 56, zeznania świadka M. C. e -protokół z dnia 24 stycznia 2018 roku 01:16:53 - 01:26:13 - płyta CD k. 56, zeznania świadka B. J. e -protokół z dnia
24 stycznia 2018 roku 01:09:36 - 01:16:53 - płyta CD k. 56/

Wnioskodawca nie uczestniczył w załadunku i rozładunku towarów, ponieważ czynności były wykonywane mechanicznie sprzętem np. węgiel ładowano suwnicą, natomiast rozładunek polegał na zrzuceniu materiału z wywrotki.

/zeznania wnioskodawcy e -protokół z dnia 18 czerwca 2018 roku 00:03:11- 00:05:19 płyta CD k. 69 w zw. z wyjaśnieniami e -protokół z dnia 24 stycznia 2018 roku 00:02:22- 00:35:02 - płyta CD k. 56, zeznania świadka K. G. e -protokół z dnia 24 stycznia 2018 roku 00:57:33 -01:09:36 - płyta CD k. 56, zeznania świadka M. C. e -protokół z dnia 24 stycznia 2018 roku 01:16:53 - 01:26:13 - płyta CD k. 56, zeznania świadka P. S. e -protokół z dnia 18 kwietnia 2018 roku 00:08:59 - 00:18:57 - płyta CD k. 63/

Wnioskodawca jeździł sam bez dodatkowego kierowcy czy konwojenta.

/zeznania świadka P. S. e -protokół z dnia 18 kwietnia 2018 roku 00:08:59 - 00:18:57 - płyta CD k. 63/

Z. J. pracował najmniej 8 codziennie, zwykle od 12 - 16 godzin dziennie, a także w soboty i niedziele. Za przepracowane nadgodziny, których mogło być nawet 300 godzin miesięcznie, pracodawca wypłacał dodatkowe wynagrodzenie, nie udzielał dni wolnych.

/zeznania wnioskodawcy e -protokół z dnia 18 czerwca 2018 roku 00:03:11- 00:05:19 płyta CD k. 69 w zw. z wyjaśnieniami e -protokół z dnia 24 stycznia 2018 roku 00:02:22- 00:35:02 - płyta CD k. 56, zeznania świadka Z. R. e -protokół z dnia
24 stycznia 2018 roku 00:40:17- 00:57:33 - płyta CD k. 56, zeznania świadka P. S. e -protokół z dnia 18 kwietnia 2018 roku 00:08:59 - 00:18:57 - płyta CD k. 63/

Wnioskodawca - jak każdy z kierowców - miał przydzielony konkretny samochód.
W razie awarii ubezpieczony odstawiał swoje auto do warsztatu i mechanicy dokonywali jego naprawy, odwołujący się nie wykonywał żadnych napraw. W tym czasie otrzymywał inny samochód.

/zeznania wnioskodawcy e -protokół z dnia 18 czerwca 2018 roku 00:03:11- 00:05:19 płyta CD k. 69 w zw. z wyjaśnieniami e -protokół z dnia 24 stycznia 2018 roku 00:02:22- 00:35:02 - płyta CD k. 56, zeznania świadka Z. R. e -protokół z dnia 24 stycznia 2018 roku 00:40:17- 00:57:33 - płyta CD k. 56, zeznania świadka K. G. e -protokół z dnia 24 stycznia 2018 roku 00:57:33 -01:09:36 - płyta CD k. 56, zeznania świadka M. C. e -protokół z dnia 24 stycznia 2018 roku 01:16:53 - 01:26:13 - płyta CD k. 56, zeznania świadka P. S. e -protokół z dnia 18 kwietnia 2018 roku 00:08:59 - 00:18:57 - płyta CD k. 63/

Przedsiębiorstwo (...) w Ł., nie wystawiło wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. W wystawionym przez pracodawcę, w dniu 30 kwietnia 1992 roku świadectwie pracy wskazano, że Z. J. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, od dnia 1 września 1972 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku, zajmując ostatnio stanowisko kierowcy - konwojenta.

/świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 1992 roku k. 3 plik I akt ZUS /

Wnioskodawca posiada staż pracy wynoszący 26 lata, 3 miesiące i 9 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

/ decyzja z dnia 10 sierpnia 2017 roku k. 16 - 16v plik II akt ZUS/

W dniu 2 sierpnia 2017 roku ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę. Wnioskodawca nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

/wniosek z dnia 2 sierpnia 2017 roku k. 1 - 4v plik II akta ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 10 sierpnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 2 sierpnia 2017 roku odmówił wnioskodawcy Z. J. prawa do emerytury.

/wniosek z dnia 2 sierpnia 2017 roku k. 1 - 4v plik II akta ZUS/

Decyzją z dnia 14 września 2017 roku zmieniającą decyzję z dnia 10 sierpnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił Z. J. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy, powołując się na przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego 60 lat dla mężczyzn, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat, oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat dla mężczyzn. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego. Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku ZUS przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 roku okresy: 26 lata, 3 miesiące i 10 dni ogólnego stażu pracy. Do pracy w warunkach szczególnych Zakład nie uwzględnił wnioskodawcy zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. jako pracy w szczególnych warunkach, ponieważ brak świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Nadto organ rentowy wskazał, że nie uwzględnił okresu od dnia 21 grudnia 1978 roku do dnia 7 stycznia 1979 roku, ponieważ wnioskodawca nie podjął pracy po odbyciu zasadniczej służby wojskowej.

/ decyzja z dnia 10 sierpnia 2017 roku k. 17 - 17v plik II akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów zarówno w postaci dokumentacji osobowej ze spornego okresu pracy wnioskodawcy, jak
i osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawcy oraz świadka B. J. i świadków: Z. R. K. R., M. C. oraz P. S. zatrudnionych w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. pracujących z wnioskodawcą w spornym okresie, a zatem posiadających wiedzę odnośnie charakteru zatrudnienia wnioskodawcy i rodzaju wykonywanych przez niego czynności. Zgromadzone dokumenty, zeznania wnioskodawcy oraz zeznania świadków nie budzą wątpliwości, co do ich wiarygodności w ocenie Sądu Okręgowego co do okresu zatrudnienia wnioskodawcy w tym Przedsiębiorstwie po odbyciu służby wojskowej od dnia
8 stycznia 1979 roku. Zeznania świadków mają bowiem potwierdzenie w dokumentacji osobowej odwołującego z tego okresu, w której wskazywano, że został zatrudniony na stanowisku kierowcy, czy też kierowcy konwojenta. Za niewiarygodne Sąd uznał natomiast zeznania wnioskodawcy i świadków co do zajmowanego przez skarżącego stanowiska kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony – w okresie po ukończeniu szkoły, tj. od dnia 8 września 1975 roku do dnia 25 stycznia 1977 roku (dnia zwolnienia z pracy w celu odbycia służby wojskowej). W tym okresie wnioskodawca zgodnie z dokumentacją pracowniczą był zatrudniony wyłącznie na stanowisku mechanika naprawy pojazdów samochodowych. Odwołujący nie dysponuje żadnym dokumentem poświadczającym, że pomimo otrzymania angażu na stanowiska mechanika - w rzeczywistości wykonywał czynności kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony. W tym zatem zakresie zeznania wnioskodawcy i świadków nie są logiczne i spójne z załączoną dokumentacją osobową, a tym samym nie mogą stanowić wiarygodnego źródła dowodowego w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych, odwołanie Z. J. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2018 roku, poz.1270) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art.184 ust.2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 roku, emerytura, o której mowa w ust.1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Prawo do emerytury na podstawie art.184 ww. ustawy przysługuje ubezpieczonemu, który na dzień wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnił określone w niej wymogi stażowe, a po tej dacie osiągnął wymagany wiek, niezależnie od tego czy w chwili osiągnięcia tego wieku wykonywał pracę w szczególnych warunkach, czy wykonywał inną pracę i czy pozostawał w zatrudnieniu.

Z treści przepisu art. 32 ww. ustawy wynika, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie art. 32 ust.4 ww. ustawy wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1 rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie którym osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za dotychczasowe przepisy (w rozumieniu art. 32 ust.4 ww. ustawy) należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz.43), ale wyłącznie w zakresie regulowanym przez ww. ustawę o emeryturach i rentach, a więc co do wieku emerytalnego, rodzaju prac lub stanowisk oraz warunków, na jakich osobom wykonującym prace określone w ust.2 i ust.3 art. 32 tej ustawy przysługuje prawo do emerytury (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku, III ZP 30/01 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 roku, II UK 31/09).

Zgodnie z treścią § 3 i 4 ww. rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Należy także wskazać, iż prawo do emerytury przewidziane w art.184 w związku z art. 32 ustawy emerytalnej ma charakter wyjątkowy, jest odstępstwem od ogólnej reguły dotyczącej warunków przechodzenia na emeryturę, a zatem właściwe przepisy muszą być wykładane w sposób ścisły. Niedopuszczalna jest wykładnia rozszerzająca, prowadząca w konsekwencji do wypaczenia idei, że emerytura w wieku wcześniejszym jest wynikiem pracy w obciążających dla zdrowia warunkach. Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach. Istotnym warunkiem przyznania świadczenia z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach jest stwierdzenie w ramach pełnego wymiaru czasu pracy oddziaływania szkodliwych warunków na organizm pracownika. R. legis instytucji przewidzianej w art.32 ww. ustawy o emeryturach i rentach opiera się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni.

Stosownie zaś do treści § 2 ust.1 ww. rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust.2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków (uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 roku III UZP 6/84; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 roku, II UKN 446/99,). Zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, II UKN 440/97).

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08). Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07).

W przedmiotowej sprawie nie był kwestionowany wymagany ogólny okres zatrudnienia. Ubezpieczony udowodnił bowiem wymagany okres składkowy i nieskładkowy, który wynosi co najmniej 25 lat.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było udowodnienie przez wnioskodawcę wymaganego okresu - 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy nie uznał odwołującemu jako pracy w szczególnych warunkach okresu od dnia 1 września 1972 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku w czasie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł..

W pierwszej kolejności wskazać należy, że okres nauki w szkole przyzakładowej w okresie od dnia 1 września 1972 roku do dnia 7 września 1975 roku podczas zatrudnienia w w/w zakładzie pracy nie jest okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 w związku z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z uwzględnieniem rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdyż praca ucznia nie była wykonywana w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy, ustanowionym dla danego stanowiska pracy (§ 2 rozporządzenia).

Na podstawie zachowanej dokumentacji osobowej stwierdzono, że wnioskodawca pobierał naukę zawodu w okresie od dnia 1 września 1972 roku do dnia 7 września 1975 roku w przyzakładowej szkole zawodowej, przy czym podjął pracę w zakładzie (...) na stanowisku mechanika.

Nie budzi wątpliwości, że okresy zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 roku uważa się za okresy składkowe (por. art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Stałe wykonywanie pracy w warunkach szczególnych jest rozumiane w ugruntowanym już orzecznictwie Sądu Najwyższego jako wypełnianie pełnego wymiaru czasu pracy na zajmowanym stanowisku pracy, gdyż nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika ( np. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 4 czerwca 2008 roku, II UK 306/07, OSNP 2009 nr 21-22, poz. 290). Wyjątek mogą tu stanowić krótkotrwałe, konieczne szkolenia pracownika, zwłaszcza wstępne ( wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 22 stycznia 2008 roku, I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75).

Podążając za wywodem Sądu Najwyższego w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 stycznia 2011 roku w sprawie II UK 169/10 ( LexPolonica nr 3026756), zasadnym jest stwierdzenie, że dla młodocianego ucznia w wieku od 15 do 16 roku życia pobierającego naukę zawodu przewidziana była norma czasu pracy w liczbie 6 godzin dziennie i 36 godzin tygodniowo a praca wykonywana w takim rozmiarze wykonywana była w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na powierzonym stanowisku, tylko ze względu na postanowienia art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 1958 roku o nauce zawodu, obowiązującego do czasu wejścia w życie Kodeksu pracy. Przepis ten - odnoszący się do sytuacji określonych w art. 12 tej ustawy, zgodnie z którym młodociani przyjęci do pracy byli obowiązani do dokształcania się w celu ukończenia pełnej szkoły podstawowej lub do dokształcania się zawodowego lub ogólnokształcącego (ust. 2), natomiast młodociani zatrudnieni w celu nauki zawodu obowiązani byli do dokształcania się w zakresie obranego zawodu (ust. 3) - stanowił, że do czasu pracy młodocianych wlicza się czas dokształcania bez względu na to, czy nauka odbywa się w godzinach pracy, czy poza godzinami pracy, jednakże w wymiarze nie większym niż 18 godzin tygodniowo. Dokształcanie w rozumieniu art. 12 ustawy o nauce zawodu oznaczało zajęcia teoretyczne w warunkach szkolnych. Zgodnie zaś z treścią ust. 2 art. 13 cyt. ustawy młodocianych w wieku powyżej lat 16 obowiązywał normalny czas pracy stosowany w zakładzie pracy.

Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w w/w orzeczeniu, gdyby więc uznać, że przewidziana w obowiązujących przepisach dla danego stanowiska - ze względu na charakter zatrudnienia lub związane z nim warunki - norma czasu pracy w rozmiarze odbiegającym od powszechnie obowiązującego, stanowiła pełny wymiar czasu pracy, to nie można pominąć koniunktywnego wymagania wykonywania pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przewidzianym dla stanowiska, na którym takie warunki występowały.

Z dokonanych w sprawie i niekwestionowanych ustaleń wynika, że przez okres zatrudnienia na podstawie umowy o naukę zawodu zawartej przez odwołującego (pod rządami ustawy o nauce zawodu, jak i uchylającego ją Kodeksu pracy), wnioskodawca pracował jako uczeń przez 3 dni w tygodniu. A zatem mając na względzie powyższe wskazać należy, że wnioskodawca nie wykazał w niniejszym postępowaniu, że faktycznie pracę w tym wymiarze świadczył.

A zatem Sąd Okręgowy przy analizie zatrudnienia wnioskodawcy w w/w zakładzie pracy do okresu pracy w szczególnych warunkach nie uwzględnił okresu nauki w szkole od dnia 1 września 1972 roku do dnia 7 września 1975 roku, albowiem wnioskodawca w tym okresie nie wykonywał prac w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy.

Nie jest również możliwe uwzględnienie do okresu pracy w szczególnych warunkach - okresu od dnia 8 września 1975 roku do dnia 25 stycznia 1977 roku, w którym to odwołujący był zatrudniony na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych. Praca na tym stanowisku nie jest bowiem kwalifikowana do zatrudnienia w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Dopuszczalnym jest uwzględnienie do okresu pracy w warunkach szczególnych okresów pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku mechanika w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych (wykaz A poz. 16 Działu XIV rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku). Takiej pracy wnioskodawca jednak nie wykonywał w tym okresie, podnosząc, że w rzeczywistości pracował na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony.

Sąd nie dał jednak wiary zeznaniom odwołującego oraz świadków co do zatrudnienia Z. J. na tym stanowisku z powodów, które wskazano już powyżej.

W tym miejscu podkreślić należy, że zeznania świadków, czy też ubezpieczonych nie potwierdzone dokumentacją pracowniczą i z tą dokumentacją sprzeczne, nie mogą stanowić miarodajnego dowodu, co oznacza, że nie jest dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne (por. wyroki SA we Wrocławiu z 17.01.2012. sygn. III AUa 1482/11. i z 22.02.2012. sygn. III AUa 1734/11. SA w S. z 20.09.2012. sygn. III AUa 374/12). Nazwa zajmowanego stanowiska nie determinuje, czy praca była świadczona w warunkach szczególnych, lecz zakres rzeczywiście wykonywanych zadań, to jednak dowody w tej kwestii muszą być niewątpliwe. W sprawie nie mamy niewątpliwych dowodów pracy ubezpieczonego na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony w pełnym wymiarze czasu pracy, a z drugiej strony Sąd dysponował nie jednostkowym dokumentem określającym stanowisko pracy, lecz chronologiczną i konsekwentną dokumentacją pracowniczą, potwierdzającą zatrudnienie skarżącego w tym okresie na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych (umowa o pracę, świadectwo pracy z dnia 22.01.2017r.).

W ocenie Sądu Okręgowego, w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego dopuszczalnym jest uwzględnienie wnioskodawcy do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od dnia 8 stycznia 1979 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku, kiedy to Z. J. pracował jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony.

Powtórzyć należy, że istotnym jest jakie prace realnie w toku swojego zatrudnienia wykonywał skarżący oraz czy prace te są wymienione w cytowanym wyżej Rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 roku, gdyż właśnie to Rozporządzenie jest aktem prawnym, w oparciu o który należy orzekać, czy dana praca była pracą w warunkach szczególnych. Sama natomiast nazwa stanowiska (lub brak tej nazwy) nie może dyskwalifikować faktycznie wykonywanych prac w spornym okresie zatrudnienia jako prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Dla celów ustalenia pracy w warunkach szczególnych znaczenie ma nie nazewnictwo zajmowanych stanowisk, lecz faktyczny zakres wykonywanych prac.

W toku procesu wnioskodawca udowodnił zeznaniami świadków oraz własnymi zeznaniami, a także dokumentacją osobową w postaci angaży, umów o pracę i świadectwa pracy, że w okresie zatrudnienia: od dnia 8 stycznia 1979 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. wykonywał faktycznie pracę w szczególnych warunkach jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Analiza zaś treści wykazu A do powołanego Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 r. wskazuje, że przedmiotowe prace kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony są wymienione w dziale VIII poz. 2 jako prace w szczególnych warunkach.

Wykaz wymienia zatem taki rodzaj prac, jakie wedle nie budzących wątpliwości ustaleń, faktycznie wykonywał ubezpieczony w przedmiotowym zakładzie pracy w powyższym okresie.

Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego wnioskodawca w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od dnia 8 stycznia 1979 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku pracował wyłącznie jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Wnioskodawca jeździł wywrotką i przewoził tym samochodem żwir, kamienia, piasek, węgiel, buraki, sól. Ubezpieczony nie zajmował się ładowaniem ani rozładowywaniem samochodów, w tym zakresie proces był zmechanizowany wykonywały to maszyny. Wnioskodawca pracował 12- 16 godzin dziennie, a także w soboty i niedziele, zaś pracodawca za przepracowane nadgodziny wypłacał wynagrodzenie - nie udzielał dnia wolnego. Ubezpieczony nie był oddelegowanych w tym okresie do wykonywania innych prac.

Wszystkie wyżej wymienione prace kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony były wykonywane w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy przez wnioskodawcę. Stanowiły jego podstawowe i zasadnicze zajęcie jako pracownika.

Podkreślić należy, że wnioskodawca w powyższym okresie zatrudnienia nie posiadał prawa jazdy kategorii B – a więc uprawniających go m.in. do prowadzenia pojazdów samochodowych poniżej 3,5 tony. Nie mógł zatem w tym okresie pracować w zakładzie na stanowisku kierowcy takich pojazdów.

Poza tym podkreślić należy, że zatrudnienie go w spornym okresie na stanowisku kierowcy – konwojenta nie wyklucza zaliczenie tego okresu do okresu pracy w warunkach szczególnych.

W uchwale 7 sędziów SN z dnia 31 stycznia 2018 roku w sprawie III UZP 8/17 wskazano bowiem, że praca w transporcie kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, który ubocznie wykonywał czynności konwojenta, ładowacza lub spedytora w odniesieniu do przewożonych towarów, jest pracą w szczególnych warunkach (art. 32 ust. 1 w związku z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2017 r., poz. 1383 ze zm. w związku z poz. 2 Działu VIII wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

W uzasadnieniu powyższej uchwały podniesiono, że wykonywanie przez kierowcę samochodu ciężarowego czynności ładowacza, spedytora lub konwojenta (w tym ostatnim przypadku wykraczających poza samo ponoszenie odpowiedzialności materialnej za przewożony towar) jest dopuszczalne na użytek spełnienia przesłanek do nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym tylko gdy czynności te były wykonywane ubocznie. Aby warunek ten został spełniony, wymienione czynności powinny być wykonywane w ramach dobowego czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego tylko w związku z realizowanym przez tego kierowcę przewozem drogowym, a zatem w odniesieniu do towarów przewożonych kierowanym przez niego pojazdem. Ponadto, by wymienione czynności kierowca samochodu ciężarowego wykonywał tylko incydentalnie, sporadycznie, okazjonalnie na podstawie konkretnych poleceń pracodawcy (wyrok Sądu Najwyższego z 22 kwietnia 2009 r., II UK 333/08, LEX nr 1001310) albo krótkotrwale, marginalnie w ciągu doby pracowniczej poświęconej na wykonywanie pracy kierowcy samochodu ciężarowego polegającej na kierowaniu pojazdem w ruchu drogowym (por. wyrok Sądu Najwyższego z 2 marca 2017 r., I UK 112/16, LEX nr 2294415). Wymogu tego nie spełnia praca kierowcy samochodu ciężarowego, gdy przemieszczanie pojazdu było przerywane częstymi wizytami w zaopatrywanych sklepach (jak w sprawach II UK 304/15 oraz III UK 188/16) albo rzadszymi, lecz trwającymi dłużej (jak w sprawie III UK 63/16).

Niewątpliwie głównym obowiązkiem wnioskodawcy w okresie od dnia 8 stycznia 1979 roku do 30 kwietnia 1992 roku była praca kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony. Powierzeniu mu obowiązków kierowcy – konwojenta nastąpiło w związku z realizowanym przez tego kierowcę przewozem drogowym, a zatem w odniesieniu do towarów przewożonych kierowanym przez niego pojazdem

Stwierdzić zatem należy, że ubezpieczony wykazał, iż w okresie od dnia 8 stycznia 1979 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku stale, a więc w sposób ciągły w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy świadczył prace wymienione w wykazie A dział VIII pkt 2, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43 ze zm.), czyli „prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów”.

Pomocniczo w tym zakresie należy się odwołać do wykazu A zawartego w załączniku nr 1 do Zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia
1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz wzrostu emerytury lub renty ( Dz. U. MB z dnia 6 grudnia 1983 roku). Prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych) pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów - stanowisko: kierowcy samochodu ciężarowego
- zostało wymienione w dziale VIII pod pozycją 2 pkt 2 jako praca wykonywana
w szczególnych warunkach uprawniająca do wcześniejszego przejścia na emeryturę.

Zasadnym było również uwzględnienie wnioskodawcy okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej tj. od dnia 26 stycznia 1977 roku do 20 grudnia 1978 roku, jako okresu pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z uchwałą 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 r. (II UZP 6/13, OSNP 2014/3/42), czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 u.e.r.f.u.s.). W uchwale wskazano na możliwość uwzględnienia okresu służby wojskowej odbywanej pod rządami art. 108 ust. 1 cyt. ustawy z 21 listopada 1967 r. W okresie odbywania służby wojskowej przez wnioskodawcę zasadniczo gwarantował on pracownikowi, po spełnieniu warunków w niej wskazanych (określonych w art. 106 ust. 1), wliczenie okresu służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Przepis art. 106 ust. 1 tej ustawy wskazywał przy tym na obowiązek pracodawcy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej służby wojskowej, do zatrudnienia go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia. Warto dodać, że w orzecznictwie przyjęto, iż przewidziany w art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej w brzmieniu pierwotnym, trzydziestodniowy okres, w którym pracownik miał zgłosić powrót do pracy u pracodawcy zatrudniającego go przed służbą wojskową, nie jest ani okresem służby wojskowej, ani okresem pracy i nie podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2012 r., II UK 125/11, OSNP 2013 nr 1-2, poz. 18). Szczegółowe zasady zaliczenia zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia zostały uregulowane w rozporządzeniu Rady Ministrów z 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. z 1968 r. Nr 44, poz. 318 z późn. zm.). Jak wskazał Sąd Najwyższy w przywołanej uchwale, pod rządami ww. przepisów żołnierzowi zatrudnionemu przed powołaniem do czynnej służby wojskowej w warunkach szczególnych (I kategorii zatrudnienia), który po zakończeniu tej służby podjął zatrudnienie w tych samych warunkach, czas odbywania służby wojskowej wliczał się do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem przed powołaniem do służby wojskowej oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. Oznacza to, że w powyższych okolicznościach taki okres służby wojskowej jest nie tylko okresem służby w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 4 u.e.r.f.u.s., ale także okresem pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Można jeszcze tylko zasygnalizować, że zgodnie z najnowszą uchwałą Sądu Najwyższego z 2 lipca 2015 r., III UZP 4/15, okres zasadniczej lub okresowej służby wojskowej odbytej w czasie od 29 listopada 1967 r. do 31 grudnia 1974 r. zalicza się do okresu pracy w szczególnych warunkach wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 u.e.r.f.u.s.) także w sytuacji, gdy ubezpieczony bezpośrednio przed powołaniem do służby wojskowej pracował w warunkach szczególnych oraz po zwolnieniu z tej służby podjął w innym zakładzie pracy zatrudnienie niestanowiące pracy w szczególnych warunkach, jeżeli zostały spełnione przesłanki, o których mowa w art. 108 ust. 1 cyt. ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. oraz w § 2-5, 7 i 8 cyt. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. Nadto w wyroku z dnia 11 sierpnia 2016 r., w sprawie II UK 319/15, Sąd Najwyższy uznał, że zaliczeniu do okresu pracy w warunkach szczególnych podlega okres służby wojskowej także wówczas, gdy nie był on poprzedzony zatrudnieniem w warunkach szczególnych, jeżeli po jej odbyciu pracownik w ciągu trzydziestu dni podjął zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. W uzasadnieniu powyższego wyroku wskazano, że zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy z dnia
21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (jednolity tekst: Dz.U. z 2015 r. poz. 827 ze zm. – w brzmieniu pierwotnym), do okresu zatrudnienia wlicza się w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, okres odbywania służby wojskowej, jeżeli po jej odbyciu pracownik w ciągu trzydziestu dni podjął zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Wnioskodawca po odbyciu służby stawił się do pracy w dniu 5 stycznia 1979 r. i zawarł umowę o pracę o ponownym zatrudnieniu od dnia 8 stycznia 1979 roku, a zatem spełnił ten warunek, a tym samym okres ten, winien zostać zaliczony do okresu pracy w warunkach szczególnych (por. również wywody uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego w składzie powiększonym z dnia 16 października 2013 r., II UZP 6/13 – OSNP 2014 nr 3, poz.42). Podobny pogląd został również wyrażony w wyroku z dnia 5 sierpnia 2014 r., I UK 442/13 (niepublikowany). Uznano w nim, że czas zasadniczej służby wojskowej zalicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) także wtedy, gdy, żołnierz przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej nie był zatrudniony, ale po zwolnieniu z tej służby w ciągu trzydziestu dni podjął zatrudnienie i pracował w szczególnych warunkach pracy. Zasadą, według utrwalonego orzecznictwa, jest wliczenie okresu zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia (art. 301 k.p.), okres ten bowiem (służby) jest okresem zaliczanym do stażu pracowniczego i od chwili tego zaliczenia stanowi z nim jedność oraz dzieli w przyszłości jego los. Problem wliczenia okresu zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia powinien być rozstrzygnięty na podstawie przepisów obowiązujących w dacie podjęcia zatrudnienia po zakończeniu służby wojskowej. Okres służby wojskowej jest bowiem okresem zaliczanym do stażu w tym momencie. Aktualnie obowiązujące (odmienne) przepisy nie mają znaczenia, bowiem zaliczenie okresu służby wojskowej nastąpiło ex lege w dacie podjęcia zatrudnienia po zakończeniu służby wojskowej (tak też w wyroku z dnia 22 czerwca 2016 r., III PK 119/15, niepublikowany).

Przekładając powyższe rozważania na stan sprawy, należy zauważyć, że wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową w trakcie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od dnia 26 stycznia 1977 roku do dnia 20 grudnia 1978 roku. Po zakończeniu służby wojskowej przed upływem 30 dni podjął ponownie zatrudnienie w tym samym zakładzie w dniu 8 stycznia 1979 roku na stanowisku pracy objętym szczególnymi warunkami. W rezultacie tych ustaleń, należy uznać, że wnioskodawca spełnił warunki uzasadniające zaliczenie okresu służby wojskowej w wymiarze niecałych 2 lat (1 rok, 10 miesięcy i 24 dni) do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Udowodniony przez ubezpieczonego staż pracy w szczególnych warunkach wynosi zatem 15 lat, 2 miesiące i 16 dni (od dnia 26 stycznia 1977 roku do dnia 20 grudnia 1978 roku - 1 rok, 10 miesięcy i 24 dni, od dnia 8 stycznia 1979 roku do dnia 30 kwietnia 1992 roku – 13 lat, 3 miesiące i 22 dni), tym samym przekraczający ustawowe minimum 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Wnioskodawca posiada staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze przekraczającym 15 lat oraz spełnia pozostałe przesłanki do nabycia prawa do emerytury
w obniżonym wieku.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę w dniu 2 sierpnia 2017 roku - prawo do emerytury należało zatem przyznać wnioskodawcy od dnia 1 sierpnia 2017 roku.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 1 sierpnia 2017 roku. Nie było natomiast możliwe - jak chciał tego odwołujący się - aby przyznać prawo do emerytury od dnia 4 kwietnia 2017 roku tj. ukończenia wieku emerytalnego, dlatego też na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd oddalił odwołanie w pozostałym zakresie.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego, wypożyczając akta ZUS oraz wnioskodawcy, pouczając go sposobie i terminie wniesienia apelacji.

23 lipca 2017 roku

E.W.